Katalog Produktów Turystycznych Północno-Wschodniej

Transkrypt

Katalog Produktów Turystycznych
Północno-Wschodniej Polski
Inwestycja w kadry turystyki Podlasia i Mazur szansą dla rozwoju produktów turystycznych
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
O projekcie
Projekt „Inwestycja w kadry turystyki Podlasia i Mazur szansą dla rozwoju produktów turystycznych” był
przedsięwzięciem ponadregionalnym, skierowanym do osób pracujących lub zamierzających rozpocząć
działalność w branży turystycznej. Działania zakładały przeprowadzenie szkoleń menadżerskich oraz
szkoleń nadających różnego rodzaju uprawnienia turystyczne. Równocześnie celem projektu było podjęcie działań promujących i wspierających rozwój produktów turystycznych Polski Północno-Wschodniej. Obszarem realizacji projektu były dwa województwa: podlaskie oraz warmińsko-mazurskie, objęte
programem Zielone Płuca Polski – najczystszego obszaru kraju. Można tu zauważyć coraz więcej różnorodnych inwestycji w branżę turystyczną, a w szczególności w turystykę aktywną, wykorzystującą urozmaicone bogactwa otaczającej natury. Zarówno Podlasie, jak i Mazury, są regionami rozpoznawalnymi
na turystycznej mapie Polski i z każdym rokiem częściej są odwiedzane nie tylko przez polskich turystów,
ale też przez zagranicznych (kraje Europy Zachodniej, kraje nadbałtyckie). Turyści zachwyceni są nienaruszoną przyrodą, pełnią fauny i flory.
Produkty turystyczne zaoferowane przez poszczególne krainy wyodrębnione geograficznie, społecznie
i kulturowo w województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim, powstające w ramach wewnętrznego
sieciowania się i współpracy podmiotów tworzących sieć, będą mogły lepiej i skuteczniej pozyskiwać
i realizować zamówienia każdego, nawet najbardziej wymagającego, turysty.
Założone w projekcie formy wsparcia (szeroki wachlarz szkoleń i indywidualnego doradztwa, stworzenie
Katalogu Produktów Turystycznych) były i niewątpliwie będą nowoczesnym rozwiązaniem pozwalającym jeszcze lepiej przygotować się do wejścia w szerszą (ponadregionalną) sieć oraz zaspokoić oczekiwania zarówno każdego indywidualnego klienta, jak i większej grupy turystów odwiedzających urokliwe
zakątki Północno-Wschodniej Polski.
Projekt realizowany był przez Stowarzyszenie Europartner Akademicki Klub Integracji Europejskiej w Białymstoku, Starostwo Powiatowe w Hajnówce, Miasto Mrągowo oraz Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego i Turystyki w Białymstoku.
Projekt „Inwestycja w kadry turystyki Podlasia i Mazur szansą dla rozwoju produktów turystycznych” jest wspófinansowany przez Unię
Europejską w ramach projektu systemowego PARP „Inicjatywy promujące postawy przedsiębiorcze i wspierające rozwój przedsiębiorczości
– Fundusz Grantów na Inicjatywy”, finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Poddziałania 2.2.1 „Poprawa
jakości usług świadczonych przez instytucje wspierające rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności” Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
strona:
Krainy
6
Puszcza Białowieska + Hajnówka
12
Puszcza Knyszyńska + Białystok i okolice
18
Dolina Biebrzy
23
Augustów + Suwałki + Sejny + Giby
32
Ełk + Gołdap + Olecko
36
Wielkie Jeziora Mazurskie
43
Pojezierze Mrągowskie
50
Warmia (Olsztyn + Frombork + Lidzbark Warmiński + Orneta + Pieniężno)
57
Mazury Zachodnie (Ostróda + Iława + Elbląg)
64
Równina Mazurska (Szczytno + Nidzica)
69
Narew Dolna i Górna
74
Bug + Kraina Bobra
Wydawca – Starostwo Powiatowe w Hajnówce – www.powiat.hajnowka.pl, Fundacja Zielone Płuca Polski – www.fzpp.pl
Redakcja – Bartłomiej Wolfram | Opracowanie graficzne, skład – Paweł Sobolewski – [email protected]
Zdjęcia – A. Kowalewska, A. Bielonko, J. Costa, T. Jaszkowski, M. Modzelewski, Z. Stanuch, G. Gwizdon, P. Tałałaj, T. Ołdytowski, A. Gardocki,
A. Dudo, A. Ostaszewska, P. Zalewska, G. Lorinczy, M. Kromarek, J. Kosicka, S. Szeremeta, T. Żaczek, J. Domański, A. Bereza, A. Skums,
Ł. Dobrzyński, K. Kryza, L. Kosz, R. Kopczewski, R.i M. Kosińscy, M. Chomicki, U. Janiel, M. Stepaniuk, P. Fabijański, J. Nesteruk, M. Grześ, G. Stolarkiewicz,
Ł. Łukasik, J. Koniecko, K. Stawnicki, A. Keczyński, H. Zieniuk, A. Kierzkowski, P. Sobolewski, archiwa: UM w Mrągowie, UM w Giżycku, UM w Białymstoku,
UM w Łomży, UM w Tykocinie, UM w Ełku, SP w Hajnówce, SP w Łomży, SP w Białymstoku, SP w Siemiatyczach, LOT Ziemia Łomżyńska
Wydawca składa serdeczne podziękowania autorom fotografii oraz podmiotom, które dostarczyły fotografie i informacje na temat krain przedstawionych
w Katalogu. Do współpracy w tworzeniu katalogu zaangażowały się jednostki samorządu terytorialnego, regionalne i lokalne organizacje turystyczne,
centra informacji turystycznej, parki narodowe oraz inne podmioty i przedsiębiorcy z branży turystycznej z woj. podlaskiego i warmińsko-mazurskiego.
RU
LT
BY
PL
Daj się zachwycić
bogactwem widoków
Nasz KOMPAS będzie
dobrym tropem...
Puszcza Białowieska i okolice to powiat hajnowski, położony w południowo-wschodniej części
województwa podlaskiego. Na terenie powiatu
funkcjonują przejścia graniczne z Republiką Białoruś: m.in. turystyczne przejście pieszo-rowerowe
w Białowieży.
Puszcza Białowieska to unikatowy w skali europejskiej kompleks leśny i kraina największego
ssaka lądowego Europy – żubra. Najcenniejsze
wartości przyrodnicze chroni Białowieski Park
Narodowy.
W Puszczy Białowieskiej i jej okolicy przygotowano wiele atrakcyjnych szlaków turystycznych.
Bogactwo flory i fauny oraz czyste środowisko
sprawiają, że jest to teren świetnie nadający się
do uprawiania turystyki przyrodniczej i aktywnej.
Region Puszczy Białowieskiej to miejsce ciekawe
kulturowo. Wędrując szlakami można zobaczyć
interesujące budownictwo wiejskie i sakralne,
poznać kulturę oraz zetknąć się z wyjątkową atmosferą regionu pogranicza.
Po zwiedzeniu atrakcji przyrodniczo-kulturowych
można skosztować regionalnych smakołyków:
pierogów, babki ziemniaczanej, dziczyzny przyprawianej puszczańskimi ziołami, dań z grzybami czy też puszczańskiego miodu, m.in. Lipiec
6
Północno-Wschodnia Polska
Białowieski, sera carskiego, ciasta „marcinek”. Bogata oferta
hoteli, pensjonatów i kwater
agroturystycznych sprosta
oczekiwaniom najwybredniejszych gości.
Region Puszczy Białowieskiej odwiedza co roku
wielu turystów z Polski i zagranicy. Gościli tu między innymi członkowie brytyjskiej rodziny królewskiej – książę Filip i książę Karol. Ambasadorem
regionu Puszczy Białowieskiej jest Włodzimierz
Cimoszewicz – obecny senator Rzeczypospolitej
Polskiej, który tu mieszka i promuje region w kraju i za granicą.
Więcej na: www.powiat.hajnowka.pl/ctrpb
Białowieski Park Narodowy chroni najlepiej
zachowany fragment Puszczy Białowieskiej –
ostatni na niżu Europy las naturalny, jaki przed
wiekami rozciągał się w strefie lasów liściastych
i mieszanych. Park zajmuje 10 517 ha – czyli 1/6
polskiej części Puszczy Białowieskiej. W uznaniu
dla wyjątkowych walorów BPN został wpisany
przez UNESCO na listę Światowego Dziedzictwa
Ludzkości oraz na listę rezerwatów biosfery.
Najcenniejszym obiektem przyrodniczym BPN
jest obszar objęty ochroną ścisłą – Obręb Ochron7
Puszcza
Białowieska
+ Hajnówka
8
Polski i Litwy, którzy niegdyś polowali w Puszczy
Białowieskiej.
• Miejsce Mocy – ścieżka turystyczna o długości 300 m, położona niedaleko Białowieży – to
prawdopodobnie miejsce kultu Prasłowian bądź
kultur pogańskich.
• Nordic Walking Park „Białowieża” to ponad 30
km oznakowanych tras w okolicy Białowieży, które prowadzą leśnymi duktami i drogami Puszczy
Białowieskiej i granicą Białowieskiego Parku Narodowego.
Informacja turystyczna: www.pttk.bialowieza.pl
nia wynosi ok. 50 ha. Na terenie parku stoi najstarszy budynek w Białowieży – drewniany
dworek z 1845 r., wzniesiony na potrzeby
gubernatora grodzieńskiego – obecnie
Ośrodek Edukacji Przyrodniczej BPN. Na
grobli przecinającej dwa stawy znajduje
się obelisk z piaskowca – najstarszy zabytek w Białowieży, upamiętniający polowanie Augusta III Sasa w 1752 r. Na
wzgórzu pałacowym rośnie grupa dębów szypułkowych, liczących dziś ponad 250 lat.
Więcej infomacji: www.bpn.com.pl
Hajnówka i okolice
Białowieża i okolice
• Kolejka wąskotorowa jako atrakcyjna forma
poznawania Puszczy Białowieskiej; sieć kolejek
wąskotorowych na terenie Puszczy Białowieskiej
zbudowana została przez Niemców eksploatujących puszczę w czasie I wojny światowej. Były
one wykorzystywane do końca lat 80-tych XX
wieku do wywozu drewna z puszczy,
e-mail: [email protected]
• Sobór św.Trójcy – jedna z nowocześniejszych cerkwi prawosławnych w Polsce; corocznie w maju odbywa się Międzynarodowy
Festiwal Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej,
www.festiwal.cerkiew.pl
• Muzeum Kowalstwa i Ślusarstwa – wystawa
narzędzi i wyrobów kowalskich i ślusarskich, a po
wcześniejszym uzgodnieniu pokazy kowalstwa;
• Muzeum i Ośrodek Kultury Białoruskiej – wystawy stałe i czasowe, dotyczące kultury mniejszości
• Cerkiew prawosławna pw. św. Mikołaja
Cudotwórcy – wybudowana w XIX w., we
wnętrzu znajduje się unikatowy ikonostas;
• Kościół katolicki pw. św. Teresy od Dzieciątka
Jezus – piękny wystrój kaplicy św. Huberta z wykorzystaniem korzeni i rogów;
• Skansen Architektury Drewnianej Ludności Ruskiej Podlasia – prezentuje drewniane budownictwo; drewniany wiatrak, stare chaty, kapliczki
oraz barcie i ule kłodowe;
• Skansen Sioło Budy w Budach – zabytkowy
dom, stodoła, obora, bróg, studnia, płot wierzbiowy zwany olenderskim;
• Szlak Dębów Królewskich i Książąt Litewskich
znajdujący się na uroczysku Stara Białowieża, o
długości 500 m. Szlak biegnie wśród dębów mających 150-500 lat, nazwanych imionami władców
białoruskiej oraz wystawy miejscowych artystów,
www.muzeumbialoruskie.hajnowka.pl;
• Park Miniatur Zabytków Podlasia – można tam
podziwiać charakterystyczną dla tego regionu architekturę drewnianą, obiekty sakralne, pałace,
itp. Wszystkie miniatury zostały wykonane w skali 1:25; czynne w sezonie letnim,
www.parkminiatur-hajnowka.pl;
• Park Wodny – nowoczesny obiekt; baseny z
wieloma atrakcjami, zjeżdżalnie, jacuzzi, sauny,
solarium, tężnie solankowe, SPA,
www.parkwodny.hajnowka.pl;
• Nordic Walking Park „Kraina Puszczy i Żubra”
– to sieć 7 tras o różnej długości zlokalizowanych
w przepięknej scenerii Puszczy Białowieskiej;
trasy szlaków biegną w większości leśnymi drogami żwirowymi, obok rezerwatów przyrody i
przez śródleśne osady. W Hajnówce odbywają
się ogólnopolskie zawody o Puchar Polski Nordic
Walking.
Szlaki rowerowe to kilkanaście dobrze oznakowanych tras o łącznej długości ponad 400 km,
które stwarzają możliwość poznania Puszczy Białowieskiej i jej okolic. Najczęściej uczęszczane to:
• Hajnówka – Dubicze Cerkiewne – Czeremcha –
Piaski, 84 km
• Dubicze Cerkiewne – Topiło – Białowieża, 41 km
• Podlaski Szlak Bociani, 62 km na trasie Białowieża – Puchły
• Hajnówka – Topiło – Hajnówka, 42 km
• Wokół Białowieży i Polany Białowieskiej, 13 km
9
ny Orłówka, położony w widłach rzek: Narewka
i Hwoźna. Teren ten porasta las naturalny, czyli
taki, który nie został posadzony przez człowieka
i rośnie bez jego ingerencji. W obszarze tym dostępna jest dla turystów trasa o długości 4 km.
Poruszać się po niej można z licencjonowanym
przewodnikiem, w grupie do 20 osób.
Symbolem parku i wizytówką powiatu hajnowskiego jest żubr. Obecnie w polskiej części Puszczy Białowieskiej na wolności bytuje około 480
osobników. W Rezerwacie Pokazowym Żubrów
żyją: żubry, łosie, jelenie, sarny, dziki, wilki, ryś, a
także koniki typu tarpan. Uzupełnieniem eksponowanych gatunków ssaków są żubronie – krzyżówki żubra z bydłem domowym. Rezerwat czynny jest codziennie.
Najszerzej udostępnionym dla turystów obiektem terenowym parku jest położony w jego północnej części Obręb Ochronny Hwoźna. Na amatorów turystyki aktywnej czeka tu ponad 20 km
szlaków pieszych i 14 km szlaków rowerowych.
Turyści indywidualni mogą się tu poruszać bez
przewodnika.
Puszczę Białowieską w bardzo atrakcyjny sposób
dokumentuje Muzeum Przyrodniczo-Leśne BPN.
Na dwóch piętrach prezentuje przyrodę i historię
Puszczy Białowieskiej oraz wielowiekową działalność człowieka na tym terenie.
