(Microsoft PowerPoint - Pawe\263 Hrycaj

2008-10-17
Prof. UM dr hab. med. Paweł Hrycaj
ABC IMMUNODIAGNOSTYKI
Inne układowe choroby tkanki łącznej
Zakład Reumatologii i Immunologii Klinicznej
Katedra Immunologii Klinicznej
Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Jakie jest miejsce badań
immunodiagnostycznych w
rozpoznawaniu układowych
chorób tkanki łącznej?
1
2008-10-17
Rozpoznanie układowej choroby tkanki łącznej
Badanie kliniczne
Badanie laboratoryjne
Badanie obrazowe
Symptomatologia układowych chorób tkanki łącznej
Toczeń
rumieniowaty
układowy
Pierwotny
zespół Sjögrena
Twardzina
układowa
Zapalenie wielomięśniowe/
skórnomięśniowe
Mieszana
choroba tkanki
łącznej
Objawy ogólne
+++
+++
++
++
++
Zapalenie stawów
++++
+++
++
++
++++
Wysypki rumieniowe
++++
-
-
-/++++
++
Stwardnienie skóry
-
-
++++
-
++
Objaw Raynaud’a
++
+
++++
++
++++
Zespół suchości
++
++++
+
+
+
Serositis
++
+
+
+
++
Włóknienie płuc
+
+
+++
++
++
Nadciśnienie płucne
+
+
++
+
++
Zapalenie mięśni
+
-
+
++++
+++
Zaburzenia perystaltyki
-
+
+++
+
+++
Polineuropatia
+
+
+
+
+
Objawy ze strony OUN
+
+
-
-
+
Cytopenie
++
++
-
-
+
KZN
+++
+
-
-
+
++++ zwykle obecne
+++ bardzo częste
++ częste
+ rzadkie
- nietypowe
2
2008-10-17
Jaką wartość mają pojedyncze
testy immunodiagnostyczne w
rozpoznawaniu układowych
chorób tkanki łącznej?
Chora M.L., lat 40. Od kilku miesięcy powtarzające się
zakażenia górnych dróg oddechowych. Z tego powodu
chora sama wykonała szereg badań diagnostycznych.
Podstawowe wyniki wypadły prawidłowo, jednak
badanie immunofluorescencyjne wykazało obecność
przeciwciał przeciwjądrowych w mianie 1:160. Chora
przeczytała ostatnio artykuł w „Pani domu” o toczniu
układowym i obawia się, że ma pierwsze objawy tej
choroby …
3
2008-10-17
Trochę statystyki …
Twierdzenie Bayesa *
Niech
Wtedy
Dowód
* źródło: Wikipedia
4
2008-10-17
Twierdzenie Bayesa *
„W interpretacji subiektywistycznej jest twierdzeniem podstawowym.
Otóż niech X będzie pewnym zdarzeniem, T zaś pewną teorią.
P(X) jest więc obserwowanym prawdopodobieństwem X, zaś P(X|T) to
prawdopodobieństwo, że X nastąpi według teorii T. Z kolei P(T) to
prawdopodobieństwo, że teoria T jest prawdziwa, P(T|X) to
prawdopodobieństwo, że teoria T jest prawdziwa, jeśli zaobserwowano
X. Zdania typu "prawdopodobieństwo, że teoria T jest prawdziwa" są z
punktu widzenia interpretacji obiektywistycznej nie do przyjęcia –
teoria jest prawdziwa (prawdopodobieństwo równe jedności) lub też
nie (prawdopodobieństwo równe zeru), czyli prawdziwość teorii nie jest
zdarzeniem losowym …”
* źródło: Wikipedia
Co ma chora M.L. do twierdzenia Bayesa?
D
N
+
-
- chora M.L. choruje na toczeń
- chora M.L. nie choruje na toczeń
- wynik badania w kierunku ANA dodatni
- wynik badania w kierunku ANA ujemny
P(D) - prawdopodobieństwo t.r.u. (0.002)
P(N) - 1- P(D)= 1-0.002=0.998
P(+|D) - wynik + testu ANA-IF w grupie chorych (0.90)
P(-|D) - wynik - testu ANA-IF u zdrowych (0.90)
P(+|N) - wynik + testu ANA-IF u zdrowych (0.10)
5
2008-10-17
Co ma chora M.L. do twierdzenia Bayesa?
