Filozofia przyrody

Nazwa przedmiotu: Filozofia przyrody
Kod ECTS:
08/7/1A/006
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek:
Nazwa kierunku:
Wydział Biologii
Biologia
Nazwa specjalności:
Imię, nazwisko; tytuł lub stopień osoby prowadzącej (osób prowadzących):
Bogdan Lange; dr
Liczba godzin zajęć: 30 W
Liczba punktów ECTS: 2
Rodzaj studiów:
stacjonarne, I stopnia
Status przedmiotu (obligatoryjny/fakultatywny)
obligatoryjny
Metody dydaktyczne:
wykład
Rok i semestr studiów:
L- III, 5 semestr
Język wykładowy:
polski
Formy i warunki zaliczenia przedmiotu:
Pisemne zaliczenie na ocenę – według wymagań
programowych (w oparciu o treść wykładów oraz
materiał podręcznikowy)
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: student posiada wiedzę z
zakresu podstaw filozofii
Założenia i cele przedmiotu: poznanie wybranych filozoficznych ujęć przyrody oraz nabycie przez
studenta umiejętności i kompetencji w zakresie: przechodzenia od dyskursu potocznego do
filozoficznego w obszarze refleksji nad przyrodą; przygotowania filozoficznego aparatu pojęciowego
z zakresu wiedzy o przyrodzie; dostarczania metod analizy teoretycznej praw przyrody w kategoriach
filozoficznych; budowania świadomości relacji łączących człowieka z przyrodą i powinności wobec
niej w perspektywie rozwoju nauki i globalizacji
Treści programowe:
I.
Zagadnienia i metody filozofii przyrody. Istnienie filozofii przyrody. Różne ujęcia
filozofii przyrody. Racjonalność świata.
II.
Pierwsze zagadnienie filozofii przyrody. Problem elementarności.
III.
Platońska filozofia przyrody. Idee i ich cienie. Stawanie się i istnienie. Prototyp pojęcia
przestrzeni. Czas: ruchomy obraz wieczności. Symetrie. Osiągnięcia Platońskiej filozofii
przyrody.
IV.
Fizyka Arystotelesa. Wprowadzenie: ze świata idei do konkretów. Perspektywa
ontologiczna. Perspektywa fizyki. Relacyjna teoria przestrzeni i czasu.
V.
Filozofia przyrody od średniowiecza do czasów nowożytnych. Natura i struktura
wszechświata w kosmologii św. Tomasza z Akwinu.
VI.
Mechanicyzm Kartezjusza. Droga ku metodzie empirycznej. Geometryczna mechanika
Kartezjusza.
VII.
Newton: matematyczne zasady filozofii przyrody. Wprowadzenie: nowa metoda. Reguły
rozumowania w filozofii; mechanistyczny obraz świata
VIII. Świat Leibniza, najlepszy z możliwych. Logika Boga i logika świata. Świat substancji.
Celowość świata. Relacyjna teoria przestrzeni i czasu.
IX.
Kant: aprioryczne warunki nauk. Pytanie źródłowe: Jak możliwe są nauki? Jak możliwe
jest czyste przyrodoznawstwo? Hipoteza kosmologiczna Kanta – Laplace’a.
X.
Romantyczna filozofia przyrody. Spekulatywna fizyka Schellinga.
XI.
Kosmologia Whiteheada. Filozofia spekulatywna a nauki empiryczne. Koncepcja
przyrody. Wszechświat jako proces. Filozofia procesu i jej kontynuacja w myśleniu
współczesnym.
XII.
Otwarty Wszechświat Poppera. Trzy światy Poppera. Strategia ewolucji. Wpływ Poppera
na filozofię nauki.
XIII. Filozoficzne zagadnienia Teorii Względności. Filozofia nauki A.Einsteina.
Filozoficzne zagadnienia Mechaniki Kwantowej. Filozoficzne zagadnienia unifikacji
fizyki.
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:
Literatura podstawowa:
1. M. Heller, Filozofia przyrody, Wyd. ZNAK, Kraków 2007
2. H.D. Mutschler, Wprowadzenie do filozofii przyrody, Wyd. WAM, Kraków 2005
3. L. Wciórka, Filozofia przyrody, Wyd. PWT, Poznań 1993
Literatura uzupełniająca :
1. A. Łukasik, Filozofia atomizmu – Atomistyczny model świata w filozofii przyrody, fizyce
klasycznej i współczesnej a problem elementarności, Wyd. UMCS, Lublin 2006
2. F. Selleri, Wielkie spory w fizyce kwantowej, Wyd. UG, Gdańsk 1999
3. A. Szczuciński [red.], Wokół kwantów i grawitacji, Wyd. UAM, Poznań 2006
Kontakt: dr Bogdan Lange, Zakład Logiki, Metodologii i Filozofii Nauki