Park Pałacowy został założony na przełomie XIX i
XX w. wokół wznoszonej w latach 1889–1894 myśliwskiej rezydencji carów Rosji. Jego powierzch-
Akweny wodne
Doliny rzek: Narew i Narewka, a także zbiorniki wodne: Siemianówka, Bachmaty i Repczyce
stwarzają dogodne warunki do wypoczynku nad
wodą, kąpieli, spływów kajakowych, windsurfingu, pływania łódką, rowerem wodnym, katamaranem, oferują swoje skarby miłośnikom natury,
wędkarzom i ornitologom. Zbiornik wodny Siemianówka – jeden z największych sztucznych
zbiorników, utworzony na rzece Narew. Latem odbywają się tu zawody windsurfingowe i mistrzostwa jachtów kabinowych. W
Starym Dworze znajduje się m.in. kąpielisko z plażą, plac zabaw, wypożyczalnia
sprzętu wodnego, korty tenisowe, pole namiotowe i kempingowe, ścianka wspinaczkowa,
amfiteatr, boisko do gry w siatkówkę, koszykówkę
i badmintona.
Dziedzictwo kulturowe
Niezwykle cenne są walory kulturowe regionu Puszczy Białowieskiej. W miejscu, gdzie od
stuleci żyją obok siebie różne narodowości, wytworzył się specyficzny klimat. Kultura polska,
10
białoruska i ukraińska oraz religie: prawosławna
i katolicka stworzyły niespotykaną kompozycję.
Dawne zwyczaje i święta, a także miejscowy dialekt, są cechami charakterystycznymi dla tego
regionu.
Bogactwem kulturowego pogranicza są obiekty
sakralne: cerkwie parafialne, cmentarne, kościoły, przydrożne kapliczki i krzyże. Jednym z najcenniejszych zabytków drewnianego budownictwa
sakralnego w regionie jest XVIII-wieczny kościół
w Narwi. Świątynie prawosławne cechuje duża
różnorodność stylów i form architektonicznych. Wiele jest cerkwi drewnianych, które pomalowane w pastelowych kolorach,
niejednokrotnie oświetlone wieczorem, zachwycają swoją architekturą.
W krajobrazie często możemy
spotkać inne obiekty kultu religijnego: krzyże i kapliczki. W regionie występują cmentarze różnych wyznań i
religii, stare, nieczynne (tzw. choleryczne) oraz współczesne. Na wielu z
nich zachowały się zabytkowe, wykonane
z kamienia nagrobki lub wysokie krzyże. Na
cmentarzach prawosławnych krzyże udekorowane są białymi ręcznikami lub kolorowymi
wstążkami. W wielu wsiach regionu Puszczy Białowieskiej zachowała się tradycyjna,
drewniana architektura domów, której nie spotkamy w innych częściach Polski. Domy mieszkalne, a w szczególności okna, naroża ścian i
ganków, mozaikowe szczyty, są bogato zdobione
ornamentami snycerskimi, natomiast okna mają
drewniane, kolorowe okiennice. Takie budownictwo można zobaczyć m.in. w Krainie Otwartych
Okiennic: Trześciance, Puchłach i Socach.
Cykliczne imprezy kulturalne i sportowe
Międzynarodowy Festiwal Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce, Półmaraton Hajnowski w Hajnówce,
Międzynarodowe Spotkania ze
Sztuką Ludową „Z wiejskiego podwórza” w Czeremsze, Jarmark
Żubra w Hajnówce, Noc Kupały w
Białowieży, Na Iwana na Kupała w
Dubiczach Cerkiewnych, Festiwal
Muzyki Rockowej „Rockowisko”
w Hajnówce, Międzynarodowy
Festiwal Teatralny „Wertep”
(Hajnówka, Białowieża, Narewka, Kleszczele,
Czeremcha),
Biesiada Weselna w
Hajnówce, Festyn
Archeologiczny
w
Zbuczu.
11
• Czeremcha – Siemiatycze, 59 km
• Szlaki narewkowskie, 18 km, 36 km lub 45 km
• Białowieski Szlak Transgraniczny – długość 58
km w Polsce i 146 km na Białorusi; wytyczony
na terenie dwóch krajów, dwóch parków i jednej
puszczy; Narew – Hajnówka – Białowieża – granica PL-BY – Prużany – Nowy Dwór; certyfikowany
produkt turystyczny POT w 2008 r.
Park Krajobrazowy Puszczy
Knyszyńskiej
Puszcza Knyszyńska to jeden z największych i
najpiękniejszych kompleksów leśnych w
kraju. Ów wiekowy las kryje w sobie wiele skarbów – te skarby to przyroda, zabytki i historia. Aby je chronić,
w 1988 r. powołano Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej im. prof.
Witolda Sławińskiego.
W pobliżu supraskiego monasteru – w
zabytkowym „Białym
Dworku”, obecnie nazywanym „Domem Staromiejskim”
– mieści się siedziba Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej,
a wraz z nią – punkt informacji turystycznej oraz
sale muzealne akcentu
przyrodniczo- etnograficznego. Ciekawie zaaranżowane wystawy
przyciągają pasjonatów przyrody i nie
tylko.
12
Na obszarze 74 447 ha
parku krajobrazowego można
podziwiać
bory sosnowe i sosnowo-świerkowe,
rzadkie gatunki roślin i zwierząt oraz dziedzictwo kulturowe dawnych kresów.
Nazwa puszczy pochodzi od położonego na jej obszarze Knyszyna, miasta,
które w XVI w. upodobał sobie król Zygmunt August. Stąd
wyruszał na polowania okolicznych lasach. Atrakcję
Puszczy Kny-
13
Puszcza
Knyszyńska
+ Białystok i okolice
puszcz”). Coraz większym zainteresowaniem cieszą się wyznakowane ścieżki dydaktyczne i szlaki
turystyczne: piesze, rowerowe, kajakowe, konne,
samochodowe. Warto odwiedzić rezerwat leśno-archeologiczny „Krzemianka”. Wiele wrażeń dostarcza Szlak Rękodzieła Ludowego a tam warsztaty tkactwa dwuosnowowego, garncarstwa,
kowalstwa, łyżkarstwa, rzeźbiarstwa.
Więcej informacji na stronie internetowej:
www.pkpk.pl
Urokliwe miejscowości z rejonu parku odznaczają
się niezwykłą spuścizną pogranicza, wynikającą z
wielokulturowości omawianego zakątka Polski.
Zamieszkiwali tu i zamieszkują wyznawcy różnych
religii, reprezentanci różnych narodowości. Na
terenie parku zachwyca tradycyjna
drewniana zabudowa puszczańskich
wsi i miasteczek, zabytki
sakralne,
a wśród
Walory przyrodnicze parku przybliżają obiekty edukacji leśnej: Arboretum w Kopnej Górze
oraz Silvarium w Poczopku (z „Galerią na skraju
14
nich kapliczki na tzw. „świętych sosnach”, a także muzułmańskie świątynie - meczety i tatarskie
cmentarze - Mizary w Bohonikach i Kruszynianach. Tu prowadzi Podlaski Szlak Tatarski. Są to
tereny nadane w XVII w. polskim Tatarom, przez
króla Jana Sobieskiego. Do dziś mieszkają tam Tatarzy, którzy kontynuują tradycje swoich przodków, odprawiają religijne ceremonie w meczetach oraz częstują tatarskimi smakołykami.
szyńskiej tworzą strzeliste tutejsze sosny, które
w przeszłości wykorzystywane były do budowy
okrętów żaglowych i w związku z tym zyskały
miano „masztowych”. Puszcza odznacza się niezwykłym bogactwem, miejscami przywodząc
na myśl las pierwotny. Jego charakter wiązał się
między innymi z działalnością lodowca.
Stąd występująca tu urozmaicona rzeźba terenu.
Supraśl (dawna nazwa – Sprząśla) to główna rzeka
parku, która spina wszystkie drobniejsze cieki,
tworząc raj dla kajakarzy.
Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej zaskakuje także różnorodnością zwierząt. Nie każdy wie,
że właśnie tu żyje wolnościowe stado żubrów, liczące obecnie ponad 100 sztuk. W leśnych ostępach kryją się chronione rysie i wilki. Zachwyca
puszczański świat ptaków z unikatowym orłem
bielikiem.
Odkryj Białystok
Białystok to fascynująca opowieść. Niegdyś miasto prywatne – polskie, później stolica obwodu w
carskiej Rosji, następnie prężny ośrodek włókienniczy. Białystok słynie z młodej sceny tanecznej,
dynamicznie rozwijającej się filharmonii i coraz
bogatszej oferty festiwalowej. Komfortowo zaprojektowany Rynek Kościuszki, ulica Lipowa i
otoczenie Pałacu Branickich czekają na przyjęcie turystów. Dzięki peryferyjnemu położeniu,
na styku Wschodu z Zachodem, Białystok stał
się miastem wielu narodowości, języków, religii,
tradycji i smaków. Tutaj na jednym podwórku, we
względnej harmonii, żyli obok siebie Polacy, Białorusini, Tatarzy, Rosjanie, Ukraińcy, Niemcy i Żydzi, którzy do II wojny światowej stanowili blisko
połowę mieszkańców miasta. Wojna przyniosła
spustoszenie i do dziś w Białymstoku przetrwałyjedynie nieliczne ślady żydowskiej kultury, o
której pamiętamy m.in. dzięki Festiwalowi Kultury Żydowskiej „Zachor – kolor i dźwięk”. Ducha
15
16
to ludzie! A ludzie Białegostoku to Jan Klemens
Branicki – hetman wielki koronny i jego małżonka
Izabela z Poniatowskich. Ta para nadała niepowtarzalny charakter miastu a budowle z czasów,
kiedy Ród Branickich herbu Gryf władał Białymstokiem, można podziwiać wędrując Szlakiem
rodu Branickich.
Białystok to także Ludwik Zamenhof – twórca
międzynarodowego języka esperanto, Ryszard
Kaczorowski – ostatni Prezydent Rzeczypospolitej
Polskiej na Uchodźstwie, Max Weber – malarz,
Jerzy Maksymiuk – dyrygent i kompozytor, Paweł
Małaszyński – aktor i muzyk, Tomasz Bagiński –
grafik nominowany do Oscara, Agnieszka Maciąg,
Monika Dryl i wielu innych ze świata polityki, sztuki i kultury, których znamy i cenimy. Współczesny
Białystok zasłużył na miano polskiej stolicy tańca
i nieszablonowych festiwali! Warto tu być podczas imprezy tanecznej Over The Top, Festiwalu
Kalejdoskop, Free Mind Festival, Festiwalu Muzyki i Tańca „Białystok – Miasto Młodych” czy w
trakcie Up To Date Festival, nie wspominając już o
Podlaskiej Oktawie Kultur i Festiwalu Pozytywne
Wibracje. Więcej na: www.odkryj.bialystok.pl.
dzisiaj granicą części żydowskiej. Tykocin – to jeden z największych przedwojennych ośrodków
kultury żydowskiej w Polsce. Warto zobaczyć tu:
barokowy Kościół Trójcy Przenajświętszej (17401750), barokową Wielka Synagogę z 1642 r. i Dom
Talmudyczny, w których wnętrzach znajduje się
Muzeum Kultury Żydowskiej, Duży Rynek z okresu
lokacji miasta, otoczony zabytkową, bogato zdobioną, niską zabudową, sięgającą XVIII w., pomnik
Stefana Czarnieckiego z 1763 r., Zespół Klasztorny
Bernardynów (1771-1790), Zamek z XVI w. (odbudowany), cmentarz żydowski (1522 r.).
Supraśl – perła Puszczy Knyszyńskiej
Supraśl powstał dokładnie w 1500 roku. Założyli
go przybyli z pobliskiego Gródka mnisi św. Bazylego, którzy nie chcieli już dłużej przebywać w przeludnionej osadzie przy dworze Chodkiewiczów.
Legenda spisana przez zakonników w XVIII w. głosi, że bracia puścili na wody Supraśli drewniany
krzyż z relikwiami, prosząc Bożą Opatrzność, aby
zatrzymał się w miejscu najbardziej dogodnym.
Tam mieli wybudować klasztor. W ten sposób
właściciel puszczy porastającej okolice wspomnianego Gródka, marszałek Wielkiego Księstwa
Litewskiego Aleksander Chodkiewicz, wyraził
zgodę na założenie w swoich dobrach klasztoru
o tradycjach grecko-rusko-bizantyjskich. Rozpoczęto budowę zespołu klasztornego hołdującego ideom pojednania między prawosławiem a
katolicyzmem. Przez trzysta lat klasztor stanowił
Tykocin – perła baroku
Zabytkowe, blisko 600-letnie miasto jest najstarszym
i najpiękniejszym zespołem
urbanistycznym historycznego Podlasia, z widoczną do
fundament rozwoju miejscowości zarówno pod
względem kulturowym, jak i gospodarczym. Należał do prawosławnych (mnisi św. Bazylego) i katolików (bazylianie, salezjanie). W 1696 r. powstała Supraska Oficyna Wydawnicza oo. Bazylianów,
w której drukowano księgi liturgiczne i świeckie
pisane w języku polskim, łacińskim i słowiańskim.
Tu pierwszy raz wydano „Pieśni Nabożne” Franciszka Karpińskiego, polskie tłumaczenia „Podróży Guliwera” Jonathana Swifta, „Cyda” Pierre’a
Corneille’a. Obecnie w Pałacu Opatów znajduje
się Muzeum Ikon – interaktywna galeria sztuki
sakralnej wschodniego chrześcijaństwa
Dziś Supraśl liczy ok. 4500 mieszkańców. Jego
atrakcyjne położenie – w samym środku Puszczy
Knyszyńskiej, stanowiącej jednocześnie obszar
Zielonych Płuc Polski, Natury 2000 i Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej – sprawiło, że
Supraśl od 2002 roku może się poszczycić statusem uzdrowiska nizinnego, klimatycznego, borowinowego. Tradycje uzdrowiskowe i letniskowe
sięgają czasów międzywojnia, kiedy istniało tu
sanatorium przeciwgruźlicze.
W Uzdrowisku Supraśl prowadzone są liczne inwestycji związane z budową nowych ośrodków
SPA, terapeutycznych i hotelowych wzbogacające bazę
turystyczno-zabiegową.
17
wielokulturowego Białegostoku przybliża Szlak
esperanto i wielu kultur.
Natomiast Szlak białostockich świątyń pokazuje
różnorodność religijną białostoczan. Tutaj znajduje się największa świątynia prawosławna w Polsce
– cerkiew św. Ducha, a kościół św. Rocha uważanyjest za jeden z najciekawszych architektonicznie budynków sakralnych XX wieku w Polsce.
Z powodu zawieruchy wojennej Białystok nie jest
już, jak kiedyś, włókienniczym imperium. A trzeba przyznać, że majątki i sukcesy białostockich
fabrykantów były naprawdę imponujące. Swoimi
wyrobami podbijali świat, ale, niestety, nie zdołali oprzeć się niszczycielskiej sile okupantów. W
mieście pozostawili po sobie świadectwo. Dziś
ślady wielkich fortun widzimy w fabrykanckich
pałacykach i dworkach oraz ich zakładach. Budynki zmieniły swoje funkcje, ale przypominają
o włókienniczym prosperity XIX i początków XX
wieku. Można je zobaczyć na Szlaku białostockich
fabrykantów. Białystok to także urok drewnianej
architektury. Szlak architektury drewnianej ukazuje pozostałości architektury drewnianej XIX i XX
w.
