Prof. dr hab. W. Olejniczak

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
EKSPERTYZA
w ramach projektu
„Scouting – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac badawczych kluczem do współpracy nauki i
przedsiębiorstw
Przedmiot ekspertyzy (tytuł):
Autor:
Bariery w procesie komercjalizacji wiedzy, ze szczególnym uwzględnieniem nanotechnologii
prof. nadzw. dr hab. Wielisław Olejniczak
Zakład Fizyki i Technologii Struktur Nanometrowych (kierownik)
Katedra Fizyki Ciała Stałego
UNIWERSYTET ŁÓDZKI
Tel.: (+48) 42 635 57 07, 635 56 99
e-mail: [email protected]
1. Wprowadzenie
Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej jest jednym z wydziałów Uniwersytetu Łódzkiego o charakterze
eksperymentalnym i posiadającym potencjalne możliwości współpracy z sektorem gospodarczym na bazie prowadzonych
badań. Jedną z komórek organizacyjnych o potencjale współpracy z przemysłem jest Katedra Fizyki Ciała Stałego.
Możliwa jest kooperacja w ramach różnorodnych aktywności naukowych, o których szczegółowych informacji dostarcza
opracowana także w języku angielskim strona Katedry (http://www.wfis.uni.lodz.pl/kfcs/index_pl.html) i Zakładu
(http://std2.phys.uni.lodz.pl/index.php?pl).
Jako potencjalne obszary współpracy można wymienić m.in. analizy
właściwości materiałów, opracowania nowych metod pomiarowych, opracowania aparatury naukowo-badawczej, która
mogłaby być produkowana lub też służyć np. kontroli jakości produkcji. Są też potencjalne możliwości tworzenia
oprogramowania tak dla celów administracyjnych jak i sterowania produkcją. Możliwości te wykorzystywane są w
minimalnym stopniu. Nie jest prowadzona regularna współpraca z sektorem przedsiębiorstw, a od początku lat 90tych
zeszłego wieku została przygotowana tylko jedna rozprawa doktorska o charakterze praktycznym (autor Michał Puchalski przy współpracy z firmą produkcyjną „AMEPOX”).
Dokonując analizy małej intensywności współpracy pomiędzy nauką a gospodarką w omawianym zakresie, należy
wskazać dwie grupy zagadnień: 1) czynniki leżące po stronie uczelni 2) ograniczenia po stronie przemysłu. Ciekawym
punktem odniesienia są doświadczenia Zakładu Fizyki i Technologii Struktur Nanometrowych w zakresie współpracy z
www.uni.lodz.pl
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tytuł projektu:
„Scouting – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac
badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”
Biuro projektu:
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego
ul. Matejki 22/26; 90-237 Łódź
tel. (48 42) 635 63 48, email: [email protected]
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
przemysłem. Na koniec opracowania wskazane zostaną propozycje zmian mogących zintensyfikować współpracę na linii
nauka-przemysł w obszarze fizyki.
2. Czynniki leżące po stronie uczelni
W obszarze czynników leżących po stronie uczelni, można zidentyfikować szereg istotnych elementów mających wpływ na
możliwość prowadzenia efektywnych badań aplikacyjnych. Zostały on wskazane oraz, krótko scharakteryzowane poniżej.
a. zaplecze warsztatowe
Od początku procesu transformacji ustrojowej w początku lat 90tychnastąpił proces stopniowej likwidacji
zaplecza warsztatowego uczelni wyższych (dotyczy to także politechnik). Poprzez to utracona została możliwość
wykonywania prototypów aparatury. Bardzo niskie wynagrodzenie kadry technicznej i brak stabilności zatrudnienia,
powoduje że uczelnie mają również problemy z utrzymaniem laboratoriów dydaktycznych. Brakuje tym samym
odpowiednio wykształconych pracowników technicznych, tymczasem jednostka aspirująca do prowadzenia badań
doświadczalnych potrzebuje wysoko wykwalifikowanych pracowników naukowo-technicznych, wysokiej klasy
konstruktorów. Mnożone są stanowiska administracyjne, a maleje liczba naukowo-technicznych.
