gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych na terenie

Transkrypt

GMINNA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA
TERENIE GMINY LICHNOWY
NA LATA 2014-2020
Lichnowy, 2014
SPIS TREŚCI
Str.
1. Wstęp………………………………………………………………………………………………... 4
2. Metodologia i zespół tworzący strategię………………………………………………….…………..5
3. Zarządzanie pomocą społeczną…………………………………………………………………….…7
3.1 Zadania samorządu w zakresie pomocy społecznej…………………………………………………7
3.2 Realizowane przez Gminę Lichnowy programy wieloletnie i roczne obejmujące pomoc
społeczną………………………………………………………………………………………...……..10
3.2.1 Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Lichnowy………………………...……..11
3.2.2 Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy
w Rodzinie w Gminie Lichnowy…………………………………………………………………..…..11
3.2.3 Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2012-2014……………………………..………..12
3.2.4 Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych…………..……….13
3.2.5 Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii………………………………………...……….14
4. Diagnoza sytuacji społecznej Gminy Lichnowy………………………………………………..…...14
4.1 Charakterystyka Gminy…………………………………………………………………………….14
4.2 Ludność………………………………………………………………………………..…………...15
4.3 Bezrobocie…………………………………………………………………………………...……..16
4.4 Dane statystyczne wybranych aspektów świadczonej pomocy w Gminie Lichnowy………..……17
5. Analiza SWOT oraz wnioski z analizy w obszarze polityki społecznej w Gminie Lichnowy……...22
6. Misja……………………………………………………………………………………………...….26
7. Cele strategiczne i operacyjne…………………………………………………………………….....27
8. System realizacji i monitoringu…………………………………………………………………...…50
9. Źródła finansowania………………………………………………………………………..………..50
3
WSTĘP
Realizując obowiązek nałożony na samorządy gminne ustawą o pomocy społecznej, dotyczący
opracowania i realizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym
uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka, Gmina
Lichnowy przystąpiła do opracowania określonego dokumentu.
„Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Lichnowy
na lata 2014 - 2020" stanowi wyznaczenie kierunków i działań dla gminy Lichnowy w obszarze
kwestii społecznych na najbliższe lata. Jest ona kontynuacją i uzupełnieniem celów określonych
w realizowanej dotychczas Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy
Lichnowy na lata 2008-2013.
Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Lichnowy na lata
2014-2020 uwzględnia w swej treści rekomendacje sformułowane w:
- ustawie z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 182
z późn.), w której - zgodnie z art. 16 b pkt 1 - „Gmina i powiat opracowują strategię rozwiązywania
problemów społecznych, a samorząd województwa strategię w zakresie polityki społecznej oraz
zgodnie z art. 17 pkt 1 ust 1 - „Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy:
opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym
alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka”,
- ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r.
Nr 84, poz. 712 z późn. zm.);
- ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.);
- ustawie z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 1356);
- ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 124); ustawie
z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tj. Dz. U. z 2010 r.
Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.);
- ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r.
Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.);
- ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz.
992, z późn. zm.);
- ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.).
4
Jednocześnie spójna jest z celami polityki regionalnej oraz strategicznymi działaniami
zawartymi w:
- Strategii Rozwoju Społeczno - Gospodarczego Gminy Lichnowy,
- Gminnym Programie Wspierania Rodziny na lata 2012-2014,
- Programie Wspierania Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Malborskim na lata 2008-2015,
- Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Malborskim na lata 2008-2015,
- Powiatowym Programie Pomocy Dziecku i Rodzinie w Powiecie Malborskim na lata
2008-2015,
- Powiatowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Powiecie Malborskim na lata
2011-2015
- Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie
w Gminie Lichnowy,
- Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
- Gminnym Programie Przeciwdziałania Narkomanii.
We
wszystkich
wspomnianych
dokumentach
traktuje
się
jako
oczywistą
myśl,
że odpowiednio zaprojektowana i wdrożona strategia rozwiązywania problemów społecznych stanowi
inwestycję, która procentuje dla wszystkich mieszkańców. Działania zmierzające do integracji
społecznej zwiększają potencjał rozwoju, a także sprzyjają zwiększeniu aktywności społecznej
we wszystkich obszarach. Taka też idea towarzyszyła podczas prac nad tworzeniem tego dokumentu.
Prezentowana poniżej Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych stanowi kompendium
zapisów dotychczas realizowanych i projektowanych w obszarze polityki społecznej ukierunkowanej
w szczególności na włączenie społeczne i aktywną integrację, będących podstawowymi narzędziami
realizacyjnymi systemu pomocy i integracji społecznej w gminie Lichnowy.
2. METODOLOGIA I ZESPÓŁ TWORZĄCY STARTEGIĘ
Strategia jest opracowaniem kompleksowym, obejmującym w szczególności programy:
pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem
jest integracja osób i rodzin grup szczególnego ryzyka. Przyjęte w niej założenia mają na celu
realizację potrzeb mieszkańców, szczególnie najbardziej potrzebujących i zagrożonych wykluczeniem
społecznym. Mają zaspokajać potrzeby wielu grup społecznych, uwzględniając możliwie najszerszy
katalog potrzeb i problemów społeczeństwa gminy Lichnowy. Prace nad Gminną Strategią
Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Lichnowy na lata 2014 - 2020
poprzedzone były fazą planowania rozwiązywania problemów społecznych w regionie. Prace
projektowe oparte były na zasadzie spójności i transparentności. Priorytetowo wdrażano zasadę
partnerstwa, rozumianą jako sposób definiowania i uzgadniania wizji oraz celów Strategii przy
5
aktywnej współpracy władz samorządu z równoprawnie traktowanymi podmiotami, reprezentującymi
różnorodne środowiska.
W czynny udział w pracach zespołu włączyli się:
1. Anna Kunkel – Zastępca Wójta Gminy Lichnowy, Sekretarz Gminy Lichnowy
2. Władysław Nacel – radny, członek Komisji Społeczno – Socjalnej Gminy Lichnowy
3. Zofia Mazurkiewicz – radna, członek Komisji Społeczno – Socjalnej Gminy Lichnowy
4. Anna Stachowiak – Kierownik Referatu Rozwoju Gospodarczego Urzędu Gminy Lichnowy
5. Anna Poznańska – Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Lichnowach
6. Urszula Symonowicz – Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lichnowach
7. Ewa Szymańska – inspektor ds. społeczno-administracyjnych, oświaty i promocji Urzędu Gminy
Lichnowy
8. Anna Tańska - pracownik socjalny Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lichnowach
Prace zespołu moderowały Tamara Duśko i Elżbieta Ciastoń - Przecławska - doradcy Regionalnego
Ośrodka Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. Szczególnie
zaangażowany w prace nad strategią był Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Urząd Gminy, Gminny
Ośrodek Kultury i Sportu oraz
Rada Gminy Lichnowy, których przedstawiciele Zarządzeniem
nr 67/2013 Wójta Gminy Lichnowy z dnia 29 października 2013r., zostali powołani w skład zespołu
do spraw opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Lichnowy
na lata 2014-2020. Prace zespołu koordynowała Urszula Symonowicz Kierownik Gminnego Ośrodka
Pomocy Społecznej. Podczas tych konsultacji wypracowano i określono podstawowe obszary
interwencji wraz z zadaniami, które należy wykonać w celu zmniejszenia określonego zjawiska.
Podczas tworzenia założeń strategicznych i określania celów zastosowano szereg metod
i narzędzi, m. in.: analizę opracowań własnych, analizę dostępnych źródeł informacji (m.in.statystyk
Urzędu Gminy Lichnowy, statystyk Powiatowego Urzędu Pracy oraz innych źródeł), spotkania
w zespołach problemowych, podczas których dokonywano analizy problemów społecznych pod kątem
konkretnych obszarów w budowanej strategii, analizę SWOT (analizę sił, słabości, szans i zagrożeń),
prognozowanie scenariuszowe (z zastosowaniem metod eksperckich - burzy mózgów, dyskusji
panelowych).
Przedstawione w niniejszej strategii dane są w głównej mierze analizą procesów zachodzących
w trzech minionych latach w gminie Lichnowy.
Przyjęty tryb i metody pracy pozwoliły przygotować dokument obejmujący realne obszary interwencji
oraz przyjmujący możliwie najprawdopodobniejsze scenariusze zmian w sferze kwestii społecznych
w najbliższych latach.
6
3. ZARZĄDZANIE POMOCĄ SPOŁECZNĄ
3.1 Zadania samorządu w zakresie pomocy społecznej
Na samorząd terytorialny zostały nałożone obowiązki w zakresie udzielania pomocy społecznej
osobom potrzebującym. Artykuł 17 ustawy o pomocy społecznej dokonuje podziału zadań gminy na
zadania własne - finansowane ze środków własnych oraz na zadania zlecone z zakresu administracji
rządowej. Ze względu na charakter ich realizacji, zadania własne mają charakter obowiązkowy lub
nieobowiązkowy.
Do zadań gminy o charakterze obowiązkowym zostały zaliczone te, które mają na celu
zapewnienie mieszkańcom minimalnego poziomu bezpieczeństwa socjalnego, i które muszą być przez
gminę zrealizowane. Należą do nich w szczególności:
- opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym
alkoholowych innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka,
- sporządzanie oceny zasobów pomocy społecznej w oparciu o analizę lokalnej sytuacji społecznej
i demograficznej,
- udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym,
- przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych,
- przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych,
- przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku
zdarzenia losowego,
- przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne
osobom bezdomnym oraz innym osobom nie mającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń
na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
- przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego,
- opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia
w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko
chorym członkiem rodziny oraz wspólnie nie zamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem,
- praca socjalna,
- organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania,
z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
- prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych,
- dożywianie dzieci,
- sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym,
- kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym
domu,
7
- pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,
- sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również formie
dokumentu elektronicznego, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego,
- utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym zapewnienie środków
na wynagrodzenia pracowników,
- przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych,
- opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
Do zadań gminy o charakterze nieobowiązkowym zostały zaliczone te zadania, których realizacja
wynika z rozeznanych potrzeb mieszkańców, a ich wykonanie może być uzależnione od możliwości
finansowych gminy. Należą do nich m.in.(art. 17 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej ):
- przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych,
- przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek
oraz pomocy w naturze,
- prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu
gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki,
- podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb
gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych,
- współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz informacji
o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa zawodowego
i o szkoleniach
Określony został również katalog świadczeń, których realizację zleca gminie administracja rządowa,
a które mają charakter gwarancji socjalnych państwa.
