doc160926 prg tekst ostragora2 (160926_prg_tekst_ostragora2)
download 
Reklamacja Transkrypt
160926 prg tekst ostragora2 (160926_prg_tekst_ostragora2)
Inwestor: URZĄD MIEJSKI W MIASTECZKU ŚLĄSKIM Ul. Rynek 8 42-610 Miasteczko Śląskie Temat: MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA OBSZARU POWIERZCHNIOWEJ EKSPLOATACJI W REJONIE ZŁOŻA KRUSZYWA NATURALNEGO OSTRA GÓRA W MIASTECZKU ŚLĄSKIM Zakres dokumentów: Prognoza oddziaływania na środowisko Data: 25 września 2016 r. Zespół autorski: mgr inż. Adrian Luszka – nr upr. urb. Z-381 – główny projektant mgr inż. Katarzyna Matusiak – projektant mgr Tomasz Miłowski – specjalista ds. ochrony środowiska mgr inż. Patrycja Wieleba – as. projektanta mgr inż. Ewa Olejnik – mł. as. Projektanta Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE........................................................................................................................................................................................... 3 1.1 CEL, ZAKRES PRACY, POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI .............................................................................................................. 3 1.2 METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY .............................................................................................................. 4 1.3 CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU ........................................................................... 4 1.4 USTALENIA I GŁÓWNE CELE PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ........................... 4 2. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA .......................................................................................................................................................... 6 2.1 POŁOŻENIE FIZYCZNO-GEOGRAFICZNE ................................................................................................................................................... 6 2.2 BUDOWA GEOLOGICZNA ............................................................................................................................................................................. 6 2.3 WODY POWIERZCHNIOWE .......................................................................................................................................................................... 6 2.4 WODY PODZIEMNE ....................................................................................................................................................................................... 6 2.5 KLIMAT I WARUNKI TOPOKLIMATYCZNE ................................................................................................................................................... 7 2.6 UKSZTAŁTOWANIE TERENU, ZAGROŻENIE OSUWISKOWE ................................................................................................................... 7 2.7 GLEBY ............................................................................................................................................................................................................. 8 2.8 ZASOBY NATURALNE I OSIADANIA TERENU NA SKUTEK EKSPLOATACJI GÓRNICZEJ ................................................................... 8 2.9 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE .................................................................................................................................................................. 8 2.10 OBSZARY CHRONIONE NA PODSTAWIE USTAWY Z 16 KWIETNIA 2004 R. ORAZ KORYTARZE EKOLOGICZNE ............................ 9 2.11 KRAJOBRAZ ................................................................................................................................................................................................... 9 2.12 ZABYTKI I OBIEKTY O WARTOŚCIACH KULTUROWYCH ......................................................................................................................... 9 3. OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN STANU ŚRODOWISKA PRZY BRAKU REALIZACJI USTALEŃ PLANU .......................................... 9 4. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY ................................................................................................................................................... 10 5. SKUTKI DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI USTALEŃ PLANU ............................................................................................ 11 5.1 WPŁYW NA WODY POWIERZCHNIOWE ................................................................................................................................................... 11 5.2 WPŁYW NA WODY PODZIEMNE ................................................................................................................................................................ 11 5.3 WPŁYW NA KLIMAT ..................................................................................................................................................................................... 11 5.4 WPŁYW NA UKSZTAŁTOWANIE TERENU ................................................................................................................................................. 11 5.5 WPŁYW NA GLEBY ...................................................................................................................................................................................... 11 5.6 WPŁYW NA ZASOBY NATURALNE ............................................................................................................................................................ 11 5.7 WPŁYW NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE ........................................................................................................................................... 12 5.8 WPŁYW NA OBSZARY CHRONIONE NA PODSTAWIE USTAWY Z 16 KWIETNIA 2004 R. I NA KORYTARZE EKOLOGICZNE......... 12 5.9 WPŁYW NA KRAJOBRAZ ............................................................................................................................................................................ 13 5.10 WPŁYW NA ZABYTKI I OBIEKTY O WARTOŚCIACH KULTUROWYCH .................................................................................................. 13 5.11 WPŁYW NA WARUNKI I JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW ....................................................................................................................... 13 5.11.1 JAKOŚĆ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO ......................................................................................................................................... 13 5.11.2 KLIMAT AKUSTYCZNY ............................................................................................................................................................................... 13 5.11.3 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE .............................................................................................................................................................. 