Przemysł II Przemysł II (ur. 14 października 1257 w Poznaniu, zm. 8

Przemysł II
Przemysł II (ur. 14 października 1257 w Poznaniu,
zm. 8 lutego 1296 w Rogoźnie) – władca z
dynastii Piastów (ostatni męski przedstawiciel linii
wielkopolskiej), książę poznański w latach 1257–
1279, książę wielkopolski w latach 1279–1296,
książę krakowski w latach 1290–1291, książę
Pomorza Gdańskiego w latach 1294–1296, król
Polski w latach 1295–1296.
Pochodził z wielkopolskiej linii dynastii Piastów.
Był synem księcia wielkopolskiego Przemysła I i
księżniczki śląskiej Elżbiety. Urodził się jako
pogrobowiec, z tego powodu wychowywał się na
dworze swego stryja Bolesława Pobożnego.
Własną dzielnicę – księstwo poznańskie –
otrzymał w 1273. Sześć lat później, po śmierci
stryja, objął także księstwo kaliskie.
W pierwszym okresie rządów zaangażował się w
sprawy śląskie, do 1281 współpracując, a
następnie rywalizując, z księciem wrocławskim
Henrykiem IV Prawym. Polityka ta doprowadziła
do buntu nastawionego prośląsko rodu Zarembów
oraz do przejściowej utraty ziemi rudzkiej.
Współpracując z arcybiskupem gnieźnieńskim
Jakubem Świnką, dążył do zjednoczenia księstw
piastowskich. Nieoczekiwanie w roku 1290 na
mocy testamentu księcia wrocławskiego Henryka
IV Prawego udało mu się objąć księstwo
krakowskie. Nie mając jednak dostatecznego
poparcia miejscowych możnych w rywalizacji z
innym przedstawicielem dynastii piastowskiej,
Władysławem Łokietkiem, oraz stojąc w obliczu
zwiększającego się zagrożenia ze strony władcy
czeskiego Wacława II, ostatecznie zdecydował się
ustąpić z Małopolski, która znalazła się wówczas
pod panowaniem Przemyślidy.
W 1293 dzięki mediacji arcybiskupa Jakuba
Świnki udało mu się wejść w ścisły sojusz z
książętami kujawskimi: Władysławem Łokietkiem
i Kazimierzem łęczyckim. Sojusz ten miał
charakter antyczeski, a jego celem było
odzyskanie Krakowa.
Po śmierci księcia gdańskiego Mściwoja II w 1294,
zgodnie z ustaleniami układu kępińskiego z 1282,
Przemysł II objął Pomorze Gdańskie. Wzmocniło
to jego pozycję i umożliwiło koronację na króla
Polski. Ceremonia odbyła się 26 czerwca 1295 w
Gnieźnie, a przewodził jej arcybiskup Jakub
Świnka.
Zaledwie dziewięć miesięcy później, 8 lutego
1296, Przemysł II został zamordowany podczas
nieudanej próby porwania dokonanej z inspiracji
margrabiów brandenburskich, z którymi
współpracowały zapewne wielkopolskie rody
Nałęczów i Zarembów.
Literatura:
Paulina Nowicka, Gra o tron po poznańsku, Gazeta Wyborcza
(Poznań) 2015, nr 137, s. 7.
Bronisław Nowacki, Przemysł II : 1257-1296 : odnowiciel korony
polskiej, Poznań : Instytut Historii, Uniwersytet Adama
Mickiewicza, 1997, ISBN: 838665001X
Stanisław Rosik, Przemysł II i jego czasy, Wrocław:
Wydawnictwo Dolnośląskie, cop. 2002, ISBN: 8370239757.
Aleksander Swieżawski, Przemysł – Król Polski, Warszawa :
Wydawnictwo DiG, 2006, ISBN 837181433X.