026
Transkrypt
026
W ła d y s ła w Z. T raczyk F izjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE Wydawnictwo Lekarskie PZWL prof. dr hab. med. WŁADYSŁAW Z. TRACZYK F izjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE W yd an ie VIII - u aktu aln io n e M Wydawnictwo Lekarskie PZWL Spis treści 1. Prawa fizjologiczne organizmu człow ieka.............................................. 17 Charakterystyka przedmiotu ....................................................................... Środowisko biologiczne organizmu............................................................. H om eostaza............................................................................................. Czynność komórki ....................................................................................... Błona kom órkowa................................................................................... Jądro komórkowe ................................................................................... Siateczka śródplazmatyczna ziarnista ................................................... Siateczka śródplazmatyczna g ła d k a ....................................................... L izosom y................................................................................................. M itochondria........................................................................................... Metabolizm wewnątrzkomórkowy ............................................................. Samoregulacja metabolizmu komórkowego ........................................ Cykl komórkowy i śmierć komórki ....................................................... Kontrola i regulacja funkcji ......................................................................... Specjalizacja funkcji w organizmie ....................................................... Przetwarzanie i przenoszenie informacji ............................................... Komunikacja pomiędzy komórkami ..................................................... Sprzężenie zw rotne................................................................................. 17 18 21 22 22 33 36 40 40 42 43 46 46 47 47 49 51 53 2. Czynność komórek nerwowych i mięśniowych ...................................... 56 Pobudliwość i pobudzenie ........................................................................... Potencjał spoczynkowy błony komórkowej ......................................... Komórka nerwowa ....................................................................................... Potencjał czynnościowy ......................................................................... Synapsy ................................................................................................... Kontrola ekspresji genów ....................................................................... 56 57 59 63 69 77 10 3. Spis treści Hamowanie presynaptyczne................................................................... Przewodzenie impulsów we włóknach bezrdzennych.......................... Przewodzenie impulsów we włóknach rdzennych .............................. Grupy włókien nerwowych..................................................................... Nerwy czaszkowe i nerwy rdzeniowe ......................................................... Komórki glejowe ......................................................................................... Mięśnie poprzecznie prążkowane ............................................................... Komórka m ięśniow a............................................................................... Skurcze mięśni ....................................................................................... Regulacja napięcia mięśniowego ........................................................... Synapsa nerwowo-mięśniowa ............................................................... Mięśnie gładkie............................................................................................. Mięsień sercow y........................................................................................... Komórki układu przewodzącego serca ................................................. 78 78 80 81 83 84 85 85 90 95 97 100 104 106 Czucie i ruch ............................................................................................ 109 Czynność bioelektryczna mózgu spontaniczna........................................... O druchy......................................................................................................... Łuk odruchowy ....................................................................................... Ośrodki rdzenia kręgowego ................................................................... Czucie ........................................................................................................... Czucie teleceptywne..................................................................................... Zmysł powonienia................................................................................... Zmysł wzroku ......................................................................................... Zmysł słuchu ......................................................................................... Czucie eksteroceptywne............................................................................... Czucie dotyku i ucisku ........................................................................... Czucie ciepła i zimna ............................................................................. Czucie bólu powierzchownego............................................................... Czucie smaku ......................................................................................... Czucie proprioceptywne............................................................................... Czynność błędnika ................................................................................. Czucie interoceptywne................................................................................. Czucie bólu trzewnego ........................................................................... Drogi nieswoiste dla czucia i percepcji....................................................... Ruchy i postawa c ia ła ................................................................................... Czynność układu pozapiramidowego.................................................... Czynność móżdżku ................................................................................. Układ siatkowaty pnia mózgu ............................................................... Czuwanie i sen ............................................................................................. 110 115 115 118 122 123 124 125 142 148 149 152 153 157 159 160 164 164 168 170 174 176 180 186 Spis treści 4. 5. 11 Ośrodki kierujące zachowaniem ................................................................. Ośrodki motywacyjne............................................................................. Układ limbiczny ..................................................................................... Uczenie się i zapamiętywanie ..................................................................... Pamięć trwała ......................................................................................... Zespoły czynnościowe ośrodkowego układu nerwowego ........................ 189 189 191 192 193 197 Kontrola środowiska wewnętrznego ..................................................... 200 Zachowanie równowagi homeostatycznej ............................................. Układ nerwowy autonomiczny ................................................................... Część współczulna układu autonomicznego ......................................... Część przywspółczulna układu autonomicznego ................................ Działanie na efektory impulsacji współczulnej i przywspółczulnej . . . . Czynność gruczołów dokrewnych............................................................. Hormony podwzgórzowe ....................................................................... Przysadka - część gruczołowa............................................................... Przysadka - część pośrednia ................................................................. Kora i rdzeń nadnerczy........................................................................... Gruczoł tarczowy ................................................................................... Jajniki ..................................................................................................... Ją d ra ......................................................................................................... Gruczoły przytarczyczne ....................................................................... Wyspy trzustkowe................................................................................... Szyszynka ............................................................................................... G rasica..................................................................................................... Hormony tkankowe ..................................................................................... Czynniki wzrostowe ............................................................................... Termoregulacja............................................................................................. 200 201 201 206 208 211 213 221 226 227 234 239 241 244 245 247 248 249 251 255 Krążenie ................................................................................................... 