Układy sieci i instalacji elektrycznych

Układy sieci i instalacji elektrycznych
Sieci elektroenergetyczne niskiego napięcia mogą być wykonane, w zależności od
przeznaczenia, jako układy uziemione, najczęściej w punkcie neutralnym transformatora, lub
izolowane od ziemi, posiadające różną liczbę przewodów oraz różne systemy ochrony
przeciwporażeniowej, w tym różne sposoby uziemiania części przewodzących dostępnych.
Z tych względów sieci rozdzielcze i instalacje elektryczne niskiego napięcia dzieli się na trzy
układy:
 TN (podukłady: TN-C, TN-S i TN-C-S),
 TT ,
 IT.
Do oznaczenia rodzaju układu sieci stosuje się oznaczenia dwu/trzyliterowe, przy czym:

Pierwsza litera oznacza związek między układem sieci a ziemią (umieszczonym
bezpośrednio w ziemi elementem uziomowym):
T – oznacza bezpośrednie połączenie jednego punktu układu sieci z ziemią
(najczęściej punkt, przewód neutralny N),
I – izolowanie od ziemi wszystkich części czynnych mogących znaleźć się pod
napięciem, bądź ich połączenie z ziemią przez bezpiecznik iskiernikowy.

Druga litera określa związek pomiędzy częściami czynnymi przewodzącymi i
oznacza:
N – bezpośrednie metaliczne połączenie z ziemią podlegających ochronie części
przewodzących dostępnych z uziemionym punktem układu sieci,
T – bezpośrednie połączenie z ziemią podlegających ochronie części przewodzących
dostępnych niezależnie od uziemienia układu sieciowego.

Kolejne litery oznaczają związek między przewodami: neutralnym N i ochronnym
PE:
C – funkcje obu przewodów pełni jeden przewód neutralno-ochronny PEN,
S – osobne przewody neutralny N i ochronny PE,
C-S – w pierwszej części sieci od strony zasilania stosowany jest przewód neutralnoochronny PEN a w dalszej części osobne przewody PE oraz N.
Układ TN:






Punkt neutralny źródła napięcia powinien być uziemiony,
Wszystkie części przewodzące dostępne które w normalnych warunkach nie są pod
napięciem powinny być połączone z uziemionym punktem neutralnym źródła za
pomocą przewodów ochronnych PE lub ochronno–neutralnych PEN,
Zaleca się przyłączanie przewodów ochronnych i ochronno–neutralnych do uziomów,
Zaleca się uziemienie przewodów ochronnych w miejscu ich wprowadzenia do
budynku,
Zaleca się uziemienie punktu w którym przewód ochronno – neutralny PEN rozdziela
się na przewód ochronny PE i przewód neutralny N,.
Każdy obiekt powinien mieć połączenia wyrównawcze główne
1
Podukłady sieci TN:

TN-C jeden wspólny przewód neutralno-ochronny.
Układ stosuje się w sieciach rozdzielczych. Urządzenia odbiorcze powinny być
zasilane liniami nieprzenośnymi o przekroju przewodów Cu 10 mm2.

TN-S przewód neutralny jest rozdzielony od ochronnego.










Układ stosuje się w instalacjach mieszkaniowych, biurach i warsztatach. Przekroje
przewodów Cu w obwodach prądowych powinny wynosić do 6 mm2.

TN-C-S w części układu sieci funkcję przewodu neutralnego i przewodu ochronnego
pełni jeden wspólny przewód.
2
Układ TT:



Punkt neutralny źródła napięcia powinien być uziemiony,
Wszystkie części przewodzące dostępne chronione przez to samo urządzenie ochronne
powinny być połączone ze sobą przewodami ochronnymi i przyłączone do tego
samego uziomu,
Każdy obiekt budowlany powinien mieć połączenia wyrównawcze główne.
Układ stosuje się w gospodarstwach rolnych, ogrodnictwie oraz na placach budowy.
Układ IT:



Punkt neutralny źródła zasilania powinien być odizolowany od ziemi bądź połączony
przez bezpiecznik iskiernikowy lub dużą impedancję,
Wszystkie części przewodzące powinny być uziemione indywidualnie, grupowo lub
zbiorowo,
Każdy obiekt budowlany powinien mieć połączenia wyrównawcze główne.
Układ stosuje się jako dodatkowe obwody ochronne w szpitalach, w przemyśle chemicznym,
piecach do topienia szkła i wielkich piecach do produkcji stali.
Bibliografia:
1. Bastian P., Schuberth G., Spielvogel O., Steil H.-J., Tkotz K., Ziegler K.: Praktyczna
elektrotechnika ogólna. Warszawa, Rea 2003
2. Markiewicz H.: Instalacje elektryczne. Warszawa, WNT 2005
3