14 5.11.4 GOSPODARKA ODPADAMI ....................................................................................................................................................................... 14 5.11.5 TERENY SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA POWODZIĄ .......................................................................................................................... 14 5.11.6 ZAGROŻENIE RUCHAMI MASOWYMI ZIEMI ........................................................................................................................................... 14 6 PRZEWIDYWANE MOŻLIWOŚCI TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ........................................................ 14 7 ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJE PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO ..................................................................................................................................................................... 14 8 MOŻLIWOŚCI ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DLA OBSZARU NATURA 2000 ................................................................................. 16 9 PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO PLANU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA ........................................................................................................................... 16 10 STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ............................................................................................................................ 17 11 LITERATURA ................................................................................................................................................................................................ 18 12 DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA ............................................................................................................................................................. 18 Spis map Mapa nr 1 - Położenie analizowanego terenu w gminie Miasteczko Śląskie 2 1. WPROWADZENIE 1.1 CEL, ZAKRES PRACY, POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Miasteczka Śląskiego na terenie sołectwa Bibiela, który to projekt został sporządzony w 2016 r. Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wynika z przepisu art. 51 ust 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 353 ze zm.). Podstawowym celem prognozy jest wykazanie, jak określone w planie kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy wpłyną na środowisko i czy, a jeśli tak to w jakim stopniu spowodują powstanie oddziaływań o charakterze znaczącym. Ze względu na dużą złożoność zjawisk przyrodniczych, ograniczony zakres rozpoznania środowiska oraz ogólny charakter dokumentów planistycznych, ocena potencjalnych przekształceń środowiska wynikających z projektowanego przeznaczenia terenu ma formę prognozy. Prognoza nie jest dokumentem rozstrzygającym o słuszności realizacji zamierzeń inwestycyjnych przewidzianych nowymi ustaleniami planu, a jedynie przedstawia prawdopodobne skutki jakie niesie za sobą realizacja ustaleń planu na poszczególne komponenty środowiska w ich wzajemnym powiązaniu, w szczególności na ekosystemy, krajobraz, a także na ludzi, dobra materialne oraz dobra kultury. Niniejsza prognoza została sporządzona w oparciu o wymogi wynikające z przepisu art. 51 ust 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 353 ze zm.). Zgodnie z wyżej wymienionym artykułem sporządzana prognoza: a) zawiera - ustalenia i główne cele projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz jego powiązania z innymi dokumentami, - informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, - informacje na temat przewidywanych możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko, - propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego planu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, - streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym, b) określa, analizuje i ocenia - istniejący stan środowiska, - potencjalne zmiany stanu środowiska przy braku realizacji postanowień projektowanego dokumentu, - przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko przy realizacji postanowień projektowanego dokumentu, - istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, - cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz sposoby w jakich te cele zostały uwzględnione, c) przedstawia - rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, - możliwości rozwiązań alternatywnych w odniesieniu do obszaru Natura 2000. Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego powiązany jest z następującymi dokumentami: Miasteczka Śląskiego Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim 1.2 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego z 2004 r. z póź. zm.; Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miasteczko Śląskie, które zostało uchwalone uchwałą Nr XXXV/294/09 Rady Miejskiej w Miasteczku Śląskim z dnia 28 sierpnia 2009 r. z póź. zm. w latach 2013 - 2015; Podstawowe opracowanie ekofizjograficzne dla miasta Miasteczko Śląskie, grudzień 2007 r.; METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY W celu sporządzenia prognozy przeprowadzono następujące prace: zaznajomiono się z projektem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w tym z wnioskami do planu; zaznajomiono się z danymi fizjograficznymi oraz innymi dostępnymi opracowaniami sozologicznymi obejmującymi obszar objęty prognozą; dokonano oceny projektu MPZP w odniesieniu do obowiązujących aktów prawnych, w tym przepisów gminnych; przeprowadzono wizję obszaru objętego prognozą w sierpniu 2016 r.; dokonano analizy czynników potencjalnie mogących przynieść negatywne skutki dla środowiska; 1.3 CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU W projekcie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Miasteczko Śląskie powinny zostać uwzględnione priorytety w zakresie ochrony środowiska wynikające z dokumentów ustanowionych na szczeblu rządowym, samorządowym, porozumień międzynarodowych oraz projektów dokumentów i dyrektyw Unii Europejskiej. Poszczególne dyrektywy, międzynarodowe akty prawne zostały wdrożone do polskiego prawodawstwa i tym samym znalazły swoje odzwierciedlenie w projektowanym dokumencie. Projekt analizowanego dokumentu uwzględnia wytyczne i cele ochrony środowiska przyjęte w wyżej wymienionych dyrektywach i konwencjach, poprzez zamieszczenie zapisów dotyczących różnych aspektów środowiska, zwłaszcza w zakresie jego ochrony. Uzyskano w ten sposób wysoką zgodność z dokumentami planistycznymi różnego szczebla, co pozwala wnioskować, że związane z nimi cele będą osiągane również przez ustalenia funkcjonalne wynikające z projektu planu. Zostało utrzymane założenie strategiczne dokumentów wszystkich poziomów, że celem generalnym rozwoju jest rozwój zrównoważony, przez który należy rozumieć zrównoważony udział wszystkich istotnych czynników ekologicznych, gospodarczych i społecznych. 