Środki na realizację tych zadań zapewnia budżet państwa. Należą do nich w szczególności:
a) organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania
dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
b) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską
żywiołową lub ekologiczną,
c) prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób
z zaburzeniami psychicznymi,
d) realizowanie zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu
ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia,
e) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku oraz
niezbędnego ubrania cudzoziemcom, o których mowa w art. 5a ustawy o pomocy społecznej,
8
f) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku
i niezbędnego ubrania cudzoziemcom, którzy uzyskali zgodę na pobyt tolerowany na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej,
g) wypłacanie wynagrodzenia za sprawowanie opieki
Ustawa o pomocy społecznej w sposób chronologiczny i uporządkowany odnosi
się do opracowywania i realizacji strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym
wyróżnieniem zadań z zakresu pomocy społecznej na wszystkich szczeblach samorządu
terytorialnego, zaczynając od strategii gminnej, która powinna przełożyć się na strategię powiatową,
a następnie na strategię regionalną. Precyzyjne określenie, które z problemów społecznych w danej
społeczności lokalnej uznane zostaną za najistotniejsze, pozwoli samorządom konstruować
odpowiednie programy łagodzące skutki tych problemów.
Do roku 2013 Gmina Lichnowy realizowała zadania określone w Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych na terenie Gminy Lichnowy na lata 2008-2013. W celu realizacji celi
strategicznych, w tym także celi operacyjnych zastosowano następujące instrumenty realizacji
strategii:
- instrument aktywizacji zawodowej,
- instrument aktywizacji edukacyjnej,
- instrument aktywizacji zdrowotnej,
- instrument aktywizacji społecznej
Priorytetem w obszarze aktywizacji zawodowej było podniesienie poziomu aktywności
zawodowej mieszkańców oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych. Działania te winny być
wspierane inicjatywami informacyjnymi, rozwojem dialogu, partnerstwa społecznego oraz współpracą
na rzecz rozwoju zasobów ludzkich.
Określono tu dwa cele niezbędne:
1. Upowszechnienie informacji oraz zwiększenie dostępności do szkoleń zawodowych.
2. Wspieranie zatrudnienia subsydiowanego.
Dla edukacji priorytetem określono stworzenie warunków szerokiej dostępności młodych
mieszkańców gminy do nauki i rozwoju oraz podjęcie działań na rzecz wzrostu świadomości
społecznej. Działania te winny być wspieranie tworzeniem warunków do dalszego kształcenia się
pracowników pomocy społecznej. Określono tu trzy cele niezbędne:
1. Stworzenie warunków szerokiej dostępności do nauki i rozwoju młodych mieszkańców gminy.
2. Działania na rzecz wzrostu świadomości społecznej.
3. Stworzenie warunków dla lepszego kształcenia się kadry pracowników pomocy społecznej.
Priorytetem w obszarze aktywizacji zdrowotnej było wspieranie sprawnie funkcjonującej
profilaktyki dla członków rodzin osób niepełnosprawnych i profilaktyki uzależnień.
9
Określono tu trzy niezbędne cele:
1. Zwiększenie dostępu do poradnictwa specjalistycznego
2. Organizowanie imprez rekreacyjno-sportowych, promowanie zdrowego trybu życia
3. Dostosowanie świetlic do osób niepełnosprawnych
Ostatni obszar określony w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie
Gminy Lichnowy na lata 2008-2013 to aktywizacja społeczna. Priorytetem w tym obszarze
społecznym było podjęcie działań w kierunku zorganizowanej pomocy rodzinie oraz stworzenie
warunków do wzrostu aktywności społeczeństwa. Tu cele to:
1. Podjęcie działań w kierunku zorganizowanej pomocy rodzinie.
2. Organizowanie festynów rodzinnych, imprez kulturalno - rozrywkowych
W minionym okresie realizowano szereg działań w celu realizacji założonych celów
i kierunków działań. W celu osiągnięcia określonych założeń gmina aplikowała o środki z Unii
Europejskiej by realizować projekty społeczne niwelujące problemy społeczne i podejmujące działania
rozwiązujące kwestie społeczne.
Niniejszy dokument jest skonstruowany w taki sposób aby móc kontynuować i rozwijać
działania określone na lata 2008-2013. W celu rozwoju społecznego gminy i rozwiązywania
problemów społecznych w latach 2014 - 2020 przewiduje się nowe kierunki działań i interwencji
oraz takie, które będą korelowały z tymi z poprzedniego okresu realizacji.
Założenia wszystkich programów, zarówno krótko jak i długo terminowych, realizowanych na
terenie gminy Lichnowy a związanych ze sferą społeczną funkcjonowania gminy, skupiają się
na poprawie warunków rozwoju gminy i jej mieszkańców.
Podsumowując realizację strategii minionego okresu należy zwrócić szczególną uwagę
na realizację najtrudniejszego założenia, jakim było podniesienie wartości kapitału ludzkiego. Dzięki
pozyskaniu środków finansowych z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, podejmowano działania
na rzecz zmiany postaw roszczeniowych społeczności objętej pomocą społeczną. Środki
te przeznaczone były na aktywizację osób wykluczonych społecznie i programy przeciwdziałające
pauperyzacji społeczeństwa. Zrealizowano też programy profilaktyczne z uwzględnieniem
odpowiedniej oferty zajęć pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży.
3.2 Realizowane przez Gminę Lichnowy
programy wieloletnie i roczne obejmujące sferę
społeczną.
W gminie Lichnowy obowiązuje kilka różnych dokumentów wyznaczających kierunki działań
w celu osiągnięcia zrównoważonego rozwoju gminy. Są to: Strategia Rozwoju Społeczno Gospodarczego Gminy Lichnowy, Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz
Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Lichnowy, Gminny Program Wspierania Rodziny
10
na lata 2012-2014, Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz
Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii.
3.2.1 Strategia Rozwoju Społeczno - Gospodarczego Gminy Lichnowy
Strategia Rozwoju Społeczno - Gospodarczego Gminy Lichnowy dzieli całą sferę społeczno
gospodarczą na trzy obszary. Dla każdego z tych obszarów wyznaczono cele strategiczne, bez których
dany aspekt życia społeczno - gospodarczego nie ma możliwości dalszego rozwoju i które powinny
znacznie przyspieszać rozwój w danym obszarze. Dodatkowo wskazano na cele cząstkowe, które
wspierają rozwój, a czas ich realizacji jest zdeterminowany przez ilość środków budżetowych,
wielkość dotacji i napływającego kapitału zewnętrznego i rosnącej siły inwestycyjnej lokalnych
podmiotów gospodarczych. Na podstawie takich zhierarchizowanych celów określono priorytety
w poszczególnych obszarach życia społeczno gospodarczego. Priorytetem dla wyposażenia gminy
w infrastrukturę techniczną i komunikacyjną
jest poprawa wyposażenia gminy w infrastrukturę
techniczną wynikającą głównie z potrzeby wyrównania standardu zamieszkania gminy. Priorytetem
dla obszaru jakim jest przeciwdziałanie bezrobociu jest zwiększenie liczby miejsc pracy w gminie
i zahamowanie bezrobocia. Priorytetem dziedzictwa kulturowego gminy jest wykorzystanie wysoko
ocenianego
przez
specjalistów
dziedzictwa
kulturowego
w
postaci
licznych
obiektów
architektonicznych o walorach zabytkowych, zachowanych historycznych układach miejscowości oraz
harmonijnego krajobrazu.
3.2.2 Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy
w Rodzinie w Gminie Lichnowy
Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie
dla Gminy Lichnowy przyjęty został uchwałą Nr XLVIII/452/10 Rady Gminy Lichnowy z dnia
29 października 2010 r. Celem programu jest przeciwdziałanie przemocy w rodzinie zwiększenie
dostępności i skuteczności profesjonalnej pomocy, ochrona ofiar przemocy w rodzinie. Prowadzenie
programów edukacyjnych, zagwarantowanie pomocy dla ofiar, a także prowadzenie szkoleń dla służb
społecznych to priorytety programu.
Założenia systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie to:
1. Zatrzymanie przemocy oraz zapewnienie osobom doznającym przemocy bezpieczeństwa
i profesjonalnej pomocy,
2. Integracja działań instytucji wobec problemu przemocy w rodzinie,
3. Stosowanie jednoznacznych przekazów, które mówią, że nikt nie ma prawa stosować przemocy
wobec drugiego człowieka, nie ma żadnego uzasadnienia ani usprawiedliwiania przemocy domowej,
4.
Rozwój
wiedzy,
kompetencji,
umiejętności,
reagowanie
wobec
i podniesienie poziomu świadomości społecznej na temat problemu przemocy,
11
problemu
przemocy
W gminie Lichnowy w ramach realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy
w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie funkcjonuje Zespół Interdyscyplinarny, który
integruje i koordynuje działania podmiotów wchodzących w jego skład w zakresie przeciwdziałania
przemocy w rodzinie. W gminie realizuje się program ochrony ofiar przemocy w rodzinie, podnosi
się poziom wiedzy i umiejętności osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy
w rodzinie. Podejmowane są działania zwiększające świadomość i poziom wiedzy mieszkańców
na temat negatywnego zjawiska i skutków przemocy
3.2.3 Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2012-2014
Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2013-2014 został przygotowany na podstawie
ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Celem programu
jest wspieranie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu swoich funkcji związanych z opieką,
wychowaniem i skuteczną ochroną dzieci, a także profilaktyką w środowisku lokalnym w zakresie
promowania społecznie pożądanego modelu rodziny. Podstawowym założeniem w/w programu jest
utworzenie spójnego systemu wsparcia dzieci i rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu
funkcji opiekuńczo-wychowawczych, w celu przywrócenia im zdolności do wypełniania tych funkcji,
poprzez pracę z rodziną oraz zapewnienie pomocy w opiece i wychowaniu dzieci. Realizowane
w ramach Programu zadania koncentrują się nie tylko na dziecku, ale całej rodzinie, również
w sytuacjach, gdy dziecko umieszczone zostało poza rodziną biologiczną.
3.2.4 Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przyjmowany jest
Uchwałą Rady Gminy Lichnowy na każdy rok. Wpisuje się on w zadania polityki społecznej,
bezpieczeństwa publicznego jak i zdrowia publicznego.
W Gminnym Programie Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przyjmuje się do realizacji
następujące zadania:
1. Prowadzenie profilaktycznej działalności edukacyjnej.
2.Rozpatrywanie wniosków skierowanych do komisji, prowadzenie rozmów o chorobie z osobami
uzależnionymi od alkoholu i członkami rodzin, celowości poddania się dobrowolnemu leczeniu –
uzyskanie opinii biegłych lekarzy.
3. Analizowanie stopnia zagrożenia choroby alkoholowej rodzin zamieszkujących teren gminy.
4. Uświadomienie członkom rodzin alkoholików możliwości podjęcia działań w zakresie leczenia
choroby alkoholowej.
5. Rozmowy z najbliższymi osobami alkoholików w celu nakłonienia ich o wystąpienie
z wnioskami do komisji o skierowanie alkoholików na leczenie. “Uświadomienie współuzależnienia”.
6. Kompletowanie dokumentacji oraz kierowanie alkoholików na dobrowolne leczenie.
12
7. Współpraca z poradniami AA w zakresie informacji o efektach leczenia odwykowego.
8. Prowadzenie wywiadów środowiskowych i rozmów w sprawach osób uzależnionych
lub nadużywających alkoholu.