b. parametryczny system ocen placówek naukowych
Wprowadzony od ok. 2000 r. tzw. „parametryczny system oceny placówek naukowych” spowodował, że
głównym czynnikiem oceny tak wydziałów uczelni wyższych jak i poszczególnych pracowników stała się liczba
publikacji w czasopismach (w szczególności zagranicznych). Powoduje to, że w ramach aktywności badawczej
pracowników preferowane są prace teoretyczne oraz prace wykonywane za granicą (ułatwia to publikowanie w
czasopismach zagranicznych). W konsekwencji, w trosce o zatrudnienie, pracownicy naukowi wolą publikować niż
działać na rzecz ochrony praw własności do wynalazków. Konieczność publikowania w czasopismach zagranicznych
sprawia, iż potencjalnie cenne osiągnięcia od razy wypływają poza granice RP, gdzie ochrona patentowa nie jest
możliwa ze względu na zbyt wysokie koszty.
Ze względu na fakt, że badania aplikacyjne są długotrwałe i kosztowne, pracownik naukowy podejmujący się
takich prac, przez dłuższy okres nie wykazuje się publikowaniem ich rezultatów. Taka sytuacja jest niekorzystna z
punktu widzenia oceny jego osiągnięć naukowych przez uczelnię. W krańcowych przypadkach zaangażowanie się w
prace aplikacyjne może więc skutkować zwolnieniem pracownika.
www.uni.lodz.pl
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tytuł projektu:
„Scouting – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac
badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”
Biuro projektu:
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego
ul. Matejki 22/26; 90-237 Łódź
tel. (48 42) 635 63 48, email: [email protected]
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
c. perspektywa tworzenia tzw. Ośrodków Naukowych Wiodących
Niezwykle niebezpieczna jest ostatnio lansowana koncepcja tworzenia tzw. Ośrodków Naukowych
Wiodących. Rodzi to uzasadnione ryzyko zwiększonych nakładów na ośrodki z Warszawy, Krakowa i Poznania
kosztem np. ośrodków łódzkich.
d. samofinansowanie wydziałów UŁ, nieprawidłowa polityka kadrowa
Fatalna w skutkach decyzja o wprowadzeniu w naszej Uczelni tzw. samofinansowania wydziałów
spowodowała na Wydziale Fizyki i Informatyki Stosowanej UŁ utratę etatów i brak możliwości zatrudnienia młodych,
zdolnych absolwentów studiów doktoranckich. Osoby posiadające wysokie kwalifikacje w dziedzinie badań
doświadczalnych, konstrukcji aparatury badawczej, czy też programowania, natychmiast znajdują zatrudnienie w
renomowanych instytutach badawczych w kraju lub zagranicą. Kierunek fizyki mógłby się utrzymać gdyby istniał
nowoczesny przemysł zamawiający prace badawcze. A tego nie ma, zwłaszcza w Łodzi. Jest to tym bardziej dziwne
że utrzymywane są na etatach osoby bez kwalifikacji, pojawiające się co najwyżej na zajęciach dydaktycznych i
prowadzące działania na szkodę Uczelni (faktyczne, główne miejsce pracy jest w szkole prywatnej).
e. kosztochłonność prac naukowych
Wykonywanie prac doświadczalnych w dziedzinie badań podstawowych jest istotnym czynnikiem
kształtowania postępu technicznego. Prace te stawiają obecnie bardzo wysokie wymagania dotyczące np. konstrukcji
aparatury i ciągną technologię, która w rozwiniętych krajach jest konsumowana przez przemysł. Wykonywanie badań
doświadczalnych wymaga posiadania nowoczesnej i kosztownej aparatury badawczej, która, gdyby istniała,
znalazłaby również zastosowanie do kształcenia studentów. Aparatura ta służyć może też ponadto do wykonywania
badań dla przedsiębiorstw. Przykład współpracy z firmą AMEPOX (opisany w dalszej części opracowania) jest tu
niestety pozytywnym wyjątkiem.