Zachowały się tu drewniane domy na Bojarach
i w okolicach dawnej żydowskiej dzielnicy Chanajki, a także pojedynczo
porozrzucane w różnych
zakątkach miasta. Miasto
Jest to teren niezwykle cenny przyrodniczo. Znajdują się tu ostatnie w Europie Środkowej i Zachodniej, tak rozległe i prawie niezmienione torfowiska z różnorodnością gatunków roślin, ptaków i
innych zwierząt oraz naturalnych ekosystemów.
Miłośnicy turystyki przyrodniczej mogą podziwiać unikalną faunę i florę podczas wycieczek
pieszych i rowerowych oraz na specjalnych
ścieżkach edukacyjnych Biebrzańskiego Parku
Narodowego. Wiosenne rozlewiska Biebrzy stanowią cel przyjazdów setek ornitologów
z całej Europy, można wtedy podziwiać
około 280 gatunków ptaków, z czego
180 lęgowych. Swoje siedliska mają
tu m.in. orliki, błotniaki, wodniczka,
dubelt, bekasik, batalion, czapla siwa,
bocian czarny. Bagna Biebrzańskie są
jednocześnie największą w kraju osto18
19
Dolina Biebrzy
Dolina
Biebrzy
20
Najcenniejsze to: kościół pw. św. Anny w Starej
Kamiennej, kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Giełczynie, kościół pw. św.
Mateusza w Jaminach, drewniany młyn z początku XX w. w Rudce.
Pisankarstwo, tkactwo, hafciarstwo,
plecionkarstwo, rzeźbiarstwo i pieczenie obrzędowych wypieków to ciągle
żywe tradycje, które są kultywowane
do dzisiaj. W Muzeum Lipskiej Pisanki
można podziwiać słynne lipskie pisanki
wielkanocne o niepowtarzalnym wzorze, a osoby zainteresowane mogą samodzielnie wykonać pisankę pod okiem
lipskich artystek. Region Doliny Biebrzy to także
ciągle żywe tradycje tkania dywanów dwuosnowowych. Tradycje tej archaicznej i prawie zapomnianej w Europie techniki tkackiej kontynuuje
się w Izbie Tkactwa Regionalnego przy Gminnym
Ośrodku Kultury, Sportu i Turystyki w Janowie.
Można tam nie tylko podziwiać kolekcję janowskich tkanin dwuosnowowych, które trafiły do
muzeów i galerii w kraju i za granicą, lecz także
poznać sposób wykonywania dywanów.
Dolina Biebrzy
ją populacji łosia liczącej ponad 600 sztuk. Wszystkie te walory przyrodnicze można podziwiać podczas spływu Biebrzą – tratwami i kajakami,
które stanowią prawdziwe wyzwanie dla
osób pragnących aktywnie spędzić
wolny czas, sprawdzić swoje siły
i umiejętności nawigacji. Jest to doskonały
sposób na zobaczenie z bliska piękna przyrody
rzeki Biebrza, ale także Kumiałki, Olszanki, które
również kuszą swymi atrakcjami turystów.
Specyficzny klimat terenów to nie tylko wspaniała przyroda, ale także miasteczka i wsie
z zabytkami architektury sakralnej i świeckiej,
świadczące o bogatej historii regionu. Na naszym
terenie zachowały się liczne jeszcze przykłady
charakterystycznego drewnianego budownictwa
mieszkalnego z oryginalnymi elementami zdobniczymi mającymi delikatne wpływy orientalne, tatarskie i żydowskie. Stare drewniane budynki oraz
przydrożne krzyże i kapliczki podkreślają odrębność kulturową regionu,
zachwycają i przyciągają
turystów oraz poszukiwaczy dawnej wsi podlaskiej. Każda gmina ma
na swoim obszarze wiele zabytkowych obiektów godnych obejrzenia.
21
rowe i spadziowe, chlebek na tataraku, ser „Klinek
dąbrowiecki”, kartacze goniądzkie, sękacz suchowolski, żurawinę biebrzańską. Ich niepowtarzalna,
specyficzna jakość jest związana z warunkami klimatycznymi, tradycją, dziedzictwem kulturowym.
To tu można spróbować oryginalnego sera korycińskiego „swojskiego”, który otrzymał „Perłę”
w konkursie „Nasze kulinarne dziedzictwo”, czy
poznać metodę wyrobu obrzędowego pieczywa
„korowaja weselnego” w Lipsku.
Zróżnicowane tereny sprawiają, że zarówno latem, jak i zimą, gminy mają do zaoferowania wiele
atrakcji turystom lubiącym przyrodę, spokój i ciszę, a także aktywny wypoczynek. Położenie w dolinie rzeki Biebrza, unikalne walory krajobrazowe i
przyrodnicze, czyste powietrze, bogata przeszłość,
szeroka gama zabytków architektury drewnianej,
zachowana do dziś
niepow tar zalna
różnorodność kulturowa regionu czynią
obszar atrakcyjny turystycznie.
Augustów
Niewiele jest już obszarów w Polsce, a nawet w
Europie, gdzie zachowały się czyste wody rzek i
jezior w otoczeniu puszczańskich lasów, dużych
kompleksów bagien z naturalną fauną i florą.
Takim obszarem są właśnie okolice Augustowa.
Niewątpliwym walorem jest położenie miasta w
sąsiedztwie parków i rezerwatów przyrody. Duża
liczba jezior i rzek połączonych Kanałem Augustowskim tworzy niepowtarzalne warunki dla
miłośników uprawiania bez ograniczeń wszelkich
sportów wodnych.
Kanał Augustowski
Kanał Augustowski był największą inwestycją
Królestwa Polskiego XIX wieku. Całkowita długość kanału wynosi ok. 103 km. Na odcinku tym
wybudowano 18 śluz, z czego czternaście obecnie znajduje się po polskiej stronie, jedna w pasie
22
23
Dziedzictwo przyrodnicze, kulturowe i kulinarne to
filary, na których opiera się rozwój gmin. Produkt
regionalny był zawsze atrakcyjny dla turystów.
Żywność regionalna i lokalna, wytwarzana w specyficzny sposób, tradycyjnymi metodami i według
dawnych receptur, cieszy się coraz większym uznaniem konsumentów. Podnosi wartość regionu,
przyciąga gości i inwestorów. Można tu znaleźć
restauracje serwujące lokalne specjały czy gospodarstwa agroturystyczne mające w jadłospisie potrawy regionalnej kuchni, które cieszą się największym uznaniem turystów.
Turyści znajdą wiele
atrakcyjnych
produk tów:
miody
nekta-
Augustów
+ Suwałki
+ Sejny + Giby
Narty wodne
Jedną z największych atrakcji Augustowa jest
pierwszy w Polsce profesjonalny wyciąg dla narciarzy wodnych. Jego długość wynosi 740 m., a
maksymalna prędkość, jaką może rozwinąć – 58
km/h.
Statkiem, katamaranem i gondolami
Organizatorzy proponują rejsy w najpiękniejsze
zakątki Puszczy Augustowskiej. Odbywają się one
po jeziorach augustowskich i Kanale Augustowskim. Szczególnie polecamy rejsy w Dolinę Rospudy i do sanktuarium w Studzienicznej.
Rowerem, pieszo, kajakiem, konno...
Przez Puszczę Augustowską prowadzą dobrze
oznakowane szlaki turystyczne. Pokonać je można pieszo, na rowerze lub samochodem, oczywiście na trasach udostępnionych dla ruchu publicznego.
Dużą atrakcją są spły-
wy kajakowe
– od jednodniowych
do
dwutygodniowych.
Można poznać nie tylko szlak
czarnej Hańczy i Kanału Augustow24
skiego, ale i Rospudy oraz Blizny. Najciekawszym
wśród ofert oraz najchętniej uczęszczanym szlakiem wodnym jest linia Kanału Augustowskiego. Na całej trasie kanału znajdują się liczne stanice wodne.
Na uprawianie jeździectwa nie ma złej ani
nieodpowiedniej pogody czy pory roku.
Szlak Konny Puszczy Augustowskiej stanowi ciąg
dróg i ścieżek o łącznej
długości 246 km, przeznaczonych do jazdy konnej
wierzchem.
„żeglowania” na bojerach. Niezliczone drogi leśne znakomicie nadają się do urządzania kuligów
lub uprawiania narciarstwa biegowego, a okoliczne jeziora pełne ryb przez okrągły rok wabią do
Augustowa miłośników wędkowania.
Imprezy cykliczne
Wypełniony po brzegi kalendarz imprez sportowo-kulturalnych, odbywających się co roku
w Augustowie, gwarantuje moc wrażeń wszystkim mieszkańcom i przyjezdnym. Latem na plaży
miejskiej i augustowskich błoniach odbywają się
festyny, pokazy, konkursy, koncerty czołowych
gwiazd polskiej estrady. Najbardziej znaną imprezą kojarzoną z miastem jest:
– „Co ma pływać – nie utonie” – widowiskowa
impreza augustowskiego lata – Mistrzostwa Polski w Pływaniu Na Byle Czym.
Augustowszczyzna
zimą
Po zdrowie do Augustowa
Zimą gruba warstwa
lodu na augustowskich jeziorach stwarza
doskonałe
warunki do
uprawiania
ł y ż wiarstwa i
O cudownych właściwościach augustowskiego powietrza wiedziano już w latach
dwudziestych XX wieku, kiedy Augustów
był jedną z najpopularniejszych miejscowości zdrojowych, znaną nie tylko w
kraju, ale i za granicą. Specyficzny mikroklimat
oraz wysokiej jakości złoża borowiny stwarzają idealne warunki do leczenia wszelkiego rodzaju schorzeń. Sanatorium Budowlani oferuje
kuracjuszom liczne zabiegi. Po stwierdzeniu,
że walory miasta mają charakter uzdrowiskowy, w 1968 roku rozpoczęto pierwsze odwierty
głębinowe, odkrywając pokłady wody zdrojowej.
25
granicznym i trzy po stronie białoruskiej. Różnice
poziomów wód pomiędzy poszczególnymi zbiornikami wynoszą od 0,8 do 9,80 m. Im większa różnica, tym bardziej „skomplikowaną” śluzę trzeba
było wybudować.
wianie wspaniałego krajobrazu. Na spragnionych
odpoczynku podczas długiej wędrówki czekają
zadaszone miejsca ze stołem i ławami.
Zespół poklasztorny w Wigrach
Suwalszczyzna
Suwalszczyzna leży na północno-wschodnim
krańcu Polski. Kraina zachwyca bogactwem krajobrazu, jezior, rzek, strumieni, łagodnych wzgórz,
bagien, lasów, łąk i pól uprawnych. W środkowej części tego regionu leży największe spośród
wszystkich suwalskich jezior – Wigry. Wydaje się
ono trwać tutaj niezmiennie od tysiącleci, podobnie jak zasilająca je rzeka Czarna Hańcza, która toczy swoje wody przez całą Suwalszczyznę.
Suwalszczyznę ukształtował skandynawski lodowiec w czasie ostatniego zlodowacenia, kilkanaście tysięcy lat temu.
W 1667 roku król Jan Kazimierz ufundował na wyspie jeziora Wigry klasztor kamedulski. Kościół i
klasztor zostały zbudowane w stylu barokowym.
Po upadku Rzeczypospolitej zakonnicy zostali
zmuszeni do opuszczenia Wigier. Do pierwszej
wojny światowej przetrwał kościół i budynek plebanii. W czasie działań wojennych został zniszczony. W 1946 roku rozpoczęto odbudowę kościoła,
a następnie rekonstrukcję klasztoru. Sylweta zespołu wpisana w krajobraz jeziora Wigry stała się
rozpoznawalnym znakiem Suwalszczyzny. Obecnie na terenie klasztoru funkcjonuje Wigierski Areopag Nowej Ewangelizacji.
Wigierski Park Narodowy
Wigierski Park Narodowy zajmuje obecnie powierzchnię 15000 ha. Park jest celem wędrówek
turystów, którzy mogą korzystać z wielu oznakowanych szlaków pieszych, rowerowych oraz
ścieżek edukacyjnych. Towarzyszy im niezbędna infrastruktura. W
miejscach, gdzie szlaki
prowadzą przez cenne
i łatwe do zniszczenia ekosystemy bagienne,
zbudowane są drewniane kładki, mostki i pomosty. Liczne wieże widokowe pozwalają na podzi26
Z naj d uj ą
się tu pamiątki po
papieżu Janie
Pawle II, który
wypoczywał na Wigrach w 1999 roku.
Muzeum Wigier w Starym Folwarku
Poznać tu można jezioro Wigry – od głębin i żyjących w nich organizmów, aż po świat przyrody
nad jego brzegami, także poprzez filmy i prezentacje multimedialne. Muzeum jest także ośrodkiem edukacyjnym, gdzie prowadzone są zajęcia
dla dzieci i młodzieży. Latem można skorzystać z
9-osobowej łodzi z przeszklonym dnem – „Leptodora II”, z której podglądać można podwodny
świat jeziora Wigry.
Wigierska Kolej Wąskotorowa
Woda „Augustowianka” wydobywana jest z jednego z najgłębszych ujęć w Polsce (482 m), z samego serca Puszczy Augustowskiej.
Wigierska Kolej Wąskotorowa w Płocicznie jest
jedną z większych atrakcji turystycznych regionu.
Jej szlak wiedzie przez Wigierski Park Narodowy i
Puszczę Augustowską. W najatrakcyjniejszych
miejscach
trasy kolejki urządzone są
przystanki widokowe. Jest tu
również Muzeum Kolejki, w którym
zgromadzono rzadkie eksponaty związane z kolejnictwem wąskotorowym.
Suwalski Park Krajobrazowy
Został utworzony w 1976 roku jako pierwszy park
krajobrazowy w Polsce. Park obejmuje Zagłębienie Szeszupy i tereny otaczające jez. Hańcza
(108,5 m). Powierzchnia parku wynosi 6284 ha.
We wsi Malesowizna-Turtul mieści się dyrekcja
parku. W pobliżu rzeki Czarna Hańcza znajdują
się ruiny młyna wodnego z ubiegłego wieku. Na
skarpie stanowiącej krawędź rynnowej doliny
27
W ośrodku znajduje się również baza noclegowa
i gastronomiczna.
Podominikański
zespół w Sejnach
Dziś to najcenniejszy zabytek architektury na
Suwalszczyźnie. Kościół powstał pierwotnie jako budowla gotycka na początku XVII wieku,
ostatecznie po przebudowie w 2. połowie XVIII
wieku uzyskał formę
późnobarokową. Monumentalny
klasztor z cylindrycznymi
basztami w narożach
przypomina nieco zamek. Założenie pierwotnie o formach nawiązujących do renesansu ma
barokowe akcenty w postaci
hełmów baszt.
Szelment
Nowoczesny kompleks Wojewódzkiego Ośrodka Sportów i Re-
Krasnogruda Miłosza
Dwór Eysymontów w Krasnogrudzie
związany jest z postacią wybitnego poety uhonorowanego nagrodą Nobla – Czesława Miłosza.
