DGI Muzeum tekst - Muzeum Warszawy
Transkrypt
DGI Muzeum tekst - Muzeum Warszawy
Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. KARTA INFORMACYJNA DOKUMENTACJI GEOLOGICZNO – INŻYNIERSKIEJ Tytuł dokumentacji: „Dokumentacja geologiczno – inżynierska z rozpoznania warunków geologiczno – inżynierskich występujących w podłożu inwestycji: modernizacja muzeum Warszawy – oddział Wola przy ulicy Srebrnej 12, na działce nr 20 obręb nr 6-01-07 w Warszawie, województwo: mazowieckie”. Termin wykonania robót geologicznych: 3 ÷ 4 luty 2015 r. Liczba wykonanych wierceń: 3; wykonawca: I.K.B. GEOCONTROL Sp. z o.o., ul. Balicka 56, Kraków Głębokość wykonanych otworów 3 otwory do głębokości 5.0 m ppt; w sumie 15 mb wierceń. Liczba wykonanych sondowań: Głębokość sondowania: Liczba wykonanych odkrywek fundamentowych: Geodezyjne współrzędne otworów badawczych i sondowań (układ 2000): 1 sondowanie typu DPL (sonda lekka) Opróbowanie otworów: 5.0 m ppt 3; głębokości: 1.86 ÷ 2.01 m. Wykonawca: I.K.B. GEOCONTROL Sp. z o.o., ul. Balicka 56, Kraków 1: X = 5788259.76; Y = 7499291.43; 2: X = 5788277.53; Y = 7499299.87; 3: X = 5788257.50; Y = 7499306.33; Sondowanie S1: X = 5788259.55; Y = 7499271.21; mgr inż. Bernard Zając, nr upr. XI-0222; XII-0201. Miejsce przechowywania próbek gruntu: magazyn firmy I.K.B. GEOCONTROL Sp. z o.o. w Krakowie, ul. Balicka 56. Wykonane badania laboratoryjne gruntów sypkich: opis makroskopowy - 6 badań; analiza granulometryczna (metodą sitową) - 3 badania; badanie współczynnika filtracji – 3 badania; oznaczenie gęstości objętościowej – 3 badania. Badania wykonał: Paweł Drewniak, upr. V – 1572. Autorzy dokumentacji: mgr inż. Adriana Zajączkowska, nr upr. V – 1688, VII – 1479; mgr inż. Bernard Zając, nr upr. XI-0222; XII-0201; mgr inż. Paweł Drewniak, upr. V – 1572. Kraków, marzec 2015 r. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 2 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. SPIS TREŚCI 1. INFORMACJE OGÓLNE............................................................................................................................. 5 2. WSTĘP ..................................................................................................................................................... 5 2.1. Cel robót geologicznych......................................................................................................................... 6 2.2. Podstawa prawna opracowania ............................................................................................................ 6 3. CHARAKTERYSTYKA INWESTYCJI ............................................................................................................. 7 4. CHARAKTERYSTYKA DOKUMENTOWANEGO TERENU............................................................................ 10 4.1. Lokalizacja, geomorfologia i hydrografia ............................................................................................. 10 4.2. Budowa geologiczna ............................................................................................................................ 11 4.3. Warunki hydrogeologiczne .................................................................................................................. 12 4.4. Warunki górnicze ................................................................................................................................. 12 5. ZAKRES I METODYKA WYKONANYCH PRAC ........................................................................................... 13 5.1. Prace geodezyjne ................................................................................................................................. 13 5.2. Prace polowe – wiercenia, sondowanie, odkrywki fundamnetowe, pobór próbek ............................ 14 5.3. Prace laboratoryjne: gruntów ............................................................................................................. 16 5.4. Prace kameralne .................................................................................................................................. 16 6. CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW GEOLOGICZNO – INŻYNIERSKICH TERENU........................................ 17 7. OKREŚLENIE ODDZIAŁYWANIA MODERNIZACJI BUDYNKU NA ŚRODOWISKIO ...................................... 17 8. UWAGI DOTYCZĄCE WYKONASTWA ROBÓT ZIEMNYCH ....................................................................... 17 9. WYTYCZNE DOTYCZĄCE MONITORINGU PRAC BUDOWLANYCH INWESTYCJI ........................................ 17 10. OGÓLNE WYTYCZNE DOTYCZĄCE WZMOCNIENIA PODŁOŻA GRUNTOWEGO ....................................... 17 11. PODSUMOWANIE I WNIOSKI ................................................................................................................ 20 12. SPIS LITERATURY ................................................................................................................................... 