Język polski

Przedmiotowe zasady oceniania z języka polskiego w Zespole Szkół w Laszkach Gimnazjum
Wstęp
Kryteria oceniania i wymagania edukacyjne opracowane przez zespół nauczycieli języka polskiego w oparciu
o Wewnątrzszkolne Zasady Oceniania, podstawę programową i realizowany w gimnazjum program nauczania języka
polskiego dla klas I - III „Słowa na czasie”.
Przedmiotowy system oceniania ma na celu:
1. przekazywać informacje o rozwoju i postępach ucznia,
2. diagnozę potrzeb indywidualnych ucznia oraz przyczyn trudności w nauce,
3. klasyfikację uczniów,
4. porównywanie osiągnięć,
5. motywowanie uczniów do aktywnej pracy i zaangażowania w proces uczenia się,
6. wspieranie rozwoju intelektualnego uczniów,
7. odzwierciedlanie postępów uczniów z opiniami poradni pedagogiczno- psychologicznej, w zdobywaniu wiedzy
i umiejętności z języka polskiego zgodnie ze wskazaniami i zaleceniami poradni,
8. ewaluację - ocenę efektywności kształcenia.
I . Zasady współpracy nauczyciela z uczniem
1. Uczeń jest zobowiązany przychodzić na lekcje przygotowany, przez co rozumie się:
a) posiadanie zeszytu, podręcznika, wymaganych pomocy naukowych,
b) znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji,
c) wykonanie pracy domowej zadanej w przeddzień lub z tygodniowym wyprzedzeniem,
d) przeczytanie zadanego przez nauczyciela tekstu literackiego.
2. Nieprzygotowanie do lekcji pociąga za sobą wpisanie oceny niedostatecznej do dziennika.
3. Trzy razy w semestrze uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie do lekcji, czyli brak zeszytu, podręcznika, brak
pracy domowej (za wyjątkiem „wypracowania" zapowiedzianego wcześniej). O fakcie nieprzygotowania uczeń informuje
nauczyciela na początku lekcji. Nauczyciel odnotowuje brak nieprzygotowania w dzienniku wpisując literę N. Punkt ten
nie dotyczy zapowiedzianych wcześniej prac klasowych, sprawdzianów, dyktand oraz lektur, których termin omawiania
był z uczniami uzgadniany wcześniej.
4. W przypadku przekroczenia powyższej granicy uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną.
5. Każdy uczeń ma prawo do zdobycia dodatkowych ocen za prace nadobowiązkowe zlecone przez nauczyciela bądź
podjęte z własnej inicjatywy. Za wykonanie dodatkowych prac nadobowiązkowych nauczyciel może wystawić uczniowi
ocenę celującą, bardzo dobrą lub dobrą. Brak lub źle wykonana praca nadobowiązkowa nie może być podstawą do
ustalenia uczniowi oceny niedostatecznej, dopuszczającej lub dostatecznej.
6. Prowadzenie zeszytów przedmiotowych:
a) uczeń zobowiązany jest posiadać zeszyt przedmiotowy. Brak zeszytu upoważnia nauczyciela do wpisania
w dzienniku lekcyjnym oceny niedostatecznej z przedmiotu,
b) w zeszycie przedmiotowym uczeń zamieszcza notatki w formie ustalonej przez nauczyciela,
c) każdy zeszyt sprawdzany jest pod względem kompletności notatek, ich poprawności merytorycznej, estetyki oraz
poprawności ortograficznej,
d) uczeń ma obowiązek uzupełniania notatek w zeszycie za czas nieobecności,
e)uczeń ma prawo do własnych notatek z lekcji w zeszycie dodatkowym.
