Untitled - Kalwaria Zebrzydowska

PO£O¯ENIE
LOCATION
K
alwaria Zebrzydowska jest ma³ym miasteczkiem po³o¿onym u podnó¿a góry ¯ar w dolinie pomiêdzy dwoma pasmami górskimi: Beskidem Makowskim i Pogórzem Wielickim.
Powierzchnia gminy wynosi 73,5 km2, miasta 5,5 km2. Teren
gminy nale¿y do regionu Pogórza Karpackiego, gdzie z silnie
wypiêtrzonych wzniesieñ, dochodz¹cych do wysokoœci
600 m n.p.m., widaæ zarówno panoramê Beskidów, jak i dolinê Wis³y oraz pasmo wy¿yn jurajskich. Przewa¿a tu krajobraz rolniczy z osadnictwem rozproszonym poœród ³¹k i pól
oraz rozleg³ych kompleksów leœnych. Gminê zamieszkuje ponad 19 tys. mieszkañców, z czego oko³o 5 tys. mieszka
w mieœcie. W sk³ad gminy wchodz¹ nastêpuj¹ce wsie: Barwa³d Górny, Barwa³d Œredni, Brody, Bugaj, Leñcze, Podolany, Przytkowice, Stanis³aw Dolny, Zarzyce Wielkie, Zarzyce
Ma³e oraz Zebrzydowice. Miasto przecina miêdzynarodowa
trasa Cieszyn – Kraków, posiada ono tak¿e dobrze rozwiniêt¹ sieæ dróg krajowych i lokalnych, dworzec autobusowy oraz
dwie stacje kolejowe na liniach: Zakopane – Kraków oraz
Bielsko Bia³a – Kraków. Do atutów miasta nale¿y dogodne
po³¹czenie komunikacyjne w dowolnie wybranym kierunku,
a tak¿e niewielka odleg³oœæ od miêdzynarodowego lotniska
w Balicach ko³o Krakowa.
W³adze i mieszkañcy serdecznie zapraszaj¹ do miasta
i gminy Kalwaria Zebrzydowska, regionu o ciekawej historii,
unikalnych tradycjach i walorach krajoznawczych. Zapraszaj¹
do miasta goœcinnego, oœrodka o bogatym potencjale ekonomicznym i mo¿liwoœciach inwestycyjnych.
K
alwaria Zebrzydowska is a small town situated at the foot
of Mount Zar in a valley between two mountain ranges: the
Beskid Makowski and the Wieliczka Foothills. The district's
area is 73.5 km2 and the town's 5.5 km2. The district's area
constitutes a part of the Carpathian Foothills region where
high elevations reaching up to 600 m above sea level can be
found. A panorama of the Beskidy Mountains, the Vistula valley and the range of the Jurassic Uplands can be seen from
these peaks. A rural landscape dominates the region, with settlements scattered among meadows, fields and large areas of
forest. Nineteen thousand residents reside in the district,
about five thousand of who reside in the town. The district
encompasses the following villages: Barwa³d Górny, Barwa³d
Œredni, Brody, Bugaj, Leñcze, Podolany, Przytkowice,
Stanis³aw Dolny, Zarzyce Wielkie, Zarzyce Ma³e and
Zebrzydowice. The international highway linking Cieszyn
and Cracow runs through the town. Also, the town possesses
a well-developed network of primary and secondary roads, a
bus station and two railway stations on the lines Zakopane –
Cracow and Bielsko Bia³a – Cracow. Convenient transport
links in all directions, as well as the proximity of Balice
International Airport located near Cracow are among the
town's strong points.
The district authorities and residents warmly invite everyone to come to Kalwaria Zebrzydowska and its surrounding
area, a region which has interesting history, unique traditions
and sights. We welcome you to our hospitable town, which
has a wealth of economic potential and scope for investment
opportunities.
Powiat
Wadowicki
County of Wadowice
3
MIASTO I OKOLICE
THE TOWN AND ITS VICINITY
W
kraju i za granic¹ Kalwaria Zebrzydowska znana jest g³ównie z doskonale rozwiniêtego rzemios³a oraz kultu religijnego. Rzemios³o zdominowa³y dwie
bran¿e: stolarska i szewska. Rokrocznie organizowane s¹ targi meblowe, a w ci¹gu ca³ego roku czynna jest sta³a ekspozycja w dwóch pawilonach wystawowych
Cechu Rzemios³ Ró¿nych.
Kalwaria Zebrzydowska jest obok Czêstochowy najwa¿niejszym oœrodkiem ruchu pielgrzymkowego w Polsce. Po³o¿enie na s³ynnym szlaku papieskim wiod¹cym z Wadowic do Krakowa powoduje systematyczny wzrost liczby p¹tników.
Najwiêksze nasilenie ruchu pielgrzymkowego wystêpuje w okresie Odpustu Wielkiego Tygodnia, kiedy odbywa siê Misterium Mêki Pañskiej, oraz w dniu Œwiêta
Wniebowziêcia Najœwiêtszej Marii Panny przypadaj¹cego 15 sierpnia. Kalwaryjskie Sanktuarium by³o i jest jednym z ulubionych miejsc Ojca Œwiêtego Jana Paw³a II, wczeœniej kardyna³a Karola Wojty³y.
Na terenie miasta i gminy zachowa³o
siê wiele cennych zabytków. Oprócz KlaKalwaryjski Rynek ma kszta³t nieregusztoru warto zobaczyæ: kamieniczki mielarnego czworoboku. Droga krajowa ³¹szczañskie, Pustelniê Piêciu Braci Polacz¹ca Kraków z Bielskiem-Bia³¹ dzieli go
ków, Pustelniê œw. Rozalii, koœció³ parana dwie czêœci. W 1999 roku zosta³ odbufialny pod wezwaniem œw. Józefa Rzedowany i uporz¹dkowany. W stanowi¹cej
mieœlnika, zabytkowe domy w zabudowie
g³ówny jego plac trójk¹tnej pó³nocnomiejskiej. Na terenie gminy godnymi po-wschodniej czêœci stoi pomnik i niewielka
lecenia s¹ zespo³y dworskie w Brodach,
fontanna z basenikiem. Ramuj¹ go pasma
Leñczach, Barwa³dzie Górnym, Przytkozieleni ujête w kamienne murki. Dodatkowicach, Zarzycach. Warto zobaczyæ rów- n Koœció³ œw. Józefa w Kalwarii
w¹ ozdob¹ s¹ stylowe latarnie i ³awki.
nie¿ drewnian¹ kaplicê w Barwa³dzie
Koœció³ parafialny pod wezwaniem œw.
Górnym. W pobliskich Zebrzydowicach zachowa³ siê renesansowy koœció³ i zespó³ zaJózefa, patrona rzemieœlników. Zbudowamkowy – rezydencja rodowa Zebrzydowskich, mieszcz¹ca obecnie Konwent i Szpital
ny w latach 1902-1906. W 1933 roku eryOO. Bonifratrów. Warto zobaczyæ tak¿e historyczne cmentarze w Leñczach i Zebrzygowano parafiê, która powsta³a dopiero
dowicach oraz cmentarz wojenny przy klasztorze OO. Bernardynów.
w 1942 roku. Uwagê przyci¹gaj¹ dwie
Godne uwagi nowsze budowle to modernistyczny koœció³ pw. œw. œw. Piotra i Pawmozaiki: Matki Boskiej i œw. Józefa wyko³a na Leñczowskiej Górze, dekorowany wspania³¹ kolekcj¹ witra¿y z wizerunkami
nane przez Irenê Weiss, ¿onê mieszkaj¹cepolskich œwiêtych, a tak¿e gmach Wy¿szego Seminarium Duchownego OO. Francigo w Kalwarii malarza Wojciecha Weissa.
szkanów w kompleksie kalwaryjskiego Sanktuarium, wzniesiony w latach osiemdziesi¹tych XX w. na miejscu dawnego pa³acu Czartoryskich.
Najstarsze domy w mieœcie:
Dom pod nr 14 (w Rynku) – zbudowany w 1780 roku, jako pomieszczenie urzêdu komory celnej. Jest to niewielki murowany budynek z zaokr¹glonymi nadpro¿ami i z ³ukami okien.
Dom pod nr 4 (w Rynku) – wzniesiony w drugiej po³owie XIX wieku przez
Wojciecha Brandysa, w³aœciciela pobliskich Brodów. Do budowy wykorzystano
materia³ pochodz¹cy z rozbieranego
wówczas pa³acu Czartoryskich pod klasztorem Ojców Bernardynów.