9. Udzielenie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej,
prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie.
10. Prowadzenie kontroli placówek handlowych w zakresie przestrzegania przepisów ustawy.
11. Nadzór nad sprzedażą alkoholu zgodnie z posiadanymi zezwoleniami.
12. Opiniowanie projektów liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych, zasad ich usytuowania
na terenie gminy.
13. Opiniowanie wniosków o wydanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych oraz
występowanie o cofnięcie zezwolenia.
14.Ustalanie szczegółowych zasad prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych
przeznaczonych
do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży oraz kontroli przestrzegania zasad obrotu tymi
napojami.
15. Sfinansowanie wynagrodzeń kwartalnych członków GKRPA.
16.Zakup
wyposażenia
oraz
finansowanie
kosztów
związanych
z
utrzymaniem
świetlic
socjoterapeutycznych i środowiskowych.
17. Dofinansowanie organizacji narad, konferencji poświęconych przemocy w rodzinie.
18. Zakup materiałów propagandowych (literatura fachowa, plakaty oraz ulotki informacyjne)
19.Współpraca z innymi samorządami w zakresie realizacji programów przeciwdziałania
alkoholizmowi.
20. Szkolenia członków GKRPA.
21. Zorganizowanie festynu z elementami profilaktyki.
22. Wspieranie działań na rzecz przeciwdziałania alkoholizmowi w rodzinie.
23. Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez finansowanie centrów integracji społecznej.
3.2.5 Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii
Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii przyjmowany jest Uchwałą Rady Gminy
Lichnowy na każdy rok. Wpisuje się on w zadania polityki społecznej, bezpieczeństwa publicznego
jak i zdrowia publicznego.
W Gminnym Programie Przeciwdziałania Narkomanii przyjmuje się do realizacji następujące
zadania:
1. Zwiększenie efektywności profilaktyki w szkołach.
2. Prowadzenie stałego systemu informacji na temat problematyki narkomanii.
3. Uczestnictwo w programach, akcjach i kampaniach profilaktycznych.
13
4. Współdziałanie szkoły z GOPS w Lichnowach, policją, poradniami psychologiczno–
pedagogicznymi, kuratorem sądowym, organizacjami zajmującymi się problemem narkomanii.
5. Współpraca z innymi samorządami w zakresie realizacji programów przeciwdziałania narkomanii.
4. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ GMINY LICHNOWY
4.1 Charakterystyka Gminy
Gmina Lichnowy położona jest w powiecie malborskim w części północno-wschodniej
województwa pomorskiego, w bezpośredniej zlewni rzeki Wisły i dorzecza Nogatu, na terenie
Wielkich Żuław Wiślanych. Fragment terenu gminy położony jest w tzw. Międzywalu Dolnej Wisły,
gdzie znajduje się Środkowo – Żuławski Obszar Chronionego Krajobrazu, pełniący istotną rolę
korytarza ekologicznego rangi krajowej. Przez obszar gminy przebiega znakowany Nadwiślański szlak
turystyki pieszej biegnący wzdłuż wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły.
Gmina ma dogodne położenie komunikacyjne względem aglomeracji gdańskiej oraz ośrodków
miejskich takich jak: Tczew, Malbork, Nowy Staw. Przez teren gminy przebiega magistralna linia
kolejowa relacji Gdańsk – Warszawa, a w Szymankowie istnieje stacja kolejowa i w Lisewie
Malborskim przystanek osobowy.
W granicach gminy Lichnowy znajduje się 10 jednostek sołeckich: Boręty, Dąbrowa,
Lichnowy, Lichnówki, Lisewo Malborskie, Parszewo, Pordenowo, Starynia, Szymankowo
i Tropiszewo.
Powierzchnia gminy w granicach administracyjnych wynosi 8.869,50 ha, z czego 90%
powierzchni stanowią użytki rolne.
Na terenie gminy Lichnowy występują cztery kościoły:
- w Lichnowach pw. Św. Urszuli,
- w Borętach pw. Św. Katarzyny,
- w Szymankowie pw. Św. Floriana,
- w Lisewie Malb. Pw. Św. Mikołaja
oraz 5 czynnych cmentarzy.
Gmina Lichnowy szczyci się 800-letnią tradycją i bardzo cennym dziedzictwem kulturowym
w postaci licznych obiektów architektonicznych o wysokich walorach zabytkowych, zachowanych
historycznych układach miejscowości oraz harmonijnego krajobrazu. Przez obszar gminy przebiega
znakowany “Nadwiślański” szlak turystyki pieszej biegnący wzdłuż wału przeciwpowodziowego rzeki
Wisły. Z kolei wzdłuż drogi powiatowej na odcinku Lichnowy- Nowy Staw biegnie ścieżka pieszorowerowa, która wspaniale wpisuje się w infrastrukturę regionu. Pomimo znacznego potencjału
turystycznego gminy w postaci naturalnego, nieskażonego środowiska, zasobów dziedzictwa
14
kulturowego, kanałów odwadniających oraz atrakcyjnego położenia nad Wisłą, w gminie Lichnowy
jest niewielkie zaplecze oraz infrastruktura turystyczna.
4.2 Ludność
W latach 2011-2013 liczba mieszkańców na terenie Gminy Lichnowy systematycznie spadała.
Jest to tendencja utrzymująca się w okresie ostatniej dekady, kiedy to nastąpił spadek liczby
mieszkańców. Z ewidencji ubyło 59 osób. Tendencję tę prezentuje tabela nr 1. Według stanu
na 31 grudnia 2013 r. liczba ludności gminy wyniosła 4 814.
Tabela nr 1. Liczba mieszkańców Gminy Lichnowy w latach 2011-2013
Rok
Liczba mieszkańców
2011
4873
2012
4833
2013
4814
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy
Według danych Urzędu Stanu Cywilnego w Lichnowach obserwuje się tendencję spadkową kobiet
wśród ogólnej liczby mieszkańców gminy. Na koniec 2013 r. liczba kobiet w stosunku do roku 2011
zmalała.
Tabela nr 2. Liczba kobiet w ogólnej liczbie mieszkańców Gminy Lichnowy
Rok
Liczba kobiet
2011
2442
2012
2424
2013
2416
Struktura wiekowa mieszkańców gminy Lichnowy odznacza się przewagą osób w wieku
produkcyjnym. Na przełomie lat 2011/2012 utrzymywała się tendencja spadkowa, jednakże analizując
lata 2011/2013 zauważa się wzrost liczby osób w wieku produkcyjnym. Najmniejszą grupę ludności
stanowią osoby w wieku poprodukcyjnym. Stanowią one 16,73% osób w wieku produkcyjnym.
15
Tabela nr 3. Liczba ludności wg wieku
Liczba ludności w wieku
Rok
przedprodukcyjnym
produkcyjnym
poprodukcyjnym
2011
1287
3072
514
2012
1240
3058
535
2013
1206
3075
533
4.3 Bezrobocie
W okresie minionych trzech lat liczba mieszkańców Gminy Lichnowy poszukujących pracy
utrzymywała się na zbliżonym poziomie. W ogólnej liczbie bezrobotnych wysoki odsetek stanowią
kobiety oraz bezrobotni bez prawa do zasiłku, przy czym odsetek zarejestrowanych kobiet utrzymuje
się na podobnym poziomie. Wzrasta natomiast liczba osób bez prawa do zasiłku.
Tabela nr 4. Liczba bezrobotnych w Gminie Lichnowy
ZAREJESTROWANI BEZROBOTNI W GMINIE LICHNOWY
2011
Bezrobotni ogółem,
2012
375
2013
411
419
w tym:
- kobiety
241
64,27%
243
59,12%
249
59,43%
- osoby bez prawa do zasiłku
308
82,13%
335
81,51%
360
85,92%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Malborku
Wysoki ponad 75% odsetek osób zarejestrowanych poszukujących pracy stanowią osoby
z wykształceniem zasadniczym zawodowym, gimnazjalnym i poniżej
Tabela nr 5. Bezrobotni w Gminie Lichnowy ze względu na wykształcenie
BEZROBOTNI W GMINIE LICHNOWY ZE WZGLĘDU NA WYKSZTAŁCENIE
2011
2012
2013
Liczba
%
Liczba
%
Liczba
%
300
80%
313
76,16%
329
78,52%
Średnie ogólnokształcące
25
6,67%
29
7,06%
34
8,11%
Policealne i średnie zawodowe
44
11,73%
65
15,81%
48
11,46%
Wyższe
6
1,6%
4
0,97%
8
1,91%
Razem
375
100%
411
100%
419
100%
Zasadnicze zawodowe,
gimnazjalne i poniżej
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy Malbork
16
Tabela nr 6. Bezrobotni w gminie ze względu na wiek
BEZROBOTNI W GMINIE LICHNOWY ZE WZGLĘDU NA WIEK
2011
2012
2013
18-24 r. ż.
82
94
82
25-35 r. ż.
109
107
106
35-44 r. ż.
70
91
103
45-54 r. ż.
81
89
80
55-59 r. ż.
31
26
44
60-64 r. ż. i więcej
2
4
4
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy Malbork
4.4 Dane statystyczne wybranych aspektów świadczonej pomocy w Gminie Lichnowy
Na terenie gminy Lichnowy działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lichnowach,
którego budżet w roku 2013 wyniósł 3.748.832,37 zł. W tym roku zrealizowano zadania wynikające z:
- ustawy o pomocy społecznej na łączną wartość: 737.293,00 z tego:
312.835,00 zasiłki stałe (dotacja)
142.932,00 zasiłki okresowe (dotacja)
62.650,00 zapewnie schronienia ( środki własne)
5.900,00 sprawienie pogrzebu (środki własne)
212.976,00 zasiłki celowe (środki własne)
- ustawy “Pomoc państwa w zakresie dożywiania” – 100.892,33 zł
- ustawy o dodatkach mieszkaniowych – 153.959,04 zł
- ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów –
2.435.461,00 zł
- ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz przeciwdziałaniu
narkomanii – 48.148,00 zł
- ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ( prace społecznie użyteczne – środki
własne gminy 40%) – 6.930,00 zł
- ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – 49.000,00,
w tym:
* związane z zasiłkami stałymi – 27.000,00 zł
* świadczeniami pielęgnacyjnymi – 22.000,00 zł
- rządowego programu wspierania osób pobierających świadczenie – 61.000,00 zł
- zadania z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej:
* asystent rodziny – 12.064,00 zł
* wydatki na opiekę i wychowanie dzieci w pieczy zastępczej – 2.018,00 zł
17
- pomoc materialna o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie Gminy Lichnowy –
142.067,00 zł
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lichnowach realizuje zadania:
- własne gminy dot. pomocy społecznej,
- zlecone z zakresu administracji rządowej dot. pieczy zastępczej,
- zadania wynikające z ustawy o dodatkach mieszkaniowych i prawo energetyczne,
- zadania wynikające z ustawy o świadczeniach rodzinnych i ustawie o pomocy osobom uprawnionym
do alimentów,
- zadania z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz ustawy o przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie,
- zadania wynikające z ustawy o systemie oświaty,
- zadania z zakresu pomocy społecznej, na które pozyskano środki ze źródeł zewnętrznych
(m.in. POKL, MPiPS).