1
7. Zasady poprawy i uzupełniania prac pisemnych:
a) uczeń ma możliwość uzupełnienia wiadomości i umiejętności oraz ponownego napisania pracy pisemnej w drugim
terminie (w przeciągu 2 tygodni).
b) uczeń, który opuścił pracę klasową z przyczyn usprawiedliwionych lub otrzymał ocenę niedostateczną, może ją
napisać w ciągu dwóch tygodni od dnia powrotu do szkoły. Termin i czas wyznacza nauczyciel tak, aby nie zakłócać
procesu nauczania pozostałych uczniów;
c) w przypadku opuszczenia przez ucznia co najmniej 25% zajęć edukacyjnych nauczyciel może wyznaczyć mu
pisemny sprawdzian frekwencyjny z materiału realizowanego w okresie nieobecności ucznia;
II. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów
1. Praca klasowa – praca pisemna, trwająca co najmniej 45 minut, w trakcie której zostają sprawdzone umiejętności
uczniów w zakresie komponowania przewidzianych programem form wypowiedzi oraz poziom ich wiedzy
merytorycznej. Nauczyciel informuje uczniów o terminie pracy klasowej, o formach podawczych, które się na niej
pojawią oraz o zakresie obejmowanego przez nią materiału co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem.
Prace klasowe mogą być przeprowadzone w dwóch różnych formach:
a) Nauczyciel przygotowuje temat pracy z wyznaczonego wcześniej zakresu materiału i jasno określona wymaganą
formę wypracowania.
b) Nauczyciel przedstawia zestaw trzech tematów prac możliwych do zrealizowania za pomocą krótszych form
pisemnych (zaproszenie, przepis, instrukcja, podanie itp.). Uczniowie wypowiadają się na wszystkie przedstawione im
tematy. Nauczyciel ocenia każdy temat wg kryteriów dostosowanych do konkretnej formy wypowiedzi.
2 . Test (do wyboru forma testu otwartego lub zamkniętego) – test trwa co najmniej 45 minut i może obejmować
materiał nawet z całego półrocza. Nauczyciel informuje uczniów o terminie testu i zakresie objętego nim materiału co
najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem.
a) Test diagnozujący - praca pisemna przeprowadzana na początku roku szkolnego w postaci zadań (pytań)
otwartych, wielokrotnego wyboru lub innej formie ustalonej przez nauczyciela.
b) Testy jednokrotnego wyboru są oceniane w sposób standardowy, tj. za każdą prawidłową odpowiedź
przydziela się 1 punkt, a za każdą fałszywą lub brak odpowiedzi - 0 punktów.
c) Nauczyciel może zastosować (po wcześniejszym poinformowaniu uczniów) w testach jednokrotnego wyboru
następujące zasady oceniania: za każdą prawidłową odpowiedź jeden punkt, za każdą nieprawidłową minus jeden punkt, brak odpowiedzi - zero punktów.
3. Sprawdzian – praca pisemna, obejmująca swym zakresem jeden z realizowanych w danym semestrze działów
programu nauczania. Czas trwania tej formy sprawdzania umiejętności uczniów wynosi od 30 do 45 minut. Nauczyciel
informuje uczniów o terminie sprawdzianu oraz o zakresie obejmowanego przez niego materiału co najmniej z
tygodniowym wyprzedzeniem. Ilość sprawdzianów jest uzależniona od ilości przerobionego materiału – ukończonych
działów. Nie powinny się one jednak odbywać częściej niż raz w miesiącu.
4. Kartkówka – to niezapowiedziana (może być zapowiedziana) praca pisemna, obejmująca swym zakresem trzy
ostatnie tematy. Czas trwania kartkówki jest różny w zależności od stopnia trudności obejmowanego przez nią
materiału, nie może być jednak krótszy niż 5 i dłuższy niż 15 minut. Sposób oceniania kartkówki ustala nauczyciel w
zależności od stopnia trudności materiału. Ilość kartkówek nie jest ograniczona i zależy wyłącznie od decyzji
nauczyciela.