Budynek Banku Spó³dzielczego – piêtrowy gmach usytuowany w pobli¿u Rynku przy ulicy Jagielloñskiej jest jedynym
w Kalwarii stylowym gmachem secesyjnym. Zbudowany zosta³ przez Towarzystwo Oszczêdnoœci i Po¿yczek w Kalwarii
Zebrzydowskiej w 1907 roku.
4
n Centrum Kalwarii
n Drewniana kaplica w Barwa³dzie Górnym
Kalwaria Zebrzydowska Town Square is in the
shape of irregular quadrangle. The national road
linking Cracow with Bielsko – Bia³a divides it
into two sections. In 1999 the Square was rebuilt
and redeveloped. There is a statue and a small
fountain with a pool in the northeastern triangular section of the square, which constitutes its
heart. It is surrounded by a green belt enclosed
by a low stone wall. Additionally, ornaments
such as street lamps and benches decorate the
Square.
Parish Church of St. Joseph, patron saint of
artisans. The church was built in the years 19021906. In 1933 a parish was established, however,
it started its activity only in 1942. Two mosaic
ornaments attract the attention of tourists, namely a mosaic of the Mother of God and a mosaic
of St. Joseph made by Irena Weiss, the wife of
Wojciech Weiss, a painter living in Kalwaria.
The oldest houses in the town:
n Dwór w Zarzycach
At
House at no. 14 (Town Square) – built in
1780, it served as an office for Customs and
Excise. It is a small brick building with rounded
lintels and arched windows.
House at no. 4 (Town Square) – erected in the
second half of the 19th century by Wojciech
Brandys who was the landowner of nearby village
of Brody. Materials from the Czartoryskis Palace
near the Bernardine Monastery, which at that
time was being dismantled, were used for construction of the house.
The Co-operative Bank Building – a storied
building situated in the vicinity of the Square in
Jagiellonska Street, it is the only Art Nouveau
style building in Kalwaria. It was constructed in
1907 by the Savings and Loans Society in
Kalwaria
Zebrzydowska
(Towarzystwo
Oszczêdnosci i Po¿yczek w Kalwarii Zebrzydowskiej).
home and abroad Kalwaria Zebrzydowska is famous primarily for its
well developed crafts and as pilgrim destination. Crafts have been dominated
by two branches: cabinetmaking and shoemaking. Every year furniture trade
fairs are organised, while a permanent exhibition in the two exhibition pavilions of the Guild for Various Crafts is open all year round.
Beside Czêstochowa, Kalwaria Zebrzydowska is the most significant pilgrimage centre in Poland. Its location on the famous papal route running
from Wadowice to Cracow attracts an ever increasing number of pilgrims.
The greatest number of pilgrims arrive for the indulgence ceremonies of Holy
Week with the Mystery of the Passion of Christ and during the Assumption
Celebrations falling on 15 August. The Sanctuary has always been one of the most favourite places of Pope John Paul II, previously cardinal Karol Wojtyla.
Many valuable monuments have survived in the district and in the town. Beside the Monastery the following historical sites
are worth seeing: small tenement houses, the Hermitage of Five Polish Brethern, St. Rosalie's Hermitage, Parish Church of
St. Joseph the Carpenter, historic houses among the town buildings. The Manor Houses in Brody, Leñcze, Barwa³d Górny,
Przytkowice and Zarzyce are recommended and worth seeing, as is the wooden chapel in Barwa³d Górny. In nearby
Zebrzydowice a Renaissance church and the castle complex, which formed the ancestral residence of the Zebrzydowski family have survived, it now houses the Bernardine Fathers Hospital and their convent. The historic cemeteries in Leñcze and
Zebrzydowice and the military cemetery by the Bernardine Monastery are worth seeing.
The modernist Church of St. Peter and Paul situated on the Lenczowska Mountain, with its magnificent collection of
stained-glass windows showing images of Polish saints, as well as the Franciscan Seminary, situated in the Kalwaria Sanctuary
complex are some more modern noteworthy buildings, the latter erected in the 1980s in place of the former Czartoryskis
Palace.
5
HISTORIA
HISTORY
D
oliny Skawy i Skawinki z dawna stanowi³y wrota do
górzystej, puszczañskiej krainy Karpat i dogodne tereny osadnicze, zamieszkane jeszcze w czasach przedhistorycznych,
a w œredniowieczu nadane walecznym rycerzom radwanitom. Kalwaria Zebrzydowska, zwana pocz¹tkowo Zebrzydowem, integralnie zwi¹zana jest z wielk¹ XVII-wieczn¹ fundacj¹ kalwaryjn¹ wojewody krakowskiego Miko³aja Zebrzydowskiego herbu Radwan. Fundator, a póŸniej tak¿e jego
potomkowie i nastêpcy zadbali o to, by Polska Jerozolima
mia³a solidne podstawy ekonomiczne i ugruntowany kontekst spo³eczny. Miasteczko Zebrzydów otrzymywa³o coraz
to nowe, poszerzone prawa gospodarcze i samorz¹dowe.
G³ównym zajêciem mieszczan by³a praca na roli, produkcja
¿ywnoœci i pami¹tek oraz handel odpustowy, z którego
z czasem narodzi³a siê tradycja rzemios³a i regularnych jarmarków.
Dzieje Kalwarii Zebrzydowskiej œciœle ³¹cz¹ siê z histori¹
pobliskich miast i wsi ziemi wadowickiej, pustoszonej najazdami szwedzkimi, walkami konfederacji barskiej i przemarszem wojsk napoleoñskich a tak¿e epidemiami, powodziami
i nieurodzajem. Do o¿ywienia gospodarczego przyczyni³a
siê „Pierwsza Galicyjska Szosa Handlowo-Pocztowa”, przeprowadzona przez miasto pod koniec XVIII wieku oraz liczne inwestycje, zwi¹zane z okresem autonomii galicyjskiej
i budow¹ linii kolejowych z Krakowa do Zakopanego i Bielska pod koniec XIX wieku. Samorz¹d, uniezale¿niony ju¿
wówczas od klasztoru i miejscowego ziemiañstwa, cieszy³
siê tak¿e wzglêdn¹ swobod¹ polityczn¹. Sprzyja³o to instytucjom pielêgnuj¹cym tradycje lokalne i patriotyczne. Kalwaria Zebrzydowska utrzymywa³a tak¿e silne zwi¹zki artystyczne, kulturalne i naukowe z Krakowem, a przede wszystkim
z pobliskimi Wadowicami.
n Panorama Kalwarii
DO YOU KNOW THAT
The cultural landscape of Kalwaria Zebrzydowska is a historic monument.
In 1999, upon the proposal of the government of the Republic of Poland,
the UNESCO World Heritage Committee decided to inscribe Kalwaria
Zebrzydowska: the Cultural and Park Landscape Complex on the UNESCO
World Cultural and Natural Heritage List. Thereby, Kalwaria Zebrzydowska
was placed among the most valuable treasures of mankind.
The conservation area encompasses the site of the Bernardine Monastery,
Pilgrimage Park and areas of natural beauty with numerous monuments,
which spread over the Lanckorona Mountain, Mount Zar and Zebrzydowice.
Tourism has developed considerably owing to the fact that Kalwaria
Zebrzydowska is inscribed on the UNESCO World Heritage List and figures
in all tourist guides next to the most famous world monuments.
F
rom long ago the Skawa and Skawinka
Valleys have formed the gateway to the
wooded, hilly Carpathian land and have
been considered as areas suitable for settlement. These areas were already inhabited
in prehistoric times and during the Middle
Ages they were granted to the valiant Order
of
Radvanite
Knights.
Kalwaria
Zebrzydowska, initially called Zebrzydow,
is closely connected with the grand 17th
century Calvary Foundation of the
Governor of Cracow –
Miko³aj
Zebrzydowski, an armiger of the Radvan
Coat of Arms. The founder and later on his
descendants and successors made sure that
the Polish Jerusalem had solid economic
foundations and an established its social
framework. The town of Zebrzydow was
granted more chartered rights and greater
autonomy. Farming, food and souvenir production and the church-fair trade, in which
craft and regular fairs have their roots, were
the main occupations of townsmen.