21 Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 3 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. SPIS ZAŁĄCZNIKÓW Zał. 1. Mapa przeglądowa; skala: 1: 50 000; Zał. 2. Mapa dokumentacyjna (na podkładzie mapy topograficznej); skala: 1: 10 000; Zał. 3. Fragment Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski (SMGP), arkusz nr 523 Warszawa Zachodnia; skala: 1: 50 000; Zał. 4.1. Fragment Mapy Geologiczno Gospodarczej Polski, arkusz nr 523 Warszawa Zachodnia; skala: 1: 50 000; Zał. 4.2. Objaśnienia do Mapy Geologiczno Gospodarczej Polski, arkusz nr 523 Warszawa Zachodnia; Zał. 5.1 Plan sytuacyjno – wysokościowy, skala 1: 500; Zał. 5.2 Plan sytuacyjny z lokalizacją przewiertu posadzki piwnicy wewnątrz budynku; Zał. 6.1. Mapa warunków geologicznych nr 1. Głębokość zalegania gruntów antropogenicznych (nasypów), skala 1: 500; Zał. 6.2. Mapa warunków geologicznych nr 2. Poziom [m npm] zalegania gruntów nośnych (piaszczystych), skala 1: 500; Zał. 7.1 ÷ 7.3. Karty dokumentacyjne otworów geologiczno – inżynierskich, skala pionowa 1: 50; Zał. 8 Wyniki badań sondą dynamiczną DPL (sonda lekka), skala 1: 50; Zał. 9.1 ÷ 9.3. Przekroje geologiczno - inżynierskie A ÷ C; Zał. 10.1 ÷ 10.4 Odkrywki fundamentowe, skala 1: 20 Zał. 11. Zestawienie wartości parametrów warstw geotechnicznych; Zał. 12. Zestawienie badań laboratoryjnych gruntów; Zał. 13.1 ÷ 13.3 Wykresy uziarnienia gruntu; Zał. 14. Dokumentacja fotograficzna z wykonania odkrywek fundamentowych i wierceń; Zał. 15. Kserokopia decyzji zatwierdzającej projekt robót geologicznych, zatwierdzona przez Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawa, znak: OŚ-III-Geo.6540.140.2014.MAK, z dnia 14.01.2015 r. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 4 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. 1. INFORMACJE OGÓLNE Inwestor/Podmiot finansujący: MUZEUM WARSZAWY Rynek Starego Miasta 28 – 40, 00 – 272 Warszawa województwo: mazowieckie Podmiot zlecający: KB – PROJEKTY KONSTRUKCYJNE Sp. z o.o. ul. Szlak 65/313, 31 – 153 Kraków województwo: małopolskie Organ zatwierdzający dokumentację: Rodzaj i temat opracowania: Prezydent Miasta Stołecznego Warszawa Działka obejmujące roboty geologiczne: 20, obręb 6-01-07 Warszawa. „Dokumentacja geologiczno – inżynierska z rozpoznania warunków geologiczno – inżynierskich występujących w podłożu inwestycji: modernizacja muzeum Warszawy – oddział Wola przy ulicy Srebrnej 12, na działce nr 20 obręb nr 6-01-07 w Warszawie, województwo: mazowieckie” Niniejsza dokumentacja geologiczno – inżynierska została opracowana zgodnie z przepisami ustawy z dnia 9 lutego 2015 (poz. 196) „Prawo geologiczne i górnicze” oraz Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2014 roku w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i geologiczno inżynierskiej (Dziennik Ustaw 2014, poz. 596). Udokumentowane - w niniejszym opracowaniu - warunki geologiczno inżynierskie będą podstawą do zaprojektowania modernizacji Muzeum Warszawy – oddział Wola zlokalizowanego przy ulicy Srebrnej 12, na działce nr 20, obręb 6-01-07 w Warszawie. 2. WSTĘP Dokumentacja geologiczno - inżynierska jest finalnym opracowaniem wyników badań terenowych określających warunki gruntowo – wodne oraz warunki geotechniczne. Badania te zostały wykonane dla potrzeb opracowania projektu budowlanego modernizacji historycznego budynku Muzeum Warszawa – oddział Wola. Na podstawie wierceń oraz badań laboratoryjnych gruntów określono warunki geologiczno – inżynierskie podłoża, natomiast na podstawie odkrywek fundamentowych wykonanych wokół budynku określono: Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 5 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. • stan fundamentów muzeum (w tym określenie z jakiego materiału są wykonane, stan izolacji przeciw-wilgotnej), • głębokość posadowienia fundamentów, • miąższość osadów antropogenicznych przy jednoczesnym określeniu głębokości zalegania gruntów nośnych. Zaprojektowane i wykonane roboty geologiczne zostały wykonane przez Instytut Konsultacyjno Badawczy GEOCONTROL. Zakres tych wszystkich prac (terenowych i laboratoryjnych) został uzgodniony ze Zleceniodawcą. Niniejsze opracowanie wykonano na podstawie „Projektu robót geologicznych dla potrzeb rozpoznania warunków geologiczno – inżynierskich występujących w podłożu inwestycji: modernizacja Muzeum Warszawy – oddział Wola przy ulicy Srebrnej 12, na działce nr 20 obręb nr 6-01-07 w Warszawie” zatwierdzonego decyzją Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawa z dnia 14.01.2015 r., znak OŚ-III-Geo.6540.140.2014.MAK. 2.1. Cel robót geologicznych Celem opracowania jest przedstawienie zakresu wykonanych prac geologicznych i geotechnicznych tj. badań terenowych (3 wierceń badawczych, 1 sondowania dynamicznego, badań makroskopowych, wykonanie 3 odkrywek fundamentowych przy muzeum) oraz badań laboratoryjnych gruntów. Wykonane prace nie stanowiły zagrożenia dla środowiska naturalnego, w tym dla wód podziemnych oraz nie wpłynęły negatywnie na inne obiekty budowlane zlokalizowane w sąsiedztwie badanego terenu. Po wykonaniu wierceń otwory zostały przywrócone do stanu pierwotnego poprzez ich zasypanie urobkiem i dogęszczenie. 