5. Odpowiedź ustna – to niezapowiedziane sprawdzenie umiejętności komponowania wypowiedzi ustnej (wysławiania
się) uczniów, wnioskowania oraz ich wiedzy merytorycznej. Swym zakresem odpowiedź ta obejmuje materiał trzech
ostatnich tematów. Nauczyciel ocenie wiedzę ucznia, jego sposób wysławiania się, tj. słownictwo, umiejętność
konstruowania zdań i dłuższych wypowiedzi Uczeń może być wywołany do odpowiedzi kilkakrotnie w ciągu jednego
semestru.
2
6. Udział w lekcji – nauczyciel na bieżąco ocenia udział uczniów w lekcji, tzn. stopień ich przygotowania do zajęć,
aktywność, jakość proponowanych przez nich rozwiązań postawionych problemów itp.
7. Sprawdzenie funkcjonalności i estetyki zeszytu – nauczyciel ocenia zeszyt ucznia, biorąc pod uwagę nie tylko
jego estetykę, lecz przede wszystkim kompletność notatek i zadań oraz ich przejrzystość. Każdy uczeń może mieć
oceniony zeszyt raz w semestrze, zwłaszcza przy ocenianiu semestralnym.
8. Sprawdziany ortograficzne – (dyktanda) – nauczyciel zapowiada dyktando co najmniej na tydzień przed jego
terminem. Kryteria oceniania są uzależnione od zakresu materiału, rozmiarów oraz stopnia trudności sprawdzianu.
a) Za błędy popełnione podczas pisania dyktand punkty są odejmowane od określonej maksymalnej liczby punktów
wg zasady: - błąd I stopnia – 1 pkt , - błąd II stopnia – 0,5 pkt, za 3 błędy interpunkcyjne 1 pkt.
b) Za błędy I stopnia uważa się pisownię
-
- ó, u, rz, ż, ch, h;
„nie” z czasownikami, rzeczownikami, przymiotnikami, przysłówkami, imiesłowami, zaimkami;
wielką i małą literą;
wyrazów z en, em, on, om, ą, ę;
cząstki -by z różnymi częściami mowy;
zakończeń typu –ii, -ji. - opuszczenie wyrazu.
c) Błędy II stopnia to inne błędy, np.: ą, ę z utratą dźwięczności, zmiękczenia, opuszczone pojedyncze litery,
przestawienie wyrazów w zdaniu, zniekształcone końcówki wyrazów.
d) W rezultacie przyjmuje się następującą skalę ocen:
w klasie pierwszej
20-19 pkt. – bardzo dobry
18-17 pkt. – dobry
16-14 pkt. – dostateczny
13-11 pkt. – dopuszczający
10-0 pkt. – niedostateczny
w klasie drugiej
20 -19pkt. – bardzo dobry
18-17 pkt. – dobry
16-15 pkt. – dostateczny
14-13 pkt. – dopuszczający
12-0 pkt. – niedostateczny
w klasie trzeciej
20 pkt. – bardzo dobry
19-18 pkt. – dobry
17-16 pkt. – dostateczny
15-13 pkt. – dopuszczający
12-0 pkt. – niedostateczny
3
Ocenę celującą uczeń może otrzymać za prawidłowy zapis dodatkowych wyrazów o szczególnym stopniu trudności.
e) W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono dysleksję potwierdzoną pisemną opinią poradni psychologicznopedagogicznej lub innej upoważnionej poradni specjalistycznej, nauczyciel obniża wymagania na ocenę dopuszczającą
z dyktand o 2 punkty.
Uczeń nie otrzymuje punktów karnych za błędy typu:
• zapis dużych i małych liter w środku wyrazu,
• błędy w zapisie połączeń: -en, -em, -on, -om,
• zastąpienie głosek innymi o podobnych cechach fonetycznych (np. b, p),
• brak znaków diakrytycznych (ogonka, kreski nad literą,, kropki nad „i”),
• niewłaściwe przeniesienie wyrazu, • błędny zapis rzadziej używanych liter (h - H, f - F, l - L) i wyrazów.
• pomyłka lub brak litery w wyrazie,
f) W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono dysortografię potwierdzoną pisemną opinią poradni psychologicznopedagogicznej lub innej upoważnionej poradni specjalistycznej, nauczyciel stosuje ocenę opisową.