The history of Kalwaria Zebrzydowska
is closely connected with the history of
neighbouring towns and villages situated in
Wadowice country, which was ravaged during the Swedish invasion, the battles of the
Bar Confederation and the passage of the
Napoleonic Armies. The area was also hit
by epidemics, floods and crop failure. The
First Galician Trade and Postal Road, built
at the end of the 18th century, as well as
numerous investments connected with the
period of Galician autonomy and building
of railways from Cracow to Zakopane and
Bielsko at the end of the 19th century contributed to economic recovery. Local government, which at that time was already
independent of the monastery and local
landed gentry, had comparative political
freedom. It was conducive to institutions
which cultivated local and patriotic traditions. At the same time Kalwaria
Zebrzydowska maintained artistic, cultural
and academic links with Cracow and, in
particular, with nearby Wadowice.
n Zabytkowa kamienica w rynku – siedziba Banku Spó³dzielczego
CZY WIECIE, ¯E...
Krajobraz kulturowy Kalwarii Zebrzydowskiej to zabytek i Pomnik
Historii.
W 1999 roku, na wniosek rz¹du Rzeczypospolitej Polskiej, Komitet
Œwiatowego Dziedzictwa UNESCO podj¹³ decyzjê o wpisaniu Zespo³u
Kulturowo-Krajobrazowego Kalwarii Zebrzydowskiej na Listê Œwiatowego
Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego. Kalwaria Zebrzydowska znalaz³a
siê tym samym na liœcie najcenniejszych skarbów ludzkoœci.
Strefa objêta ochron¹ konserwatorsk¹ to obszar Klasztoru OO. Bernardynów i Parku Pielgrzymkowego oraz wartoœciowe przyrodniczo i nasycone zabytkami tereny rozci¹gaj¹ce siê od Góry Lanckoroñskiej i góry ¯ar
a¿ po Zebrzydowice. Dziêki wpisowi na listê UNESCO znacznie wzrós³
ruch turystyczny, gdy¿ Kalwaria Zebrzydowska figuruje obok najs³ynniejszych zabytków œwiata we wszystkich przewodnikach i informatorach.
7
HISTORIA
HISTORY
Na
prze³omie XIX i XX w. wzniesiono
w mieœcie wiele murowanych domów mieszkalnych i okaza³e budynki publiczne, takie
jak: koœció³ parafialny, synagoga, bank i szko³a rzemieœlnicza, gmach s¹du powiatowego czy
siedziba Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”. Okres wzglêdnej pomyœlnoœci przerwa³a
I wojna œwiatowa, mimo to w okresie miêdzywojennym Kalwaria Zebrzydowska sta³a siê
znanym oœrodkiem produkcji meblowej
i obuwniczej. Miasto organizowa³o ogólnokrajowe targi mebli i wyrobów rzemieœlniczych,
zdobywaj¹cych coraz to nowe rynki zbytu.
Krajobraz i zabytki Kalwarii Zebrzydowskiej
i Lanckorony nieustannie koncentrowa³y tak¿e
uwagê œwiata naukowego i artystycznego, inspiruj¹c historyków koœcielnych i œwieckich.
Nale¿y tu wymieniæ m.in. prace dokumentacyjne i konserwatorskie prof. Jerzego Szablowskiego czy malarstwo i rzeŸbê wybitnego artysty Wojciecha Weissa i jego ¿ony Aneri.
n Honorowy Obywatel Miasta Papie¿ Jan Pawe³ II
Zaraz po zakoñczeniu kampanii wrzeœniowej na terenie miasta zawi¹za³ siê ruch oporu – S³u¿ba Zwyciêstwu Polski, a nastêpnie Zwi¹zek Walki Zbrojnej, podlegaj¹cy
komendanturze krakowskiej, przekszta³cony w 1941 roku w samodzielny podobwód ZWZ, a nastêpnie AK. Mimo terroru
i krwawej pacyfikacji okolicznych wsi w Kalwarii Zebrzydowskiej i okolicy dzia³a³ aktywny ruch konspiracyjny. W klasztorze
OO. Bernardynów znajdowa³ siê sk³ad broni i amunicji, a miejscowa partyzantka przeprowadza³a liczne, udane akcje wojskowe i dywersyjno-sabota¿owe. Za udzia³ obywateli w walkach o wolnoœæ Ojczyzny na wszystkich frontach II wojny œwiatowej
Kalwaria Zebrzydowska zosta³a odznaczona Krzy¿em Partyzanckim.
Po wojnie spo³ecznoœæ Kalwarii Zebrzydowskiej prze¿ywa³a trudne chwile, jednak¿e dziêki pracowitoœci i zapobiegliwoœci mistrzów stolarstwa i szewstwa po dziœ dzieñ przetrwa³y tradycje rzemios³a, a nieugiêta postawa OO. Bernardynów pozwoli³a zachowaæ piêkny zwyczaj pielgrzymek i widowisk pasyjnych.
n Wystawa w Towarzystwie Przyjació³ Kalwarii
CZY WIECIE, ¯E...
Honorowym Obywatelem Kalwarii Zebrzydowskiej jest Ojciec Œwiêty Jan
Pawe³ II. W m³odoœci i w póŸniejszych okresach swego pracowitego ¿ycia wielokrotnie odwiedza³ miasto i Dró¿ki Kalwaryjskie, wywy¿szaj¹c je s³owem
i czynem. Obchody 400-lecia Fundacji Kalwaryjnej oraz uroczysta wizyta Ojca Œwiêtego Jana Paw³a II w sierpniu 2002 roku przyczyni³y siê do œwiatowej
popularnoœci Kalwarii Zebrzydowskiej i kalwaryjskiego Sanktuarium. Przez
miasto przebiega „Papieski Szlak” z Wadowic do Krakowa, a rocznie przybywa tu oko³o 600 tysiêcy turystów i pielgrzymów.
Towarzystwo Przyjació³ Kalwarii Zebrzydowskiej, które powo³ane zosta³o
w 1979 roku przez miejscowe œrodowisko inteligenckie, ma za zadanie ochronê i rozwój inicjatyw kulturalnych i gospodarczych oraz popieranie lokalnej
twórczoœci i dzia³alnoœci naukowej. Towarzystwo, wspólnie z Gminnym
Oœrodkiem Kultury, organizuje konkursy, wystawy i spotkania poœwiêcone
dziejom miasta, okolicznych wsi i regionu, a tak¿e wa¿nym wydarzeniom
wspó³czesnym. Towarzystwo Przyjació³ Kalwarii Zebrzydowskiej prowadzi te¿
Izbê Muzealn¹, aby ocaliæ od zapomnienia miejscowe dziedzictwo intelektualne i artystyczne oraz ukazaæ historiê miasta i jego niepowtarzalny koloryt.
W muzeum zgromadzono zabytki techniki, dawne wyroby meblarskie, dyplomy mistrzowskie, obrazy i fotografie. Znajdziemy tu dokumenty tradycji niepodleg³oœciowych i zdeponowane dzie³a sztuki sakralnej oraz ekspozycjê najnowszych zdjêæ Ojca Œwiêtego.
8
At
the turn of the 20th century many brick houses and grand public buildings, such as the parish
church, synagogue, bank, school of arts and crafts,
the District Courthouse and the seat of the Sokol
Gymnastics Society were erected in the town. This
period of comparative prosperity was interrupted by
the First World War, however, during the interwar
period Kalwaria Zebrzydowska became a well-known
centre for cabinetmaking and shoemaking. The town
organised national furniture and handicraft trade fairs
which gained new markets for the products.
Unceasingly, the landscape and monuments of
Kalwaria Zebrzydowska and Lanckorona have attracted attention of the academic community and artistic
circles at the same time inspiring ecclesiastical and
secular historians. Amongst those which deserve to be
highlighted are Prof. Jerzy Szablowski's documentation and restoration works and the paintings and
sculptures of the prominent artist Wojciech Weiss and
n Zabytkowa kamienica w rynku
his wife Aneri.
Upon the termination of the September 1939 Campaign a resistance movement formed in the town, at first „Service in the
Name of Polish Victory” and later on the Armed Combat Union (ACU), which was subordinate to headquarters in Cracow.