Z pomocy społecznej korzystają mieszkańcy gminy, którzy otrzymują wsparcie w postaci pracy
socjalnej, pomocy pieniężnej i niepieniężnej.
W omawianym czasookresie nie nastąpiły znaczne zmiany w ilości osób korzystających
z pomocy.
Tabela nr 7. Liczba rodzin i osób, którym udzielono pomocy i wsparcia
Rodziny i osoby, którym udzielono pomocy i wsparcia
2011
2012
2013
Liczba rodzin
328
336
354
Liczba osób
1021
1069
1037
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
Tabela nr 8. Liczba osób i rodzin, którym przyznano świadczenie
Osoby i rodziny, którym przyznano świadczenie
2011
2012
2013
Liczba osób
570
604
584
Liczba rodzin
321
328
354
Pomoc i wsparcie klientów Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej udzielane są z różnych
powodów. W grupie najczęściej podawanych przez klientów powodów ich trudnej sytuacji znajdują
się ubóstwo, bezrobocie, długotrwała lub ciężka choroba, niepełnosprawność, bezradność w sprawach
opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. Czynniki te często są ze sobą
powiązane i nie można ich rozdzielać.
18
Szczególnie niepokojący jest fakt, iż mieszkańcy gminy Lichnowy deklarują, jako jeden
z głównych powodów korzystania z pomocy społecznej ubóstwo. Dzieci, które wychowują
się w rodzinach borykających się z tym problemem objęte są zjawiskiem ubóstwa niezawinionego.
Tabela nr 9. Liczba osób niepełnosprawnych ze względu na płeć
Płeć
ROK
2011
2012
2013
Kobiety
129
129
126
Mężczyźni
134
108
114
Razem:
263
237
240
Około 5% mieszkańców stanowią osoby niepełnosprawne, o których Ośrodek posiada wiedzę,
nie znamy danych ze świadczeń realizowanych przez ZUS.
Tabela prezentuje rozkład powodów udzielania pomocy w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej
w Lichnowach w ostatnich trzech latach.
Tabela nr 10. Powody udzielania pomocy i wsparcia rodzinom gminy Lichnowy
Powody
udzielania
pomocy
i
wsparcia
2011
2012
2013
284
238
279
6
7
12
5
8
3
5
2
1
Bezrobocie
187
164
178
Niepełnosprawność
178
135
105
Długotrwała lub ciężka choroba
130
100
165
49
66
21
- rodziny niepełne
24
34
4
- rodziny wielodzietne
11
9
1
Przemoc w rodzinie
7
6
5
Alkoholizm
21
11
4
Trudność w przystosowaniu do życia po
6
9
8
1
1
0
rodzinom
Ubóstwo
Bezradność
Potrzeba
ochrony
macierzyństwa,
w
tym
wielodzietność
Bezradność
w
sprawach
opiekuńczych
i
prowadzeniu gospodarstwa domowego ogółem,
W tym
zwolnieniu z Zakładu Karnego
Zdarzenia losowe
19
Kwestie związane z problemami społecznymi dotyczą mieszkańców w różnym wieku. Jednakże
priorytetem jest wsparcie dzieci, dzieci w wieku szkolnym, które z powodu ubóstwa mają nierówne
szanse rozwoju, a nawet narażone są na wykluczenie społeczne z powodu ograniczeń wynikających
z niedostatku materialnego. Tej szczególnej grupie odbiorców zapewnione są posiłki w szkołach
i przedszkolach.
Tabela nr 11. Dożywianie w latach 2011-2013
2011
2012
2013
Dzieci do 7 roku życia
43 osób
61 osób
53 osoby
Uczniowie do czasu ukończenia
238 osób
207 osób
245 osób
69 osób
27 osób
43 osoby
szkoły ponadgimnazjalnej
Osoby
pozostałe
otrzymujące
pomoc na podstawie art. 7 ustawy
o pomocy społecznej (dorośli)
Rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych
udziela się wsparcia poprzez przydzielenie asystenta rodziny. Asystent rodziny prowadzi pracę
z rodziną za jej zgodą i z jej aktywnym udziałem, motywując rodzinę do aktywnego współdziałania
w realizacji planu pracy z rodziną.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lichnowach zatrudnia asystenta rodziny od 2013 r.
Tabela nr 12. Liczba rodzin współpracujących z asystentem rodziny
2013
30.06.2014
Liczba rodzin, które korzystały z usług asystenta rodziny
6
7
Liczba rodzin zobowiązanych przez sąd do pracy z asystentem rodziny
1
0
Liczba rodzin korzystających z usług asystenta rodziny, z tego:
6
7
- do 3 miesięcy
2
4
- powyżej 3 do 12 miesięcy
4
3
- powyżej 1 roku
0
0
Liczba rodzin, z którymi asystent rodziny zakończył pracę, w tym ze
2
1
- osiągnięcie celów
0
0
- zaprzestanie współpracy przez rodzinę
2
1
- brak efektów
0
0
- zmianę metod pracy
0
0
względu na:
20
W gminie Lichnowy jak i w pozostałych częściach naszego kraju zauważalny jest wzrost
potrzeb w obszarze opieki nad osobami starszymi. Ludność starzeje się i koniecznym staje się
zaspokajanie potrzeb i warunków bytu tej grupy społecznej.
Tabela nr 13 Liczba urodzeń żywych
Rok
Liczba urodzeń
2011
55
2012
56
2013
49
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Stanu Cywilnego
Porównując rok 2011 w stosunku do roku 2013 zauważalny jest spadek urodzeń
Tabela nr 14 Liczba zgonów
Rok
Liczba zgonów
2011
45
2012
38
2013
53
Na przełomie lat 2011-2012 zauważalny jest spadek liczby zgonów, jednakże na przestrzeni
lat 2012-2013 liczba zgonów wzrosła o 15.
Tabela nr 15 Przyrost naturalny
Rok
Współczynnik przyrostu naturalnego
2011
2,05‰
2012
3,72‰
2013
-0,83‰
Na
przełomie
lat
2011/2012
zauważalny
jest
wzrost
przyrostu
na przełomie lat 2012/2013 liczbą zgonów jest wyższa niż liczba urodzeń.
21
naturalnego,
jednakże
Poniższa tabela prezentuje ilość osób korzystających z pomocy w postaci współfinansowania
miejsca w domu pomocy społecznej.
Tabela nr 16. Odpłatność gminy za pobyt w domu pomocy społecznej
Odpłatność gminy za pobyt w domu pomocy społecznej
2011
2012
2013
9
11
9
122.315,00
175.942,00
190.109,00
Liczba os. którym przyznano
decyzją świadczenie
Koszt pobytu w zł
5. ANALIZA SWOT ORAZ WNIOSKI Z ANALIZY W OBSZARZE POLITYKI
SPOŁECZNEJ W GMINIE LICHNOWY
Analiza SWOT jest jedną z najczęściej stosowanych metod analizy strategicznej. Oparta jest na
schemacie kwalifikacyjnym, w którym czynniki wpływające dzielimy na:
1. wewnętrzne pozytywne – mocne strony
2. wewnętrzne negatywne – słabe strony
3. zewnętrzne pozytywne – szanse
4. zewnętrzne negatywne – zagrożenia
Przedstawiona poniżej analiza SWOT powstała w oparciu o materiały wypracowane podczas
spotkania warsztatowego z przedstawicielami różnych grup społeczeństwa.
SWOT, to skrót od: strengths, weaknesses, opportunities, threats. Efektem analizy jest określenie
celów strategicznych. Wymaga to ustalenia stanu obecnego. Niektóre czynniki, że względu na ich
złożoność- uznano zarówno jako zewnętrzne, jak i wewnętrzne uwarunkowania.
Realizując założenia polityki społecznej gminy Lichnowy należy skupić się na wykorzystaniu szans –
mocnych stron wskazanych w czynnikach wewnętrznych. Czynniki zewnętrzne natomiast stwarzają
dla polityki rozwiązywania problemów społecznych zarówno szanse jak i zagrożenia. Czynniki
te są elementami rzeczywistości, na które realnie realizator strategii nie ma wpływu sprawczego.
Są to uwarunkowania społeczne, polityczne powodowane ciągłymi zmianami w otaczającym
nas świecie.
22
Obszar I Minimalizowanie skutków problemów społecznych
Czynniki zewnętrzne
Zagrożenia
Szanse
- projekty unijne
- przerost biurokracji (np. wnioski dla
- finansowanie zatrudnienia (prace
pracodawców)
interwencyjne, roboty publiczne, staże)
- duże trudności związane z procesem
- szkolenia
uruchomienia firmy (pozwolenia, zaświadczenia)
- zwiększająca się świadomość rodziców i
- mało czytelne przepisy prawa
sprzedawców napojów alkoholowych co do
- brak „zachęty” dla przedsiębiorców
zagrożenia uzależnieniami
zainteresowanych stworzeniem miejsc pracy
- zmniejszająca się skala zjawiska nielegalności
- społeczna akceptacja alkoholu w życiu
sprzedaży alkoholu
mieszkańców
- odpowiednia jakość usług świadczonych
- rosnąca liczba osób zagrożonych bezdomnością
osobom bezdomnym
i bezdomnych
- istnienie organizacji pozarządowych
- ograniczone możliwości realizacji
działających na rzecz osób bezdomnych
indywidualnych programów wychodzenia z
- preferencje uczniów – spotkania z doradcą
bezdomności
zawodowym w gimnazjum
- oferta kształcenia szkół nieadekwatna do rynku
pracy (do potrzeb)
- edukacja nie daje gwarancji pracy
Czynniki wewnętrzne
Słabe strony
Mocne strony
- usytuowanie gminy Lichnowy
- brak miejsc pracy
- przychylność władz
- słaba mobilność mieszkańców (praca poza
- działania Gminnej Komisji Rozwiązywania
miejscem pracy)
Problemów Alkoholowych
- mała dostępność do porad prawnych (tanich/
- prowadzenie kontroli punktów sprzedaży
bezpłatnych)
napojów alkoholowych
- brak „zachęty” dla przedsiębiorców
- prowadzenie przez placówki oświatowe działań
zainteresowanych stworzeniem miejsc pracy
profilaktycznych, informacyjnych edukacyjnych w
- ograniczone działania uwrażliwiające
obszarze uzależnień wśród dzieci i młodzieży
mieszkańców gminy na problemy osób
- diagnozowanie problemu bezdomności w gminie
bezdomnych
- zapewnienie osobom bezdomnym schronienia
- małe zaangażowanie rodziców w życie szkoły
- zapewnienie wsparcia osobom wychodzącym z
oraz problemy edukacyjne swoich dzieci.