9. Wypracowania – oceniając prace pisemne uczniów nauczyciel powinien brać pod uwagę następujące kryteria:
1. Stopień zgodności treści z tematem. Rozumienie tematu.
2. Stopień samodzielności w opracowaniu tematu. Samodzielność.
3. Wartość materiału faktograficznego. Poziom wiadomości, umiejętność dobrania lektury, cytaty.
4. Stopień wyczerpania tematu.
5. Kompozycję pracy, zgodność z formą (lub dobór formy), planowość, spójność tekstu, jednolitość konwencji.
6. Walory stylistyczne pracy, bogactwo i stosowność słownictwa, urozmaicenie składni.
7. Poprawność językową (słownictwo i gramatyka).
8. Poprawność ortograficzną i interpunkcyjną.
9. Estetykę pracy: pismo, przejrzystość struktury tekstu, akapity itd.
Pod koniec każdego semestru uczeń powinien posiadać co najmniej dwie sprawdzone i ocenione prace pisemne.
Wypracowania oraz krótsze formy wypowiedzi np. zaproszenie, oceniane są wg systemu kryterialnego opracowanego
przez nauczycieli polonistów.
III. Sposób oceniania prac pisemnych.
1.Za każde zadanie przyznaje się określoną liczbę punktów. Punkty są sumowane i zamieniane na ocenę według
następujących wskaźników procentowych:
36%
- 40,49 %
- dopuszczający
70,5 % - 77,49 %
- dobry
40,5 % - 45,49 %
dopuszczający
77,5 % - 84,49 %
dobry
45,5 % - 50,49%
+ dopuszczający
84,5 % - 90,49 %
+ dobry
50, 5 % - 57,49%
- dostateczny
90,5 % - 95,49 %
- bardzo dobry
57,5 % - 64,49 %
dostateczny
95,5 % - 98,49 %
bardzo dobry
64,5 % - 70,49 %
+ dostateczny
98,5 % - 100 %
+ bardzo dobry
Ocenę celującą uczeń może otrzymać za prawidłowe wykonanie zadania dodatkowego, które jest oceniane, jeżeli
uczeń uzyskał wymaganą ilość punktów na ocenę bardzo dobrą.
4
2. Formy wypowiedzi pisemnych są oceniane według następujących wskaźników procentowych:
·
·
·
·
·
91% - 100%
71% - 90%
51% - 70%
36% - 50%
35% - 0%
bardzo dobry (5)
dobry (4)
dostateczny (3)
dopuszczający (2)
niedostateczny (1)
Kryteria oceny pisemnych form wypowiedzi):
a) poziom merytoryczny:
- zrozumienie tematu, zgodność treści z tematem,
- dobór materiału rzeczowego i umiejętne wykorzystanie go w pracy,
- wnioskowanie, uzasadnianie sądów, wartościowanie,
- umiejętne włączanie cytatów do tekstu;
b) kompozycja:
- posługiwanie się określoną formą wypowiedzi,
- konsekwencja kompozycyjna,
- spójność tekstu,
- estetyka pracy;
c) język i styl:
- zgodne z normą posługiwanie się fleksją, frazeologią i składnią,
- bogate słownictwo,
- poprawność ortograficzna i interpunkcyjna,
- funkcjonalność (celowość) zastosowanych form gramatycznych, słownictwa, konstrukcji składniowych.
· W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe
( uniemożliwiające sprostanie wymaganiom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu
nauczania) potwierdzone pisemną opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej upoważnionej
poradni specjalistycznej, nauczyciel obniża wymagania edukacyjne na ocenę dopuszczającą o 5 %.
3. Zadania domowe: tj. ćwiczenia językowe, stylistyczne itp. – nauczyciel sprawdza przede wszystkim zgodność
wykonanego ćwiczenia z przyjętą normą, bierze pod uwagę pomysłowość ucznia, umiejętność zaproponowania
nowych, własnych rozwiązań, postawionych problemów. Nauczyciel ocenia ten typ zadań domowych przede wszystkim
wtedy, kiedy zostały one sporządzone w sposób bardzo ciekawy i niekonwencjonalny. Ocenie podlega także
nieodrobienie tego typu zadań.