In 1941 the ACU branch became independent of Cracow and later joined the ranks of the Home Army. Despite the terror
of the Occupation and the bloody pacification of surrounding villages, an active underground movement was formed in
Kalwaria Zebrzydowska and surrounding areas. Weapons and ammunition were cached in the Bernardine Monastery while
local partisans carried out numerous successful military and sabotage actions. Kalwaria Zebrzydowska was decorated with the
Partisan Cross in recognition of the residents who participated in the struggle for the freedom of their Homeland on all the
fronts of the Second World War.
After the war the community of Kalwaria Zebrzydowska experienced difficult moments, however, thanks to the industrious and provident cabinetmaking and shoemaking masters the craft tradition has survived until the present day, while the
inexorable posture of the Bernardine Fathers has helped to keep customs connected with pilgrimages and Passion plays alive.
DO YOU KNOW THAT
Pope John Paul II is a Freeman of Kalwaria Zebrzydowska. Many
times, as a young boy and at later points of his arduous life, he visited the
town and Calvary Avenues, glorifying them with words and deeds. The
Calvary Foundation's four hundredth anniversary and the grand visit of
Pope John Paul II in August 2002 contributed to the worldwide popularity
of Kalwaria Zebrzydowska and the Kalwaria Sanctuary. The „Papal Route”
from Wadowice to Cracow runs through the town and approximately 600
thousand tourists and pilgrims arrive here every year.
The Society of the Friends of Kalwaria Zebrzydowska, which was established in 1979 by local intellectual circles, deals with preservation and growth
of cultural and economic initiatives. It also supports local creative and academic activities. The Society, together with the District Cultural Centre, organises competitions, exhibitions and meetings devoted to the history of the
town, surrounding villages and the region, as well as to significant current
events. The Society of the Friends of Kalwaria Zebrzydowska also created a
museum in order to save the local intellectual and artistic heritage from being
forgotten and to present the history of the town and its unique colour.
The museum houses showpieces of technology, antique pieces of furniture, master craftsman's certificates, paintings and photographs. Documents
on the independence tradition, deposited works of sacral art and exhibition
of the latest photographs of the Pope can be found here.
9
SANKTUARIUM
THE SANCTUARY
N
ajstarsza, najwiêksza i najbardziej oryginalna”
z polskich kalwarii zarówno w kompozycji parku,
jak i stylistyce budowli reprezentuje manierystyczn¹
odmianê baroku.
Park Pielgrzymkowy, wpisany w malowniczy krajobraz
Pogórza, le¿y w dolinie Skawinki, zwanej tutaj Cedronem, oraz na stokach góry ¯ar i Lanckorony. Z³o¿ony
jest z 41 kaplic, koœcio³ów i mostów po³¹czonych duktami leœnymi i alejami z cennym starodrzewiem. Formy terenowe, budowle, zieleñ i rzeka odwzorowuj¹ symboliczn¹ Jerozolimê.
Park Pielgrzymkowy obejmuje Drogê Pojmania i Drogê Krzy¿ow¹ Pana Jezusa oraz Dró¿ki Matki Bo¿ej, poœwiêcone boleœci, zaœniêciu i pogrzebowi oraz wniebowziêciu Maryi. Najwa¿niejsze, t³umnie obchodzone uroczystoœci odbywaj¹ siê w po³owie sierpnia w Œwiêto Matki Boskiej Zielnej oraz w okresie Wielkiego Tygodnia.
Sanktuarium kalwaryjskie i Dró¿ki przez ca³y rok s¹
celem licznych indywidualnych i zbiorowych pielgrzymek, przybywaj¹cych z terenu Polski i z zagranicy. Stanowi¹ zawsze otwarty i dla wszystkich dostêpny koœció³ pod
go³ym niebem, gdzie mo¿na wielbiæ Stwórcê podziwiaj¹c
i kontempluj¹c œwi¹tyniê natury.
n Sanktuarium
10
CZY WIECIE, ¯E...
Dró¿ki Kalwaryjskie, symbolizuj¹ce Œwiête Miasto Jerozolimê, s¹ jednoczeœnie zabytkowym parkiem o rzadko spotykanej
w okresie baroku dyspozycji swobodnej. Integralny sk³adnik
kompozycji parku stanowi zewnêtrzny „krajobraz zapo¿yczony”, czyli rozleg³e panoramy Pogórza. Klasztor i Dró¿ki Kalwaryjskie le¿¹ na terenie trzech miejscowoœci – Kalwarii Zebrzydowskiej, Bugaja i Brodów i maj¹ prawie 7 km d³ugoœci. Znajduje siê tutaj 37 budowli sakralnych, 5 mostów i ponad 2000
wiekowych drzew. Dziewiêtnastowieczna linia kolejowa przecina aleje pielgrzymkowe w trzech miejscach.
Warto zobaczyæ galeriê fotografii i plastyczn¹ makietê terenu, udostêpnion¹ zwiedzaj¹cym w Domu Pielgrzyma OO. Bernardynów.
Przebywaj¹c w Sanktuarium Kalwaryjskim, Ojciec Œwiêty
Jan Pawe³ II nada³ koœcio³owi g³ównemu tytu³ Bazyliki Mniejszej. W 1987 roku podczas III pielgrzymki do Ojczyzny, w³¹czaj¹c siê w uroczystoœæ stulecia koronacji wizerunku Matki Bo¿ej,
powiedzia³: „Pragnê u stóp Matki Bo¿ej Kalwaryjskiej z³o¿yæ
papiesk¹ ró¿ê, jako wyraz wdziêcznoœci za to, czym by³a i nie
przestaje byæ w moim ¿yciu”. Podczas modlitwy w kalwaryjskiej
Bazylice w 2002 roku Ojciec Œwiêty po raz kolejny powierzy³
Matce Bo¿ej swoje ¿ycie, swoj¹ misjê i swoje cierpienie.
n Koœció³ Grobu Matki Bo¿ej
The
oldest, the largest and the
most unique of all Polish Calvaries, considering both the park landscape and the
building design, represents a manneristic
variety of the baroque style.
The Pilgrimage Park, blending with
scenic landscape of the Foothills is situated in the Skawinka valley, which is
known as the Cedron, and on the slopes
of Mount ¯ar and the Lanckorona
Mountain. It is composed of forty one
chapels, churches and bridges joined by
forest vistas and avenues surrounded by
ancient forest. The topography, buildings, greenery and the river imitate a
symbolic representation of Jerusalem.
The Pilgrimage Park includes the
Avenue of the Seizure of Christ, the
Stations of the Cross and Our Lady's
Avenues dedicated to the Sorrows, the
Dormition, the Burial and the
Assumption of the Blessed Virgin Mary.
The most important ceremonies celebrated by great throngs of people take place
in mid-August during the Assumption celebrations and during Holy Week.
All year long throngs of pilgrims from
Poland and abroad, as individuals and as
groups, come to see the Kalwaria
Sanctuary and walk along the Calvary
Avenues. The Sanctuary and the Avenues
form a church in the open air, open and
accessible to everyone, where one can
adore the Creator admiring and contemplating the temple of nature.
n Figura z Anielskiego Mostu
DO YOU KNOW THAT
The Calvary Avenues resemble the Holy City of Jerusalem and at the same time form a historic
park with a natural landscape, which was rare during the baroque period. The external “borrowed
landscape,” formed from vast panoramas of the Foothills, is an integral component of the park's setting. The Sanctuary and Calvary Avenues lie on the territory of three localities – Kalwaria
Zebrzydowska, Bugaj and Brody and they are nearly 7 km long. 37 sacral buildings, 5 bridges and
over 2000 ancient trees can be found here. A nineteenth-century railway route intersects pilgrimage
avenues in 3 places.
A gallery of photographs and a relief maquette of the terrain, which was made available to the
public, are worth seeing. They can be found in the Pilgrim's House of the Bernardine Order.
While staying in the Kalwaria Sanctuary, Pope John Paul II conferred the title of Minor Basilica
on the main church. In 1987, during his third pilgrimage to Poland, joining in the ceremony of the
coronation of the image of Our Lady, he said: “I would like to offer this papal rose at the feet of
Our Lady of Kalwaria as a sign of gratitude for what She was and has never stopped to be in my
life.” During his prayers in the Calvary Basilica, in 2002 the Pope once again committed his life,
his mission and his suffering to the Mother of God.
11
HISTORIA
HISTORY
KRÓTKA HISTORIA SANKTUARIUM
Pocz¹tki kalwaryjskiego Sanktuarium wi¹¿¹ siê z pobo¿nym zamys³em i hojnoœci¹ wojewody krakowskiego Miko³aja Zebrzydowskiego, który w roku 1600 wzniós³ na górze ¯ar pustelniê, koœció³ Ukrzy¿owania i Grób Pana Jezusa.
