suwalskiego grodzkiego i suwalskiego ziemskiego

Transkrypt

INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA
W BIAŁYMSTOKU
Delegatura w Suwałkach
16-400 Suwałki, ul. Piaskowa 5 tel. 87-563-24-90, tel/fax 87-563-24-80
e-mail: [email protected]
www.wios.bialystok.pl
Informacja
Podlaskiego Wojewódzkiego
Inspektora Ochrony Środowiska
o stanie środowiska na terenie powiatów:
w 2010 roku
SUWAŁKI – grudzień 2011
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku
Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska
o stanie środowiska na terenie powiatów: suwalskiego grodzkiego i suwalskiego ziemskiego w 2010 roku
Spis treści
WSTĘP
PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE
DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO-KONTROLNA I BADAWCZA
ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ
MONITORING ŚRODOWISKA
POWIETRZE
PRESJE – emisja zanieczyszczeń do powietrza
STAN – ocena jakości powietrza
PRZECIWDZIAŁANIA – działalność kontrolna
STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH
PRESJE – źródła zanieczyszczeń wód
STAN – ocena jakości wód powierzchniowych
KLASYFIKACJA WÓD
OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ
RZEKI
JEZIORA
KONTROLE PROBLEMOWE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ
WODY PODZIEMNE
PRESJE
STAN – ocena jakości wód podziemnych
KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH
GOSPODARKA ODPADAMI
PRESJE
ODPADY PRZEMYSŁOWE
ODPADY KOMUNALNE
STAN
SKŁADOWISKA
PRZECIWDZIAŁANIA – kontrole składowisk i zakładów przemysłowych
HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY
PRESJE – źródła hałasu
STAN – pomiary hałasu
HAŁAS KOMUNIKACYJNY
PRZECIWDZIAŁANIA
HAŁAS PRZEMYSŁOWY – działalność kontrolna
POLA ELEKTROMAGNETYCZNE
PRESJE – źródła promieniowania elektromagnetycznego
STAN – pomiary monitoringowe
OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI
NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH
TRANSPORT
KONTROLE INTERWENCYJNE
KONTROLE ZAKŁADÓW Z POZWOLENIAMI ZINTEGROWANYMI
ZAŁĄCZNIK 1
OBOWIĄZKI SAMORZĄDÓW W ZAKRESIE SPRAW ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ ŚRODOWISKA
OBOWIĄZKI SAMORZĄDU POWIATOWEGO
ZADANIA I KOMPETENCJE STAROSTY
ZADANIA I KOMPETENCJE RADY POWIATU
KOMPETENCJE ZARZĄDU
ORGANY SAMORZĄDU GMINNEGO
ZADANIA I KOMPETENCJE WÓJTA, BURMISTRZA LUB PREZYDENTA MIASTA
ZADANIA I KOMPETENCJE RADY GMINY
2
3
3
5
6
6
7
7
8
9
11
11
13
14
14
14
23
46
46
49
49
50
50
51
51
51
51
52
52
54
55
55
55
55
56
56
57
58
58
58
59
60
60
60
61
62
62
62
62
63
63
64
64
64
WSTĘP
PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE
PołoŜenie
Powiat suwalski połoŜony jest w północnej części województwa podlaskiego, na obszarze zaliczanym
do Zielonych Płuc Polski. Ukształtowanie terenu charakteryzują polodowcowe, pagórkowate obszary
Pojezierzy Wschodniosuwalskiego i Zachodniosuwalskiego w części północnej i centralnej powiatu
oraz równinne obszary Równiny Augustowskiej w południowej części powiatu.
Pod względem zajmowanej powierzchni powiat suwalski grodzki zajmuje szesnaste miejsce
w województwie, natomiast powiat suwalski ziemski jest na dziewiątym miejscu w województwie
podlaskim. Obszar powiatu suwalskiego grodzkiego wynosi 65,51 km2, powiatu suwalskiego
ziemskiego 1306,94 km2. W centralnej części powiatu znajduje się Suwalski Park Krajobrazowy,
południowo-wschodnią część zajmuje Wigierski Park Narodowy. Powiat suwalski graniczy od
północy z Litwą, od wschodu z powiatem sejneńskim, od południa z powiatem augustowskim,
natomiast od zachodu z województwem warmińsko-mazurskim.
Suwałki – miasto aktualnie w randze powiatu grodzkiego i siedziba powiatu suwalskiego ziemskiego,
połoŜone nad rzeką Czarna Hańcza w północno-wschodniej części Polski jest jednym z trzech obok
Białegostoku i ŁomŜy większych ośrodków miejskich województwa podlaskiego. W latach 1975 –
1999 było stolicą województwa suwalskiego.
Na ziemiach dzisiejszej Suwalszczyzny w dawnych wiekach władali Jaćwingowie, którzy pod koniec
XIII wieku ulegli KrzyŜakom a następnie ziemie pojaćwieskie znalazły się pod zarządem Wielkiego
Księstwa Litewskiego i na wiele lat stały się terenem ksiąŜęcych i królewskich łowów. W 1720 roku
król August II nadał prawa miejskie Suwałkom. W XVIII wieku Suwałki były siedzibą powiatu
wigierskiego w ramach departamentu łomŜyńskiego. Po III rozbiorze Polski i konfiskacie przez
władze pruskie dóbr kamedulskich Suwałki straciły funkcję miasta powiatowego. W 1816 roku
postanowieniem namiestnika Królestwa Polskiego pod rządami królewskimi rosyjskiego cara miasto
zostało siedzibą władz województwa augustowskiego, a następnie guberni augustowskiej. Po
zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu niepodległości Suwałki pełniły funkcję miasta
powiatowego w granicach województwa białostockiego.
Przez powiat suwalski przebiegają waŜne szlaki komunikacyjne:
droga krajowa nr 8 biegnąca od południowo-zachodniej do północno-wschodniej granicy państwa,
jest częścią międzynarodowej trasy E67 łączącej Europę Środkową ze Skandynawią, w części od
Warszawy do Helsinek zwaną „Via Baltica”, o przebiegu granica państwa (Republika Czeska) –
Kudowa Zdrój – Wrocław – Warszawa – Białystok – Augustów – Suwałki – Budzisko – granica
państwa (Republika Litewska).
droga wojewódzka nr 651, łącząca drogę krajową nr 65 w Gołdapi z drogą wojewódzką nr 653 w
Sejnach, o przebiegu Gołdap – Olecko – śytkiejmy – Szypliszki – Sejny,
droga wojewódzka nr 652 łącząca drogę krajową nr 65 w miejscowości Kowale Oleckie z drogą
krajową nr 8 w Suwałkach, o przebiegu Kowale Oleckie – Drozdowo – Filipów – Suwałki,
droga wojewódzka nr 653, łącząca drogę krajową nr 65 w Sedrankach z drogą krajową nr 16 w
Poćkunach, o przebiegu Sedranki – Bakałarzewo – Suwałki – Sejny – Poćkuny,
droga wojewódzka nr 655 łącząca drogę krajową nr 63 w miejscowości Kąp koło GiŜycka z drogą
wojewódzką nr 651 w Rutce-Tartak, o przebiegu Kąp – Wydminy – Olecko – Wieliczki – Cimochy
– Raczki – Suwałki – Jeleniewo – Rutka-Tartak, zwana Północną Drogą Tysiąca Jezior,
droga wojewódzka nr 664 łącząca drogę wojewódzką 655 w Raczkach z planowanym polskobiałoruskim przejściem granicznym Lipszczany – Sofijewo, o przebiegu Raczki – Augustów –
Lipsk – granica państwa (Republika Białorusi),
3
linia kolejowa relacji Warszawa – Białystok – Sokółka – Dąbrowa Białostocka – Augustów –
Suwałki – Trakiszki – Šestokai (Republika Litewska), będąca częścią przyszłej tzw „Rail Baltica”
łączącej Warszawę z Helsinkami,
linia kolejowa relacji Suwałki – Raczki – Olecko – Ełk.
Struktura administracyjna i ludność
Miasto Suwałki – powiat suwalski grodzki zamieszkuje 69.509 osób (stan: 31.XII.2010 r.). Suwałki są
drugim pod względem liczby ludności miastem w województwie podlaskim. Gęstość zaludnienia w
Suwałkach wynosi 1061 os./km2.
Powiat suwalski ziemski liczy 35.875 osób (stan: 31.XII.2010 r.), a gęstość zaludnienia w powiecie
suwalskim wynosi 27,4 osób/ km2.
Na terenie powiatu znajduje się dziewięć gmin wiejskich (Suwałki, Szypliszki, Filipów, Raczki,
Jeleniewo, Przerośl, WiŜajny, Bakałarzewo, Rutka-Tartak).
Powierzchnia
2
[km ]
Ludność
[mieszk.]
Gęstość
zaludnienia
2
[os./km ]
65,51
69.509
1061
1306,94
35.875
27,4
Suwałki
264,55
6.878
26,0
Szypliszki
156,43
4.038
25,8
Filipów
150,81
4.499
29,8
Raczki
142,24
6.146
43,2
Jeleniewo
131,37
3.164
24,1
Przerośl
123,62
3.048
24,7
WiŜajny
111,90
2.447
21,9
Bakałarzewo
122,56
3.113
25,4
Rutka-Tartak
103,46
2.542
24,6
Jednostki samorządowe powiatu suwalskiego
grodzkiego i suwalskiego ziemskiego
Miasto Suwałki (powiat grodzki)
Powiat suwalski ziemski
Gminy wiejskie:
Gospodarka
Suwałki są głównym centrum gospodarczym powiatu suwalskiego grodzkiego. W mieście najwięcej
jest małych i średnich przedsiębiorstw, większe zakłady związane są przede wszystkim z Suwalską
Specjalną Strefą Ekonomiczną. Powiat suwalski ziemski ma charakter typowo rolniczy. Zarówno na
terenie miasta, jak i powiatu suwalskiego ziemskiego występuje najwięcej zakładów z sektora rolnospoŜywczego, budowlanego, drzewnego, wydobywczego, handlu i usług, a coraz pręŜniej rozwijają
się takŜe sektor energetyki wiatrowej i turystyka. Pod koniec 2010 r. w mieście Suwałki
zarejestrowanych było 6.992 podmiotów gospodarczych, z czego 231 naleŜało do sektora publicznego,
a 6.761 stanowiły własność prywatną. Na terenie powiatu suwalskiego ziemskiego na koniec
2010 roku było zarejestrowanych ogółem 1.725 podmiotów gospodarki narodowej, z czego w sektorze
prywatnym zarejestrowano 1.625, a w publicznym 100 podmiotów.
Walory przyrodnicze powiatów
Suwalszczyznę charakteryzuje polodowcowa, bardzo urozmaicona rzeźba terenu – od wysokich
wzniesień (moreny denne i czołowe, kemy, ozy) po głębokie doliny (rynny polodowcowe, wiszące
4
doliny, zagłębienia wytopiskowe) czy sandry. Największą atrakcją turystyczną pozostają jednak wody
– rzeki i jeziora. Czarna Hańcza, Szeszupa i Rospuda to trzy główne rzeki uwidocznione w herbie
powiatu suwalskiego ziemskiego, oprócz nich szczególnymi walorami charakteryzują się takŜe
Szelmentka, Marycha, Błędzianka i WiatrołuŜa. Na terenie powiatu znajduje się około 140 zbiorników
wodnych o powierzchni powyŜej 1 ha, najatrakcyjniejsze turystycznie zbiorniki wodne występują
głównie w ciągach rzek m. in.: Hańcza, Wigry, Szelment Wielki i Mały, jeziora bakałarzewskie (np.:
Sumowo, Bolesty), jeziora filipowskie (np.: Rospuda, Mieruńskie Wielkie, Garbaś), jeziora
kleszczowieckie (np.: Kojle, Perty, Jaczno, Kamenduł), jeziora szurpilskie (np.: Szurpiły, Jeglówek),
jeziora przeroślańskie (Przerośl, Białe Filipowskie, Krzywe Filipowskie, Boczne). Spośród jezior
powiatu suwalskiego Rada Powiatu Uchwałą nr X/64/03 z dnia 24 września 2003 r. zmienioną
Uchwałą nr XXII/113/04 z dnia 29 czerwca 2004 r., Uchwałą nr XXVI/141/09 z dnia 25 czerwca
2009 r. oraz Uchwałą nr VII/59/11 z dnia 30 czerwca 2011 r. objęła 44 zbiorniki zakazem uŜywania
obiektów pływających wyposaŜonych w silniki spalinowe.
Zarówno na terenie miasta Suwałki, jak i powiatu suwalskiego ziemskiego występują tereny objęte
ochroną prawną o szczególnych walorach przyrodniczych. W Suwałkach w 2010 roku (wg danych
GUS) obszary prawnie chronione stanowiły 14,66 % powierzchni miasta – 960,2 ha, w tym obszary
chronionego krajobrazu naleŜące do „Pojezierza Północnej Suwalszczyzny” i „Puszczy i Jezior
Augustowskich” oraz obszar rezerwatu archeologicznego „Cmentarzysko Jaćwingów”. W mieście
ustanowiono takŜe 27 pomniki przyrody.
Na terenie powiatu ziemskiego obszary chronione zajmują aŜ 56,13 % powierzchni powiatu
(73.363,5 ha). Na Wigierski Park Narodowy przypada 7946,7 ha, na Suwalski Park Krajobrazowy
6284 ha, rezerwaty przyrody 375,1 ha (m. in.:„Cmentarzysko Jaćwingów”, „Jezioro Hańcza”,
głazowiska: „Łopuchowo”, „Bachanowo”, „Rutka”), obszary chronionego krajobrazu 59040,0 ha (w
ramach „Pojezierza Północnej Suwalszczyzny”, „Doliny Rospudy”, Doliny Błędzianki”, „Puszczy i
Jezior Augustowskich”), uŜytki ekologiczne 827,1 ha (m. in.: „Bagno WiŜajny”, „Linówek”,
Marianka I i II”, „Łanowicze”, „Jeglówek”, „Szurpiły”, „Kojle”, „Perty”,”Rospuda”. W powiecie
zlokalizowanych jest 98 pomników przyrody (głazy, drzewa i grupy drzew, aleje lipowe, kolonia
mewy śmieszki).
Na terenie miasta Suwałki obszary leśne zajmują łącznie 906,0 ha, w tym lasy – 870,8 ha. Lesistość
sięga 13,3 % powierzchni powiatu grodzkiego. W powiecie suwalskim ziemskim obszary leśne
zajmują łącznie 23.505,1 ha, w tym lasy – 23.170,6 ha. Lesistość sięga 17,7 % powierzchni powiatu,
przy czym najbardziej zalesione są gminy Suwałki (29,1%) i Rutka-Tartak (25,4 %).
Szczególnie cenne obszary objęte są Europejską Siecią Ekologiczną Natura 2000, za które uznaje się
tereny najwaŜniejsze dla zachowania zagroŜonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin, zwierząt czy
charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, mających znaczenie dla ochrony wartości
przyrodniczych Europy. Na terenie powiatu suwalskiego sieć Natura 2000 tworzą: obszary specjalnej
ochrony ptaków (OSO) – Puszcza Augustowska (PLB200002), oraz zatwierdzone lub projektowane
specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) – Jeleniewo (PLH 200001), Ostoja Suwalska (PLH200003),
Ostoja Wigierska (PLH200004), Ostoja Augustowska (PLH200005), Dolina Szeszupy (PLH200016),
Dolina Górnej Rospudy (PLH200022), Torfowiska Gór Sudawskich (PLH200017).
DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO-KONTROLNA I BADAWCZA
Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca
1991 r., która nałoŜyła na nią obowiązek:
• kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty
gospodarcze,
• prowadzenia badania stanu środowiska,
• informowania społeczeństwa o wynikach tych badań.
Cele działalności inspekcyjno-kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na
podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników
5
dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz propozycji
zgłaszanych przez organy samorządowe.
ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ
Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na jednostkach organizacyjnych podejmowania
działań, które w konsekwencji mają spowodować zmniejszenie ich negatywnego wpływu na
środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługującymi kompetencjami moŜe
zastosować róŜnego rodzaju środki dyscyplinujące, między innymi:
• wydać zarządzenie pokontrolne,
• wydać decyzję wyznaczającą termin usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia
zagroŜenia Ŝycia lub zdrowia, a takŜe znacznych szkód w środowisku, decyzję wstrzymującą
działalność zakładu,
• wymierzyć karę pienięŜną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska,
• skierować wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu
terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań związanych z ich właściwością,
• zastosować karę grzywny (mandat karny),
• skierować wniosek do sądu i organów ścigania.
W tym miejscu naleŜy zwrócić uwagę na moŜliwości prawnych działań samorządów, zbieŜnych z
kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają
przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a takŜe minimalizować problemy
środowiskowe. Kompetencje samorządów powiatowych i gminnych zamieszczono na końcu niniejszego
opracowania.
W 2010 r. na terenie miasta Suwałki i powiatu suwalskiego przeprowadzono łącznie 92 kontrole
w najbardziej uciąŜliwych podmiotach i obiektach. W wyniku przeprowadzonych kontroli,
w przypadkach stwierdzonych nieprawidłowości zastosowano opisane wyŜej sankcje:
− wydano 52 zarządzenia pokontrolne zawierające 169 obowiązków,
− skierowano 26 wystąpień do innych organów,
− nałoŜono 7 kar grzywny na łączną kwotę 13.300 złotych, zaś w 33 przypadkach zastosowano
pouczenia oraz 60 instruktaŜy.
MONITORING ŚRODOWISKA
W ramach działalności badawczej, główny zakres prac prowadzony jest w oparciu o Program
Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat
Ochrony Środowiska w Warszawie. System PMŚ składa się z trzech głównych bloków zagadnień:
presja (emisja), stan (jakość środowiska), ocena/prognoza.
Zadania PMŚ realizowane są głównie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska.
Stanowią one równieŜ wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy
realizowany przez WIOŚ obejmuje następujące komponenty środowiska:
• monitoring powietrza atmosferycznego,
• monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących,
• monitoring wód podziemnych,
• monitoring hałasu,
• monitoring pól elektromagnetycznych,
• monitoring odpadów niebezpiecznych.
W kaŜdym podsystemie na potrzeby wykonywanych ocen wyszczególniono 3 elementy: presje, stan i
przeciwdziałanie.
Aktualne wyniki kontroli i badań stanu środowiska na terenie powiatu przedstawiono poniŜej.
6
POWIETRZE
PRESJE – emisje zanieczyszczeń do powietrza
Do substancji mających największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzących głównie
z procesów spalania energetycznego naleŜą: dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla i pyły.
Pozostałe rodzaje zanieczyszczeń emitowane z zakładów przemysłowych zlokalizowanych na terenie
województwa wynikają z rodzaju produkcji i stosowanej technologii, do najczęściej występujących
naleŜą: węglowodory aromatyczne i alifatyczne, alkohole alifatyczne i ich pochodne, kwasy
organiczne, octan etylu i ksylen oraz inne zanieczyszczenia.
Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie województwa podlaskiego są ciepłownie
miejskie, przemysłowe oraz rozproszone źródła emisji z sektora komunalno-bytowego, a takŜe
zanieczyszczenia komunikacyjne.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2010 r. emisja zanieczyszczeń pyłowych z terenu
powiatu suwalskiego grodzkiego wyniosła 65 ton i w porównaniu do wyników z lat poprzednich
obniŜyła się - Suwałki wśród miast województwa pod względem emisji pyłów w 2010 r. plasowały się
na szóstym miejscu. Emisja pyłów na terenie Suwałk w 2010 r. stanowiła 5,9 % emisji ogólnej
w województwie.
Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem w 2010 r. wynosiła 155,6 ton – 9,6 % emisji całkowitej
w województwie podlaskim. Porównując wyniki do danych z lat poprzednich pomimo niewielkiego
wzrostu utrzymuje się ona na średnim poziomie. Wśród powiatów województwa pod względem emisji
zanieczyszczeń gazowych miasto Suwałki było w 2010 r. na drugim miejscu. Emisję z powiatów na
tle województwa przedstawiono w tabeli.
EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄśLIWYCH
j.m.
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Emisja zanieczyszczeń pyłowych
woj. podlaskie
ogółem
t/r
1 969
2 020
1 972
2 176
2 004
1 740
1 748
powiat suwalski grodzki
ogółem
t/r
77
55
57
67
85
72
68
ze spalania paliw
t/r
73
49
53
63
81
66
61
węglowo-grafitowe, sadza
t/r
1
1
powiat suwalski
ogółem
t/r
5
6
ze spalania paliw
t/r
5
6
Emisja zanieczyszczeń gazowych
woj. podlaskie
ogółem
t/r
1 901 866 1 873 814 1 983 537 1 874 115 1 799 787 1 703 946 1 716 244
t/r
ogółem
133 312
112 616
123 077
123 895
119 570
107 953
117 760
ogółem (bez CO2)
t/r
719
672
dwutlenek siarki
t/r
513
500
489
493
562
395
365
tlenki azotu
t/r
215
211
230
193
250
197
205
tlenek węgla
t/r
42
55
102
154
152
120
98
dwutlenek węgla
t/r
132 508
111 813
122 229
123 036
118 595
107 234
117 088
powiat suwalski
t/r
ogółem
t/r
1 812
917
dwutlenek siarki
t/r
7
7
tlenki azotu
t/r
1
1
tlenek węgla
t/r
71
83
dwutlenek węgla
t/r
1 733
826
ZANIECZYSZCZENIA ZATRZYMANE LUB ZNEUTRALIZOWANE W URZĄDZENIACH DO REDUKCJI
woj. podlaskie
pyłowe
t/r
121 019
121 233
137 184
121 810
118 417
116 765
117 089
pyłowe
t/r
7 291
6 438
8 346
6 322
6 360
5 765
5 787
dane: GUS
7
2008
2009
2010
1 324
1 146
1 096
85
77
1
71
64
1
65
58
1
-
-
-
1 602 796
1 597 587
1 616 560
123 607
693
403
190
95
122 914
143 707
836
518
244
70
142 871
155 560
836
504
260
67
154 724
-
-
-
83 472
68 884
86 589
5 603
5 623
6 408
STAN – ocena jakości powietrza
Podstawową oceną jakości powietrza słuŜącą do stwierdzenia zachowania norm jakości, a w
przypadku ich niedotrzymania, wdroŜenia działań naprawczych, jest coroczna ocena wykonywana na
podstawie art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r.
Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie województwa podlaskiego dokonywana jest
w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery
(emisja) oraz badania monitoringowe substancji powstających w atmosferze (imisja).
Na terenie strefy podlaskiej, na obszarze której leŜą powiat i miasto Suwałki, oceny jakości powietrza
według celów ochrony zdrowia i ochrony roślin dokonano na podstawie ocen wyników pomiarów
poszczególnych zanieczyszczeń ze stacji:
w Suwałkach (automatyczny pomiar pyłu PM 10 na stacji tła miejskiego) – cel ochrona zdrowia,
4 pozostałych stacji stacjonarnych z terenu województwa podlaskiego (SO2, NO2, Pb, Ni, As, Cd,
benzo(a)piren, O3, CO, benzen): aglomeracja białostocka (2 stacje tła miejskiego i 1 stacja tła
podmiejskiego), miasto ŁomŜa (1 stacja tła miejskiego) – cel ochrona zdrowia,
we wsi Borsukowizna, gmina Krynki (SO2, NOx, O3 – 1 stacja tła wiejskiego reprezentatywna dla
całego województwa) – cel ochrona roślin.
NaleŜy podkreślić, Ŝe zakres badań jakości powietrza w związku z wejściem w Ŝycie Dyrektywy
2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy uległ poszerzeniu m.in.
o pomiary pyłu PM2,5. W związku z tym Inspektorat wdroŜył pomiary pyłu PM2,5 w strefach:
aglomeracja białostocka oraz strefie podlaskiej, która obejmuje wszystkie pozostałe powiaty
województwa podlaskiego.
Badania zanieczyszczeń powietrza uzupełniono o obiektywne metody szacowania emisji.
W klasyfikacji stref w 2010 roku uwzględniono równieŜ wyniki pomiarów wskaźników wykonanych
w latach poprzednich (metoda pasywna, pomiary laboratorium mobilnym).
Kryteriami klasyfikacji stref są:
- dopuszczalny poziom substancji w powietrzu (z uwzględnieniem dozwolonej liczby przekroczeń
poziomu dopuszczalnego określonego dla niektórych zanieczyszczeń),
- dopuszczalny poziom substancji w powietrzu powiększony o margines tolerancji,
- poziomy docelowe dla niektórych substancji,
- poziomy celów długoterminowych (dla ozonu).
Wartość poszczególnych marginesów tolerancji (określonych dla SO2, NO2, PM10, Pb, CO, benzenu)
w ostatnich latach była stopniowo zmniejszana aŜ do osiągnięcia poziomu stęŜeń dopuszczalnych.
Zanieczyszczeniem, dla którego będzie uwzględniany margines tolerancji jest pył PM2,5.
Wykonywana corocznie „Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacja stref województwa
podlaskiego” wykazała za 2010 rok przekroczenie poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 w strefie
podlaskiej – kryterium ochrona zdrowia. Obszarem przekroczeń w strefie jest miasto ŁomŜa
(zanotowano większą od dopuszczalnej ilość dni w roku z przekroczeniem normy 24-godzinnej pyłu
PM10). W Suwałkach w 2010 r. ilość dni w roku z przekroczeniami stęŜeń 24-godzinnych dla pyłu
PM10 była mniejsza niŜ dopuszczalna częstość przekroczenia (35 dni). W ocenie poziomów
dopuszczalnych strefa podlaska została zaliczona do klasy C ze względu na pył PM10. Wymaganym
działaniem dla tej strefy jest opracowanie dla niej programu ochrony powietrza (POP).
Poziomy stęŜeń pozostałych badanych wskaźników (SO2, NO2, Pb, Ni, As, Cd, PM2,5, benzo(a)piren,
O3, CO, benzen) na terenie strefy podlaskiej nie przekraczały poziomów dopuszczalnych dla
8
poszczególnych zanieczyszczeń pod względem wymaganych celów (ochrona zdrowia, ochrona
roślin).
Ocena zachowania poziomów docelowych nie wykazała przekroczeń. Ocena zachowania poziomu
celu długoterminowego wykazała przekroczenia dla ozonu dla kryteriów ochrony zdrowia i ochrony
roślin. W przypadku pozostałych zanieczyszczeń nie zanotowano przekroczeń poziomów celów
długoterminowych. Osiągnięcie poziomu celu długoterminowego jest jednym z zadań wojewódzkich
planów ochrony środowiska.
Pełne informacje dotyczące klasyfikacji stref zawiera „Ocena poziomów substancji w powietrzu
i klasyfikacja stref województwa podlaskiego w 2010 r.” zamieszczona na stronie internetowej
www.wios.bialystok.pl
Na terenie miasta Suwałk i powiatu suwalskiego największa emisja zanieczyszczeń do powietrza
następuje w wyniku energetycznego spalania paliw (węgla, oleju opałowego oraz drewna),
w ciepłowniach miejskich i osiedlowych oraz zakładach przemysłowych. Mniejszy jest udział emisji
z róŜnego rodzaju procesów technologicznych.
Największe instalacje do energetycznego spalania paliw eksploatuje Przedsiębiorstwo Energetyki
Cieplnej w Suwałkach Sp. z o. o. Są to dwie ciepłownie węglowe – Ciepłownia Główna przy
ul. Przemysłowej 6A oraz Ciepłownia Centrum przy ul. Przytorowej 42:
• Ciepłownia Główna o mocy 128 MW wyposaŜona jest w 3 kotły wodne WR-25 oraz 1 kocioł
parowy OR-35 N. Za kaŜdym kotłem zamontowane są urządzenia odpylające. W przypadku trzech
kotłów wodnych jest to dwustopniowy system odpylania – I0 składający się z dwóch
multicyklonów MP-24 oraz II0 z dwóch baterii cyklonów C 12/710 – o skuteczności odpylania
ponad 95 %. Za kotłem parowym umieszczony jest elektrofiltr HKE 11-250/2x4,0x6,6/400.