Czesław Miłosz w Krasnogrudzie nad jeziorem
Hołny spędzał wakacje w latach szkolnych i uniwersyteckich. W Krasnogrudzie działa Ośrodek
Małych Ojczyzn Europy Środkowowschodniej pod
kreacji zapewniający
dostęp
do
wszelkich
form
turystyki
aktywnej i uprawiania sportów zimowych. Na Górze Jesionowej zbudowano wyciągi narciarskie i trasę snowboardową.
28
patronatem Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur,
narodów” i Fundacji „Pogranicze”. W Krasnogrudzie i jej okolicach na odwiedzających czeka baza
turystyczna i noclegowa o zróżnicowanym standardzie.
Osada Jaćwiesko-Pruska
w Oszkiniach
W miejscowości Oszkinie koło Puńska, miejscu, w
którym dawni mieszkańcy tych terenów Jaćwingowie i Prusowie odprawiali rytualne obrzędy, powstała
osada Jaćwiesko-Pruska.
Znajduje się tu kamienno-drewniany kompleks odwzorowujący dawny gród Jaćwingów
– Bałtów. Można się tu przenieść w
czasie i przestrzeni, zobaczyć i poczuć, jak żyli Jaćwingowie.
Giby
Południową
część gminy Giby
zajmują
malownicze
obszary Puszczy Augustowskiej, zachodnia i środkowa część stanowi strefę
ochronną Wigierskiego Parku Narodowego. Walory turystyczne Gminy Giby to przede wszystkim
naturalna przyroda: 29 jezior w większości otoczonych lasami (największe to: Pomorze – 295,4
ha, Zelwa – 103,7 ha i Gieret – 67,3 ha). Z pół29
Czarnej Hańczy usytuowany jest punkt widokowy, z którego roztacza się wspaniały widok na
staw turtulski.
Jezioro Hańcza
Akwen ten jest najgłębszym w
Polsce i na Niżu Środkowoeuropejskim (108,5 m).
W jego wodach można
schować 30-piętrowy wieżowiec, czyli
głębina sięga poziomu tarasu widokowego Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Z okolic
jeziora rozpoczyna swój
bieg rzeka Czarna Hańcza.
6. edycja Suwałki Blues Festival
11-13 lipca 2013
3 dni koncertów na 5 scenach w klimatycznym parku
i centrum starego miasta:
nocnego zachodu na południowy wschód teren
gminy przecina dolina rzeki Czarnej Hańczy. Inną
bardzo malowniczą rzeką jest dopływ Czarnej
Hańczy – Marycha. Szlakami tych rzek organizuje się wiele spływów kajakowych. Na samym
obrzeżu Gib, jest ustawiony pomnik – głazowisko
dla uczczenia ofiar obławy lipcowej, dokonanej
w 1945 roku przez NKWD. Jego projekt wykonał
wybitny twórca Andrzej Strumiłło.
Do najciekawszych zabytków gminy Giby należą:
Molenna Staroobrzędowców z 1912 r. – obecnie
Kościół p.w. Św. Anny w Gibach, przeniesiona z
Pogorzelca w 1982 r., pozostałości cmentarzy
Staroobrzędowców w Pogorzelcu,
Wierśniach, Białogórach.
30
– koncerty plenerowe na dwóch scenach głównych
wstęp wolny
– koncerty towarzyszące na trzech małych scenach
wstęp wolny
– wieczorne koncerty klubowe i jam session,
liczne imprezy towarzyszące
W poprzednich edycjach festiwalu grali:
Joe Bonamassa (USA), Ten Years After (UK), Canned Heat (USA), Mick Taylor Band (UK), The Blues Band (UK),
Ana Popovic Band (SR/NL), Glenn Hughes (UK), The Yardbirds (UK), Jeremy Spencer (UK), Julian Sas (NL)
Buddy Whittington Band (USA), Super Chikan (USA), Dwayne Dopsie & The Zydeco Hellraisers (USA), B. B. & The Blues Shacks (DE),
Jarle Bernhoft & Knut Reiersrud Band (NO), Trampled Under Foot (USA), Innes Sibun Band (UK), Spoonful Of Blues (NO),
The Road Band (LT), Dżem (PL), Nocna Zmiana Bluesa (PL), Martyna Jakubowicz (PL), Shakin’ Dudi (PL), TSA (PL) i wielu innych
Jeremy Spencer, 2008
Joe Bonamassa, 2009
Ten Years After, 2009
Canned Heat, 2010
Ana Popovic, 2011
The Blues Band, 2011
The Yardbirds, 2012
Glenn Hughes, 2012
Ełk
+ Gołdap
+ Olecko
W Krainie EGO poznasz smak przygody
Kraina EGO (Ełk – Gołdap – Olecko) położona
jest w północno-wschodniej części Polski, w województwie warmińsko-mazurskim na obszarze
Zielonych Płuc Polski. Tworzą ją trzy mazurskie
powiaty: ełcki, gołdapski i olecki.
Największym atutem Subregionu EGO jest przyroda. Region ten jest znany ze swych
wyjątkowych walorów turystycznych.
Kraina EGO to uroczy, malowniczy region. Ten, kto się o tym jeszcze nie
przekonał, powinien zrobić to jak najszybciej. Będąc tu nie można oprzeć się pokusie uwiecznienia
jej na fotografiach.
32
Wędkarz
odnajdzie tu jeziora pełne
ryb, rowerzysta – atrakcyjne ścieżki rowerowe,
33
34
tryb życia, niesie ze sobą entuzjazm i radość oraz
chęć poznania przyrody. Dlatego też wiewiórka
jest symbolem i maskotką naszego regionu. Pojawia się wszędzie tam, gdzie dzieje się coś ciekawego.
Warto odwiedzić Krainę EGO, by zasmakować w
mazurskich przygodach oraz poznać jej walory i
atrakcje.
Zapraszamy także do wirtualnej Krainy EGO www.
egoturystyka.pl.
Portal
turystyczny to przydatne
źródło informacji o Krainie
EGO – regionie Mazur. Z tej
skarbnicy wiedzy mogą korzystać turyści, pasjonaci
przyrody oraz mieszkańcy
powiatu ełckiego, gołdapskiego i oleckiego.
W portalu odnajdziemy informacje o najciekawszych wydarzeniach w regionie. Ciekawym jego
elementem jest przedstawienie najważniejszych
obiektów turystycznych w technologii 3D oraz
aplikacje mp3 – audioprzewodniki do pobrania
bezpośrednio ze strony. Pliki te można umieścić w
odtwarzaczu mp3 lub telefonie komórkowym. Na
nagraniach usłyszymy głos lektora, który opowiada nam ciekawe historie o zabytkach i zakątkach
Krainy EGO.
Przygotowując się do czynnego wypoczynku, możemy znaleźć na portalu interaktywną mapę KraKatalog Produktów Turystycznych
iny EGO oraz opis szlaków pieszych, rowerowych,
konnych i kajakowych, zawierający dokładny
przebieg i stopień trudności wybranej przez nas
trasy. Turyści znajdą tam również sugestie, gdzie
warto zboczyć ze szlaku, by zobaczyć coś interesującego. Na stronie znajduje się także baza informacji teleadresowych o instytucjach, obiektach
turystycznych i okołoturystycznych.
Odwiedzający portal www.
egoturystyka.pl mogą odbyć
wirtualny spacer po najciekawszych zakątkach Krainy
EGO. Warto też skorzystać z
propozycji zamieszczonej na
stronie i wybrać się na wycieczkę po powiatach bądź na
spacer po Ełku, Gołdapi czy
Olecku.
Z pewnością z wirtualnym przewodnikiem po
Krainie EGO łatwiej zaplanować swój pobyt w tej
niezwykle magicznej części Polski. Zapraszamy na
www.egoturystyka.pl.
35
wielbiciel pysznych potraw – restauracje serwujące wykwintne
dania. Tu turysta
może
przemierzyć
ścieżki
Puszczy
Boreckiej i Puszczy Rominckiej.
Kraina EGO to z pewnością jedno z nielicznych
miejsc w Polsce, gdzie można spróbować ekstremalnej formy wypoczynku – survivalu, czyli sztuki
przetrwania. W ten sposób można poznać smak
prawdziwej przygody.
Ten, kto zdecyduje się odwiedzić
EGO, spędzi tu czas
aktywnie i przyjemnie. Podczas jazdy
konnej
urozmaiconymi zakątkami Ełku turysta będzie podziwiać otaczającą przyrodę. Znakomitym miejscem
do
czynnego wypoczynku jest również Piękna
Góra w pobliżu Gołdapi. Tu turysta może
skorzystać z wyciągów i tras narciarskich
o różnym stopniu trudności lub uprawiać
narciarstwo biegowe. Niewątpliwie okolice
Olecka także ku- szą licznymi pomysłami na
spędzenie
wolnego czasu. Jedną
z najciekawszych form są
spływy
kajakowe, cieszące
się dużą
popularnością. Dobrą
propozycją na wypoczynek jest
nordic walking trasami Krainy EGO.
S p a c e r u j ą c ścieżkami Krainy EGO bądź
wędrując po
lesie, można spotkać
sympatyczną wiewiórkę. Prowadzi
ona aktywny
Mazury to Cud Natury – to wiedzą już chyba
wszyscy. Ziemia piska, czyli Mazury Południowe,
to właśnie wrota, za którymi znajduje się jedna
z najpiękniejszych krain w Polsce. Witająca turystów Puszcza Piska jest największym kompleksem leśnym w Polsce i drugim co do wielkości
w Europie. Tu znajduje się większa część jeziora
Śniardwy, największego akwenu w Polsce, zwanego też mazurskim morzem. Śniardwy połączone są z jeziorem Roś, najdłuższym mazurskim
kanałem – Jeglińskim. Dla przybywających drogą
wodną przez Narew i Pisę to początek przygody
w Krainie Tysiąca Jezior. Na Mazurach Południowych znajduje się również Jezioro Nidzkie,
jedno z najdłuższych na całych Mazurach,
z 13 wyspami, rezerwatami i wioskami, w których zatrzymał się
czas. Aktywny turysta, który
docenia piękno przyrody, nie będzie zawiedziony. Liczne
szlaki rowerowe,
kajakowe, piesze,
szkoły żeglarskie i windsurfingowe, porty jachtowe, stanice wodne, stadniny koni, zabytki oraz
imprezy z pewnością sprawią, że pobyt na Mazu36
rach Południowych okaże się
fantastyczną przygodą i niezapomnianym wspomnieniem. Pomogą w tym
gościnni gospodarze,
którzy przez cały
rok oferują znakomitą bazę
nocle-
gową
o r a z
wyśmienitą domową
kuchnię.
Słońce, woda,
wiatr, przygoda
– czyli jak zostać
żeglarzem
Kraina Wielkich Jezior Mazurskich
jest najodpowiedniejszym miejscem, by nauczyć się żeglować. Żagle to nie tylko sport, lecz pasja i styl życia. Aby
opanować tę sztukę, można skorzystać ze szkoleń
37
Wielkie Jeziora
Mazurskie
Piska Pozycja Ryglowa – „Trasa
Historyczna” po fortyfikacjach
z okresu II wojny światowej
Fortyfikacje zaczęły powstawać w 1939 roku,
wtedy 2 schrony dla broni maszynowej, a po
wybuchu II wojny światowej kontynuowano
rozbudowę pozycji o 9 obiektów – schronów
dla drużyny piechoty. Po zrealizowaniu paktu
„Ribbentrop-Mołotow” i
zmianie granicy nastąpiła dalsza rozbudowa. W obliczu zagrożenia atakiem Armii Czerwonej
pod koniec 1944 r. kontynuowano rozbudowę Piskiej Pozycji Ryglowej w ramach rozbudowy fortyfikacyjnej Pisza i wykonano 21 obiektów. W styczniu 1945 r., wobec groźby okrążenia,
oddziały niemieckie wycofały się z Pozycji Piskiej
bez nawiązania walki. Miasto zostało zniszczone
w przeciwieństwie do schronów, które w peł38
nej okazałości możemy podziwiać do dzisiaj. Aktualnie na „Trasie historycznej” jest możliwość
zwiedzenia 8 schronów. Schrony wyposażone są
w elementy uzbrojenia, łączności i wyposażenia
kwaterunkowego. Więcej informacji na stronie
internetowej www.rygielpisz.eu i www.sciezka.
rygielpisz.eu.
Mazury Extreme
Mazury to niepowtarzalne miejsce dla osób szukających mocnych przeżyć i zastrzyku adrenaliny.
Przygotowana specjalnie pod amatorów tego
typu rozrywki oferta pozwala na zmaganie się z
trzema żywiołami: powietrzem, ziemią i wodą za
pomocą takich narzędzi jak: paralotnia, deska z
latawcem, akwalung, snowboard i bungee. Więcej na
stronie www.
xmazury.pl.
pod kierunkiem doświadczonych instruktorów,
zakończonych egzaminem. Całodzienny wysiłek
nagradzają wieczory przy ognisku i dźwiękach
szant oraz żeglarska bratnia atmosfera. Najbardziej godnym polecenia jest 2-tygodniowy rejs dla
osób znających sztukę żeglowania. W tym czasie
można przepłynąć cały główny mazurski szlak żeglowny – od Piszu na południu, do Węgorzewa na
północy, zbaczając też do Rynu, co dzień będąc
na innym jeziorze, co noc w innym porcie. Więcej
na stronie internetowej www.camp.com.pl.
Giżycko
Leży w samym sercu Mazur, otoczone jest jeziorami Niegocin i Kisajno. To malownicze położenie,
przyroda, czysta woda i zdrowe powietrze są zachętą do spędzenia tu cudownych chwil.
39
40
i imprez kulturalnych, największą popularnością
cieszą się m.in Festiwal Hip-Hopowy, Mazury Airshow oraz Festiwal Szantowy.
Mikołajki
Nazwa miasta wywodzi się od świętego Mikołaja, opiekuna żeglarzy i przejść wodnych. Mikołajki, nazywane Perłą Mazur, Wenecją Północy,
położone są na przesmyku jezior: Mikołajskiego
i Tałty, na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. To
węzeł dróg żeglownych dla kierunków z Giżycka,
Rucianego-Nidy, Pisza i Rynu. W sezonie letnim
Mikołajki przeobrażają się w gwarne centrum turystyczne z rozbrzmiewającą muzyką szantową.
To raj dla wodniaków, żeglarzy i ludzi pragnących
aktywnie wypoczywać na jeziorach. Czterotysięczne miasto jest
obecnie jednym z
najczęściej odwiedzanych ośrodków
turystycznych
na
Mazurach. Oferuje
atrakcje o każdej
porze roku. Zimą
można tu poślizgać
się na bojerach, wyciągnąć spod lodu
rybę. Latem natomiast królują sporty wodne.