W 1602 roku fundator podpisa³ dokument, który odda³ w posiadanie OO. Bernardynów koœció³ Ukrzy¿owania Pana Jezusa
z po³ow¹ góry ¯ar, oraz zobowi¹za³ siê do zbudowania klasztoru. Prace prowadzone by³y wed³ug projektów w³oskiego jezuity Jana Marii Bernardoniego a nastêpnie pod kierunkiem wybitnie uzdolnionego architekta flamandzkiego Paw³a Baudartha.
W pierwszej po³owie XVII stulecia do koœcio³a OO. Bernardynów sprowadzony zosta³ obraz Matki Bo¿ej, który w krótkim czasie zas³yn¹³ cudami i ³askami. Zapocz¹tkowa³o to miejscowy kult maryjny, a wizerunek Matki Bo¿ej Kalwaryjskiej,
ozdobiony tysi¹cami wotów i umieszczony w osobnej, owalnej kaplicy, jest teraz sercem Sanktuarium i g³ównym celem kalwaryjskich pielgrzymek.
W XVII i XVIII wieku kolatorami klasztoru i Dró¿ek byli potomkowie fundatora, a nastêpnie rodziny Lubomirskich i Czartoryskich, którzy wznieœli pod klasztorem okaza³y pa³ac, otoczony barokowymi, geometrycznymi ogrodami.
Sukcesywnie zdobiono i wyposa¿ano g³ówny koœció³ pw. Matki Boskiej Anielskiej oraz rozsiane w terenie kaplice, które
dziœ stanowi¹ prawdziwe skarbnice dzie³ sztuki i rzemios³a artystycznego. W XIX stuleciu Sanktuarium, pomimo wojen i rozbiorów, nieprzerwanie skupia³o ¿ycie religijne galicyjskich Polaków. P¹tnicy przybywali te¿ z innych zaborów, ze S³owacji
i krajów Ba³kañskich. Twórczoœæ artystów – architektów, malarzy, rzeŸbiarzy i snycerzy zwi¹zanych z klasztorem OO. Bernardynów inspirowa³a miejscowe rzemios³o, czerpi¹c jednoczeœnie motywy z lokalnej, ludowej tradycji i obyczaju. Jednoczeœnie
ugruntowa³y siê zwi¹zki miasta i klasztoru, który sta³ siê g³ównym oœrodkiem gospodarczym, celem pielgrzymek i miejscem
odpustowych jarmarków, a przede wszystkim dum¹ i symbolem kalwaryjskiej ziemi.
Ojcowie Bernardyni zapisali piêkn¹ kartê w walce o wolnoœæ Ojczyzny. Podczas I wojny udzielali pomocy miejscowej ludnoœci, prowadzili szpital wojskowy. W okresie II wojny œwiatowej uczestniczyli w ruchu oporu, przechowywali rannych, ¿ywnoœæ i broñ, wspierali walkê zbrojn¹ S³owem Bo¿ym, nara¿aj¹c siê na represje okupanta. Po wojnie spotka³a ich jednak konfiskata i bezwzglêdna parcelacja gruntów, tak¿e obszaru Parku Pielgrzymkowego. Kalwaryjskie tradycje masowych pielgrzymek i misteria religijne nie mieœci³y siê w socjalistycznej koncepcji spo³eczeñstwa bez wiary i Boga. Dopiero w latach osiemdziesi¹tych XX wieku podjête zosta³y prace przy ponownym rozgraniczeniu terenów klasztornych, zbudowano równie¿ Wy¿sze Seminarium Duchowne i rozpoczêto d³ugotrwa³e zabiegi konserwatorskie przy kaplicach i zieleni parkowej, trwaj¹ce praktycznie po dziœ dzieñ.
n Zabytkowy dom przy ulicy Bernardyñskiej
12
n Fragment zabudowy przy klasztorze
HISTORICAL OUTLINE
The foundation of the Kalwaria Sanctuary is tied to the religious intention and generosity of the Governor of Cracow,
Miko³aj Zebrzydowski, who in 1600 erected a hermitage, the Chapel of Christ's Crucifixion and Christ's Sepulchre on Mount
Zar.
In 1602 the founder signed a document which granted to the Bernardine Order the Chapel of Christ's Crucifixion together with half of Mount Zar and he committed himself to building a monastery. The works were conducted in accordance with
the design of Italian Jesuit Giovanni Maria Bernardoni and under the instruction of the outstandingly talented Flemish architect Paul Baudarth.
During the first half of the 17th century the image of Our Lady of Kalwaria was placed in the Church of the Bernardine
Fathers and in a short time the image became famous for its miraculous and merciful powers. It gave rise to a local cult of
St. Mary. The image of Our Lady of Kalwaria was placed in a separate oval chapel which is now decorated with thousands
of votive offerings. It has been the heart of the Sanctuary and the main object of worship ever since.
In the 17th and the 18th century descendants of the founder and subsequently the Lubomirski and Czartoryski families
were patrons of the monastery and the Avenues. They erected a grand palace surrounded by geometric baroque gardens near
the monastery.
The Basilica of Our Lady of the Angels and other chapels scattered on the site have been successively decorated and furnished. Now, they form genuine repositories for of works of art and handicrafts. In the 19th century, despite wars and partitions, the religious life of the Galician Poles was incessantly concentrated in the Sanctuary. Pilgrims were arriving from other
annexed territories of partitioned countries, from Slovakia and the Balkans. The work of various kinds of artists – architects,
painters, sculptors and woodcarvers, always tied to the Bernardine Monastery, inspired local crafts, and at the same time derived
motives from local folk traditions and customs. At the same period, relations between the town and the monastery were
strengthened. The monastery became the main economic centre, an site of pilgrimage, the place of church-fair markets and,
primarily, the pride and the symbol of the Kalwaria region.
The Bernardine Fathers distinguished themselves in the struggle for independence of their homeland. During the First
World War they provided help for local people and they ran a military hospital. During the Second World War they participated in the resistance movement, gave shelter to the injured, stored food and weapons. They supported armed combat by
means of the word of God, thereby running the risk of being victimised. However, after the war they suffered as a result of
state confiscation and partitioning of their land, including the area of the Pilgrimage Park. The Calvary tradition of mass pilgrimages and religious mysteries did not fit in with socialist concept of a society without faith and God. Only in the 1980s
was the area of the Sanctuary re-established, the Higher Seminary was built after that, and long process of the conservation
of the chapels and park greenery began, it continues till now.
13
RZEMIOS£O
CRAFTS
P
ocz¹tki rzemios³a na terenie Kalwarii Zebrzydowskiej siêgaj¹ jej lokacji
w 1640 roku, zaœ udokumentowane zapisy o dzia³alnoœci stolarzy pochodz¹
z 1786 roku, kiedy na terenie miasta by³o ju¿ 40 zak³adów stolarskich.
Organizacja cechowa w Kalwarii powsta³a w 1885 roku, i od tego dnia
z ró¿nymi perturbacjami rozwija swoj¹ dzia³alnoœæ. Obecnie Cech Rzemios³
Ró¿nych w Kalwarii Zebrzydowskiej zrzesza ponad 350 zak³adów rzemieœlniczych. Wiêkszoœæ z nich dzia³a w bran¿ach stolarskiej i szewskiej. Warsztaty stolarskie znajduj¹ siê g³ównie na terenie miasta Kalwarii Zebrzydowskiej i jej
okolicy, zak³ady bran¿y szewskiej skupiaj¹ siê w rejonie Stanis³awia, Przytkowic i Zebrzydowic. Dzia³alnoœæ Cechu obejmuje tereny miasta i gminy Kalwaria oraz s¹siednich gmin Lanckorona i Stryszów. W chwili obecnej cech posiada dwa pawilony wystawowe, gdzie na powierzchni ponad 4000 m2 wystawia
swoje wyroby meblarn Nowoczesna kuchnia z Kalwarii
skie 110 cz³onków cechowej organizacji rzemieœlniczej. Dodatkowo corocznie w lipcu organizowane s¹ (ju¿ od 1931 roku) Targi Kalwaryjskie, na których promuje siê
nowe wzory mebli.