Kocioł parowy został oddany do eksploatacji 28 listopada 2008 r.
Obecnie opisana instalacja do spalania paliw słuŜy do:
- wytwarzania energii cieplnej z węgla kamiennego (3 kotły wodne WR-25) na potrzeby systemu
ciepłowniczego miasta Suwałk,
- wytwarzania energii elektrycznej z węgla kamiennego (w układzie: kocioł parowy OR-35N –
turbina parowa – generator) w kogeneracji z wytwarzaniem ciepła (w układzie: kocioł parowy –
turbina parowa – wymiennik ciepłowniczy).
Zdolność produkcyjna instalacji:
- do wytwarzania energii cieplnej (moc nominalna) – ok. 128 MW,
Podczas kontroli w 2010 r. nie wykazano naruszeń warunków dopuszczonych pozwoleniem
zintegrowanym na prowadzenie instalacji do spalania paliw o mocy nominalnej ponad 50 MW
oraz innych decyzji.
• Ciepłownia Centrum o łącznej mocy 33 MW, w której eksploatowane są dwa kotły WR-10. Za
kotłami zamontowane są dwustopniowe systemy odpylania spalin, składające się z odpylacza typu
MOS (modułowy koncentrator pyłów) oraz odpylacza ADM (aerodynamiczny odpylacz
modułowy). Skuteczność odpylania wynosi ok. 95 %. W najbliŜszym czasie nie przewiduje się
zmiany systemu odpylania. Przeprowadzona w 2009 r. kontrola nie wykazała nieprawidłowości.
Mniejsze instalacje energetycznego spalania paliw to kotłownie pracujące głównie na potrzeby
technologiczne.
Na terenie miasta Suwałki są to kotłownie następujących zakładów:
• PPUH „LAKTOPOL” Zakład Produkcyjny nr 1, ul. Wojska Polskiego 110 – kotłownia
olejowa o łącznej wydajności 18,5 MW,
• Spółdzielnia Mleczarska „SUDOWIA” ul. Wojska Polskiego 110 c – kotłownia olejowa
o wydajności 11,656 MW,
9
•
•
•
„ANIMEX Grupa Drobiarska” Spółka z o. o. w Suwałkach, ul. Wojska Polskiego 112a –
kotłownia olejowa o wydajności 5,2 MW oraz kocioł Babcock opalany gazem propan-butan
o mocy 930 kW (Kontrola w 2010 r. wykazała eksploatację urządzeń bez wymaganego
pozwolenia – komory wędzalniczo-parzelniczej „Rexpol”oraz przekroczenia dopuszczalnych
wielkości emisji: CO, SO2, pyłu)
Wytwórnia Podkładów Strunobetonowych „KOLBET” S.A., ul. Mjr Hubala 5 – kotłownia
węglowa o wydajności 5,8 MW,
„PREFABET-SUWAŁKI” Sp. z o. o., ul. Sejneńska 63 – kotłownia węglowa o wydajności 2,7
MW.
Na terenie powiatu ziemskiego największe obiekty tego typu to:
• Spółdzielnia Mleczarska „ROSPUDA” w Filipowie – kotłownia opalana węglem i olejem,
o wydajności cieplnej 2,67 MW,
• TARTAK PŁOCICZNO Sp. z o. o. w Płocicznie – kotłownia opalana drewnem, o wydajności
2,4 MW.
Na terenie Fabryk Mebli „FORTE” w Ostrowi Mazowieckiej, Oddział w Suwałkach, przy
ul. Północnej 30, funkcjonuje instalacja do spalania odpadów poprodukcyjnych – odpadów z róŜnego
rodzaju płyt drewnopochodnych. Kotłownia wyposaŜona jest w dwa kotły typu BI COMB SGM/ASH
produkcji firmy FERROLLI, o pojedynczej mocy cieplnej 5,51 MW. Za kotłami zamontowane są
urządzenia odpylające – multicyklony o skuteczności odpylania ok. 85 %. Dodatkowo na terenie
kotłowni eksploatowany jest kocioł WR-2,5 Claughan o mocy 3,85 MW, w którym spalane są odpady
poprodukcyjne (drewnopochodne). Urządzenia odpylające znajdujące się za tym kotłem mają
skuteczność odpylania wynoszącą ok. 75 %. Moc cieplna zainstalowanych tam urządzeń wynosi 14,87
MW.
Spalarnia odpadów niebezpiecznych, która zlokalizowana była na terenie Samodzielnego
Publicznego Szpitala Wojewódzkiego w Suwałkach, przy ul. Szpitalnej 60, została zamknięta,
a następnie jej budynek rozebrany.
Instalacjami, w których spalane jest paliwo w celach technologicznych są:
• naleŜąca do Przedsiębiorstwa Drogowo-Mostowego S.A. w Suwałkach, Wytwórnia Mas
Bitumicznych, zlokalizowana przy ul. Bakałarzewskiej 27, która wyposaŜona jest w palnik
o wydajności cieplnej 9,7 MW, opalany olejem opałowym,
• naleŜąca do ATLAS Sp. z o.o. w Łodzi instalacja suszarni kruszywa, znajdująca się w Zakładzie
w Dubowie II, wyposaŜona w palnik gazowy o wydajności cieplnej 2 MW.
Znaczny udział w przemyśle, na terenie miasta Suwałki i powiatu suwalskiego, mają zakłady
zajmujące się przetwarzaniem drewna i wyrobów drewnopochodnych, produkujących głównie meble
oraz stolarkę budowlaną (drzwi, okna, itp.). Emisja z procesów technologicznych, w przypadku tych
obiektów, następuje podczas obróbki mechanicznej (głównie pyły drzewne) oraz w procesach
powlekania powierzchni wyrobami lakierniczymi (głównie wodorozcieńczalnymi). W znacznej
większości tych zakładów stosowane są wysokosprawne urządzenia odpylające, które minimalizują
emisję pyłu do powietrza. Z procesu malowania drewna przedostają się do powietrza róŜnego rodzaju
substancje, w tym rozpuszczalniki organiczne. Zakłady te mają własne kotłownie, opalane odpadami
drewna litego, powstającymi podczas produkcji.
Największe obiekty, na terenie których prowadzi się produkcję w oparciu o surowiec drzewny to:
•
•
•
•
•
•
•
PORTA KMI POLAND Sp. z o. o., Oddział w Suwałkach, ul. Wojska Polskiego 114b,
Centrum Dystrybucji Mazowsze Sp. z o. o. w Suwałkach, ul. Wojska Polskiego 110,
„LUTOSTAŃSKI” Sp. z o. o. w Suwałkach, ul. Wojska Polskiego 118d,
Przedsiębiorstwo „DREWKAR” Sp.j. w Suwałkach, ul. Platynowa 5,
Fabryki Mebli „FORTE” w Ostrowi Mazowieckiej, Oddział w Suwałkach, ul Północna 30,
Zakład Stolarki Budowlanej „CAL” Sp. z o. o. w Suwałkach, ul. Piaskowa 5,
ADB Furniture Sp. z o.o. w Suwałkach, ul. Sejneńska 57,
10
•
•
•
„SĘKPOL” Lewończyk Sp. j w Suwałkach, ul. Sejneńska 83,
„TARTAK PŁOCICZNO” Sp. z o. o. w Płocicznie 13a,
PPHU „LARIX” Sp. z o. o. Zakład Produkcyjny w Brodzie Nowym 17.
Na terenie miasta Suwałki znajduje się kilka zakładów zajmujących się obróbką mechaniczną i
powlekaniem metali. W procesach tych do powietrza emitowane są pyły metali oraz rozpuszczalniki
organiczne. Największe zakłady zajmujące się tego rodzaju działalnością to:
• PKS S.A. Suwałkach, ul. Wojska Polskiego 100,
• „MALOW” Sp. z o. o. w Suwałkach, ul. Wojska Polskiego 100,
• Przedsiębiorstwo Produkcyjne „GASSTECH” ul. Diamentowa 4,
• HK POM Sp. z o.o. w Suwałkach zakład Produkcyjny w Kukowie Folwark 6a.
W 2010 r. w ramach celów działalności kontrolnej pod nazwą: „Ograniczenie emisji zanieczyszczeń
wprowadzanych do powietrza ze źródeł energetycznych i technologicznych” oraz „Ograniczenie
emisji do powietrza substancji zuboŜających warstwę ozonową (SZWO)” przeprowadzono łącznie
15 kontroli. Stwierdzono 14 nieprawidłowości. Wydano 7 zarządzeń pokontrolnych zawierających
12 obowiązków. W 9 przypadkach zastosowano instruktaŜ), zaś w 4 przypadkach – pouczenie.
Skierowano 1 wystąpienie do organów administracji rządowej i samorządowej.
Nieprawidłowości z zakresu ochrony powietrza to przede wszystkim:
− brak pozwoleń na wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza lub niezgodność warunków
określonych w posiadanych decyzjach ze stanem faktycznym,
− brak okresowych pomiarów emisji zanieczyszczeń do powietrza,
− brak oznakowania urządzeń zawierających substancje zuboŜające warstwę ozonową,
− brak kart obsługi technicznej i naprawy ww. urządzeń,
− nie sporządzanie informacji o korzystaniu ze środowiska, nie przedkładanie ich właściwym
organom, nie naliczanie opłat za korzystanie ze środowiska.
STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH
PRESJE – źródła zanieczyszczeń wód
Wielkość presji na wody prezentuje stopień wyposaŜenia w infrastrukturę obsługującą gospodarkę
wodno-ściekową.
Długość czynnej sieci wodociągowej w 2010 roku w Suwałkach wynosiła 120,5 km, w powiecie
suwalskim 1147,3 km, na terenie gminy Suwałki 199,7 km, sieć jest systematycznie rozbudowywana.
W 2010 roku w mieście 96,2% ludności korzystało z sieci wodociągowej, w powiecie ziemskim –
78,2% (od 93,8 % w gminie Rutka-Tartak do 72,3 % w gminie Bakałarzewo).
Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez sieć wodociągową
Jednostka terytorialna
powiat suwalski
gmina Bakałarzewo
gmina Filipów
gmina Jeleniewo
gmina Przerośl
gmina Raczki
gmina Rutka-Tartak
gmina Suwałki
gmina Szypliszki
gmina WiŜajny
dane: GUS
2001
60 519
2002
26 417
2 249
3 179
2 635
2 378
4 862
2 110
4 406
2 686
1 912
65 718
2003
26 684
2 246
3 188
2 658
2 381
4 962
2 130
4 426
2 694
1 999
65 720
2004
26 812
2 232
3 138
2 672
2 380
5 006
2 129
4 543
2 758
1 954
65 847
11
2005
27 030
2 210
3 224
2 703
2 360
4 974
2 152
4 646
2 828
1 933
66 443
2006
27 158
2 206
3 260
2 739
2 340
4 943
2 139
4 717
2 856
1 958
66 439
2007
27 103
2 204
3 254
2 737
2 326
4 900
2 109
4 796
2 834
1 943
66 503
2008
27 263
2 195
3 291
2 773
2 295
4 916
2 091
4 916
2 873
1 913
66 840
2009
27 326
2 173
3 257
2 798
2 296
4 896
2 084
5 029
2 877
1 916
66 813
2010
27 561
2 169
3 259
2 817
2 288
4 910
2 329
5 152
2 904
1 733
66 861
Korzystający z sieci wodociągowej w % ogółu ludności
województwo podlaskie
powiat suwalski
gmina Bakałarzewo
gmina Filipów
gmina Jeleniewo
gmina Przerośl
gmina Raczki
gmina Rutka-Tartak
gmina Suwałki
gmina Szypliszki
gmina WiŜajny
dane: GUS
2001
-
2002
84,8
74,3
72,3
69,2
88,2
74,6
78,8
92,0
69,4
66,2
68,6
95,2
2003
85,2
75,1
72,3
69,2
88,9
75,6
80,3
92,1
69,6
66,7
71,7
95,2
2004
85,7
75,8
72,3
69,5
89,0
76,7
80,7
92,5
71,3
68,0
71,7
95,3
2005
86,2
76,7
72,3
71,8
89,6
76,1
80,8
93,6
72,7
70,5
71,7
95,9
2006
86,7
77,0
72,3
71,8
89,7
76,0
80,8
93,6
73,8
71,1
72,2
95,9
2007
87,0
77,1
72,3
71,8
89,7
76,0
80,8
93,7
74,2
71,1
72,3
96,0
2008
87,2
77,6
72,3
72,4
89,8
76,0
80,7
93,6
75,3
72,4
72,6
96,1
2009
87,4
77,7
72,3
72,4
89,9
76,1
81,0
93,7
75,9
72,5
72,6
96,1
2010
87,8
78,2
72,3
72,4
90,2
76,1
81,0
93,8
76,7
73,3
72,6
96,2
Długość czynnej sieci kanalizacyjnej w 2010 roku w Suwałkach wynosiła 95,2 km, w powiecie
suwalskim 145,2 km. W 2010 roku w Suwałkach 93,6 % ludności było podłączonych do sieci
kanalizacyjnej, w powiecie suwalskim ponad 23 % (od 15,1 % w gminie Filipów do 38,2 % w gminie
Raczki).
Korzystający z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności
powiat suwalski
gmina Bakałarzewo
gmina Filipów
gmina Jeleniewo
gmina Przerośl
gmina Raczki
gmina Rutka-Tartak
gmina Suwałki
gmina Szypliszki
gmina WiŜajny
dane: GUS
2001
-
2002
55,3
17,0
13,4
14,8
16,1
16,5
30,1
19,0
7,5
12,1
24,6
87,9
2003
56,0
17,7
21,1
14,8
16,6
16,5
30,1
19,0
7,5
12,1
24,6
88,0
2004
56,9
18,2
21,1
14,8
16,9
16,5
31,6
19,0
8,3
12,2
24,6
88,0
2005
57,8
18,6
20,9
14,8
16,9
16,5
31,6
19,0
10,7
12,6
24,6
88,6
2006
58,4
19,4
20,9
14,8
16,9
17,0
33,7
19,2
12,3
13,8
24,6
88,9
2007
58,9
19,8
20,9
15,1
16,9
17,0
33,7
20,0
13,5
14,9
24,6
89,3
2008
59,5
20,9
20,9
15,1
17,1
17,0
33,7
20,0
13,9
23,6
24,6
90,1
2009
60,0
21,9
21,0
15,1
17,1
17,0
38,2
20,0
15,1
23,6
24,6
93,3
2010
60,4
23,2
21,0
15,1
17,1
17,5
38,2
20,0
21,0
23,8
26,3
93,6
W Suwałkach od 1992 roku prawie wszystkie ścieki z miasta kierowane są do oczyszczalni miejskiej.
Od 1997 roku oczyszczalnia wyposaŜona jest w tzw. III stopień oczyszczania ścieków (usuwanie
związków biogennych), co wpłynęło na znaczne obniŜenie ilości związków fosforu
w odprowadzanych ściekach.
Zgodnie ze sprawozdawczością GUS na terenie powiatu suwalskiego w 2010 roku działało 10
komunalnych oczyszczalni ścieków. Pięć oczyszczalni komunalnych zaopatrzona była w system
podwyŜszonego usuwania biogenów. Najwięcej oczyszczalni – po 2 funkcjonowało w gminie
Szypliszki i Filipów.
Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków – ogółem ilość obiektów
powiat suwalski
gmina Bakałarzewo
gmina Filipów
gmina Jeleniewo
gmina Przerośl
2001
115
9
1
1
1
1
2002
121
10
1
2
1
1
2003
126
10
1
3
1
1
2004
129
10
1
2
1
1
12
2005
134
10
1
2
1
1
2006
139
10
1
2
1
1
2007
138
10
1
2
1
1
2008
142
10
1
2
1
1
2009
143
11
1
3
1
1
2010
140
10
1
2
1
1
gmina Raczki
gmina Rutka-Tartak
gmina Suwałki
gmina Szypliszki
gmina WiŜajny
dane: GUS
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
1
1
1
1
1
0
2
1
2
1
1
0
2
1
2
1
1
0
2
1
3
1
1
0
2
1
2
1
1
0
2
1
1
1
1
0
2
1
1
1
1
0
2
1
1
W 2010 roku w powiecie ziemskim ok. 24,3 % mieszkańców (1671 osób) korzystało z oczyszczalni
ścieków. Wskaźnik ten jest niski w porównaniu do stopnia zwodociągowania powiatu (77,6 %). W
Suwałkach z usług oczyszczalni miejskiej korzystało w 2010 r. ponad 98% mieszkańców (68 510
osób), czyli nawet trochę więcej niŜ z sieci wodociągowej (xxx%).
Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności
powiat suwalski
2001
-
2002
57,87
16,05
98,81
2003
60,20
17,97
98,84
2004
61,17
19,97
98,69
2005
62,09
22,36
98,31
2006
62,82
22,63
98,92
2007
62,41
22,76
98,87
2008
63,69
24,42
98,34
2009
62,49
24,36
98,48
2010
63,3
24,3
98,5
Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków – dane GUS
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
powiat suwalski
gmina Bakałarzewo
gmina Filipów
gmina Jeleniewo
gmina Przerośl
gmina Raczki
gmina Rutka-Tartak
gmina Suwałki
gmina Szypliszki
gmina WiŜajny
682 887
698 936
725 523
735 566
744 848
751 372
744 325
758 899
743 438
751 695
5 463
380
0
403
500
1 900
410
390
480
1 000
68 110
5 703
380
240
403
500
1 900
410
390
480
1 000
68 210
6 385
380
1 040
416
419
1 900
360
390
480
1 000
68 210
7 061
380
1 040
420
800
1 900
360
390
771
1 000
68 210
7 876
380
1 040
425
800
1 900
360
1 200
771
1 000
68 100
7 976
380
1 140
425
800
1 900
360
1 200
771
1 000
68 500
7 996
380
1 140
425
800
1 900
380
1 200
771
1 000
68 500
8 583
380
1 120
430
800
2 100
380
1 500
873
1 000
68 398
8 561
400
1 120
435
800
2 400
380
1 500
876
650
68 446
3970
400
0
440
0
0
380
1500
870
650
68 510
dane: GUS
STAN – ocena jakości wód powierzchniowych
Zasady monitoringu wód uwzględniają badanie i ocenę jakości wód w sposób odpowiedni do celów
jej uŜytkowania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Badania objęły:
– monitoring wód dla celów ogólnej oceny jakości wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez
badania stęŜeń związków azotu i fosforu oraz w celu określenia odcinków wód wraŜliwych na
zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych.
– monitoring jakości wód przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków w
warunkach naturalnych,
– monitoring wód prowadzony w ujęciach zaopatrujących ludność w wodę do spoŜycia oraz w
obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych,
– monitoring jakości wód granicznych.
13
KLASYFIKACJE WÓD
– Ogólna ocena jakości wód – stan wód. Podstawą oceny jest Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód
powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). Rozporządzenie określa sposób klasyfikacji
jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych
zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych i przybrzeŜnych oraz sztucznych jednolitych
części wód powierzchniowych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych.
Rozporządzenie zmieniło dotychczasowe podejście do sposobu badania i oceny.
Punkty monitoringowe zlokalizowane są na zamknięciach zlewni tzw. jednolitych części wód
(JCW). Monitoring prowadzi się w sposób umoŜliwiający ocenę ich stanu oraz ilościowe ujęcie
czasowej i przestrzennej zmienności parametrów biologicznych, hydromorfologicznych,
fizykochemicznych i chemicznych.
Stan wód dla wód naturalnych określa się, porównując wyniki klasyfikacji cząstkowych tj.:
oceny stanu ekologicznego z wynikami stanu chemicznego.
Stan wód sztucznych i silnie zmienionych określa się, porównując wyniki klasyfikacji
cząstkowych tj.: ocenę potencjału ekologicznego z wynikami stanu chemicznego. W zaleŜności
od stanu ekologicznego/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego stan wód naturalnych,
sztucznych i silnie zmienionych moŜe być: dobry lub zły.
– Ocena przydatności do bytowania ryb. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać
wody śródlądowe będące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176,
poz. 1455).
– Ocena przydatności wody do spoŜycia. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra
Środowiska z
– dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody
powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spoŜycia
(Dz. U. Nr 204 poz. 1728).
– Ocena wraŜliwości wód na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych
i podatności na eutrofizację. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wód wraŜliwych na zanieczyszczenia związkami
azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241 poz. 2093).
– Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych dla lat 2008 - 2010. Podstawę oceny stanowi
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji
stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162 poz. 1008).
Uwaga:
W niniejszym opracowaniu przedstawiono wstępną ocenę stanu ekologicznego, potencjału
ekologicznego, stanu chemicznego i stanu jednolitych części wód
OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ WÓD
W latach 2009-2010 na terenie powiatu suwalskiego w ramach programu monitoringu wód płynących
przeprowadzono badania rzek:
– Czarnej Hańczy (dopływu Niemna) – w profilu wodowskaz Sobolewo,
– Rospudy-Netty – w profilu Małe Raczki,
– Szeszupy (dopływu Niemna) – w profilu granicznym wodowskaz Poszeszupie,
– Szelmentki (dopływu Szeszupy) – w profilu granicznym w m. Kupowo (Smolnica),
– Wizgi (dopływu Pissy w dorzeczu Pregoły) – w profilu w m. Bolcie.
14
Badania prowadzono w programach monitoringów: diagnostycznego i operacyjnego, które umoŜliwiły
dokonanie ocen1: stanu ekologicznego, stanu chemicznego, oceny przydatności do bytowania ryb oraz
ocenę podatności na eutrofizację ze źródeł rolniczych i eutrofizacji ze źródeł komunalnych w
wybranych punktach.
Czarna Hańcza jest dopływem Niemna o długości 141,7 km (w tym 107,8 km w granicach Polski).
Górny odcinek rzeki przebiega przez jeziora Hańcza i Wigry. Rzeka jest odbiornikiem ścieków
z Jeleniewa i Suwałk. W latach 2009 – 2010 przeprowadzono badania w profilu wodowskaz
Sobolewo.
Ocena jakości wód rzeki Czarnej Hańczy w profilu wodowskaz Sobolewo
– Ocena stanu ekologicznego – przeprowadzono w 2009 r. na podstawie wskaźników
biologicznych (chlorofilu „a”, makrofitowego indeksu rzecznego – MIR, fitobentosu – indeksu
okrzemkowego IO) wskazała dobry stan wód w JCW (II klasa). Spośród badanych stęŜeń
wskaźników fizykochemicznych nie wykazano przekroczeń wartości określonych dla stanu
dobrego, w związku z tym stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do stanu dobrego (II
klasa). W 2008 r. stan ekologiczny ww. JCW zaliczono do stanu umiarkowanego ze względu na
przekroczenia średniorocznych stęŜeń azotanów.
– Ocena stanu chemicznego wykonana w 2010 r. na podstawie wybranych wskaźników
chemicznych wskazała stan poniŜej dobrego wód w JCW. Granicę dobrego stanu wód
przekroczyły stęŜenia sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu (składniki WWA).
W 2009 r. ocena stanu chemicznego wykazała podobnie stan poniŜej dobrego z uwagi na
przekroczenia tych samych wskaźników.
– Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała w 2010 r., Ŝe wody nie spełniają kryteriów
bytowania ryb w warunkach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o tym stanie były:
azot amonowy, azotyny, fosfor ogólny, pięciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie tlenu
(BZT5). W 2009 r. wody nie spełniały kryteriów bytowania ryb w warunkach naturalnych ze
względu na te same wskaźniki.
– Ocena podatności na eutrofizację – wykazała przekroczenia wartości granicznych dla
azotanów, zarówno w 2009 r., jak i w 2008 r. W 2010 r. oceny tej nie wykonywano.
– Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych – za lata 2008 – 2009 nie wykazała przekroczeń
wartości granicznych ocenianych wskaźników: chlorofilu, indeksu okrzemkowego IO,
pięciodobowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT5), ogólnego węgla organicznego
(OWO), azotu amonowego, azotu Kjeldahla, azotu azotanowego, azotu ogólnego, fosforu
ogólnego, fosforanów.
Rospuda-Netta jest prawostronnym dopływem Biebrzy o długości 102,5 km. W 2009 r. w powiecie
suwalskim przeprowadzono badania w profilu Małe Raczki – poniŜej wypływu z jeziora Bolesty.
Ocena jakości wód rzeki Rospudy-Netty w profilu Małe Raczki
– Ocena stanu ekologicznego – na podstawie wskaźników biologicznych (chlorofilu „a”,
makrofitowego indeksu rzecznego – MIR, fitobentosu – indeksu okrzemkowego IO) wskazała
dobry stan wód w JCW (II klasa). Spośród badanych stęŜeń wskaźników fizykochemicznych
nie wykazano przekroczeń wartości określonych dla stanu dobrego, w związku z tym stan
ekologiczny w JCW zakwalifikowano do stanu dobrego (II klasa). W 2008 r. rzeka Netta
(Rospuda) w tym punkcie nie była badana.
– Ocena stanu chemicznego na podstawie wybranych wskaźników chemicznych wskazała stan
dobry wód w JCW.
1
ocena stanu wód jako wypadkowa ocen stanu ekologicznego i stanu chemicznego zostanie wykonana w
przyszłym 6-letnim cyklu badawczym 2010-2015.
15
– Ocena przydatności do bytowania ryb wykazała, Ŝe wody nie spełniają kryteriów bytowania
ryb w warunkach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o tym stanie były azotyny.
– Ocena podatności na eutrofizację nie wykazała przekroczeń wartości granicznych
wskaźników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych
– .Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych – na podstawie wyników z 2009 r. nie wykazała
przekroczeń wartości granicznych ocenianych wskaźników.
Szeszupa jest lewostronnym dopływem Niemna o długości 297,6 km (w tym 24 km odcinka
źródłowego w granicach Polski). W 2010 r. przeprowadzono badania w profilu wodowskaz
Poszeszupie – przed granicą państwa (w ramach współpracy polsko-litewskiej).
Ocena jakości wód rzeki Szeszupy w profilu granicznym wodowskaz Poszeszupie
– Ocena stanu ekologicznego – na podstawie wskaźnika biologicznego – fitobentosu (indeksu
okrzemkowego IO) wskazała stan dobry (klasa II), spośród wskaźników fizykochemicznych
Ŝaden nie przekroczył wartości dla stanu dobrego, w związku z tym stan ekologiczny w JCW
zakwalifikowano do stanu dobrego. W 2009 r. element biologiczny sklasyfikowano jako
umiarkowany (III klasa), wobec czego stan ekologiczny oceniono jako umiarkowany, przy czym
wartości wskaźników fizykochemicznych i substancji szkodliwych nie przekraczały poziomu
stanu dobrego.
– Ocena stanu chemicznego – w latach 2009 – 2010 na podstawie wybranych wskaźników
chemicznych wskazała dobry stan wód w JCW.
– Ocena przydatności do bytowania ryb – w 2010 r. wody nie spełniały kryteriów bytowania
ryb w warunkach naturalnych ze względu na zawartość azotynów i fosforu ogólnego. W 2009 r.
ocena wykazała, Ŝe wody spełniają kryteria bytowania ryb karpiowatych w warunkach
naturalnych.
– Ocena podatności na eutrofizację nie wykazała w latach 2008 – 2009 przekroczeń wartości
granicznych wskaźników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. W
2010 r. oceny tej nie wykonywano.
– Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych – na podstawie wyników z lat 2008 – 2010 r. nie
wykazała przekroczeń wartości granicznych ocenianych wskaźników.
Szelmentka jest prawostronnym dopływem Szeszupy o długości około 24 km (w tym około 22 km
w granicach Polski). W 2009 i 2010 r. przeprowadzono badania w profilu w m. Kupowo (Smolnica) –
przed granicą państwa (w ramach współpracy polsko-litewskiej).