23
bezdomności
- podejmowanie współpracy z organizacjami
pozarządowymi działającymi na rzecz osób
bezdomnych
- możliwość szybkiego kontaktu na linii
nauczyciel – rodzic
- dobra infrastruktura szkół
- szeroka oferta zajęć dodatkowych (kółka
zainteresowań, zajęcia wyrównawcze)
- szkoła dla rodziców
- świetlice wiejskie
Obszar II Wspieranie i pobudzanie aktywności społecznej
Zagrożenia
Szanse
- duże zaangażowanie społeczności lokalnej
- brak dobrego wykształcenia (prospołecznego)
(wolontariat) w działania wspierające
- stereotypy (nie warto coś robić)
- współpraca z organizacjami pozarządowymi
- brak wiary we własne działania, zakładanie „z
- organizacje sportowe
góry”, że się nie uda, że nie ma sensu nic zmieniać
- wsparcie techniczne i organizacyjne ngo
- integracja środowisk lokalnych
- potencjał młodych
Słabe strony
Mocne strony
- potencjał młodych
- słaba współpraca z organizacjami
- różnorodność ofert (od dzieci do seniorów)
pozarządowymi
- niski poziom aktywności społecznej
- trudności w podejmowaniu wspólnych działań
- brak dobrych wzorców lokalnych
- brak liderów
- niewystarczające środki finansowe na edukację
społeczną i aktywność lokalną
24
Obszar III Wspieranie rodziny
Zagrożenia
Szanse
- inicjowanie działań mających na celu
- rozluźnienie więzi rodzinnych
wzmocnienie rodziny jako podstawowej komórki
- narastanie zjawiska wyuczonej bezradności
społecznej
- zbyt mała oferta wsparcia dla osób starszych i
- dostępność zewnętrznych źródeł finansowania
niepełnosprawnych pozwalająca na uczestnictwo
- realizacja gminnego programu wspierania
w życiu społecznym
rodziny
- utrudnione warunki do prowadzenia pracy
- budowanie zintegrowanego systemu wsparcia
socjalnej
dziecka i rodziny
- inicjowanie działań w środowisku lokalnym na
rzecz osób starszych i niepełnosprawnych
Słabe strony
Mocne strony
- potencjał jednostek pomocy społecznej,
- niewystarczająca oferta asystentury rodzinnej
edukacji i zdrowia w obszarze pomocy dziecku i
- niedostateczna infrastruktura w sferze
rodzinie
przeciwdziałania przemocy w rodzinie
- prowadzenie pracy socjalnej
- niedostateczna infrastruktura w zakresie
- podejmowanie działań zmierzających do
wspierania rodziny
większego angażowania członków rodzin w
- ograniczona działalność prozdrowotna wśród
sprawowaniu opieki nad pochodzącymi z nich
osób starszych
osobami starszymi
- brak działań inicjujących wolontariat osób
- kierowanie osób wymagających całodobowej
starszych
opieki do domów pomocy społecznej
- nie są tworzone klasy integracyjne w placówkach
- informowanie osób starszych o dostępnych
oświatowych
formach pomocy
- ograniczona współpraca z organizacjami
- informowanie osób niepełnosprawnych o
pozarządowymi działającymi na rzecz osób
przysługujących im prawach i dostępnych
niepełnosprawnych
formach pomocy
- mała liczba pracowników ośrodka pomocy
- organizowanie i świadczenie specjalistycznych
społecznej, w tym pracowników socjalnych
usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami
psychicznymi
- podnoszenie przez pracowników pomocy
25
społecznej kwalifikacji zawodowych poprzez
udział w szkoleniach i różnych formach
doskonalenia zawodowego
- realizacja gminnego programu wspierania
rodziny
- realizacja gminnego programu przeciwdziałania
przemocy w rodzinie i ochrony ofiar przemocy w
rodzinie
- funkcjonowanie Zespołu Interdyscyplinarnego
6. MISJA
Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Lichnowy
na lata 2014-2020 kontynuuje misję zawartą w Strategii realizowanej w latach 2008-2013:
„Samorząd wykorzystując możliwości finansowe, prawne oraz lokalny potencjał społeczny dąży
do poprawy jakości życia, podnoszenia wartości kapitału ludzkiego, zmniejszenia bezrobocia
oraz eliminacji negatywnych zjawisk dotyczących mieszkańców, takich jak: patologie, ubóstwo,
wykluczenie społeczne”.
26
7. CELE STARTEGICZNE I OPERACYJNE
Strategia wskazuje 3 cele strategiczne, mające charakter ogólny, określając kierunki działań poprzez
13 celi operacyjnych oraz 57 kierunków interwencji.
CEL STRATEGICZNY I
OGRANICZANIE
ZJAWISKA PATOLOGII
SPOŁECZNYCH WŚRÓD
MIESZKAŃCÓW
CEL OPERACYJNY 1.1
Wielowymiarowe wsparcie
osób bezrobotnych
CEL OPERACYJNY 1.2
Ograniczanie zjawiska
uzależnień
CEL OPERACYJNY 1.3
Zapewnienie pomocy osobom
opuszczającym Zakłady Karne,
osobom bezdomnym
i zagrożonym bezdomnością
CEL OPERACYJNY 1.4
Przeciwdziałanie marginalizacji
poprzez m. in. wyrównywanie
szans edukacyjnych
CEL STRATEGICZNY II
DZIAŁANIA NA RZECZ
AKTYWNOŚCI
SPOŁECZNEJ
MIESZKAŃCÓW ORAZ
ROZWOJU ŚRODOWISKA
LOKALNEGO
CEL OPERACYJNY 2.1
Tworzenie warunków
sprzyjających włączeniu
mieszkańców w aktywność
społeczną
CEL OPERACYJNY 2.2
Wspieranie rozwoju i
współpracy z organizacjami
pozarządowymi na rzecz
społeczności lokalnej
CEL OPERACYJNY 2.3
Budowanie poczucia
odpowiedzialności społecznej
mieszkańców
CEL OPERACYJNY 2.4
Wspieranie i współpraca z
radami sołeckimi
27
CEL STRATEGICZNY III
PRAWIDŁOWO
FUNKCJONUJĄCA
RODZINA
CEL OPERACYJNY 3.1
Wspieranie rodzin w
sprawowaniu funkcji
opiekuńczo-wychowawczych
CEL OPERACYJNY 3.2
Tworzenie warunków
sprzyjających aktywności
rodziny oraz promocja
zdrowego stylu życia
CEL OPERACYJNY 3.3
Wspieranie rodzin w kryzysie
CEL OPERACYJNY 3.4
Wspieranie rodzin z osobą
niepełnosprawną, starszą i osób
samotnych
CEL OPERACYJNY 3.5
Tworzenie i rozwijanie
wysokich standardów jakości
usług instytucji pomocy
społecznej
CEL STRATEGICZNY 1
OGRANICZENIE ZJAWISKA PATOLOGII SPOŁECZNYCH WŚRÓD MIESZKAŃCÓW
Przesłanki
Głównym zadaniem w realizacji celu jest ograniczenie zjawiska wykluczenia społecznego i ubóstwa
wśród mieszkańców gminy poprzez działania mające na celu zwiększenie zatrudnienia oraz wzrost
spójności społecznej. Stosowanie narzędzi aktywnej integracji oraz zwiększenie kompleksowości
działań z wykorzystaniem instrumentów aktywizacji społecznej, zawodowej, edukacyjnej i zdrowotnej
w dłuższej perspektywie wpłynie dodatnio na osiągnięcie założonych celów. Duże znaczenie
w ograniczaniu zjawiska patologii społecznych będą miały także inicjatywy zapobiegające
wykluczeniu mieszkaniowemu, co jest częstą przyczyną ekskluzji rodzin i osób.
Komplementarność
a) Strategia Polityki Społecznej Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020
Cel strategiczny 2 – Integrująca rola polityki społecznej
b) Strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie malborskim na lata
2008-2015
Cel główny 1 – Przeciwdziałanie skutkom długotrwałego bezrobocia
Cel główny 3 - Bezpieczeństwo socjalne
c) Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2014 rok
d) Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2014 rok
Pożądane kierunki zmian
1. Zwiększenie poziomu aktywności zawodowej osób bezrobotnych
2. Zmniejszenie skali marginalizacji i wykluczenia społecznego
3. Podjęcie współpracy międzyinstytucjonalnej oraz współpracy z organizacjami pozarządowymi
Cele operacyjne
1.1 Wielowymiarowe wsparcie osób bezrobotnych
1.2 Ograniczanie zjawiska uzależnień
1.3 Zapewnienie pomocy osobom opuszczającym Zakłady Karne, osobom bezdomnym i zagrożonym
bezdomnością
1.4 Przeciwdziałanie marginalizacji poprzez m.in. wyrównywanie szans edukacyjnych
28
Cel operacyjny 1.1
Wielowymiarowe wsparcie osób bezrobotnych i ich rodzin
Przesłanki realizacji
W ujęciu społecznym bezrobocie oznacza stan bezczynności zawodowej osób zdolnych
do pracy, zgłaszających gotowość do jej podjęcia. Konsekwencjami w funkcjonowaniu osób
bezrobotnych i ich rodzin są obniżenie własnej wartości, poczucie bezsilności i niepewność statusu
społecznego. Standard życia osób bezrobotnych ulega pogorszeniu, żyją w ubóstwie i izolacji
społecznej. Życie kulturalne i społeczne zostaje ograniczone lub zaniechane, pojawia się problem
z
zagospodarowaniem
czasu
wolnego.
Do
konsekwencji
społecznych
bezrobocia
należy
m.in. ponoszenie przez społeczeństwo kosztów świadczeń na rzecz osób bezrobotnych. Społeczność
gminy charakteryzuje mała mobilność zawodowa, roszczeniowa postawa wobec instytucji pomocy
społecznej i organów samorządowych oraz niechęć do współpracy na rzecz zmiany swojej sytuacji.
Oczekiwane efekty
- stworzenie szansy zwiększenia aktywności osób bezrobotnych.
- integracja działań organów samorządu gminnego, ośrodka pomocy społecznej oraz instytucji
i organizacji pozarządowych na rzecz aktywizacji lokalnego rynku pracy.
Ukierunkowanie interwencji
Lp.