P(+|D) P(D)
P (D/+)=
P(+|D) P(D)+P(+|N) P(N)
0.90 x 0.002
P (D/+)=
0.90 x 0.002 + 0.1 x 0.998
P (D/+)= 0,0177 ≈ 18%
Test immunodiagnostyczny w populacji o wysokiej chorobowości
Czułość i swoistość testu 90%
Częstość choroby w populacji 50%, n=50
Wynik fałszywie dodatni
u 5 chorych (10% z 50 badanych)
Potwierdzenie diagnozy
u 45 chorych (90% z 50 badanych)
6
2008-10-17
Test immunodiagnostyczny w populacji o niskiej chorobowości
Czułość i swoistość testu 90%
Częstość choroby w populacji 5%, n=50
Wynik fałszywie dodatni
u 9 -10 chorych (10% z 50 badanych)
Potwierdzenie diagnozy
u 4 - 5 chorych (90% z 5 badanych)
Sesja
interaktywna
7
2008-10-17
Zasady udzielania odpowiedzi
na pytania naleŜy odpowiadać po
uruchomieniu licznika czasu, widocznego
na ekranie
2. Wybierz
odpowiedź/odpowiedzi
udzielając odpowiedzi naleŜy skierować
pilot w kierunku odbiornika IR
1. Włącz pilota
wszystkie pytania są pytaniami
jednokrotnego wyboru
moŜliwa jest 5-krotna zmiana wybranej
odpowiedzi
Chora, lat 37, od kilku lat nasilone bóle i punktowa bolesność mięśni i
stawów, stany depresyjne, bezsenność. Wyniki rutynowych badań
pracownianych i badań obrazowych, kilkakrotnie powtarzane, były zawsze
prawidłowe. Badania w kierunku obecności przeciwciał przeciwjądrowych
(ANA-IF) były dodatnie (w kilku oznaczeniach miana od 1:80 do 1:160).
Jako następne testy zalecisz:
1.
wykonanie profilu przeciwciał przeciw rozpuszczalnym antygenom
jądrowym
2.
badanie w kierunku ANCA
3.
oznaczenie czynnika reumatoidalnego i przeciwciał anty-CCP
4.
powtórzenie ANA-IF za 3 miesiące
5.
nie zlecisz dodatkowych badań immunodiagnostycznych
6.
prawidłowe 1 i 3
7.
prawidłowe 1, 3 i 4
8
2008-10-17
Chory, lat 63, od 3 miesięcy nasilone bóle i bolesność mięśni
obręczy barkowej, stany podgorączkowe, utrata apetytu. W
badaniach pracownianych znacznie podwyŜszone OB (80mm/h) i
CRP (93 mg/l). Podejrzewasz polimialgię reumatyczną. Aby
potwierdzić rozpoznanie zlecisz:
1.
Badanie immunofluorescencyjne w kierunku ANA
2.
wykonanie profilu przeciwciał przeciw rozpuszczalnym antygenom
jądrowym
3.
badanie w kierunku ANCA
4.
oznaczenie czynnika reumatoidalnego i przeciwciał anty-CCP
5.
oznaczenie panelu przeciwciał swoistych dla zapalenia mięśni
6.
nie ma badań immunodiagnostycznych słuŜących potwierdzeniu
rozpoznania polimialgii reumatycznej
Chora, lat 29, od 4 miesięcy stany podgorączkowe, wysypka na
twarzy, bolesność i obrzęk stawów „drobnych” rąk. W badaniach
pracownianych podwyŜszone OB (40mm/h) i nieznacznie
podwyŜszone CRP (8 mg/l), ANA-IF 1:320, w profilu przeciwciał
przeciw rozpuszczalnym antygenom jądrowym obecne tylko
przeciwciała antyhistonowe (+++). W tej sytuacji:
1.