Czynnikiem niszczącym zaangażowanie uczelni w prace doświadczalne jest obowiązująca od roku 2000
szkodliwa zasada, iż prace teoretyczne w dziedzinie fizyki są tak samo kosztochłonne jak prace doświadczalne. Tak
skonstruowany współczynnik kosztochłonności badań naukowych (taki sam dla badań doświadczalnych i
teoretycznych) powoduje, iż łatwiej jest pozyskać dużo środków finansowych w oparciu o prace teoretyczne (tu
powstaje więcej publikacji, proces tworzenia nie jest tak kosztochłonny i długi). Stąd preferowane dla Wydziału jest
prowadzenia prac teoretycznych. Łatwiej jest też publikować we współpracy z partnerem zagranicznym, co oznacza, iż
badania nie są prowadzone w macierzystej komórce.
www.uni.lodz.pl
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tytuł projektu:
„Scouting – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac
badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”
Biuro projektu:
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego
ul. Matejki 22/26; 90-237 Łódź
tel. (48 42) 635 63 48, email: [email protected]
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
f.
preferencje dla aparatury zagranicznej
Kryteria ocen prac badawczych są takie, że preferowane są badania wykonane na aparaturze
wyprodukowanej w rozwiniętych krajach Zachodu, co może spowodować trudności ze zbytem krajowej produkcji.
Szczególnie cenne są bowiem publikacje w czasopismach zagranicznych. Redaktorzy naukowi i recenzenci tych
czasopism swoją pozytywną ocenę publikacji opierają na rzetelności sprzętu, na którym prowadzono badania opisane
w publikacji. Do tego sprzętu mają zaufanie. Użycie do tego celu aparatury polskiej, nieznanej zagranicznym
naukowcom rodzi ryzyko gorszej oceny artykułu, czy nie przyjęcia go do druku. Stąd małe są szanse na użycie
rodzimej produkcji aparatury do takich badań.
g. zabezpieczenie patentowe
Koszty zabezpieczenia patentowego poza granicami RP są zbyt wysokie, by mógł pokryć je Wydział.
Dodatkowo, niewielka, jeśli nie żadna jest pomoc ze strony Centrum Transferu Technologii UŁ w zakresie procedury
patentowej (przypadek opisany w dalszej części opracowania).
h. sprawozdawczość/ biurokracja
Obecnie każdy pracownik Uniwersytetu Łódzkiego (jak zapewne każdej polskiej uczelni) obarczony jest
koniecznością sporządzania ogromnej ilości sprawozdań i przygotowywania szeregu dokumentów. Poświęcana temu
uwaga i czas ogranicza w znacznym stopniu możliwość zaangażowania w pracę naukową. Funkcjonowanie szkół
prywatnych na rynku edukacyjnym także przyczynia się do rozrostu sprawozdań i kontroli.
3. Uwarunkowania ze strony przemysłu
Począwszy od roku 1990 i następujących wtedy zmian własnościowych w gospodarce następowała szybka
likwidacja przedsiębiorstw państwowych, których majątek przejmowany był przez firmy prywatne. Były to
przedsiębiorstwa o znacznym potencjale współpracy z Wydziałem Fizyki UŁ. Szczególnie było to widoczne w
odniesieniu do przemysłu elektronicznego, tradycyjnie zgłaszającego zapotrzebowanie na prace naukowo-badawcze
mogące interesować Wydział Fizyki.
Aktualne uwarunkowania leżące po stronie sektora gospodarczego mają charakter niekorzystny z punktu
widzenia możliwości kooperacji z Wydziałem Fizyki. Poniżej wskazano najważniejsze z nich.
a. potrzeby przedsiębiorstw regionalnych w zakresie B+R
www.uni.lodz.pl
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tytuł projektu:
„Scouting – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac
badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”
Biuro projektu:
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego
ul. Matejki 22/26; 90-237 Łódź
tel. (48 42) 635 63 48, email: [email protected]
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Przedsiębiorstwa przejęte przez koncerny zagraniczne zajmują się produkcją o charakterze montażowym.
Prace badawcze, projektowe i konstrukcyjne wykonywane są za granicą w macierzystych zakładach koncernów.
