MK_12_5_2 Socjologia narodu - Instytut Socjologii i Kognitywistyki

Socjologia narodu
SYLABUS
A. Informacje ogólne
Elementy składowe
sylabusu
Opis
Nazwa jednostki
prowadzącej kierunek
Nazwa kierunku studiów
Poziom kształcenia
Profil studiów
Forma studiów
Kod przedmiotu
Język przedmiotu
Wydział Historyczno- Socjologiczny
Rodzaj przedmiotu
Dziedzina i dyscyplina nauki
Rok studiów/semestr
Przedmiot obowiązkowy; MK_5 Makrostruktury
Socjologia
III rok, semestr V
1. Student ma przyswojone podstawowe pojęcia teoretyczne z zakresu podstaw
socjologii oraz socjologii ogólnej.
2. Student ma przyswojoną wiedzę z zakresu współczesnych teorii socjologicznych
oraz z metod badawczych w socjologii.
3. (Pożądane) Zainteresowanie problematyką narodowo-etniczną, doświadczanie
znaczenia przynależności narodowo-etnicznej w życiu publicznym.
Wymagania wstępne (tzw.
sekwencyjny system zajęć
i egzaminów)
Socjologia
Studia pierwszego stopnia
Ogólnoakademicki
Stacjonarne
0500-SS1-3SNA
Polski
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z podziałem
na formy prowadzenia zajęć
Wykład – 30 godz.
Ćwiczenia – 30 godz.
Założenia i cele przedmiotu
1.Przedstawienie studentom kompendium wiedzy z zakresu socjologii narodu i grup
etnicznych.
2.Przyswojenie wiedzy, umiejętności i postaw w zakresie znaczenia do przynależności
narodowej we współczesnym świecie, jako ważnego kryterium wyznaczającego strukturę i
dynamikę na poziomie makro- i mikrospołecznym.
3. Wprowadzenie teoretyczne i metodologiczne do socjologii pogranicza oraz do socjologii
wielokulturowości.
Wykład
Metody dydaktyczne: wykład, konsultacje
Forma zaliczenia: egzamin ustny
Metody dydaktyczne oraz
ogólna forma zaliczenia
przedmiotu
Ćwiczenia:
Metody dydaktyczne: zajęcia, konsultacje, zadania praktyczne
Forma zaliczenia: zaliczenie na ocenę (obecność na zajęciach, realizacja obowiązkowych
zadań praktycznych, wejściówki, kolokwium testowe)
Efekty kształceniai
Odniesienie do kierunkowych
efektów kształcenia
Wiedza
W1. Student posiada wiedzę teoretyczną z zakresu teorii narodu, grup etnicznych i tożsamości narodowej oraz potrafi wskazać specyficzne problemy
podejmowane przez socjologię narodu.
W2. Zna, co najmniej pięć dystynktywnych koncepcji narodu, model
syntagmy kultury narodowej A. Kłoskowskiej, mechanizmy kształtowania
tożsamości narodowej, działania propagandy narodowej i funkcjonowania
pamięci społecznej, różne formy i przejawy nacjonalizmu, stereotypów
narodowych i etnicznych oraz multikulturalizmu, pojęcia mniejszości
narodowej i etnicznej
W3.Posiada wiedzę z zakresu zróżnicowania narodowo-etnicznego
współczesnego świata, tak w wymiarze globalnym, jak i regionalno-lokalnym
.
W4.Posiada wiedzę o zaletach i wadach narodowego państwa, o strukturze
S1_W01; S1_W20;
S1_W01; S1_W04; S1_W06
S1_W13
S1_W05
narodowo-etnicznej współczesnych państw, o zagrożeniach związanych z
nacjonalizmem i fundamentalizmem narodowym oraz etnicznym.
W5.Jest zapoznany z procesami tworzenia się oraz kierunkami przemian
narodów i grup etnicznych, a także ze zjawiskami instrumentalnego
wykorzystywania tożsamości narodowej i etnicznej do osiągania różnych
celów politycznych, ideologicznych, gospodarczych itp. oraz rozumie
procesy tworzenia się więzi narodowej i etnicznej, i ich specyfikę.