zlecisz badanie w kierunku ANCA
2.
oznaczysz dodatkowo czynnik reumatoidalny i przeciwciała anty-CCP
3.
w pierwszej kolejności uzupełnisz wywiad dotyczący stosowanych
przez chorą leków (podejrzenie tocznia indukowanego lekami)
4.
w pierwszej kolejności uzupełnisz wywiad dotyczący niedawno
przebytych zakaŜeń wirusowych
5.
rozpoznasz toczeń rumieniowaty układowy i wdroŜysz leczenie
6.
zalecisz ponowną kontrolę za 3 miesiące i powtórzenie badań
immunodiagnostycznych
9
2008-10-17
Chora, lat 45, od 6 miesięcy stany podgorączkowe, obrzęk i
rumień na twarzy, osłabienie mięśni obręczy barkowej i biodrowej.
W badaniach pracownianych nieznacznie podwyŜszone OB
(26mm/h) i podwyŜszone CRP (28 mg/l), znacznie podwyŜszona
aktywność surowicza AlAt, AspAt, LDH i CK. Celem uzupełnienia
diagnostyki w tym przypadku w pierwszej kolejności zlecisz
następujące testy:
1.
czynnik reumatoidalny i przeciwciała anty-CCP
2.
ANA-IF
3.
profil autoprzeciwciał przeciw rozpuszczalnym antygenom jądrowym
4.
profil autoprzeciwciał swoistych dla zapalenia mięśni
5.
przeciwciała przeciw receptorom acetylocholinowym
6.
oznaczenie markerów nowotworowych
7.
prawidłowe 4 i 6
Immunodiagnostics???
It means nothing to me
10
2008-10-17
Zasady racjonalnej immunodiagnostyki układowych chorób tkanki łącznej
• Badane autprzeciwciało jest charakterystyczne/patognomoniczne
dla danej jednostki chorobowej lub określonej grupy chorób
• Miano autoprzeciwciała odzwierciedla aktywność procesu
chorobowego
• Obecność autoprzeciwciała koreluje z określonymi objawami
klinicznymi lub profilem zmian narządowych w przebiegu choroby
• Obecność autoprzeciwciała ma znaczenie rokownicze w danej
jednostce chorobowej
Zasady zlecania testów diagnostycznych zalecane przez European Autoimmunity Standardization Initiative (EASI)
SLE
ANA
DNA
Sm
nRNP
SSA
SSB
1
2
2
3
2
3
2
3
2
3
SS
1
SSc 1
1
MCTD
1
PM/DM 2
1
RA
APS 3
Jo1
2
3
2
CL
β2GP
RF
2
2
3
3
3
3
RiboP
NSA
PR3
MPO
2
3
2
3
2
2
3
1
1
1*
ACPA
3
3
SVV
DI-LE
3
Scl70
1
2
2
1
2
2
1
2
1
2
1
1 - pierwszorzędowy test przesiewowy 2 - drugorzędowy test przesiewowy 3 - trzeciorzędowy test przesiewowy * - przeciwciała antyhistonowe
Testy przesiewowe pierwszorzędowe mogą być zlecane przez lekarzy pierwszego kontaktu, testy drugo- i trzeciorzędowe przez specjalistów z ośrodków
referencyjnych
1 niektóre przeciwciała przeciwjąderkowe nie są wykrywane w rutynowych testach immunodiagnostycznych
2 standardowe testy immunodiagnostyczne nie wykrywają autoprzeciwciał występujących u chorych na PM/DM
3 u chorych na zespół antyfosfolipidowy konieczne jest wykonanie dodatkowych testów koaguologicznych
SLE - toczeń rumieniowaty układowy, SS - zespół Sjögrena, SSc - twardzina układowa, MCTD - mieszana choroba tkanki łącznej, PM/DM - zapalenie
wielomięśniowe/skórnomięśniowe, RA - reumatoidalne zapalenie stawów, APS - zespół antyfosfolipidowy, SVV - zapalenie małych naczyń, DI-LE - toczeń
indukowany lekami
ANA - przeciwciała przeciwjądrowe, DNA - przeciwciała przeciw dwuniciowemuDNA, Sm - przeciwciała anty-SM, nRNP- przeciwciała anty-U1RNP, SSAprzeciwciała anty-SSA, SSB - przeciwciała anty-SSB, Scl70 - przeciwciała anty-scl70, Jo1 - przeciwciała anty-Jo1, RiboP - przeciwciała przeciw
rybosomalnemu białku P, NSA - przeciwciała swoiste dla leukocytów, PR3 - przeciwciała przeciw proteinazie 3, MPO - przeciwciała przeciw mieloperoksydazie, CL
- przeciwciała antykardiolipinowe, β2GP - przeciwciała przeciw β2-glikoproteinie 1, RF - czynnik reumatoidalny, ACPA - przeciwciała przeciw cyklicznym
peptydom zawierającym cytrulinę
11
2008-10-17
Seronegatywne r.z.s.?