Ocena jakości wód rzeki Szelmentki w profilu w m. Kupowo (Smolnica)
– Ocena stanu ekologicznego – w 2010 r. na podstawie wyników– wskaźnika fitoplanktonowego
IFPL oceniono element biologiczny jako stan dobry (klasa II). Spośród ocenianych wskaźników
fizykochemicznych zawartość ogólnego węgla organicznego sklasyfikowano jako poniŜej
dobrego, w związku z tym stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do stanu
umiarkowanego. W 2009 r. oceniane elementy biologiczne (chlorofil „a”, Makrofitowy Indeks
Rzeczny MIR, Indeks Okrzemkowy IO) wskazywały na stan dobry, jednak stęŜenie ogólnego
węgla organicznego sklasyfikowano jako poniŜej dobrego, wobec czego stan ekologiczny
oceniono jako umiarkowany.
– Ocena stanu chemicznego na podstawie wybranych wskaźników chemicznych wskazała w
latach 2008 – 2009 dobry stan wód w JCW.
ryb w warunkach naturalnych. Wskaźnikiem, który zadecydował o tym stanie była zawartość
azotynów.
16
– Ocena podatności na eutrofizację nie wykazała w latach 2008 – 2009 przekroczeń wartości
granicznych wskaźników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. W
2010 r. oceny tej nie wykonywano.
– Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych – na podstawie wyników z lat 2008 – 2010 r. nie
wykazała przekroczeń wartości granicznych ocenianych wskaźników.
Wizga jest dopływem Jeziora Wisztynieckiego w zlewni Pissy (dorzecze Pregoły) o długości 6,3 km
w granicach Polski. W latach 2008 – 2009 przeprowadzono badania w m. Bolcie – przed granicą
państwa (graniczne jezioro Ingiel).
Ocena jakości wód rzeki Wizgi w profilu w m. Bolcie
– Ocena stanu ekologicznego – na podstawie wskaźników biologicznych (chlorofilu „a”,
makrofitowego indeksu rzecznego – MIR, fitobentosu – indeksu okrzemkowego IO) wskazała
umiarkowany stan wód w JCW (III klasa). Spośród badanych stęŜeń wskaźników
fizykochemicznych wykazano przekroczenia wartości ogólnego węgla organicznego, w
związku z tym stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do stanu umiarkowanego (III klasa).
W 2008 r. stan ekologiczny ww. JCW zaliczono do stanu umiarkowanego ze względu na
przekroczenia wartości chemicznego zapotrzebowania tlenu (indeks nadmanganianowy).
– Ocena stanu chemicznego – w 2009 r. stan chemiczny nie był oceniany. W 2008 r. na
podstawie wybranych wskaźników chemicznych wykazano stan poniŜej dobrego wód w JCW.
Granicę dobrego stanu wód przekroczyły stęŜenia sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)
pirenu (składniki WWA).
ryb w warunkach naturalnych. Wskaźnikami, które zadecydowały o tym stanie były: tlen
rozpuszczony, azot amonowy, azotyny i fosfor ogólny. W 2008 r. wody nie spełniały kryteriów
bytowania ryb w warunkach naturalnych ze względu na te same wskaźniki.
– Ocena podatności na eutrofizację nie wykazała przekroczeń wartości granicznych
wskaźników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych.
– Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych – na podstawie wyników z lat 2008 – 2009 r.
wykazała przekroczenie wartości elementu biologicznego – wskaźnika fitobentosowego
(Indeksu Okrzemkowego) poniŜej stanu dobrego.
17
Klasyfikacja rzek powiatu suwalskiego badanych w 2009 r. w systemie monitoringu wód powierzchniowych – stan ekologiczny
Lp.
Nazwa i kod JCW
Rzeka i punkt
pomiarowy
km
rzeki
Monitoring
stan
ekologiczny 1)
wskaźniki
decydujące o
klasie
klasa
średnia
jednostka minimum maksimum
wskaźnika
3)
bytowanie ryb 2)
Zlewnia rzeki Czarnej Hańczy d. Niemna (RZGW Warszawa)
1.
96,5
D, O
dobry
MIR
IO
BZT5
ChZT-Mn
Azot amonowy
Azot Kjeldahla
Azot azotanowy
Azot ogólny
profil graniczny
wodowskaz
Poszeszupie
275,2
D, O
umiarkowany
MIR
w m. Kupowo
(Smolnica)
5,5
D, O
umiarkowany
MIR
IO
OWO
w m. Bolcie
0,8
O
umiarkowany
Czarna Hańcza od wypływu z jeziora Hańcza do jeziora ujście Czarnej
Hańczy do j. Wigry
Wigry
(wod. Sobolewo)
PLRW8000186419
II
II
II
II
II
II
II
II
mgO2/l
mgO2/l
mgN/l
mgN/l
mgN/l
mgN/l
40,20
0,53
1,3
4,3
0,11
0,58
1,6
2,69
40,20
0,53
6,1
9,5
3,1
4,15
4,4
6,99
40,20
0,53
5,6
8,4
1,16
1,86
4,12
5,71
wody nieprzydatne
ze względu na azot
amonowy, azotyny,
fosfor ogólny
III
-
35,32
35,32
35,32
wody przydatne
dla ryb
karpiowatych
mgC/l
41,48
0,6
10,1
41,48
0,6
17,6
41,48
0,6
16,0
wody nieprzydatne
ze względu na
azotyny
-
0,41
0,41
0,41
mgC/l
11,2
18,1
18,1
mgO2/l
mgO2/l
mgO2/l
40,79
5,6
1,3
5,8
40,79
13,2
4,2
8,6
40,79
6,6
4,0
7,8
Zlewnia rzeki Szeszupy d. Niemna (RZGW Warszawa)
2.
Szeszupa od Potopki do Szelmentki bez Szelmentki
PLRW8000206851
Zlewnia rzeki Szelmentki d. Szeszupy (RZGW Warszawa)
3.
Szelmentka do granicy państwa
PLRW9000256867
II
II
poniŜej II
Zlewnia rzeki Wizgi d. Pissy (RZGW Warszawa)
4.
Wizga do granicy państwa
PLRW7000185826123
IO
OWO
III
poniŜej II
wody nieprzydatne
ze względu na tlen
rozp., azot amon.,
azotyny, fosfor og.
Zlewnia rzeki Netty d. Biebrzy (RZGW Warszawa)
5.
Netta (Rospuda) od wypływu z jeziora Bolesty
PLRW2000252622379
Małe Raczki
66,5
D, O
dobry
MIR
Tlen rospuszcz.
BZT5
ChZT-Mn
II
II
II
II
wody nieprzydatne
ze względu na
azotyny
Objaśnienia:
Rodzaj sieci: D – monitoring diagnostyczny, O – monitoring operacyjny
Objaśnienia wskaźników: MIR – makrofitowy indeks rzeczny, BZT5 – biochemiczne zapotrzebowanie tlenu, ChZT-Mn – indeks nadmanganianowy, OWO – ogólny węgiel organiczny
Podstawy klasyfikacji:
1) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz.1008).
2) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 04 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach
naturalnych (Dz.U. Nr 176, poz. 1455).
3) średnia do oceny wg rozporządzena Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz.1008):
−
stan i potencjał ekologiczny – w przypadku minimum 12 prób w roku wylicza się percentyl 90 (dla tlenu rozpuszczonego – percentyl 10), w przypadku mniejszej ilości prób
wstawia się wartość najgorszą, dla chlorofilu „a” – średnia arytmetyczna.
18
Klasyfikacja rzek powiatu suwalskiego badanych w 2009 r. w systemie monitoringu wód powierzchniowych – stan chemiczny
Lp.
Nazwa i kod JCW
Rzeka i punkt
pomiarowy
km
rzeki
ujście Czarnej
Hańczy do j. Wigry
(wod. Sobolewo)
96,5
Monitoring stan chemiczny 1)
wskaźniki
decydujące o
klasie
klasa wskaźnika
jednostka
minimum
maksimum średnia 3)
1.
Czarna Hańcza od wypływu z jeziora Hańcza do jeziora Wigry
PLRW8000186419
D, O
poniŜej dobrego
benzo-indeno
poniŜej dobrego
µg/l
0,00823
0,03076
0,01807
dobry
Antracen
Benzen
Kadm
Naftalen
Fluoranten
Ołów
Rtęć
Nikiel
Benzo(a)piren
2 benzo
benzo-indeno
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
0,00033
12,5
0,25
0,01843
0,00213
3,5
0,009
1,0
0,00025
0,00084
0
0,0005
12,5
0,25
0,02454
0,00232
3,5
0,25
1,0
0,00058
0,00119
0
0,0005
pgo
pgo
0,0214
0,00232
3,5
pgo
pgo
0,00058
0,00097
pgo
dobry
Antracen
Benzen
Kadm
Naftalen
Fluoranten
Ołów
Rtęć
Nikiel
Benzo(a)piren
2 benzo
benzo-indeno
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
0,00035
12,5
0,25
0,01942
0,00025
3,5
0,012
1,0
0,00025
0,00057
0
0,0005
12,5
0,25
0,02742
0,00266
3,5
0,25
1,0
0,00094
0,00096
0,00299
0,0005
pgo
pgo
0,02342
0,00266
pgo
pgo
pgo
0,00094
0,00096
0,001
dobry
Antracen
Benzen
Kadm
Naftalen
Fluoranten
Ołów
Rtęć
Nikiel
Benzo(a)piren
2 benzo
benzo-indeno
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
dobry
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
µg/l
0,0005
12,5
0,25
0,01819
0,00359
3,5
0,25
1,0
0,00025
0
0
0,00099
12,5
0,25
0,0202
0,00592
8,0
0,25
3,0
0,0016
0,00357
0,00473
0,00099
pgo
pgo
0,019195
0,00592
5,0
pgo
1,7
0,0016
0,00145
0,00158
2.
Szeszupa od Potopki do Szelmentki bez Szelmentki
PLRW8000206851
profil graniczny
wodowskaz
Poszeszupie
275,2
D, O
3.
PLRW9000256867
w m. Kupowo
(Smolnica)
5,5
D, O
Zlewnia rzeki Netty d. Biebrzy (RZGW Warszawa)
4.
Netta (Rospuda) od wypływu z jeziora Bolesty
PLRW2000252622379
Małe Raczki
66,5
D, O
Objaśnienia:
19
Objaśnienia skrótów wskaźników:
−
2 benzo – suma benzo(b)fluorantenu i benzo(k)fluorantenu,
−
benzo-indeno – suma benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu
−
stan chemiczny:
o
dla benzenu, kadmu, fluorantenu, rtęci, benzo(a)pirenu i heksachlorocykloheksanu (HCH) – wartość maksymalna;
o
dla ołowiu, niklu, sumy benzo(b)fluorantenu i benzo(k)fluorantenu, sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu, sumy aldryny, endryny, dieldryny i izodryny
oraz DDT całkowitego – średnia arytmetyczna.
pgo – poniŜej granicy oznaczalności
20
Klasyfikacja rzek powiatu suwalskiego badanych w 2010 r. systemie monitoringu wód powierzchniowych – stan ekologiczny
Lp.
Nazwa i kod JCW
Rzeka i punkt
pomiarowy
km
rzeki
Monitoring
stan
ekologiczny 1)
wskaźniki
decydujące o
klasie
klasa
średnia
jednostka minimum maksimum
wskaźnika
3)
bytowanie ryb 2)
1.
Szeszupa od Potopki do granicy państwa
PLRW8000206851
Szeszupa - profil
graniczny
wodowskaz
Poszeszupie
275,2
Szelmentka –
profil graniczny
Kupowo
(Smolnica)
5,5
O
dobry
Fitobentos –
wskaźnik
okrzemkowy
IO
BZT5
OWO
Azot Kjeldahla
II
-
0,60
0,60
0,6
II
II
II
mgO2/l
mgC/l
mgN/l
0,25
1,0
0,79
3,8
10,7
1,58
3,8
10,7
1,58
mgC/l
10,5
24,4
24,4
wody nieprzydatne
ze względu na
azotyny, fosfor
ogólny
2.
PLRW9000256867
O
umiarkowany
OWO
poniŜej II
wody nieprzydatne
ze względu na
azotyny
Objaśnienia:
Objaśnienia wskaźników: MIR – makrofitowy indeks rzeczny, BZT5 – biochemiczne zapotrzebowanie tlenu, ChZT-Mn – indeks nadmanganianowy, OWO – ogólny węgiel organiczny
−
stan i potencjał ekologiczny – w przypadku minimum 12 prób w roku wylicza się percentyl 90 (dla tlenu rozpuszczonego – percentyl 10), w przypadku mniejszej ilości prób
wstawia się wartość najgorszą, dla chlorofilu „a” – średnia arytmetyczna.
21
Klasyfikacja rzek powiatu suwalskiego badanych w 2010 r. w systemie monitoringu wód powierzchniowych – stan chemiczny
Lp.
Nazwa i kod JCW
Rzeka i punkt
pomiarowy
km
rzeki
Monitoring stan chemiczny 1)
wskaźniki
decydujące o
klasie
klasa wskaźnika
jednostka
minimum
maksimum średnia 3)
benzo-indeno
poniŜej dobrego
µg/l
0
0,0398
0,0082
2 benzo
dobry
µg/l
0
0,00237
0,00093
benzo-indeno
dobry
µg/l
0
0,00545
0,002
1.
Czarna Hańcza od wypływu z jeziora Hańcza do jeziora Wigry
PLRW8000186419
Czarna Hańcza –
wodowskaz
Sobolewo
96,5
O
poniŜej dobrego
Szeszupa - profil
graniczny
wodowskaz
Poszeszupie
275,2
O
dobry
2.
Szeszupa od Potopki do granicy państwa
PLRW8000206851
Objaśnienia:
Objaśnienia skrótów wskaźników:
−
2 benzo – suma benzo(b)fluorantenu i benzo(k)fluorantenu,
−
benzo-indeno – suma benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu
−
stan chemiczny:
o
dla benzenu, kadmu, fluorantenu, rtęci, benzo(a)pirenu i heksachlorocykloheksanu (HCH) – wartość maksymalna;
o
dla ołowiu, niklu, sumy benzo(b)fluorantenu i benzo(k)fluorantenu, sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu, sumy aldryny, endryny, dieldryny i izodryny
oraz DDT całkowitego – średnia arytmetyczna.
pgo – poniŜej granicy oznaczalności
22
JEZIORA
Spośród 69 jezior powiatu suwalskiego przebadanych przez WIOŚ ogólny stan czystości (według
Systemu Oceny Jakości Jezior stosowanego do 2007 r., a w 2008 r. zastosowanego razem z nowym
systemem oceny) większości z nich odpowiadał II klasie czystości (50 jezior) – jeziora średnio
zanieczyszczone w granicach umiarkowanej eutrofii. Wody najwyŜszej jakości (I klasa)
występowały w 5 jeziorach mezotroficznych (Hańcza, Białe Wigierskie, Białe Filipowskie, Dunajewo
i Linówek). Pozostałe zbiorniki charakteryzowały się nadmiernym zanieczyszczeniem – stan czystości
14 akwenów mieścił się w granicach III klasy czystości. Stan sanitarny wszystkich dotychczas
badanych akwenów był dobry.
Klasyfikacja jezior powiatu suwalskiego wg Systemu Oceny Jakości Jezior badanych przez WIOŚ (do 2008 r.).
Lp.
Nazwa jeziora
Powierzchnia
[ha]
Głębokość
maks. [m]
Lata badań
Kategoria podatności na degradację
Klasa czystości
Jeziora Suwalskiego Parku Krajobrazowego i pobliskie
1. Hańcza
311,4
108,5
1991, 1996, 1997,
2000, 2005
1
1
2. Szurpiły
80,9
46,8
1984, 1985, 2003
2
2
3. Kluczysko
3,6
13,6
1984, 1985, 2003
2
3
4. Jeglówek
19,6
26,5
1984, 1985, 2003
2
2
1,6
8,2
2003
3
2
6. Kopane
15,1
18,7
1984, 1985
2
2
7. Udziejek
6,1
7,2
1984, 1985
3
2
1
2
2
2
5. Jeglóweczek
1984, 1985, 1999,
2005
1984, 1985, 1999,
2005
8. Szelment Wielki
356,1
45,0
9. Szelment Mały
168,5
28,5
30,0
8,0
1984, 1985
3
3
6,1
1984, 1985
NON
2
1984, 1985
2-3
2
10. Sumowo
11. Udryn
6,06
12. Jałowo
15,2
15,5
13. Gulbin
7,4
9,4
1985, 1986, 2000
NON
2
14. Okrągłe Kleszczowieckie
15,8
8,0
1985, 1986, 2000
NON
2
15. Kojle
15,4
33,0
1985, 1986, 2002
2
2
16. Perty
20,0
31,0
1985, 1986, 2002
2
2
17. Jaczno
39,7
25,0
1985, 1986, 2001
2
2
18. Kamenduł
25,5
24,5
1985, 1986, 2001
2
2
19. Łopuszek
ok. 2,0
1986
-
2
8,5
16,0
1986
-
3
19,5
26,0
1986
-
2
22. Prowinek
2,8
4,0
1986
-
2
23. Płonszyn
2,95
7,1
1986
-
3
24. Krejwelek
9,5
6,0
1987, 2000
NON
2
25. Przechodnie
25,5
5,4
1987, 2000, 2007
NON
2
26. Postawelek
3,4
4,8
1987, 2000
NON
2
27. Pobondzie
53,1
(16,5)
1987, 2002
3
3
6,2
5,2
1987, 2000
3
2
20. Białe
21. Potopy
28. Czarne Kleszczowieckie
23
Lp.
Nazwa jeziora
Powierzchnia
[ha]
Głębokość
maks. [m]
Lata badań
1987, 2000
Klasa czystości
3
2
NON
1
29. Białe Kleszczowieckie
9,8
11,5
30. Linówek (rezerwat)
2,6
5,6
2118,3
73,0
1984-86, 2004
2
2
100,2
34,0
1985, 1986, 2004
1
1
9,2
9,6
1985, 1986
-
3
2
2
2
2
2
2
2003
Jeziora Wigierskie
31. Wigry
32. Białe Wigierskie
33. Suchar Wielki
1985, 1986,
2001 – 2008
1985, 1986,
1999 – 2008
1985, 1986,
2001 – 2008
34. Muliczne
25,7
11,3
35. Długie Wigierskie
80,0
14,8
36. Okrągłe Wigierskie
12,2
12,8
37. Staw Wigierski
22,2
14,2
1985, 1986
-
3
5,0
11,3
1985, 1986
-
2
228,2
38,0
1987, 2004
2
2
40. Białe Pierciańskie
6,0
24,0
1987
-
2
41. Królówek
9,9
4,5
1987
-
3
42. Omułówek
14,2
5,5
1987
-
2
43. Leszczewek
21,0
6,5
1987
-
3
138,4
28,5
1981,1998
2
2
45. Czarne k. Krzywego
23,4
8,8
1981, 1998
3
2
46. Zielone k. Krzywego
7,7
6,0
1998
NON
2
25,6
15,0
1981, 1998
3
2
48. Czarne Filipowskie
40,7
28,1
1990
-
2
49. Rospuda Filipowska
341,7
38,9
1990, 2005
1
2
50. Kamienne
44,1
20,0
1990
-
2
51. Wysokie k. Rospudy
24,1
26,5
1990
-
2
52. Długie Filipowskie
23,0
5,0
1990
-
3
152,5
48,0
1990, 2005
2
2
10,0
17,5
1990
-
3
2
2
38. Czarne Wigierskie
39. Pierty
44. Krzywe Wigierskie
47. Koleśne
Jeziora rzeki Rospudy-Netty
53. Garbaś
54. Głębokie k. Garbaś
55. Sumowo Bakałarz.
88,2
13,6
1990, (2000 – TT) ,
2007
56. Okrągłe Bakałarz.
43,7
4,7
1990, (2000 – TT)
-
2
2
3
57. Bolesty
138,8
16,2
1990, 2006
(2000 – TT),
58. Mieruńskie Wielkie
189,4
25,5
1990, 2005
2
2
50,8
6,6
1990
-
2
132,4
53,0
1991, 2005
2
1
61. Przystajne
31,5
15,9
1991
2
3
62. Czostków
20,1
9,4
1991
3
3
63. Krzywe k. Przerośli
51,25
21,3
1991, 2007
2
2
64. Boczne k. Przerośli
58,3
33,5
1991, 2007
2
2
Jeziora ciągu rzeki Bludzi
59. Kościelne
60. Białe Filipowskie
24
Lp.
Nazwa jeziora
Powierzchnia
[ha]
Głębokość
maks. [m]
Klasa czystości
2004
3
1
Lata badań
Pozostałe jeziora
65. Dunajewo (graniczne)
26,0
3,8
66. OŜewo (UŜewo)
55,0
55,5
1989, 2000, 2007
2
2
114,4
39,9
1989, 2000
2
2
50,0
23,2
1989, 2007
2
2
293,1
5,3
NON
2
67. Okmin
68. Jemieliste
69. WiŜajny
1995, 2000, 2007
Uwaga: parametry jakości dotyczą ostatniego roku badań danego jeziora
(2000 – TT) – pomiary jedynie profili termiczno-tlenowych bez oceny jeziora
W latach 2009 – 2010 na terenie powiatu suwalskiego przeprowadzono badania jezior:
– kompleks Jeziora Długiego Wigierskiego (2009 – 2010)
o Jezioro Długie Wigierskie (w punktach reperowych – 2009 – 2010),
o Jezioro Okrągłe Wigierskie (w punkcie uzupełniającym monitoring reperowy – 2009 r.),
o Jezioro Muliczne (w punkcie uzupełniającym monitoring reperowy – 2009 r.).
– Jezioro Staw Wigierski (2009 r.)
– Jezioro WiŜajny (2010 r.)
– Hańcza (2010 r.)
– Jezioro Boczne k/Przerośli (2010 r.)
– Jezioro Krzywe Filipowskie (2010 r.)
– Jezioro Rospuda Filipowska (2010 r.)
– Jezioro Garbaś (2010 r.)
– Jezioro Sumowo Bakałarzewskie (2010 r.)
– Jezioro Jemieliste (2010 r.)
Badania prowadzono w ramach prac na potrzeby organów rządowych i samorządowych w programie
monitoringu diagnostycznego, który umoŜliwił dokonanie ocen2 przeprowadzonych według nowej
metodyki: stanu ekologicznego i stanu chemicznego oraz (na podstawie wyników uzyskanych w 2010
r.) oceny stanu wód w wyznaczonych Jednolitych Częściach Wód. W ramach programu monitoringu
operacyjnego badania wykonano by ocenić stopień eutrofizacji zbiorników. W programie monitoringu
badawczego wykonano w 2009 r. badania jeziora Staw Wigierski w związku z pogorszeniem się
jakości wód pobieranych z jeziora do wylęgarni ryb PZW w Gawrych Rudzie. PoniŜej przedstawiono
klasyfikację jezior z terenu powiatu suwalskiego badanych przez WIOŚ w latach 2009 – 2010.
Kompleks Jeziora Długiego Wigierskiego – obejmuje trzy połoŜone obok siebie jeziora
polodowcowe, wyodrębnione z misy pra-Wigier: Długie Wigierskie, Okrągłe Wigierskie oraz
Muliczne. Kompleks objęty jest przez Wigierski Park Narodowy ochroną w formie tzw. „obszaru
o zerowej działalności”. Jeziora znajdują się takŜe na obszarze terenów objętych programem
NATURA 2000 – obszar PLB200002 „Puszcza Augustowska” oraz obszar PLH200004 „Ostoja
Wigierska”. Zlewnia jezior połączonych zarastającymi kanałami odwadniana jest przez ciek
wypływający z Jeziora Okrągłego, zwany DłuŜanką lub Bystrzycą, uchodzący do jeziora Wigry.
Obecnie jeziora są wyłączone z uŜytkowania. Jezioro Długie Wigierskie zostało zakwalifikowane do
wód typu sielawowego z objawami tzw. przeleszczenia – wzrostu udziału ryb karpiowatych (przede
wszystkim leszcza) w rybostanie jeziora, Muliczne – do wód typu leszczowego, a Okrągłe – do wód
typu linowo-szczupakowego. Jeziora nie posiadają ujęć wody powierzchniowej oraz zarejestrowanych
bezpośrednich źródeł zanieczyszczeń wód.
2
ocena stanu wód badanych do 2009 r. jako wypadkowa ocen stanu ekologicznego i stanu chemicznego zostanie
wykonana w przyszłym 6-letnim cyklu badawczym 2010-2015.
25
Jezioro Długie Wigierskie to zbiornik o powierzchni 80,0 ha, głębokości maksymalnej 14, 8 m
i objętości 5.923,6 tys. m3. Na jeziorze znajdują się trzy niewielkie wysepki o łącznej powierzchni
1,6 ha. Akwen jest wydłuŜony, dno jest średnio zróŜnicowane, linia brzegowa dobrze rozwinięta.
Ocena jakości Jeziora Długiego Wigierskiego
– Ocena stanu ekologicznego wykonana w 2010 r. na podstawie wyników badań elementów
biologicznych (chlorofil „a” , multimetriks fitoplanktonowy, wskaźnik okrzemkowy – IOJ,
makrofitowy indeks stanu jezior ESMI) wskazała dobry stan wód w Jednolitej Części Wód.
Zbadane stęŜenia wskaźników fizykochemicznych (stęŜenia azotu ogólnego, fosforu ogólnego,
przewodnictwo elektrolityczne właściwe oraz przezroczystość wody) osiągnęły wartości
określone dla stanu dobrego. W ocenie nie uwzględniono średniego nasycenia hypolimnionu
tlenem z uwagi na naturalnie występujące niskie wartości. Ostatecznie stan ekologiczny
w JCW zakwalifikowano do II klasy – stanu dobrego. W 2009 r. stan ekologiczny Jeziora
Długiego Wigierskiego wg oceny zweryfikowanej przez GIOŚ oceniono jako bardzo dobry
(I klasa).
– Ocena stanu chemicznego wykonana w 2009 r. na podstawie wybranych wskaźników
chemicznych wskazała dobry stan wód w JCW. Wszystkie uwzględnione substancje
chemiczne, w tym substancje priorytetowe, nie przekroczyły granicy dobrego stanu wód.
Jezioro Muliczne to zbiornik o niewielkiej powierzchni – 25,7 ha i głębokości maksymalnej
wynoszącej 11,3 m. Linia brzegowa jest umiarkowanie rozwinięta, misa jest dość zróŜnicowana, o
umiarkowanie urozmaiconym dnie.
Ocena jakości Jeziora Mulicznego
– Ocena stanu ekologicznego wykonana w 2009 r. na podstawie pomiarów elementów
biologicznych (wstępnie jedynie chlorofilu „a”) wskazała bardzo dobry stan wód w Jednolitej
Części Wód. Zbadane stęŜenia wskaźników fizykochemicznych (stęŜenia azotu ogólnego,
fosforu ogólnego, przewodnictwo elektrolityczne właściwe oraz przezroczystość wody)
osiągnęły wartości określone dla stanu dobrego. W ocenie nie uwzględniono średniego
nasycenia hypolimnionu tlenem z uwagi na naturalnie występujące niskie wartości. W związku
z tym ostatecznie stan ekologiczny JCW zakwalifikowano do I klasy – stanu bardzo dobrego.
– Ocena stanu chemicznego – w 2009 roku nie prowadzono badań wskaźników chemicznych
szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, w tym substancji priorytetowych
w dziedzinie polityki wodnej.
Jezioro Okrągłe to zbiornik o małej powierzchni – 12,2 ha i głębokości maksymalnej wynoszącej
12,8 m. Linia brzegowa jest słabo rozwinięta, zbiornik ma kształt owalny, misa jest umiarkowanie
zróŜnicowana.
Ocena jakości Jeziora Okrągłego Wigierskiego
– Ocena stanu ekologicznego na podstawie pomiarów elementów biologicznych – wstępnie
jedynie chlorofilu „a” wskazała bardzo dobry stan wód w Jednolitej Części Wód. Zbadane
stęŜenia wskaźników fizykochemicznych (stęŜenia azotu ogólnego, fosforu ogólnego,
przewodnictwo elektrolityczne właściwe oraz przezroczystość wody) osiągnęły wartości
określone dla stanu dobrego. W ocenie nie uwzględniono średniego nasycenia hypolimnionu
tlenem z uwagi na naturalnie występujące niskie wartości. W związku z tym ostatecznie stan
ekologiczny JCW zakwalifikowano do I klasy – stanu bardzo dobrego.