Kierunki działań
1.1.1 Promocja zatrudnienia subsydiowanego
1.1.2 Promocja przedsiębiorczości wśród osób bezrobotnych
1.1.3 Zatrudnianie na staże zawodowe
1.1.4 Rozwój poradnictwa specjalistycznego
1.1.5 Intensyfikacja współpracy pomiędzy PUP a GOPS w zakresie aktywizacji zawodowej wspólnych
klientów
1.1.6 Optymalne wykorzystywanie istniejących instrumentów wspierania zatrudnienia poza miejscem
zamieszkania
1.1.7 Wspieranie i realizacja instrumentów rynku pracy skierowanych do osób niepełnosprawnych
29
Wskaźniki
Definicja
Wartość
Wartość
Częstotliwość
bazowa
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
1. Liczba przekazanych informacji
osobom bezrobotnym
31
60
(stan na
(rocznie)
Raz w roku
GOPS
Raz w roku
GOPS
Raz w roku
GOPS
III kw.2014)
2. Liczba zawartych kontraktów
socjalnych
2
3
(stan na
(rocznie)
III kw.2014)
3. Liczba spotkań przedstawiciela GOPS
z Powiatowym Urzędem Pracy
1
1
(stan na
(rocznie)
III kw.2014)
Podmioty wiodące odpowiedzialne za realizację
- Urząd Gminy
- Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
- organizacje pozarządowe
- podmioty ekonomii społecznej
- Powiatowy Urząd Pracy
Źródła finansowania
- budżet gminy,
- środki z PUP,
- środki z programów zewnętrznych
Cel operacyjny 1.2
Ograniczanie zjawiska uzależnień
Ograniczenie występowania uzależnień zależy w głównej mierze od kompleksowości udzielonego
wsparcia, jego dostępności i wczesnych działań zaradczych. Działania powinny być ukierunkowane
zwłaszcza na wczesną profilaktykę uzależnień skierowaną do dzieci i młodzieży celem wykształcenia
w nich prawidłowych postaw wobec uzależnień. Osoby uzależnione i ich rodziny powinny mieć
dostęp
do
profesjonalnej
pomocy
specjalistycznej
i
zintegrowanego
systemu
informacji
o możliwościach uzyskania wsparcia celem ograniczenia ich fizycznej i psychicznej degradacji.
30
Oczekiwane efekty
- wzrost świadomości wśród dzieci i młodzieży
-skuteczne mechanizmy wspierania i włączania osób i rodzin dotkniętych problemem uzależnień
Lp.
Kierunki działań
1.2.1
Prowadzenie działań profilaktycznych w szkołach i świetlicach na terenie gminy w obszarze
uzależnień i ryzykownych zachowań
1.2.2
Podnoszenie umiejętności wychowawczych u rodziców
1.2.3
Rozwój poradnictwa specjalistycznego dla mieszkańców gminy
1.2.4
Systematyczne podwyższanie wiedzy z zakresu profilaktyki uzależnień skierowanych np. do
pracowników socjalnych i członków GKRPA
Wskaźniki
Definicja
Wartość bazowa
Wartość
Częstotliwość
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
1. Liczba dzieci i młodzieży
113
114
objętych działaniami
(rok szkolny
(rocznie)
profilaktycznymi
2013/2014,
Raz w roku
Szkoły,
GKRPA
sem. II roku szkolnego
2013/2014)
2. Ilość szkoleń, w których brali
udział pracownicy socjalni,
2
(stan na
(rocznie)
Raz w roku
3. Ilość rodziców objętych
GOPS,
GKRPA,
III kw.2014)
członkowie GKRPA i ZI
wsparciem
3
ZI,
85
85
(rok szkolny
(rocznie)
2013/2014,
2013/2014)
- Urząd Gminy,
- Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
- szkoły,
- policja,
- organizacje pozarządowe,
31
Raz w roku
Szkoły,
GKRPA
Źródło finansowania
- budżet gminy,
Cel operacyjny 1.3
Zapewnie pomocy osobom opuszczającym Zakłady Karne, osobom bezdomnym i zagrożonym
bezdomnością
Zaistniałe w kraju przemiany ekonomiczno- społeczne spowodowały powstanie barier utrudniających
pełną asymilację osób najbardziej narażonych na marginalizację i wykluczenie społeczne
ze środowiskiem. Do grupy społecznej szczególnie narażonej na wykluczenie i marginalizację stały się
osoby bezdomne i osoby opuszczające zakłady karne. Takim osobom trudno wtopić się w życie
społeczne, gdzie dominuje inicjatywa, doświadczenie i wszechobecna konkurencyjność. Osoby te są
często etykietowane i izolowane od społeczeństwa. Często, mimo indywidualnych wysiłków
skierowanych przez te osoby na usamodzielnienie, nie są wstanie sprostać oczekiwaniom i ponownie
trafiają na drogę kolizji z prawem. Dlatego istnieją uzasadnione podstawy podejmowania działań
mających na celu wszechstronną pomoc osobom bezdomnym i osobom zwalnianym z zakładów
karnych.
Oczekiwane efekty
- ograniczenie liczby osób bezdomnych
- zwiększenie liczby osób usamodzielnionych społecznie i zawodowo
- zmiana społecznych postaw wobec problemu
- ograniczenie zjawiska wykluczenia społecznego i marginalizacji
Lp.
Kierunki działań
1.3.1
Wspieranie osób bezdomnych w wychodzeniu z bezdomności
1.3.2
Wspieranie osób opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz Zakłady Karne
1.3.3
Przygotowanie rodzin do przyjęcia osób opuszczających Zakłady Karne
1.3.4
Nawiązywanie kontaktów z pracodawcami w zakresie zatrudnienia osób opuszczających Zakłady Karne
32
Wskaźniki
Definicja
Wartość bazowa
Wartość
Częstotliwość
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
Liczba beneficjentów
7
7
(stan na III kw.2014)
(rocznie)
3
3
(rocznie)
Liczba wspartych rodzin
Raz w roku
GOPS
Raz w roku
GOPS
- Urząd Gminy
- policja
- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
- kuratorzy
- budżet gminy
Cel operacyjny 1.4
Przeciwdziałanie marginalizacji poprzez m.in. wyrównywanie szans edukacyjnych
Jednym z czynników konkurencyjności gminy warunkującym rozwój społeczno-gospodarczy
i ograniczenie poziomu bezrobocia jest jakość zasobów ludzkich. O ich jakości decyduje poziom
wykształcenia, kwalifikacje zawodowe i wiedza ogólna mieszkańców umożliwiająca szybkie
przekwalifikowanie się w toku życia zawodowego. Jest to tzw. mobilność zawodowa. Kształcenie
staje się procesem trwającym od młodości po cały okres życia zawodowego.
Niedostateczny rozwój aktywnych form wsparcia dla osób zagrożonych dezintegracją społeczną
i zawodową może prowadzić do ich społecznego wykluczenia. Dużym utrudnieniem w prowadzeniu
aktywnej pomocy społecznej jest niewielka ilość organizacji pozarządowych obejmująca swym
zasięgiem teren Gminy Lichnowy
33
Oczekiwane efekty
- realizacja projektów edukacyjnych
- rozwijanie zainteresowań i zdobywanie nowych umiejętności przez uczniów
Lp.
Kierunki działań
1.4.1
Systematyczna organizacja zajęć wyrównawczych oraz korekcyjno-kompensacyjnych w szkołach
adekwatnie do potrzeb
1.4.2
Rozwój zajęć pozalekcyjnych w szkole i poza szkołą oraz kół zainteresowań – zgodnie
z potrzebami uczniów
1.4.3
Organizacja zajęć socjoterapeutycznych w szkołach oraz w świetlicach adekwatnie do potrzeb
1.4.4
Rozwój doradztwa i poradnictwa zawodowego dla uczniów szkół
Wskaźniki
Definicja
Wartość bazowa
Wartość
Częstotliwość
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
1. Liczba uczniów objętych
167
167
pomocą psychologiczno-
(rok szkolny 2013/2014,
(rocznie)
pedagogiczną w szkole i
poza nią
Szkoły
Raz w roku
Szkoły,
2013/2014)
2. Ilość godzin
przeprowadzonych zajęć
Raz w roku
2372
3616
(rok szkolny 2013/2014,
(rocznie)
2013/2014)
- szkoły
- Gminny Ośrodek Kultury i Sportu
- Urząd Gminy
- Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
- Biblioteka Publiczna
- policja
34
GOKiS
- budżet gminy
CEL STRATEGICZNY 2
DZIAŁANIA
NA
RZECZ
AKTYWNOŚCI
SPOŁECZNEJ
MIESZKAŃCÓW
ORAZ ROZWOJU ŚRODOWISKA LOKALNEGO
Jednym z problemów społecznych jest niska aktywność społeczna mieszkańców. Pełnienie przede
wszystkim roli biorcy, małe chęci wykazania się, lenistwo, brak liderów czy obawa przed
ośmieszeniem powodują brak zainteresowania taką formą działalność w życiu publicznym.
Niska
aktywność społeczna powoduje nawarstwianie problemów takich jak m.in. braki w ofercie spędzania
czasu wolnego, wzrost przestępczości, brak możliwości rozwijania talentów przez dzieci i młodzież,
wykluczenie społeczne czy niski poziom świadomości mieszkańców nt. zdrowia, ekologii.
Komplementarność
Cel strategiczny 1 Właściwie funkcjonująca rodzina
b) Strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie malborskim na lata 2008-2015
Cel główny 7: Wielokierunkowa współpraca administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi
celu realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej
1. Wykorzystanie zasobów instytucjonalnych i społecznych
2. Angażowanie i aktywizowanie lokalnej społeczności
3. Kierowanie działań w pierwszej kolejności do osób i grup wykluczonych i zagrożonych
wykluczeniem oraz do ich otoczenia
Cele operacyjne
2.1 Tworzenie warunków sprzyjających włączaniu mieszkańców w aktywność społeczną
2.2 Wspieranie rozwoju i współpracy z organizacjami pozarządowymi na rzecz społeczności lokalnej
2.3 Budowanie poczucia odpowiedzialności społecznej mieszkańców
2.4 Wspieranie i współpraca z radami sołeckimi
35
Cel operacyjny 2
Tworzenie warunków sprzyjających włączaniu mieszkańców w aktywność społeczną
Aktywność społeczna zaliczana jest do podstawowych potrzeb człowieka. Stanowi warunek
prawidłowego rozwoju, umożliwia prowadzenie twórczego trybu życia oraz opóźnia potrzeby
starzenia. Rozwój aktywności społeczności lokalnej stanowi fundament rozwoju lokalnego
tzn. procesu polegającego na rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych, gospodarczych,
kulturalnych i stwarzania warunków do zaspakajania potrzeb mieszkańców.
Oczekiwane efekty
- integracja społeczności lokalnej i grup społecznych oraz zwiększenie ich aktywności
- wzrost liczby inicjatyw społecznych
Lp.
Kierunki działań
2.1.1
Organizacja imprez kulturalno-rozrywkowych wraz z promocją aktywnego wypoczynku
i zdrowego stylu życia
2.1.2
Promowanie i wspieranie inicjatyw integrujących różne grupy wiekowe m.in. poprzez
wolontariat szkolny i seniorów
2.1.3
Rozwój ekonomii społecznej
2.1.4
Wspieranie i promowanie różnego rodzaju partnerstw na rzecz aktywności społecznej
Wskaźniki
Definicja
Wartość bazowa
Wartość
Częstotliwość
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
1. Liczba zorganizowanych imprez
kulturalno-rozrywkowych
2. Liczba akcji promujących
inicjatywy obywatelskie
36
36
(rocznie)
8
15
(rocznie)
36
Raz w roku
GOKiS
Raz w roku
Szkoły, Radni,
Rady sołeckie
- szkoły
- Urząd Gminy
- Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Społecznych
- policja
- sołectwa
- kościół
- budżet gminy
Cel operacyjny 2.2
Wspieranie rozwoju i współpracy z organizacjami pozarządowymi na rzecz społeczności lokalnej
Organizacje pozarządowe mogą istotnie wpływać na podniesienie jakości życia mieszkańców poprzez
podejmowanie działań na rzecz określonych grup społecznych lub całego społeczeństwa. Charakter
działań dostarczanych przez te organizacje można uznać za szczególnie efektywne, ponieważ opierają
się często na wolontaryjnej pracy ich członków i sympatyków.