Wczesne zapalenie stawów
Inne zapalenia stawów?
RF+/anty-CCP+
RF-/anty-CCP+
RF+/anty-CCP-
NiezróŜnicowane zapalenie stawów?
RF-/anty-CCP-
ANA-
Anty-Jo1+
R.Z.S.
ANCA+
PR3/c-ANCA+
Krioglobuliny -
ANA+
MPO/p-ANCA+
Zapalenie wielomięśniowe/skórnomięśniowe
anty-dsDNA+
Anty-Sm+
anty-SSA+
anty-SSB+
anty-centromerowe+
anty-U1-RNP+
Krioglobuliny +
Krioglobulinemia
anty-Scl-70+
Ziarniniak Wegenera
Zespół Churg-Strauss
Mikroskopowe zapalenie naczyń
NiezróŜnicowana t.r.u. Zespół Sjögrena
choroba
tkanki
łącznej
MCTD
Twardzina
Likelihood ratio (LR)
• LR można wyliczyć, dzieląc czułość testu w danej populacji przez różnicę
100-swoistość testu.
• LR pozwala ocenić prawdopodobieństwo uzyskania danego wyniku testu u
osoby z określonym stanem zdrowotnym (chorobą) w stosunku do
prawdopodobieństwo otrzymania tego samego wyniku u osoby bez tego
stanu.
• LR określa stopień, w jakim wynik testu zmienia szansę
(prawdopodobieństwo) obecności danej choroby u konkretnej osoby.
• Im wyższa wartość LR, tym większa przydatność diagnostyczna testu w
danej populacji chorych
12
2008-10-17
Addendum
Przeciwciała przeciw
natywnemu DNA
Antygen: dwuniciowy DNA
Występowanie: chorzy na t.r.u., około 50% - 70%, u chorych z zajęciem nerek do 90%, w okresie
remisji około 40%, zdrowi <0.1%
Czułość/swoistość: 60% - 100%/>90%
Znaczenie diagnostyczne ⊕
Znaczenie prognostyczne ⊕
Znaczenie predykcyjne ⊕
Komentarz: często homogenny typ świecenia w immunofluorescencji pośredniej, obecność w
surowicy osób klinicznie zdrowych związane jest ze znacząco podwyższonym ryzykiem rozwoju
t.r.u. w przyszłości
Znaczenie praktyczne ⊕
Przeciwciała antyhistonowe
Najważniejsze autoprzeciwciała wykrywane u chorych na choroby układowe tkanki łącznej (1)
Antygen: histony, kompleksy histony/DNA
Częstość występowania: t.r.u. 50% - 80%, toczeń polekowy 90% - 95%, w mniejszym odsetku w
przebiegu innych układowych chorób tkanki łącznej, zapaleniach wątroby, podostrej neuropatii
czuciowej, chorobie Alzheimera, mononukleozie, u osób spokrewnionych z chorymi na t.r.u.
