żyto ozime – wniki doświadczeń
Transkrypt
żyto ozime – wniki doświadczeń
ŻYTO OZIME – WNIKI DOŚWIADCZEŃ Uwagi ogólne i omówienie wyników. Żyto w porównaniu do innych gatunków zbóż posiada wiele zalet, między innymi toleruje wadliwe właściwości fizyczne i kwaśny odczyn gleby. Żyto jest najbardziej odpornym zbożem jeśli chodzi o warunki klimatyczne, znosi temp. do -300C. Dzięki mocnemu, silnie rozwiniętemu systemowi korzeniowemu i mniejszemu ulistnieniu niż inne zboża, żyto ma mniejsze wymagania wodne. Oszczędne gospodarowanie wodą powoduje, że jest niezastąpione w uprawie na glebach lekkich. Udział żyta ozimego w strukturze zasiewów zbóż z mieszankami zbożowymi w roku 2013 wyniósł 16%. W naszym województwie ma ono największe znaczenie, powierzchnia zasiewów wynosiła w ostatnich latach 22%. Jest ono uprawiane na glebach słabszych, których jest u nas najwięcej. Pod względem składu chemicznego ziarno żyta podobne jest do pszenicy, jest ono wykorzystywane wielokierunkowo. Według szacunków aż połowa corocznych zbiorów przeznaczana jest na cele paszowe, mimo że dla większości grup zwierząt nie jest to najlepsza pasza. Ponadto ziarno wykorzystuje się do produkcji mąki i alkoholu. Ważnym składnikiem mąki jest skrobia. Jej właściwości i stan decydują o przydatności mąki do wypieku chleba. Podstawowym wskaźnikiem oceny mąki żytniej jest liczba opadania. Pewnych informacji dostarczają też lepkość maksymalna kleiku skrobiowego i końcowa temperatura kleikowania. Wyższa wartość końcowej temperatury kleikowania jest cechą pożądaną. Lepkość kleiku skrobiowego jest wyraźnie zróżnicowana odmianowo. Według wymagań stawianych przez przemysł młynarski pożądana jest liczba opadania surowca mieszcząca się w granicach 110-190 sek. Ważną (z punktu widzenia właściwości przemiałowych) cechą jest także gęstość ziarna. Wszystkie z obecnie badanych odmian spełniają wymagania przemysłu dla tej cechy ( wartości powyżej 72kg/hl ). W roku 201 do krajowego rejestru wpisano trzy nowe odmiany żyta ozimego – wszystkie mieszańcowe. Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 40 odmian, z których 39 przeznaczonych jest do uprawy na ziarno, a jedna (Pastar) na cele zielonkawe. Najliczniejszą grupą odmian są odmiany populacyjne (19), odmian mieszańcowych jest 18, natomiast grupę odmian syntetycznych tworzą Caroass i Herakles. Formy zagraniczne stanowią 46% wszystkich zarejestrowanych odmian żyta ozimego, są to głównie odmiany mieszańcowe. W minionym sezonie doświadczenia zlokalizowane były w następujących jednostkach: - Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Seroczynie Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Kawęczynie DANKO Hodowla Roślin ZHR O/Laski Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie O/Radom Warunki pogodowe panujące w okresie zimowym nie spowodowały większych uszkodzeń żyta. W ostatnim sezonie zaobserwowano wyraźny wzrost plonowania żyta. Najwyższe plony uzyskano w Kawęczynie, zdecydowanie niższe plony uzyskano w Seroczynie. Wyraźnie lepiej plonowały odmiany mieszańcowe, w szczególności Palazzo i Brasetto, dardzo dobrze zaplanowały też wszystkie nowozarejestrowane odmiany. Wśród odmian tradycyjnych wyróżniają się odmiany Stanko, Horyzo, Dańkowskie Rubin. Porażenie przez choroby było na podobnym poziomie jak w latach ubiegłych. Bardzo duże nasilenie rdzy brunatnej wystąpiło w Seroczynie i w Laskach. Miniony sezon sprzyjał bujnemu wzrostowi żyta co spowodowało wyleganie roślin, szczególnie w Seroczynie i w Laskach. Tabela 1 ŻYTO OZIME . Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 Lp Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce 1 2 3 1 DAŃKOWSKIE DIAMENT * 2005 2 STANKO* 2007 3 ARMAND* 2011 4 HORYZO* 2011 4 5 populacyjne DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. PL Choryń 27, PL- 64-000 Kościan Alicja Ramenda PL Ul. Antoniny 3/6, PL-64-100 Leszno Alicja Ramenda PL Ul. Antoniny 3/6, PL-64-100 Leszno Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR PL Smolice 146, PL-63-740 Kobylin 2013 PL 2013 PL 5 6 ANTONIŃSKIE * DAŃKOWSKIE RUBIN * Kod kraju pocho dzenia Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej- pełnomocnika w Polsce Poznańska Hodowla Roślin sp. zo.o. ul. Kasztanowa 5, PL-63-004 Tulce DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 27, PL- 64-000 Kościan mieszańcowe KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, D ul. Słowiańska 5, PL-57-150 Prusy KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, D ul. Słowiańska 5, PL-57-150 Prusy KWS LochowPolska sp. z o.o. Kondratowice, D ul. Słowiańska 5, PL-57-150 Prusy Saaten-Union Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL-62-100 Wągrowiec D 7 MINELLO F1 2008 8 BRASETTO F1 2009 9 PALAZZO F1 2009 10 SU SKALTIO 2010 11 SU ALLAWI 2012 D 12 SU STAKKATO 2012 D 13 SU SATELLIT 2013 D 14 SU SPEKTRUM 2013 D 15 TUR 2013 PL 16 HELLVUS CCA D Saaten-Union Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL-62-100 Wągrowiec Saaten-Union Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL-62-100 Wągrowiec Saaten-Union Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL-62-100 Wągrowiec Saaten-Union Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL-62-100 Wągrowiec DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64022 Kościan Dieckmann „* ” – odmiana chroniona krajowym wyłącznym prawem hodowcy. Tabela 2. ŻYTO OZIME. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Miejscowość Seroczyn Powiat Siedlce Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 Klasa bonitacyjna gleby IIIb PH gleby w KCI 5,8 Przedplon Gorczyca biała Data siewu 24.09 2 Obsada nasion (szt/m ) 250-300 Data zbioru 01.08 Nawożenie mineralne N na poziomie a1 (kg/ha) 80 N na poziomie a2 (kg/ha) 120 P2O5 (kg/ha) 30 K2O (kg/ha) 80 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a2 Zaprawa nasienna Herbicyd Insektycyd (l/ha) (nazwa) (nazwa , dawka) ( nazwa , dawka) Kawęczyn Sochaczew 4 IIIa 6,05 Rzepak ozimy 25.09 250-300 29.07 Laski Grójec 4 IV 6,0 Groch 24.09 250-300 07.08 80 120 45 90 100 140 50 75 Insol 3 –1,0 l Insol 3 –1,0 l Insol 3 –1,0 l Insol 3 –1,0 l Insol 3 –1,0 l Insol 3 –1,0 l Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna T Legato Plus 600 SC – 1,3 l Vitavax 2000 FS Legato Plus 600 SC – 1,5 l Legato Plus 600 SC – 1,5 l - - - Duett Star 334 SL-1,0 l Aviator Xpro 225 EC-1,0 l Maxim 025 FS ( Tylko na poziomie a2) Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka) Fungicyd - drugi zabieg Regulator wzrostu „ –„ nie zastosowano (nazwa, dawka) (nazwa, dawka) Bumper Super 490 EC- 1,0 l Falcon460EC 0,6 l Cerone 480 SL – 1,0 l Amistar 250 SC-0,6l Artea 330EC -0,4l Cerone 480 SL – 1,0 l Fandango 200 EC -1l Proteg 250 EC-0,35 l Tabela 3 ŻYTO OZIME . Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Lp. Kawęczyn Seroczyn Cecha a1 a2 a1 Laski a2 a1 a2 1 Stan roślin przed zimą (skala 90) 8,9 8,6 8,7 2 Stan roślin po zimie (skala 90) 8,7 8,7 8,3 3 Martwe rośliny (%) 0,3 0,0 0,0 4 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 06.05 08.05 08.05 10.05 05.05 07.05 5 Termin dojrzałości wosk (dzień, m-c) 12.07 14.07 16.07 18.07 07.07 11.07 6 Wysokość roślin Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej Wyleganie przed zbiorem Porażenie przez choroby (cm) 145,7 142,1 168,9 163,2 156,0 156,5 (skala 90) (skala 90) (skala 90) 6,9 6,6 7,6 7,8 5,5 6,4 4,3 4,0 5,6 5,8 3,9 5,1 7 8 9 Pleśń śniegowa 10 Rdza brunatna 5,6 8,0 6,5 8,9 5,4 4,1 11 Rdza źdźbłowa 7,8 8,8 7,6 8,9 9,0 9,0 12 Rynchosporioza 7,2 8,6 7,0 7,5 9,0 9,0 13 Mączniak prawdziwy 7,0 8,7 8,8 9,0 6,0 9,0 14 Sporysz (szt/ kg) 0,6 0,4 0,0 0,0 4,2 7,2 15 Masa 1000 ziarn (g) 33,8 36,0 32,1 36,2 32,6 35,0 16 Wilgotność ziarna (%) 11,6 11,6 12,2 12,0 10,1 11,2 17 Plon ziarna (dt/ ha) 65,7 79,3 91,7 113,1 82,3 107,0 8,9 9,0 9,0 Tabela 4 ŻYTO OZIME. Plon ziarna w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2014 Seroczyn Kawęczyn Laski Wzorzec dt/ha Laski Odmiana Kawęczyn Lp. Poziom a2 Seroczyn Poziom a1 65,7 91,7 82,3 79,3 113,1 107,0 populacyjne 1 Dańkowskie Diament 83 91 88 97 87 84 2 Stanko 96 90 79 94 83 88 3 Armand 85 91 - 91 92 - 4 Horyzo 99 91 - 100 84 - 5 Antonińskie 84 85 100 85 83 84 6 Dańkowskie Rubin 82 94 96 90 88 84 mieszańcowe 7 Minello 82 99 104 80 95 103 8 Brasetto 109 90 107 107 105 104 9 Pallazo 102 94 117 101 110 114 10 SU Skaltio 97 110 93 105 112 106 11 SU Allawi 107 108 97 104 109 100 12 SU Stakatto 108 113 102 105 115 108 13 Su Satellit 119 113 106 105 116 106 14 SU Spektrum 122 114 110 114 113 110 15 Tur 112 110 110 111 98 112 99 87 92 103 86 96 16 Hellvus Wzorzec: wszystkie badane odmiany Tabela 5 ŻYTO OZIME. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru: 2014, 2013, 2012 Poziom a1 Lp. Odmiana Wzorzec dt/ha Poziom a2 2014 2013 2012 20132014 20122014 2014 2013 2012 20132014 20122014 79,9 65,3 74,2 72,6 73,1 99,8 86,7 90,7 93,3 92,4 1 Dańkowskie Diament 88 84 88 86 87 89 90 88 89 89 2 Stanko 88 92 91 90 90 88 96 87 92 90 3 Armand 87 92 95 89 91 89 93 94 91 92 4 Horyzo 94 92 92 93 93 87 93 92 90 91 5 Antonińskie 90 - - - - 84 - - - - 6 Dańkowskie Rubin 91 - - - 96 98 97 94 95 110 - Minello 103 87 7 113 94 99 8 Brasetto 101 109 104 104 104 105 108 114 107 109 9 Pallazo 104 118 114 110 112 109 111 112 110 111 10 SU Skaltio 101 - 111 - - 108 - 107 - - 11 SU Allawi 104 115 - 109 - 104 109 - 107 - 12 SU Stakatto 108 106 - 107 - 110 114 - 112 - 13 SU Satellit 112 - - - - 110 - - - 14 SU Spektrum 115 - - - - 112 - - - - 15 Tur 110 - - - - 106 - - - 92 109 - 100 - 94 104 - 99 - 3 3 3 6 9 3 3 3 6 9 16 Hellvus Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany Tabela 6 ŻYTO OZIME. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki – a1 (odchylenia od wzorca). Rok zbioru 2014,2012-2014 Lp. Odmiana Liczba lat badań Wzorzec Rdza brunatna Rynchosporioza Sporysz (szt/kg) 20122014 2014 2014 20122014 2014 20122014 5,8 5,5 7,1 7,0 2,4 2,2 1 Dańkowskie Diament 3 0,0 -0,1 -0,1 0,0 -1,4 -0,6 2 Stanko 3 0,5 0,1 -0,4 0,0 0,1 -0,3 3 Armand 3 0,7 0,1 -0,1 0,0 -2,4 -0,8 4 Horyzo 3 0,7 0,6 -0,1 0,0 -2,4 -0,7 5 Antonińskie 1 0,9 - -0,1 - 1,6 - 6 Dańkowskie Rubin 1 0,4 - -0,4 - -1,9 7 Minello 3 0,45 0,6 0,6 0,1 -1,4 -1,4 8 Brasetto 3 -0,1 -0,2 -0,1 -0,1 -0,9 -0,7 9 Pallazo 3 -0,6 -0,4 -0,1 -0,2 0,6 -0,1 10 SU Skaltio 2 -0,5 - 0,6 - 0,9 - 11 SU Allawi 2 -0,6 - 0,6 - 1,1 - 12 SU Stakatto 2 -0,6 - 0,1 - 1,6 - 13 SU Satellit 1 -0,1 - -0,1 - -1,1 - 1 -0,1 - 0,4 - -0,4 15 Tur 1 -0,3 - -0,6 - 0,1 - 16 Hellvus 2 0,2 - -0,1 - 1,6 - 3 9 2 6 2 8 14 SU Spektrum Liczba doświadczeń Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń , w których dana choroba wystąpiła. Skala 90: wyższa wartość oznacza cechę najlepszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany - - Tabela 7. ŻYTO OZIME. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian.(odchylenia od wzorca). Rok zbioru: 2014,2012-2014 Wyleganie (skala 90) Wysokość Masa 1000 w fazie roślin ziarn Liczba przed dojrzałości (cm) (g) Lp. Odmiana lat zbiorem mlecznej badań 2012201220122014 2013,2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 Poziom agrotechniki a1 Wzorzec Dańkowskie 1 Diament 2 Stanko 3 Armand 4 Horyzo 5 Antonińskie Dańkowskie 6 Rubin 7 Minello 8 Brasetto 9 Pallazo 10 SU Skaltio 11 SU Allawi 12 SU Stakatto 13 SU Satellit 14 SU Spektrum 15 Tur 16 Hellvus Wzorzec Dańkowskie 1 Diament 2 Stanko 3 Armand 4 Horyzo 5 Antonińskie Dańkowskie 6 Rubin 7 Minello 8 Brasetto 9 Pallazo 10 SU Skaltio 11 SU Allawi 6,6 6,6 4,6 5,6 3 -0,8 -0,3 -0,4 -0,1 5,3 4,1 0,2 -0,3 3 3 3 1 0,0 1,1 0,9 -0,1 0,3 0,5 0,5 - -0,1 0,9 0,7 0,1 0,5 0,5 0,6 - 6,4 -7,9 -5,6 10,6 5,1 -1,5 2,7 - -0,9 -0,6 1,6 1,0 -0,9 -1,0 0,7 - 1 -0,3 0,1 3,4 -0,3 0,0 0,1 -0,2 -3,7 -4,6 0,5 0,2 -0,1 -2,8 0,7 0,6 0,4 0,3 0,6 0,2 0,4 1,8 -0,8 -0,8 0,8 -0,4 -0,1 -0,6 -3,6 -0,3 -0,5 -0,4 -6,9 0,4 0,6 -4,9 0,2 -0,1 -10,4 0,0 -0,3 2,9 0,9 0,7 0,4 7,8 Poziom agrotechniki a2 6,9 7,7 5,0 6,8 153,9 136,9 -0,3 -2,5 0,4 0,4 1,3 0,6 -0,6 1,9 -1,7 -2,0 1,6 -2,2 0,0 0,7 - 35,7 35,6 3 -0,4 -0,2 -0,1 0,1 4,1 1,7 1,1 0,3 3 3 3 1 0,7 0,8 0,8 -0,9 0,5 0,5 0,6 - 0,9 0,3 0,3 -0,5 0,8 0,5 0,3 - 7,8 -9,9 -7,4 11,8 3,3 -2,7 1,1 - -2,3 0,0 1,3 0,5 -1,2 -0,7 0,6 - 3 3 3 2 2 2 1 1 1 2 1 3 3 3 2 2 -0,1 -0,1 0,1 0,7 -0,8 -1,3 -0,4 -0,2 0,4 -0,7 -0,1 0,4 -0,1 0,9 -0,5 -1,0 0,0 -0,3 0,5 - 156,9 145,0 32,8 2,9 -3,6 0,3 4,1 -1,4 -2,1 -2,6 -1,5 2,2 - -0,1 -2,5 0,3 0,0 2,5 1,6 32,6 - -2,7 0,1 0,5 - 12 SU Stakatto 13 SU Satellit 14 SU Spektrum 15 Tur 16 Hellvus Liczba doświadczeń 2 1 1 1 2 -0,3 -0,1 -0,1 0,6 1,2 3 -0,3 0,8 6 -0,6 -0,8 -0,5 -0,5 1,9 3 8 -9,4 -4,6 -9,6 1,8 6,8 3 9 0,0 -0,2 -1,4 -1,5 1,7 3 9 ŻYTO OZIME CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BADANYCH W ROKU 2014 (zarejestrowanych w 2013 sporządzona na podstawie listy opisowej odmian) 1. ANTONIŃSKIE – odmiana populacyjna przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność na poziomie najlepiej plonujących odmian populacyjnych. Odporność na pleśń śniegową , rdzę brunatną iźdźnłową – dość duża, na mączniaka prawdziwego i septoriozę liści – średnia, na rynchosporiozę i choroby podstawy źdźbła - dość mała. Rośliny wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziarn średnia, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie ziarna w kłosie dość mała, liczba opadania średnia, zawartość białka dość duża. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego dość mała, końcowa temperatura kleikowania niska. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 2. DAŃKOWSKIE RUBIN - odmiana populacyjna przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność na poziomie najlepiej plonujących odmian populacyjnych. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i rdzę źdźbłową – dość duża, na pleśń śniegową , rynchosporiozę i septoriozę liści – średnia, na choroby podstawy źdźbła – dość mała. Rośliny średniej wysokośći, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość mała, zawartość białka dość mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego mała, końcowa temperatura kleikowania niska do bardzo niskiej. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 3. SU SATELLIT - Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na pleśń śniegową – dość duża, na septoriozę liści, ryunchosporiozę i choroby podstawy źdźbła - średnia, na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i rdzę źdźbłową – dość mała. Rośliny dość niskie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie, gęstość w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie ziarna w kłosie dość mała, liczba opadania dość duża, zawartość białka mała do bardzo małej. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego dość duża, końcowa temperatura kleikowania dość wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 4. SU SPEKTRUM – Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na pleśń śniegową i septoriozę liści – dość duża, na mączniaka prawdziwego, rynchosporiozę, choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną i źdźbłową – średnia. Rośliny niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie i liczba opadania średnie, zawartość białka mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego średnia,, końcowa temperatura kleikowania dość niska. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 5. TUR - Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na pleśń śniegową i septoriozę liści – dość duża, na mączniaka prawdziwego, rynchosporiozę, choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną i źdźbłową – średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie, gęstość w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie ziarna w kłosie dość mała, liczba opadania średnie, zawartość białka mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego dość mała, końcowa temperatura kleikowania niska. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.