BIGNONIOWATE (Bignoniaceae) BŁOTNIOWATE (Nyssaceae)
Transkrypt
BIGNONIOWATE (Bignoniaceae) BŁOTNIOWATE (Nyssaceae)
BIGNONIOWATE (Bignoniaceae) WYSTĘPOWANIE: obszary tropikalne i subtropikalne (gł. Ameryki Pd.), z jedynie niewieloma przedstawicielami w krainach o klimacie umiarkowanym. Ponad 100 rodzajów i ponad 800 gatunków. MORFOLOGIA: drzewa i krzewy, często pnącza o zdrewniałych łodygach, rzadko rośliny zielne. Liście bez przylistków, pojedyncze względnie pierzasto złożone (wówczas końcowy listek przekształcony często w wąs), zwykle naprzeciwlegle ułożone. KWIATY: duże, efektownie zabarwione, grzbieciste i w zasadzie 5-dzielne. Zrosłopłatkowa korona jest od 5-łatkowej do wyraźnie dwuwargowej (u większości). Pręciki od 5 z silną tendencją do 2. Słupek górny o zalążni zwykle 2-komorowej. OWOCE: przeważnie torebka o 2 odpadających klapach, pozostawiających fałszywą przegrodę z nasionami; rzadziej mięsiste niepękające. UŻYTKOWANIE: ozdobne. W Polsce uprawiane północnoamerykańskie i chińskie gatunki z rodzajów: Catalpa, Campsis, Eccremocarpus. Uprawiane w krajach ciepłych dzbaniwo (Crescentia cujete) wytwarza twarde okrywy owocowe używane zamiast naczyń; kigelia (Kigelia africana), zwana kiełbasianym drzewem, jest rośliną leczniczą; rząb (Jacaranda) dostarcza cennego drewna, zwanego palisandrem, oraz surowca farmaceutycznego. JK BŁOTNIOWATE (Nyssaceae) WYSTĘPOWANIE: pd.-wsch. Azja i pd.-wsch. część USA aż po Meksyk. Rodzina liczy zaledwie 9 gatunków. W USA drzewa z rodzaju błotnia (Nyssa) stanowią charakterystyczny składnik lasów porastających błota i moczary, występują tam często z cypryśnikiem błotnym (Taxodium distichum). MORFOLOGIA: drzewa (często pokaźnych rozmiarów), rzadziej krzewy. Liście ułożone skrętolegle, nie podzielone, bez przylistków. KWIATY: drobne, niepozorne, zielonkawobiałe, promieniste. Przeważnie rozdzielnopłciowe, męskie zebrane w gęste kwiatostany, osadzone na długich szypułkach; żeńskie pojedyncze, siedzące. W zasadzie są 5-krotne, mają zredukowany do 5 niewielkich ząbków kielich i niewielkie, wolne płatki korony (w kwiatach żeńskich mogą ulec całkowitej redukcji). Dno kwiatowe płaskie lub wklęsłe. Pręcikowie w 2 okółkach, a więc jest tu najczęściej 10 pręcików (w rzadko spotykanych kwiatach obu- płciowych liczba pręcików wzrasta czasem do 16!). Słupek dolny, zbudowany z 2 owocolistków. Zalążnia 1-komorowa. OWOCE: najczęściej pestkowiec. Nasiona z tkanką odżywczą. UŻYTKOWANIE: błotnia leśna (Nyssa silvatica) jest czasami sadzona w celach ozdobnych w parkach; jej liście jesienią przebarwiają się wyjątkowo atrakcyjnie. JK – 10 –