100. rocznica urodzin Profesora Antoniego Horsta (1915

100. rocznica urodzin Profesora Antoniego Horsta (1915-2003)
Dnia 4 czerwca 2015 roku mija 100. rocznica urodzin Profesora Antoniego Horsta
i z tej okazji warto przypomnieć sylwetkę tego wybitnego patofizjologa i genetyka człowieka,
w szczególności pioniera badań w dziedzinie genetyki człowieka w Polsce.
Profesor Antoni Horst, późniejszy członek rzeczywisty PAN i doktor honoris causa
Akademii Medycznej w Poznaniu, urodził się 4 czerwca 1915 roku w Zakrzewie. Medycynę
studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego. Lata okupacji spędził
w Warszawie, zaangażowany w działalność w AK (pseudonim konspiracyjny „Borowczyk”),
a w czasie Powstania Warszawskiego był zastępcą szefa sanitarnego obszaru centralnego AK.
Powojenne lata Profesora Horsta związane były z Poznaniem. W latach 1950-1974 był
kierownikiem Zakładu Patologii Ogólnej i Doświadczalnej AM, tworząc również w 1963 roku
Zakład Genetyki Człowieka AM. Był to pierwszy zakład genetyki człowieka w Polsce, a jego
powołanie było ostatecznym potwierdzeniem, że oto pojawiła się zupełnie nowa dziedzina
medycyny, która, jak wkrótce się przekonano, w niedługim czasie zrewolucjonizowała
myślenie o organizmie człowieka w warunkach fizjologii i patologii. W latach 60-tych
i 70-tych przewidywanie Prof. Horsta, że już w stosunkowo nieodległej przyszłości będzie
można na podstawie niewielkiej ilości krwi zbadać predyspozycje do wielu chorób
cywilizacyjnych, brzmiało jak fantastyka naukowa. Dziś, kiedy sekwencjonowanie następnej
generacji wchodzi masowo do badań naukowych i diagnostyki genetycznej, jesteśmy tym
bardziej pod wrażeniem wizjonerskiej myśli Pana Profesora.
Prof. Horst położył wielkie zasługi dla Akademii Medycznej w Poznaniu jako dziekan
Wydziału Lekarskiego (1955-56) oraz rektor (1956-1959). Jego zasługą jest m.in. pozyskanie
dla Uczelni znakomicie położonych terenów, na których w ostatnich latach powstał kampus
Uniwersytetu Medycznego (m.in. Coll. Stomatologicum, Centrum Kongresowo-Dydaktyczne,
Centrum Biologii Medycznej).
W 1969 roku Profesor Horst został członkiem korespondentem Polskiej Akademii
Nauk, a w 1980 roku członkiem rzeczywistym PAN.
W 1974 roku Prof. Horst utworzył Zakład Genetyki Człowieka PAN z kierunkami
badawczymi: cytogenetyka, regulacja ekspresji genów, immunogenetyka, patologia
molekularna, funkcja kwasów nukleinowych. Równocześnie działał na rzecz integracji całego
środowiska genetyków człowieka w Polsce i popularyzacji tematyki genetycznej. W 2003
roku Zakład Genetyki Człowieka PAN, kierowany przez Prof. Jerzego Nowaka, następcę
Prof. A. Horsta, został przekształcony w Instytut Genetyki Człowieka PAN.
Prof. Antoni Horst to autor wielu prac naukowych i podręczników (m.in. „Fizjologii
Patologicznej”, która miała 9 wydań, „Patologii molekularnej” oraz „Molekularnych podstaw
patogenezy chorób”) oraz Mistrz i Nauczyciel wielu roczników genetyków człowieka,
z których wielu to profesorowie i kierownicy jednostek naukowych i klinicznych.
My, uczniowie Profesora Horsta, zachowujemy Pana Profesora we wdzięcznej pamięci
chcielibyśmy pamięć o Nim uczcić w szczególny sposób. Jedną z form upamiętnienia osoby
i dzieła Profesora jest, powołana w 2014 roku, Nagroda Polskiego Towarzystwa Genetyki
Człowieka imienia Antoniego Horsta.
Anna Latos-Bieleńska
Katedra i Zakład Genetyki Medycznej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego
w Poznaniu
Więcej: http://www.pan.poznan.pl/nauki/N_204_13_Slomski.pdf