Czułość/swoistość: 50% - 70%/>95% dla tocznia indukowanego lekami
Znaczenie diagnostyczne ⊕ (ograniczone do tocznia indukowanego lekami)
Znaczenie prognostyczne ∅
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: niektóre podtypy trudno wykrywalne za pomocą standardowych metod
Znaczenie praktyczne: ograniczone do diagnostyki tocznia indukowanego lekami
13
2008-10-17
Przeciwciała anty-Sm
Antygen: grupa 9 białek Sm (B, B’, N, D1, D2, D3, E, F, G) powstających w wyniku splicingu
fragmentów snRNP
Występowanie: chorzy na t.r.u. 5% - 30%, wyższy odsetek u osób rasy czarnej (40%)
Czułość/swoistość: 10% - 40%/>95%
Znaczenie diagnostyczne ⊕
Znaczenie prognostyczne ∅
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: obecność koreluje z profilem zmian narządowych w t.r.u. (częściej u chorych z
zajęciem nerek, zapaleniem błon surowiczych, zwłóknieniem płuc, małopłytkowością,
leukopenią, obecnością nadżerek w jamie ustnej)
Znaczenie praktyczne ⊕
Przeciwciała anty-PCNA
Najważniejsze autoprzeciwciała wykrywane u chorych na choroby układowe tkanki łącznej (2)
Antygen: PCNA (ang. Proliferating Cell Nuclear Antigen)
Częstość występowania: < 1%
Czułość/swoistość: niska czułość, swoistość >95% dla t.r.u.
Znaczenie diagnostyczne ∅
Znaczenie prognostyczne ∅
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: znikome znaczenie praktyczne ze względu na rzadkie występowanie
Znaczenie praktyczne ∅
Przeciwciała przeciw białkom
rybosomalnym
Antygen: białka i RNA wchodzące w skład obu podjednostek rybosomów (fosfoproteiny P0, P1
i P2, RPP)
Występowanie: chorzy na t.r.u. 12% - 20% (u azjatów do 36%)
Czułość/swoistość: 10% - 40%/>95% dla t.r.u.
Znaczenie diagnostyczne ⊕/∅
∅
Znaczenie prognostyczne ∅
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: mogą występować we wczesnym okresie choroby, możliwy związek z zajęciem
OUN
Znaczenie praktyczne ⊕/∅
∅
Przeciwciała anty-SSA/anty-SSB
Najważniejsze autoprzeciwciała wykrywane u chorych na choroby układowe tkanki łącznej (3)
Antygen: białka Ro60, Ro52, La
Częstość występowania: zespół Sjögrena 80% - 96%, t.r.u. 25% - 60%, podostry toczeń skórny
90% - 100%, toczeń noworodkowy >90%, częste w przebiegu innych chorób tkanki łącznej
Czułość/swoistość: brak swoistości dla określonej jednostki chorobowej
Znaczenie diagnostyczne ⊕
Znaczenie prognostyczne ∅
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: przydatne w diagnostyce zespołu Sjögrena i niektórych postaci SLE
Znaczenie praktyczne ⊕
14
2008-10-17
Przeciwciała przeciw topoizomerazie
I
Antygen: Scl 70
Występowanie: chorzy na twardzinę układową 50-65%, chorzy na ograniczoną postać twardziny
<10%
Czułość/swoistość: 10% - 40%/>95% dla układowej postaci twardziny
Znaczenie diagnostyczne ⊕
Znaczenie prognostyczne ⊕ (gorsza prognoza u chorych anty-Scl70+)
Znaczenie predykcyjne ⊕ (chorzy z zespołem Raynaud’a - wynik dodatni w około 6% przypadków
może poprzedzać rozwój twardziny układowej)
Komentarz: w przypadku ujemnego wyniku w teście immunofluorescencji pośredniej badanie w
kierunku Scl70 jest także ujemne.