– Ocena stanu chemicznego – w 2009 roku nie prowadzono badań wskaźników chemicznych
szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, w tym substancji priorytetowych
w dziedzinie polityki wodnej.
26
Jezioro Staw Wigierski (Staw Płociczno) – jezioro o sugerowanej proweniencji antropogenicznej
jako zbiornik wody na potrzeby istniejącego do lat 70-tych XIX wieku młyna wodnego. Powierzchnia
zwierciadła wody wynosi 22,1 ha, a objętość zbiornika wynosi 671 tys. m3. Jezioro ma wydłuŜoną
formę o dość stromych, porośniętych brzegach. Jest to akwen średnio głęboki – głębokość
maksymalna sięga 14,2 m, a głębokość średnia wynosi 3,0 m. Niski wskaźnik głębokości wskazuje na
wklęsła misę jeziora o rozbudowanej strefie litoralu i niewielkim głęboczku – litoral zajmuje prawie
64 % powierzchni dna. Jezioro połoŜone jest na obszarze otuliny Wigierskiego Parku Narodowego.
Z jeziora wypływa ciek Młynówka, obecnie ujęty rurami w celu zasilenia wylęgarni ryb i stawów
hodowlanych Polskiego Związku Wędkarskiego w Gawrych-Rudzie (odpływ powierzchniowy został
zlikwidowany). Jezioro znajduje się w zlewni jeziora Wigry w ciągu rzeki Czarnej Hańczy (dorzecze
Niemna). Jezioro nie posiada zarejestrowanych bezpośrednich źródeł zanieczyszczeń wód.
W otoczeniu jeziora znajdują się zabudowania wsi Płociczno-Tartak i Gawrych-Ruda. Badania
prowadzone w 2009 r. wykazały, Ŝe jezioro Staw Wigierski wykazuje cechy zbiornika typu
mieszanego – w głęboczku ustala się trwała stratyfikacja termiczna, przy czym 65-80 % dna leŜy
w strefie czynnej, tj. w zasięgu epilimnionu obejmującego 60-90 % objętości jeziora. Stan czystości
jeziora oceniony wg Systemu Oceny Jakości Jezior odpowiadał II klasie czystości (2,14 pkt.).
Średnia przezroczystość wody jeziora wynosiła ponad 5 m. Woda w jeziorze charakteryzowała się
wysoką zawartością związków azotu i jednocześnie śladową ilością związków fosforu – w tym
wypadku fosfor jest czynnikiem ograniczającym produkcję pierwotną jeziora. Jezioro Staw Wigierski
jest silnie podatne na degradację. Najbardziej niekorzystne są cechy wynikające z wydłuŜenia jeziora,
duŜej powierzchni dna czynnego i bardzo małej objętości hypolimnionu.
Badania jeziora przeprowadzono w 2009 r. w ramach realizacji prac badawczych o charakterze
okresowych badań kontrolnych na potrzeby organów samorządowych i organów administracji
państwowej województwa.
– Ocena stanu ekologicznego na podstawie elementu biologicznego – chlorofilu „a” wykazano
bardzo dobry stan wód w Jednolitej Części Wód (pozostałe wskaźniki biologiczne nie były
badane). Spośród badanych wskaźników fizykochemicznych średnie nasycenie hypolimnionu
tlenem i zawartość azotu ogólnego przekraczały granicę stanu dobrego, w związku z tym
ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do stanu umiarkowanego (III klasa).
– Ocena stanu chemicznego – zgodnie z programem nie prowadzono badań elementów
chemicznych jeziora Staw Wigierski w 2009 r. (substancje szczególnie szkodliwe dla
środowiska wodnego, w tym substancje priorytetowe).
Jezioro WiŜajny – polodowcowe jezioro moreny dennej o niewielkiej głębokości maksymalnej 5,3 m.
Powierzchnia zwierciadła wody wynosi 293,1 ha, a objętość zbiornika sięga 7.746 tys. m3. Misa
jeziorna jest dość regularna, linia brzegowa jest dobrze rozwinięta. Jezioro WiŜajny i jego zlewnia
znajdują się w dorzeczu Pregoły, w szczytowej strefie zlewni dopływu Jeziora Wisztynieckiego,
połoŜonego na pograniczy litewsko-rosyjskim w okolicy Puszczy Rominckiej. Jezioro i zlewnia
połoŜone są na Obszarze Chronionego Krajobrazu „Pojezierze Północnej Suwalszczyzny”. Zbiornik
objęty jest zakazem uŜywania jednostek pływających z silnikami spalinowymi, tzw. „strefą ciszy”.
Akwen leŜy z dala od zakładów przemysłowych, nie posiada ujęć wody powierzchniowej ani
zarejestrowanych bezpośrednich źródeł zanieczyszczeń wód. Miejscowość WiŜajny jest częściowo
skanalizowana, oczyszczalnia ścieków znajduje się poza granicami zlewni jeziora WiŜajny. Zbiornik
uŜytkowany jest przez osobę fizyczną, zakwalifikowany został do wód sandaczowych. Badania
prowadzone w 2007 r. wykazały, Ŝe jezioro wykazuje cechy zbiornika typu eutroficznego, a stan
czystości odpowiadał II klasie czystości (2,20 pkt.). Średnia przezroczystość wody jeziora była niska
i wynosiła 1,4 m. Zanotowano wysokie stęŜenia związków azotu oraz trudno rozkładalnej materii
organicznej, obrazowanej przez ChZT-Cr, a takŜe trzecioklasowe stęŜenie chlorofilu „a” pośrednio
wskazujące poziom produkcji pierwotnej w zbiorniku. Stan sanitarny akwenu był dobry. Jezioro
WiŜajny jest bardzo podatne na degradację. W miarę korzystna dla jeziora jest nieduŜa powierzchnia
zlewni całkowitej oraz mała ilość wymienianej wody. Pozostałe wskaźniki morfometryczne – mała
głębokość średnia, brak hypolimnionu – polimiktyczny charakter akwenu, przewaŜające rolnicze
27
zagospodarowanie zlewni bezpośredniej wpływają niekorzystnie na odporność zbiornika na działania
antropogeniczne.
– Ocena stanu ekologicznego w 2010 r. na podstawie elementów biologicznych (chlorofil „a”
oraz indeks makrofitowy ESMI) wskazała umiarkowany stan wód w Jednolitej Części Wód.
Spośród badanych stęŜeń wskaźników fizykochemicznych (stęŜenia azotu ogólnego, fosforu
ogólnego, tlenu nad dnem, wartości przewodnictwa elektrolitycznego właściwego oraz
przezroczystości wody) Ŝaden nie przekraczał granicy stanu dobrego, w związku z tym
ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do III klasy – stanu umiarkowanego.
– Ocena stanu chemicznego w 2010 roku nie prowadzono badań elementów chemicznych
jeziora WiŜajny (substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego – substancje
priorytetowe oraz inne substancje specyficzne) – nie oceniano stanu chemicznego.
Jezioro Hańcza – jest najgłębszym w Polsce, a takŜe w środkowej części NiŜu Europejskiego,
polodowcowym jeziorem rynnowym – głębokość maksymalna jeziora wynosi 108,5 m, a jego
głębokość średnia sięga 38,7 m. Powierzchnia jeziora jest duŜa – zwierciadło wody zajmuje 311,4 ha.
Jezioro jest wydłuŜone, linia brzegowa jest dobrze rozwinięta, ukształtowanie misy jeziora jest
zróŜnicowane o stromych brzegach i urozmaiconym dnie. Objętość jeziora jest duŜa – 120.364 tysięcy
m3. Jezioro odznacza się szczególnym charakterem brzegów w większości zaścielonych licznymi
głazami narzutowymi róŜnej wielkości. Akwen leŜy z dala od zakładów przemysłowych, nie posiada
ujęć wody powierzchniowej, brak zarejestrowanych bezpośrednich źródeł zanieczyszczeń wód.
Jezioro jest uŜytkowane przez Polski Związek Wędkarski Okręg w Suwałkach, zostało
zakwalifikowane do typu wód sielawowo-siejowych. W ramach eksperymentu do Hańczy
introdukowano troć jeziorową, zbiornik objęto ochroną rybacką w formie tzw. „łowiska specjalnego”.
W celu zachowania unikalnych wartości przyrodniczych jezioro od 1963 roku jest chronione w formie
wodno-krajobrazowego rezerwatu przyrody „Jezioro Hańcza”, aktualnie wchodzi w skład
Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Jednocześnie akwen leŜy na Specjalnym Obszarze Ochrony
Siedlisk (SOO) PLH 200003 „Ostoja Suwalska” w ramach programu NATURA 2000. Zlewnia jeziora
odwadniana jest przez sieć cieków i rowów melioracyjnych, a jej główną osią jest rzeka Czarna
Hańcza. W granicach zlewni jeziora połoŜonych jest kilka niewielkich zbiorników wodnych:
Jegliniszki (19,17 ha), Siekierowo (5,88 ha), Oklinek (5,11 ha), Boczniel (19,06 ha) oraz mniejszy
zbiornik w pobliŜu wsi Dziadówek (około 2,5 ha).
Badania prowadzone w latach 1991, 1996, 1997, 2000, 2005 wykazały, Ŝe jezioro Hańcza wykazuje
w zasadniczej swojej części cechy zbiornika typu mezotroficznego, a stan czystości odpowiadał I
klasie czystości (1,20 pkt.). Przezroczystość wody jeziora oscylowała średnio w granicach 5,4 m i
nawet podczas wystąpienia tzw. „zakwitu” – zwiększonego rozwoju planktonu nie spadała poniŜej
3,6 m. Natlenienie hypolimnionu było wysokie, a zawartość związków biogennych lokowała się na
poziomie mezotrofii. Jezioro Hańcza jest dość odporne na degradację. Korzystnymi cechami są: duŜa
głębokość średnia, mała ilość wymienianej wody w ciągu roku oraz stosunkowo mała powierzchnia
zlewni całkowitej przy duŜej objętości wód jeziora. Stan sanitarny zbiornika był dobry.
– Ocena stanu ekologicznego wykonana w 2010 r. na podstawie wyników badań elementów
biologicznych (chlorofil „a” , multimetriks fitoplanktonowy, wskaźnik okrzemkowy – IOJ,
makrofitowy indeks stanu jezior ESMI) wskazała dobry stan wód w Jednolitej Części Wód.
Wspomagające ocenę wskaźniki fizykochemiczne (stęŜenia azotu ogólnego, fosforu ogólnego,
przewodnictwo elektrolityczne właściwe oraz przezroczystość wody) nie przekraczały wartości
dopuszczalnych dla stanu dobrego. Ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do
II klasy – stanu dobrego.
– Ocena stanu chemicznego w 2010 roku prowadzono badania elementów chemicznych
(substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej i inne substancje zanieczyszczające wg
KOM 2006/0129(COD)). Wszystkie zbadane w JCW wskaźniki nie przekraczały stęŜeń
określonych dla stanu dobrego.
Stan Jednolitej Części Wód – jeziora Hańcza, wynikający ze stanu ekologicznego i stanu
chemicznego, jest dobry.
28
Jezioro Boczne koło Przerośli – polodowcowe jezioro rynnowe o głębokości maksymalnej 33,5 m.
Powierzchnia zwierciadła wody wynosi 59,9 ha, a objętość zbiornika sięga 8.891,5 tys. m3. Misa
jeziorna jest wydłuŜona, dno jest średnio zróŜnicowane. Jezioro i zlewnia połoŜone są na Obszarze
Chronionego Krajobrazu „Dolina Błędzianki”. Zbiornik objęty jest zakazem uŜywania jednostek
pływających z silnikami spalinowymi, tzw. „strefa ciszy”. Jezioro nie posiada ujęć wody
powierzchniowej, brak zarejestrowanych bezpośrednich źródeł zanieczyszczeń wód. Zbiornik
uŜytkowany przez Polski Związek Wędkarski został zakwalifikowany do typu wód sielawowych.
Jezioro odwadnia bezimienny ciek odpływający do Jeziora Kościelnego, leŜącego wraz z Jeziorami
Białym, Przystajnym, Krzywym, Czostków, Przerośl w ciągu rzeki Bludzi – lewobrzeŜnego dopływu
Błędzianki (Rominty) II rzędu (dorzecze Pregoły). Badania prowadzone w 2007 r. wykazały, Ŝe
jezioro wykazuje cechy zbiornika typu mezotroficznego, a stan czystości odpowiadał II klasie
czystości (1,92 pkt.). Przezroczystość wody jeziora średnio wynosiła 2,9 m. Bardzo niskie było
natlenienie hypolimnionu (średnio 1,5 %), a takŜe zanotowano wysokie wartości związków fosforu
nad dnem. Stan sanitarny akwenu był dobry. Jezioro Boczne jest umiarkowanie podatne na
degradację. Bardzo korzystne są wartości: duŜa głębokości średniej i objętości hypolimnionu, a mała
wielkość dna czynnego i wymiany wody w jeziorze. Przewaga terenów uprawnych
w zagospodarowaniu zlewni bezpośredniej oraz dość mała objętość wód stanowią niekorzystne cechy
warunków morfometryczno-zlewniowych.
– Ocena stanu ekologicznego na podstawie elementów biologicznych (chlorofil „a” oraz indeks
makrofitowy ESMI) wskazała umiarkowany stan wód w Jednolitej Części Wód. Spośród
wspomagających ocenę wskaźników fizykochemicznych przezroczystość wody i średnie
nasycenie hypolimnionu tlenem przekraczały wartości dopuszczalnych dla stanu dobrego.
Ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do III klasy – stanu umiarkowanego.
Jeziora Bocznego koło Przerośli (substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego –
substancje priorytetowe oraz inne substancje specyficzne) – nie oceniano stanu chemicznego.
Jezioro Krzywe Filipowskie – polodowcowe jezioro rynnowe o głębokości maksymalnej 21,3 m.
Powierzchnia zwierciadła wody wynosi 51,25 ha, a objętość zbiornika 3.947,5 tys. m3. Misa jeziorna
jest bardzo wydłuŜona, dno jest zróŜnicowane. Jezioro i zlewnia połoŜone są na Obszarze
Chronionego Krajobrazu „Dolina Błędzianki”. Zbiornik objęty jest zakazem uŜywania jednostek
pływających z silnikami spalinowymi, tzw. „strefa ciszy”. Jezioro nie posiada ujęć wody
uŜytkowany przez Polski Związek Wędkarski został zakwalifikowany do typu wód sielawowych.
Jezioro odwadnia rzeka Bludzia, dopływ Błędzianki w dorzeczu Pregoły. Jezioro Krzywe jest jednym
z szeregu jezior tej rzeki: Kościelne, Białe, Przystajne, Czostków, Przerośl. Badania prowadzone
w 2007 r. wykazały, Ŝe jezioro wykazuje cechy zbiornika typu mezoeutroficznego, a stan czystości
odpowiadał II klasie czystości (1,85 pkt.). Przezroczystość wody jeziora średnio wynosiła 2,9 m.
Hypolimnion był całkowicie odtleniony, a takŜe zanotowano wysokie wartości związków azotu oraz
soli rozpuszczonych w wodzie. Stan sanitarny akwenu był dobry. Jezioro Krzywe jest umiarkowanie
podatne na degradację. Niekorzystna jest mała objętość wód w stosunku do długości linii brzegowej,
niewielki udział objętości hypolimnionu i przewaga pól uprawnych w zlewni bezpośredniej.
– Ocena stanu ekologicznego na podstawie elementów biologicznych (chlorofil „a” oraz indeks
makrofitowy ESMI) wskazała dobry stan wód w Jednolitej Części Wód. Wspomagające ocenę
wskaźniki fizykochemiczne (stęŜenia azotu ogólnego, fosforu ogólnego, przewodnictwo
elektrolityczne właściwe oraz przezroczystość wody) nie przekraczały wartości dopuszczalnych
dla stanu dobrego. Jedynie średnie nasycenie hypolimnionu tlenem było niskie kwalifikując
stan jako poniŜej dobrego - ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do III klasy
– stanu umiarkowanego.
29
Jeziora Krzywego koło Filipowa (substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego –
substancje priorytetowe oraz inne substancje specyficzne) – nie oceniano stanu chemicznego.
Jezioro Rospuda Filipowska – polodowcowe jezioro rynnowe o głębokości maksymalnej 38,9 m.
Powierzchnia zwierciadła wody wynosi 341,7 ha, a objętość zbiornika sięga 49.731,8 tys. m3. Misa
jeziorna jest wydłuŜona, dno jest bardzo zróŜnicowane. Jezioro i zlewnia połoŜone są na Obszarze
Chronionego Krajobrazu „Dolina Rospudy” oraz są chronione w ramach programu Natura 2000 jako
obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk (SOO) PLH200022 „Dolina Górnej Rospudy”. Zbiornik objęty
jest zakazem uŜywania jednostek pływających z silnikami spalinowymi, tzw. „strefa ciszy”. Akwen
leŜy z dala od zakładów przemysłowych, nie posiada ujęć wody powierzchniowej ani
zarejestrowanych bezpośrednich źródeł zanieczyszczeń wód. Zbiornik uŜytkowany przez Polski
Związek Wędkarski został zakwalifikowany do typu wód sielawowych. Zlewnia jeziora odwadniana
jest przez rzekę Rospudę, górny bieg Netty (dorzecze Wisły). W stosunkowo niewielkiej zlewni
jeziora sieć hydrologiczna jest umiarkowanie rozwinięta – poza Rospudą nie występują większe cieki,
lecz niewielkie strumienie. W zlewni całkowitej jeziora Rospuda występuje kilka jezior (Wysokie,
Niskie, Szymanek, Wysokie koło Rospudy, Czarne) o zróŜnicowanej powierzchni i głębokości,
z których największe to Czarne Filipowskie. Badania prowadzone w 2005 r. wykazały, Ŝe jezioro
wykazuje cechy zbiornika typu mezoeutroficznego, a stan czystości odpowiadał II klasie czystości
(1,87 pkt.). Przezroczystość wody jeziora oscylowała średnio w granicach 2,7 – 3,3 m. Natlenienie
hypolimnionu było słabe (ok. 9 %), zawartość związków fosforu nad dnem lokowała się na poziomie
III klasy. Stan sanitarny akwenu był dobry. Jezioro Rospuda Filipowska jest odporne na degradację.
Korzystnie dla jeziora przedstawiają się wszystkie wskaźniki morfometryczno-zlewniowe (np.: duŜa
głębokość, objętość, udział hypolimnionu w całkowitej objętości zbiornika, stosunkowo mała zlewnia
całkowita, wielkość wymiany wody w ciągu roku) .
– Ocena stanu ekologicznego na podstawie elementów biologicznych (chlorofil „a”,
multimetriks fitoplanktonowy, indeks makrofitowy ESMI, wskaźnik okrzemkowy – IOJ)
wskazała umiarkowany stan wód w Jednolitej Części Wód. Spośród badanych wskaźników
fizykochemicznych (stęŜenia azotu ogólnego, fosforu ogólnego, średniego nasycenia
hypolimnionu tlenem, przewodnictwa elektrolitycznego właściwego) przezroczystość wody
osiągnęła wartość poniŜej stanu dobrego, w związku z tym ostatecznie stan ekologiczny w JCW
zakwalifikowano do III klasy – stanu umiarkowanego.
– Ocena stanu chemicznego w 2010 roku prowadzono badania elementów chemicznych jeziora
Rospuda Filipowska (substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego – substancje
priorytetowe oraz inne substancje specyficzne) – wszystkie stęŜenia badanych wskaźników nie
przekraczały wartości określonych dla stanu dobrego.
Stan Jednolitej Części Wód – jeziora Rospuda Filipowska, wynikający ze stanu ekologicznego i
stanu chemicznego, jest zły.
Jezioro Garbaś – jest polodowcowym jeziorem rynnowym o powierzchni – 152,5 ha. Jest to akwen
bardzo głęboki – głębokość maksymalna wynosi 48,0 m (głębokość średnia sięga 20,9 m), o duŜej
objętości – 31809,7 tysięcy m3. Jezioro jest wydłuŜone, linia brzegowa jest dobrze rozwinięta, dno jest
średnio urozmaicone. Jezioro Garbaś zaliczane było do typu sielawowego, jednak ze względu na
postępującą eutrofizację jest obecnie zbiornikiem leszczowym. Jezioro uŜytkowane jest przez
Gospodarstwo Rybackie PZW w Suwałkach. Główną oś hydrologiczną zlewni jeziora Garbaś tworzy
rzeka Rospuda-Netta – prawobrzeŜny dopływ Biebrzy, o długości 102,5 km i powierzchni zlewni
1336,1 km2. W zlewni całkowitej jeziora Garbaś występuje kilkanaście jezior o zróŜnicowanej
powierzchni i głębokości, z których największe to: Rospuda Filipowska, Mieruńskie Wielkie, Czarne
Filipowskie i Kamienne. Na części jezior ustanowiona została tzw. strefa ciszy, natomiast ochroną
jako uŜytki ekologiczne objęte są jeziora Rospuda i Garbaś (program reintrodukcji troci jeziorowej
i innych rzadkich gatunków ryb) oraz jezioro Łanowicze (miejsce gniazdowania i lęgu wielu
gatunków ptaków). Jezioro leŜy z dala od zakładów przemysłowych, nie posiada ujęć wody
30
powierzchniowej. Jezioro nie posiada zarejestrowanych bezpośrednich źródeł zanieczyszczeń, w
zlewni głównego dopływu jeziora – Rospudy, w odległości około 6,6 km od jeziora znajduje się
pośrednie źródło zanieczyszczeń – zrzut ścieków oczyszczonych z oczyszczalni Spółdzielni
Mleczarskiej „Rospuda” w Filipowie. Ścieki dopływają najpierw do Jeziora Długiego Filipowskiego,
a dopiero potem do jeziora Garbaś. W odległości około 2,5 km na wschód od Filipowa znajduje się
wysypisko gminne o powierzchni około 0,68 ha. Jezioro i zlewnia połoŜone są na Obszarze
Chronionego Krajobrazu „Dolina Rospudy” oraz są chronione w ramach programu Natura 2000 jako
obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk (SOO) PLH200022 „Dolina Górnej Rospudy”. Zbiornik objęty
jest zakazem uŜywania jednostek pływających z silnikami spalinowymi, tzw. „strefa ciszy”. Badania
prowadzone w 2005 r. wykazały, Ŝe jezioro wykazuje cechy zbiornika typu eutroficznego, a stan
czystości odpowiadał II klasie czystości (2,33 pkt.). Spośród wskaźników włączonych do oceny
niekorzystnie przedstawiały się stęŜenia związków azotu, zawartość związków organicznych i soli
mineralnych oraz chlorofilu „a” obrazującego wielkość produkcji pierwotnej w zbiorniku, a takŜe
małe nasycenie hypolimnionu tlenem. Widzialność krąŜka Secchiego wynosiła średnio 2,0 m
(II klasa). Stan sanitarny akwenu był dobry. Jezioro Garbaś jest dość odporne na degradację – ze
względu na duŜą głębokość średnią i objętość akwenu korzystnie przedstawiają się praktycznie
wszystkie czynniki morfometryczno-zlewniowe.
– Ocena stanu ekologicznego na podstawie elementów biologicznych (chlorofil „a”,
multimetriks fitoplanktonowy, indeks makrofitowy ESMI, wskaźnik okrzemkowy – IOJ)
wskazała dobry stan wód w Jednolitej Części Wód. Spośród badanych wskaźników
fizykochemicznych (stęŜenia azotu ogólnego, fosforu ogólnego, średniego nasycenia
hypolimnionu tlenem, przewodnictwa elektrolitycznego właściwego, przezroczystość wody)
Ŝaden nie przekroczył wartości określonej dla stanu dobrego, w związku z tym ostatecznie stan
ekologiczny w JCW zakwalifikowano do II klasy – stanu dobrego.
Garbaś (substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego – substancje priorytetowe
oraz inne substancje specyficzne) – wszystkie stęŜenia badanych wskaźników nie przekraczały
wartości określonych dla stanu dobrego.
Stan Jednolitej Części Wód – jeziora Garbaś, wynikający ze stanu ekologicznego i stanu
chemicznego, jest dobry.
Jezioro Sumowo Bakałarzewskie – polodowcowe jezioro rynnowe o głębokości maksymalnej
12,8 m. Powierzchnia zwierciadła wody wynosi 110,3 ha, a objętość zbiornika sięga 8.266,8 tys. m3.
Misa jeziorna jest wydłuŜona, przypomina koryto rzeczne, dno jest niezbyt zróŜnicowane. Jezioro
i zlewnia połoŜone są na Obszarze Chronionego Krajobrazu „Dolina Rospudy” oraz są chronione
w ramach programu Natura 2000 jako obszar Specjalnej Ochrony Siedlisk (SOO) PLH200022 „Dolina
Górnej Rospudy”.. Zbiornik objęty jest zakazem uŜywania jednostek pływających z silnikami
spalinowymi, tzw. „strefa ciszy” Akwen leŜy z dala od zakładów przemysłowych, nie posiada ujęć
wody powierzchniowej ani zarejestrowanych bezpośrednich źródeł zanieczyszczeń wód. Zbiornik
uŜytkowany przez Polski Związek Wędkarski został zakwalifikowany do typu wód leszczowych.
Zlewnia jeziora odwadniana jest przez rzekę Rospudę, górny bieg Netty (dorzecze Wisły). W zlewni
Rospudy znajduje się jedno zarejestrowane pośrednie źródło zanieczyszczeń – zrzut ścieków
oczyszczonych z oczyszczalni Spółdzielni Mleczarskiej „Rospuda” w Filipowie (około 19 km od
jeziora) – ma on zbyt mały wpływ ze względu na szereg jezior znajdujących się między zrzutem
zanieczyszczeń a jeziorem Sumowo. W zlewni jeziora znajdują się dwa gminne składowiska odpadów
– w Filipowie i Bakałarzewie. Badania prowadzone w 2007 r. wykazały, Ŝe jezioro wykazuje cechy
zbiornika typu mezoeutroficznego, a stan czystości odpowiadał II klasie czystości (2,08 pkt.).
Przezroczystość wody jeziora oscylowała średnio w granicach 1,6 – 2,8 m. Natlenienie hypolimnionu
było dobre (ok. 30 %), ale zawartość związków biogennych nad dnem lokowała się na poziomie III
klasy. Stan sanitarny akwenu był dobry. Jezioro Sumowo Bakałarzewskie jest dość podatne na
degradację. Korzystnie dla jeziora przedstawia się umiarkowana głębokość średnia oraz róŜnorodny
31
sposób zagospodarowania zlewni bezpośredniej, natomiast wydłuŜenie jeziora, zbyt mały udział wód
hypolimnionu w objętości całkowitej oraz wielkość powierzchni zlewni całkowitej i duŜa ilość
przepływającej wody (decydująca o przepływowym charakterze jeziora) zaliczono do niezbyt
korzystnych warunków morfometryczno-zlewniowych.
– Ocena stanu ekologicznego na podstawie elementów biologicznych (chlorofil „a” multimetriks
fitoplanktonowy, indeks makrofitowy ESMI, wskaźnik okrzemkowy – IOJ) wskazała dobry
stan wód w Jednolitej Części Wód. Spośród badanych wskaźników fizykochemicznych
(stęŜenia azotu ogólnego, fosforu ogólnego, średniego nasycenia hypolimnionu tlenem,
przewodnictwa elektrolitycznego właściwego oraz przezroczystości wody) średnie nasycenie
hypolimnionu tlenem przekroczyło granicę stanu dobrego, w związku z tym ostatecznie stan
ekologiczny w JCW zakwalifikowano do III klasy – stanu umiarkowanego.