W6.Posiada wiedzę o zróżnicowanych poglądach społecznych na temat
narodów i grup etnicznych w kraju i na świecie.
Umiejętności.
U1.Potrafi dostrzec, opisać i zinterpretować różne postaci i formy
przejawiania się narodu w formach idei (ideologii), instytucji narodowych
oraz postaw i tożsamości narodowych oraz tworzyć ich typologie.
U2.Potrafi wykorzystać wiedzę do opisu i analizy struktury i dynamiki
narodowo-etnicznej w danym regionie (kraju).
U3.Jest przygotowany do ustalenia (badania) narodowo-etnicznych
uwarunkowań różnych zjawisk i procesów społecznych (politycznych).
U4.Umie analizować teksty kultury (artystycznej i popularnej) pod kątem
problematyki narodowej;
U5.Jest zdolny wypowiadać się publicznie, argumentować i formułować
opinie poparte wiedzą teoretyczną z zakresu socjologii narodu;
U6.Student potrafi zaprezentować wyniki swojej pracy z socjologii narodu w
formie multimedialnej
Kompetencje.
K1.Student jest wrażliwy na obecność złożonej problematyki narodowej w
życiu społecznym oraz na związany z tym relatywizm kulturowy.
K2.Ma świadomość konieczności planowania w czasie wykonywania
poszczególnych zadań w związku z przygotowaniem się do zajęć, zaliczeniem
ćwiczeń i egzaminu
Punkty ECTS
S1_W12; S1_W15; S1_W22
S1_W13
S1_U01; S1_U02; S1_U08
S1_U02
S1_U02
S1_U02
S1_U18; S1_U20
S1_U22
S1_K10
S1_K05
4
108 godzin, obejmujących:
Bilans nakładu pracy
studentaii
Udział w wykładach – 30h
Udział w ćwiczeniach - 30h
Udział w konsultacjach- 4h
Udział w egzaminie i zaliczeniu ćwiczeń- 4h
Przygotowanie do egzaminu – 10 h
Przygotowanie do ćwiczeń – 10 h
Zadanie praktyczne - 10h
Przygotowanie do kolokwium- 10 h
Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii:
wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela
Wskaźniki ilościowe
o charakterze praktycznym
Data opracowania:
07.09.2015
Koordynator
przedmiotu:
Liczba godzin
Punkty ECTS
68h
2,52
40h
1,48
Prof. dr hab. Andrzej Sadowski
Socjologia narodu
SYLABUS
B. Informacje szczegółowe
).
Elementy składowe sylabusu
Opis
Nazwa przedmiotu
Socjologia narodu
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek
Język przedmiotu
0500-SS1-3SNA
Socjologia
Wydział Historyczno- Socjologiczny
Polski
Rok studiów/ semestr
III rok, semestr V
Liczba godzin zajęć dydaktycznych
oraz forma prowadzenia zajęć
Liczba punktów ECTS
Prowadzący
30 h wykładu
Treści merytoryczne przedmiotu
1.Przedmiot i podstawowe kategorie socjologii narodu i grup
etnicznych
2. Metodologia badań etnicznych
3. Rasa, teorie rasizmu, rasizm, jako zjawisko społeczne
4. Etniczność, grupa etniczna, struktura etniczna
5. Teorie narodu
6. Naród a kultura (tradycja, religia, język)
7. Naród a terytorium i państwo
8. Narody i nacjonalizm
9. Procesy formowania się narodu, tożsamość narodowa
10.Większość i mniejszość, mniejszości narodowe i etniczne. Naród
kulturowy
11.Stosunki rasowe i etniczne, stratyfikacja etniczna
12.Stereotypy, uprzedzenia, dyskryminacja etniczna
13.Ruchy etniczne, migracje, przemiany stosunków etnicznych we
współczesnym świecie
14.Polityka narodowościowa
15.Społeczeństwo narodowe, społeczeństwo wielokulturowe
Efekt
Sposób weryfikacji
Efekty kształcenia wraz ze sposobem
ich weryfikacji
4
Prof. dr hab. Andrzej Sadowski
Wiedza
W1.Student posiada wiedzę teoretyczną z
zakresu teorii narodu, grup etnicznych i
tożsamości narodowej oraz potrafi wskazać
specyficzne problemy podejmowane przez
socjologię narodu.