2.2. Podstawa prawna opracowania Niniejszą dokumentację opracowano na podstawie: I. Ustawa „Prawo geologiczne i górnicze” tekst jednolity z 9 lutego 2015 r. (poz. 196), II. Projekt robót geologicznych dla potrzeb rozpoznania warunków geologiczno – inżynierskich występujących w podłożu inwestycji: modernizacja Muzeum Warszawy – oddział Wola przy ulicy Srebrnej 12, na działce nr 20 obręb nr 6-01-07 w Warszawie. III. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2011 roku w sprawie gromadzenia i udostępniania informacji geologicznej (Dziennik Ustaw nr 282, poz. 1657); Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 6 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. IV. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2014 roku w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i geologiczno inżynierskiej (Dziennik Ustaw 2014, poz. 596); V. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych z dnia 25 kwietnia 2012 r.; VI. Prawo ochrony środowiska. Tekst jednolity Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150. VII. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. 2013, poz. 817). VIII. Norma ENV 1997 – 2, Eurokod 7 „Projektowanie geotechniczne, rozpoznanie i badanie podłoża gruntowego; IX. Normy gruntowe: PN-80/B-01800; PN-02/B-04452; PN-88/B-04481; PN-86/B-02480; PN-81//B-03020, BN-66/2320-01, PN-98/B-02479, PN-98/B-02481. 3. CHARAKTERYSTYKA INWESTYCJI STAN ISTNIEJĄCY Muzeum Woli mieści się w niewielkim budynku z roku około 1880 r. Jest to obiekt murowany o konstrukcji ceglanej, jednopiętrowy, podpiwniczony, dach w konstrukcji drewnianej, kryty blachą. Bryła budynku składa się z dwóch części- w kształcie litery „ T". Na parterze budynku mieści się hal wejściowy z wiatrołapem, sklep połączony z kasą biletową, 3 duże sale wystawowe, sanitariaty, pokój socjalny, pokoje biurowe i 3 klatki schodowe. Piętro składa się z 3 sal wystawowych, biblioteki, pokoi biurowych, sanitariatów, pokoju socjalnego [7]. W piwnicy znajdują się pomieszczenia techniczne (węzeł centralnego ogrzewania), magazynowe, pomieszczenia warsztatowe i sanitarne. Obiekt wyposażony jest w instalacje wodno - kanalizacyjne, centralnego ogrzewania, instalacje elektryczne, telefoniczne oraz alarmowe. Przed wejściem do budynku znajduje się plac otoczony wysoką zabudową mieszkaniową. Między chodnikiem przy ul. Srebrnej a placem muzealnym występują wysokie drzewa. Wokół budynku znajduję się zieleń niska tj. trawnik z krzewami. Budynek posiada dojazd i parking (wjazd od ulicy Wroniej), jak i drogę wewnętrzną międzyosiedlową prowadzącą wzdłuż prawej elewacji (dojazd gospodarczy). Budynek muzeum jest bardzo charakterystyczny i posiada z zabytkowy charakter. Powierzchnia zabudowy budynku wynosi 502.38 m2 natomiast powierzchnia użytkowa 1050.65 m2 Budynek posadowiony jest na ławach, szerokości równej ścianom piwnicy tj. 70 ÷ -80 cm. Podpiwniczenie na dwóch poziomach posadowienia ław o różnicy ok 80 cm poniżej poziomu piwnic. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 7 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. Ściany konstrukcyjne całego obiektu wykonano z cegły pełnej grubości 60 ÷ 80 cm w zależności od kondygnacji. Ściany działowe z cegły gr. 30 ÷ 40 cm. Fragmenty ścian takie jak gzymsy (gzyms nad kondygnacją +1 biegnący obwodowo) wymagają modernizacji. Komin i stropy budynku są w dobrym stanie technicznym, nie wykazują zawilgocenia i zagrzybienia. Schody zewnętrzne obiektu zarówno od strony frontowej i ogrodowej wykonano w konstrukcji murowanej wspartej na murach ceglanych. Wykończone są płytami kamiennymi z piaskowca na których występują nieliczne spękania i ubytki. Schody zewnętrzne prowadzące do piwnicy w bardzo złym stanie technicznym (wykonane w ramach późniejszej przebudowy). Schody wewnętrzne wykonane w konstrukcji żelbetowej. Na klatce jednobiegowej (w hollu głównym) zaznaczają się miejscowe spękania płyt kamiennych). Posadzkę piwnic stanowi wylewka betonowa, która w znacznej części budynku wykazuje liczne popękania. W wyniku czego stan posadzek określa się jako słaby. Posadzki w salach wystawowych stanowi parkiet drewniany, na którym widoczne są rozeschnięcia klepek i odspojenia od posadzki oraz zniszczona jest nawierzchnia parkietu. Dach utworzony nad frontową części obiektu kopertowy (czterospadowy) z latarnią w centralnym punkcie. Na częścią tylną budynku wykonany został jako dwuspadowy w konstrukcji drewnianej. Pokrycie dachu stanowi blacha ocynkowana łączona na rąbek stojący leżąca na deskowaniu pełnym. W ramach modernizacji planuje się montaż siatek w wywietrznikach oraz wykonanie obróbek blacharskich i wymiana rynien spustowych. Elewacja budynku wykazuje znaczne zniszczenia w postaci pęknięć, zarysowań. PLANOWANE PRACE W RAMACH MODERNIZACJI MUZEUM Głównym celem modernizacji funkcjonalnej Muzeum Woli - oddziału Muzeum Warszawy jest dostosowanie obiektu do osób niepełnosprawnych oraz wykonanie niezbędnych wielobranżowych działań mających na celu remont obiektu i dostosowanie do obowiązujących przepisów, z zachowaniem walorów historycznych i opracowaniem zagospodarowania terenu. Wykonana powojenna adaptacja budynku na cele muzealne nie spełnia współczesnych wymogów. Obiekt jest całkowicie niedostępny dla osób niepełnosprawnych. Warunkiem dalszego funkcjonowania muzeum jest zarówno pełna modernizacja techniczna obiektu jak i sposobu jego użytkowania [8]. Ogólny stan budynku jest ledwie dostateczny i wymaga niezwłocznie podjęcia działań modernizacyjnych. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 8 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. W ramach modernizacji budynku na kondygnacji parteru przewiduje się dostosowanie obiektu dla niepełnosprawnych poprzez wykonanie podnośnika, który z poziomu terenu pozwoli niepełnosprawnemu dostać się do muzeum (ingerencja w strop i elewację). Na kondygnacji I piętra obiektu przewiduje się: • przedłużenie klatki schodowej nr 3 - wykonie dwóch biegów w obrysie istniejącej klatki schodowej pozwalającej na komunikację z adaptowanym poddaszem na cele magazynu podręcznego (pod warunkiem spełnienia wymagań nośności stropów); • dostosowanie obiektu dla niepełnosprawnych - realizacja podnośnika, który z poziomu terenu pozwoli niepełnosprawnemu dostać się do muzeum (ingerencja w strop); • jeżeli ekspertyza konstrukcyjna pozwoli na adaptację poddasza na magazyn podręczny planuje się montaż podnośnika towarowego z pierwszego piętra na poddasze (ingerencja w strop). Ponadto modernizacja budynku będzie polegała na wykonaniu następujących dodatkowych prac: termomodernizacja obiektu polegająca na: ociepleniu ścian zewnętrznych piwnic w gruncie, ocieplenie stropu poddasza, ocieplenie podłóg na gruncie w piwnicach, zastosowanie wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z rekuperacją, wymiana okien, wymiana drzwi ewakuacyjnych, całkowita wymiana systemu grzewczego. Ściany zewnętrzne są zawilgotniałe i miejscowymi oparzeniami tynku, charakteryzują się wysokim współczynnikiem przenikania ciepła. Ze względów na zabytkowy charakter obiektu docieplenie ścian zewnętrznych od zewnątrz nie jest możliwe, dlatego konieczne będzie wyremontowanie przy użyciu tynków ciepłochronnych oraz ewentualnie zastosowanie płyt klimatycznych od wewnątrz budynku; wymiana instalacji kanalizacyjnej i sanitarnej; wymiana instalacji centralnego ogrzewania, która jest w bardzo złym stanie technicznym; wymiana instalacji wentylacji mechanicznej Szczegółowy opis zamierzonych robót przedstawiono w opracowaniu [8] Zamieszczone powyżej informacje o stanie obiektu i jego planowanej modernizacji zostały przekazane przez Zleceniodawcę [7; 8]. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 9 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych z dnia 25 kwietnia 2012 r. obiekt muzeum zalicza się do II kategorii geotechnicznej. Na podstawie wykonanych badań geologicznych stwierdza się, że w podłożu badanego terenu występują proste warunki gruntowe. Jednakże powierzchniową warstwę w podłożu stanowią grunty antropogeniczne, pod którymi bezpośrednio posadowione są fundamenty muzeum. Wykonane prace terenowe (wiercenia, sondowanie i odkrywki fundamentowe) oraz badania laboratoryjne, były wystarczające dla inwestycji i dostarczyły potrzebnych informacji o modernizacji obiektu. Zagospodarowanie terenu przedstawiono na planie sytuacyjno - wysokościowym stanowiącym załącznik nr 6.1. 4. CHARAKTERYSTYKA DOKUMENTOWANEGO TERENU 4.1. Lokalizacja, geomorfologia i hydrografia LOKALIZACJA Administracyjnie obszar badań położony jest w zachodniej części Warszawy, w dzielnicy Wola (działka nr 20, obręb 6-01-07), przy ulicy Srebrnej 12, w województwie mazowieckim. Omawiana działka jest własnością Miasta Stołecznego Warszawa. Przedmiotem niniejszego projektu, dla którego projektuje się roboty geologiczne jest neorenesansowy pałacyk, w którym mieści się muzeum, zlokalizowany w otoczeniu wysokiej zabudowy mieszkaniowej Osiedla „Srebrna". Bezpośrednie otoczenie obiektu stanowią: • • • • od południa - ulica Srebrna, i dalej na południe tory kolejowe oraz Aleje Jerozolimskie; od zachodu - ulica Towarowa; od północy - zabudowa handlowa; od wschodu - ulica Miedziana. Teren badań położony w następujących jednostkach fizycznogeograficznych: • • • • • Megaregion: Pozaalpejska Europa Środkowa; Prowincja: Niż Środkowoeuropejski; Podprowincja: Niziny Środkowopolskie; Makroregion: Nizina Środkowo mazowiecka; Mezoregion: Równina Warszawska. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 10 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. Teren badań znajduje się w odległości około 3.7 km na północny – wschód od Wisły. GEOMORFOLOGIA I HYDROGRAFIA Omawiany teren leży w obrębie jednostki zwanej równiną warszawską. Dokumentowana działka, znajduje się na wysoczyźnie morenowej o zdenudowanej powierzchni akumulacji lodowcowej w obszarze sedymentacji plejstoceńskich (stadiał mazowiecko podlaski zlodowacenia środkowopolskiego) piasków wodnolodowcowych i glin morenowych. Powierzchnia dokumentowanego terenu jest płaska, rzędne powierzchni terenu zawierają się w granicach ~ 112.90 ÷ 112.95 m n.p.m. Otwór nr 3 wykonano z poziomu, dlatego rzędna wynosi 111.01 m n.p.m. Rzędne terenu zostały odczytane z planu sytuacyjno – wysokościowego przekazanego przez Zleceniodawcę. Pod względem hydrograficznym teren badań należy zaliczyć do zlewni rzeki Wisły, która jest główną bazą drenażu dla omawianego obszaru. Lokalizację terenu badań przedstawiono na załącznikach nr 1 i 2. ASPEKTY ŚRODOWISKOWE I GEOZAGROŻENIA Na badanym terenie oraz w jego sąsiedztwie nie występują obszary sieci NATURY 2000. Najbliżej zlokalizowanym obszarem NATURA 2000 jest Puszcza Kampinoska (PLC 140001), oddalony na północny zachód od terenu w odległości około 12 km. Jest to obszar wyznaczony Rozporządzeniem Ministra Środowiska jako obszar specjalnej ochrony ptaków oraz zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej jako specjalny obszar ochrony siedlisk. 4.2. Budowa geologiczna Teren badań leży w obrębie jednostki zwanej równiną warszawską. Osady czwartorzędowe leżące bezpośrednio na plioceńskich utworach ilastych, charakteryzują się zmienną miąższością wahającą się w obrębie terenu od kilku do około 70 metrów (Rys. 1). Z dostępnej literatury można wnioskować, że średnia miąższość utworów czwartorzędowych na omawianym obszarze wynosi około 45.0 m. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 11 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. dzielnica, w obrębie której znajduje się badany obszar Rys. nr 1. Przekrój hydrogeologiczny przez rejon Warszawy. Źródło: opracowanie [6]. Na podstawie wykonanych wierceń stwierdza się, że od powierzchni badanego terenu zalegają osady antropogeniczne tj. nasypy niekontrolowane piaszczysto - ceglasto - gruzowe. Nasypy są wynikiem działalności człowieka związanych z rozwojem infrastrukturalnym Warszawy. Grunty antropogeniczne pokrywają powierzchnię całego badanego obszaru, zalegając do głębokości 1.8 ÷ 2.0 m poniżej powierzchni terenu. Głębokość zalegania gruntów antropogenicznych obrazuje załącznik nr 6.1. Poniżej gruntów nasypowych występuje rodzime podłoże zbudowane z piasków drobnych i piasków zapylonych. Są to grunty barwy jasno żółtej i są dobrze przepuszczalne o współczynniku filtracji od 1.09x10-4 do 2.96x10-6 [m/s] (przesiewowe badania laboratoryjne). Pod względem stopnia zagęszczenia osady te występują w stanie średnio zagęszczonym. W obrębie tych osadów posadowione są fundamenty muzeum. 4.3. Warunki hydrogeologiczne Według podziału regionalnego zwykłych wód podziemnych Polski (Paczyński, 1995) obszar Warszawy znajduje się w obrębie regionu mazowieckiego. Występują tu dwa piętra wodonośne o charakterze użytkowym: czwartorzędowe, częściowo związane z utworami zbiornikowymi Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 12 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. wchodzącymi w skład GZWP nr 222 – Dolina Środkowej Wisły, oraz oligoceńskie, związane z GZWP nr 215A – Subniecka Warszawska – jednostką hydrogeologiczną o charakterze regionalnym (Kazimierski i in., 1998). Charakteryzują się one zróżnicowaną miąższością i różnymi parametrami przewodności pionowej i poziomej. Czwartorzędowe piętro wodonośne występuje na obszarze całego miasta Warszawa i na większej jego części pełni rolę głównego użytkowego poziomu wodonośnego [6]. W obrębie wysoczyzny, która obejmuje przeważającą część lewobrzeżnej Warszawy, główny poziom związany jest z osadami wodnolodowcowymi zlodowaceń środkowopolskich (badany teren) i południowopolskich (oraz preglacjału). Główny użytkowy poziom wodonośny na badanym terenie występuje przeważnie na głębokości 4 ÷ 10 m, a jego miąższość i wydajność potencjalna wykazują znaczne zróżnicowanie, co jest wynikiem zmienności wykształcenia litologicznego – od piasków pylastych przez piaski o różnej granulacji do żwirów. Na badanym terenie nie stwierdzono poziomu wodonośnego. Na badanym terenie i w jego sąsiedztwie nie występuje zagrożenie podtopieniami (z tego powodu nie wykonano z mapy przedstawiającej rejony zagrożone podtopieniami). 4.4. Warunki górnicze Badany teren znajduje się poza granicami obszaru górniczego. 5. ZAKRES I METODYKA WYKONANYCH PRAC Zakres robót geologicznych w odniesieniu do projektu robót geologicznych został zrealizowany. Prognozowane, zgeneralizowane warunki geologiczne zawarte w projekcie robót geologicznych dla omawianego terenu zostały potwierdzone w trakcie wierceń. 5.1. Prace geodezyjne W terenie wszystkie miejsca badań zostały wskazane przez Zleceniodawcę. Rzędne otworów odczytano z planu sytuacyjno – wysokościowego przekazanego przez Zleceniodawcę. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 13 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. Współrzędne geodezyjne każdego z otworów wynoszą: Układ współrzędnych: „2000”. numer otworu X Y 1 5788259.76 7499291.43 2 5788277.53 7499299.87 3 5788257.50 7499306.33 5.2. Prace polowe: wiercenia; sondowanie, odkrywki fundamentowe; pobór próbek Prezentowane w niniejszym rozdziale prace terenowe zostały wykonane przez mgr inż. Bernarda Zająca w okresie 19 lutego 2015 r. pod dozorem geologicznym mgr inż. Bernarda Zająca. Zakres prac terenowych został ustalony ze Zleceniodawcą. Prace terenowe obejmowały: • 3 wiercenia do głębokości 5.0 m poniżej powierzchni terenu, • 1 sondowanie dynamiczne, sondą lekką typu DPL. Sondowanie wykonano do głębokości 5.0 m ppt. • 3 odkrywek fundamentowych przy budynku muzeum, • jeden przewiert przez posadzkę w piwnicy budynku, • klasyfikację i opis przewiercanych warstw, • pobór próbek gruntu, • badania makroskopowe gruntów polegające na określeniu rodzaju, barwy, stanu, wilgotności gruntu. WIERCENIA Odwiercono 2 otwory geologiczno – inżynierskie do głębokości 5.0 m poniżej powierzchni terenu oraz jeden otwór z poziomu piwnicy do głębokości 4.0 m. Łącznie wykonano 14.50 mb. Założenia projektowe dotyczące ilości i głębokości otworów na etapie realizacji „Dokumentacji...” zostały wykonane. Otwory nr 1 ÷ 3wykonano urządzeniem mechaniczno – udarowym typu WACKER z obrotowym z zastosowaniem próbników RKS o średnicy 70 mm i długości 2.0 m. Otwory wykonano bez zastosowania rur osłonowych. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 14 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. SONDOWANIA Przed wykonaniem otworu nr 1 wykonano sondowanie dynamiczne sondą typu DPL w celu ustalenie stopnia zagęszczenia gruntów sypkich (piaszczystych). Wykonano sondowanie do głębokości 5.0 m ppt w rejonie otworu nr 1. ODKRYWKI FUNDAMENTOWE Wykonano 3 odkrywki fundamentowe do głębokości posadowienia fundamentów tj. 1.86 ÷ 2.07 m ppt. Odkrywki dostarczyły informacji: o poziomie posadowienia obiektu, stanie technicznym fundamentów , stopień zawilgocenia fundamentów oraz określenie jakości i rodzaju izolacji przeciwwilgotnej. Lokalizacja odkrywek została uzgodniona ze Zleceniodawcą (jednostka projektująca). Graficznie przedstawiono odkrywki na załącznikach nr 10.1 ÷ 10.3. Odkrywki wykonano przy użyciu niewielkiej koparki i łopatami do głębokości posadowienia fundamentów muzeum. Nachylenie ścian poszczególnych odkrywek zostały zabezpieczone przed utratą stateczności drewnianymi płytami. Dwie odkrywki nr I i II zostały wykonywane z poziomu powierzchni terenu tj. 112.90 ÷ 112.95 m n.p.m., natomiast odkrywka nr III z poziomu piwnicy tj. ok. 111.01 m n.p.m. Przy wykonywaniu odkrywek prowadzono dokumentację fotograficzną (załącznik nr 14). W budynku muzeum dodatkowo wykonano przewiert przez posadzkę w piwnicy w celu określenia jej konstrukcji i warstw (załącznik nr 10.4). Po wykonaniu prac terenowych i niezbędnych obserwacji w otworach badawczych wyrobiska zostały zasypanie urobkiem z ubiciem, dogęszczeniem i odtworzeniem pierwotnego profilu geologicznego oraz przywróceniu stanu pierwotnego na danej lokalizacji. POBÓR PRÓBEK GRUNTU Podczas wierceń przeprowadzano analizę makroskopową gruntów oraz pobierano próbki gruntu o naturalnej wilgotności (NW) i naturalnym uziarnieniu (NU). Próbki gruntu o NW i NU były pobierane do foliowych woreczków szczelnie zamykanych o pojemności 1.0 dm3. Wszystkie próbki po zapakowaniu zostały dokładnie oznakowane (nr otworu, głębokość pobrania, data i lokalizacja), następnie przetransportowane do magazynu firmy. Część z nich została przebadana laboratoryjnie. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 15 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2011 r. „W sprawie gromadzenia i udostępniania informacji geologicznej” (Dz. U. 282 poz. 1657) wszystkie pobrane próbki kwalifikują się, jako próbki czasowego przechowywania i dlatego nie podlegają przekazaniu właściwemu organowi państwowej administracji geologicznej. Będą one przechowywane w magazynie firmy I.K.B GEOCONTROL Sp. z o.o do czasu przyjęcia niniejszej dokumentacji przez właściwy organ administracji geologicznej, a następnie zlikwidowane. Nie pobrano próbki wody gruntowej do badań, ponieważ nie nawiercono wody gruntowej do głębokości 5.0 m ppt. 5.3. Prace laboratoryjne Badania laboratoryjne, jakie zaprojektowane na etapie projektu robót geologicznych zostały wykonane. Wykonano badania gruntów piaszczystych: analiza granulometryczna (metodą sitową) - 3 badania. Prace laboratoryjne zostały wykonane przez mgr inż. Pawła Drewniaka. Wyniki badań laboratoryjnych gruntów przedstawiono na załącznikach nr 13.1 ÷ 13.3. Nie wykonano badań wody gruntowej do badań, ponieważ nie nawiercono wody gruntowej do głębokości 5.0 m ppt. 5.4. Prace kameralne W ramach prac kameralnych przeprowadzono następujące prace: opracowanie map, wykonanie przekrojów geologiczno – inżynierskich, wykonanie kart dokumentacyjnych otworów geologiczno – inżynierskich, wykonanie karty sondowania dynamicznego DPL, graficzne przedstawienie przekrojów przez odkrywki fundamentowe; określenie wartości parametrów geotechnicznych, zestawienie wyników badań laboratoryjnych, opracowanie dokumentacji geologiczno – inżynierskiej. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 16 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. 6. CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW GEOLOGICZNO – INŻYNIERSKICH TERENU W podłożu dokumentowanego terenu od powierzchni zalegają grunty antropogeniczne. W celu wyodrębnienia tych osadów od rodzimego podłoża zakwalifikowano je jako warstwa geotechniczna A. Z uwagi na ich niejednorodność i antropogeniczny charakter kwalifikuje się je jako osady nieprzydatne dla budownictwa. Głębokość zalegania osadów antropogenicznych przedstawia załącznik nr 6.1. Poniżej nasypów zalega podłoże rodzime zbudowane z osadów piaszczystych, których stopień zagęszczenia ID określono na podstawie wykonanego sondowania dynamicznego, sondą lekką DPL. Grunty piaszczyste występujące w stanie średnio – zagęszczonym o ID = 0.45 zakwalifikowano do warstwy geotechnicznej I. Grunty piaszczyste są osadami nośnymi w badanym podłożu. Są to grunty dobrze przepuszczalne charakteryzujące się współczynnikiem filtracji w wysokości od 1.09x10-4 do 2.96x10-6 [m/s] (przesiewowe badania laboratoryjne). Osady piaszczyste zalegają w podłożu na poziomie 110.75 ÷ 111.15 m n.p.m. Przestrzenny układ warstw geotechnicznych ilustrują karty dokumentacyjne otworów badawczych oraz przekroje geologiczno – inżynierskie (załączniki nr 8.1. ÷ 8.3 oraz 9.1 ÷ 9.3). Głębokość zalegania osadów nośnych (piaszczystych warstwy I) przedstawiono na załączniku nr 6.2. 7. OKREŚLENIE ODDZIAŁYWANIA ŚRODOWISKO MODERNIZACJI BUDYNKU NA Zgodnie z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. nr 213 poz. 1397), zamierzone prace modernizacyjne istniejącego budynku muzeum Wola w Warszawie nie należy do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Biorąc pod uwagę rozpoznane warunki gruntowo – wodne terenu stwierdza się, że istnieje możliwość realizacji planowanego przedsięwzięcia. W tym celu należy użyć najlepszych technik i technologii, które umożliwią dotrzymanie wszystkich wymogów prawnych i administracyjnych w zakresie ochrony środowiska. Teren badań znajduje się poza granicami obszarów chronionych, tak więc również pod tym względem teren nie będzie negatywnie wpływać na środowisko. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 17 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. 8. UWAGI DOTYCZĄCE WYKONAWSTWA ROBÓT ZIEMNYCH W trakcie wykonywania robót ziemnych należy przestrzegać następujących zasad i zaleceń: • ze względu na występowanie w podłożu złożonych nasypów antropogenicznych, podczas prac budowlanych związanych z modernizacją muzeum należy ustanowić stały nadzór geotechniczny nad robotami ziemnymi, sprawowany przez uprawnionego geologa lub geotechnika. Nadzór geologiczny powinien obejmować kontrolę rodzaju przewiercanych warstw podłoża oraz kontrolę nośności podłoża. • prace ziemne i fundamentowe należy prowadzić tak, aby nie dopuścić do naruszenia naturalnej struktury gruntu, co prowadziłoby do obniżenia ich własności mechanicznych, a co za tym idzie do obniżenia nośności podłoża. Prowadzone prace ziemno - budowlane nie mogą naruszyć stateczności istniejącego budynku oraz innych obiektów zlokalizowanych w sąsiedztwie muzeum. Podczas prac ziemnych należy uważać na infrastrukturę podziemną; • z uwagi na dość gęstą zabudowę w obrębie przedmiotowej działki prace te należy zrealizować bez stosowania sprzętu udarowego, wibracyjnego, itp. Realizację inwestycji przeprowadzić bez wywoływania drgań czy wstrząsów, dlatego też roboty ziemne i fundamentowe nie powinny wywoływać negatywnych oddziaływań na ludzi przebywających w otoczeniu placu budowy, ani na sąsiedztwo placu budowy (istniejące obiekty, …); 9. WYTYCZNE DOTYCZĄCE INWESTYCJI MONITORINGU PRAC BUDOWLANYCH Rodzaje robót budowlanych, konieczne do zrealizowania zamierzonego przedsięwzięcia inwestycyjnego (modernizacja obiektu historycznego), są powszechnie stosowane i nie wykraczają poza zwykłe prace budowlane. Jednakże w czasie wykonywania prac istnieje potencjalne ryzyko wystąpienia awarii, podczas robót ziemnych lub geotechnicznych; zaleca się wtedy niezwłoczne wprowadzanie środków interwencyjnych i zaradczych. Rodzaj działań interwencyjnych powinien każdorazowo uzgadniać Kierownik Budowy oraz Nadzór Geotechniczny. W celu zapewnienia bezpieczeństwa robót, zgodności prowadzonych robót z wytycznymi projektowymi oraz dla zapewnienia należytej jakości wykonywanych prac należy na bieżąco nadzorować kolejne procesy budowlane. Zaleca się, aby podczas wykonywania robót ziemnych oraz fundamentowych na budowie pełniony był Nadzór Geotechniczny. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 18 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. Zadania i cele Nadzoru Geotechnicznego w zakresie robót modernizacyjnych: • Kontrola poprawności procesów technologicznych (prace ziemne, prace fundamentowe, …); • Ocena przydatności sprzętu do zamierzonych robót; • Ocena zgodności warunków gruntowych z określonymi w projekcie i określenie różnic pomiędzy rzeczywistymi warunkami gruntowymi, a przyjętymi w projekcie (jeżeli ewentualnie takie różnice występują); • Sprawdzanie zgodności wykonanych robót z projektem (wymiary, usytuowania, metody prac, stosowane materiały); • Zapobieganie przerwom i przestojom w trakcie robót, wpływającym niekorzystnie na warunki gruntowe; • Kontrola prowadzenia zgodnie z programem monitoringu (jeżeli taki będzie prowadzony); • Udział w badaniach geotechnicznych (badania nośności w podłożu wykopu, kontrola wskaźnika zagęszczenia / stopnia zagęszczenia, …). Zadaniem Nadzoru Geotechnicznego powinno być sprawdzania poprawności m.in.: • Kolejności etapów wykonywania prac budowlanych dla przedmiotowego zadania. Prace należy prowadzić tak, aby nie dopuścić do naruszenia naturalnej struktury gruntu. W przypadku wystąpienia w podłożu gruntów nasypowych, należy je usunąć i zastąpić podsypką piaszczysto-żwirową zagęszczoną do wartości wskazanego stopnia zagęszczenia lub chudym betonem. • Podczas prac fundamentowych dno wykopu należy chronić przed wodami opadowymi; • Wnioski i notatki z prowadzenia nadzoru, kontroli prac oraz monitoringu obiektu i otoczenia należy ujmować w sprawozdaniu i zapisywać do dziennika budowy obiektu. MONITORING Przed przystąpieniem prac budowanych należy wykonać szczegółową inwentaryzację stanu istniejących, sąsiadujących obiektów oraz wykonać dokumentację fotograficzną istniejących spękań i zarysowań. Stosownie do stwierdzonego stanu należy ustalić punkty do geodezyjnej kontroli przemieszczeń pionowych i poziomych. Pomiary geodezyjne w tym zakresie powinna wykonać obsługa geodezyjna budowy. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 19 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. 10. OGÓLNE WYTYCZNE GRUNTOWEGO DOTYCZĄCE WZMOCNIENIA PODŁOŻA Dla omawianej inwestycji, w ramach modernizacji budynki, nie przewiduje się prac polegających na wzmocnieniu podłoża. W przypadku jakichkolwiek prac ziemnych i fundamentowych na warstwie gruntowej piaszczystej (nośnej) należy pamiętać, aby dogęścić podłoże piaszczyste do stopnia zagęszczenia min ID = 0.60. Dla przedmiotowej inwestycji należy monitorować przebieg prac i nie dopuścić do naruszenia podłoża w obrębie muzeum, co mogłoby wpłynąć na stateczność obiektu. 11. PODSUMOWANIE I WNIOSKI 11.1. Tematem opracowania jest ocena warunków geologiczno - inżynierskich w podłożu historycznego obiektu Muzeum Warszawy – oddział Wola, zlokalizowany przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie (działka nr 20, obręb 6-01-07). 11.2. W wyniku przeprowadzonych badań rozpoznano budowę podłoża do głębokości 5.0 m ppt. W profilu podłoża stwierdzono zalegania gruntów: • antropogenicznych - różnorodnych, które są mało korzystne dla budownictwa z uwagi na ich pochodzenie, wykształcenie litologiczne (warstwa geotechniczna A); • rodzimych piaszczystych, które są nośne i korzystne dla budownictwa (warstwa geotechniczna I); 11.3. Na badanym terenie, w obrębie wykonanych odwiertów do głębokości 5.0 m ppt, nie stwierdzono wodonośności podłoża. 11.4. Prace ziemne należy prowadzić tak, aby nie dopuścić do naruszenia naturalnej struktury gruntu, co mogłoby doprowadzić do pogorszenia ich własności mechanicznych, a co za tym idzie do obniżenia nośności podłoża. Prace budowlane powinny odbywać się przy stałym nadzorze geotechnicznym oraz powinien być prowadzony monitoring wpływu robót ziemnych na obiekty sąsiednie i podłoże. 12.6. Na badanym terenie nie stwierdzono występowania zjawisk geodynamicznych. 12.7. Niniejszą dokumentację zgodnie ustawą „Prawo geologiczne i górnicze” z dnia 9 czerwca 2011 r. (Dziennik Ustaw 163, poz. 981) należy przedstawić w 4 egzemplarzach z wnioskiem o jej zatwierdzenie do Urzędu Miasta Warszawa, Wydział Ochrony Środowiska dla Dzielnicy Wola, al. Solidarności 90, 01-003 Warszawa. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 20 Dokumentacja Geologiczno – Inżynierska. Marzec 2015 r. Modernizacja budynku Muzeum Woli przy ulicy Srebrnej 12 w Warszawie. 13. SPIS LITERATURY 1. KONDRACKI J. - Geografia fizyczna Polski, PWN Warszawa 2002; 2. BUJAKOWSKA K., BIERNAT H., DERDA J., OTWINKOWSKI J., 1997 r.: Gospodarcza Mapa Geologiczna Polski w skali 1: 50 000, arkusz 523 Warszawa Zachód; 3. MALINOWSKI J. – Budowa geologiczna Polska, Hydrogeologia, Wyd. Geologiczne, Warszawa 1991; 4. MORAWSKI W. 1978 r.: Gospodarcza Mapa Geologiczna Polski w skali 1: 50 000, arkusz 523 Warszawa Zachód; 5. MOJSKI J. E. - Ziemie polskie w czwartorzędzie. Zarys morfogenezy, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2005; 6. PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY „Wody podziemne miast Polski miast wojewódzkich pod redakcją Zbigniewa Nowickiego. „Warszawa”. Informator Państwowej Służby Hydrogeologicznej. Warszawa 2009 r. 7. POŹDZIK J., JASZCZOŁT C. „Inwentaryzacja muzeum historycznego m.st Warszawy - oddział Wola dz. nr ew. 20 obręb 6-01-07, ul. Srebrna 12, Warszawa woj. mazowieckie”, Inwentaryzacja architektoniczna, TOM 1/3 EGZ1/4. 8. POŹDZIK J. „Koncepcja modernizacji funkcjonalnej muzeum Woli” oddziału muzeum Warszawy dz. nr ew. 20 obręb 6-01-07, ul. Srebrna 12, czerwiec 2014, Warszawa; 9. STUPNICKA E. - Geologia regionalna Polski, Wyd. UW, Warszawa 1998; 10. Archiwalne wybrane materiały (karty otworów badawczych z 1976 roku) przekazane przez Zleceniodawcę. Instytut Konsultacyjno – Badawczy GEOCONTROL Sp. z o.o. 21