Oczekiwane efekty
- powstanie lokalnych grup działania, nowych organizacji pozarządowych
-wzrost zaangażowania organizacji lokalnych na rzecz społeczeństwa
Lp.
Kierunki działań
2.2.1 Promowanie i wspieranie rozwoju i funkcjonowania organizacji pozarządowych
2.2.2 Wspieranie rozwoju kół gospodyń wiejskich
2.2.3 Wspieranie funkcjonowania ochotniczych straży pożarnych
2.2.4 Wspieranie rozwoju klubów sportowych
2.2.5 Rozwój
platformy
umożliwiającej
wymianę
informacji
o
działalności
pozarządowych i innych podmiotów funkcjonujących na terenie gminy
37
organizacji
Wskaźniki
Definicja
Wartość bazowa
Wartość
Częstotliwość
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
Liczba środków finansowych
23.000
23.000
(stan na III kw. 2014)
(rocznie)
Liczba organizacji pozarządowych i
13
13
innych podmiotów działających na
(rocznie)
przeznaczonych na wspieranie i
Raz w roku
UG
Raz w roku
UG
rozwój organizacji pozarządowych
w gminie
rzecz mieszkańców
- Urząd Gminy
- szkoły
- koła gospodyń wiejskich
- kluby sportowe
- Ochotnicza Straż Pożarna
- budżet gminy
Cel operacyjny 2.3
Budowanie poczucia odpowiedzialności społecznej mieszkańców
Brak aktywności i kontaktów interpersonalnych oznacza wykluczenie z życia społecznego. Potrzebni
są liderzy, którzy swoim zapałem i dobrymi pomysłami „zarażą” innych. Lider to osoba zjednująca
ludzi dla realizacji wspólnych idei. Osoba, za którą podążają inni z własnego wyboru a nie
z przymusu. Umiejętne wpływanie na innych nie polega na wywieraniu presji, ale na oddziaływaniu
siłą własnej osobowości.
38
Oczekiwane efekty
- zwiększenie aktywności mieszkańców gminy
- wzrost poczucia przynależności do danej społeczności i odpowiedzialności za procesy w niej
zachodzące
Lp.
Kierunki działań
2.3.1
Organizowanie kampanii edukacyjno-społecznych
2.3.2
Wspieranie liderów społecznych
2.3.3. Promocja dobrych praktyk społecznych i obywatelskich
2.3.4
Budowanie tożsamości lokalnej
Wskaźniki
Definicja
Wartość bazowa
Wartość
Częstotliwość
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
1. Liczba kampanii
edukacyjno-społecznych
1
1
(rocznie)
Podmioty wiodące odpowiedzialne za realizacje
- Urząd Gminy
- szkoły
- policja
- budżet gminy
39
Raz w roku
Szkoły, Radni,
Rady sołeckie
Cel operacyjny 2.4
Wspieranie i współpraca z radami sołeckimi
Promocja idei odnowy wsi, jako nowatorskiej koncepcji rozwoju obszarów wiejskich przyczynia się
do aktywizacji mieszkańców wsi. Wspólne podejmowanie decyzji to aktywne uczestnictwo, godzenie
sprzeczności oraz integracja społeczności. Dzięki temu mieszkańcy będą bardziej stawali
się gospodarzami miejsca, w którym żyją.
Oczekiwane efekty
- zbudowanie tożsamości wsi
- wykonanie przedsięwzięć poprawiających standard życia
- wzrost poczucia wspólnoty i współodpowiedzialności
Lp.
Kierunki działań
2.4.1
Wspieranie działalności rad sołeckich
2.4.2
Wyodrębnianie funduszu sołeckiego celem pobudzania inicjatyw lokalnych
i zaspakajania
potrzeb mieszkańców
2.4.3
Wspieranie inicjatyw organizowanych przez rady sołeckie
Wskaźniki
Definicja
Wartość bazowa
Wartość
Częstotliwość
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
Liczba inicjatyw
zorganizowanych przez rady
0
1
(rocznie)
sołeckie
- Urząd Gminy
- sołectwa
- budżet gminy
40
Raz w roku
Rady sołeckie
Cel strategiczny 3
PRAWIDŁOWO FUNKCJONUJĄCA RODZINA
Przesłanki
Prawidłowo funkcjonująca rodzina stanowi podstawową strukturę każdego społeczeństwa. Sytuacja
panująca w rodzinie jest miernikiem tego, co dzieje się w społeczeństwie. Nieprawidłowe
funkcjonowanie rodziny, błędne lub złe wypełnianie ról społecznych powoduje jej destrukcję
i przekazanie złych wzorców, z którymi identyfikują i utożsamiają się dzieci. Polityka społeczna
powinna być ukierunkowana na wzmacnianie podstawowych funkcji rodzin, wspieranie ich oraz
umożliwienie i inspirowanie do coraz większego udziału w życiu społecznym. „Działania u podstaw”
stają się gwarantem rozwoju społeczeństwa obywatelskiego jak również ograniczenia skali problemów
społecznych i ich negatywnych skutków, wpływają na zwiększenie poziomu kapitału społecznego
przyczyniającego się do rozwoju regionalnego.
Komplementarność
Cel strategiczny 1 Właściwie funkcjonująca rodzina
Cel strategiczny 2 Integrująca rola polityki społecznej
Cel strategiczny 3 Aktywni seniorzy
Cel strategiczny 4 Włączenie społeczne osób niepełnosprawnych
b) Strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie malborskim na lata 2008-2015
Cel główny 2 Sprawny system zapobiegania kryzysom rodziny oraz kompleksowe wsparcie rodziny
Cel główny 4 Marginalizacja grup społecznych
Cel główny 6 Stworzenie warunków sprzyjających integracji społecznej i zawodowej osób
niepełnosprawnych. Budowa systemu wsparcia osób w wieku starszym.
Cel główny 7 Wielokierunkowa współpraca administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi
w celu realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej
c) Powiatowy program pomocy dziecku i rodzinie w powiecie malborskim na lata 2008-2015
d) Program wspierania osób niepełnosprawnych w powiecie malborskim na lata 2008-2015
e) Powiatowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Powiecie Malborskim na lata
2011-2015
f) Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie
Lichnowy
g) Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2014 rok
h) Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2014 rok
i) Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2012-2014
41
1. Wzmocnienie podstawowych funkcji rodziny
2. Mniejsza liczba przypadków przemocy w rodzinie
3. Większa świadomość na temat negatywnych skutków uzależnień
Cele operacyjne
3.1 Wspieranie rodzin w sprawowaniu funkcji opiekuńczo-wychowawczych
3.2 Tworzenie warunków sprzyjających aktywności rodziny oraz promocja zdrowego stylu życia
3.3 Wspieranie rodzin w kryzysie
3.4 Wspieranie rodzin z osobą niepełnosprawną, starszą i osób samotnych
3.5 Tworzenie i rozwijanie wysokich standardów jakości usług instytucji pomocy społecznej
Cel operacyjny 3.1
Wspieranie rodzin w sprawowaniu funkcji opiekuńczo-wychowawczych
Rodzina jest podstawowy środowiskiem gwarantującym prawidłowy rozwój dziecka i zaspokojenia
jego potrzeb. Na dość wysokim poziomie utrzymuje się liczba rodzin mających trudności
w wypełnianiu podstawowych funkcji. Brak stałych źródeł utrzymania, trudne warunki zamieszkania
powodują niezaspokojenie podstawowych potrzeb biologicznych, rozwojowych i wychowawczych.
Coraz częstszym zjawiskiem jest: niezaradność opiekuńczo-wychowawcza rodziców, nasilający
się problem uzależnień dorosłych, młodzieży i dzieci, bark właściwej opieki nad dziećmi oraz przemoc
w rodzinie.
Oczekiwane efekty
- wzmocnienie rodzin w prawidłowym pełnieniu swoich funkcji
- rozwinięte poradnictwo specjalistyczne
- ograniczenie liczby rodzin dysfunkcyjnych
42
Lp.
Kierunki działań
3.1.1
Wspieranie poradnictwa indywidualnego i grupowego
3.1.2
Propagowanie prawidłowych wzorców rodziny
3.1.3
Systematyczne oddziaływanie na rodzinę biologiczną w celu pozostawienia dziecka
w rodzinie m.in. poprzez wsparcie asystenta rodziny
3.1.4
Diagnozowanie potrzeb dzieci i młodzieży zagrożonej marginalizacją
3.1.5
Tworzenie i realizacja programów społecznych podnoszących kompetencje opiekuńczowychowawczo- rodzicielskie
Wskaźniki
Definicja
Wartość bazowa
Wartość
Częstotliwość
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
Liczba godzin świadczonego
poradnictwa specjalistycznego
215
430
(sem. II roku
(rocznie)
Raz w roku
Szkoły
Raz w roku
GOPS
szkolnego 2013/2014)
Liczba rodzin objętych
wsparciem asystenta rodziny
5
Co najmniej 5
(rocznie)
- szkoły
- Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
- Urząd Gminy
- sąd
- ośrodek zdrowia
- policja
- budżet gminy
43
Cel operacyjny 3.2
Tworzenie warunków sprzyjających aktywności rodziny oraz promocja zdrowego stylu życia
Środowiskami kluczowymi dla rozwoju dziecka są rodzina i szkoła. To na nich spoczywa obowiązek
tworzenia warunków sprzyjających promocji i ochronie zdrowia. Szczególnie ważne są działania
związane z edukacją zdrowotną, promocją zdrowego stylu życia oraz profilaktyką chorób dzieci
i młodzieży. Ludzie zdają sobie sprawę, że ich styl życia jest nieodpowiedni. Odżywiają się
niezgodnie z racjonalnymi normami, biernie spędzają czas wolny ignorując przy tym wypoczynek
czynny.
Oczekiwane efekty
- większa świadomość mieszkańców o aktywnych formach spędzania czasu
- poszerzenie wiedzy mieszkańców w zakresie profilaktyki zdrowotnej oraz zdrowego trybu życia
Lp.