Sumowo Bakałarzewskie (substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego –
substancje priorytetowe oraz inne substancje specyficzne) – na podstawie uzyskanych wartości
oceniono stan chemiczny jako dobry.
Stan Jednolitej Części Wód – jeziora Sumowo Bakałarzewskie, wynikający ze stanu ekologicznego
i stanu chemicznego, jest zły.
Jezioro Jemieliste – polodowcowe jezioro rynnowe o głębokości maksymalnej 23,2 m. Powierzchnia
zwierciadła wody wynosi 58,8 ha, a objętość zbiornika 4.402,4 tys. m3. Akwen jest wydłuŜony, dno
jest zróŜnicowane, linia brzegowa dobrze rozwinięta. Jezioro i zlewnia połoŜone są na Obszarze
Chronionego Krajobrazu „Pojezierze Północnej Suwalszczyzny”. Zbiornik objęty jest zakazem
uŜywania jednostek pływających z silnikami spalinowymi, tzw. „strefa ciszy”. Jezioro znajduje się
w zlewni Jemieliścianki, dopływu jeziora OŜewo, uznawanego za obszar bezodpływowy zaliczony do
zlewni Szczeberki, dopływu Rospudy-Netty w dorzeczu Wisły. Jezioro nie posiada ujęć wody
uŜytkowany przez Polski Związek Wędkarski został zakwalifikowany do typu wód leszczowych.
Badania prowadzone w 2007 r. wykazały, Ŝe jezioro Jemieliste wykazuje cechy zbiornika typu
mezoeutroficznego, a stan czystości odpowiadał II klasie czystości (1,85 pkt.). Przezroczystość wody
jeziora średnio wynosiła 2,1 m. Hypolimnion był całkowicie odtleniony, zanotowano wysokie
wartości związków azotu w wodzie. Stan sanitarny akwenu był dobry. Jezioro Jemieliste jest
umiarkowanie podatne na degradację. Niekorzystna jest dość mała objętość wód w stosunku do
długości linii brzegowej, niewielki udział objętości hypolimnionu i przewaga pól uprawnych w zlewni
bezpośredniej. Pozostałe wskaźniki morfometryczno-zlewniowe świadczą korzystnie na stan
podatności – małe wielkości: dna czynnego, wymiany wody w jeziorze, powierzchni zlewni
całkowitej, a takŜe dość duŜa głębokość średnia.
– Ocena stanu ekologicznego na podstawie elementów biologicznych (chlorofil „a”, indeks
makrofitowy ESMI, wskaźnik okrzemkowy – IOJ) wskazała dobry stan wód w Jednolitej
Części Wód. Spośród wskaźników fizykochemicznych wspomagających ocenę brak tlenu
w hypolimnionie zdecydował, Ŝe ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do III
klasy – stanu umiarkowanego.
Ocena stanu chemicznego w 2010 roku nie prowadzono badań elementów chemicznych Jeziora
Jemielistego (substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego – substancje priorytetowe
oraz inne substancje specyficzne) – nie oceniano stanu chemicznego.
32
Klasyfikacja stanu ekologicznego jezior powiatu suwalskiego badanych w latach 2009 – 2010 w systemie monitoringu wód
powierzchniowych
Lp.
nazwa
jeziora
kod
jeziora
dorzecze
powierzchnia [ha]
głębokość
[m]
typ
abiotyczny
rodzaj
monitoringu
grupa
wskaźników
wskaźniki
klasyfikujące
Chlorofil a
Biologiczne
1.
Muliczne
30620
Niemen
25,7
11,3
5a
R (uzup.)
2009
liczba
wyników
min
max
średnia
ocena
wskaźnika
µg/l
3
<1
2,43
1,7
I
Makrofity
ESMI
Fitobentos IOJ
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
KrąŜek SD
m
3
4,6
5,7
5,2
d
Tlen nad dnem
Fizykochemiczne
jednostka
mg/l
-
-
-
-
-
Hypolimnion
O2
%
2
3,8
38,5
21,1
d
Przewodność
µS/cm
3
285
302
293
d
Azot ogólny
mg/l
3
0,64
1,17
0,94
d
Fosfor ogólny
mg/l
3
0,005
0,009
0,006
d
ocena grupy
wskaźników
STAN
EKOLOGICZNY
bardzo dobry
bardzo dobry
dobry
Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne – brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry – nie badano
Biologiczne
2.
Okrągłe
Wigierskie
30621
Niemen
12,2
12,8
6a
R (uzup.)
2009
Fizykochemiczne
Chlorofil a
µg/l
3
3,08
6,83
4,46
I
Makrofity
ESMI
-
-
-
-
-
-
Fitobentos IOJ
KrąŜek SD
m
3
1,7
3,9
2,7
d
Tlen nad dnem
mg/l
-
-
-
-
-
Hypolimnion
O2
%
2
0,7
9,5
5,1
(p.d.)
Przewodność
µS/cm
3
292
331
314
d
Azot ogólny
mg/l
3
0,84
1,16
1,04
d
Fosfor ogólny
mg/l
3
0,009
0,010
0,010
d
bardzo dobry
bardzo dobry
dobry
Biologiczne
3.
Staw
Wigierski
30618
Niemen
22,2
14,2
6a
B
2009
Chlorofil a
µg/l
4
1,59
2,52
2,03
I
Makrofity
ESMI
-
-
-
-
-
-
Fitobentos IOJ
-
-
-
-
-
-
KrąŜek SD
m
4
4,9
8,1
6,1
d
Tlen nad dnem
Fizykochemiczne
mg/l
-
-
-
-
-
Hypolimnion
O2
%
2
1,0
6,6
3,8
p.d.
Przewodność
Azot ogólny
µS/cm
mg/l
4
4
319
2,65
433
4,24
375
3,32
d
p.d.
Fosfor ogólny
mg/l
4
0,005
0,010
0,008
d
33
bardzo dobry
umiarkowany
poniŜej
dobrego
Lp.
nazwa
jeziora
kod
jeziora
dorzecze
powierzchnia [ha]
głębokość
[m]
typ
abiotyczny
rodzaj
monitoringu
grupa
wskaźników
wskaźniki
klasyfikujące
Chlorofil a
Biologiczne
4.
Długie
Wigierskie
30619
Niemen
80,0
14,8
5a
R
2010
liczba
wyników
min
max
średnia
ocena
wskaźnika
µg/l
14
<1,5
13,72
4,57
I
Multimetriks
fitoplanktonowy
-
1
-
-
0,81
I
Makrofity ESMI
-
1
0,506
0,506
0,506
II
Fitobentos IOJ
-
1
0,83
0,86
0,84
I
KrąŜek SD
m
14
0,9
5,4
3,1
d
mg/l
-
-
-
-
-
Tlen nad dnem
Fizykochemiczne
jednostka
Hypolimnion O2
%
6
0,0
8,0
1,7
(p.d.)
Przewodność
µS/cm
14
271
349
318
d
Azot ogólny
mg/l
14
0,67
1,87
1,07
d
Fosfor ogólny
mg/l
14
0,012
0,064
0,029
d
ocena grupy
wskaźników
STAN
EKOLOGICZNY
dobry
dobry
dobry
Chlorofil a
Biologiczne
Makrofity ESMI
KrąŜek SD
5. WiŜajny
30579
Pregoła
293,1
5,3
6b
O
2010
3
8,7
23,62
13,97
II
-
1
0,239
0,239
0,239
III
m
4
0,9
3,0
1,8
d
mg/l
2
10,0
11,3
10,7
d
%
4
-
-
-
-
Przewodność
µS/cm
4
230
255
241
d
Azot ogólny
mg/l
4
1,44
1,75
1,6
d
Fosfor ogólny
mg/l
4
0,028
0,045
0,037
d
Tlen nad dnem
Fizykochemiczne
µg/l
Hypolimnion O2
umiarkowany
umiarkowany
dobry
6. Hańcza
30614
Niemen
311,4
108,5
5a
D
2010
Chlorofil a
Multimetriks
fitoplanktonowy
Makrofity ESMI
Biologiczne
µg/l
3
1,77
3,27
2,71
I
-
1
-
-
0,61
I
-
1
0,662
0,662
0,662
II/I*
Fitobentos IOJ
-
1
0,62
0,62
0,62
II
KrąŜek SD
m
4
4,6
7,1
5,5
d
mg/l
-
-
-
-
-
%
2
77,2
90,6
83,9
d
Przewodność
µS/cm
4
225
248
238
d
Azot ogólny
mg/l
4
0,71
1,21
0,91
d
Fosfor ogólny
mg/l
4
0,008
0,021
0,013
d
Arsen
mg/l
6
<0,02
<0,02
< 0,02
d
Bar
mg/l
6
0,016
0,022
0,022
d
Bor
Chrom
mg/l
mg/l
6
6
< 0,05
< 0,002
< 0,05
< 0,002
< 0,05
< 0,002
d
d
Cynk
mg/l
6
< 0,02
0,026
0,026
d
Tlen nad dnem
Fizykochemiczne
Specyficzne
zanieczyszczenia
syntetyczne i
niesyntetyczne
34
Hypolimnion O2
dobry
dobry
dobry
dobry
Lp.
nazwa
jeziora
kod
jeziora
dorzecze
powierzchnia [ha]
głębokość
[m]
typ
abiotyczny
rodzaj
monitoringu
grupa
wskaźników
wskaźniki
klasyfikujące
Biologiczne
jednostka
liczba
wyników
min
max
średnia
ocena
wskaźnika
Miedź
mg/l
6
< 0,004
0,021
0,021
d
Glin
Fenole lotne
mg/l
mg/l
6
5
< 0,01
<0,001
0,02
0,002
0,02
0,002
d
d
Cyjanki wolne
mg/l
5
< 0,01
< 0,01
< 0,01
d
Chlorofil a
µg/l
3
2,15
23,58
10,48
III
-
1
0,495
0,495
0,495
II
p.d.
Makrofity ESMI
KrąŜek SD
Boczne
7. koło
Przerośli
30588
Pregoła
m
2
1,9
2,9
2,4
mg/l
-
-
-
-
-
%
1
0,6
0,6
0,6
p.d.
Przewodność
µS/cm
4
249
280
264
d
Azot ogólny
mg/l
4
0,7
1,05
0,83
d
Fosfor ogólny
mg/l
4
0,016
0,044
0,060
d
Chlorofil a
µg/l
3
4,02
6,83
5,67
Biologiczne
Makrofity ESMI
1
0,405
0,405
0,405
II
58,3
33,5
5a
O
2010
Tlen nad dnem
Fizykochemiczne
Hypolimnion O2
KrąŜek SD
Krzywe
8.
Filipowskie
30585
Pregoła
51,25
21,3
6a
O
2010
m
4
2,0
3,2
1,7
mg/l
-
-
-
-
-
%
2
0,0
0,7
0,3
p.d.
Przewodność
µS/cm
4
314
348
331
d
Azot ogólny
mg/l
4
0,95
1,34
1,11
d
Fosfor ogólny
mg/l
4
0,018
0,033
0,024
d
Tlen nad dnem
Fizykochemiczne
I
Hypolimnion O2
ocena grupy
wskaźników
STAN
EKOLOGICZNY
umiarkowany
poniŜej
dobrego
umiarkowany
dobry
d
poniŜej
dobrego
umiarkowany
9. Rospuda
Filipowska
30004
Wisła
341,7
38,9
5a
D
2010
Chlorofil a
Biologiczne
µg/l
3
2,9
22,92
11,1
III
Multimetriks
fitoplanktonowy
-
1
-
-
2,02
III
Makrofity ESMI
Fitobentos IOJ
-
1
1
0,638
0,63
0,638
0,63
0,638
0,63
II
II
p.d.
KrąŜek SD
m
4
1,6
3,2
2,4
mg/l
-
-
-
-
-
%
2
6,8
46,3
26,6
d
Przewodność
µS/cm
4
249
283
271
d
Azot ogólny
mg/l
4
0,63
1,17
0,91
d
Fosfor ogólny
mg/l
4
0,022
0,048
0,033
d
Arsen
mg/l
6
<0,02
<0,02
< 0,02
d
Bar
mg/l
6
0,025
0,031
0,031
d
Bor
mg/l
6
< 0,05
0,06
0,06
d
Chrom
Cynk
mg/l
mg/l
6
6
< 0,002
< 0,02
< 0,002
0,055
< 0,002
0,055
d
d
Tlen nad dnem
Fizykochemiczne
Specyficzne
zanieczyszczenia
syntetyczne i
niesyntetyczne
35
Hypolimnion O2
umiarkowany
umiarkowany
poniŜej
dobrego
dobry
Lp.
nazwa
jeziora
kod
jeziora
dorzecze
powierzchnia [ha]
głębokość
[m]
typ
abiotyczny
rodzaj
monitoringu
grupa
wskaźników
wskaźniki
klasyfikujące
jednostka
liczba
wyników
min
max
średnia
ocena
wskaźnika
Miedź
mg/l
6
< 0,004
0,009
0,009
d
Glin
Fenole lotne
mg/l
mg/l
6
6
< 0,01
<0,001
0,02
0,002
0,02
0,002
d
d
Cyjanki wolne
mg/l
6
< 0,01
< 0,01
< 0,01
d
Chlorofil a
µg/l
3
5,89
10,57
8,98
II
-
1
-
-
-
II
-
1
0,445
0,445
0,445
II
Fitobentos IOJ
-
1
0,86
0,86
0,86
I
KrąŜek SD
m
4
1,4
2,9
2,1
d
Multimetriks
fitoplanktonowy
Makrofity ESMI
Biologiczne
Tlen nad dnem
Fizykochemiczne
10. Garbaś
30009
Wisła
152,5
48,0
6a
D
2010
Specyficzne
zanieczyszczenia
syntetyczne i
niesyntetyczne
36
mg/l
-
-
-
-
-
%
2
8,7
24,3
16,5
d
Przewodność
µS/cm
4
297
352
331
d
Azot ogólny
mg/l
4
0,97
1,15
1,04
d
Fosfor ogólny
Arsen
mg/l
mg/l
4
6
0,028
<0,02
0,038
<0,02
0,034
< 0,02
d
d
Bar
mg/l
6
0,024
0,036
0,036
d
Bor
mg/l
6
< 0,05
< 0,05
< 0,05
d
Chrom
mg/l
6
< 0,002
< 0,002
< 0,002
d
Cynk
mg/l
6
< 0,02
0,091
0,091
d
Miedź
mg/l
6
< 0,004
0,013
0,013
d
Glin
mg/l
6
< 0,01
0,02
0,02
d
Fenole lotne
mg/l
5
<0,001
0,004
0,004
d
Cyjanki wolne
mg/l
5
< 0,01
< 0,01
< 0,01
d
Hypolimnion O2
ocena grupy
wskaźników
STAN
EKOLOGICZNY
dobry
dobry
dobry
dobry
Lp.
nazwa
jeziora
kod
jeziora
dorzecze
powierzchnia
[ha]
głębokość [m]
typ
abiotyczny
rodzaj
monitoringu
grupa
wskaźników
wskaźniki
klasyfikujące
jednostka
liczba
wyników
min
max
średnia
ocena
wskaźnika
Chlorofil a
Multimetriks
fitoplanktonowy
µg/l
3
11,69
14,31
13,1
II
Biologiczne
-
1
-
-
-
II
Makrofity ESMI
-
1
0,39
0,39
0,39
II
Fitobentos IOJ
-
1
0,79
0,79
0,72
II
KrąŜek SD
m
4
1,5
2,2
1,9
d
mg/l
-
-
-
-
-
%
2
0,0
0,9
0,5
p.d.
Przewodność
µS/cm
4
308
358
336
d
Azot ogólny
mg/l
4
0,9
1,43
1,17
d
Fosfor ogólny
mg/l
4
0,026
0,048
0,034
d
Arsen
mg/l
6
<0,02
<0,02
< 0,02
d
Bar
mg/l
6
0,027
0,036
0,036
d
Bor
mg/l
6
0,08
mg/l
6
< 0,002
Cynk
mg/l
6
0,076
0,08
<
0,002
0,076
d
Chrom
< 0,05
<
0,002
< 0,02
Tlen nad dnem
Fizykochemiczne
11.
Sumowo
Bakałarzewskie
30012
Wisła
110,3
12,8
6a
D
2010
Specyficzne
zanieczyszczenia
syntetyczne i
niesyntetyczne
Biologiczne
Hypolimnion O2
12.
Jemieliste
30019
Wisła
58,8
23,2
5a
mg/l
6
0,008
0,008
d
Glin
mg/l
6
< 0,01
0,02
0,02
d
Fenole lotne
mg/l
5
<0,001
0,005
0,005
d
Cyjanki wolne
mg/l
5
< 0,01
< 0,01
< 0,01
d
Chlorofil a
µg/l
3
3,55
16,09
7,95
II
-
1
0,592
0,592
0,592
II
d
m
4
2,1
3,7
2,5
mg/l
-
-
-
-
-
%
2
0,1
0,5
0,3
p.d.
Przewodność
µS/cm
4
228
253
243
d
Azot ogólny
Fosfor ogólny
mg/l
mg/l
4
4
0,81
0,017
1,58
0,041
1,31
0,029
d
d
Tlen nad dnem
Fizykochemiczne
Hypolimnion O2
37
d
Miedź
KrąŜek SD
O
2010
STAN
EKOLOGICZNY
dobry
poniŜej
dobrego
umiarkowany
d
<
0,004
Makrofity ESMI
ocena
grupy
wskaźni
ków
dobry
dobry
poniŜej
dobrego
umiarkowany
Objaśnienia:
Typ abiotyczny: 5 a – jeziora o wysokiej zawartości wapnia, o małym wpływie zlewni, stratyfikowane (współczynnik Schindlera < 2)
5 b – jeziora o wysokiej zawartości wapnia, o małym wpływie zlewni, niestratyfikowane (współczynnik Schindlera < 2)
6 a – jeziora o wysokiej zawartości wapnia, o duŜym wpływie zlewni, stratyfikowane (współczynnik Schindlera > 2)
6 b – jeziora o wysokiej zawartości wapnia, o duŜym wpływie zlewni, niestratyfikowane (współczynnik Schindlera > 2)
Rodzaj sieci: R – monitoring diagnostyczny reperowy, D – monitoring diagnostyczny, O – monitoring operacyjny, B – monitoring badawczy
Objaśnienia wskaźników: ESMI – makrofitowy indeks stanu ekologicznego, IOJ – indeks okrzemkowy jezior, Hypolimnion O2 – natlenienie hypolimnionu tlenem,
* - wskaźnik podwyŜszony do I klasy ze względu na znaczny udział ramienic w składzie makrofitów
−
stan ekologiczny – w przypadku minimum 3 prób w roku wylicza się średnią arytmetyczną, dla wskaźnika makrofitowego ESMI i wskaźnika okrzemkowego IOJ – wartość
pojedynczego badania.
d - stan dobry
p.d. - stan poniŜej dobrego
(p.d.) - stan poniŜej dobrego nieuwzględniony w ocenie ze względu na naturalne niskie natlenienie hypolimnionu
38
Klasyfikacja stanu chemicznego jezior powiatu suwalskiego badanych w latach 2009 – 2010 w systemie monitoringu wód
powierzchniowych
Lp.
nazwa
jeziora
kod
jeziora
dorzecze
powierzchnia [ha]
głębokość
[m]
typ
abiotyczny
rodzaj
monitoringu
Substancje
priorytetowe
Długie
1.
Wigierskie
30619
Niemen
80,0
14,8
5a
R
2009
Inne
substancje
zanieczyszczające
2. Hańcza
30614
Niemen
311,4
108,5
5a
D
2010
Antracen
µg/l
liczba
wyników
2
< 0,0001
0,00056
0,00056
dobry
Benzen
µg/l
3
< 25
< 25
< 25
dobry
Fluoranten
µg/l
4
0,00162
0,01332
0,01332
dobry
Naftalen
µg/l
2
0,02808
0,03339
0,03074
dobry
Benzo(a)piren
µg/l
4
< 0,0005
0,00118
0,00118
dobry
Benzo(b)fluoranten
µg/l
4
0,00191
0,00225
Benzo(k)fluoranten
µg/l
4
0,00064
0,00100
0,00288
dobry
Benzo(g,h,i)perylen
µg/l
4
0,00111
0,00187
Indeno(1,2,3-c,d)piren
µg/l
4
< 0,002
0,00289
0,00224
(p.d.)
HCH
µg/l
4
< 0,005
µg/l
µg/l
4
4
< 0,5
<7
< 0,005
< 0,5
< 0,005
< 0,5
dobry
Kadm
Ołów
<7
<7
dobry
dobry
Rtęć
µg/l
4
< 0,5
< 0,5
pgo
dobry
Nikiel
µg/l
4
<2
20
5
dobry
Aldryna
µg/l
< 0,005
< 0,005
Dieldryna
µg/l
4
4
< 0,005
< 0,005
Endryna
µg/l
4
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
Izodryna
µg/l
4
< 0,005
< 0,005
DDT całkowity
µg/l
4
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
Alachlor
µg/l
4
< 0,5
< 0,5
< 0,5
dobry
Antracen
µg/l
11
< 0,0001
0,0006
0,0006
dobry
Atrazyna
Benzen
µg/l
µg/l
4
11
< 0,5
< 0,05
< 0,5
< 0,05
< 0,5
< 0,05
dobry
dobry
µg/l
2
< 0,05
< 0,05
< 0,05
p.g.o.
grupa
wskaźników
Substancje
priorytetowe
wskaźniki
klasyfikujące
Difenyloetery
bromowane
Kadm
jednostka
min
max
średnia
ocena
wskaźnika
µg/l
11
< 0,2
0,6
0,6
dobry
Chlorfenwinfos
µg/l
7
< 0,1
< 0,2
< 0,2
dobry
Chlorpyrifos
µg/l
7
< 0,1
< 0,2
< 0,2
p.g.o.
EDC
µg/l
4
< 0,05
< 0,05
< 0,05
dobry
Dichlorometan
µg/l
11
< 0,05
< 0,25
< 0,25
dobry
DEHP
µg/l
7
< 0,05
< 0,5
< 0,5
dobry
Fluoranten
µg/l
12
< 0,0005
0,00927
0,00927
dobry
HCBD
µg/l
7
< 0,05
< 0,5
< 0,5
dobry
HCH
µg/l
12
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
Ołów
µg/l
11
<2
<7
<7
dobry
39
STAN
CHEMICZNY
dobry
dobry
Lp.
nazwa
jeziora
kod
jeziora
dorzecze
powierzchnia [ha]
głębokość
[m]
typ
abiotyczny
rodzaj
monitoringu
Inne
substancje
zanieczyszczające
3. Rospuda
Filipowska
30004
Wisła
341,7
38,9
5a
D
2010
jednostka
liczba
wyników
Rtęć
µg/l
12
< 0,5
< 0,5
< 0,5
p.g.o.
Naftalen
Nikiel
µg/l
µg/l
12
11
0,00089
<2
0,389
<5
0,050
<5
dobry
dobry
Nonylofenole
µg/l
7
< 0,5
< 0,5
< 0,5
dobry
Oktylofenole
µg/l
7
< 0,5
< 0,5
< 0,5
p.g.o.
Benzo(a)piren
µg/l
12
< 0,0005
0,00176
0,00176
dobry
Benzo(b)fluoranten
µg/l
12
< 0,0005
0,00205
Benzo(k)fluoranten
µg/l
12
< 0,0005
0,00124
0,0028
dobry
Benzo(g,h,i)perylen
µg/l
12
< 0,001
0,00144
µg/l
12
< 0,002
0,0004
dobry
Symazyna
µg/l
4
< 0,5
< 0,002
< 0,5
< 0,5
dobry
TCB
µg/l
4
< 0,05
< 0,05
< 0,05
dobry
Trichlorometan
(chloroform)
µg/l
11
< 0,05
< 0,06
< 0,06
dobry
Trifluralina
Aldryna
µg/l
µg/l
< 0,1
< 0,005
< 0,2
< 0,005
< 0,2
p.g.o.
Dieldryna
µg/l
7
12
12
< 0,005
< 0,005
Endryna
µg/l
12
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
Izodryna
µg/l
12
< 0,005
< 0,005
DDT izomer parapara
µg/l
7
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
DDT całkowity
µg/l
5
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
TRI
µg/l
11
< 0,08
< 0,08
< 0,08
dobry
PER
µg/l
11
< 0,08
< 0,08
< 0,08
dobry
Alachlor
µg/l
4
< 0,5
< 0,5
< 0,5
dobry
Antracen
µg/l
12
< 0,0001
0,00175
0,00175
dobry
Atrazyna
µg/l
4
< 0,5
< 0,5
< 0,5
dobry
Benzen
Difenyloetery
bromowane
Kadm
µg/l
11
< 0,05
< 0,05
< 0,05
dobry
µg/l
2
< 0,05
< 0,05
< 0,05
p.g.o.
µg/l
11
< 0,2
0,9
0,9
dobry
Chlorfenwinfos
µg/l
7
< 0,1
< 0,2
< 0,2
dobry
Chlorpyrifos
µg/l
7
< 0,1
< 0,2
< 0,2
p.g.o.
EDC
µg/l
4
< 0,05
< 0,05
< 0,05
dobry
Dichlorometan
µg/l
11
< 0,05
< 0,25
< 0,25
dobry
DEHP
µg/l
7
< 0,05
< 0,5
< 0,5
dobry
Fluoranten
µg/l
12
< 0,0005
0,00959
0,00959
dobry
HCBD
µg/l
7
< 0,05
< 0,5
< 0,5
dobry
HCH
µg/l
12
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
grupa
wskaźników
Substancje
priorytetowe
wskaźniki
klasyfikujące
40
min
max
średnia
ocena
wskaźnika
STAN
CHEMICZNY
dobry
Lp.
nazwa
jeziora
kod
jeziora
dorzecze
powierzchnia [ha]
głębokość
[m]
typ
abiotyczny
rodzaj
monitoringu
Inne
substancje
zanieczyszczające
4. Garbaś
30009
Wisła
152,5
48,0
6a
D
2010
jednostka
liczba
wyników
Ołów
µg/l
11
<2
Rtęć
Naftalen
µg/l
µg/l
11
12
< 0,5
< 0,005
Nikiel
µg/l
11
<2
Nonylofenole
µg/l
7
< 0,5
Oktylofenole
µg/l
7
< 0,5
< 0,5
< 0,5
p.g.o.
Benzo(a)piren
µg/l
12
< 0,0005
0,00174
0,00174
dobry
Benzo(b)fluoranten
µg/l
12
< 0,0005
0,00268
Benzo(k)fluoranten
µg/l
12
< 0,0005
0,00156
0,0015
dobry
Benzo(g,h,i)perylen
µg/l
12
< 0,001
0,00405
µg/l
12
< 0,002
0,00463
0,0020
dobry
Symazyna
µg/l
4
< 0,5
< 0,5
< 0,5
dobry
TCB
Trichlorometan
(chloroform)
Trifluralina
µg/l
4
< 0,05
< 0,05
< 0,05
dobry
µg/l
11
< 0,05
< 0,06
< 0,06
dobry
µg/l
7
< 0,1
< 0,2
< 0,2
p.g.o.
Aldryna
µg/l
< 0,005
< 0,005
Dieldryna
µg/l
12
12
< 0,005
< 0,005
Endryna
µg/l
12
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
Izodryna
µg/l
12
< 0,005
< 0,005
DDT izomer parapara
µg/l
7
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
DDT całkowity
µg/l
5
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
TRI
µg/l
11
< 0,08
< 0,08
< 0,08
dobry
PER
µg/l
11
< 0,08
< 0,08
< 0,08
dobry
Alachlor
µg/l
4
< 0,5
< 0,5
< 0,5
dobry
Antracen
µg/l
11
< 0,0001
0,00081
0,00081
dobry
Atrazyna
Benzen
µg/l
µg/l
4
11
< 0,5
< 0,05
< 0,5
< 0,05
< 0,5
< 0,05
dobry
dobry
µg/l
2
< 0,05
< 0,05
< 0,05
p.g.o.