W3.Posiada wiedzę z zakresu zróżnicowania
narodowo-etnicznego współczesnego
świata, tak w wymiarze globalnym, jak i
regionalno-lokalnym
W4.Posiada wiedzę o zaletach i wadach
narodowego państwa, o strukturze
narodowo-etnicznej współczesnych państw,
o zagrożeniach związanych z
nacjonalizmem i fundamentalizmem
narodowym oraz etnicznym.
W5.Jest zapoznany z procesami tworzenia
się oraz kierunkami przemian narodów i
grup etnicznych, a także ze zjawiskami
instrumentalnego wykorzystywania
tożsamości narodowej i etnicznej do
osiągania różnych celów politycznych,
ideologicznych, gospodarczych itp. oraz
Egzamin ustny
Egzamin ustny
Egzamin ustny
Egzamin ustny
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
rozumie procesy tworzenia się więzi
narodowej i etnicznej, i ich specyfikę.
W6.Posiada wiedzę o zróżnicowanych
poglądach społecznych na temat narodów i
grup etnicznych w kraju i na świecie.
Umiejętności
U1.Potrafi dostrzec, opisać i zinterpretować
różne postaci i formy przejawiania się
narodu w formach idei (ideologii), instytucji
narodowych oraz postaw i tożsamości
narodowych oraz tworzyć ich typologie.
U2.Potrafi wykorzystać wiedzę do opisu i
analizy struktury i dynamiki narodowoetnicznej w danym regionie (kraju).
U3.Jest przygotowany do ustalenia
(badania) narodowo-etnicznych
uwarunkowań różnych zjawisk i procesów
społecznych (politycznych).
Kompetencje
K1.Ma świadomość konieczności
planowania w czasie wykonywania
poszczególnych zadań w związku z
zaliczeniem egzaminu.
Forma zaliczenia: egzamin
Warunki zaliczenia:
Egzamin ustny
Egzamin ustny
Egzamin ustny
Egzamin ustny
Egzamin ustny
- Egzamin ustny z uwzględnieniem oceny uzyskanej z ćwiczeń. Do
uzyskania zaliczenia przedmiotu niezbędna jest znajomość
wykładów, ćwiczeń, przynajmniej jednej pozycji spośród literatury
podstawowej oraz przynajmniej jednej pozycji wybranej spośród
literatury dodatkowej lub wybranej w sposób dowolny z innych, ale
z zakresu socjologii narodu i grup etnicznych
Podstawowa:
1. Anderson Benedict, Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o
źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, KrakówWarszawa 1997.
2. Babiński Grzegorz, Metodologia a rzeczywistość społeczna.
Dylematy badań etnicznych, Zakład Wydawniczy „Nomos”,
Kraków 2006.
3. Budyta-Budzyńska Małgorzata, Socjologia narodu i
konfliktów etnicznych, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2010.
4. Brubaker Rogers, Nacjonalizm inaczej. Struktura narodowa i
kwestie narodowe w nowej Europie, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa- Kraków 1998.
5. Billig Michael, Banalny nacjonalizm, Wydawnictwo Znak,
Kraków 2008.
6. Jarosław Kilias, Wspólnota abstrakcyjna. Zarys socjologii
narodu, Wydawnictwo IfiS PAN, Warszawa 2004.
7. Sławomir Łodziński, Równość i różnica. Mniejszości
narodowe w porządku demokratycznym w Polsce po 1989
roku, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2005.