Spotkaliśmy się z bardzo wyraźnymi stwierdzeniami, że zadaniem zakładów krajowych jest produkcja. Taka postawa
ogranicza istotnie możliwość odbioru rezultatów prac aplikacyjnych pochodzących ze sfery nauki.
b. możliwości prototypowania
Przemysł aparatury badawczej, dydaktycznej i medycznej zawsze wymaga doskonałego opanowania
produkcji komponentów z zakresu mechaniki precyzyjnej. Na terenie Łodzi i okolic jest bardzo niewiele zakładów
posiadających odpowiednie obrabiarki (obecnie są to przeważnie sterowane numerycznie centra obróbcze) oraz
wyszkolonych specjalistów tak od strony wykonawczej jak i projektowej. Pracownicy uczelni realizującej projekt muszą
mieć możliwość zlecania prac konstrukcyjnych wymagających specjalistycznej wiedzy z zakresu mechaniki
precyzyjnej. Wiedzy takiej nie mają również absolwenci politechnik i muszą te kwalifikacje zdobywać w ciągu lat pracy.
Poziom studiów dramatycznie spada. Wydział Fizyki UŁ posiada zbyt małą kadrę, która mogłaby edukować w zakresie
nowoczesnej fizyki doświadczalnej. Także Politechnika Łódzka ma w tym zakresie pewne braki, zwłaszcza w
odniesieniu do niektórych branż, jak na przykład mechanika precyzyjna. Taka sytuacja powoduje, iż region nie daje
możliwości tworzenia prototypów, co warunkuje niektóre wdrożenia.
Podjęcie się produkcji aparatury badawczej lub medycznej ( a jest to produkcja bardzo zyskowna) wymaga
zaangażowania fizyków, mechaników, elektroników i programistów. Trudno jest oczekiwać, aby małe przedsiębiorstwo
było w stanie podołać takiemu zadaniu.
4. Czynniki sprzyjające i ograniczające transfer wiedzy do praktyki w kontekście doświadczeń Zakładu Fizyki i
Struktur Nanometrowych UŁ
Instytucje, z którymi Zakład Fizyki i Struktur Nanometrowych współpracuje w ramach badań naukowych
Zakład Fizyki i Struktur Nanometrowych zamierza prowadzić, prowadzi lub prowadził wspólne przedsięwzięcia
badawcze głównie z następującymi instytucjami:

Politechnika Łódzka,

Politechnika Wrocławska,

Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu,

Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych w Warszawie,

Przedsiębiorstwo Amepox,
www.uni.lodz.pl
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tytuł projektu:
„Scouting – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac
badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”
Biuro projektu:
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego
ul. Matejki 22/26; 90-237 Łódź
tel. (48 42) 635 63 48, email: [email protected]
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Przedsiębiorstwo Qwerty,

Przedsiębiorstwo Wifama-Prexer.
Zakład Fizyki i Struktur Nanometrowych jest pozytywnym przykładem komórki zajmującej się badaniami o charakterze
aplikacyjnym. Wynika to z zainteresowań części kadry. Nie ma jednak ustalonej polityki ani Wydziału ani Katedry nakierowanej
na wsparcie badań aplikacyjnych. Inicjatywy badawcze potencjalnie prowadzące do komercjalizacji mają charakter oddolny.
Ocena pracy naukowej pracowników dokonywana jest jedynie względem liczby publikacji i punktów publikacyjnych. Brak jest
dyskusji na temat przydatności praktycznej prowadzonych badań. Widzę jednak możliwości pozytywnej zmiany w niedalekiej
przyszłości z uwagi na przekształcenia kadrowe. Tym niemniej pomocne działania Wydziału, jak i zmiany regulacyjne
względem oceny prac badawczych byłyby niezwykle istotne. Bardzo niekorzystne są obecnie dominujące postawy naukowców
w stosunku do badań doświadczalnych, zauważalne nawet w ramach samego Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej. Ta
bariera świadomościowa może być najtrudniejszą do przezwyciężenia. Warto jednak przybliżyć kilka przypadków istotnych z
punktu widzenia współpracy Zakładu z przemysłem. Są to zarówno doświadczenia pozytywne jak i negatywne.