Można tu wziąć udział w licznych regatach organizowanych w sezonie turystycznym. W promieniu
zaledwie kilku kilometrów od Mikołajek znajduje
Otaczające tereny to wymarzone miejsca do
uprawiania wszelkich form turystyki aktywnej: żeglowania, wędkowania, windsurfingu, kitingu, nurkowania, rejsów statkami,
spływów kajakowych, wycieczek rowerowych i pieszych, jazdy konnej, czy też
sportów ekstremalnych.
Dzięki wyjątkowo dogodnym warunkom do uprawiania żeglarstwa Giżycko
otrzymało tytuł Żeglarskiej Stolicy Polski w plebiscycie magazynu „Wiatr”.
Będąc w Giżycku warto obejrzeć piękną panoramę miasta z tarasu widokowego Wieży Ciśnień. Największą
i bardzo oryginalną atrakcją Giżycka jest Most Obrotowy na Kanale
Łuczańskim – to jedyny tego typu
obiekt w Polsce i jeden z dwóch
w Europie. Twierdza Boyen natomiast to niewątpliwie jeden z
najlepiej zachowanych
zabytków architektury obronnej XIX w. w
Polsce.
W sezonie
letnim i poza
nim w mieście odbywa się wiele
koncer tów
41
Pojezierze
Mrągowskie
Jezioro Łuknajno – obiekt UNESCO
Około 5 kilometrów od Mikołajek znajduje się rezerwat przyrody na jeziorze Łuknajno.
W 1977 r. rezerwat włączono do międzynarodowej sieci rezerwatów biosfery pod egidą UNESCO.
Rok później jezioro uznano za ważny obszar wodno-błotny dla życia i rozrodu ptaków wodnych w
ramach konwencji RAMSAR. Ptaki rezerwatu to
gatunki lęgowe oraz zatrzymujące
się na przelotach i zimowaniu.
Łuknajno jest największym
skupiskiem
łabędzia
niemego w Polsce.
Mrągowo
Malowniczo położone pośród 6 jezior wita swoich gości błękitem wody, siłą zieleni i kobiercami
kwiatów. XIX-wieczny rynek z Ratuszem i Muzeum, brukowane uliczki, malownicze kamienice
i promenada nad jeziorem Czos – oto serce tego
mazurskiego miasta. Stąd jest wszędzie blisko –
nad Wielkie Jeziora Mazurskie i do stolicy.
Mrągowo ma dla swoich gości wiele niespodzianek: lokalną kuchnię, spływy Krutynią i Dajną,
rejsy po jeziorze Czos, dziewicze lasy pobliskiego Mazurskiego Parku Krajobrazowego, niezapomniane atrakcje w jedynym
w tej części Polski Miasteczku
Westernowym Mrongoville. Także zimą miasto nie zasypia - zaprasza
turystów na narciarskie wyciągi na Górze
Czterech Wiatrów, skute lodem jeziora
W Mikołajkach warto odwiedzić kaplicę ewangelicką i Muzeum Reformacji Polskiej. Warto także
wejść na punkt obserwacyjny na wieży ks. św.
Mikołaja, skąd można zobaczyć wspaniałą panoramę Mikołajek i okolic.
42
43
się szereg miejsc, w których możemy podziwiać
unikalną florę i faunę Mazurskiego Parku Krajobrazowego.
Najpopularniejszym przysmakiem podawanym
w żeglarskiej stolicy Polski jest mazurska sielawa
przyrządzana na różne sposoby. Sielawę, sandacza, szczupaka i wiele innych mazurskich specjałów można spróbować podczas odbywającego się
rokrocznie podczas obchodów dni miasta Mazurskiego Festiwalu Rybnego „Rybkę na zdrowie”. Tu
także odbywa się Festiwal Szantowy, który uważany jest za jeden z najstarszych festiwali szantowych organizowanych w naszym kraju.
Mrągowo Festiwalowe Miasto
Mrągowo to letnia stolica Warmii i Mazur. Praktycznie w każdy wakacyjny weekend, z pięknie
położonego nad jeziorem Czos amfiteatru – obecnie jednego z największych w Polsce, mogącego
pomieścić ponad 5 tys. widzów - rozbrzmiewa
różnorodna muzyka. Tu odbywają się Mazurska
Noc Kabaretowa oraz Festiwal Kultury Kresowej.
Od ponad trzydziestu lat wszystkie drogi prowadzą do Mrągowa na słynny międzynarodowy Piknik Country. Festiwalowe dni to czas nie tylko dla
fanów muzyki country, ale także dla miłośników
znakomitej zabawy i westernowego klimatu. Tysiące kowboi zamienia Miasto w polskie Nashville.
Więcej na: www.ckit.mragowo.pl.
Dzięki festiwalom o zasięgu regionalnym,
krajowym i międzynarodowym Mrągowo stało się miastem rozpoznawalnym,
atrakcyjnym na letni wypoczynek. Miasto oferuje różnorodną bazę noclegową
z ponad dwoma tysiącami miejsc noclegowych, www.it.mragowo.pl.
44
Mrągowo Westernowe Miasto
Turyści w Mrągowie mogą przez cały rok poczuć
kowbojski klimat w jedynym w tej części Polski Miasteczku Westernowym Mrongoville! To
miejsce rodem z Dzikiego Zachodu. Tutaj czekają: wspaniała zabawa, niezapomniane przeżycia i
wiele atrakcji dla każdego! W jaki sposób można
spędzić czas na Miasteczku? W Wiosce Indiańskiej poznając kulturę indiańską, ucząc się strzelania z łuku i rzucając włócznią do tarczy, a na
Rancho Farmera - jeżdżąc konno. Warto zajść do
biura Sheriffa z aresztem, obejrzeć zabytkową lokomotywę, cmentarz, gdzie spoczywają najgroźniejsi bandyci Dzikiego Zachodu. Można również
zasiąść jak kowboj w Saloonie, spróbować kowbojskich specjałów, obejrzeć pokazy artystyczne i
kaskaderskie. Gwarantowana jest świetna zabawa i dużo humoru!
Będąc na Mrongoville koniecznie należy spróbować swoich umiejetności w Western Lina Park atrakcyjnie położonym w zacisznym kompleksie
leśnym, nad rzeką Dajną, oferującym trasy o różnym stopniu trudności.
Warto dodać, że Piknik Country i Western City
Mrongoville to ogólnopolski Turystyczny Produkt
2008 roku, certyfikowany przez Polską Organizację Turystyczną.
Warto zajrzeć na: www.mrongoville.pl.
Mrągowo Wyrzeźbione Miasto
Mrągowo to również wyrzeźbione miasto. Proponuje mieszkańcom i turystom trasę spacerową, w centrum miasta, na której można spotkać
21 kamiennych rzeźb, odzwierciedlających to, co
Mazury mają w sobie najcenniejszego: naturę,
harmonię, żywioły. Ta unikatowa galeria,
otoczona zielenią Mrągowa i otwarta o
każdej porze i dla każdego, jest tworem
znanych i cenionych artystów, którzy w
ramach projektu wykonali rzeźby ptaków,
wiatru i ognia. Mrągowo jako wyrzeźbione miasto to
nowy produkt turystyczny
pozwalający dostrzec
refleksyjne
oblicze miasta,
podkreślający
jego kulturową różnorodność. Został doceniony w konkursie Polska
Pięknieje - 7 Cudów Funduszy Unijnych 2012 r., zdobywając wyróżnienie. Więcej na:
www.wyrzezbionemiasto.pl
kuszą miłośników icesurfingu, icekitingu i bojerów.
Mrągowo to również miasto muzyki, zabawy i
spotkań wśród pięknych mazurskich plenerów.
To miasto, w którym współczesność przeplata się
z mazurską przeszłością, miasto intrygujące.
45
quady. Na terenie ośrodka znajduje się baza noclegowo – gastronomiczna oraz organizowane są
imprezy integracyjne.
Informacje na: www.gora4w.com.pl
Mrągowo zachęca do aktywnego wypoczynku placami zabaw, skate parkiem,
otwartymi siłowniami, boiskami i kortami
do gry w tenisa.
Szlak rzeki Dajny, czyli kajakiem do Świętej
Lipki
G4W
36 – kilometrowy szlak umożliwia odbycie podróży kajakiem od Piecek, przez Mrągowo aż do Świętej Lipki. Trasa prowadzi przez 9 jezior Pojezierza
Mrągowskiego. Ze względu na przenoski przeznaczony jest dla wprawionych kajakarzy. Rekompensatą za utrudnienia są malownicze krajobrazy,
pośród których meandruje Dajna.
Zakończenie
spływu stanowi jednocześnie początek trasy
zwiedzania
„Perły baroku” – słynnej świątyni
i kompleksu
klasztornego Świętej Lipki. Sanktuarium Maryjne
w Świętej Lipce jest najcenniejszym zabytkiem
architektury barokowej północno-wschodniej
Polski.
Kajakowy szlak rzeką Dajną był popularny jeszcze
przed wojną. Turyści przebywający w Mrągowie
Całoroczny Ośrodek Sportowy Góra
Czterech Wiatrów gwarantuje aktywny wypoczynek zarówno zimą,
jak i latem! Góra Czterech Wiatrów położona jest na półwyspie nad jeziorem Czos, w bezpośredniej bliskości miasta.
Wzniesienie jest wspaniałym
punktem widokowym, z
którego roztacza się piękna panorama Mrągowa i
jego okolic. Zimą można tu jeździć na nartach, snowboardzie
korzystając z pięciu tras zjazdowych z wyciągami a latem
wypożyczyć
rower y,
sprzęt
pływający,
46
mogą pokonać krótszy odcinek z plaży miejskiej
do jeziora Juno. Ten fragment rzeki był często
uczęszczany jeszcze przed wojną, ze względu na
piękno płynącej rzeki zwany był już wtedy „małą
Krutynią”.
Ekomarina ekologiczna przystań Mrągowa
Wybudowana w Mrągowie Ekomarina, przy ul.
Jaszczurcza Góra, wpłynęła na rozwój szlaku kajakowego Dajny. Marina to przede wszystkim oferta turystyczna dla żeglarzy i kajakarzy. Przystań
wyposażona jest w bogatą infrastrukturę wodną.
Poza tym na jej terenie znajdują się: nowoczesne Centrum Edukacji Ekologicznej,
zaplecza dla ratowników oraz
publiczne zaplecze socjalne w
budynku bosmanatu.
Mrągowska ekomarina to
także wspaniała propozycja
dla rodzin z dziećmi. Na terenie zbudowano plac zabaw
z bujakami na sprężynach,
huśtawkami, przyrządami do
zabaw z wodą, zestawy wspinaczkowe, zjazd linowy oraz
park linowy ze skałkami, zjeżdżalnie. Urządzenia
te znajdują się przy linii brzegowej jeziora, co zapewnia niezapomniane widoki.
Mragowo na spacerze i rowerze
Urokliwa przyroda i wiele malowniczych ścieżek
zachęcają do uprawiania turystyki rowerowej i
47
Mrągowo Miasto Ludzi
Aktywnych
pieszej na Ziemi Mrągowskiej. Pofałdowana rzeźba terenu, niezbyt długie, ale często zaskakująco
strome zjazdy mogą dodać wielu wrażeń podczas jazdy na rowerze. Można nim łatwo dotrzeć
do najciekawszych zakątków – tam gdzie turyści
zmotoryzowani nigdy nie dojadą.
Drogi o różnej nawierzchni, które często prowadzą krętymi, zielonymi alejami, wspaniale nadają
się dla miłośników jednośladów i piechurów – to
raj dla turysty aktywnego.
Zdrowie i uroda na Mazurach
Warto przyjechać na Ziemie Mrągowską i skorzystać z dobrodziejstw natury Mazur: czystego
powietrza, zapachu lasów, obcowania z naturą.
Pełnią relaksu są ośrodki SPA i wellness, które
oferują zabiegi upiększające, fizjoterapeutyczne, masaże lecznicze, kąpiele solankowe, kapsułę SPA, aromaterapie, a nawet kąpiele w kozim
mleku. To świetny sposób na wypoczynek i regenerację.
Dowiedz się więcej: www.mragowo.pl, www.
it.mragowo.pl, www.mrongoville.pl.
Jesteśmy również na facebooku – Mrągowo Miasto Ludzi Aktywnych.
48
49
Warmia
Nazywany Perłą Północy i Grodem Kopernika – to
uroczo położone miasteczko nad brzegiem Zalewu Wiślanego. Siedziba Kapituły Warmińskiej.
Znany jest na całym świecie jako miejsce, w którym mieszkał, pracował i zakończył życie Mikołaj
Kopernik. Do miasta dojechać można drogami
wojewódzkimi od strony Elbląga, Braniewa i Pasłęka. Z daleka już widać malownicze wieżyczki
katedry i dominującą nad nimi Wieżę Radziejowskiego, pełniącą niegdyś funkcję dzwonnicy.
Poniżej Wzgórza Katedralnego rozłożyło się miasteczko, które w 2010 r. obchodziło jubileusz
700-lecia istnienia. Obecnie jest to piękne, ciche,
małe, malownicze miasteczko, w którym wypoczywać można cały rok, korzystając z uroków Zalewu
Wiślanego, okolicznych lasów, jarów i wąwozów.
Największą atrakcją Fromborka jest Wzgórze Katedralne z gotycką katedrą – Bazyliką Archikatedralną, w podziemiach której spoczywają prochy
wielkiego astronoma Mikołaja Kopernika, oraz
muzeum Kopernika. Nieopodal Bramy Zachodniej znajduje się kanonia św. Stanisława, w której mieszkał Kopernik, z położonego opodal pavimentum (ceglanej platformy) prowadził swoje
obserwacje nieba.
50
Mikołaj Kopernik
Mikołaj Kopernik wprowadził
się do Fromborka w 1510 roku
i z krótkimi przerwami pozostał
tu do końca życia w 1543 r. To
tu, w cieniu gotyckiej fromborskiej
katedry, powstało jego słynne dzieło „De revolutionibus orbium coelestium”. Mimo że słynny astronom stworzył teorię, która wstrząsnęła
posadami nauki, niezmiennymi od czasów Ptolemeusza, we Fromborku prowadził nadzwyczaj
ożywioną i zróżnicowaną działalność. Stworzył
mapę Warmii, pisał wiersze i epigramy, przygotował projekt reformy kalendarza, który wysłał do
Rzymu, administrował dobrami wspólnymi kapituły, sprawował służbę medyczną, powiększał
fromborskie fortyfikacje, chroniąc miasto przed
zakonem krzyżackim. Jeśli ktoś zasłużył w pełni
na obiegowe miano „człowieka renesansu”, to z
całą pewnością w pierwszej kolejności był to kanonik Kopernik.
Będąc we Fromborku można skorzystać z rejsów
statkiem po Zalewie Wiślanym do Krynicy Morskiej. Turystyczną atrakcją w sezonie będzie niewątpliwie podróż pociągiem kolei nadzalewowej.
Więcej na stronie: www.frombork.pl.