8. Florian Znaniecki, Współczesne narody, PWN, Warszawa
1990.
9. Maria Szmeja (red.), Etniczność – o przemianach społeczeństw
narodowych, Zakład Wydawniczy „NOMOS”, Kraków 2008.
Uzupełniająca:
1. Bojar Hanna, Mniejszości społeczne w państwie i
społeczeństwie III Rzeczypospolitej Polskiej, Monografie
FNP, Seria Humanistyczna, Wrocław 2000.
2. Kłoskowska Antonina, Kultury narodowe u korzeni,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
3. Jennifer Jackson Preece, Prawa mniejszości, Wydawnictwo
Sic, Warszawa 2007.
4. Janusz Rokicki, Kolor, pochodzenie, kultura, Universitas,
Kraków 2002.
5. Fenton Steve, Etniczność, Wydawnictwo Sic, Warszawa 2007.
6. Sadowski Andrzej, Narody wielkie i małe. Białorusini w
Polsce, Instytut Religioznawstwa, UJ, Kraków 1991.
7. Anthony D. Smith, Nacjonalizm, Wydawnictwo Sic!,
Warszawa 2007.
8. Zwoliński Andrzej, Wprowadzenie do rozważań o narodzie,
Wydawnictwo WAM,
Kraków 2005.
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus
Socjologia narodu
SYLABUS
B. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Opis
Nazwa przedmiotu
Socjologia narodu
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek
Język przedmiotu
0500-SS1-3SNA
Socjologia
Wydział Historyczno- Socjologiczny
Polski
Rok studiów/ semestr
III rok, semestr V
Liczba godzin zajęć dydaktycznych
oraz forma prowadzenia zajęć
Liczba punktów ECTS
Prowadzący
30 h ćwiczeń
Treści merytoryczne przedmiotu
Efekty kształcenia wraz ze sposobem
ich weryfikacji
4
Dr Katarzyna Niziołek
Dr Urszula Abłażewicz- Górnicka
Klasyczne i współczesne koncepcje narodu
Kim jesteśmy? Tożsamość narodowa Polaków
Z czego składa się kultura narodowa? Naród w perspektywie
kulturalistycznej
Nacjonalizm – ideologia przeszłości czy przyszłości?
Propaganda narodowa
O konstruowaniu (i dekonstruowaniu) tożsamości narodowej
poprzez sztukę
Trauma, jako element doświadczenia narodowego
Między historią a pamięcią społeczną
Stereotypy narodowe i etniczne
Mniejszości narodowe i etniczne
W stronę narodu obywatelskiego
Współczesne przemiany państw narodowych
Czy problematyka narodowa jest wciąż aktualna?
Codzienne życie narodu: rytuały i symbole
Efekt
Wiedza
W1.Student posiada wiedzę teoretyczną z
zakresu teorii narodu, grup etnicznych i
tożsamości narodowej oraz potrafi wskazać
specyficzne problemy podejmowane przez
socjologię narodu.
W2.Student zna, co najmniej pięć
dystynktywnych koncepcji narodu, model
syntagmy kultury narodowej A.
Kłoskowskiej, mechanizmy kształtowania
tożsamości narodowej, działania
propagandy narodowej i funkcjonowania
pamięci społecznej, różne formy i przejawy
nacjonalizmu, stereotypów narodowych i
etnicznych oraz multikulturalizmu, pojęcia
mniejszości narodowej i etnicznej
Umiejętności
U1.Potrafi dostrzec, opisać i zinterpretować
różne postaci i formy przejawiania się
narodu w formach idei (ideologii), instytucji
narodowych oraz postaw i tożsamości
narodowych.
U4.Umie analizować teksty kultury
(artystycznej i popularnej) pod kątem
Sposób weryfikacji
kolokwium
wejściówki
kolokwium
wejściówki
ocena aktywności
na zajęciach
zadania praktyczne
ocena aktywności
na zajęciach
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
problematyki narodowej.
