LXII Konferencja Historii Logiki Kraków 2016 O zagadnieniu

LXII Konferencja Historii Logiki
Kraków 2016
O zagadnieniu dedukcyjnej słabości dyskwotacyjnych teorii prawdy
Dyskwotacjonista sądzi, że pojęcie prawdy można adekwatnie scharakteryzować za pomocą
tzw. schematu T: „zdanie ‘F’ jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdy F”. Formalne
odpowiedniki tego filozoficznego przekonania to proponowane w literaturze dyskwotacyjne
teorie prawdy, aksjomatyzowane za pomocą wybranych podstawień schematu T.
Jednym z głównych problemów dyskwotacjonisty jest zagadnienie dedukcyjnej
słabości jego teorii. Wiadomo na przykład, że typowe teorie dyskwotacyjne nie dowodzą
ogólnych kompozycyjnych zasad, charakteryzujących sposób zachowania zdań złożonych w
zakresie predykatu prawdziwości (dla ilustracji, typowa dyskwotacyjna teoria nie będzie
dowodziła, że dla każdego zdania F, negacja F jest prawdziwa wtedy i tylko wtedy, gdy F nie
jest prawdziwe). Wspomniana dedukcyjna słabość to jeden z najpoważniejszych zarzutów
wysuwanych przeciwko aksjomatykom wykorzystującym schemat T.
W proponowanym referacie przedstawię pewną teorię formalną charakteryzującą nowy
epistemiczny predykat wiarygodności, która oferuje dyskwotacjoniście możliwość uporania
się z problemem dedukcyjnej słabości jego teorii. Teoria ta pozwoli wyjaśnić, dlaczego ktoś,
kto akceptuje daną dyskwotacyjną teorię prawdy Th, powinien również zaakceptować
rozmaite zdania ogólne (w tym zasady kompozycyjne) niedowodliwe w Th. Proponowana
obrona dyskwotacjonizmu przed zarzutami krytyków będzie następująca: choć
dyskwotacjonista nie jest w stanie udowodnić ogólnych zasad kompozycyjnych, to potrafi
udowodnić ich wiarygodność i – w ostatecznym rozrachunku – postępuje racjonalnie, gdy je
akceptuje.