51
Warmia
Frombork
Historyczna stolica Warmii położona w widłach
rzek Łyna i Symsarna. Znajdująca się na lidzbarskim zamku przez ponad 400 lat siedziba biskupów warmińskich spowodowała, że miasto było
ważnym ośrodkiem politycznym, centrum wiary
i kultury Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Na
zamku rezydował książę poetów biskup Ignacy
Krasicki. W Lidzbarku Mikołaj Kopernik „wstrzymał
słońce, a poruszył ziemię”
pisząc swój komentarzyk
do przyszłego epokowego dzieła „O obrotach sfer
niebieskich”. Świadkami
bogatej lidzbarskiej historii są również inne wysokiej klasy zabytki. Pośród
nich wymienić należy XIV-wieczną kolegiatę świętych apostołów Piotra
i Pawła wraz z zabudowaniami klasztornymi i
wikarówką, barokowy
kościół
Podwyższenia
Krzyża św., Oranżerię Krasickiego, mury obronne z Wysoką Bramą, dawny kościół ewangelicki,
obecnie cerkiew. Bogata historia to nie jedyny
atrybut Lidzbarka Warmińskiego. Wdzierająca się
do jego centrum przyroda w postaci rzek Łyna i
Symsarna jest atrakcją dla aktywnych miłośników
52
turystyki wodnej, zwłaszcza dla kajakarzy. Odwiedzający miasto turyści nie będą się tu nudzić
dzięki wydarzeniom kulturalnym. Lidzbark kipi
wydarzeniami kulturalnymi, zwłaszcza latem. Odbywa się tu wiele imprez, m.in. Ogólnopolski Festiwal Sera, Bitwa pod Heilsbergiem, Lidzbarskie
Wieczory Jazzowe, Festiwal Kultury Myśliwskiej,
Lidzbarskie Wieczory Humoru i Satyry. Wspaniale prezentuje się baza sportowa i związana z
nią oferta dla osób
pragnących aktywnie
spędzić czas. Nowy
stadion
lekkoatletyczny, wyjątkowy na
skalę europejską tor
motocrossowy, silne
sekcje tenisa stołowego i zapasów ściągają
do Lidzbarka licznych
miłośników tych dyscyplin sportowych. Liczne pensjonaty, hotele
czy czterogwiazdkowe
centrum konferencyjno-wypoczynkowe na
przedzamczu prezentują
ofertę dostosowaną do każdej kieszeni. Lidzbark
Warmiński to miasto, którego motywem przewodnim jest hasło „aby żyło się łatwiej”. Władze
miasta realizują to hasło dbając o lokalną tradycję, dziedzictwo kulinarne i ekologię.
Warmia
Lidzbark Warmiński
53
zamku. Przez rezerwat ciągnie się sześciokilometrowa ścieżka edukacyjna „Czarci jar” oraz przebiega pieszy Szlak Kopernikowski. Po drodze na początku
szlaku rozciąga się
najwyższy w Polsce
nad źródłem rzeki
czynny most kolejowy, po którym jeździ
pociąg na trasie Olsztyn –
Braniewo. Więcej informacji na stronie internetowej
www.pieniezno.pl.
To jedno z miast warmińskich należących do Kapituły Warmińskiej. Powstało na miejscu prastarej,
pogańskiej osady Warmów – Malcekuke.
Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z
1282 roku. Prawa miejskie miasto otrzymało w
1312 roku. Czasy średniowiecza były dla Pieniężna sprzyjające. Miasto szybko się zabudowało na
wysokim brzegu rzeki Wałsza i otoczyło murami.
Pośrodku miasta, na rynku stanął ratusz, zbudowano kościół, a kanonicy wznieśli zamek. Miasto
podczas II wojny światowej uległo zniszczeniu w
80 %. Każdy, kto odwiedzi Pieniężno, musi bezwarunkowo odwiedzić Muzeum Misyjno-Etnograficzne Księży Werbistów. Zbiory muzeum
przedstawiają obiekty związane z kulturą, religiami oraz chrześcijaństwem krajów całego świata,
w których pracują misjonarze werbiści. Zaprezentowany jest tu dorobek duchowy i materialny ludów: Chin, Japonii, Filipin, Indii, Indonezji,
Papui Nowej Gwinei oraz krajów Afryki i Ameryki
Łacińskiej. Jest to najbogatsza i najlepiej opracowana kościelna kolekcja misyjno-etnograficzna
w Polsce. W Pieniężnie zachował się neogotycki
kościół, jeden z największych na Warmii, z tysiącem miejsc siedzących. Przy kościele znajduje się
jedno z zachowanych skrzydeł zamku kapitulnego, w którym przebywał Mikołaj Kopernik, oraz
częściowo odbudowany ratusz. Ciekawostką jest
usytuowanie Rezerwatu Przyrody „Dolina rzeki
Wałsza”, którego granice zaczynają się poniżej
54
Olsztyn
Olsztyn to 175-tysięczne miasto – stolica województwa warmińsko-mazurskiego. Historycznie
znajduje się na terenie Warmii, a jego dzieje sięgają ponad 650 lat wstecz.
W granicach miasta znajduje się aż kilkanaście
akwenów, w tym osiem dużych jezior. Olsztyńskie lasy zajmują 21,2 proc. pow. miasta. Ponad
połowa to Las Miejski (1050 ha) pełniący funkcje
rekreacyjno-wypoczynkowe oraz turystyczno-krajoznawcze. Jest on największym w Europie
kompleksem leśnym w granicach miasta.
Olsztyn jest kameralnym miastem, które
szczególnie w sezonie letnim tętni kulturą.
Pobudzające do refleksji gotyckie
otoczenie zamku i katedry, relaksujące sąsiedztwo wody i zieleni
stymulują mieszkańców do udziału w licznych
wydarzeniach kulturalnych, np. letnich imprezach, których nie brak w programie Olsztyńskiego Lata Artystycznego – jednego z największych
festiwali w Polsce. Ten
ożywczy klimat grodu
nad Łyną musiał też odczuwać najwybitniejszy
mieszkaniec miasta – Mikołaj Kopernik, który w
olsztyńskim zamku zaczął
spisywać swe fundamentalne dzieło „O obrotach
sfer niebieskich”. Inne
ważne zabytki Olsztyna to
m. in. gotycka Bazylika Mniejsza pod wezwaniem
św. Jakuba Starszego, Wysoka Brama i Stary Ratusz.
W mieście działają trzy biblioteki multimedialne, których na całym świecie jest... sześć. Od
2012 r. olsztyńskie planetarium zaprasza na pokazy w systemie full-dome, kąpielami z dodatkowymi atrakcjami kusi kompleks „Aquasfera”, a miłośnicy rekreacji mogą korzystać z uroków nowych
ścieżek rowerowych nad Jeziorem Długim. Naturalny potencjał Olsztyna stwarza bowiem
idealne warunki do aktywnego wypoczynku
na łonie natury. Miasto oferuje miłośnikom
rekreacji pakiet „Olsztyn. Aktywnie!”, czyli 20 dyscyplin rekreacyjnych w jednym mieście.
55
Warmia
Pieniężno
Mazury
Zachodnie
Największym skarbem podregionu Mazur Zachodnich i sąsiednich Żuław jest Kanał Ostróda-Elbląg.
Trudno znaleźć w Europie i na świecie podobne
rozwiązania techniczne – maszynerię napędzaną
siłą wody – wciągającą ponadsześćdziesięciotonowe statki po szynach na górę po suchym lądzie.
Kanał wybudowany w latach 1844-1876 mierzy
nieco ponad 130 km. Maszyneria kanału po dziś
dzień niestrudzenie pracuje i transportuje po
trawie – kajaki, statki i stateczki, przekornie pokonując naturalną przeszkodę w postaci prawie
100-metrowej różnicy poziomów wody między
mazurskim jeziorem Pniewo a żuławskim – Druzno. Pięć pochylni: Buczyniec, Kąty, Oleśnica, Jelenie i Całuny podnosi statki na wielkich szynowych
platformach ciągnionych stalowymi linami. Ta zabytkowa konstrukcja funkcjonuje wyłącznie dzię56
57
Mazury Zachodnie
Kanał Ostróda-Elbląg
sportów i turystyki wodnej. Strudzeni wodniacy
mogą odpocząć zwiedzając ciekawe zabytki,
opalać się na plażach,
bawiąc w licznych
ostródzkich barach
i restauracjach czy
też po prostu kontemplując piękno
okolicy. Nie bez
przyczyny Ostródę nazwano
„Perłą Mazur” – niezwykła
uroda
miasta,
na
jakiś
czas nieco nadszarpnięta zawirowaniami II wojny
światowej, znów olśniewa i
oczarowuje zarówno gości, jak i
stałych mieszkańców.
Ostróda
W krainie Mazur Zachodnich leży piękne, 35-tysięczne miasto Ostróda. W
jego sąsiedztwie znajduje się wiele
jezior, w tym 5 w obrębie samego
miasta. Takie położenie stwarza
wielkie możliwości miłośnikom
58
Spacer po Ostródzie
Przechadzkę zacznijmy od nabrzeża
Jeziora Drwęckiego – niektórych z
pewnością skusi bogata oferta
kulinarKatalog Produktów Turystycznych
na i trunkowa zlokalizowanych tam restauracji
i barów, ale naprawdę warto poszukać i innych
atrakcji. W centrum Ostródy, niemal u drzwi
ratusza, rozpościera się przepiękny widok na
ogromne jezioro – Jezioro Drwęckie. Wprost z
ulicy można wejść na drewniane molo i bulwar
i podziwiać rozpościerającą się przed naszymi
oczami panoramę. Molo ma kształt litery „L”
oraz zwieńczenie w formie ośmiokąta ze stylową altanką. Pod względem powierzchni
ostródzkie molo jest największym tego typu
obiektem śródlądowym w Polsce. W sezonie letnim odbywa się tam wiele różnych
imprez. Spacerując nabrzeżem nie sposób
nie zauważyć wyciągu nart wodnych,
profesjonalnego toru kajakowego
oraz zrewitalizowanej plaży miejskiej.
Liczący 800 m wyciąg nart wodnych,
znajdujący się na Jeziorze Drwęckim
w Ostródzie stał się jedną z najciekawszych atrakcji turystycznych w regionie.
Konstrukcja składa się z pali wbitych w
dno jeziora. Tor jazdy narciarzy wodnych
odbywa się po prostokącie o wymiarach
250 x 150 m.
Nad brzegiem Jeziora Drwęckiego
powstał
również
amfiteatr,
który jest
popularnym
59
Mazury Zachodnie
ki sile wody spadającej na koła wodne, co można
zaobserwować w maszynowni jednej z pochylni.
Długości torowisk pochylni mają od 350 do 490
metrów.
Turyści mają do wyboru rejsy białą flotą na różnych trasach, między innymi: Ostróda – Elbląg,
Buczyniec – Elbląg, Ostróda – Miłomłyn albo po
samym Jeziorze Drwęckim.
W pobliżu kanału znajdują się między innymi:
rezerwat ptaków wodnych na jeziorze Drużno
i w Zatoce Elbląskiej, parki krajobrazowe Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich, rezerwat
230-letniej sosny taborskiej i modrzewi. Płynąc
statkiem, często można zobaczyć czaple siwe, łyski i kurki wodne, a nawet orły bieliki. W 2007 r. w
konkursie „Rzeczypospolitej” kanał uzyskał miano jednego z siedmiu cudów Polski.
Więcej na stronie www.zegluga.com.pl.
60
placu 1000-lecia, więcej informacji na stronie internetowej www.mazury-zachodnie.pl.
ha), chroniący 230-letni drzewostan, głównie
sosny zwyczajnej odmiany taborskiej. Drewno z
tych lasów było szeroko znane na świecie jako
najlepszy materiał szkutniczy.
Okolice Ostródy
Okolice Ostródy to teren niezwykle atrakcyjny
– jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc są
Stare Jabłonki – położone nad dwoma jeziorami:
Szeląg Wielki i Mały.
Godne obejrzenia obiekty zabytkowe to: gotycki
kościół pw. Narodzenia NMP z XIV wieku w Glaznotach, barokowy kościół pw. św. Piotra w Ornowie z XVI w., barokowy kościół z XVI wieku w
Durągu oraz drewniana dzwonnica z XIX wieku w
Kraplewie.
Warto odwiedzić pole bitwy pod Grunwaldem,
gdzie 15 lipca 1410 r. rozegrano historyczną bitwę, w której wojska polsko-litewskie pod dowództwem króla Władysława Jagiełły rozgromiły
armię krzyżacką. Obecnie znajduje się tu muzeum
bitwy oraz strzelisty pomnik. Każdego roku w inscenizacji bitwy biorą liczny udział bractwa rycerskie, co przyciąga tłumy widzów z kraju i zagranicy.
Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich – utworzony w 1994 r. Wzgórza stanowią zachodnią część
większego łańcucha wzniesień, zwanego Garbem
Lubawskim. Najwyższym szczytem wzgórz jest
Góra Dylewska (312 m n.p.m.), jednocześnie najwyższy szczyt północno-wschodniej Polski. Nieopodal, w pobliżu wsi Wygoda, znajduje się góra
Czubatka z wyciągiem i stokiem narciarskim.
Rezerwat Sosny Taborskiej – rezerwat leśny (96
Elbląg
Elbląg to miejsce, gdzie przyroda przenika się z
kulturą w unikalny
sposób, oferując
wspaniałą
receptę
na wypoczynek
i spędzenie czasu wolnego. Miasto i okolice leżą
wśród polodowcowego pejzażu Wysoczyzny Elbląskiej (zwanej też Bieszczadami północy). Warto
zajrzeć do rezerwatu przyrody na jeziorze Druzno
oraz odwiedzić płaskie Żuławy i Zalew Wiślany, a
także depresję geograficzną – najniżej położony
punkt w Polsce (1,8 m poniżej poziomu morza).
Wszystko to na wyciągnięcie ręki w zależności
od tego, w którą
stronę miasta i
jego okolic zechcemy się
skierować.
Stare
Miasto
jest obowiązko w y m
punkt e m
wiz y t y
Mazury Zachodnie
miejscem wielu imprez rozrywkowych. Z molo,
tuż obok zabytkowego budynku poczty, przejść
można do ostródzkiego zamku. Historia tej budowli liczy przeszło 650 lat. Wielokrotnie burzony
i palony, swój obecny kształt zawdzięcza odbudowie rozpoczętej w 1974 r., wciąż zresztą jeszcze
kontynuowanej – niedawno dziedziniec zamkowy
wzbogacił się o drewniane krużganki. W zamku
można zwiedzić przede wszystkim galerię oraz
sale wystawowe muzeum. Znajduje się tu m.in.
kopia obrazu autorstwa Marie-Nicolasa Ponce-Camusa „Napoleon użycza łask mieszkańcom
Ostródy”, list Napoleona oraz medal „Napoleon
w Ostródzie”. Cesarz Napoleon Bonaparte, przebywając tutaj w czasie kampanii 1806-1807 r.,
rządził z ostródzkiego zamku Europą.
Z zamku blisko już na Plac Tysiąclecia Państwa
Polskiego, gdzie miłośnicy zabytków koniecznie
powinni zajrzeć do czternastowiecznego kościoła
pw. św. Dominika Savio, w pobliżu którego znajdują się zachowane fragmenty murów obronnych.