1.4 USTALENIA I GŁÓWNE CELE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU O przystąpieniu do sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zadecydowała Rada Miejska w Miasteczku Śląskim uchwałą Nr XXI/172/16 z dnia 20 września 2016 r. Celem planu jest umożliwienie eksploatacji złoża kruszywa naturalnego, którego procedura dokumentowania obecnie trwa. W pobliżu analizowanego terenu znajduje się udokumentowane złoże kruszywa „Ostra Góra”, które jest obecnie eksploatowane, tak więc realizacja ustaleń projektu planu będzie stanowiła kontynuację prowadzonej już po stronie wschodniej eksploatacji. Kruszywo jest wykorzystywane głównie dla budowy autostrady A1. W projekcie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ustalono, że teren ten będzie posiadał przeznaczenie leśne, zaś jako zagospodarowania czasowe dopuszczono powierzchniową eksploatację kopalin. W projekcie planu ustalono termin obowiązywania tymczasowego zagospodarowania do dziesięciu lat od dnia 4 Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim obowiązywania planu. Jako kierunek rekultywacji wskazano kierunek leśny, co jest zgodne z głównym przeznaczeniem tego terenu. Po przeprowadzeniu splantowania wydmy teren wróci do zasobu leśnego, a wyłączenie z gospodarowania leśnego będzie miało charakter czasowy. W obowiązującym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasteczka Śląskiego dopuszczono eksploatację kruszyw naturalnych na terenach leśnych, tak więc projekt mpzp nie narusza ustaleń suikzp. 5 Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim 2. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA POŁOŻENIE FIZYCZNO-GEOGRAFICZNE Pod względem administracyjnym analizowany obszar zlokalizowany jest w województwie śląskim, w mieście Miasteczko Śląskie, w sołectwie Bibiela. Jest to północno-wschodnia część miasta w której dominują rozległe tereny leśne. Planem objęte są dwa tereny, które stanowią północnozachodni i południowo-zachodni fragment wydmy Ostra Góra. Na tej wydmie, na wschód od granic analizowanego terenu trwa już obecnie powierzchniowa eksploatacja kopalin. Powierzchnia terenu objętego planem to ok. 3,1 ha (fragment południowo-zachodni) oraz 5,7 ha (fragment północnozachodni). Obejmuje on krańce piaszczystej wydmy, której pierwotna wysokość wynosiła 306 m n.p.m., obecnie jest ona już w dużej mierze rozebrana w wyniku eksploatacji. 2.1 1 Według podziału na jednostki fizyczno-geograficzne J. Kondrackiego analizowany obszar znajduje się w prowincji Niż Środkowopolski (31), podprowincji Nizina Środkowopolska (318), w makroregionie Nizina Śląska (318.5), w mezoregionie Równina Opolska (318.57). 2.2 BUDOWA GEOLOGICZNA W przekroju geologicznym analizowanego terenu pod utworami czwartorzędu występują utwory triasowe należące do triasu górnego i triasu środkowego (wapienia muszlowego). Utwory te reprezentowane są przez iłowce z brekcją lisowską oraz wapienie gogolińskie oraz dolomity kruszconośne. Kruszconośne utwory triasowe eksploatowane były w odległej o ok. 2 km w kierunku południowo-zachodnim kopalni „Bibiela”, która uległa zalaniu niemal sto lat temu. Na utworach triasowych zalegają utwory plejstoceńskie czwartorzędu reprezentowane w spągu przez gliny, na nich zaś zalegają piaski i żwiry tarasów akumulacyjnych oraz będące przedmiotem przyszłej eksploatacji 2 piaski wydmowe. Zgodnie z Szczegółową Mapą Geologiczną Polski utwory te deponowane były w trakcie Zlodowacenia Bałtyckiego. Znajdujące się na analizowanym terenie wyniesienia to piaski eoliczne w wydmach – to one właśnie mają być przedmiotem eksploatacji. 2.3 WODY POWIERZCHNIOWE Na analizowanym terenie brak jest wód powierzchniowych tak stojących, jak płynących nawet w postaci leśnych rowów melioracyjnych. Zagrożenie powodziowe Na analizowanym terenie nie występują zagrożenia powodziowe. 2.4 WODY PODZIEMNE 3 Analizowany teren wchodzi w skład bytomsko-olkuskiego regionu hydrogeologicznego XV w którym główny poziom użytkowy wód podziemnych znajduje się w utworach triasu środkowego i dolnego. Na analizowanym terenie w profilu hydrogeologicznym występuje piętro wodonośne w utworach czwartorzędu i w utworach triasowych, przy czym za główne piętro użytkowe uznane zostało 4 piętro triasowe . Piętro czwartorzędowe ma znaczenie podrzędne. Piętro wodonośne triasowe obejmuje swym zasięgiem obszar współwystępowania poziomów użytkowych w utworach serii węglanowej triasu i w utworach świerklanieckich niższej części triasu dolnego. Główny poziom wodonośny stanowią szczelinowo-krasowe wapienie i dolomity oraz margle wapienia muszlowego i retu o miąższościach zmieniających się w zależności od położenia; średnia miąższość wynosi 105 m. Głębokość zalegania utworów zawodnionych wynosi 15 do 50 m. W utworach tych na Mapie Hydrogeologicznej Polski wydzielono jednostkę hydrogeologiczną 5aT2,1III. Zwierciadło wody ma charakter swobodny. Wydajności potencjalne studni wierconej wynoszą więcej 3 niż 70 m /h. Pod względem jakości wody głównego użytkowego poziomu wodonośnego należą do klasy Ib, co oznacza, że jakość wód jest dobra, ale może być nietrwała ze względu na brak izolacji, wody te nie wymagają uzdatniania. Stopień zagrożenia tych wód jest bardzo wysoki, ze względu na obecność ognisk zanieczyszczeń i brak izolacji. Wody tego poziomu wodonośnego eksploatowane są 1 Kondracki J., Geografia Regionalna Polski, PWN, Warszawa 2001 r.; Wyczółkowski J., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski ark. Koziegłowy, PIG, Warszawa, 1960 r. 3 Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:200000 ark. Kraków, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1980 r. 4 Gajowiec B., Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50000, ark. Koziegłowy, PIG, Warszawa 1997 r. ; 2 6 Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim na potrzeby zaopatrzenia ludności tej części Górnego Śląska przez wielootworowe ujęcie wód podziemnych Bibiela, które położone jest ok. 3,5 km na zachód od granic opracowania. Tabela 1 Główne parametry jednostek hydrogeologicznych Symbol jednostki hydrogeologicznej Piętro Głębokość Miąższość Współczynnik Przewodność Moduł zasobów Moduł zasobów wodonośne występowania [m] filtracji [m/24h] warstwy odnawialnych dyspozycyjnych wodonośnej [m3/24h/km2] [m3/24h/km2] 385 289 2 [m /24h] 5aT2,1III T 15 - 50 m Śr. 105 16,5 1733 5 Według Mapy wstępnej waloryzacji głównych zbiorników wód podziemnych , materiałów Państwowej Służby Hydrogeologicznej oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych (Dz. U. 2006 nr 126 poz. 878) w podłożu analizowanego terenu znajduje się Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 327 Zbiornik Lubliniec-Myszków. Według podziału Polski na jednolite części wód podziemnych analizowany teren znajduje się w obrębie JCWPd nr 116. Ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych Na analizowanym terenie nie znajdują się ujęcia wód powierzchniowych lub podziemnych ani ich strefy ochronne. Natomiast w odległości ok. 3,5 km na zachód od granic terenu objętego planem znajduje się zespół studni ujęcia głębinowego Bibiela. Dla tych ujęć obecnie nie obowiązują żadne strefy ochronne. 