µg/l
12
< 0,2
0,8
0,8
dobry
Chlorfenwinfos
µg/l
7
< 0,1
< 0,2
< 0,2
dobry
Chlorpyrifos
µg/l
7
< 0,1
< 0,2
< 0,2
p.g.o.
EDC
µg/l
4
< 0,05
< 0,05
< 0,05
dobry
Dichlorometan
µg/l
11
< 0,05
< 0,25
< 0,25
dobry
DEHP
µg/l
7
< 0,05
< 0,5
< 0,5
dobry
Fluoranten
µg/l
12
< 0,0005
0,00927
0,00927
dobry
HCBD
µg/l
7
< 0,05
< 0,5
< 0,5
dobry
grupa
wskaźników
Substancje
priorytetowe
wskaźniki
klasyfikujące
Difenyloetery
bromowane
Kadm
41
min
średnia
ocena
wskaźnika
<7
<7
dobry
< 0,5
0,371
< 0,5
0,075
dobry
dobry
<5
<5
dobry
< 0,5
< 0,5
dobry
max
STAN
CHEMICZNY
dobry
Lp.
nazwa
jeziora
kod
jeziora
dorzecze
powierzchnia [ha]
głębokość
[m]
typ
abiotyczny
rodzaj
monitoringu
Inne
substancje
zanieczyszczające
5. Sumowo
Bakałarzewskie
30012
Wisła
110,3
12,8
6a
D
2010
jednostka
liczba
wyników
min
max
średnia
ocena
wskaźnika
HCH
µg/l
12
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
Ołów
Rtęć
µg/l
µg/l
11
11
<2
< 0,5
<7
< 0,5
<7
< 0,5
dobry
p.g.o.
Naftalen
µg/l
12
< 0,005
0,228
0,037
dobry
Nikiel
µg/l
11
<2
<5
<5
dobry
Nonylofenole
µg/l
7
< 0,5
< 0,5
< 0,5
dobry
Oktylofenole
µg/l
7
< 0,5
< 0,5
< 0,5
p.g.o.
Benzo(a)piren
µg/l
12
< 0,0005
0,00206
0,00206
dobry
Benzo(b)fluoranten
µg/l
12
< 0,0005
0,00399
Benzo(k)fluoranten
µg/l
12
< 0,0005
0,00164
0,0015
dobry
Benzo(g,h,i)perylen
µg/l
12
< 0,001
0,00369
µg/l
12
< 0,002
0,00288
0,0014
dobry
Symazyna
TCB
µg/l
µg/l
4
4
< 0,5
< 0,05
< 0,5
< 0,05
< 0,5
< 0,05
dobry
dobry
Trichlorometan
(chloroform)
µg/l
11
< 0,05
< 0,06
< 0,06
dobry
Trifluralina
µg/l
7
< 0,1
< 0,2
< 0,2
p.g.o.
Aldryna
µg/l
< 0,005
< 0,005
Dieldryna
µg/l
12
12
< 0,005
< 0,005
Endryna
µg/l
12
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
Izodryna
µg/l
12
< 0,005
< 0,005
DDT izomer parapara
µg/l
7
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
DDT całkowity
µg/l
5
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
TRI
µg/l
11
< 0,08
< 0,08
< 0,08
dobry
PER
µg/l
11
< 0,08
< 0,08
< 0,08
dobry
Alachlor
µg/l
4
< 0,5
< 0,5
< 0,5
dobry
Antracen
Atrazyna
µg/l
µg/l
11
4
< 0,0001
< 0,5
0,0005
< 0,5
0,0005
< 0,5
dobry
dobry
Benzen
µg/l
11
< 0,05
< 0,05
< 0,05
dobry
µg/l
4
< 0,05
< 0,05
< 0,05
p.g.o.
grupa
wskaźników
Substancje
priorytetowe
wskaźniki
klasyfikujące
Difenyloetery
bromowane
Kadm
µg/l
11
< 0,5
0,8
0,8
dobry
Chlorfenwinfos
µg/l
8
< 0,1
< 0,2
< 0,2
dobry
Chlorpyrifos
µg/l
8
< 0,1
< 0,2
< 0,2
p.g.o.
EDC
µg/l
4
< 0,05
< 0,05
< 0,05
dobry
Dichlorometan
µg/l
11
< 0,05
< 0,25
< 0,25
dobry
DEHP
µg/l
7
< 0,05
< 0,5
< 0,5
dobry
Fluoranten
µg/l
12
< 0,0005
0,00631
0,00631
dobry
42
STAN
CHEMICZNY
dobry
Lp.
nazwa
jeziora
kod
jeziora
dorzecze
powierzchnia [ha]
głębokość
[m]
typ
abiotyczny
rodzaj
monitoringu
grupa
wskaźników
wskaźniki
klasyfikujące
liczba
wyników
min
max
średnia
ocena
wskaźnika
HCBD
µg/l
8
< 0,05
< 0,5
< 0,5
dobry
HCH
Ołów
µg/l
µg/l
12
11
< 0,005
<2
< 0,005
<7
< 0,005
<7
dobry
dobry
Rtęć
µg/l
12
< 0,5
< 0,5
< 0,5
p.g.o.
Naftalen
µg/l
12
< 0,005
1,426
0,18
dobry
Nikiel
µg/l
11
<2
<5
<5
dobry
Nonylofenole
µg/l
8
< 0,5
< 0,5
< 0,5
dobry
Oktylofenole
µg/l
8
< 0,5
< 0,5
< 0,5
p.g.o.
Benzo(a)piren
µg/l
12
< 0,0005
0,00205
0,00205
dobry
Benzo(b)fluoranten
µg/l
12
< 0,0005
0,0038
Benzo(k)fluoranten
µg/l
12
< 0,0005
0,00356
0,0015
dobry
Benzo(g,h,i)perylen
µg/l
12
< 0,001
0,00522
Symazyna
µg/l
µg/l
12
4
< 0,002
< 0,5
< 0,002
< 0,5
0,0015
dobry
< 0,5
dobry
TCB
µg/l
4
< 0,05
< 0,05
< 0,05
dobry
µg/l
11
< 0,05
< 0,06
< 0,06
dobry
< 0,2
p.g.o.
< 0,005
dobry
Trichlorometan
(chloroform)
Trifluralina
Inne
substancje
zanieczyszczające
jednostka
µg/l
8
< 0,1
< 0,2
Aldryna
µg/l
< 0,005
< 0,005
Dieldryna
µg/l
12
12
< 0,005
< 0,005
Endryna
µg/l
12
< 0,005
< 0,005
Izodryna
µg/l
12
< 0,005
< 0,005
DDT izomer parapara
µg/l
5
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
DDT całkowity
µg/l
5
< 0,005
< 0,005
< 0,005
dobry
TRI
µg/l
11
< 0,08
< 0,08
< 0,08
dobry
PER
µg/l
11
< 0,08
< 0,08
< 0,08
dobry
STAN
CHEMICZNY
Objaśnienia:
Typ abiotyczny: 5 a – jeziora o wysokiej zawartości wapnia, o małym wpływie zlewni, stratyfikowane (współczynnik Schindlera < 2)
5 b – jeziora o wysokiej zawartości wapnia, o małym wpływie zlewni, niestratyfikowane (współczynnik Schindlera < 2)
6 a – jeziora o wysokiej zawartości wapnia, o duŜym wpływie zlewni, stratyfikowane (współczynnik Schindlera > 2)
6 b – jeziora o wysokiej zawartości wapnia, o duŜym wpływie zlewni, niestratyfikowane (współczynnik Schindlera > 2)
Rodzaj sieci: D – monitoring diagnostyczny, R – diagnostyczny reperowy, O – monitoring operacyjny
Objaśnienia skrótów wskaźników: EDC – 1,2-dichloroetan, DEHP – Di(2-etyloheksyl)ftalan, HCBD – Heksachlorobutadien, HCH – heksachlorocykloheksan (lindan), TCB – Trichlorobenzeny, TRI –
Trichloroetylen, PER – Tetrachloroetylen
43
−
stan chemiczny:
o
dla alachloru, antracenu, benzenu, kadmu, chlorfenwinfosu, chlorpyrifosu, fluorantenu, heksachlorobenzenu, heksachlorobutadienu, heksachlorocykloheksanu, rtęci,
nonylofenoli, benzo(a)pirenu, symazyny – wartość maksymalna;
o
dla difenyloeterów bromowanych, 1,2-dichloroetanu, dichlorometanu, Di(2-etyloheksyl)ftalanu, ołowiu, naftalenu, niklu, oktylofenolu, sumy benzo(b)fluorantenu i
benzo(k)fluorantenu, sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu, trichlorobenzenów, trichlorometanu, trifluraliny, sumy aldryny, endryny, dieldryny i izodryny
DDT izomeru para-para, DDT całkowitego, trichloroetylenu, tetrachloroetylenu – średnia arytmetyczna.
p.g.o. – poniŜej granicy oznaczalności
(p.d.) - stan poniŜej dobrego nieuwzględniony w ocenie ze względu na niewielkie przekroczenie granicy stanu dobrego (wymaga potwierdzenia w następnych badaniach)
44
ZESTAWIENIE TABELARYCZNE KLASYFIKACJI STANU JEZIOR POWIATU SUWALSKIEGO BADANYCH W LATACH 2009 – 2010
STAN EKOLOGICZNY
Klasyfikacja stanu ekologicznego
Substancje priorytetowe
dla polityki wodnej
Inne substancje
zanieczyszczające wg KOM
2006/0129(COD)
Klasyfikacja stanu
chemicznego
BD
–
–
–
–
d
–
(pd)
d
d
d
d
–
BD
–
–
–
–
d
–
(pd)
d
d
d
d
–
D
–
–
–
–
d
–
d
d
d
d
d
d
D
d
d
D
D
d
–
d
d
d
d
d
d
D
d
d
D
D
pd
–
d
d
d
d
pd
d
U
d
d
D
Z
II
d
–
pd
d
d
d
pd
d
U
d
d
D
Z
III
pd
–
pd
d
d
d
pd
–
U
–
–
–
–
II
d
–
pd
d
d
d
pd
–
U
–
–
–
–
II
d
–
pd
d
d
d
pd
–
U
–
–
–
–
III
III
d
d
–
d
d
d
d
–
U
–
–
–
–
–
I
d
-
pd
d
pd
d
pd
-
U
–
–
–
–
12,8
30621
6a
MRu
I
–
–
–
I
80,0
7,4
30619
5a
MR
I
I
I
II
II
Garbaś
Wisła
152,5
20,9
30009
6a
MD
II
II
I
II
II
Hańcza
Niemen
311,4
38,7
30614
5a
MD
I
I
II
I
II
Rospuda Filipowska
Wisła
341,7
14,5
30004
5a
MD
III
III
II
II
III
Sumowo Bakałarzewskie
Wisła
110,3
7,5
30012
6a
MD
II
II
II
II
Boczne k/Przerośli
Pregoła
58,3
15,3
30588
5a
MO
III
–
–
II
Jemieliste
Wisła
58,8
7,5
30019
5a
MO
II
–
–
II
Krzywe k/Przerośli
Pregoła
51,25
7,7
30585
6a
MO
I
–
–
II
WiŜajny
Pregoła
293,1
2,6
30579
6b
MO
II
–
–
Staw Wigierski
Niemen
22,2
3,0
30618
6a
MB
I
–
–
Dorzecze
Rodzaj monitoringu
MR – monitoring reperowy
MD – monitoring diagnostyczny
MO – monitoring operacyjny
MB – monitoring badawczy
Ocena wskaźników
d – stan dobry
(pd) – stan poniŜej dobrego
nieuwzględniony w ocenie
pd – stan poniŜej dobrego
Klasa elementów
fizykochemicznych
12,2
Niemen
Fosfor ogólny
Niemen
Długie Wigierskie
Azot ogólny
Okrągłe Wigierskie
Przewodność w 20°C
–
Średnie nasycenie
hypolimnionu tlenem
–
Tlen rozpuszczony – nad
dnem w okresie letnim
I
Przezroczystość – widzialność
krąŜka Secchiego (SD)
Rodzaj monitoringu
MRu
Klasa elementów
biologicznych
Typ abiotyczny
5a
Makrofitowy Indeks Stanu
Ekologicznego ESMI
Kod jeziora (MPHP)
30620
Multimetriks
fitoplanktonowy
Fitobentos
– wskaźnik okrzemkowy
IOJ
Głębokość średnia [m]
11,3
Fitoplankton – chlorofil a
Powierzchnia jeziora [ha]
25,7
Nazwa jeziora
Niemen
ELEMENTY FIZYKOCHEMICZNE
–
I
d
–
d
d
d
d
d
KLASYFIKACJA EKOLOGICZNA
BD - stan bardzo dobry
D
- stan dobry
U
- stan umiarkowany
S
- stan słaby
Z
- stan zły
45
KLASYFIKACJA CHEMICZNA
D
Z
- stan dobry
- stan zły
STAN JCW
D
Z
- stan dobry
- stan zły
STAN JCW
Substancje szczególnie szkodliwe dla
środowiska wodnego – specyficzne
zanieczyszczenia syntetyczne i
niesyntetyczne
–
ELEMENTY BIOLOGICZNE
Muliczne
UWAGA:
STAN
CHEMICZNY
KONTROLE PROBLEMOWE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ
Zgodnie z ewidencją zakładów odprowadzających ścieki do wód powierzchniowych lub do ziemi,
prowadzoną w Delegaturze WIOŚ w Suwałkach, na terenie miasta Suwałk i powiatu suwalskiego
zarejestrowanych było 16 oczyszczalni ścieków o przepustowości powyŜej 5 m3/dobę. Są to:
Oczyszczalnia miejska w Suwałkach
Miejska oczyszczalnia ścieków w Suwałkach to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna
z podwyŜszonym usuwaniem biogenów. Głównymi urządzeniami oczyszczalni są:
- piaskownik dwukomorowy poziomy oraz separator piasku, płuczka do piasku, praso-płuczka do
skratek,
- trzy radialne osadniki wstępne,
- komora biologicznej defosfatacji,
- komora denitryfikacji osadu czynnego recyrkulowanego,
- trzy komory nitryfikacji-denitryfikacji,
- cztery osadniki wtórne,
- zamknięte komory fermentacyjne,
- grawitacyjny zagęszczacz osadu surowego,
- stacja odwadniania osadów wyposaŜona w wirówki, stację przygotowania polielektrolitu
i mieszalnik osadu z wapnem i pyłami dymnicowymi,
- plac składowy do deponowania odwodnionych i zwapnowanych osadów; osad nadmierny po
przebadaniu uŜytkowany jest rolniczo,
- zbiornik biogazu.
Przepustowość oczyszczalni – 25600 m3/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest Czarna Hańcza.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Suwałkach Spółka z o.o. realizuje projekt pn.
„Modernizacja oczyszczalni ścieków i rozwój infrastruktury wodno-kanalizacyjnej w Suwałkach".
Zakończenie projektu planowane jest na 2013 rok. Projekt jest współfinansowany przez Unię
Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko – Priorytet I Działanie 1.1. Łączny koszt Projektu ponad 47 mln PLN netto.
Dofinansowanie 33,2 mln PLN netto. Główne inwestycje realizowane w ramach projektu to:
− budowa sieci wodociągowych i kanalizacyjnych,
− intensyfikacja procesów usuwania azotu,
− budowa instalacji do suszenia osadów ściekowych,
− hermetyzacja i dezodoryzacja obiektów oczyszczalni ścieków,
− wykonanie systemów monitoringu: sieci wodociągowej i oczyszczalni ścieków.
Podczas kontroli w 2010 r. stwierdzono jedynie przekroczenie średniego rocznego stęŜenia azotu
ogólnego, przy zachowaniu dopuszczalnej procentowej redukcji stęŜenia.
Gminna oczyszczalnia ścieków w Bakałarzewie
Gminna oczyszczalnia ścieków w Bakałarzewie to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna
z podwyŜszonym usuwaniem biogenów. Główne urządzenia oczyszczalni: piaskownik poziomy
dwukomorowy, przepompownia ścieków, komora osadu czynnego o działaniu cyklicznym, dwa
osadniki wtórne o przepływie pionowym. Proces biologicznego oczyszczania wspomagany jest
chemicznym strącaniem fosforu przy pomocy koagulantu PIX. Przepustowość oczyszczalni: średnia –
200 m3/d, maksymalna – 260 m3/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Czerwonka,
dopływ rzeki Rospudy – Netty.
Osad nadmierny odwadniany jest mechanicznie przy pomocy workownicy Draimad-Teknobag,
składowany w workach na paletach na wydzielonym placu przy budynku oczyszczalni, wykorzystany
zostanie do rekultywacji gminnego składowiska odpadów. Na terenie oczyszczalni zlokalizowany jest
46
punkt zlewny ścieków dowoŜonych. W planach na lata 2010-2012 jest rozbudowa sieci kanalizacyjnej
we wsiach: Matłak, Stary Skazdub, Malinówka, Nowa Wieś, Stara Kamionka, Kotowina, ze środków
NFOŚiGW oraz wkładu własnego Gminy i mieszkańców.
Podczas kontroli przeprowadzonej we wrześniu 2010 r. stwierdzono zbyt małą ilość badań ścieków
oczyszczonych w stosunku do określonej w pozwoleniu wodnoprawnym, wydano zarządzenie
pokontrolne nakazujące wykonywanie badań i przekazywanie informacji o korzystaniu ze środowiska
do WIOŚ zgodnie z obowiązującym prawem. Zakład zastosował się do wymogów zarządzenia
pokontrolnego.
Oczyszczalnia gminna w Jeleniewie
Obiekt został oddany do uŜytku w 1998 r. Oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z podwyŜszonym
usuwaniem związków biogennych działa na bazie wielofunkcyjnego reaktora osadu czynnego typu
„Hydrocentrum”. Maksymalny przepływ dobowy – 195 m3, przepływ średni w 2009 r. – 42,4 m3/d.
Osad nadmierny po zagęszczeniu w workownicy Draimad – Teknobag składowany jest w kontenerze
na terenie oczyszczalni i wywoŜony na wysypisko odpadów w Wołowni, zostanie wykorzystany do
jego rekultywacji. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Czarna Hańcza. Gmina Jeleniewo
przystąpiła do realizacji inwestycji „Poprawa gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy
Jeleniewo”. W 2010 r. zakończono I etap polegający na budowie sieci wodociągowej (Udziejek,
Wodziłki, Szeszupka, Łopuchowo, Sidory), zamontowaniu mechaniczno-biologicznych
przydomowych oczyszczalni ścieków we wsiach: Bachanowo, Błaskowizna, Udziejek, Łopuchowo,
Sidory. II etap inwestycji polega na zebraniu i podłączeniu ścieków z miejscowości Jeleniewo,
Prudziszki, Szelment, Suchodoły i części wsi Leszczewo do kanalizacji i miejskiej oczyszczalni
w Suwałkach. Zakończenie całej inwestycji zaplanowano na czerwiec 2011 r. Zadania finansowane
będą z funduszy strukturalnych Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, przy udziale budŜetu gminy.
Podczas kontroli przeprowadzonej we wrześniu 2010 r. stwierdzono przekroczenia wartości
dopuszczalnych wszystkich parametrów jakości ścieków określonych w pozwoleniu wodnoprawnym
oraz nie dostarczanie wyników pomiarów ścieków do WIOŚ. Wydano zarządzenie pokontrolne
nakazujące zwiększenie nadzoru nad pracą oczyszczalni, przedstawienie wyników badań ścieków
oczyszczonych, potwierdzających prawidłową pracę oczyszczalni. Zakład podjął działania w celu
wyeliminowania nieprawidłowości.
Gminna oczyszczalnia ścieków w Przerośli
Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z podwyŜszonym usuwaniem biogenów, na bazie
reaktora wielofunkcyjnego typu BIOGEST, ze zbiornikiem zagęszczania osadu nadmiernego i stacją
dozowania koagulantu PIX. Odbiornikiem ścieków jest rzeka Bludzia.
Gminna oczyszczalnia ścieków w Dowspudzie – Gmina Raczki
Od 2003 r., po modernizacji, gminna oczyszczalnia ścieków, zlokalizowana w Dowspudzie, jest
oczyszczalnią mechaniczno-biologiczną z podwyŜszonym usuwaniem biogenów. Jej głównym
elementem jest blok oczyszczania biologicznego, w skład którego wchodzi komora osadu czynnego
oraz osadnik wtórny. Usuwanie związków fosforu wspomagane jest preparatem PIX. Przepustowość
średnia oczyszczalni wynosi – 230 m3/d, maksymalna – 300 m3/d. Przy oczyszczalni zlokalizowano
punkt zlewny nieczystości płynnych, dowoŜonych taborem asenizacyjnym. Do odwadniania osadów
nadmiernych zastosowano prasę hydrauliczną. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka
Rospuda. W 2008 r. dokonano wymiany 2 pomp do prasy hydraulicznej osadu.
Gminna oczyszczalnia ścieków w Rutce-Tartak
Obiekt został zbudowany pod koniec lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Jest to oczyszczalnia
mechaniczno-biologiczna z podwyŜszonym usuwaniem związków biogennych, działająca na bazie
reaktora osadu czynnego typu „Hydrocentrum”, wyposaŜona w osadnik wtórny oraz stację dozowania
preparatu PIX do chemicznego strącania fosforu. Osad nadmierny zagęszczany jest w workownicy
typu Draimad-Teknobag, dodatkowo odwadniany na poletkach ociekowych i wywoŜony na gminne
47
składowisko odpadów. Przepustowość maksymalna oczyszczalni wynosi 150 m3/d, natomiast średnia
60 m3/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Szeszupa.
Gminna oczyszczalnia ścieków w Szypliszkach
Obiekt został zbudowany w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Jest to oczyszczalnia
mechaniczno-biologiczna z podwyŜszonym usuwaniem biogenów, na bazie wielofunkcyjnego
reaktora osadu czynnego typu „Hydrocentrum”, ze stacją dozowania koagulantu PIX, doczyszczanie
ścieków w stacji trzech filtrów pospiesznych Odwadnianie osadu następuje przy pomocy urządzenia
Draimad-Teknobag, odwodniony osad składowany jest przy budynku oczyszczalni. W oczyszczalni
znajduje się punkt zlewny nieczystości płynnych. Maksymalna przepustowość oczyszczalni – 195
m3/d, średnia 150 m3/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest ciek wodny w zlewni Marychy.
Podczas kontroli wykonanej w grudniu 2009 r. uzyskano informacje o odprowadzaniu ścieków
oczyszczonych do rowu o długości ok. 200 m, który kończy się na uŜytkach zielonych i lesie, więc
ścieki wprowadzane są ostatecznie do ziemi. WIOŚ Białystok Delegatura w Suwałkach wystąpiła do
Starostwa Powiatowego o wszczęcie postępowania administracyjnego w sprawie zmiany pozwolenia
wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków oczyszczonych z oczyszczalni. Podczas kontroli
wykonanej w grudniu 2010 r. stwierdzono nieprawidłowości w terminowym wnoszeniu opłat za
korzystanie ze środowiska oraz nierzetelne prowadzenie rejestru dobowych ilości ścieków
dopływających. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące usunięcie nieprawidłowości, udzielono
instruktaŜu.
Gminna oczyszczalnia ścieków w WiŜajnach
Obiekt został zbudowany w 2002 roku. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna
z podwyŜszonym usuwaniem biogenów, na bazie wielofunkcyjnego reaktora osadu czynnego typu
„Hydrocentrum”, ze stacją dozowania koagulantu PIX, stacją odwadniania osadu Draimad-Teknobag.
Maksymalna przepustowość oczyszczalni wynosi – 267 m3/d, średnia 205 m3/d. Odbiornikiem
ścieków jest rów melioracyjny i po ok. 5 km jezioro Ingiel, w zlewni Wizgi – dopływu Jeziora
Wisztynieckiego.
Spółdzielnia Mieszkaniowa w Przebrodzie – oczyszczalnia ścieków przy osiedlu w Czerwonce
Obiekt został zbudowany w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Jest to oczyszczalnia
mechaniczno-biologiczna z usuwaniem biogenów – reaktor wielofunkcyjny typu BIOCLERE,
dodatkowo wyposaŜony w filtr Ŝwirowy. Osad nadmierny powstający w oczyszczalni wywoŜony jest
na wysypisko odpadów. Przepustowość oczyszczalni 37,0 m3/d. Odbiornikiem ścieków
oczyszczonych jest rów melioracyjny w zlewni rzeki WiatrołuŜy, lewostronnego dopływu Czarnej
Hańczy.
Starostwo Powiatowe w Suwałkach – oczyszczalnia ścieków przy byłym Międzynarodowym Przejściu
Granicznym w Budzisku
Obiekt został zbudowany w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, zmodernizowany w roku
2002. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna na bazie reaktora wielofunkcyjnego typu SBR,
ze stacją dozowania koagulantu PIX. Osad nadmierny zagęszczany jest mechanicznie w workownicy
typu Draimad-Teknobag i wywoŜony na wysypisko odpadów. Przepustowość oczyszczalni max 120
m3/d, średnia 80 m3/d. Odbiornikiem ścieków jest rów melioracyjny, znajdujący się w zlewni rzeki
Szeszupy po stronie litewskiej.
Oczyszczalnia zakładowa Suwalskich Kopalni Surowców Mineralnych
Obiekt wybudowany w latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku. Jest to oczyszczalnia
mechaniczno-biologiczna z usuwaniem biogenów, na bazie złoŜa biologicznego typu BIOCLERE.
Maksymalny przepływ dobowy 14,0 m3, przepływ średni, ustalony w trakcie kontroli to 10,0 m3/d.
Odbiornikiem ścieków jest ziemia w zlewni Czarnej Hańczy, ścieki wprowadzane są za
pośrednictwem drenaŜu rozsączającego,
48
Oczyszczalnia spółki „JAKTOR” Sp. z o.o. w Białymstoku Ośrodek „SZELMENT” w Szelmencie
Obiekt został zbudowany pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku, zmodernizowany
w latach dziewięćdziesiątych. Oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z podwyŜszonym usuwaniem
związków biogennych składa się z osadnika gnilnego, separatora tłuszczu, 2 filtrów piaskowych, filtra
glebowo-roślinnego obsadzonego wierzbą Salix viminalis z dodatkowym filtrem chemicznym.
Przepustowość oczyszczalni wynosi 37,6 m3/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest zagłębienie
terenowe (ziemia) w zlewni jeziora Szelment Wielki.
Oczyszczalnia ścieków Spółdzielni Mleczarskiej „Rospuda” w Filipowie
Obiekt został zbudowany pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Jest to oczyszczalnia
mechaniczno-biologiczna z podwyŜszonym usuwaniem związków biogennych, której głównymi
elementami są: zbiornik wstępnego napowietrzania, komory osadu czynnego typu „Promlecz”,
osadnik wtórny oraz stacja dozowania preparatu PIX do chemicznego strącania fosforu, a takŜe stacja
odwadniania i wapnowania osadu. Przepustowość maksymalna oczyszczalni wynosi 500 m3/d.
Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Rospuda.
Oprócz ww. oczyszczalni, w ewidencji ujęte są równieŜ:
− Oczyszczalnia Spółdzielni Mieszkaniowej „DROZD” w miejscowości Garbas II gmina Filipów,
− Oczyszczalnia przy Ośrodku „MANIÓWKA” w Nowej Wsi,
− Oczyszczalnia przy Domu Dziecka w Pawłówce gmina Przerośl.
W roku 2010 na omawianym terenie przeprowadzono łącznie 10 kontroli oczyszczalni ścieków.
Stwierdzono 20 nieprawidłowości. Wydano 6 zarządzeń pokontrolnych zawierających 19 obowiązków. W 2 przypadkach zastosowano pouczenia.
Stwierdzane nieprawidłowości to przede wszystkim:
- brak okresowych badań jakości odprowadzanych ścieków w ramach automonitoringu
oczyszczalni,
- nieprawidłowości w zakresie eksploatacji obiektów,
- brak ewidencji osadów ściekowych i zbiorczych zestawień danych o gospodarowaniu odpadami,
- nie przesyłanie właściwym organom informacji o zakresie korzystania ze środowiska.