Brak wsparcia w zakresie procedury patentowania ze strony Centrum Transferu Technologii UŁ
Wiosną 2012 roku został złożony wniosek patentowy dotyczący sprzętowych i programowych metod prowadzenia
obliczeń w czasie rzeczywistym w aparaturze badawczej. Wniosek patentowy dotyczył konkretnie nowej metody przetwarzania
sygnałów w mikroskopie sił atomowych. Centrum Transferu Technologii U.Ł nie udzieliło żadnej efektywnej pomocy w tym
zakresie przetrzymując sprawę. Początkowo polecono dokonać poprawek formalnych we wniosku patentowym, później jednak
nie było żadnego kontaktu ze strony CTT, ani też nie udało się nawiązać z Centrum kontaktu (w biurze CTT UŁ nikt nie
odpowiadał na telefon). Nie został zawiadomiony także Rzecznik Patentowy UŁ. Pomogła interwencja p. Prorektora ds. Nauki.
Zgłoszenie zostało złożone w krajowym Urzędzie Patentowym, jednak z pominięciem CTT UŁ. Niestety trzeba mieć na uwadze
to, iż ochrona patentowa dotyczy jedynie granic RP, a więc rozwiązanie może być wykorzystane zgodnie z prawem zagranicą
bez ochrony własności intelektualnej zaraz po opublikowaniu w biuletynie. Koszt ochrony patentowej poza Polską szacowany
jest na ok. 80 tys. zł. Jest to wydatek przekraczający możliwości Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej. Jeśli chodzi o
patentowanie w RP, wydział jest w stanie pokryć koszty.
W mojej ocenie CTT UŁ nie dostarcza efektywnego wsparcia w zakresie swoich statutowych zadań. Taka ocena
wynika z doświadczeń moich i moich współpracowników. Oferowane działania nie przyczyniają się do pomocy w zakresie
komercjalizacji badań naukowych prowadzonych w UŁ.
www.uni.lodz.pl
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tytuł projektu:
„Scouting – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac
badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”
Biuro projektu:
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego
ul. Matejki 22/26; 90-237 Łódź
tel. (48 42) 635 63 48, email: [email protected]
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Brakuje na Wydziale Fizyki i Informatyki Stosowanej doświadczeń w zakresie współpracy z regionalnymi ośrodkami
wsparcia innowacji, a zwłaszcza z Łódzkiego Technoparku. Brak jest wiedzy na temat działalności tej organizacji i możliwości
współpracy.
Możliwości współpracy z przemysłem – studium przypadku dot. współpracy z firmą Amepox
Firma Amepox Microelectronics Sp. z o. o. produkuje materiały przewodzące, kleje dla potrzeb przemysłu
elektronicznego i mikroelektronicznego. Jest to firma polska, monopolista w skali krajowej. Zakład współpracował z firmą w
zakresie badań właściwości produktów (nanoproszków srebra), które mają szerokie zastosowania w elektronice. Dzięki temu
firma doskonaliła swoje produkty. Firma dostarczała materiały do badań, Zakład prowadził badania, a następnie publikował
wyniki badań. Na tej podstawie przygotowano doktorat. Z uwagi jednak na utratę etatów, obecnie w Zakładzie współpraca
została przerwana. Obecnie Zakład nie dysponuje możliwościami kadrowymi niezbędnymi do kontynuowania współpracy,
potencjalni pracownicy odeszli, między innymi do Politechniki Łódzkiej. Firma podjęła współpracę z Politechniką Wrocławską.
Samofinansowanie wydziału oznacza konieczność redukcji deficytu budżetowego, co czyni się kosztem etatów
doświadczalnych. Liczba etatów jest funkcją liczby studentów. Działanie takie w mojej ocenie nie leży w interesie Wydziału, a
na pewno nie w interesie wzmacniania współpracy z sektorem gospodarczym.