2.5 6 KLIMAT Klimat miasta odpowiada cechom określonym dla dzielnicy częstochowsko – kieleckiej wg podziału rolniczo – klimatycznego Polski R. Gumińskiego (1948). Średnia temperatura roczna waha o o się od 7 C do 8 C. Długość okresu wegetacyjnego wynosi 200 –210 dni. Pokrywa śnieżna zalega ok. 65 dni. Dominują wiatry z sektora zachodniego i południowo – zachodniego (ok. 31% ogółu wiejących wiatrów). Zaznacza się malejący udział wiatrów południowo – zachodnich i wzrost ilości cisz. Średnia prędkość wiatru V = 2,92 m/s. Występują częste inwersje powodujące powstawanie mgieł radiacyjnych oraz zastoisk powietrza w obniżeniach terenu. Przy zwiększonej wilgotności powietrza w godzinach rannych i wieczornych sprzyja to koncentracji i konwersji gazowych zanieczyszczeń powietrza. Na całym omawianym obszarze występuje topoklimat leśny, którego główną cechą jest łagodzenie lokalnego mikroklimatu. 2.6 UKSZTAŁTOWANIE TERENU, ZAGROŻENIE OSUWISKOWE Na analizowanym terenie występuje niemal płaska terasa ukształtowana głównie w wyniku procesów morfologicznych plejstocenu (akumulacji, erozji i denudacji), które przemodelowały silnie zróżnicowaną rzeźbę mezozoiczną. Ta płaska powierzchnia stanowiła w plejstocenie (zlodowacenie bałtyckie) rozległą dolinę rzeczną. Płaską terasę pokrywają pola piasków eolicznych i wydmy, których wysokość dochodziła do 10 metrów, i to one stanowią urozmaicenie terenu, stanowią one również cel dokumentowania i eksploatacji złoża Ostra Góra. Obecnie, na skutek intensywnej eksploatacji, wydma ta właściwie przestała istnieć. Wysokość wydmy przed eksploatacją wynosiła 306 m n.p.m. Na terenach objętych projektem sporządzanego obecnie mpzp wysokości wynoszą ok. 297 do 300 m n.p.m., tereny te stanowią zachodnie krańce wydmy, które nie zostały włączone do granic złoża udokumentowanego w 2014 r. Ukształtowanie terenu rejonu Ostrej Góry przedstawia poniższy model terenu. 5 6 Skrzypczyk L. [red], 2003: Mapa wstępnej waloryzacji Głównych Zbiorników Wód Podziemnych 1:800000, PIG, Warszawa; Na podstawie: Podstawowe opracowanie ekofizjograficzne dla miasta Miasteczko Śląskie, grudzień 2007 r.; 7 Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim Rysunek 1 Numeryczny model terenu rejonu Ostrej Góry, czerwona linia oznacza granicę mpzp obowiązującego, niebieska granicę terenu objętego projektem mpzp Zjawiska osuwiskowe Na analizowanym terenie nie stwierdzono występowania zjawisk osuwiskowych, ani występowania terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi. 2.7 GLEBY Na analizowanym terenie występują słabe jakościowo gleby wykształcone w postaci gleb bielicowych lub też pseudobielicowych, znacznie przekształcone na skutek prowadzenia intensywnej gospodarki leśnej. Ich słabe właściwości wynikają również z naturalnych właściwości podłoża (piaski, piaski gliniaste). Na dużej części terenu warstwę gleby stanowi prawie wyłącznie humus w typie mor. Na analizowanym terenie nie występuje rolnicza przestrzeń produkcyjna, tereny użytkowane są jako las przez Lasy Państwowe i w ewidencji gruntów oznaczone są jako Ls. 2.8 ZASOBY NATURALNE W pobliżu terenu objętego miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego znajduje się udokumentowane złoże kruszyw naturalnych „Ostra Góra”. Dokumentacja geologiczna przyjęta została Decyzją Marszałka Województwa Śląskiego nr 2125/OS/2014 z dnia 27 października 2014 r. Zasoby geologiczne bilansowe wynoszą 2209183 ton, kopalina z tego złoża może mieć zastosowanie w drogownictwie i w budownictwie. Obecnie złoże to jest intensywnie eksploatowane dla potrzeb budowy autostrady A1. Na terenie objętym planem znajdują się fragmenty terenu górniczego „Ostra Góra”, wyznaczonego dla potrzeb eksploatacji tego złoża. Projektem planu objęte są zachodnie krańce wydmy, które nie zostały włączone do granic złoża udokumentowanego w 2014 r. Kopalina tu występuje, ale w sensie formalnym złoże nie zostało jeszcze udokumentowane. Obecnie trwa procedura zmierzająca do udokumentowania tego złoża. 2.9 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Na całości analizowanego terenu rośnie las sosnowy pozostający w zarządzie Lasów Państwowych. Teren objęty planem obejmuje fragmenty oddziałów 83, 128 i 129 Nadleśnictwa Świerklaniec, leśnictwo Kolonia Woźnicka. Występujące tu lasy pod względem przyrodniczym 8 Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim przedstawiają niską wartość. Nie występują tu obiekty cenne przyrodniczo, występujące tu lasy to intensywnie eksploatowane gospodarcze monokultury sosnowe, które tylko w bardzo daleki sposób nawiązują do będącego tu zbiorowiskiem klimaksowym suboceanicznego śródlądowego boru 7 sosnowego Leucobryo-Pinetum . Wiekowo stan tych drzew kształtuje się od młodników zasadzonych na niedawnych zrębach zupełnych do drzewostanów ok. 70 letnich. Lasy te są silnie zniekształcone poprzez intensywnie prowadzoną gospodarkę leśną i zaznaczają się w nich wszystkie negatywne cechy: juwenalizacja, monotypizacja, pinetyzacja, fruitecetyzacja i cespityzacja. Poniżej przedstawiono opis taksacyjny poszczególnych wydzieleń, które obejmuje projekt planu: 83c – 6So10 83d – 6So10 83f – 6Brz17 83h – 10So22 83i – 10So53 128c – 10So36 128d – 10So77 129a – 10So75 129c – 10So26 129d – 10So40 Na analizowanym terenie nie stwierdzono występowania stanowisk roślin chronionych czy cennych siedlisk przyrodniczych. W pobliżu analizowanego terenu trwa intensywna eksploatacja kruszywa ze złoża „Ostra Góra”. 2.10 OBSZARY CHRONIONE NA PODSTAWIE USTAWY Z 16 KWIETNIA 2004 R. ORAZ KORYTARZE EKOLOGICZNE Na analizowanym terenie nie występują formy ochrony przyrody, nie był on również proponowany do objęcia ochroną. Na analizowanym terenie w literaturze przedmiotu opisano występowania korytarzy 8 ekologicznych dla ssaków drapieżnych i kopytnych „Lasy Lublinieckie” oraz korytarz ekologiczny dla ptaków o tej samej nazwie. Korytarz ekologiczny tworzą tu rozległe Lasy Lublinieckie, obecnie zwierzęta mają na analizowanym terenie pełną możliwość przemieszczania się. 2.11 KRAJOBRAZ Na analizowanym terenie występuje mało interesujący krajobraz leśny w typie monokultur sosnowych. Tego typu krajobraz jest bardzo monotonny i nieciekawy. Urozmaiceniem krajobrazu były tu niewątpliwie wydmy, które jednak widoczne były dopiero z bardzo bliskiej perspektywy rzędu kilkukilkunastu metrów. Obecnie wydma „Ostra Góra” została rozebrana na skutek eksploatacji. 2.12 ZABYTKI I OBIEKTY O WARTOŚCIACH KULTUROWYCH Na analizowanym terenie nie występują zabytki, ani obiekty o wartościach kulturowych. 3. OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN STANU ŚRODOWISKA PRZY BRAKU REALIZACJI USTALEŃ PLANU Na analizowanym terenie obecnie brak jest obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku realizacji ustaleń planu teren pozostałby w użytkowaniu leśnym, nie zmieniłaby się jego funkcja. 7 wg Matuszkiewicz W. [red], 1995, Potencjalna roślinność naturalna Polski – Mapa przeglądowa 1:300000 ark. 11, PAN, Warszawa. 8 Parusel J. B. [red], Korytarze ekologiczne w województwie Śląskim – koncepcja do planu zagospodarowania przestrzennego województwa etap I, CDPGŚ, Katowice, 2007 9 Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim 4. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY Na analizowanym terenie nie stwierdza się występowania szczególnych problemów ochrony środowiska, za wyjątkiem niskiej jakości lasów, w których dominują jednowiekowe monokultury sosnowe. Wartość przyrodnicza tych powierzchni leśnych jest bardzo ograniczona. 10 Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim 5. SKUTKI DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI USTALEŃ PLANU WPŁYW NA WODY POWIERZCHNIOWE Na terenie objętym planem nie występują wody powierzchniowe, ani w postaci cieków, ani w postaci zbiorników, w związku z czym nie przewiduje się zagrożenia tego komponentu środowiska. Specyfika prowadzonej na tym terenie eksploatacji powoduje, że nie powstanie tu lej depresji, który mógłby zaburzyć spływ wód powierzchniowych oraz spowodować przesuszenie terenu. 5.1 5.2 WPŁYW NA WODY PODZIEMNE Na analizowanym terenie występuje triasowy użytkowy poziom wodonośny w ramach którego wyznaczono Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 327 Lubliniec-Myszków. Głębokość występowania piętra wodonośnego to 15 do 50 m p.p.t. wg mapy hydrogeologicznej ark. Koziegłowy, jednak wody gruntowe mogą pojawiać się wyżej jak wykazano to w dokumentacji geologicznej złoża. Specyfika prowadzonej na tym terenie eksploatacji powoduje, że nie powstanie tu lej depresji, nie zostaną również zaburzone istniejące w podłożu poziomy wodonośne. Nie przewiduje się również odwadniania złoża. Na terenie eksploatacji nie będą prowadzone żadne procesy technologiczne, w tym uszlachetnianie kruszywa, w związku z czym nie przewiduje się powstania zagrożeń związanych np. z awarią sprzętu czy pozbywaniem się ścieków bytowych. Ewentualnym zagrożeniem może być wykorzystywanie do napędu maszyn olejów różnego rodzaju. W sytuacji awaryjnej może dojść do wycieku tych substancji do gruntu, jednak nawet w sytuacji gdyby doszło do wycieku substancji ropopochodnych do gruntu nie będzie to stanowiło istotnego zagrożenia dla jakości wód podziemnych, ze względu na niewielkie ilości substancji które mogłyby się przedostać do środowiska. Pracownicy każdorazowo są zobowiązani do przeciwdziałania tego typu awariom, co zabezpiecza obowiązujące prawo ochrony środowiska. 5.3 WPŁYW NA KLIMAT W szerszej skali realizacja ustaleń planu nie będzie miała wpływu na klimat ze względu na skalę planu. Natomiast na pewno zmianie ulegnie mikroklimat terenów na których będzie prowadzona eksploatacja. Obecnie występuje tu topoklimat leśny, w przypadku prowadzenia eksploatacji lokalny topoklimat będzie zmieniał się na topoklimat terenów otwartych, należy jednak zauważyć, że zjawisko to występuje również w trakcie prowadzenia zwykłej gospodarki leśnej, gdy prowadzone są zręby zupełne i odlesione są znacznie powierzchnie terenów. W przypadku prowadzenia eksploatacji zjawisko to będzie czasowe, gdyż po wyeksploatowaniu danego fragmentu złoża nastąpi rekultywacja w kierunku leśnym, powróci tu więc topoklimat leśny. 5.4 WPŁYW NA UKSZTAŁTOWANIE TERENU Na skutek prowadzenia eksploatacji nastąpi przekształcenie powierzchni terenu, które będzie polegało na wyeksploatowaniu występujących tu wydm do powierzchni ich podstawy, a więc do rzędnej ok. 297 m n.p.m. Po przeprowadzeniu eksploatacji powierzchnia terenu stanie się mniej więcej płaska. Nie przewiduje się realizacji dużej odkrywki poniżej powierzchni terenu, gdyż wyklucza to technika i przedmiot eksploatacji złoża. 5.5 WPŁYW NA GLEBY Na terenie objętym planem występują słabe jakościowo gatunki gleb, wykorzystywane do tej pory pod uprawy leśne. Niewątpliwie prowadzenie eksploatacji przyczyni się do całkowitego usunięcia istniejącej pokrywy glebowej. Należy pamiętać, że w świetle obowiązującego prawa zgodnie z ustawą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 909) przeznaczenie występujących tu gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa na cele nieleśne wymaga uzyskania zgody Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Zgoda tak powinna zostać uzyskana w procedurze sporządzania niniejszego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 5.6 WPŁYW NA ZASOBY NATURALNE Projekt planu nie wprowadza form zagospodarowania przestrzennego, które kolidowałyby ze złożami kruszyw naturalnych i uniemożliwiały w przyszłości ich eksploatację. Stosownie do art. 72 ust. 11 Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim 1 pkt. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 672) w projekcie planu uwzględniono obszary występowania złóż kopalin oraz umożliwiono ich racjonalną eksploatację w przyszłości. Projekt planu wypełnia również ustalenia art. 125 i art. 126 prawa ochrony środowiska, które dotyczą ochrony kopalin. Zgodnie z tymi przepisami: „Art. 125 Złoża kopalin podlegają ochronie polegającej na racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami oraz kompleksowym wykorzystaniu kopalin, w tym kopalin towarzyszących.” „Art. 126. 1. Eksploatację złoża kopaliny prowadzi się w sposób gospodarczo uzasadniony, przy zastosowaniu środków ograniczających szkody w środowisku i przy zapewnieniu racjonalnego wydobycia i zagospodarowania kopaliny. 2. Podejmujący eksploatację złóż kopaliny lub prowadzący tę eksploatację jest obowiązany przedsiębrać środki niezbędne do ochrony zasobów złoża, jak również do ochrony powierzchni ziemi oraz wód powierzchniowych i podziemnych, sukcesywnie prowadzić rekultywację terenów poeksploatacyjnych oraz przywracać do właściwego stanu inne elementy przyrodnicze.” Należy zauważyć, że poszerzenie eksploatacji w kierunku zachodnim wypełnia delegację art. 125, gdyż złoże piasków zostanie na całym obszarze występowania wyeksploatowane kompleksowo. 5.7 WPŁYW NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Na całości analizowanego terenu rośnie las sosnowy pozostający w zarządzie Lasów Państwowych. Teren objęty planem obejmuje oddziały 83, 128 i 129 Nadleśnictwa Świerklaniec. Występujące tu lasy pod względem przyrodniczym przedstawiają niską wartość. Nie występują tu obiekty cenne przyrodniczo, występujące tu lasy to intensywnie eksploatowane gospodarcze monokultury sosnowe, plantacje drzew. Podjęcie eksploatacji będzie wiązało się w fazie początkowej z wycinką lasu sosnowego w celu udostępnienia terenu. Pozbawienie drzew będzie miało jednak charakter wyłącznie czasowy, gdyż po wyeksploatowaniu poszczególnych wydm nastąpi rekultywacja terenu w kierunku leśnym. Po wyeksploatowaniu złoża tereny te z powrotem, już jako las, wrócą pod jurysdykcję Lasów Państwowych. Sytuację tę można porównać do procesu prowadzenia racjonalnej gospodarki leśnej, gdzie prowadzone są zręby zupełne i odlesione są znacznie powierzchnie terenów, następnie teren zaś z powrotem zostaje obsadzony drzewami. W przypadku analizowanego terenu mamy dodatkową fazę splantowania terenu, która może pozytywnie wpłynąć na możliwości prowadzenia gospodarki leśnej, gdyż poprawione zostaną parametry związane z ukształtowaniem terenu oraz wilgotnością gleb. Należy również zaznaczyć, że podjęcie eksploatacji na analizowanym terenie będzie stanowiło kontynuację eksploatacji prowadzonej obecnie po stronie wschodniej. Reasumując na terenach przeznaczonych w projekcie planu pod eksploatację nie występują stanowiska roślin chronionych czy cenne siedliska przyrodnicze, które potencjalnie mogłyby zostać zniszczone, a projekt planu nie przyczyni się do pogorszenia stanu środowiska przyrodniczego. 