Kierunki działań
3.2.1
Rozwój istniejących i tworzenie nowych form wsparcia pozaszkolnego dla dzieci i młodzieży
3.2.2
Utrzymanie i rozbudowa infrastruktury zapewniającej aktywne formy spędzania czasu
wolnego
3.2.3
Współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz rodziny
3.2.4
Wdrażanie preferencyjnych pakietów rodzinnych (np. kino, muzeum)
3.2.5
Podejmowanie działań profilaktycznych dotyczących zdrowego stylu życia
3.2.6
Podejmowanie działań na rzecz edukacji ekologicznej
Wskaźniki
Definicja
Wartość bazowa
Wartość
Częstotliwość
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
Ilość zorganizowanych
3
3
kampanii społecznych
(rocznie)
44
Raz w roku
Szkoły, Rady
sołeckie, Radni
- Urząd Gminy
- szkoły
- ośrodek zdrowia
- budżet gminy
Cel operacyjny 3.3
Wspieranie rodzin w kryzysie
Kryzys oznacza przejściowy stan nierównowagi wewnętrznej wywołany przez krytyczne wydarzenie
bądź wydarzenia życiowe, wymagające istotnych zmian i rozstrzygnięć. Współczesne rodziny
doświadczają kryzysu o różnej etiologii. Coraz wyraźniej odciska się piętno bezrobocia, ubóstwa,
które generują inne negatywne zjawiska dotykające członków rodziny m. in. przemoc w rodzinie,
nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży, przestępczość czy też uzależnienia od środków
psychoaktywnych. W celu uzyskania trwałych efektów readaptacji społecznej rodzin dotkniętych
kryzysem niezbędne jest przyjęcie przez nich zewnętrznych oddziaływań stabilizujących
oraz świadome uczestnictwo w różnego rodzaju formach oddziaływań readaptacyjnych o charakterze
kreująco- rozwojowym.
Oczekiwane efekty
- tworzenie nowych form pomocy rodzinie
- zwiększenie poczucia bezpieczeństwa wśród ofiar
45
Lp.
Kierunki działań
3.3.1
Rozwój poradnictwa specjalistycznego (np. pomoc psychologiczna, prawna)
3.3.2
Bieżąca współpraca z instytucjami działającymi na rzecz przeciwdziałania sytuacjom
kryzysowym
3.3.3
Edukowanie, tworzenie oferty pomocowej dla uzależnionych i współuzależnionych
mieszkańców gminy m.in. poprzez tworzenie grup wsparcia
3.3.4
Opracowanie i realizacja Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego
3.3.5
Realizacja Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie m.in. poprzez
realizację działań profilaktycznych oraz realizację procedury Niebieskiej Karty
Wskaźniki
Definicja
Wartość bazowa
Wartość
Częstotliwość
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
Ilość zorganizowanych projektów i
11
11
programów profilaktyczno-
(rok szkolny
(rocznie)
edukacyjnych
2013/2014,
Raz w roku
Szkoły,
Ośrodek
Zdrowia
2013/2014)
Ilość spotkań Zespołu
3
Raz na
Interdyscyplinarnego
kwartał
3
3
(rocznie)
Ilość posiedzeń Gminnej Komisji
Rozwiązywania Problemów
Społecznych
- Zespół Interdyscyplinarny
- Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
- Urząd Gminy
- szkoły
- policja
- ośrodek zdrowia
- kuratorzy
46
Raz w roku
ZI, Grupy
robocze
Raz w roku
GKRPA
- budżet gminy
- budżet powiatu
Cel operacyjny 3.4
Wspieranie rodzin z osobą niepełnosprawną, starszą i osób samotnych
Kluczowymi problemami ograniczającymi pełne i satysfakcjonujące funkcjonowanie osób
niepełnosprawnych, starszych czy osób samotnych są różnego typu ograniczenia, w tym fizyczne,
psychologiczne, architektoniczne i bariery o charakterze socjalnym. Częstym problemem tej grupy
osób jest poczucie samotności, bezsilności oraz brak właściwej opieki i możliwości jej zapewnienia
na poziomie zgodnym z indywidualnymi potrzebami. Wymagają szczególnego systemowego podejścia
rozwiązującego ich problemy dnia codziennego i ułatwiającego im w miarę aktywne funkcjonowanie
społeczne.
Oczekiwane efekty
- poprawa jakości życia i codziennego funkcjonowania osób niepełnosprawnych, starszych
i samotnych
- zwiększenie poczucia bezpieczeństwa osób i rodzin, do których adresowane są zadania
- zwiększenie wrażliwości i gotowości środowiska lokalnego do działań nakierowanych na obszar
problemów osób wymagających wsparcia
Lp.
Kierunki działań
3.4.1
Systematyczna współpraca GOPS z instytucjami działającymi na rzecz poprawy jakości
życia osób niepełnosprawnych i samotnych
3.4.2
Zapewnienie osobom potrzebującym opieki w miejscu zamieszkania
3.4.3
Wspieranie rozwoju usług sąsiedzkich i innych form pomocy (np. teleopieka)
47
Wskaźniki
Definicja
Wartość bazowa
Wartość
Częstotliwość
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
1. Liczba osób korzystających z
33
40
opieki w miejscu zamieszkania
(rocznie)
Raz w roku
GOPS
- Urząd Gminy
- ośrodek zdrowia
- sołectwa
- budżet gminy
Cel operacyjny 3.5
Tworzenie i rozwijanie wysokich standardów jakości usług instytucji pomocy społecznej
Gwarantem wysokiej jakości oferowanych usług, wysokich standardów obsługi klienta jest
doskonalenie procesów zarządzania zasobami ludzkimi Stwierdzenie to staje się ważne
w odniesieniu do instytucji pomocy społecznej, z uwagi na charakter usług świadczonych przez
jej pracowników, szczególnie pracowników socjalnych oraz grupę odbiorców tych usług. Czynnikiem
mającym zasadniczy wpływ na to, w jaki sposób usługa jest realizowana są kompetencje zawodowe
pracownika. Jakość realizowanej pracy, skuteczność podejmowanych działań decyduje o efektywności
instytucji oraz poziomu realizacji jej celów strategicznych.
48
Oczekiwane efekty
- profesjonalna i nastawiona na rozwój kadra pomocy i integracji społecznej, elastycznie reagująca
i dostosowująca interwencje do zaistniałych potrzeb
- podniesienie jakości usług
- skuteczniejsze działania pracowników służb społecznych
Lp.
Kierunki działań
3.5.1
Stałe doskonalenie zawodowe kadry pomocy społecznej
3.5.2
Zapewnienie optymalnego poziomu zatrudnienia adekwatnego do realizowanych zadań
z uwzględnieniem specjalistów
3.5.3
Zapewnie optymalnych warunków pracy dla kadry pomocy społecznej
Wskaźniki
Definicja
Wartość bazowa
Wartość
Częstotliwość
docelowa do
pomiaru
Źródło
2020
1. Ilość zatrudnionych
specjalistów
4
co najmniej
4 (rocznie)
8
5
(rocznie)
2. Liczba pracowników
podnoszących swoje kwalifikacje
- Urząd Gminy
- Urząd Marszałkowski – Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej
- budżet gminy
49
Raz w roku
GOPS
Raz w roku
GOPS
8. SYSTEM REALIZACJI I MONITORINGU
Monitorowanie wdrażania i realizacji założeń Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych na terenie Gminy Lichnowy na lata 2014-2020 jest głównym warunkiem realizacji celów
określonych w tym dokumencie. Z upływem czasu istotnym działaniem będzie ocena założeń, które
mogą się dezaktualizować w związku ze zmianami sytuacji gminy, regionu i kraju, a które mogą się
pojawić na przestrzeni czasu obowiązywania strategii. W przypadku takich zmian konieczna będzie
modyfikacja kierunków działań.
W celu prowadzenia stałego monitoringu Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych na terenie Gminy Lichnowy na lata 2014-2020, Wójt Gminy powoła zespół
ds. monitoringu realizacji Strategii. Zespół będzie się składał z przedstawicieli władz samorządowych,
pracowników ośrodka pomocy społecznej, przedstawicieli instytucji pomocowych z terenu gminy oraz
organizacji pozarządowych. Monitoring dokonywany będzie raz na rok. Podstawą monitorowania
i ewaluacji strategii będą raporty z jej realizacji. Zgromadzone dane i wnioski po przeprowadzeniu
monitoringu zespół przekaże Wójtowi Gminy. Oprócz informacji obejmujących miniony rok, raporty
powinny odnosić się również do danych z poprzednich raportów tak, aby możliwa była ocena
postępów strategii od początku jej realizacji.
Podstawowym narzędziem monitorowania realizacji strategii będzie:
- baza informacji i wskaźników określonych na poziomie celów operacyjnych strategii, każdy
wskaźnik oprócz wartości będzie zawierać metrykę obejmującą definicję, jednostkę pomiaru,
częstotliwość pomiaru i źródło danych.
9. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
Zakłada się, że źródłami finansowania lub współfinansowania przedsięwzięć przewidzianych
do realizacji w Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy
Lichnowy na lata 2014-2020 będą: środki z budżetu państwa, środki z programów zewnętrznych,
środki własne.
50
SPIS TABEL
STR.
Tabela nr 1. Liczba mieszkańców Gminy Lichnowy na lata 2011-2013 ………………………….…..15
Tabela nr 2. Liczba kobiet w ogólnej liczbie mieszkańców Gminy Lichnowy ……………………….15
Tabela nr 3. Liczba ludności wg wieku………………………………………………………….…….16
Tabela nr 4. Liczba bezrobotnych w Gminie Lichnowy…………………………………………….....16
Tabela nr 5. Bezrobotni w Gminie Lichnowy ze względu na wykształcenie……………………….…16
Tabela nr 6. Bezrobotni w gminie ze względu na wiek…………………………………………….….17
Tabela nr 7. Liczba rodzin i osób, którym udzielono pomocy i wsparcia……………………………..18
Tabela nr 8. Liczba osób i rodzin, którym przyznano świadczenie……………………………….…...18
Tabela nr 9. Liczba osób niepełnosprawnych ze względu na płeć………………………………..……19
Tabela nr 10. Powody udzielania pomocy i wsparcia rodzinom gminy Lichnowy…………….……...19
Tabela nr 11. Dożywianie w latach 2011-2013…………………………………………………….….20
Tabela nr 12. Liczba rodzin współpracujących z asystentem rodziny………………………..………..20
Tabela nr 13. Liczba urodzeń żywych……………………………………………………….………...21
Tabela nr 14. Liczba zgonów…………………………………………………………….…………….21
Tabela nr 15. Przyrost naturalny………………………………………………………………….……21
Tabela nr 16. Odpłatność gminy za pobyt w domu pomocy społecznej………………………..……...22
51

gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych na terenie

Transkrypt

Podobne dokumenty

UCHWAŁA Nr IV/40/2007 Rady Gminy Lichnowy z dnia 27 lutego

Wyjazd na Kręgle - Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Lichnowach

Komunikat Gminnej Komisji Wyborczej w Lichnowach z dnia 28

Wyniki turnieju w piłce nożnej halowej

UCHWAŁA NR…………………. Rady Gminy Lichnowy z dnia

Równać Szanse 2007 – Regionalny Konkurs Grantowy

Relacja z II turnieju piłki nożnej o puchar Gminnego Ośrodka Kultury