Rzemieœlnicy zrzeszeni w Cechu Rzemios³ Ró¿nych w Kalwarii corocznie szkol¹ w zawodzie 150 uczniów. Wielk¹ rolê w kszta³ceniu adeptów
stolarstwa i szewstwa odgrywa Zespó³ Szkó³ im. Komisji Edukacji Narodowej, dawna Krajowa Szko³a Stolarska powsta³a w 1897 roku. Prowadzona jest tutaj nauka teoretyczna, a w warsztatach rzemieœlniczych nauka
praktyczna zawodu. Po trzech latach nauki, uczeñ zdaj¹c przed komisj¹
egzamin, otrzymuje tytu³ czeladnika, który jako jeden z niewielu dyplomów polskich jest respektowany w innych krajach œwiata.
Kalwaryjskie rzemios³o mia³o wiele trudnych okresów, jednak jego si³a
n Cech Rzemios³ Ró¿nych
polega na bardzo szybkim reagowaniu w zmieniaj¹ce siê gusty klientów.
Nowe wzory, wspania³a kolorystyka oraz najnowsze materia³y i perfekcja
wykonania potrafi¹ kalwaryjskie wyroby uplasowaæ na najwy¿szej pó³ce wyrobów meblarskich i szewskich. Wychodz¹c naprzeciw zapotrzebowaniu rynku, stolarze organizuj¹ wystawy swoich produktów na Targach Meblowych w Krakowie, Katowicach
Poznaniu oraz na Sta³ej Wystawie Budownictwa w Warszawie. Aktualnie na terenie gminy zarejestrowanych jest oko³o 1300
zak³adów rzemieœlniczych bran¿y stolarskiej i szewskiej. Wzory mebli produkowanych przez cz³onków organizacji cechowej mo¿na zobaczyæ równie¿ w Internecie na stronie:
www.meble.kalwaria.pl
n Plakat konkursu „Mebel Kalwaryjski”
Cech Rzemios³ Ró¿nych w Kalwarii Zebrzydowskiej
34-130 Kalwaria Zebrzydowska, ul. Jagielloñska 6
tel. +48 33 876 62 14, faks +48 33 876 60 23
CZY WIECIE, ¯E...
Zachowa³a siê do naszych czasów
oryginalna drewniana willa w³aœciciela Parowej Fabryki Mebli – Szczepana £ojka, wybudowana w stylu
szwajcarskim ok. 1920 roku. Budynek, po³o¿ony w du¿ym ogrodzie,
ozdobiony jest bogato dekorowanymi szczytami i sterczynami oraz
dwiema piêtrowymi werandami.
14
DO YOU KNOW THAT
An original wooden villa, which
used to belong to Szczepan Lojek, the
owner of the Steam Powered
Furniture Plant, built in the Swiss
style circa 1920 has survived until
now. The building, surrounded by a
large garden, is ornamented with richly decorated gables, pinnacles and
two storied verandas.
n Willa £ojkówka
The
beginnings of craft in Kalwaria Zebrzydowska date back to its foundation in 1640 whereas documented records
of cabinetmakers activity date back to 1786 when there were already 40 cabinetmaking workshops in the town.
The Guild Organisation in Kalwaria was established in 1885 and has been expanding its activity ever since, however, with
some perturbation. At present the Guild for Various Crafts in Kalwaria Zebrzydowska incorporates 350 art and craft workshops.
The majority of them deal with cabinetmaking and shoemaking. The cabinetmakers workshops are located mainly in Kalwaria
Zebrzydowska and its vicinity, shoemaker's workshops are concentrated in the area of Stanis³aw, Przytkowice and Zebrzydowice.
The Guild's activity encompasses the areas of Kalwaria Zebrzydowska District and the neighbouring Lanckorona and Stryszów
Districts. At present the Guild possesses two exhibition pavilions where, in an area of 4000m2, it exhibits pieces of furniture made
by the 110 members of the Guild Craftsmanship Organisation. Additionally, every year in July Kalwaria Trade Fairs are organised (the first was as early as 1931) during which new furniture models are promoted.
Artisans incorporated in the Guild for Various Crafts in Kalwaria train 150 apprentices yearly. The school complex, whose
patron is the National Education Commission [Zespo³ Szko³ im.
Komisji Edukacji Narodowej], formerly known as the National
School of Cabinetmaking opened in 1897. It plays a vital part in training future cabinetmakers and shoemakers. The School complex provides theoretical training as well as vocational training in artisans'
workshops. After three years of training and upon passing the final
exam, an apprentice obtains an apprenticeship diploma, which is recognised in foreign countries, it is one of only a few Polish diplomas recogn
nised abroad.
Szafa
Kalwaria's crafting tradition has experienced many difficult periods,
w renesanhowever, its power consists in a quick response to the changing tastes of
sowym
customers. Kalwaria's products rank among the best cabinetmaker's and
stylu
shoemaker's products thanks to new designs, a wide range of colours,
the use of the latest materials and high quality. In order to meet the market requirements cabinetmakers organise exhibitions of their products at
Furniture Trade Fairs in Cracow, Katowice, Poznan and at the
Permanent Construction Exhibition in Warsaw. Currently there are 1300
artisan workshops belonging to carpentry and shoe-making market segment registered on the territory of the municipality. Models of pieces of
furniture made by the members of the Guild Organisation can also be
found on the following web page:
www.meble.kalwaria.pl
The Guild for Various Crafts in Kalwaria Zebrzydowska
34-130 Kalwaria Zebrzydowska, ul. Jagiellonska 6
Tel. +48 33 876 62 14 fax. +48 33 876 60 23
15
KULTURA
CULTURE
n Zespó³ „Sami Swoi”
G
mina Kalwaria Zebrzydowska prê¿nie dzia³a na polu kultury. 1 maja 1991 r. zosta³ utworzony Oœrodek Kultury mieszcz¹cy siê przy ulicy Mickiewicza 4. Prowadzi on
zajêcia edukacyjno-rekreacyjne z m³odzie¿¹ (nauka tañca,
zajêcia w kole teatralnym, informatycznym i sportowych).
Oœrodek jest organizatorem licznych imprez rocznicowych, konkursów i wernisa¿y. Prowadzi orkiestry i otacza
opiek¹ zespo³y: w Kalwarii – Miejsk¹ Orkiestrê Dêt¹ pod
batut¹ Karola Pi¹tka, w Leñczach – Parafialn¹ Orkiestrê
Dêt¹ pod batut¹ Mariana Górkiewicza, Stra¿ack¹ Orkiestrê Dêt¹ z Przytkowic, M³odzie¿ow¹ Orkiestrê Dêt¹
z Barwa³du Górnego, folklorystyczny Zespó³ „Sami
Swoi” z Przytkowic, zespo³y muzyczne: Presso Band
i School Boy. Wystêpy zespo³ów oraz ich udzia³ w licznych przegl¹dach i konkursach krajowych i zagranicznych promuj¹ miasto i gminê.
Oœrodek Kultury organizuje równie¿ imprezy cykliczne: Dni Kalwarii, Wielk¹ Orkiestrê Œwi¹tecznej
Pomocy, Letni Festiwal Muzyczny, Dzieñ Papieski,
koncerty kameralne w kaplicy OO. Bonifratrów w Zebrzydowicach. Odrêbn¹ dzia³alnoœci¹ jest redakcja
i wydawanie miesiêcznika „Wiadomoœci Kalwaryjskie”.
Kalwaria Zebrzydowska prowadzi równie¿ wymianê kulturaln¹ z miastami partnerskimi – Lewocz¹ na S³owacji i Hameln w Niemczech.
16
CZY WIECIE, ¯E...
Od 1996 roku Kalwaria wyj¹tkowo wita mi³oœników sztuki muzycznej. Od tego bowiem czasu
w pi¹tkowe wieczory czerwca i lipca odbywaj¹ siê „Letnie Festiwale
Muzyczne” w Sanktuarium Kalwaryjskim”.
Kalwaryjski festiwal skupia wokó³ siebie œwiatowej s³awy muzyków zarówno polskich, jak i zagranicznych. Festiwal mo¿e odbywaæ
siê dziêki wspó³pracy Ojców Bernardynów, Urzêdu Miasta w Kalwarii, Urzêdu Marsza³kowskiego
Województwa Ma³opolskiego, Starostwa Powiatowego, Fundacji im.