Spacerując dalej podziwiamy zachowane w Ostródzie zespoły zabytkowych kamienic, zlokalizowanych m.in. przy ulicach: Mickiewicza, Sienkiewicza, Jana Pawła II, Czarnieckiego, Słowackiego, 11
Listopada, Armii Krajowej.
Idąc ulicą Sienkiewicza nie możemy ominąć punktu widokowego, który mieści się na wieży kościoła ewangelickiego przy ul. Sienkiewicza. Rozciąga
się stamtąd przepiękny widok na całą Ostródę.
Centrum Informacji Turystycznej mieści się na
61
zespołu
średniowiecznych umocnień
miejskich. Stojący
u bramy pomnik
Piekarczyka przypomina o jego bohaterskim wyczynie zamknię62
cia wjazdu do miasta przed najazdem wojsk
krzyżackich.
• Centrum Sztuki Galeria EL – niepowtarzalne
miejsce, gdzie sztuka współczesna znalazła sobie
miejsce w obiekcie XIII- wiecznego kościoła dominikańskiego.
Informacja turystyczna na stronie internetowej
www.ielblag.pl.
Iława
Iława i okolice to niezwykle atrakcyjne tereny dla
najbardziej zapalonych miłośników pieszych i rowerowych wycieczek – oferujemy dziesiątki kilometrów interesujących szlaków dla tych, którzy
upodobali sobie te formy turystyki. Najróżniejsze
trasy ułatwią dotarcie do wielu mało znanych i
interesujących miejsc na terenie Pojezierza Iławskiego o każdej porze roku. Dodatkowo na terenie
miasta znajduje się ponad 30 kilometrów bezpiecznych, wytyczonych w najbardziej atrakcyjnych częściach Iławy tras pieszych i rowerowych.
Na najpopularniejszych – wzdłuż rzeki Iławka oraz
wschodniego brzegu jeziora Jeziorak – znajdują
się pomosty widokowe, kładki dla wędkarzy, place zabaw i altany wypoczynkowe. Z kolei biegnąca wokół Małego Jeziorka promenada nadbrzeżna pełna jest przytulnych kafejek i restauracji. To
doskonałe miejsca także dla miłośników joggingu
i nordic walkingu. Do spacerów po Iławie zachęcają również miejscowe zabytki. Miasto i okolice podziwiać można również z pokładu miejskiego tramwaju wodnego „Ilavia”. Rejsy spacerowe
i czarterowe po najdłuższym jeziorze w Polsce
organizowane są przy bulwarze Jana Pawła II, w
samym centrum Iławy, tuż przy galerii handlowej
nad Małym Jeziorakiem. Istnieje również możliwość wypłynięcia na Jeziorak wynajętym jachtem
ze sternikiem i opłynięcia największej wyspy śródlądowej w Polsce – Wielkiej Żuławy.
Iława, obok swoich niezaprzeczalnych walorów
przyrodniczych i wypoczynkowych, ma do zaoferowania mnóstwo atrakcji kulturalnych.
Mazury Zachodnie
w Elblągu, warto więc zobaczyć:
• katedra pw. św. Mikołaja – wewnątrz katedry
można zobaczyć unikatową brązową chrzcielnicę
z 1387 r., figury apostołów, późnogotyckie ołtarze.
• Ścieżka kościelna – wąska urokliwa
uliczka pomiędzy kamienicami, niegdyś łącząca wszystkie kościoły
Starego Miasta.
• Muzeum Archeologiczno-Historyczne – unikatowe
zbiory dotyczące dziejów miasta i legendarnej osady Truso.
• Brama
Targowa
należąca do
63
Szczytno
Miłość do bigbitu, gościnność ludzi, jedyne takie
zabytki, a przede wszystkim piękna przyroda,
która jest na wyciągnięcie ręki. Takie jest właśnie
Szczytno. Zwiedzanie tego niewielkiego, bo liczącego zaledwie 25 tys. mieszkańców miasta, zaczyna się zwykle od jego najważniejszego elementu,
którym są dwa jeziora w centrum: Domowe Duże
i Domowe Małe. Niczym dwa płuca, rozłożone pomiędzy lasami, nadają rytm miastu. Znad jeziora
można dojrzeć wieżę ratuszową, w której niegdyś,
wg legendy i powieści H. Sienkiewicza „Krzyżacy”, więziono Danusię Jurandównę. Dziś trwałe
ruiny zamku krzyżackiego
przyciągają turystów swoją
tajemnicą. Natomiast z wieży ratuszowej, dostępnej dla
każdego, podziwiać można
panoramę miasta i okolic. W
sezonie letnim jeziora stają
się tłem imprez muzycznych
m.in. wiodącej w regionie
lipcowej trzydniowej imprezy mazurskiej „Dni i Noce” www.letniegranie.pl,
miejscem wypoczynku i aktywności sportowej,
spotkań kulturalnych i towarzyskich mieszkańców
64
i odwiedzających Mazury turystów. W harmonogram imprez
letnich wpisały się Mistrzostwa
Polski w Narciarstwie Wodnym
w konkurencji slalom na nartach
wodnych, które co roku odbywają
się w sierpniu na tafli Jeziora Domowego Dużego.
W Szczytnie nie zapomina się również o tradycji
naszego regionu i jego wyjątkowej kulturze rzemiosła i kulinariów, które propagowane są podczas Święta Mazurskiego Kartoflaka. Ważnym elementem turystycznym jest wybudowana ścieżka
pieszo-rowerowa wokół Jeziora Domowego Dużego, której długość wynosi
nieco ponad 5 km. Ponadto
sympatycy wodnych przygód mają do swojej dyspozycji wypożyczalnię sprzętu
wodnego (katamaran, kajaki,
rowerki wodne) oraz statek
wycieczkowy „Jagienka”, z
pokładu którego można podziwiać krajobrazy miejskie,
a funkcjonujące kąpielisko
miejskie zapewni ochłodę w upalne dni. Przyroda
stanowi w Szczytnie odrębną opowieść miasta,
65
Równina Mazurska
Równina
Mazurska
66
Klenczona, rodzimego artysty, który właśnie tutaj spędził dzieciństwo. Piosenki, która sprawia,
że cuda mazurskiej przyrody można poczuć, dotknąć i zobaczyć. Informacja turystyczna: www.
turystyka.szczytno.pl.
Nidzica
Nidzica, zwana „Bramą wjazdową na Warmię i
Mazury”, prawa miejskie otrzymała w roku 1381.
Ziemia nidzicka to region pełen uroku i osobliwości, a przede wszystkim region o wybitnych walorach krajobrazowych. Równiny, wzniesienia, pola
usiane dziesiątkami głazów, lasy, jeziora, rzeki i
gęsta sieć drogowa zachęcają do uprawiania turystyki aktywnej. Trasy rowerowe i piesze zachęcają do urządzania spacerów, wycieczek, czy też
uprawiania joggingu. Miłośnicy jazdy konnej mają
do dyspozycji liczne ośrodki jeździeckie.
W Nidzicy przede wszystkim trzeba zobaczyć:
Zamek krzyżacki – powstał w II połowie XIV wieku. Budowla z polnego kamienia i cegły wznosi się
na rzucie prostokąta o wymiarach 62 m x 44 metry. Jest największym pokrzyżackim zamkiem rezydencyjno-obronnym na Mazurach. Zamek był
siedzibą wójtów – komturów, urzędów miejskich,
był wykorzystany również jako więzienie, a przed
1945 rokiem mieścił się w nim sąd obwodowy.
Obecnie w zamku mieści się Nidzicki Ośrodek Kultury, Miejsko-Gminna Biblioteka, Muzeum Ziemi
Nidzickiej, trzygwiazdkowy hotel, restauracja, galeria malarstwa, pracownia rzeźby.
Równina Mazurska
która snuje się na tyle umiejętnie, że trzeba ją dostrzec.
To właśnie historyczny charakter miasta z szeregiem zachowanych zabytków takich jak: stary
browar, wieża ciśnień, obiekty sakralne różnych wyznań, cmentarze
(katolicki, ewangelicki i żydowski),
Chata Mazurska czy ratusz z wieżą
widokową, zasługuje na szczególną
uwagę. Zwiększenie atrakcyjności
turystycznej Szczytna, okraszonej
wycinkami z jego historii, uzupełnił
pilotażowy projekt pt. „Z Mazurskim
Pofajdokiem po zabytkach i dziejach
Szczytna”. Oznakowano wybrane zabytki miejskie w formie tablic wolno
stojących i naściennych z
opisami i dawnymi fotografiami. Ponadto jedynie
w Muzeum Mazurskim w
Szczytnie można zobaczyć
unikatową kolekcję ręcznie
malowanych mazurskich
kafli piecowych www.
muzeumszczytno.art.pl.
Tam, gdzie woda i las,
tam, gdzie płynął nam
czas (muzyka i słowa: K.
Klenczon), to pierwsze
wersy piosenki Krzysztofa
67
Trasy rowerowe
Zostały one zaprojektowane tak, aby zapewnić
Nidzicy powiązanie z przyległymi województwami oraz spójność tras międzyregionalnych na
naszym obszarze. Poprowadzone zostały przez
tereny o różnorodnym bogactwie kulturowym i
przyrodniczym.
Do najpopularniejszych tras należy zaliczyć: „Szlak
Tatarski”, „Szlak Bursztynowy”, „Szlak generała
Samsonowa”. W niewielkiej odległości od Nidzicy godny polecenia jest rezerwat krajobrazowo-geomorfologiczny „Źródła rzeki Łyna”. Rezerwat
68
Narew Dolna
i Górna
jest rozległą doliną zajmującą 120,54 ha z licznymi bocznymi wąwozami i dolinkami o stromych
zboczach. Dla wygody zwiedzających przy rezerwacie utworzone zostały parkingi, a ponadto
schody i pomosty ułatwiające penetrację zboczy
i obserwowanie interesującego zjawiska, jakim
jest wsteczna erozja
źródliskowa, stanowiąca bardzo rzadkie zjawisko w skali
europejskiej. Warto
przejść się także leśną ścieżką w rezerwacie Koniuszanka II.
Wzdłuż trasy umieszczono 12 stanowisk
edukacyjnych w formie
tablic edukacyjnych, na
których przedstawiono
niektóre zjawiska za- chodzące w środowisku
leśnym. Zaprezentowano także niektóre urządzenia leśne stosowane przez leśników.
Narwiański Park Narodowy
Narwiański Park Narodowy obejmuje swoim zasięgiem bagienną dolinę rzeki pomiędzy miejscowościami Suraż i Rzędziany. Jest częścią europejskiej sieci Natura 2000, teren parku objęto
również Konwencją Ramsar.
Narew – najdłuższa rzeka północno-wschodniej
Polski tworzy w granicach parku unikatowy system rzeki wielokorytowej. Koryta łączą się między sobą, rozdzielają tworząc skomplikowaną sieć
rzeczną.
Na obszarze Narwiańskiego Parku Narodowego i jego otuliny stwierdzono
występowanie 203 gatunków ptaków.
Występujące na tym terenie
szuwary właściwe i turzycowiska sprzyjają występowaniu cennych gatunków wodnoPółnocno-Wschodnia Polska
69
Kościół pw. św. Wojciecha – zbudowany w
XIV w. i włączony do miejskiego systemu obronnego, w zachodniej części miasta. Fragment
murów obronnych został zachowany do dzisiaj i
widoczny jest przy wejściu na plebanię parafii katolickiej od strony kościoła. Pierwszą wzmiankę o
kościele znajdujemy w
dokumencie lokacyjnym
miasta z 1381 r. Uroczyste poświęcenie przeprowadzono w 1404 r.
Na skutek działań wojennych w 1914 r. kościół ponownie spłonął. Odbudowano go
w latach 1920-1924,
nadając mu styl, który zachował się do tej pory.
Trasa turystyczno-przyrodnicza „Kajakiem
wokół Kurowa”
Wycieczka tym kajakiem lub łodzią „pychówką”
pozwala poznać najatrakcyjniejszą część doliny Narwi. W krótkim czasie (od 45 min do ok. 3
godzin) można zobaczyć jeden z najciekawszych
fragmentów parku, m.in. położoną na bagnach
dawną redutę obronną „Koziołek” oraz „zerwany most”, z którego roztacza się piękny widok na
dolinę. Szlak ma trzy warianty, tzw. małą (1,6 km),
średnią (3,2 km) i dużą pętlę (7,7 km). Szlak jest
oznakowany.
Biesiada Miodowa w Kurowie
Od 2000 roku w każdy ostatni weekend sierpnia w parku przy siedzibie Narwiańskiego Parku
70
ciszy, wycieczek pieszych, wodnych czy rowerowych, amatorzy wędkowania, zbierania runa leśnego, pasjonaci historii i
kultury, a nawet poszukiwacze ekstremalnych wrażeń.
Ziemia łomżyńska położona jest
w zachodniej części województwa podlaskiego, leży w granicach
Zielonych Płuc Polski i obejmuje
tereny o niewielkim stopniu zanieczyszczenia, bardzo atrakcyjne
pod względem przyrodniczym i
krajobrazowym. Około 26% powierzchni stanowią obszary unikalnej przyrody objęte różnymi formami
ochrony przyrody.
Na tym terenie istnieją dogodne warunki do rozwoju turystyki. Różnorodność oraz tranzytowe położenie na
szlakach prowadzących na Mazury i Suwalszczyznę to ważne atuty ziemi łomżyńskiej.
Atrakcyjność turystyczną podkreślają
przede wszystkim:
•
Łomżyński Park Krajobrazowy
Doliny Narwi – występuje tu bogata
szata roślinna oraz wiele gatunków zwierząt, szczególnie ptaków.
• Średniowieczne grodziska w: Samborach,
Wiźnie, Pieńkach-Grodzisku, a szczególnie w Starej Łomży (związane z 1000-letnią historią chrze-
Narodowego odbywa się Biesiada Miodowa.
Głównym celem biesiady jest promocja walorów
przyrodniczych i kulturowych regionu oraz produktów regionalnych, w szczególności miodów i
produktów pszczelarskich. Odwiedzający mogą
zaopatrzyć się również w inne lokalne przysmaki – narwiańskie kwaszone ogórki i kapustę, wyborne wędliny, sery, pieczywo oraz inne smaczne
wypieki.
Kładka przyrodnicza Waniewo – Śliwno
Odwiedzających zapraszamy również na kładkę prowadzącą w poprzek doliny Narwi, łączącą
miejscowości Waniewo i Śliwno. Kładka o długości 1050 m pozwala odwiedzającym na dotarcie
do „serca” parku bez konieczności korzystania z
łodzi lub kajaka. Niewątpliwą atrakcją tej ścieżki
jest przeprawa przez liczne w tym miejscu koryta
rzeczne za pomocą pływających pomostów umocowanych na linach.
Szlak wodny „Narwiański Labirynt”
Szlak stanowi ostatni etap 150 km spływu Narwią od zbiornika Siemianówka lub szlaku Narewki i Narwi. Ma długość 46 km, do przepłynięcia
w ciągu 2-3 dni. Prowadzi przez Suraż – Uhowo
– Bokiny – Topilec – Kolonia Topilec – Waniewo –
Kurowo – Radule – Rzędziany.