3. Terminy zwrotu prac pisemnych
a) Prace klasowe, sprawdziany i testy – w ciągu 14 dni od napisania pracy.
b) Dyktanda i kartkówki – na bieżąco (nie później niż w ciągu tygodnia).
IV. Oceniając recytację prozy i poezji, bierze się pod uwagę:
5
- pamięciowe opanowanie tekstu,
- zachowanie interpunkcji,
- tempo mówienia,
- twórcze podejście do recytacji.
V. Ocenianie bieżące za pomocą znaków „+” i „-”
Uczeń w czasie lekcji może otrzymać plusy i minusy, które są zamieniane na oceny w następujący sposób:
a)
b)
c)
d)
e)
+++++ = bardzo dobry
++++ - = dobry
+++ - - = dostateczny
++ - - - = dopuszczający
+ - - - - / - - - - - = niedostateczny
VI. Sposoby zawiadamiania uczniów i ich rodziców o otrzymanych ocenach
1. Wszystkie prace pisemne zostają przez nauczyciela ocenione.
2. Prace ocenione przechowywane są przez nauczyciela do końca danego roku szkolnego, rodzicom są udostępnione
do wglądu na terenie szkoły.
3. Informacje o osiągnięciach i postępach ucznia w nauce nauczyciel przedstawia uczniowi na bieżąco, a rodzicom
(prawnym opiekunom) podczas zebrań klasowych odbywających się według harmonogramu opracowanego przez
Dyrekcję, a także podczas indywidualnych konsultacji z nimi.
VII. Sposób ostatecznego ustalenia oceny śródrocznej i rocznej
Ocena klasyfikacyjna semestralna lub roczna nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych.
Na te oceny mają wpływ wyniki uzyskane według następującej hierarchii ważności:
1. oceny za prace pisemne,
2. oceny za odpowiedzi ustne i kartkówki,
3. oceny za inne aktywności ucznia (praca domowa, aktywność, udział w lekcji i inne).
VIII. Czas trwania i układ zestawu zadań z języka polskiego podczas egzaminów
1. Egzamin klasyfikacyjny semestralny obejmuje materiał nauczania z jednego semestru, trwa 45 minut
i przeprowadzony jest w formie pisemnej.
2. Egzamin klasyfikacyjny roczny obejmuje materiał nauczania z dwóch semestrów, przeprowadzony jest w formie
pisemnej (45 minut) i ustnej (30 minut, w tym 10 minut na przygotowanie się ucznia do odpowiedzi). W zestawie
trzech pytań w części ustnej znajdują się dwa pytania obejmujące swym zakresem wiedzę z literatury i jedno z
zakresu nauki o języku.
3. Egzamin poprawkowy przeprowadzony jest w formie pisemnej (60 minut) i ustnej (30 minut, w tym 10 minut na
przygotowanie się ucznia do odpowiedzi). W zestawie trzech pytań w części ustnej znajdują się dwa pytania
obejmujące swym zakresem wiedzę z literatury i jedno z zakresu nauki o języku.
6
IX. Ubieganie się o wyższą niż przewidywana ocena semestralna lub roczna.
1. Uczeń może ubiegać się o wyższą niż przewidywana ocena semestralna lub roczna na zasadach określonych
w WZO.
a) frekwencja na zajęciach przedmiotu nie niższa niż 80% (z wyjątkiem długotrwałej choroby);
b) usprawiedliwienie wszystkich nieobecności na zajęciach;
c) przystąpienie do wszystkich przewidzianych przez nauczyciela form sprawdzianów i prac pisemnych;
d) uzyskanie z wszystkich sprawdzianów i prac pisemnych ocen pozytywnych (wyższych niż ocena niedostateczna),
również w trybie poprawy ocen niedostatecznych;
e) skorzystanie z wszystkich oferowanych przez nauczyciela form poprawy, w tym – konsultacji indywidualnych.