Możliwości współpracy z przemysłem – studium przypadku dot. potencjalnej przyszłej współpracy z firmami
Qwerty i Wifama
Qwerty to łódzka firma elektrotechnologiczna, produkująca „elastyczną elektronikę”. Zajmuje się produkcja min.
klawiatur czy paneli dotykowych. Przedsiębiorstwo Innowacyjno-Wdrożeniowe "Wifama-Prexer" Sp. z o.o. produkuje wyroby dla
przemysłu budowlanego, a także detale i podzespoły dla motoryzacji, przemysłu maszynowego, elektromaszynowego i AGD.
Zakład Fizyki i Struktur Nanometrowych obecnie przymierza się do współpracy z powyższą firmą. Przedsiębiorstwa te widzą
możliwość pozyskania funduszy EU na użytek uruchomienia produkcji aparatury badawczej w kooperacji z Zakładem Fizyki i
Struktur Nanometrowych i Instytutem Technologii Eksploatacji w Radomiu. Wsparcie finansowe będzie płynęło także z
Narodowego Centrum Badań i Nauki. Współpraca będzie dotyczyła praktycznego wykorzystania grafenu. Firma Qwerty
wykorzysta wyniki badań, w finansowaniu których będzie uczestniczyła. Warunki planowanej współpracy są obecnie
doprecyzowane. Jest to bardzo obiecujące, widać także możliwości utworzenia firmy spin-off.
Niewykorzystane możliwości na rzecz budowy centrum nanotechnologii w regionie łódzkim
Pierwszy w Polsce mikroskop tunelowy oraz mikroskop sił atomowych powstał w naszej jednostce. Mimo tego i innych
osiągnięć, w regionie łódzkim wciąż nie ma centrum nanotechnologii. Kilka lat temu planowano w UŁ pozyskać środki
finansowe z Unii Europejskiej na rzecz budowy centrum nanotechnologii w regionie łódzkim. Nieczytelna polityka UŁ, chęć
www.uni.lodz.pl
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tytuł projektu:
„Scouting – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac
badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”
Biuro projektu:
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego
ul. Matejki 22/26; 90-237 Łódź
tel. (48 42) 635 63 48, email: [email protected]
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
współpracy z podmiotami niezwiązanymi z nanotechnologią spowodowały niepodjęcie dalszych kroków w tym kierunku. Nie
wykorzystano możliwości kooperacji z Politechniką Łódzką czy Uniwersytetem Medycznym. Politechnika Łódzka zdecydowała
się samodzielnie na zdobycie finansowania na ten cel, jednak nie zostało ono przyznane. Wydaję się, że w UŁ brak jest
zrozumienia dla potrzeb współpracy z przemysłem i korzyści wynikających ze wspólnych przedsięwzięć.
5. Propozycje zmian
Dla zapewnienia możliwości współpracy naukowców z przemysłem, niezbędny byłoby wprowadzenie istotnych
zmian. Trzeba tu uwzględnić następujące sprawy:
a.
Badania aplikacyjne muszą być z punktu widzenia uzyskiwania stopni naukowych i awansów traktowane tak
samo jak badania podstawowe. Pomoże to także rozwiązać problem braku studentów na kierunkach ścisłych.
Trudno bowiem oczekiwać wyboru trudnych kierunków studiów przy braku perspektyw ciekawej i dobrze
opłacanej pracy.
b.
Wymaga również rozwiązania sprawa wykonywania prototypów aparatury badawczej. Wobec wymaganego
bardzo dobrego parku maszynowego oraz wysokokwalifikowanego personelu być może byłoby celowe powołanie
zakładu doświadczalnego pracującego na potrzeby łódzkich uczelni i zajmującego się wykonywaniem prototypów
oraz związanych z tym prac konstrukcyjnych. Zakład ten mógłby ponadto wykonywać krótkie serie urządzeń.
Jeśli wyżej opisane rozwiązanie byłoby zbyt drogie to można rozważyć utworzenie porozumienia grupy
przedsiębiorstw i bazy danych posiadanego przez nich parku maszynowego i kwalifikacji konstruktorów. Byłoby
to zadanie dla Urzędu Marszałkowskiego. Struktura taka mogłaby ponadto służyć jako baza dla praktyk
zawodowych studentów nauk technicznych i ścisłych. Praktyki te w przeważającej części stały się fikcją.