Znaczenie praktyczne ⊕
Przeciwciała antycentromerowe
Najważniejsze autoprzeciwciała wykrywane u chorych na choroby układowe tkanki łącznej (4)
Antygen: CENP-B (>95%), CENP-A, CENP-C, CENP-D, CENP-E, CENP-F
Częstość występowania: chorzy na ograniczoną postać twardziny 60% -80%, chorzy na twardzinę
układową 5% - 12%
Czułość/swoistość: 60%-80%/>80% dla ograniczonej postaci twardziny i zespołu CREST
Znaczenie diagnostyczne ⊕
Znaczenie prognostyczne ⊕ (łagodniejszy przebieg choroby u chorych na układową postać
twardziny z obecnością przeciwciał antycentromerowych)
Znaczenie predykcyjne ⊕ (mogą poprzedzać rozwój ograniczonej postaci twardziny układowej)
Komentarz: rzadkie występowanie w przebiegu wirusowych zapaleń wątroby i innych układowych
chorób tkanki łącznej
Znaczenie praktyczne ⊕
Przeciwciała przeci fibryllarynie
(anty-U3-snoRNP)
Przeciwciała przeciw polimerazie
RNA
Najważniejsze autoprzeciwciała wykrywane u chorych na choroby układowe tkanki łącznej (5)
Antygen: wielopodjednostkowe kompleksy białkowe RNAP I (A), RNAP II (B), RNAP III (C) o
masie cząsteczkowej 10kD - 220kD
Występowanie: chorzy na twardzinę układową w około 20%
Czułość/swoistość: 10% - 40%/>95% dla t.r.u.
Znaczenie diagnostyczne ⊕/∅
∅
Znaczenie prognostyczne ⊕ (cięższy przebieg choroby u chorych z obecnością przeciwciał)
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: występują bardzo rzadko w przebiegu innych układowych chorób tkanki łącznej
Znaczenie praktyczne ⊕/∅
∅
Antygen: fibryllaryna (masa cząsteczkowa 34 kD)
Częstość występowania: twardzina układowa <20%
Czułość/swoistość: niska czułość, swoistość >90% dla twardziny układowej
Znaczenie diagnostyczne ∅
Znaczenie prognostyczne ∅
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: w badaniu immunofluorescencji pośredniej zwykle jąderkowy typ świecenia
Znaczenie praktyczne ∅
15
2008-10-17
Przeciwciała przeciw
syntetazie histydylo-tRNA
Antygen: syntetaza histydylo-tRNA (Jo-1)
Występowanie: chorzy na polymyosits/dermatomyositis około 35%, u chorych z zajęciem płuc,
zapaleniem stawów i objawem Raynaud’a (tzw. „zespół antysyntetazowy”) około 70%, rzadko u
dzieci
Czułość/swoistość: 30-40%/60-70% (zespół antysyntetazowy)
Znaczenie diagnostyczne ⊕
Znaczenie prognostyczne ⊕ (gorsze rokowanie u chorych anty-Jo-1+)
Znaczenie predykcyjne ⊕
Komentarz: częste współwystępowanie z przeciwciałami anty-SSA/SSB, anty-SSA-52kD. W
badaniu immunofluorescencyjnym częste świecenie cytoplazmatyczne.
Znaczenie praktyczne ⊕
Przeciwciała anty-SRP
Najważniejsze autoprzeciwciała wykrywane u chorych na choroby układowe tkanki łącznej (6)
Antygen: SRP - kompleks białko-RNA zbudowany z 6 podjednostek białkowych i 1 łańcucha RNA,
reaktywność głównie z SRP54
Częstość
występowania:
4%
chorych
z
najcięższą
postacią
zapalenia
wielomięśniowego/skórnomięśniowego
Czułość/swoistość: <5%/>90% (polymyositis/dermatomyositis)
Znaczenie diagnostyczne ⊕
Znaczenie prognostyczne ⊕
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: W badaniu immunofluorescencyjnym częste świecenie cytoplazmatyczne.