5.8 WPŁYW NA OBSZARY CHRONIONE Z 16 KWIETNIA 2004 R. I NA KORYTARZE EKOLOGICZNE NA PODSTAWIE USTAWY Na analizowanym terenie, ani w jego pobliżu nie występują formy ochrony przyrody, teren ten również nie był proponowany do objęcia ochroną, nie przewiduje się więc zagrożenia dla terenów objętych ochroną. Analizowany teren znajduje się w zasięgu korytarza ekologicznego dla ssaków drapieżnych i dla ssaków kopytnych „Lasy Lublinieckie”. Analizowany teren znajduje się również w granicach korytarza ekologicznego dla ptaków o znaczeniu ponadregionalnym „Lasy Lublinieckie”. Realizacja ustaleń planu nie spowoduje negatywnego wpływu na drożność korytarza ekologicznego dla ssaków drapieżnych i kopytnych „Lasy Lublinieckie”. Nawet w przypadku całkowitego zajęcia terenu objętego planem zwierzęta będą miały pełną możliwość przemieszczania się, gdyż pomiędzy północną granicą terenu, a terenami zurbanizowanymi Koloni Woźnickiej pozostałby niezagospodarowany pas terenu o szerokości ok. 650 metrów. Analogicznie pomiędzy południową granicą terenu objętego planem, a terenami zurbanizowanymi sołectwa Bibiela pozostałby pas terenu o szerokości ok. 1800 m. Szerokości te pozwalają na swobodne przemieszczanie się 12 Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim zwierzyny. Należy jednak mieć na uwadze, że eksploatacja na tym terenie nie obejmie całego terenu, będzie ona prowadzona sukcesywnie, wyeksploatowane zaś tereny będą rekultywowane w kierunku leśnym. W rzeczywistości więc powierzchnie możliwe dla penetracji zwierząt będą zdecydowanie większe. Teren również w żaden sposób nie będzie grodzony, tak więc w nocy czy w dniach wolnych od pracy zwierzęta będą miały możliwość przemieszczania się bezpośrednio po terenie samej odkrywki. Projekt planu nie wprowadza żadnych funkcji (jak zespoły zabudowy wysokiej, elektrownie wiatrowe), które mogłyby zagrozić korytarzowi ekologicznemu dla ptaków „Lasy Lublinieckie”. 5.9 WPŁYW NA KRAJOBRAZ Nie przewiduje się wpływu na walory krajobrazowe, gdyż po wyeksploatowaniu złoża zostanie tu przeprowadzona rekultywacja w kierunku leśnym i teren wróci do obecnego stanu zagospodarowania - przywrócony zostanie tu krajobraz leśny. Czasowo na analizowanym terenie będzie występował krajobraz terenów otwartych związanych z eksploatacją kopalin. Postrzeganie krajobrazu jest sprawą mocno subiektywną, nie mniej wydaje się, że budowa odkrywki może spowodować powstanie interesującego otwarcia widokowego na skarpy wydm i na profile geologiczne, które obecnie są właściwie niewidoczne. Tak więc można również uznać, że eksploatacja piasku może prowadzić do urozmaicenia dość monotonnego krajobrazu. 5.10 WPŁYW NA ZABYTKI I OBIEKTY O WARTOŚCIACH KULTUROWYCH Na analizowanym terenie nie występują zabytki ani obiekty o wartościach kulturowych. 5.11 WPŁYW NA WARUNKI I JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW 5.11.1 JAKOŚĆ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO Projekt planu nie wprowadza funkcji, które w sposób znaczący mogłyby wpłynąć na potencjalne pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego. Jedyną emisją, która może wystąpić w związku z eksploatacją kopaliny jest emisja niezorganizowana najdrobniejszych frakcji, gdyż eksploatowane złoże piasku jest niezorganizowanym powierzchniowym źródłem emisji pyłu. W najbliższym otoczeniu analizowanego obszaru nie występują tereny zabudowy mieszkaniowej. Najbliższe takie tereny położone są ok. 650 m w kierunku północnym (Kolonia Woźnicka) i ok. 1,7 km w kierunku południowym (sołectwo Bibiela). Ze względu na odległość, ale także i formę zalegania złoża i możliwy sposób jego eksploatacji nie przewiduje się jakiegokolwiek wpływu na tereny zabudowy mieszkaniowej. Z uwagi na przewidywaną skalę eksploatacji emisja spalin będzie stosunkowo niewielka, a stosowane przez przedsiębiorcę maszyny będą musiały posiadać certyfikaty bezpieczeństwa w zakresie emisji spalin. Dodatkowym czynnikiem jest fakt, że odkrywka otoczona jest ze wszystkich stron lasem, który pełni funkcję ochronną i izolacyjną przed pyleniem. Jako, że eksploatacja na terenie położonym na wschód od granic terenu objętego planem jest już prowadzona, można wskazać przez analogię, że nie stwierdzono tu występowania negatywnych oddziaływań, ani nie docierały takie sygnały od mieszkańców okolicznych sołectw. 5.11.2 KLIMAT AKUSTYCZNY Dopuszczalne poziomy hałasu powinny odpowiadać wymaganiom rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 112). Prowadzenie działalności na terenach o funkcji czasowej eksploatacji kopalin nie powinno powodować przekroczenia standardów jakości środowiska, o czym wyraźnie mówi art. 144 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska. W dalszej części w ust. 2 tego artykułu jest wyraźny nakaz dotyczący ewentualnego oddziaływania na środowisko i tereny sąsiednie, tj. eksploatacja instalacji powodująca wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, emisje hałasu oraz wytwarzanie pól elektromagnetycznych nie powinna powodować przekroczenia standardów jakości środowiska, poza terenem do którego prowadzący instalację ma tytuł prawny. Najbliższe takie tereny położone są ok. 650 m w kierunku północnym (Kolonia Woźnicka) i ok. 1,7 km w kierunku południowym (sołectwo Bibiela). Ze względu na tę odległość wystąpienie jakichkolwiek uciążliwości jest niemożliwe, w związku z czym nie przewiduje się negatywnego wpływu na pogorszenie jakości klimatu akustycznego. Niewątpliwie prowadzenie eksploatacji, poprzez pracę maszyn oraz ruch 13 Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim ciężarówek przyczyni się do pogorszenia jakości klimatu akustycznego, jednak ze względu na brak w pobliżu terenów chronionych akustycznie nie można mówić o przekroczeniu jakichkolwiek norm. Jako, że eksploatacja na terenie położonym na wschód od granic terenu objętego planem jest już prowadzona, można wskazać przez analogię, że nie stwierdzono tu występowania negatywnych oddziaływań, ani nie docierały takie sygnały od mieszkańców okolicznych sołectw. 5.11.3 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE Na analizowanym terenie nie znajdują się obecnie linie elektroenergetyczne, nie przewiduje się również budowy takiej infrastruktury w przyszłości. W związku ze specyfiką przeznaczenia terenu ustalonego w projekcie planu nie wystąpią zagrożenia związane z ponadnormatywnym oddziaływaniem elektromagnetycznym. Należy również dodać, że zgodnie z ustawą z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie może ustanawiać zakazów, a przyjmowane w nim rozwiązania nie mogą uniemożliwiać rozwoju telefonii komórkowej. 5.11.4 GOSPODARKA ODPADAMI Specyfika planu (powierzchniowa eksploatacja kopalin) powoduje, że właściwie nie wystąpi wzrost wytwarzania odpadów. Będą tu powstawały minimalne ilości odpadów wytwarzane przez pracowników, czy też w trakcie pracy maszyn. Gospodarka odpadami obostrzona jest szeregiem przepisów oraz systemu kontroli, stojących poza systemem planowania przestrzennego. Problem ten regulują zarówno ustawy (ustawa z 27 kwietnia 2012 r. o odpadach, ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) jak również odpowiednie uchwały Rady Miejskiej oraz programy gospodarki odpadami, nie ma więc potrzeby, ani delegacji ustawowej do regulowania tego zagadnienia przepisami miejscowego planu. 