Konieczne byłoby także nawiązanie porozumień ze szkołami zawodowymi aby mieć wykwalifikowanych
rzemieślników do pracy.
c.
Kosztowne i kłopotliwe w początkowym etapie prace wdrożeniowe powinny być powiązane z rozsądnie
pomyślanymi ulgami podatkowymi dla przedsiębiorców przyznawanymi w przypadku uruchomienia rzeczywiście
nowoczesnej produkcji.
d.
Konieczne jest zwiększenie nakładów na prace aplikacyjne gdyż są one bardziej kosztochłonne niż typowe
badania podstawowe zwłaszcza wykonywane za granicą. Niezbędne jest ogólne wsparcie finansowe badań
naukowych w Polsce.
www.uni.lodz.pl
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tytuł projektu:
„Scouting – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac
badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”
Biuro projektu:
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego
ul. Matejki 22/26; 90-237 Łódź
tel. (48 42) 635 63 48, email: [email protected]
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
e.
Niezbędna jest zwiększona aktywność w obszarze wsparcia komercjalizacji na uczelniach wyższych, w tym
aktywność na polu identyfikacji wiedzy o potencjale komercyjnym, wzmożona efektywność pracy centrum
transferu technologii, a także wsparcie kadrowe takiej jednostki.
6. Podsumowanie
Z pewnością istnieje potrzeba wzmocnienia współpracy UŁ z sektorem gospodarczym. Uniwersytet Łódzki, jak
większość polskich uczelni w zbyt małym stopniu współpracuje z przedsiębiorstwami. Nie sprzyja temu wiele czynników, w tym
o te o charakterze prawnym, czy organizacyjnym. Problem leży także po stronie ludzkiej, co wiąże się ze świadomością
potrzeby współpracy oraz brakiem kompetentnych pracowników wykształconych w tematyce związanej z komercjalizacją
wyników badań naukowych. Poddana analizie komórka organizacyjna uczelni, jaką jest Zakład Fizyki i Struktur
Nanometrowych, działający w ramach Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej UŁ jest zainteresowana taką współpracą, ma za
sobą pozytywne doświadczenia w tym obszarze. Istnieje wiele ograniczeń zarówno wewnętrznych (jak brak kadry) jak i
zewnętrznych (regulacje uczelniane i pozauczelniane) dla takiej kooperacji. Widzę istotną rolę władz regionalnych we
wspieraniu procesów współpracy nauki i gospodarki. Poza czynnikami, na które uczelnia nie ma wpływu, można wskazać i
takie, które wiążą się z brakiem dostatecznej wiedzy, jak choćby względem niezwykle ważnego finansowania badań o
charakterze aplikacyjnym. Widzę potrzebę wsparcia instytucjonalnego w tym zakresie. Powołanie kompetentnych osób
wspomagających proces komercjalizacji badań naukowych byłoby pomocne. Wymagania względem takich osób są jednak dość
wysokie. Sceptycznie patrzę na możliwości znalezienia odpowiednich osób w Uniwersytecie Łódzkim. Moim zdaniem brak jest
kadry odpowiednio przygotowanej do takiej pracy, zarówno pod kątem kompetencyjnym, świadomości, jak i gotowości do pracy
na rzecz ogółu. Powstaje pytanie, czy rozwiązaniami o charakterze organizacyjnym zdoła się przezwyciężyć bariery regulacyjne
i świadomościowe.
Opracował:
prof. nadzw. dr hab. Wielisław Olejniczak
…………………………………………….
data i podpis
www.uni.lodz.pl
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tytuł projektu:
„Scouting – aktywny system monitoringu i oceny potencjału rynkowego prac
badawczych kluczem do współpracy nauki i przedsiębiorców”
Biuro projektu:
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego
ul. Matejki 22/26; 90-237 Łódź
tel. (48 42) 635 63 48, email: [email protected]