Miko³aja z Radomia, Oœrodka
Kultury w Kalwarii Zebrzydowskiej i sponsorów. W Komitecie
Honorowym Festiwalu znaleŸli siê
artyœci: Wies³aw Ochman, Teresa
¯ylis-Gara i Stefan Stuligrosz.
DO YOU KNOW THAT
Since 1996 Kalwaria has invited and welcomed music lovers in
particular. Since that time, on Friday evenings falling in June and
July, the "Summer Music Festivals" have been taking place in the
"Kalwaria Sanctuary."
The Kalwaria Festival attracts world-famous musicians from
Poland and abroad. The Festival can take place thanks to cooperation with the Bernardine Fathers, the City Council of Kalwaria,
the Marshal's Office of Malopolskie Voivodship, the District
Administration Office, the Nicholas of Radom Foundation, the
Cultural Centre in Kalwaria Zebrzydowska and sponsors. The
Festival Honorary Committee comprises of the following artists:
Wieslaw Ochman, Teresa Zylis-Gara and Stefan Stuligrosz.
K
alwaria Zebrzydowska District plays a vital part in the field of culture. The Cultural Centre located at 4 Mickiewicza Street was established on May 1, 1999. The Cultural Centre runs educational and
recreational classes for the youth in fields of dancing, drama, computer science and sports.
The Cultural Centre organises numerous anniversary celebrations, competitions and vernissages. The Centre manages and supervises the following bands: the Local Brass Band in Kalwaria, conducted by Marian
Gorkiewicz, the Firemen's Band from Przytkowice, the Youth Brass Band
from Barwa³d Górny, the Folkloristic Band "Sami Swoi" from Przytkowice
and music bands such as the Presso Band and the School Boy. The said
bands perform and participate in numerous local and foreign music festivals and competitions, thus promoting the town and the district.
The Cultural Centre also organises regular cultural events, such as
Kalwaria Day, The Great Christmas Charity Orchestra, the Summer
Music Festival, Papal Day and chamber music concerts in the Order
Chapel of St. John's in Zebrzydowice. The editing and publishing of
the "Wiadomoœci Kalwaryjskie" monthly is a separate activity.
Kalwaria Zebrzydowska also supervises cultural exchange with sister
cities – Lewocza in Slovakia and Hameln in Germany.
n Zespó³ „Presso Band”
n Zespó³ „School Boy”
n Grupa teatralna „PóŸne Wnuki Hrabiego”
17
TURYSTYKA I WYPOCZYNEK
TOURISM AND RECREATION
P
o³o¿ona na styku Beskidu Makowskiego i Pogórza Wielickiego
Kalwaria Zebrzydowska posiada doskona³e warunki do wypoczynku i uprawiania ró¿nych form turystyki. O jej walorach decyduje
przede wszystkim nieska¿one œrodowisko naturalne, malownicze
beskidzkie krajobrazy o mocno sfa³dowanych wzniesieniach, ³agodnych dolinach i rozleg³ych kompleksach leœnych oraz bogactwo
przyrody i zabytków. W krajobrazie miasta dominuj¹ dwa masywy
górskie: Lanckorona z ruinami œredniowiecznego zamku oraz ¯ar
ze s³ynnym klasztorem OO. Bernardynów. Ukszta³towanie terenu
zachêca przede wszystkim do nietrudnych wycieczek górskich,
które u³atwiaj¹ przebiegaj¹ce przez miasto znakowane szlaki turystyczne: zielony (przez ¯ar do Stronia); niebieski (do Lanckorony
i w drug¹ stronê przez Marcyporêbê do BrzeŸnicy); ¿ó³ty (do Radziszowa i w drug¹ stronê do Wysokiej). Teren gminy nadaje siê
n Park Pielgrzymkowy
równie¿ znakomicie na wycieczki rowerowe.
Malownicze okolice Kalwarii Zebrzydowskiej od dawna s¹ natchnieniem artystów malarzy i fotografików, a tak¿e jednym z najpopularniejszych rejonów letniskowych Krakowa i Œl¹ska. Zdecydowana wiêkszoœæ turystów odwiedzaj¹cych gminê zwi¹zana jest jednak z ci¹gle rozwijaj¹cym siê ruchem pielgrzymkowym, mo¿liwym
dziêki istniej¹cemu tutaj od wieków oœrodkowi kultu religijnego.
Ruch pielgrzymkowy jest szczególnie silny w okresie Wielkiego Tygodnia oraz w Œwiêto Wniebowziêcia Matki Boskiej – 15 sierpnia.
Uroczystoœci religijne odbywaj¹ siê w klasztorze OO. Bernardynów
i jego bezpoœrednich okolicach (kaplice Drogi Mêki Pañskiej).
Na terenie gminy znajduj¹ siê równie¿ obiekty sportowe umo¿liwiaj¹ce czynny wypoczynek: stadion sportowy z widowni¹ na
3000 miejsc, szeœciotorow¹ bie¿ni¹, korty tenisowe, boiska do siatkówki, koszykówki, pi³ki rêcznej, pawilon klubowy z saun¹, œwietlic¹, kawiarni¹, czêœci¹ hotelow¹, sal¹ bilardow¹.
n Stadion sportowy
Bazê noclegow¹ zapewniaj¹: hotel Miejskiego Klubu Sportowego „Kalwarianka”, Dom Pielgrzyma przy klasztorze Ojców
Bernardynów, Dom Wycieczkowy „Indra”, Hotel „Merkury”
oraz kwatery prywatne.
Ofertê turystyczn¹ Gminy Kalwaria Zebrzydowska wzbogaca
poprzez organizowanie licznych imprez Ma³opolski Klub Rekreacji i Turystyki Konnej. Dzia³ania Klubu propaguj¹ spêdzanie wolnego czasu w sposób aktywny, rozwijaj¹ kulturê fizyczn¹, sprawnoœæ, wiedzê obronn¹, kultywuj¹ tradycje Orê¿a Polskiego, prowadz¹ dzia³alnoœæ na rzecz dzieci i ochrony pamiêci narodowej.
Rokrocznie organiCZY WIECIE, ¯E...
zowane s¹ MiêdzynaroW 2004 roku podczas VI Miêdowe Pielgrzymki Kondzynarodowej Pielgrzymki Konne i Zaprzêgów Konnej i Zaprzêgów Konnych do Kalnych do Kalwarii Zewarii Zebrzydowskiej w dniach
brzydowskiej.
Pieln Turystyka konna
27-29.09.04 roku odby³a siê urogrzymkê poprzedzaj¹
czystoœæ, podczas której Ma³o„Miêdzynarodowe Biepolski Klub Rekreacji i Turystyki
gi na Orientacjê w Terenie na Koniach”. Zawody odbywaj¹ siê w kategoriach: indywidualKonnej przyj¹³ Tradycje i Imiê
ny bieg na orientacjê w terenie na koniach (o trofeum – Miecz Strze¿ywoja i Puchar Prze21. Pu³ku U³anów Nadwiœlañchodni), bieg patrolami dwuosobowymi, zastêpami dwuosobowymi, zaprzêgami konnymi.
skich, a od Spo³eczeñstwa Ma³oW kulturalny krajobraz Kalwarii na sta³e wpisa³y siê imprezy organizowane przez Klub:
polski – sztandar. Sztandar za„Miko³aj na Koniu”, a z okazji „Dnia Dziecka” przeja¿d¿ki konne - „Za Marchewkê” oraz
projektowano wzoruj¹c siê na
udzia³ w obchodach rocznicowych.
sztandarze 21. Pu³ku U³anów
Nadwiœlañskich.
18
S
ituated at the meeting point of the Beskid Makowski and the Wieliczka Foothills, Kalwaria Zebrzydowska is an excellent place
for recreation and different kinds of tourism. An unpolluted natural environment, scenic Beskid landscape with strongly folded elevations, gentle valleys and vast forest complexes as well as a richness of nature and abundance of historical sites make Kalwaria
Zebrzydowska one of the most attractive places in Poland. Two massifs: the Lanckorona Mountain with ruins of a medieval castle
and Mount Zar with the famous Bernardine Monastery dominate town's landscape. The topography allows primarily for rather easy
hiking along colour marked hiking trails running through the town: green (through ¯ar to Stronie); blue (to Lanckorona and in the
opposite direction through Marcyporêba to BrzeŸnica); yellow (to Radziszów and in the opposite direction to Wysoka). The area
is also suitable for cycling.