5.11.5 TERENY SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA POWODZIĄ Na analizowanym terenie nie występują zjawiska powodziowe. 5.11.6 ZAGROŻENIE RUCHAMI MASOWYMI ZIEMI Na analizowanym terenie nie występują osuwiska ani tereny zagrożone ruchami masowymi ziemi. 6 PRZEWIDYWANE ŚRODOWISKO MOŻLIWOŚCI TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA Projekt planu ze względu na swoją skalę oraz odległość od granic Rzeczpospolitej Polskiej nie wprowadza funkcji, które mogłyby potencjalnie transgranicznie oddziaływać na środowisko. 7 ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJE PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO Specyfika miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu Ostra Góra (jednolity teren leśny wskazany pod eksploatację piasku), powoduję, że w projekcie planu trudno było ująć rozwiązania mające na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko. Zakres planu określony w ustawie z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. 2016 r., poz. 778 ze zm.) oraz w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 164, poz. 1587) przewiduje tylko w bardzo ograniczonym zakresie możliwość wprowadzenia jakichkolwiek ustaleń dla eksploatacji kopalin. 9 Zgodnie z art. 4 ust. 1 i art. 14 ust 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym „ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.” Natomiast wydanie koncesji na eksploatację kopalin następuje na podstawie działu III ustawy prawo geologiczne i górnicze. Zgodnie z art. 30 ust 1 i 2 ustawy prawo 10 geologiczne i górnicze : 9 Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. 2016 r., poz. 778 ze zm.) Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. 2016 poz. 1131) 10 14 Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim „1. Koncesja określa: 1) rodzaj i sposób wykonywania zamierzonej działalności; 2) przestrzeń, w granicach której ma być wykonywana zamierzona działalność; 3) czas obowiązywania koncesji; 4) termin rozpoczęcia działalności określonej koncesją, a w razie potrzeby – przesłanki, których spełnienie oznacza rozpoczęcie działalności. 2. Koncesja może określać inne wymagania dotyczące wykonywania działalności objętej koncesją, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa powszechnego i ochrony środowiska.” Tak więc tylko porównanie tych dwóch delegacji ustawowych pozwala rozdzielić kompetencje wynikające z poszczególnych ustaw: domeną planowania przestrzennego jest ustalenie przeznaczenia terenu, natomiast domeną koncesji na wydobycie jest określenia zasad eksploatacji kopalin. Szczegółowe zasady ochrony środowiska, a także rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą będą musiały zostać ustalone w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz w koncesji na wydobycie, o ile oczywiście zajdzie taka potrzeba. Z pozostałych rozwiązań dotyczących problematyki ochrony środowiska w projekcie planu ustalono: w zakresie zaopatrzenia w wodę: dopuszczenie dowożenia wody cysternami ze źródeł zewnętrznych; dopuszczenie stosowania indywidualnych ujęć wody – studni kopanych (zakaz wykonywania wierceń); w zakresie odprowadzania ścieków bytowych i przemysłowych: zakaz odprowadzania nieoczyszczonych ścieków powstałych na obszarze planu wprost do gruntu; dopuszczenie stosowania przydomowych indywidualnych oczyszczalni ścieków; dopuszczenie stosowania zbiorników bezodpływowych; w zakresie odprowadzania wód opadowych i roztopowych: nakaz zagospodarowania wód opadowych i roztopowych na działce, do której inwestor posiada prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, poprzez: odprowadzanie ich w stanie niezanieczyszczonym do gruntu lub retencjonowanie z możliwością wtórnego wykorzystania; w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną: realizację zasilania liniami napowietrznymi lub kablami podziemnymi; dopuszczenie stosowania agregatów prądotwórczych; w zakresie zaopatrzenia w gaz: dopuszczenie stosowania indywidualnych zbiorników z gazem płynnym; w zakresie zaopatrzenia w energię cieplną: stosowanie proekologicznych wysokosprawnych źródeł energii charakteryzujących się brakiem lub niską emisją substancji do powietrza; cieplnej, w zakresie gospodarki odpadami: gospodarowanie odpadami zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21 z późn. zm.), ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r., poz. 250 z późn. zm.); 15 Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim Przyjęte rozwiązania w pełni zgodne są z zasadami zrównoważonego rozwoju i zapewnią właściwą gospodarkę zasobami środowiska. W projekcie mpzp nie wprowadzono zapisów dotyczących kompensacji przyrodniczej. Zakres kompensacji przyrodniczej może zostać określony, zgodnie z art. 75 ust. 4 i 5 prawa ochrony środowiska w pozwoleniu na budowę lub w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Ze względu na charakter planu oraz brak znaczących negatywnych oddziaływań na elementy środowiska w prognozie oddziaływania na środowisko nie proponuje się działań zapobiegawczych lub minimalizujących negatywne oddziaływania. Jedynym działaniem, które wskazano w projekcie planu, a które było możliwe do zawarcia w akcie prawa miejscowego jakim jest mpzp było wyznaczenie kierunku rekultywacji. W projekcie mpzp wskazano, że teren po przeprowadzeniu eksploatacji należy rekultywować w kierunku leśnym, co spowoduje powrót do obecnego stanu zagospodarowania. Ten zapis można uznać za działanie jednocześnie zapobiegawcze, ograniczające oraz kompensujące negatywne oddziaływanie. 8 MOŻLIWOŚCI ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DLA OBSZARU NATURA 2000 Projekt planu nie wprowadza funkcji, które mogłyby oddziaływać na jakikolwiek obszar Natura 2000, więc nie stwierdzono potrzeby rozpatrywania rozwiązań alternatywnych. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO PLANU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA Zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 23 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym organ sporządzający miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dokonuje analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy (w tym skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu). Do metod analizy skutków realizacji postanowień planistycznych generalnie należeć może: prowadzenie rejestru miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego rejestrowanie wniosków o sporządzenie miejscowych planów lub ich zmianę i gromadzenie materiałów z nimi związanych; ocena zgodności wydanych decyzji i pozwoleń budowlanych z mpzp; ocena i aktualizacja form ochrony przyrody i najcenniejszych siedlisk przyrodniczych; oceny rozwoju gospodarczego (przedsiębiorczości, rozwoju budownictwa, przemian struktury agrarnej, powierzchni urządzonych terenów zieleni i wzrostu lesistości), kontrole stanu jakościowego wód podziemnych (2 razy w roku), pomiar emisji niskiej (w okresie sezonu grzewczego i najintensywniejszego użytkowania traktów