WODY PODZIEMNE
PRESJE
Wody podziemne naleŜące do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagroŜone są zanieczyszczeniami
z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdyŜ są to zasoby nieodnawialne.
W szczególności niezbędna jest ochrona znacznych obszarów, pod którymi znajdują się Główne
Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52 %
powierzchni naszego kraju.
Wody podziemne zanieczyszczone są rozmaitymi substancjami chemicznymi, najczęściej są to:
azotany, fosforany, substancje ropopochodne, chlorki, siarczany i inne. Najpowszechniej
występującymi przyczynami zanieczyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych
wysypisk odpadów, z baz paliwowych i stacji sprzedaŜy paliw do pojazdów samochodowych.
Zanieczyszczenia siarczanami występują przede wszystkim na terenach uprzemysłowionych,
azotanami i fosforanami na terenach rolniczych (są one takŜe przyczyną degradacji zbiorników
wodnych).
49
STAN – ocena jakości wód podziemnych
KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH
Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć następujących
klas jakości wód podziemnych:
• Klasa I – wody bardzo dobrej jakości, w których:
a) wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych
procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stęŜeń
charakterystycznych dla badanych wód podziemnych (tła hydrogeochemicznego),
b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka.
• Klasa II – wody dobrej jakości, w których:
a) wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyŜszone w wyniku naturalnych
procesów zachodzących w wodach podziemnych,
b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo
jest to wpływ bardzo słaby.
• Klasa III – wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są
podwyŜszone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego
wpływu działalności człowieka.
• Klasa IV – wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są
podwyŜszone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz
wyraźnego wpływu działalności człowieka.
• Klasa V – wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają
znaczący wpływ działalności człowieka.
Na terenie powiatu suwalskiego w 2010 r. Państwowy Instytut Geologiczny na zlecenie Inspekcji
Ochrony Środowiska w ramach krajowej sieci monitoringu wód badał 5 punktów monitoringu wód
podziemnych w ramach monitoringu diagnostycznego. W 2009 roku PIG objął badaniami jedynie
Jednolite Części Wód Podziemnych (JCWPd) uznane za zagroŜone niespełnieniem określonych dla
nich celów środowiskowych (osiągnięcia dobrego stanu i dobrego stanu ilościowego do 2015 r.,
naraŜonych na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego). Na terenie miasta i powiatu suwalskiego
(podobnie, jak na terenie województwa podlaskiego) nie wyznaczono takich JCWPd.
Nr
Miejscowość
/ Gmina
12
Sidorówka – 1/
Jeleniewo [sw1]
Sidorówka – 3 (2)/
Jeleniewo [sw3]
745
Raczki / Raczki [sw]
11
843
856
Suwałki/Suwałki
[sw]
WiŜajny/WiŜajny
[sw]
Głębokość
stropu (m)
UŜytkowanie
terenu
(dominujące w
promieniu 500 m)
Wody
126,0
NieuŜytki naturalne
W
III
24,0
NieuŜytki naturalne
G
II
31,0
Grunty orne – gospodarka
rozdrobniona
W
III
67,8
Obszary zabudowane
W
III
64,0
Obszary zabudowane
W
III
Klasa wód
2010
źródło:PIG
OBJAŚNIENIA DO TABELI
Rodzaj studni:
[sk] – studnia kopana
[piez.] - piezometr
[sw] – studnia wiercona
Rodzaj wód:
W – wgłębne – wody poziomów artezyjskich i subartezyjskich
G – gruntowe – wody płytkiego krąŜenia o swobodnym
zwierciadle wody
50
Wody podziemne kontrolowane w 2010 pobierane były przede wszystkim z utworów
czwartorzędowych. Badaniami objęto wody wgłębne z 4 studni oraz wody gruntowe z 1 studni.
Stan wód ze wszystkich otworów badawczych kształtował się w zakresie dobrej (II klasa)
i zadowalającej (III klasa) jakości, czyli ogólnie dobrego stanu chemicznego wód podziemnych
(obejmującego I, II, III klasę). Najczęściej w III klasie jakości wód występowały Ŝelazo
i wodorowęglany – charakterystyczne dla wód podziemnych Suwalszczyzny.
GOSPODARKA ODPADAMI
PRESJE
ODPADY PRZEMYSŁOWE
Ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych), na terenie powiatu
suwalskiego grodzkiego w 2010 r. wyniosła 49,7 tys. Mg., co stanowiło ok. 7 % odpadów
wytworzonych na terenie całego województwa podlaskiego.
Odpady wytworzone (z wyłączeniem odpadów komunalnych) w ciągu roku
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
[tys. Mg]
powiat suwalski
źródło: GUS
807,1
927,5
887,4
927,9
957,4
1 057,2
31,9
38,9
12,9
37,9
13,3
41,5
11,9
35,2
11,9
42,8
838,3
12,2
36,7
737,9
0
39,4
713,5
0
49,7
Niekorzystnym zjawiskiem jest spadająca ilość odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych)
poddawanych procesom odzysku, w stosunku do ilości odpadów wytwarzanych.
Udział odpadów poddanych odzyskowi w ilości odpadów wytworzonych (z wyłączeniem
odpadów komunalnych) w ciągu roku
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
[%]
powiat suwalski
źródło: GUS
79,6
86,8
83,9
63,0
81,4
100,0
70,4
85,7
100,0
73,7
89,1
100,0
95,7
88,5
100,0
89,7
87,0
100,0
81,7
90,2
84,0
86,5
73,8
ODPADY KOMUNALNE
W latach 2005 – 2010 roczna ilość zebranych odpadów komunalnych na terenie powiatów podlegała
nieznacznym wahaniom. W 2010 r. w Suwałkach zebrano 15.326,37 Mg odpadów (z czego 62,4 %
składowano), natomiast na terenie powiatu suwalskiego ziemskiego 3.359,76 Mg. Ilość zebranych
odpadów w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosiła w mieście – 220 kg/rok, a w powiecie
ziemskim 93 kg/rok3.
3
Masa odpadów w przeliczeniu na mieszkańca zaleŜy od poziomu Ŝycia, struktury zabudowy, poziomu obsługi
oraz sposobu ogrzewania budynków
51
Ilość odpadów komunalnych wytworzonych na terenie powiatów
w latach 2005-2010
Ilość odpadów komunalnych [tys. Mg]
20,0
18,0
16,0
14,0
12,0
10,0
8,0
6,0
4,0
2,0
0,0
2005
źródło: GUS
2006
2007
rok
grodzki
2008
2009
2010
ziemski
Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe, obiekty
handlowo-usługowe, szkoły, przedszkola, obiekty turystyczne i targowiska. Podstawowym sposobem
unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest niestety składowanie ich na składowiskach.
STAN
SKŁADOWISKA
Na terenie miasta Suwałk i powiatu suwalskiego w 2010 r. funkcjonowała kompostowania odpadów
komunalnych. Eksploatowano tu równieŜ jedno składowisko odpadów obojętnych. Na omawianym
obszarze nie ma składowisk odpadów przemysłowych.
Funkcjonujące instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych
Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Suwałkach
Właścicielem instalacji jest Miasto Suwałki, zarządzającym – Zakład Utylizacji Odpadów
Komunalnych w Suwałkach.
Zakład powstał w 1994 r. i przyjmuje odpady przede wszystkim z miasta i gminy Suwałki,
w niewielkich ilościach odpady z innych gmin. Zajmuje powierzchnię 7,5 ha, z czego zapełniona jest
część północna o powierzchni 2,8 ha. Na terenie zakładu eksploatowana jest instalacja słuŜąca do
kompostowania odpadów (biostabilizator), składowisko balastu, budynek do segregacji odpadów,
brodzik dezynfekcyjny, waga i budynek przyjmującego odpady. Składowisko jest uszczelnione folią,
wyposaŜone w drenaŜ, z którego odcieki trafiają do miejskiej kanalizacji sanitarnej. Teren zakładu jest
ogrodzony siatką, zamykany bramą oraz dozorowany.
Zakład przyjmuje odpady zmieszane oraz odpady segregowane. Dodatkowo prowadzi segregację
odpadów na terenie obiektu – na linii technologicznej oraz na placu składowym przy wysypisku.
52
Do ZUOK w 2009 r. dostarczono ogółem 17.370,44 Mg odpadów, z tego na składowisku złoŜono
570,74 Mg odpadów. Do biostabilizatora w celu poddania kompostowaniu wprowadzono 16.005,66
Mg odpadów. Ogółem odzyskano 794,04 Mg surowców wtórnych.
Po procesie kompostowania w 2009 roku wyprodukowano 4480 Mg masy rekultywacyjnej do
uszlachetnienia, natomiast 8942 Mg stanowił balast, który trafił na składowisko przy kompostowni.
Monitoring składowiska odpadów prowadzony przez ZUOK polega na badaniu wielkości opadu
atmosferycznego, badaniu wód podziemnych i odciekowych, kontroli struktury i składu masy
składowanych odpadów oraz kontroli osiadania powierzchni składowiska.
Instalacja spełnia wszystkie wymagania techniczne i prawne przewidziane dla tego typu obiektów.
Podczas kontroli w 2010 r. nieprawidłowości nie stwierdzono.
Składowisko odpadów obojętnych w Suwałkach, ul. Staniszewskiego
Składowiskiem zarządza Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Suwałkach.
Składowisko połoŜone jest przy ul. Staniszewskiego w Suwałkach, przy drodze Suwałki – Płociczno,
w odległości około 3 km od centrum. Zajmuje ono powierzchnię około 6 ha. Składowisko pełni
funkcję składowiska odpadów obojętnych od 1995 r. Wcześniej składowano tu równieŜ odpady
komunalne. Obecnie odpadami mineralnymi zapełniana jest czasza składowiska – w ramach
pierwszego z etapów jego rekultywacji. Na składowisku znajduje się waga oraz budynek obsługi
składowiska. Składowisko posiada pełne ogrodzenie siatką, zamykane jest bramą, dozór prowadzony
jest w wyznaczonych godzinach, w zaleŜności od potrzeb.
Prowadzi się monitoring składowiska: badanie wód podziemnych, pomiary kontrolne osiadania
powierzchni składowiska, badanie wielkości opadu atmosferycznego.
Składowiska zamknięte
Na terenie powiatu suwalskiego w 2010 r. znajdowało się 7 składowisk zamkniętych.
Składowisko odpadów we wsi Czerwonka, gmina Bakałarzewo
Przeznaczone było na potrzeby gminy Bakałarzewo. Składowisko zostało zamknięte w 2009 r.
Monitorowanie zamkniętego składowiska prowadzone jest zgodnie z wymaganiami prawnymi.
Składowisko odpadów w Filipowie III, gmina Filipów
Przeznaczone było na potrzeby gminy Filipów. Składowisko zostało zamknięte w 2009 r.
Składowisko odpadów w miejscowości Wołownia, gmina Jeleniewo
Przeznaczone było na potrzeby gminy Jeleniewo. Składowisko zostało zamknięte w 2009 r.
Składowisko odpadów w Szypliszkach, gmina Szypliszki
Składowisko zostało zamknięte w 2005 r., zaś jego rekultywację zakończono 30.04.2007 r. Zgodnie z
przepisami obiekt jest monitorowany w zakresie wpływu na środowisko.
Składowisko odpadów we wsi Ludwinowo, gmina Raczki
Przeznaczone było na potrzeby gminy Raczki. Składowisko zostało zamknięte w 2006 r. Rekultywację
zakończono 30.06.2010 r. Monitorowanie zamkniętego składowiska prowadzone jest zgodnie z
wymaganiami prawnymi.
Składowisko odpadów w WiŜajnach, gmina WiŜajny.
Składowisko jest zamknięte od 30.06.2007 r. Obecnie trwa proces rekultywacji składowiska.
Zakończenie rekultywacji składowiska wyznaczono na 31.10.2010 r. Obiekt jest monitorowany
w zakresie wpływu na środowisko.
53
Składowisko odpadów w Baranowie, gmina Rutka Tartak
Składowisko przeznaczone było dla gminy Rutka Tartak. Składowisko jest zamknięte od 2010 r.
Obecnie trwa proces rekultywacji składowiska. Zakończenie rekultywacji składowiska wyznaczono na
30.05.2013 r. Obiekt jest monitorowany w zakresie wpływu na środowisko.
Monitoring składowisk
Zgodnie z art. 147a ustawy – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z póź. zm.)
prowadzący instalację jest zobowiązany prowadzić monitoring składowiska przez akredytowane4
laboratorium w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności.
W wyniku działań kontrolnych stwierdzono, Ŝe jednostki zarządzające składowiskami eksploatowanymi i zamkniętymi, prowadziły monitoring obiektów – z jednym wyjątkiem, tj. składowiska odpadów
Gminy Jeleniewo w Wołowni. Badania wykonywały akredytowane laboratoria. Wyniki badań nie
wykazały pogorszenia jakości wód podziemnych.
PRZECIWDZIAŁANIA – kontrole składowisk i zakładów przemysłowych
W 2010 r. w ramach celu kontroli „Poprawa stanu gospodarki odpadami komunalnymi w gminach”
Delegatura WIOŚ w Suwałkach przeprowadziła kontrole kompostowni ZUOK oraz 5 składowisk
odpadów:
• Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Suwałkach – w wyniku kontroli nie stwierdzono
nieprawidłowości.
• Składowisko odpadów obojętnych
w Suwałkach – w czasie kontroli stwierdzono
nieprawidłowości. Wydano zarządzenie pokontrolne i skierowano wystąpienie do innych organów
oraz zastosowano instruktaŜ.
•
•
•
•
Składowisko w Bakałarzewie – w wyniku kontroli nie stwierdzono uchybień.
Składowisko w Filipowie – przeprowadzono kontrolę procesu rekultywacji składowiska. Nie
stwierdzono uchybień.
Składowisko w Wołowni – w czasie kontroli stwierdzono nieprawidłowości. Wydano
zarządzenie pokontrolne oraz zastosowano pouczenie i instruktaŜ.
Składowisko w Baranowie – w czasie kontroli stwierdzono brak badań wód w piezometrach z
pierwszego kwartału 2009 r. Zastosowano pouczenie.
Kontrole zakładów w zakresie gospodarowania odpadami
W zakresie gospodarowania odpadami w 2010 r. w ramach kilku celów kontrolnych (zmniejszenie
strumienia odpadów kierowanych na składowiska, substancje stwarzające szczególne zagroŜenie dla
środowiska – PCB, azbest, opakowania, recykling pojazdów wycofanych z eksploatacji, zuŜyty sprzęt
elektryczny i elektroniczny, zuŜyte akumulatory i baterie) przeprowadzono łącznie 17 kontroli.
Stwierdzono 37 nieprawidłowości. Wydano 10 zarządzeń pokontrolnych zawierających 32 obowiązki.
NałoŜono 3 kary grzywny na łączną kwotę 5.800 zł, zaś w 28 przypadkach zastosowano pouczenia.
Skierowano 4 wystąpienia do innych organów.
4
Akredytacji udziela Polskie Centrum Akredytacji, posiadające status państwowej osoby prawnej i nadzorowane
przez Ministerstwo Gospodarki. Zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17000:2006 akredytacja jest to "atestacja
przez stronę trzecią, dotycząca jednostki oceniającej zgodność, słuŜąca formalnemu wykazaniu jej
kompetencji do wykonywania określonych zadań w zakresie oceny zgodności". Zasady akredytacji ujęte są w
międzynarodowych normach i wytycznych, w których określone są wymagania, zarówno dla jednostek
akredytujących, jak i dla podlegających akredytacji jednostek oceniających zgodność. Uzyskanie akredytacji
oznacza, Ŝe akredytowane podmioty zostały ocenione według tych norm i wytycznych, a ich wyniki są
wiarygodne i dokładne.
54
HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY
PRESJE – źródła hałasu
Klimat akustyczny województwa podlaskiego kształtuje głównie komunikacja drogowa oraz
w niewielkim stopniu, hałas przemysłowy, którego uciąŜliwość ma charakter lokalny o stosunkowo
nieduŜym zasięgu.
W zaleŜności od pochodzenia hałasu środowiskowego (źródła) dokonuje się jego podziału na
następujące, podstawowe kategorie hałasu komunikacyjny, (drogowy, lotniczy, kolejowy) oraz
przemysłowy.
Uregulowania prawne dotyczące zagadnienia ochrony przed hałasem zawiera ustawa z dnia
27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska. Według tej ustawy ochrona przed hałasem polega
na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska poprzez utrzymanie poziomu hałasu
poniŜej dopuszczalnego lub, co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu, co
najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany.
Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku zawarte są w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia
14 czerwca 2007 roku (Dz. U. Nr 120, poz.826). Według powyŜszego rozporządzenia wartości
poziomów dopuszczalnych hałasu są zaleŜne od funkcji urbanistycznej, jaką spełnia dany teren oraz
od pory dnia i nocy.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku prowadzi badania hałasu
komunikacyjnego i przemysłowego na terenie całego województwa podlaskiego. Badania
przeprowadzane są w ramach planowych kontroli, a takŜe w ramach działań interwencyjnych
w wyniku skarg społeczeństwa.
STAN – pomiary hałasu
Hałas komunikacyjny jest obecnie najpowszechniejszym i najbardziej uciąŜliwym źródłem hałasu
w środowisku zurbanizowanym. Ciągły wzrost ilości pojazdów mechanicznych, przy jednoczesnym
braku właściwych rozwiązań drogowych, braku obwodnic miejskich, złej jakości nawierzchni
znacząco powiększa obszar środowiska o ponadnormatywnym hałasie drogowym.
Badania monitoringowe hałasu realizowano zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 z dnia
5 lipca 2007 r., poz. 826) oraz wytycznymi Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Celem
przeprowadzenia pomiarów było określenie uciąŜliwości akustycznej dróg krajowych przebiegających
przez wytypowane do badań miejscowości.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska pomiary hałasu komunikacyjnego na terenie Suwałk
prowadził w 2008 r. Do pomiarów hałasu komunikacyjnego wytypowano w mieście 3 punkty: w 1
punkcie do wyznaczania wartości poziomów długookresowych (poziom LDWN i LN), słuŜące do
prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem, w 2 punktach –
do określenia wskaźników mających odniesienie do jednej doby (LAeqD i LAeqN). Pomiary prowadzono
w porze wiosennej (marzec – czerwiec) oraz jesienno – zimowej (wrzesień – luty). Podczas pomiarów
kaŜdorazowo prowadzono rejestrację natęŜenia ruchu pojazdów z wyodrębnieniem pojazdów cięŜkich
– liczba pojazdów mieściła się w granicach od 14836 do 31331 sztuk/dobę, w tym cięŜkich od 4565
do 6851 sztuk/dobę. Wyniki badań wskazywały na przekroczenia wartości dopuszczalnych poziomów
hałasu w badanych punktach, zarówno w porze dziennej, jak i nocnej: w porze dnia o 6,4 – 15,4 dB, w
porze nocy o 15,6 – 17,2 dB. NajwyŜsze przekroczenia wystąpiły w punkcie przy ul. Utrata 77.
Wyliczony średni poziom długookresowy (LDWN) wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku,
z uwzględnieniem pory dnia, pory wieczoru oraz pory nocy został przekroczony o 13,4 dB, zaś
55
długookresowy średni poziom dźwięku A (LN) wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku
został przekroczony o 16,1 dB.
Na terenie powiatu suwalskiego ziemskiego w 2010 r. wykonywano badania monitoringowe hałasu
komunikacyjnego w Szypliszkach i Filipowie. Pomiary wykonano w celu określenia wartości
wskaźników równowaŜnego poziomu natęŜenia dźwięku w porach dziennej i nocnej (LAeqD i LAeqN),
mających zastosowanie do kontroli warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej
doby. Pomiary prowadzono w porze jesiennej (październik). Podczas pomiarów kaŜdorazowo
prowadzono rejestrację natęŜenia ruchu pojazdów z wyodrębnieniem pojazdów cięŜkich – liczba
pojazdów wynosiła: Szypliszki 9540 sztuk/dobę, w tym cięŜkich 5267 sztuk/dobę, Filipów – 1924
sztuk/dobę, w tym cięŜkich 252 sztuk/dobę. Wyniki badań wskazywały na przekroczenia wartości
dopuszczalnych poziomów hałasu w badanych punktach, zarówno w porze dziennej, jak i nocnej:
• Szypliszki: w porze dnia o 18,6 dB, w porze nocy o 20,5 dB – najwyŜsze przekroczenia
zanotowane podczas pomiarów monitoringowych hałasu w 2010 r. w województwie podlaskim,
• Filipów: w porze dnia o 7,4 dB, w porze nocy o 1,4 dB (najniŜsza wartość przekroczenia w porze
nocnej w województwie podlaskim w 2010 r.).
PRZECIWDZIAŁANIA
Środki ochrony przed hałasem komunikacyjnym dzieli się na dwa rodzaje:
• ochrona przed hałasem „u źródła” – wszystkie przedsięwzięcia ingerujące w źródło dźwięku,
powodujące zmniejszenie promieniowania energii akustycznej do środowiska. Dzieli się na
następujące rodzaje zadań:
– ingerencja w konstrukcję pojazdów w celu zmniejszenia emisji hałasu – jest przedmiotem kilku
Dyrektyw Unii Europejskiej oraz przepisów krajowych, które są zharmonizowane
z Dyrektywami UE,
– dobór konstrukcji arterii – emisja hałasu samochodowego jest m.in. efektem hałasu
powodowanego interakcją kół i nawierzchni drogowej. Wypadkowa emisja hałasu zaleŜy od
rodzaju i jakości opon i nawierzchni drogowej,
– oddziaływanie na mniej hałaśliwą eksploatację pojazdów – istotne znaczenie dla zmniejszenia
emisji hałasu pojazdów mają ograniczenia prędkości oraz zapobieganie częstym startom,
hamowaniom, a szczególnie gwałtownym przyspieszeniom samochodów na niskich biegach
i przy wysokich obrotach silników. Przyspieszanie samochodów występuje na ogół w obrębie
skrzyŜowań. Dlatego teŜ istotny efekt ograniczenia emisji hałasu moŜna osiągnąć poprzez
wymuszenie spokojnej jazdy ze stałą umiarkowaną prędkością stosując zsynchronizowaną
sygnalizację świetlną tzw. „zieloną falę”.
• urbanistyczne i architektoniczno – budowlane środki ochrony przeciwdźwiękowej – działania
zmierzające do ograniczenia hałasu juŜ wyemitowanego „do środowiska”.
Urbanistyczne i organizacyjne rozwiązania zmniejszania hałasu komunikacyjnego –
rozwiązania tego typu dotyczą duŜych obszarów mieszkaniowych i mają związek ze zmianami
zagospodarowania. Dzielą się na następujące grupy:
• budowa obwodnic miast, tworzenie nowych tras międzydzielnicowych, tworzenie nowych obwodnic
wewnątrz miejskich. Rozwiązania te pozwalają na wyprowadzenie przede wszystkim ruchu
cięŜkiego oraz na zmniejszenie ruchu samochodów osobowych na terenach mieszkalnych.
• strefy „ruchu uspokojonego”. Ideą tworzenia stref jest hasło „jak najmniej ruchu samochodowego”.
Realizowane jest ono poprzez: ograniczanie przepustowości ulic, ograniczanie prędkości, stwarzanie
innych ograniczeń i utrudnień dla ruchu samochodów, całkowita eliminacja ruchu tranzytowego,
56
tworzenie preferencji dla transportu zbiorowego, przyjaznego środowisku. Strefami takimi
obejmowane są przede wszystkim obszary mieszkalne.
Architektoniczno-budowlane środki ochrony przeciwdźwiękowej, o charakterze raczej lokalnym:
• ekranowanie akustyczne – jest najczęściej stosowanym środkiem ochrony przeciwdźwiękowej
w otoczeniu tras komunikacyjnych. Ekrany akustyczne mają za zadanie zasłaniać odbiorcę przed
dźwiękiem dochodzącym bezpośrednio od źródła. Dobrze zaprojektowane powinny słuŜyć przede
wszystkim do ochrony niskiej zabudowy mieszkaniowej. Aby ochronić wysoką zabudowę naleŜy
stosować rozwiązania specjalne: budowa drogi w wykopie, budowa tuneli lub półtuneli.
• Architektoniczno-budowlane środki ochrony przeciwdźwiękowej; najczęściej stosowanym
rozwiązaniem jest podwyŜszanie izolacyjności akustycznej otworów okiennych. Dodatkową
moŜliwością zabezpieczenia przed hałasem mieszkańców terenów zlokalizowanych wzdłuŜ tras
komunikacyjnych jest odpowiednie ukształtowanie bryły budynku i funkcjonalne rozplanowanie
pomieszczeń. Elewacje istniejących juŜ budynków eksponowane na hałas mogą być takŜe chronione
za pomocą przezroczystych ekranów zawieszanych na tej elewacji.
HAŁAS PRZEMYSŁOWY – działalność kontrolna
Hałas przemysłowy na terenie powiatu stanowi zagroŜenie o charakterze lokalnym, występujące
głównie w dzielnicach przemysłowych miast. Przyczyną wzrostu uciąŜliwości jest rozbudowa miast,
wchłanianie terenów przemysłowych i rozbudowa w ich sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej.
ZagroŜenie hałasem przemysłowym związane jest głównie z niekorzystną lokalizacją zabudowy
mieszkaniowej, w pobliŜu zakładów przemysłowych. Emisja hałasu przemysłowego jest uzaleŜniona
w duŜym stopniu od procesu technologicznego i wykorzystywanych w nim maszyn i urządzeń,
których ilość, stan techniczny, poziom nowoczesności, a takŜe izolacyjność akustyczna i lokalizacja
źródła są czynnikami decydującymi o stopniu uciąŜliwości dla otoczenia.
W ewidencji Delegatury znajduje się 8 podmiotów gospodarczych z obszaru miasta Suwałk oraz 2
podmioty z obszaru powiatu suwalskiego, które posiadają decyzje określające dopuszczalny poziom
hałasu przenikającego do środowiska, powstającego w wyniku prowadzonej działalności. Są to:
• Suwalskie Kopalnie Surowców Mineralnych Sp. z o.o. ul. Staniszewskiego 65 w Suwałkach,
Zakład Górniczy Sobolewo,
• PPUH AGA Bród Mały,
• Pizzeria Galeria ROZMARINO, Krystyna i Piotr Bagińscy; ul. Kościuszki w Suwałkach,
• Zakład Kamieniarski Jan Wojdak ul. 23 Października 22 B w Suwałkach,
• Zespół Szkół Nr 6 ul. Sikorskiego w Suwałkach – tor kartingowy,
• BRAMA Kowalewska Sp. j. ul. Waryńskiego 7 w Suwałkach,
• Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych ul. Buczka 150A w Suwałkach – pozwolenie
zintegrowane,
• ANIMEX Grupa Drobiarska”Sp. z o.o.; ul. W. Polskiego 112A w Suwałkach – pozwolenie
zintegrowane,
• Spółdzielnia Mleczarska „SUDOWIA” ul. Wojska Polskiego 110c w Suwałkach – pozwolenie
zintegrowane,
• PPHU „LAKTOPOL” sp. z o.o. w Warszawie Zakład Produkcyjny Nr 1 w Suwałkach ul. Wojska
Polskiego 110c w Suwałkach – pozwolenie zintegrowane.
W 2010 r. skontrolowano 1 zakład zlokalizowany na terenie miasta Suwałki: BRAMA Kowalewska
Sp. j. w Suwałkach w ramach kontroli sprawdzających oraz 4 kontrole na terenie powiatu suwalskiego, w tym 2 fermy wiatrowe (Piecki i Filipów).
Przeprowadzono ponadto 1 kontrolę interwencyjną, dotyczące uciąŜliwej emisji hałasu do środowiska,
w Zakładzie Piekarniczym MARKIZA ul. Klonowa.