The picturesque vicinity of Kalwaria Zebrzydowska has always been an inspiration for painters and photographers as well as one
of the most popular holiday areas in the region of Cracow and Silesia. However, the vast majority of tourists visiting the district constitute pilgrims for whom Kalwaria Zebrzydowska is a centre of religious devotion. The greatest number of pilgrims arrive to
Kalwaria Zebrzydowska during Good Week and the Assumption Celebrations falling on 15 August. Religious ceremonies take place
in the Monastery of Bernardine Fathers and its immediate surroundings (chapels on the Passion Avenue).
Also, there are sports facilities which allow for active leisure, such as a stadium with 3000 seat capacity and a six-lane running
track. Tennis, volleyball and basketball courts, handball pitches, a club pavilion with sauna, common room, cafe, hotel rooms and
billiard hall, are located in the district.
Accommodation is available at the following hotels: Hotel Kalwarianka which is run by the local Sports Club, the Pilgrim's
House at the Monastery of the Bernardine Fathers, Indra Lodge, Hotel Merkury. Additionally, lodging is provided by a number of
owners of private apartments.
The Leisure and Horseback Riding Centre in Kalwaria Zebrzydowska organises numerous cultural events, thus enriching the
District's tourist attractions. The Centre through its activities propagates the idea of spending free time in an active way, helping to
cultivate physical culture, enhance physical fitness and improve knowledge in the field of defence. The Centre cultivates the
Traditions of the Polish Army and acts in aid of children and the preservation of the nation's history.
International Mounted and Horse-drawn Pilgrimages to Kalwaria Zebrzydowska are organised every year. The Pilgrimage is preceded with the „International Mounted Orienteering.” Competitors compete in the following categories: individual mounted orienteering (trophies – Strzezywoj's Sword and Challenge Cup), the two-person patrol race, the two-person pack race and the horsedrawn race.
Cultural events organised by the „Mikolaj na Koniu” Club (horseback riding club) during Children's Day – „Za Marchewke”
and participation in anniversary celebrations have become an integral part of Kalwaria's cultural landscape.
n Widok na Kalwariê z Lanckorony
DO YOU KNOW THAT
In 2004, from 27 – 29 September, during the sixth International Mounted
and Horse-drawn Pilgrimage to Kalwaria Zebrzydowska a special ceremony
took place. During the said ceremony the Leisure and Horseback Riding
Centre of Little Poland adopted Traditions and assumed the Name of the
21st Uhlan Regiment of the Vistula River and received the Banner from the
Community of Little Poland. The Banner was designed using the 21st Uhlan
Regiment Banner as a model.
PRZEWODNIK TELEADRESOWY
Useful phone numbers
URZ¥D MIASTA KALWARIA ZEBRZYDOWSKA
MUNICIPALITY OF KALWARIA ZEBRZYDOWSKA
UL. MICKIEWICZA 7, 34-130 KALWARIA ZEBRZYDOWSKA
Sekretariat tel. +48 33 87 66 218, 87 66 134, 87 66 389, 87 66 006, faks +48 33 87 66 301
Internet: www.kalwaria-zebrzydowska.pl, e-mail: [email protected]
BAZA NOCLEGOWA
Hotel „Merkury”, Kalwaria
Zebrzydowska, ul. S¹dowa 2
tel./faks +48 33 876 62 77
Hotel „Kalwarianka” Kalwaria
Zebrzydowska, ul. Mickiewicza 16 tel./faks +48 33 876 64 92
Dom Wycieczkowy „INDRA”
Zebrzydowice 10
tel./faks +48 33 876 62 54
Dom Wycieczkowy „DWÓR”
tel. +48 33 876 87 76
Zarzyce Wielkie 82, 34-142 Leñcze faks +48 33 876 86 81
Dom Pielgrzyma
Kalwaria Zebrzydowska
ul. Bernardyñska 46
Tel. +48 33 876 63 04
BAZA GASTRONOMICZNA
Restauracja „TORINO”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Rynek 2
Restauracja „KORONA”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. 11 listopada
Restauracja „MERKURY”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. S¹dowa 2
Restauracja „POD KASZTANAMI”
Kalwaria Zebrzydowska, al. Jana Paw³a II 1
Restauracja „£OJKÓWKA”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Jagielloñska 62
Restauracja i Kawiarnia w DOMU PIELGRZYMA
przy klasztorze Ojców Bernardynów
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Bernardyñska 46
Ma³a gastronomia „GALON”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Jagielloñska 60 d
Ma³a gastronomia „SANDRA”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Krakowska 22
Pizzeria „U JACKA”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Jagielloñska 7
Kawiarnia „SOBIESKI CAFE”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Stolarska 2
Kawiarnia „KALWARIANKA”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Mickiewicza 16
Bar kawowy „BAJKA”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Rynek 39
Pizzeria „PIZZOMANIA 2”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. 3 maja 22
Punkt gastronomiczny „KURCZAK Z RO¯NA”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Mickiewicza 5
Ma³a gastronomia kebab „SAHARA”
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Krakowska /przy przystanku PKS/
INSTYTUCJE
Samodzielny Publiczny Zak³ad Opieki Zdrowotnej
Kalwaria Zebrzydowska
tel. +48 33 876 64 37
al. Jana Paw³a II 7
faks +48 33 876 58 63
Komisariat Policji
Kalwaria Zebrzydowska
tel.+48 33 876 66 07
ul. Targowa 1
faks +48 33 876 66 07
Ochotnicza Stra¿ Po¿arna
Kalwaria Zebrzydowska
al. Jana Paw³a II 3a
tel. +48 33 876 62 07
Poczta Polska Urz¹d Pocztowy
Kalwaria Zebrzydowska
tel. +48 33 876 61 42
ul. Targowa 1
faks +48 33 876 61 44
Oœrodek Kultury
Kalwaria Zebrzydowska
ul. Mickiewicza 4
tel. +48 33 876 66 36
20
ACCOMMODATION
Merkury Hotel, Kalwaria
Zebrzydowska, ul. S¹dowa 11
tel./fax +48 33 876 62 77
Kalwarianka Hotel, Kalwaria
Zebrzydowska, ul. Mickiewicza 16 tel./fax +48 33 876 64 92
INDRA Guest House
Zebrzydowice 10
tel./fax +48 33 876 62 54
Dwór Guest House
tel. +48 33 876 87 76
Zarzyce Wielkie 82, 34-142 Leñcze
fax +48 33 876 86 81
Pilgrim's House,
Kalwaria Zebrzydowska
ul. Bernardyñska 46
tel. +48 33 876 63 04
RESTAURANTS AND BARS
TORINO Restaurant
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Rynek 2
KORONA Restaurant
Kalwaria Zebrzydowska, ul. 11 listopada
MERKURY Restaurant
Kalwaria Zebrzydowska, ul. S¹dowa 11
POD KASZTANAMI Restaurant
Kalwaria Zebrzydowska, al. Jana Paw³a II 1
£OJKÓWKA Restaurant
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Jagielloñska 62
Restaurant and coffee house in the PILGRIM'S HOUSE
near the Bernardine monastery
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Bernardyñska 46
GALON snack bar
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Jagielloñska 60 d
SANDRA snack bar
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Krakowska 22
U JACKA Pizzeria
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Jagielloñska 7
SOBIESKI CAFE coffee house
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Stolarska 2
KALWARIANKA coffee house
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Mickiewicza 16
BAJKA coffee house
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Rynek 39
PIZZOMANIA 2 Pizzeria
Kalwaria Zebrzydowska, ul. 3 maja 22
KURCZAK Z RO¯NA snack bar
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Mickiewicza 5
SAHARA snack bar
Kalwaria Zebrzydowska, ul. Krakowska /at the coach stop/
INSTITUTIONS
Independent Health Care Unit
Kalwaria Zebrzydowska
tel. +48 33 876 64 37
al. Jana Paw³a II 7
fax +48 33 876 58 63
Police Station
Kalwaria Zebrzydowska
tel.+48 33 876 66 07
ul. Targowa 1
fax +48 33 876 66 07
Voluntary Fire Fighters
Kalwaria Zebrzydowska
al. Jana Paw³a II 3a
tel. +48 33 876 62 07
Post Office
Kalwaria Zebrzydowska
tel. +48 33 876 61 42
ul. Targowa 1
fax +48 33 876 61 44
Cultural Centre
Kalwaria Zebrzydowska
ul. Mickiewicza 4
tel. +48 33 876 66 36