Ziemia łomżyńska
Walory krajobrazowe i przyrodnicze, kultura i historia ziemi łomżyńskiej sprawiają, że każdy znajdzie tu coś interesującego – miłośnicy spokoju i
71
-błotnych, m.in. wodniczka, bąk, batalion, dubelt,
kropiatka i zielonka. Symbolem parku jest błotniak stawowy, drapieżnik zamieszkujący trzcinowiska.
Obszar parku ze względu na swój bagienny charakter jest trudno dostępny. Aby ułatwić poznanie tego terenu wybudowano kładki edukacyjne,
wieże widokowe, wytyczono szlaki wodne.
Zwiedzanie warto zacząć od siedziby Narwiańskiego Parku Narodowego, mieszczącej się w zabytkowym XIX-wiecznym dworze w miejscowości
Kurowo. Znajduje się tu mała ekspozycja przyrodnicza, dwie ścieżki edukacyjne. Można podziwiać
również panoramę doliny z baszty widokowej lub
skorzystać w przejażdżki kajakami bądź tradycyjnymi łodziami „pychówkami”.
72
Muzeum w Łomży
Muzeum funkcjonuje pod nazwą Muzeum Północno-Mazowieckie. Jego strukturę tworzą działy: etnograficzny, historyczny, archeologiczny,
numizmatyczny, sztuki i rzemiosła, bursztynu,
edukacji i promocji oraz Galeria Sztuki Współczesnej w Łomży i Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie. Od początku istnienia muzeum sukcesywnie
wzbogaca swoją kolekcję muzealiów, których
liczba sięga obecnie 30 tysięcy. Szeroko znany
jest unikalny zbiór bursztynu kopalnego z dorzecza Narwi, składający się m.in. z wyrobów biżuteryjnych i bryłek naturalnego bursztynu oraz
narzędzi do eksploatacji złóż i obróbki surowca.
Bogatą i urozmaiconą grupę stanowią zabytki
etnograficzne reprezentowane przez kolekcje
strojów ludowych,
drewnianych świątków, wycinanek, koronek oraz wyrobów
wiejskiego rzemiosła
z terenu Kurpiowskiej
Puszczy Zielonej, Kurpiowskiej Puszczy Białej oraz północno-wschodniego Mazowsza.
ścijaństwa na tych ziemiach);
• Muzeum Przyrody w Drozdowie – funkcjonuje w budynku dawnej siedziby rodu Lutosławskich. Muzeum organizuje różnego rodzaju spotkania kulturalne – wystawy, koncerty, plenery,
wycieczki. Najbardziej popularnym wydarzeniem
corocznym jest Festiwal Muzyczne Dni Drozdowo-Łomża, prezentujący muzykę klasyczną, operę, operetkę, musical czy kameralistykę;
• Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie – można
tu zobaczyć kurpiowskie chałupy, stodoły oraz
inne budynki gospodarcze z przełomu XVIII i XIX
wieku, wskazujące na sposób życia ówczesnych
mieszkańców;
• Forty Piątnica – wchodzą one w skład umocnień, które tworzyły pierścień obronny wokół
Łomży. Miały tworzyć zabezpieczenia przeprawy
Rosjan przez Narew; stanowią skarbnicę informacji wojennych oraz historycznych naszego regionu. Na każdego turystę czeka także bogata baza
noclegowa – hotele, zajazdy, pensjonaty, ośrodki
wczasowe, a w szczególności gospodarstwa agroturystyczne. Możemy skorzystać ze stacji narciarskiej w Rybnie, lotu balonem bądź motolotnią,
gry w paintball, zorganizowanych kuligów, wycieczek pieszych, rowerowych czy konnych. Organizowane są spływy kajakowe oraz rejsy gondolami
szlakami wodnymi. Wszystkie tego typu atrakcje
dają nam możliwość nie tylko aktywnego spędzenia czasu, ale również poznawania i podziwiania
pięknego środowiska naturalnego.
73
Bug
+ Kraina Bobra
Położenie w dolinie rzeki Bug, unikalne walory
krajobrazowe i przyrodnicze, czyste powietrze,
bogata przeszłość historyczna, szeroka gama zabytków architektury świeckiej i sakralnej, zachowana do dziś niepowtarzalna odrębność kulturowa regionu, wszystko to czyni region atrakcyjnym
turystycznie.
Duże akweny wodne – rzeka Bug, trzy duże zalewy w Siemiatyczach (31,68 ha) to doskonałe miejsce dla wędkarzy, miłośników kąpieli, spływów
kajakowych. Wielkie kompleksy leśne zachęcają
do grzybobrania oraz „zapraszają” na piesze i rowerowe wyprawy szlakami Podlasia nadbużańskiego. Tych, którzy szukają wypoczynku na wsi,
przyjmą gościnne gospodarstwa agroturystyczne.
Wypoczynek na Podlasiu nadbużańskim zaspokoi
gusta każdego turysty, dostarczając mu niezapomnianych wrażeń. Wystarczy tu przyjechać chociaż raz, by wielokrotnie powracać w świat ciszy i
dziewiczej przyrody.
Siemiatycze
Prawa miejskie nadał im w 1542 r. król Zygmunt
August. Największy rozwój miasto zawdzięcza księżnej Annie z Sapiehów Jabłonowskiej,
z okresu panowania której pochodzą najciekaw74
sze zabytki miasta. W mieście warto zobaczyć: zespół
klasztorny oo. Misjonarzy,
oranżerię, cerkiew św.św.
Piotra i Pawła, synagogę i dom
talmudyczny oraz cmentarz. Warto
wybrać się na przechadzkę Szlakiem Powstania
Styczniowego a następnie odpocząć nad siemiatyckimi zalewami.
Drohiczyn – historyczna stolica Podlasia
Stary nadbużański gród o bogatej historii, miejsce
koronacji jedynego króla w dziejach Rusi Daniela
Romanowicza w 1253 roku. W latach 1520-1795
Drohiczyn był stolicą województwa podlaskiego.
Położony na skrzyżowaniu szlaków kupieckich
był ważnym ośrodkiem handlu. 10 czerwca 1999
roku miasto odwiedził Ojciec Święty Jan Paweł II,
który odprawił tu nabożeństwo ekumeniczne.
W mieście warto zobaczyć katolickie zespoły
klasztorne i świątynie oraz cerkiew prawosławną,
a także Muzeum Diecezjalne. Cichymi uliczkami
miasteczka warto wybrać się na Górę Zamkową,
skąd rozpościera się rozległa panorama Doliny
Bugu lub obejrzeć gród z poziomu wody, z pokładu stateczka. Piękno miasteczka i jego krajobrazów zostało przeniesione na ekran w takich fil75
Bug + Kraina Bobra
Podlasie nadbużańskie
Mielnik
Położony na pograniczu polsko-białoruskim,
wzdłuż rzeki Bug, na połączeniu dawnych szlaków
handlowych. Nie brak tu zabytków świadczących
o bogatej historii: kościołów i cerkwi, ruin czy
synagogi. Miasto położone na bogatych złożach
kredy oraz wód solankowych ma unikalny mikroklimat. Na najwyższym wzniesieniu Mielnika znajduje się rezerwat roślinności ciepłolubnej „Góra
Uszeście”, a w jego sąsiedztwie jedyna w Polsce
czynna, odkrywkowa kopalnia kredy.
Święta Góra Grabarka
Położona niedaleko Siemiatycz, jest największym
miejscem kultu prawosławia w Polsce. Szczególnego znaczenia nabrało ono od 1710 r., gdy okoliczna ludność znalazła tu ocalenie przed morowym powietrzem pustoszącym okoliczne tereny.
Od tamtej pory miejsce to otoczone jest szczególnym kultem, podążają tu liczne pielgrzymki,
najliczniejsze podczas Święta Przemienienia Pańskiego (Spasa) w dniach 17-19 sierpnia.
Znajduje się tu, utworzony w roku 1947, monaster żeński Świętych Marty i Marii, trzy klasztorne
cerkwie oraz dwa domy pielgrzyma. Wokół cerkwi znajduje się ponad 7000 krzyży wotywnych
p r z y n o s z o n y c h przez pielgrzymującą ludność.
76
U podnóża Świętej Góry bije źródełko uważane
za cudowne.
żański (28 km – czerwony),
• Szlak Nadbużańskich Grodzisk.
Ogród botaniczny położony w Korycinach w
gminie Grodzisk. Znajdziemy tu ponad 700 gatunków roślin leczniczych i stosowanych w gospodarstwie domowym zarówno kiedyś, jak i
obecnie. Działa tu Ośrodek Edukacji Przyrodniczej, w którym można wziąć udział w warsztatach
zielarskich, skorzystać z bogatego księgozbioru i
laboratorium. Ze 150 gatunków suszonych roślin
zielarskich, można na miejscu, samodzielnie
skomponować różne mieszanki lecznicze,
przyprawowe, kosmetyczne, herbaty ziołowe i owocowe oraz nalewki ziołowe.
• Nadbużański Szlak Rowerowy (420,8 km – niebieski),
• Szlak rowerowy Czeremcha – Siemiatycze (59,1
km – zielony),
• Ścieżki rowerowe „Bug rajem dla turysty”.
Podlaski Ogród Ziołowy
Szlaki piesze
Na terenie powiatu znajduje się sieć znakowanych szlaków pieszych, które łączą interesujące miejsca.
• Szlak Bunkrów (Linia Mołotowa),
• Szlak Bunkrów (23 km – niebieski),
• Szlak Doliny Moszczonej (24 km –
zielony),
• Szlak Kupiecki (86 km –
żółty),
• Szlak Powstania
Styczniowego (24
km – czerwony),
• Szlak NadbuPółnocno-Wschodnia Polska
Szlaki rowerowe
Ciekawe imprezy cykliczne
• Zlot Wojowników Słowian i Wikingów,
• Promocyjny Spływ Kajakowy rzeką Bug,
• „Dni Siemiatycz”, „Dni Mielnika”,
„Dni
Drohiczyna”,
• „Muzyczne Dialogi nad Bugiem” – Ogólnopolskie Prezentacje Kultury Mniejszości Narodowych,
• Nadbużańska Noc Świętojańska w Drohiczynie,
• Nadbużańskie Ziołowe Spotkania.
Bug + Kraina Bobra
mach jak: „Nad Niemnem”, „Kronika wypadków
miłosnych”, „Panny z Wilka” i „Ojciec Mateusz”.
77
Kraina Bobra obejmuje obszar 10
gmin z terenu powiatu wysokomazowieckiego i bielskiego, w
południowej części Podlasia,
położony między brzegami
Narwi i Bugu, na granicy z
województwem mazowieckim. To idealne miejsce dla
wszystkich, ceniących sobie
ciszę i spokój, a także kontakt z dziewiczą naturą.
To także wspaniała
przestrzeń do wypoczynku, polecana w
szczególności rodzinom z dziećmi
oraz wszystkim,
którzy zmęczeni
codziennym życiem
w zurbanizowanych
miastach
szukają oazy spokoju, miejsca, które
zapewnia regenerację sił
witalnych oraz głębokie
wyciszenie.
Występowanie
kompleksów leśnych oraz
przepływające
przez
78
obszar rzeki są wykorzystywane przez
wszystkich lubiących spędzać czas aktywnie, na łonie natury i świeżym powietrzu. Obszar „Krainy Bobra” to doskonałe miejsca
do uprawiania
wszelkiego
rodzaju
aktywności fizycznej, m.in.:
jazdy konno,
spacerów,
joggingu, Nordic
Walking,
czy spływów
kajakiem. Zarybione zbiorniki
wodne,
znajdujące się na tym
terenie, są szczególnie doceniane przez wędkarzy. Tradycyjna kuchnia wsi podlaskiej, oparta na świeżych
produktach z „własnego
ogródka”, jest niewątpliwie
magnesem, przyciągającym
wszystkich ceniących zdrową i regionalną kuchnię.
Wszechobecność naturalnego środowiska na terenie
„Krainy Bobra” to raj dla turystyki aktywnej.
Ostoja szlacheckości
Bogata tradycja regionu Wysoczyzny Wysokomazowieckiej, związana ze szlacheckimi korzeniami
jej mieszkańców, sprawia, że obszar ten nazywany jest „stolicą polskiego zaścianka”. Świadectwem szlacheckich tradycji „Krainy Bobra” są
niewątpliwie zabytkowe dworki, pałace, ale także
obyczaje i cechy mieszkańców.
Ciechanowiec uważany jest za jedno z najciekawszych i najpiękniejszych miejsc na terenie
Chronionego Krajobrazu Doliny Bugu i Nurca.
Malowniczy krajobraz, ścieranie się kultur wielu
narodowości zamieszkujących niegdyś ten obszar, liczne atrakcje oraz bogata oferta wydarzeń
kulturalnych, takich jak coroczna inscenizacja wydarzeń z życia zamieszkującej te tereny szlachty
zaściankowej, przyciągają turystów z Polski, a
także z innych krajów Europy. Dzięki położeniu na
granicy województwa mazowieckiego Ciechanowiec określa się mianem „Bramy na Podlasie”.
W Ciechanowcu znajduje się Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka, płożone na terenie zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego.
Wśród wielu ekspozycji na szczególną uwagę
zasługują: Muzeum Pisanki (jedyne
w Polsce), Muzeum Chleba, „Ogród
roślin zdatnych do zażycia lekarskiego” wg ks. K. Kluka,
„Tradycje zielarskie”.
Bug + Kraina Bobra
Kraina Bobra – w zgodzie
z naturą i tradycjami
79
Najpiękniejszy polski
festiwal! Onet.pl
W latach 2010–2012 wystąpili m.in.: Seal • Angie Stone • Raphael Saadiq
US3 • Omar • The Brand New Heavies
De Phazz • Incognito • Gabin
Count Basic • Dimitri From Paris
Funkstar De Luxe • Ewa Bem
Ania Rusowicz • Poluzjanci & Kuba Badach
Mika Urbaniak • Wojtek Pilichowski
Marcin Nowakowski • Monika Dryl
Agencja STX JAMBOREE
ul. Kopernika 17
00–359 Warszawa
Tel. 22 203 64 43
mail: [email protected]
www.stx–jamboree.com
Urzekająca
sceneria dziedzińca
barokowego Pałacu
Branickich!
Białystok Pozytywne Wibracje Festival finansowany jest ze środków z budżetu Miasta Białegostoku.
www.bialystokpozytywnewibracje.pl
STX Festiwal A4 poziom.indd 1
28.09.2012 12:22
RU
LT
BY
EGZEMPLARZ BEZPŁATNY
ISBN 978-83-62090-24-2

Katalog Produktów Turystycznych Północno-Wschodniej

Transkrypt

Podobne dokumenty

turystyka rekreacyjna

tożsamość podlasia

Cz. 1 - Podlaska Regionalna Organizacja Turystyczna

TUI Travel - Dr Izabela Michalska

„Leśnik” nr 8 - Związek Leśników Polskich w Rzeczypospolitej Polskiej

katalog form podwórkowych nr 2

Wędrówki z mapą Schronienie w leśnej głuszy