Znaczenie praktyczne ⊕/∅
∅
Przeciwciała Mi2
Antygen: białko jądrowe o masie cząsteczkowej 235 kD, homologiczne z helikazą jądrową
Występowanie: 15% - 30% chorych na dermatomyositis (w postaci młodzieńczej 10% - 15%
przypadków)
Czułość/swoistość: 20% - 30%/99% dla dermatomyositis
Znaczenie diagnostyczne ⊕
Znaczenie prognostyczne ⊕ (łagodniejszy przebieg choroby u chorych z obecnością przeciwciał)
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: występują rzadko w przebiegu polymyositis
Znaczenie praktyczne ⊕
Przeciwciała PM-Scl (PM1)
Najważniejsze autoprzeciwciała wykrywane u chorych na choroby układowe tkanki łącznej (7)
Antygen: dwa antygeny o masie cząsteczkowej 75 kD i 100 kD)
Częstość występowania: zespół nakładania twardzina układowa/zapalenie wielomięśniowe (25%
- 55%), rzadziej u chorych na polimyositis/ dermatomyositis (8% - 12%) i twardzinę (1% - 16%)
Czułość/swoistość: 25% - 50%/80% - 90% dla zespołu nakładania twardzina układowa/zapalenie
wielomięśniowe
Znaczenie diagnostyczne ⊕
Znaczenie prognostyczne ⊕ (łagodniejszy przebieg choroby u chorych z obecnością przeciwciał)
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: niektóre podtypy trudno wykrywalne za pomocą standardowych technik, zwykle
występują jako izolowane autoprzeciwciała
Znaczenie praktyczne ⊕/∅
∅
16
2008-10-17
Przeciwciała przeciw U1-snRNP
Antygen: białka U1-70K, U1-70A i/lub U1-70C wchodzące w skład cząstek U1-snRNP
Występowanie: różne układowe choroby tkanki łącznej
Czułość/swoistość: wysokie miano przeciwciał przeciw U1-70K jest charakterystyczna dla MCTD
Znaczenie diagnostyczne ⊕
Znaczenie prognostyczne ⊕ (gorsze rokowanie u chorych anty-Jo-1+)
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: chorzy na t.r.u. z obecnością przeciwciał przeciw U1-snRNP częściej mają zapalenie
stawów i objaw Raynaud’a, rzadziej natomiast kłębuszkowe zapalenie nerek
Znaczenie praktyczne ⊕
Przeciwciała anty-Ku
Najważniejsze autoprzeciwciała wykrywane u chorych na choroby układowe tkanki łącznej (8)
Antygen: antygeny kompleksu proteaz o masie cząsteczkowej 70 kD - 86 kD
Częstość występowania: <5% chorych na t.r.u., częściej u azjatów z zespołem nakładania
twardziny i zapalenia wielomięśniowego
Czułość/swoistość: brak danych
Znaczenie diagnostyczne ∅
Znaczenie prognostyczne ∅
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: brak danych co do asocjacji klinicznych
Znaczenie praktyczne ∅
Przeciwciała przeciw nukleosomom
Antygen: heterogenna grupa antygenów swoistych dla cząstek nukleosomów (nowe epitopy
powstałe w wyniku połączenia białek histonowych i DNA), histonów i DNA
Występowanie: aktywny tr.u. blisko 100% przypadków, nieaktywny toczeń około 60%
przypadków, krewni chorych na t.r.u. i toczeń indukowany lekami (15% - 50%)
Czułość/swoistość: 60% - 100%/>90%
Znaczenie diagnostyczne ⊕
Znaczenie prognostyczne ∅
Znaczenie predykcyjne ⊕ (obecność u chorych z zespołem antyfosfolipidowym poprzedza
rozwój t.r.u.)
Komentarz: homogenny typ świecenia w badaniu metodą fluorescencji pośredniej
Znaczenie praktyczne ⊕
Przeciwciała przeciw α fodrynie
Najważniejsze autoprzeciwciała wykrywane u chorych na choroby układowe tkanki łącznej (9)
Antygen: fragment białka strukturalnego cytoszkieletu o masie cząsteczkowej 120 kD
Częstość występowania: do 80% chorych na zespół Sjögrena, <5% chorych na inne choroby
układowe tkanki łącznej
Czułość/swoistość: 60% - 80%/>90%
Znaczenie diagnostyczne ⊕
Znaczenie prognostyczne ∅
Znaczenie predykcyjne ∅
Komentarz: nie wykrywane metodą immunofluorescencji pośredniej
Znaczenie praktyczne ⊕/∅
∅
17
2008-10-17
www.reumatologia.ump.edu.pl
18