U5.Jest zdolny wypowiadać się publicznie,
argumentować i formułować opinie poparte
wiedzą teoretyczną z zakresu socjologii
narodu.
U6.Potrafi zaprezentować wyniki swojej
pracy z socjologii narodu w formie
multimedialnej.
Kompetencje
K2.Ma świadomość konieczności
planowania w czasie wykonywania
poszczególnych zadań w związku z
przygotowaniem się do zajęć, zaliczeniem
ćwiczeń .
K1.Student jest wrażliwy na obecność
złożonej problematyki narodowej w życiu
społecznym oraz na związany z tym
relatywizm kulturowy
Forma zaliczenia: zaliczenie na ocenę
ocena aktywności
na zajęciach
zadania praktyczne
ocena aktywności
na zajęciach
kolokwium
ocena aktywności
na zajęciach
zadania praktyczne
Warunki zaliczenia:
OBECNOŚĆ NA ĆWICZENIACH: Dopuszczalna jest jedna
nieobecność w semestrze. W przypadku drugiej i kolejnych
nieobecności bezwzględnie obowiązuje zaliczenie na dyżurze nie
później niż w terminie dwóch tygodni. W sytuacji niezaliczenia
nieobecności we wskazanym terminie, student nie zostaje
dopuszczony do kolokwium!
Studenci, którzy opuszczą więcej niż połowę (siedem) zajęć nie
zostaną dopuszczeni do kolokwium!
Obecność podczas kolokwium jest obowiązkowa!
AKTYWNOŚĆ: Systematyczna aktywność na ćwiczeniach jest
przesłanką do podniesienia ostatecznej oceny. Dotyczy to tylko
aktywności merytorycznej! Brak aktywności nie powoduje
niezaliczenia ćwiczeń.
ZADANIA PRAKTYCZNE: Oprócz zapoznania się z literaturą
wyszczególnioną w sylabusie, student ma obowiązek wykonywania
zadań domowych zlecanych przez prowadzącą. Ponieważ od
wykonania zadań domowych zależny jest przebieg zajęć, są one
obowiązkowe (za każde z nich student otrzymuje zaliczenie).
Zadanie niewykonane w terminie należy zaliczyć na dyżurze.
WEJŚCIÓWKI: Niezapowiedziane, w formie pytań testowych lub
otwartych. Sprawdzają przygotowanie studenta do ćwiczeń. Liczba
wejściówek jest uzależniona od przygotowania studentów do zajęć.
W przypadku niezaliczenia wejściówki obowiązuje zaliczenie na
dyżurze – tak, jak w przypadku nieobecności. Warunkiem
dopuszczenia studenta do kolokwium jest zaliczenie wszystkich
wejściówek!
KOLOKWIUM: Pisemne zaliczenie ćwiczeń w formie testu wyboru
(28 pytań).
Punktacja
Test: min. 15, maks. 28 pkt.
Uzyskanie z kolokwium min. 15 punktów jest warunkiem zaliczenia
ćwiczeń, bez względu na aktywność podczas zajęć!
Aktywność: maks. 14 pkt.
Oceny
15 – dst16-20 pkt – dst
21-25 pkt – dst+
26-30 pkt – db
31-35 pkt – db+
36-40 pkt – bdb
41-42 pkt – bdb!
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
Literatura podstawowa:
















Boym Svetlana, Nostalgia odtwarzająca. Spiski i powrót do
źródeł, w: J. Sowa (red.), Majątek. Zbiór tekstów, Warszawa
2015, s. 175-186.
Budyta-Budzyńska Małgorzata 2010, Socjologia narodu
i konfliktów etnicznych, Warszawa, PWN.
Burszta Wojciech J. 2004, Różnorodność i tożsamość.