259 Krew ............................................................................................................. Rola krwi w organizmie ......................................................................... Czynność tkanek krwiotwórczych............................................................... Szpik kostny ........................................................................................... G rasica..................................................................................................... Węzły chłonne i grudki chłonne............................................................. Śledziona................................................................................................. Elementy morfotyczne k rw i......................................................................... Erytrocyty ............................................................................................... Leukocyty ............................................................................................... 259 260 260 261 276 278 279 280 280 287 12 Spis treści Trombocyty ............................................................................................. O socze........................................................................................................... Białka osocza ......................................................................................... Składniki organiczne pozabiałkowe osocza.......................................... Lipidy osocza ......................................................................................... H em ostaza............................................................................................... C hłonka......................................................................................................... Układ sercowo-naczyniowy......................................................................... Serce ............................................................................................................. Czynność bioelektryczna serca - EKG ................................................. Czynność mechaniczna s e rc a ............................................................... Zjawiska akustyczne ............................................................................. Krążenie w ieńcow e................................................................................. Krążenie duże ............................................................................................... Zbiornik tętniczy duży ........................................................................... Zbiornik żylny duży ............................................................................... Krążenie krwi w naczyniach włosowatych ........................................... Krążenie chłonki ................................................................................... Ośrodki kontrolujące krążenie k rw i............................................................. Ośrodek sercow y..................................................................................... Ośrodek naczynioruchowy ..................................................................... Regulacja ciśnienia tętniczego k rw i....................................................... Miejscowa regulacja przepływu krwi ......................................................... Krążenie płucne ........................................................................................... Krążenie krwi w mózgowiu ......................................................................... Krążenie wrotne ........................................................................................... 299 300 301 305 306 307 313 313 316 316 327 335 336 338 338 346 349 351 352 352 355 359 362 365 368 370 6. Oddychanie ................................................................................................. 372 Oddychanie zewnętrzne ............................................................................... Wentylacja p łu c ....................................................................................... Dyfuzja gazów w płucach....................................................................... Transport gazów ..................................................................................... Dyfuzja gazów w tkankach..................................................................... Regulacja oddychania ................................................................................. Ośrodek oddechowy ............................................................................... Oddychanie wewnętrzne ............................................................................. Przemiana pośrednia w komórkach ....................................................... Przemiana w organizmie ............................................................................. Podstawowa przemiana materii ............................................................. 372 373 379 381 384 385 385 390 390 393 394 7. Układ trawienny ......................................................................................... 398 O dżyw ianie................................................................................................... Równowaga energetyczna ..................................................................... 398 398 Spis treści 13 Trawienie pokarmów ................................................................................... Jama ustna i przełyk ............................................................................... Żołądek ................................................................................................... Jelito cienkie ........................................................................................... Trawienie w jelicie cienkim ................................................................... Wydzielanie soku trzustkowego............................................................. Wydzielanie żółci ................................................................................... Jelito grube ............................................................................................. Hormony żołądkowo-jelitowe ..................................................................... Wchłanianie w przewodzie pokarmowym ................................................ Węglowodany ......................................................................................... T łuszcze................................................................................................... Białka i kwasy nuldeinowe..................................................................... Witaminy, sole mineralne i w o d a ........................................................... Czynność wątroby ....................................................................................... Czynność zewnątrzwydzielnicza ........................................................... Czynność wewnątrzwydzielnicza........................................................... Magazynowanie ..................................................................................... Regulacja czynności ............................................................................... 400 400 403 411 414 415 419 421 424 428 429 429 433 434 435 438 438 439 440 8. Płyny ustrojowe i czynność n e r e k ............................................................. 441 Płyny i elektrolity ustrojowe ....................................................................... Woda ....................................................................................................... Elektrolity ............................................................................................... Utrata wody i elektrolitów ..................................................................... Czynność nerek............................................................................................. Przepływ krwi ......................................................................................... Resorpcja i sekrecja kanalikowa ........................................................... Regulacja tworzenia się moczu ............................................................. Czynności wewnątrzwydzielnicze ......................................................... Wydalanie moczu ......................................................................................... 441 441 442 445 445 448 453 461 462 464 9. Rozród ......................................................................................................... 468 Determinacja płci ................................................................................... Rozród u płci m ęskiej................................................................................... Spermatogeneza ..................................................................................... Rozród u płci żeńskiej ................................................................................. Cykl płciowy żeński ............................................................................... Ciąża ....................................................................................................... Poród ....................................................................................................... Połóg i laktacja ....................................................................................... 468 469 469 471 471 477 479 481 14 Spis treści Skróty i symbole powszechnie używane wfizjologii .................................... 483 Skróty am inokw asów występujących w b ia łk a c h ........................................ M ianow nictw o s te ro id ó w ............................................................................. 495 496 Skorowidz ......................................................................................................... 497