komunikacyjnych) w sąsiedztwie skupisk zabudowy mieszkaniowej. Zgodnie z art. 25 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. oraz w celu uniknięcia powielania monitorowania w myśl zasady Dyrektywy 2001/42/WE w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko wpływ ustaleń projektu tego planu na środowisko przyrodnicze w zakresie: jakości poszczególnych elementów przyrodniczych, dotrzymywaniu standardów jakości środowiska, obszarach występowania przekroczeń, występujących zmianach jakości elementów przyrodniczych i przyczynach tych zmian kontrolowany będzie w ramach systemu Państwowego Monitoringu Środowiska. Wyniki prowadzonego monitoringu prezentowane będą corocznie w Raportach o stanie środowiska, wydawanych w formie ogólnodostępnej publikacji, ale źródłami danych w tym zakresie mogą też być: Wojewódzka Baza Danych (prowadzona przez Marszałka Województwa), źródła administracyjne wynikające z obowiązków sprawozdawczych lub zapisów ustawowych (decyzje, zezwolenia, pozwolenia) czy badania statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego. Ponadto w zakresie monitoringu poszczególnych elementów środowiska odpowiedzialne są: jednostki i instytucje związane z gospodarką wodną, zarządy dróg, starostwa powiatowe, urzędy wojewódzkie, a w zakresie ochrony przyrody Lasy Państwowe, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska oraz inne, jednostki wspomagające, zatrudniające ekspertów tej dziedziny (np. IMGW, RZGW). 9 16 10 STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko dotyczy projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru powierzchniowej eksploatacji w rejonie złoża kruszywa naturalnego Ostra Góra położonego w Miasteczku Śląskim. Prognoza ma na celu określenie prawdopodobnych skutków realizacji ustaleń planu na poszczególne elementy środowiska w ich wzajemnym powiązaniu, w szczególności na ekosystemy, krajobraz, a także na ludzi, dobra materialne i dobra kultury. Została ona wykonana zgodnie z obowiązującym przepisami. Celem planu było umożliwienie eksploatacji złoża kruszyw. Eksploatacja ta będzie stanowiła kontynuację eksploatacji prowadzonej już po stronie wschodniej. Pod względem administracyjnym analizowany obszar zlokalizowany jest w województwie śląskim, w mieście Miasteczko Śląskie, w sołectwie Bibiela. Jest to północno-wschodnia część miasta w której dominują rozległe tereny leśne. Planem objęte są dwa tereny, które stanowią północno-zachodni i południowo-zachodni fragment wydmy Ostra Góra. Na tej wydmie, na wschód od granic analizowanego terenu trwa już obecnie powierzchniowa eksploatacja kopalin. Powierzchnia terenu objętego planem to ok. 3,1 ha (fragment południowo-zachodni) oraz 5,7 ha (fragment północnozachodni). Obejmuje on krańce piaszczystej wydmy, której pierwotna wysokość wynosiła 306 m n.p.m., obecnie jest ona już w dużej mierze rozebrana w wyniku eksploatacji. Na powierzchni terenu na przeważającym obszarze występują piaski eoliczne. Na analizowanym terenie nie występują cieki powierzchniowe. Wody podziemne reprezentowane są przez triasowe piętro użytkowe. Na analizowanym terenie nie występuje rolnicza przestrzeń produkcyjna, teren porasta las pozostający w zarządzie Lasów Państwowych. Występujące tu lasy pod względem przyrodniczym przedstawiają niską wartość. Nie występują tu obiekty cenne przyrodniczo, występujące tu lasy to intensywnie eksploatowane gospodarcze monokultury sosnowe. Na analizowanym terenie nie występują formy ochrony przyrody, teren ten również nie był proponowany do objęcia ochroną. Na analizowanym terenie nie występują zabytki ani obiekty o wartościach kulturowych. Na analizowanym terenie nie występują zagrożenie osuwiskowe i powodziowe. Nie przewiduje się znaczącego negatywnego wpływu na środowisko. W szczególności nie przewiduje się znaczącego wpływu na wody powierzchniowe, podziemne, klimat, przyrodę ożywioną, zabytki, krajobraz oraz na zdrowie i jakość życia mieszkańców. Zmianie ulegnie powierzchnia terenu na skutek eksploatacji wydm. Nie przewiduje się przekroczenia standardów powietrza i klimatu akustycznego, gdyż najbliższe tereny mieszkaniowe znajdują się w odległości ponad 650 m i oddziela je ściana lasu. Projekt planu nie wprowadza funkcji, które mogłyby potencjalnie transgranicznie oddziaływać na środowisko. Rozwiązaniem kompensującym konieczność wycinki istniejącego lasu gospodarczego jest prowadzenie rekultywacji w kierunku leśnym. Na etapie oceny projektu planu nie wprowadzono konkretnych rozwiązań mających na celu analizę skutków realizacji oraz częstotliwości jej przeprowadzania, nie ustalono również prac kompensacyjnych, gdyż ustawodawca nie przewiduje wprowadzenia takich rozwiązań w projekcie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Projekt planu nie wprowadza funkcji, które mogłyby wpłynąć na cele, przedmiot ochrony oraz integralność jakiegokolwiek obszaru Natura 2000, w związku z czym nie ma potrzeby wprowadzenia rozwiązań alternatywnych. 11 LITERATURA Abasalon i in., Mapa Sozologiczna i Hydrograficzna Polski, ark. Koziegłowy, Główny Geodeta Kraju, Warszawa, 1997 r. Centralna Baza Danych Geologicznych – strona internetowa PIG, http://baza.pgi.gov.pl/ Chybiorz R. i in. Mapa Geośrodowiskowa Polski ark. Koziegłowy M3451A, PIG, Warszawa 1997 r. Gajowiec B., Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50000, ark. Koziegłowy, PIG, Warszawa 1997; Kondracki J., Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa 2001; Kaziuk H., Lewandowski J., Mapa Geologiczna Polski w skali 1:200000 ark. Kraków, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1978 r. Kotlicka G., Wagner J., Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:200000, ark. Gliwice, WG, Warszawa, 1986; Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:200000 ark. Kraków, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1980 r. Matuszkiewicz W. [red], Potencjalna roślinność naturalna Polski – Mapa przeglądowa 1:300000 ark. 11, PAN, Warszawa , 1995; Parusel J. [red], Korytarze ekologiczne w województwie Śląskim – koncepcja do planu zagospodarowania przestrzennego województwa etap I, CDPGŚ, Katowice, 2007 Podstawowe opracowanie ekofizjograficzne dla miasta Miasteczko Śląskie, grudzień 2007 r.; Różkowski A. [red.], 1997: Mapa warunków występowania, użytkowania, zagrożenia i ochrony zwykłych wód podziemnych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego obrzeżenia; 1 : 100 000. PIG, Warszawa; Skrzypczyk L. [red], 2003: Mapa wstępnej waloryzacji Głównych Zbiorników Wód Podziemnych 1:800000, PIG, Warszawa; Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miasteczko Śląskie, uchwalone uchwałą Nr XXXV/294/09 Rady Miejskiej w Miasteczku Śląskim z dnia 28 sierpnia 2009 r. z póź. zm w latach 2013 i 2014; Wyczółkowski J., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski ark. Koziegłowy, PIG, Warszawa, 1960 r. 12 DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA 18 Fot. 1 Droga stanowiąca granicę pomiędzy oddziałami 128 i 129, stan z 2014 r. sprzed podjęcia eksploatacji Fot. 3 Eksploatacja złoża „Ostra Góra”, stan na sierpień 2016 r. Fot. 2 Monokultura sosnowa w oddziale leśnym 128, stan z 2014 r. sprzed podjęcia eksploatacji Fot. 4 Jak powyżej