Antropologia jako kulturowa refleksyjność, Poznań,
Wydawnictwo Poznańskie, rozdz. VII. Niezbywalny czar
etniczności, s. 147-176
Chmielewska Agnieszka 2004, Druga Rzeczpospolita i artyści
– związki między państwem, społeczeństwem i sferą kultury,
„Kultura współczesna”, nr 2(40), s. 43-62
Edensor Tim 2004, Tożsamość narodowa, kultura popularna
i życie codzienne, Kraków, Wyd. UJ, rozdz. III. Odtwarzanie
tożsamości narodowej, s. 95-135, oraz rozdz. IV. Kultura
materialna i tożsamość narodowa, s. 137-179.
Hałas Elżbieta 2007, Symbole i społeczeństwo. Szkice
z socjologii interpretacyjnej, Warszawa, Wydawnictwo
Uniwersytetu Warszawskiego, rozdz. III. Konflikty symboliczne
o pamięć zbiorową, s. 55-73
Jarecka Dorota 2009, „Tamto” przestaje być tabu. O tym, jak
polska sztuka najnowsza mówi o historycznej traumie, w:
K. Szotkowska-Beylin, M. Białek-Graczyk, Tolerancyjni. To się
dzieje!, Warszawa, Tow. Inicjatyw Twórczych „ę”, s. 89-96
Kłoskowska Antonina 2005, Kultury narodowe u korzeni,
Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, podrozdz. Naród
w ujęciu kulturalistycznym i perspektywie antropologicznej,
s. 32-41
Kymlicka Will, Norman Wayne 2005, Obywatelstwo
w kulturowo różnorodnych społeczeństwach: problemy,
konteksty, pojęcia, w: Misztal Bronisław, Przychodzień Marek
(red.), Aktualność wolności. Wybór tekstów, Warszawa,
Fundacja Aletheia, s. 29-89
Offe Claus 2006, „Homogeniczność” i demokracja
konstytucyjna. Konflikty tożsamości a prawa grupowe, w:
A. Jasińska-Kania i in., Współczesne teorie socjologiczne,
Tom 2, Scholar, s. 1144-1164
Spiegelman Art 2010, Maus. Opowieść ocalałego, Kraków,
Wyd. POST (całość)
Sztop-Rutkowska Katarzyna 2009, Co oznacza dla mnie bycie
Polakiem? Zastosowanie fotografii uczestniczącej
w badaniach nad tożsamością narodową, w: U. AbłażewiczGórnicka (red.) Kapitały społeczne i kulturowe miast
środkowoeuropejskich i wschodnioeuropejskich pograniczy,
Białystok, Wyd. UwB, s. 217-224
Thum Gregor, Obce miasto. Wrocław 1945 i potem, Wrocław
2005, s. 337-350 (Siła starych i nietutejszych nowych
pomników), 363-413 (Stara architektura - rekonstrukcja i
tworzenie nowych kontekstów).
Trimborn Jürgen 2008, Riefenstahl. Niemiecka kariera,
Warszawa, Wyd. WAB, s. 118-124, 149-172
Wieviorka Michel 2008, Kłopoty z integracją, w: J. Mucha,
E. Narkiewicz-Niedbalec, M. Zielińska, Co nas łączy, co nas
dzieli?, Zielona Góra, PTS i UZ, s. 235-248
Wnuk-Lipiński Edmund 2004, Świat międzyepoki.
Globalizacja, demokracja, państwo narodowe, Kraków, Wyd.
Znak i ISP PAN, rozdz. V. Państwo narodowe a globalizacja,
s. 145-180
Filmy:
 Bartana Yael, „Mary koszmary”, „Mur i wieża”, „Zamach”
 Boganim Michale, „Odessa… Odessa!”





Cantet Laurent, „Klasa”
Riefenstahl Leni, „Triumf woli”
Shlain Tiffany, „Plemię”
Verhaag Bertram, „Niebieskoocy”
Zmarz-Koczanowicz Maria, „Kocham Polskę”
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus
i
Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć.
Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne/weryfikowalne).
ii Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach,
realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna
być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika: 1 ECTS – 25÷30 h.
iii Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie
zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby
punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.