57
NaleŜy podkreślić, Ŝe wiele zakładów przemysłowych wprowadziło juŜ lub wprowadza szereg
zabezpieczeń akustycznych, które skutecznie wyeliminowały nadmierny hałas przemysłowy z terenów
mieszkalnych. Dzieje się tak między innymi ze względu na przeprowadzane kontrole zakładów oraz
ze względu na wprowadzenie dla niektórych przedsiębiorstw obowiązku uzyskania pozwolenia
zintegrowanego
POLA ELEKTROMAGNETYCZNE
PRESJE – źródła promieniowania elektromagnetycznego
Pola elektromagnetyczne (wg ustawy Prawo ochrony środowiska) to pola elektryczne, magnetyczne
oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz, tworzących zakres
promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego. Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM),
w tym promieniowanie niejonizujące zaliczane jest do podstawowych rodzajów zanieczyszczeń
środowiska naturalnego.
Zgodnie z art. 123 ustawy Prawo ochrony środowiska, oceny poziomów pól elektromagnetycznych w
środowisku dokonuje się w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, a wojewódzki inspektor
ochrony środowiska prowadzi okresowe badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku.
Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne od zawsze występowało w środowisku
naturalnym. Pochodzi ono z naturalnych źródeł takich jak Słońce, Ziemia, zjawiska atmosferyczne.
Dodatkowo w środowisku występują sztuczne pola elektromagnetyczne, które związane są z
techniczną działalnością człowieka. Promieniowanie elektromagnetyczne występuje wszędzie, a jego
najwaŜniejszymi źródłami są:
• stacje bazowe telefonii komórkowej,
• stacje i linie energetyczne,
• nadajniki radiowe i telewizyjne oraz CB-radio i radiostacje amatorskie,
• wojskowe i cywilne urządzenia radionawigacji i radiolokacji,
• urządzenia powszechnego uŜytku: kuchenki mikrofalowe, monitory, aparaty komórkowe itp.
Ciągły rozwój techniki powoduje znaczny wzrost ilości nadajników radiowo-telewizyjnych oraz stacji
bazowych telefonii komórkowej.
STAN – pomiary monitoringowe
W latach 2008 – 2010 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska zrealizował program badań pól
elektromagnetycznych opracowany zgodnie z nowym Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól
elektromagnetycznych w środowisku (Dz.U. Nr 221, poz. 1645). Program ten zakładał skoncentrowanie pomiarów na obszarach dostępnych dla ludności tj. w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast
o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. oraz w pozostałych miastach i na terenach wiejskich.
Zakres prowadzenia badań obejmował pomiary natęŜenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego w przedziale częstotliwości co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz.
Inspektorat przeprowadził pomiary w 90 punktach pomiarowych rozmieszczonych równomiernie na
terenie województwa. Na obszarze powiatów suwalskiego i suwalskiego ziemskiego pomiary
przeprowadzono w Suwałkach – 5 punktów i Szypliszkach (2008 r.), w Suwałkach – 5 punktów
i Szypliszkach, Raczkach i Filipowie (2009 r.) oraz w Suwałkach – 5 punktów i Jeleniewie, WiŜajnach
(2010 r.).
Na podstawie przeprowadzonych pomiarów naleŜy stwierdzić, iŜ w Ŝadnym z punktów na obszarze
powiatu nie odnotowano przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych.
NaleŜy podkreślić, Ŝe przeprowadzone na terenie województwa podlaskiego pomiary, w Ŝadnym
ze zbadanych punktów pomiarowych nie wykazały występowania przekroczeń norm. Zmierzone
wartości składowej elektrycznej wyniosły, w większości przypadków, do 10 % normy dopuszczalnej,
58
w Białymstoku przy ul. Zachodniej 2b, ŁomŜy przy ul. Kazańskiej 10 oraz w Hajnówce i Drohiczynie
wartości przekroczyły poziom 10 % normy.
Wyniki pomiarów pól elektromagnetycznych na terenie powiatu suwalskiego grodzkiego
i suwalskiego ziemskiego w latach 2008 – 2009.
Lp.
Miejscowość
Lokalizacja
punktu
Średnia arytmetyczna zmierzonych
wartości skutecznych natęŜeń pól
elektrycznych promieniowania
elektromagnetycznego
[V/m]
% wartości
dopuszczalnej
0,21
3,0
0,28
4,0
0,31
4,4
0,55
7,9
0,32
4,6
0,29
4,1
0,26
3,7
0,41
5,9
0,41
5,9
0,39
5,6
0,27
3,9
0,28
4,0
0,41
5,9
0,27
3,9
0,06
0,85
0,16
2,3
0,06
0,8
0,22
3,1
0,14
2,0
0,56
8,0
0,42
6,0
2008
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Suwałki
ul. Utrata 2
Suwałki
ul. 1-go Maja 23
Suwałki
ul. Wileńska 9
Suwałki
ul. Korczaka/Noniewicza 44a
Suwałki
ul. E. Plater 6A
Szypliszki
N 54º06’16,7’’
E 22º56’13,9’’
N 54º05’55,6’’
E 22º56’12,5’’
N 54º06’27,7’’
E 22º57’11,2’’
N 54º06’15,0’’
E 22º55’57,6’’
N 54º06’09,2’’
E 22º55’30,8’’
N 54º15’05,2’’
E 23º04’35,4’’
2009
Suwałki
7.
ul. Wigierska
Suwałki
8.
ul. Noniewicza
Suwałki
9.
ul. Witosa
Suwałki
10.
ul. Chrobrego
Suwałki
11.
ul. Kasztanowa
12. Szypliszki
13. Raczki, plac koło kościoła
14. Filipów
N 54º05’44,2’’
E 22º56’07,2’’
N 54º06’14,6’’
E 22º55’54,4’’
N 54º07’05,9’’
E 22º55’59,8’’
N 54º05’52,4’’
E 22º54’24,7’’
N 54º06’41,1’’
E 22º56’44,7’’
N 54º15’12,4’’
E 23º04’29,3’’
N 53º59’23,4’’
E 22º46’28,5’’
N 54º10’50,2’’
E 22º37’13,7’’
2010
15.
16.
17.
18.
19.
Suwałki – Os. Staszica
ul. Staszica 3 / Bakałarzewska
Suwałki – Os. Klasztorna
ul. Spacerowa 1
Suwałki – Os. Daszyńskiego
ul. Daszyńskiego 27
Suwałki – Osiedle I
ul. Gałaja / Hamerszmita
Suwałki – Os. Polna
ul. Bielickiego / śniwowa
20. Jeleniewo
21. WiŜajny
N 54º05’58,8’’
E 22º55’04,7’’
N 54º05’41,1’’
E 22º56’36,7’’
N 54º07’04,3’’
E 22º55’28,8’’
N 54º05’59,1’’
E 22º55’34,4’’
N 54º05’33,2’’
E 22º56’16,1’’
N 54º12’15,1’’
E 22º54’44,2’’
N 54º22’04,5’’
E 22º52’09,0’’
OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI
PowaŜne awarie mogą powstawać w przypadku awarii i katastrof w obiektach przemysłowych
zlokalizowanych na terenach miast powiatu oraz w wyniku wypadków kolejowych i drogowych
z udziałem cystern i autocystern przewoŜących materiały niebezpieczne. Zdarzenia te charakteryzują
ię specyficznymi cechami takimi jak niepewność ich wystąpienia, złoŜoność przyczyn, róŜnorodność
bezpośrednich skutków oraz indywidualnym, niepowtarzalnym przebiegiem.
59
NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH
Delegatura WIOŚ w Suwałkach prowadzi rejestr obiektów mogących spowodować powaŜne awarie
(zakłady duŜego ryzyka i zakłady zwiększonego ryzyka), a takŜe kontroluje te obiekty.
Na terenie miasta Suwałki występuje sześć zakładów znajdujących się w prowadzonym przez
Delegaturę w Suwałkach „Rejestrze potencjalnych sprawców powaŜnych awarii”.
Są to: Spółdzielnia Mleczarska „SUDOWIA” w Suwałkach, PPHU „LAKTOPOL” Zakład
Produkcyjny nr 1 w Suwałkach, „ANIMEX Grupa Drobiarska” Oddział w Suwałkach, które w
procesie technologicznym stosują w instalacji chłodniczej substancję niebezpieczną, tj. amoniak. W
2010 r. kontrole nie wykazały uchybień.
Ponadto w ww. rejestrze znajdują się zakłady posiadające gaz propan-butan, tj.: „PETROLINVEST”
Suwałki – zaliczany do zakładów duŜego ryzyka, „POL ENERGY” Suwałki – zaliczany do zakładów
zwiększonego ryzyka (aktualnie nie prowadzi działalności, zbiorniki opróŜnione z gazu) oraz
Rozdzielnia Gazu w Suwałkach na osiedlu Północ.
Natomiast na terenie powiatu suwalskiego występuje jeden tego typu zakład, tj. Spółdzielnia
Mleczarska „ROSPUDA” w Filipowie, stosująca w technologii chłodniczej amoniak. W 2010 r.
kontrola nie wykazała uchybień.
Przedmiotowe zakłady są objęte przez WIOŚ Białystok Delegaturę w Suwałkach szczególnym
nadzorem, poprzez prowadzenie kontroli minimum raz w roku, równieŜ wspólnie z Państwową StraŜą
PoŜarną.
Wśród podmiotów stanowiących potencjalne zagroŜenie środowiska znajdują się stacje paliw,
funkcjonujące w systemie otwartym lub na potrzeby własne zakładu. Na terenie miasta Suwałki
znajduje się 20 stacji paliw oraz 8 stacji paliw na terenie powiatu suwalskiego. Eksploatacja tych
stacji stwarza potencjalne zagroŜenie dla środowiska w przypadku rozszczelnienia się zbiornika lub
instalacji paliwowej oraz podczas rozładunków paliw z cystern samochodowych do zbiorników
magazynowych lub tankowania do pojazdów samochodowych.
TRANSPORT
PowaŜne źródło zagroŜenia na terenie powiatu mogą stwarzać wypadki drogowe środków transportu,
przewoŜących materiały niebezpieczne. Szczególnie groźne są awarie w rejonach przepraw
mostowych na tych trasach, groŜą one bezpośrednim skaŜeniem wód płynących.
Największe zagroŜenia powaŜnymi awariami występują podczas transportu paliw płynnych do ich
odbiorców, w tym stacji paliw oraz w przewozie materiałów niebezpiecznych tranzytem przez
omawiany teren do Przejścia Granicznego w Budzisku. Szczególne zagroŜenie występuje na drodze
krajowej Nr 8 od granicy z powiatem augustowskim do PG w Budzisku.
DuŜe zagroŜenie stwarza równieŜ transport przez Kolejowe Przejście Graniczne PKP Stacja Trakiszki.
Przedmiotowe PG odprawia substancje niebezpieczne, a szczególnie gaz propan-butan, przewoŜony w
cysternach kolejowych.
KONTROLE INTERWENCYJNE
Na terenie powiatu, w 2010 r. nie odnotowano powaŜnych awarii, jak równieŜ zdarzeń o znamionach
powaŜnych awarii, zarówno na terenie zakładów jak i w transporcie towarów niebezpiecznych.
60
KONTROLE ZAKŁADÓW Z POZWOLENIAMI ZINTEGROWANYMI
•
•
•
•
„ANIMEX Grupa Drobiarska” Spółka z o. o. w Suwałkach, ul. Wojska Polskiego 112a –
kontrola w 2010 r. wykazała, ze pozwolenie zintegrowane nie ujmowało wszystkich źródeł emisji
(komory wędzalniczo-parzelniczej „Rexpol”) oraz wykazała przekroczenia dopuszczalnych
wielkości emisji: CO, SO2, pyłu na kaŜdej z wędzarni, przekroczono ilości zuŜycia surowców
(wiórków wędzalniczych, przypraw, opakowań), przekroczono ilości wytworzonych odpadów
oraz brak selektywnej zbiórki odpadów, stwierdzono przekroczenia w ściekach wielkości
dopuszczalnych BZT5 oraz azotu ogólnego, brak prowadzenia badań substancji ropopochodnych
w ściekach oraz niepowiadomienie WIOŚ o zaistniałej awarii pompy podawczej ścieków.
Wydano zarządzenie pokontrolne. Zakład wystąpił o zmianę pozwolenia zintegrowanego,
zwiększył nadzór nad praca podczyszczalni (częstotliwość wykonywania badań ścieków oczyszczonych odprowadzanych do kanalizacji miejskiej, zlecił wykonanie badań substancji ropopochodnych), wprowadził selektywna zbiórkę odpadów opakowaniowych oraz czyściwa. Przeprowadzone pomiary automonitoringowe nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych emisji
zanieczyszczeń gazowych oraz pyłu.
Spółdzielnia Mleczarska „SUDOWIA” ul. Wojska Polskiego 110 c – kontrola przeprowadzona
w 2009 r. nie wykazała nieprawidłowości w stosowaniu obowiązków określonych w uzyskanym
pozwoleniu zintegrowanym i innych decyzjach związanych z uŜytkowaniem instalacji IPPC.
PPHU „LAKTOPOL” sp. z o.o. w Warszawie Zakład Produkcyjny Nr 1 w Suwałkach ul.
Wojska Polskiego 110c w Suwałkach – kontrola przeprowadzona w 2010 r. wykazała, Ŝe
wystąpiły naruszenia w stosowaniu obowiązków określonych w uzyskanym pozwoleniu
zintegrowanym i innych decyzjach związanych z uŜytkowaniem instalacji IPPC: nie sporządzano
sprawozdania o masie opakowań wysyłanych za granicę, podczas pomiarów kontrolnych
wykazano przekroczenie dopuszczalnej wielkości emisji SO2 z kotła OMNIMAT 33 HDA,
przekroczono dopuszczoną pozwoleniem ilość zuŜycia surowców i materiałów, przekroczono
dopuszczalny poziom hałasu w porze nocnej, badania ścieków zawierających substancje szczególnie szkodliwe wykonywane były jednorazowo w roku, opłaty za korzystanie ze środowiska nie
były uiszczane terminowo. Wydano zarządzenie pokontrolne. Naliczono karę biegnącą za
przekroczenie wielkości emisji substancji wprowadzanych do powietrza. Zakład zobowiązał się do
wystąpienia do Prezydenta Miasta Suwałk o zmianę decyzji w zakresie dopuszczalnego zuŜycia
materiałów i surowców wykorzystywanych do produkcji, nieprzekraczania określonej w
pozwoleniu zintegrowanym wielkości emisji substancji wprowadzanych do powietrza, wykonania
badań hałasu emitowanego przez zakład, wykonania terminowego badania ścieków, złoŜenia do
Urzędu Marszałkowskiego sprawozdania o masie opakowań wywiezionych za granicę, opłaty za
korzystanie ze środowiska będzie uiszczać terminowo.
Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Suwałkach Sp. z o. o. kontrola przeprowadzona w
2010 r. nie wykazała nieprawidłowości w stosowaniu obowiązków określonych w uzyskanym
pozwoleniu zintegrowanym i innych decyzjach związanych z uŜytkowaniem instalacji IPPC.
Opracował:
Dział Monitoringu Środowiska
Akceptował:
Kierownik Delegatury w Suwałkach
Wiesława Blusiewicz
61
Załącznik 1.
OBOWIĄZKI SAMORZĄDÓW W ZAKRESIE SPRAW ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ
ŚRODOWISKA
OBOWIĄZKI SAMORZĄDU POWIATOWEGO
Zgodnie z ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, powiaty wykonują zadania
publiczne o charakterze ponad gminnym. W zakresie spraw związanych z ochroną środowiska
powiaty wykonują zadania dotyczące ładu przestrzennego i ekologicznego (które obejmują działania z
zakresu geodezji, zagospodarowania przestrzennego, nadzoru budowlanego, gospodarki wodnej,
rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa śródlądowego i ochrony środowiska).
Powiaty w ograniczonym zakresie mogą prowadzić, własną politykę ekologiczną poprzez powiatowy
program ochrony środowiska i plan gospodarki odpadami. Politykę moŜe takŜe kształtować Starosta,
poprzez wydanie pozwoleń emisyjnych dla szeregu rodzajów instalacji oraz przedsięwzięć, które nie
są przypisane do kompetencji wojewody.
W szczególności warto zwrócić uwagę na moŜliwości prawnych działań własnych samorządów,
zbieŜnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska,
które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko,
a takŜe minimalizować problemy środowiskowe.
PoniŜej wymieniono niektóre zadania naleŜące do kompetencji organów samorządowych szczebla
powiatowego i gminnego (zadania zbieŜne wytłuszczono).
ZADANIA I KOMPETENCJE STAROSTY
• sprawuje kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym
jego właściwością oraz upowaŜnia do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników podległego
mu urzędu;
• w drodze decyzji nakłada obowiązek ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego
zagroŜenia, a takŜe przywrócenia środowiska do stanu właściwego, jeŜeli podmiot korzystający
ze środowiska negatywnie oddziałuje na środowisko;
• występuje do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań
będących w jego kompetencji , jeŜeli w wyniku kontroli stwierdzi naruszenie przez kontrolowany
podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, Ŝe takie
naruszenie mogło nastąpić;
• dokonuje rekultywacji powierzchni ziemi, jeŜeli podmiot, który spowodował zanieczyszczenie gleby
lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu, nie dysponuje
prawami do powierzchni ziemi, pozwalającymi na jej przeprowadzenie, lub nie moŜna wszcząć
postępowania egzekucyjnego dotyczącego obowiązku rekultywacji, albo egzekucja okazała się
bezskuteczna, lub zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego
ukształtowania terenu nastąpiło w wyniku klęski Ŝywiołowej;
• dokonuje rekultywacji powierzchni ziemi wówczas, gdy z uwagi na zagroŜenie Ŝycia lub zdrowia
ludzi lub moŜliwość zaistnienia nieodwracalnych szkód w środowisku, konieczne jest
natychmiastowe jej dokonanie;
62
• prowadzi okresowe badania jakości gleby i ziemi;
• prowadzi, aktualizowany corocznie, rejestr zawierający informacje o terenach, na których
stwierdzono przekroczenie standardów jakości gleby lub ziemi, z wyszczególnieniem obszarów, na
których obowiązek rekultywacji obciąŜa starostę;
• moŜe przeprowadzić rekultywację powierzchni ziemi pomimo nieujęcia zadania w programie
ochrony środowiska, jeŜeli stwierdzi, iŜ nieprzeprowadzenie rekultywacji spowoduje pogorszenie
stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagroŜenie Ŝycia lub zdrowia ludzi;
• na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska, sporządza, co 5 lat, mapy akustyczne;
• wydaje pozwolenia wodno-prawne, jest właściwy w sprawach stwierdzenia wygaśnięcia,
cofnięcia lub ograniczenia tego pozwolenia, a takŜe orzeczenia o przeniesieniu prawa własności
urządzenia wodnego na własność właściciela wody;
• wzywa zakład do usunięcia, w określonym terminie, zaniedbań w zakresie gospodarki wodnej,
w wyniku których moŜe powstać stan zagraŜający Ŝyciu lub zdrowiu ludzi albo zwierząt bądź
środowisku.
ZADANIA I KOMPETENCJE RADY POWIATU
• uchwala powiatowy program ochrony środowiska;
• moŜe, w drodze uchwały, wyznaczyć obszary ciche w aglomeracji lub obszary ciche poza
aglomeracją, uwzględniając szczególne potrzeby ochrony przed hałasem tych obszarów i podając
wymagania zapewniające utrzymanie poziomu hałasu co najmniej na istniejącym poziomie;
• uchwala programy działań, których celem jest dostosowanie poziomu hałasu do
dopuszczalnego, dla aglomeracji o liczbie mieszkańców powyŜej 100.000 oraz terenów określonych
w powiatowym programie ochrony środowiska;
• dokonuje aktualizacji programu ochrony środowiska przed hałasem co najmniej raz na pięć lat,
a takŜe w przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających zmianę planu lub harmonogramu
realizacji;
• tworzy obszary ograniczonego uŜytkowania dla przedsięwzięcia mogącego znacząco
oddziaływać na środowisko;
• uchwala powiatowy plan gospodarki odpadami;
• wprowadza ograniczenia lub zakazuje uŜywania jednostek pływających lub niektórych ich rodzajów
na określonych zbiornikach powierzchniowych wód stojących oraz wodach płynących, jeŜeli jest to
konieczne do zapewnienia odpowiednich warunków akustycznych na terenach przeznaczonych na
cele rekreacyjno-wypoczynkowe;
• rozpatruje informację wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o stanie środowiska na
obszarze województwa;
• określa kierunki działania właściwego organu Inspekcji Ochrony Środowiska;
• zatwierdza zestawienia przychodów i wydatków powiatowego funduszu ochrony środowiska i
gospodarki wodnej na dany rok.
KOMPETENCJE ZARZĄDU
• sporządza projekt powiatowego programu ochrony środowiska, po zasięgnięciu opinii zarządu
województwa;
• opracowuje projekt powiatowego planu gospodarki odpadami;
• sporządza co 2 lata raport z wykonania powiatowego programu ochrony środowiska;
• składa co 2 lata, radzie powiatu sprawozdania z realizacji powiatowego planu gospodarki odpadami
• opiniuje projekt gminnego programu ochrony środowiska;
63
• opiniuje projekt wojewódzkiego i gminnego planu gospodarki odpadami;
• opiniuje projekt wspólnego planu gospodarki odpadami opracowanego dla gmin, będących
członkami związków międzygminnych;
• opracowuje projekt wspólnego planu gospodarki odpadami, obejmującego zadania powiatowego
planu gospodarki odpadami dla powiatów, będących członkami związków powiatów;
• aktualizuje powiatowy plan gospodarki odpadami, nie rzadziej niŜ co 4 lata.
ORGANY SAMORZĄDU GMINNEGO
Organy samorządu gminy mogą prowadzić własną politykę, której kluczowym instrumentem
powinien być miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – dokument dotyczący wprawdzie
polityki przestrzennej, ale o ogromnym wpływie równieŜ na kwestie ochrony środowiska. Dodatkowo
organy gminy opracowują plany ochrony środowiska i programu gospodarki odpadami, jak teŜ
regulaminy utrzymania czystości i porządku w gminie. Ponadto wydają niektóre decyzje z zakresu
ochrony środowiska, choć ich kompetencje są duŜo mniej znaczące niŜ decyzje wydawane na szczeblu
powiatu lub przez wojewodę w zakresie pozwoleń emisyjnych.
ZADANIA I KOMPETENCJE WÓJTA, BURMISTRZA LUB PREZYDENTA MIASTA
Do podstawowych kompetencji i obowiązków naleŜą:
• moŜliwość nakazania w drodze decyzji, osobie fizycznej eksploatującej instalację w ramach
zwykłego korzystania ze środowiska lub eksploatującej urządzenie, wykonanie w określonym
czasie czynności zmierzających do ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na
środowisko;
• moŜliwość wstrzymania, w drodze decyzji, uŜytkowania instalacji lub urządzenia, jeŜeli osoba
fizyczna nie dostosowała się do powyŜszych wymagań;
• występowanie do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań
będących w jego kompetencji, jeŜeli w wyniku kontroli wójt, burmistrz lub prezydent miasta
stwierdził naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje
uzasadnione podejrzenie, Ŝe takie naruszenie mogło nastąpić;
• uprawnienie do występowania w charakterze oskarŜyciela publicznego w sprawach o wykroczenia
przeciw przepisom o ochronie środowiska;
• przedkładanie wojewodzie corocznie informacji dotyczących:
– informacji o stanie wyposaŜenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie
ścieków komunalnych,
– informacji o postępie realizacji przedsięwzięć określonych w krajowym programie oczyszczania
ścieków komunalnych,
– informacji o ilości wytworzonych w ciągu roku Mg suchej masy osadów ściekowych w
oczyszczalniach ścieków komunalnych aglomeracji oraz sposób postępowania z tymi osadami z
uwzględnieniem podziału państwa na obszary dorzeczy i regiony wodne,
– coroczne przedkładanie wojewodzie informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania
substancji stwarzających szczególne zagroŜenie dla środowiska.
ZADANIA I KOMPETENCJE RADY GMINY
Rada gminy jest organem stanowiącym. Na tym poziomie nie funkcjonują obecnie organy
odpowiadające zarządowi województwa lub powiatu. Organem wykonawczym jest wójt, burmistrz lub
prezydent miasta.
Organy samorządu gminy mogą prowadzić własną politykę, której kluczowymi instrumentami są
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, plan ochrony środowiska i program gospodarki
odpadami, jak teŜ regulaminy utrzymania czystości i porządku w gminie. W szczególności rada
gminy:
64
• uchwala gminny program ochrony środowiska;
• ustanawia ograniczenia co do czasu funkcjonowania instalacji lub korzystania z urządzeń, z
których emitowany hałas moŜe negatywnie oddziaływać na środowisko;
• ustala szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, a w
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
szczególności:
– moŜe określić inne sposoby udokumentowania wykonania obowiązków dotyczących
dokumentowania korzystania z usług firmy wywozowej i opróŜniania zbiorników na
nieczystości, niŜ okazanie umowy i dowodów płacenia za usługi,
– moŜe ustalić górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi, o
których mowa wyŜej,
– moŜe przejąć od właścicieli nieruchomości wszystkie lub wskazane obowiązki, o których mowa
wyŜej,
– ustala opłatę ponoszoną przez właścicieli nieruchomości za wykonywanie przejętych
obowiązków;
zatwierdza plan gospodarowania dla gruntów połoŜonych na obszarach ograniczonego
uŜytkowania, istniejących wokół zakładów przemysłowych po uzyskaniu opinii izby rolniczej;
uzgadnia ustalenia dotyczące infrastruktury technicznej, zagospodarowania turystycznego, sposobu
uŜytkowania gruntów, eliminacji lub ograniczania zagroŜeń zewnętrznych oraz ustaleń do studiów
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego, w odniesieniu do nieruchomości niebędących własnością
Skarbu Państwa;
opiniuje projekt planu ochrony parku narodowego, rezerwatu przyrody oraz parku krajobrazowego;
uzgadnia projekt rozporządzenia w sprawie wyznaczenia lub powiększenia obszaru chronionego
krajobrazu;
wyznacza obszar chronionego krajobrazu; określa jego nazwę, połoŜenie, obszar, sprawującego
nadzór, ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów oraz zakazy właściwe dla danego
obszaru chronionego krajobrazu lub jego części;
dokonuje likwidacji lub zmiany granic obszaru chronionego krajobrazu, jeśli nie wykonał tego w
ramach swoich zadań wojewoda;
znosi ustalane przez siebie formy ochrony przyrody;
uzgadnia projekt planu ochrony obszaru Natura 2000;
ustanawia pomnik przyrody, stanowisko dokumentacyjne, uŜytek ekologiczny lub zespół
przyrodniczo-krajobrazowy (jeŜeli wojewoda nie ustanowił tych form ochrony przyrody);
opiniuje wnioski Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych o uznanie lasu za ochronny lub
pozbawienie go tego charakteru – w odniesieniu do lasów stanowiących własność Skarbu Państwa;
opiniuje wnioski starosty o uznanie lasu za ochronny lub pozbawienie go tego charakteru – w
odniesieniu do lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa.;
moŜe podjąć uchwałę o objęciu ochroną znajdujących się na obszarze jej działania gruntów rolnych
określonych w ewidencji gruntów jako uŜytki rolne;
sporządza miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego;
rozpatruje informację wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o stanie środowiska na
obszarze województwa;
zatwierdza zestawienia przychodów i wydatków gminnego funduszu ochrony środowiska i
gospodarki wodnej na dany rok.
65

suwalskiego grodzkiego i suwalskiego ziemskiego

Transkrypt

Podobne dokumenty

UCHWAŁA NR XXXIX/429/2013 RADY MIEJSKIEJ W SUWAŁKACH

Powiatowy Urząd Pracy w Suwałkach

Otwarte drzwi

Treść ogłoszenia - Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w

KMP Suwałki Bezpieczne wakacje

IV Przegląd Dziecięcej Twórczości Plastycznej Suwałki 2016

Grupa nieformalna działająca w Miejskim Ośrodku Pomocy