2. Uczeń we wniosku do wychowawcy zobowiązany jest określić ocenę, o jaką chce się ubiegać.
3. Nauczyciel przygotowuje sprawdzian pisemny (czas trwania sprawdzianu: 60 minut), który zawiera umiejętności i
wiadomości na wskazaną przez ucznia ocenę. Uczeń, aby uzyskać wyższą ocenę musi z punktowanego sprawdzianu
uzyskać minimum 90% punktów). W przypadku nieosiągnięcia wymaganej ilości punktów ze sprawdzianu uczniowi nie
obniża się wcześniej proponowanej oceny.
X. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych
Osiągnięcia uczniów sprawdzane są w następujących zakresach:
Stylistyczne prace klasowe /wypracowania/
Oceny wpisywane na czerwono
Sprawdziany literacko — gramatyczne, gramatyczne i testy czytania ze zrozumieniem, testy ze znajomości lektur
Oceny wpisywane na czerwono
Sprawdziany ortograficzne
Oceny wpisywane na czerwono
Krótkie prace pisemne w zeszycie
Oceny wpisywane kolorem czarnym lub niebieskim
Wypowiedzi ustne na określony temat lub krótkie odpowiedzi pisemne
Oceny wpisywane kolorem czarnym lub niebieskim
Aktywność na lekcji
Oceny wpisywane kolorem czarnym lub niebieskim
Recytacja poezji i fragmentów prozy
Oceny wpisywane kolorem czarnym lub niebieskim
Inne (np. umiejętność pracy w zespole, redagowanie gazetki szkolnej, samodzielne notatki z lekcji, samodzielne
odszukiwanie informacji w różnych źródłach, udział w dyskusji, aktywność”
Oceny wpisywane kolorem czarnym lub niebieskim
Dodatkowe prace o różnych formach wypowiedzi ustnych i pisemnych
Oceny wpisywane kolorem zielonym
XI. Sposoby korygowania niepowodzeń uczniów
1. Pomoc koleżeńska.
7
2. W uzasadnionych przypadkach pomoc nauczyciela.
3. Obniżenie wymagań programowych uczniowi, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty
rozwojowe uniemożliwiające sprostanie wymaganiom wynikającym z programu nauczania.
a) Dostosowanie wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb
psychofizycznych i edukacyjnych może obejmować między innymi:
- omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności,
- wyznaczanie dłuższego czasu na jego utrwalenie,
- podawanie poleceń w prostszej formie,
- unikanie trudnych czy bardzo abstrakcyjnych pojęć,
- częste odwoływanie się do konkretu, przykładu,
- unikanie pytań problemowych, przekrojowych,
- wolniejsze tempo pracy,
- szerokie stosowanie zasady poglądowości,
- odrębne instruowanie ucznia,
- docenianie włożonego w pracę wysiłku, a nie tylko uzyskanego efektu,
- zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie.
b) Dostosowanie wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb
(dysleksja, dysortografia, dysgrafia):
- ocenianie na podstawie wypowiedzi ustnych,
- wydłużenie czasu na prace pisemne i ustne,
- jakościowe ocenianie dyktand – ocena opisowa (dysortografia),
- nieocenianie poziomu graficznego prac pisemnych,
- zwracanie uwagi na poziom czytania cichego i głośnego ze zrozumieniem,
- docenianie włożonego w pracę wysiłku, a nie tylko uzyskanego efektu,
- w wypowiedziach pisemnych uwzględnianie zawartości treściowej, a nie tylko zasób słownictwa i poprawności
ortograficznej,
- prowadzenie systematycznej pracy samokształceniowej w domu.
XII. Ewaluacja PZO
1. PSO podlegać będzie ewaluacji, czyli ocenie i sprawdzeniu jego funkcjonowania.
2. Ewaluacja dokonana będzie po roku funkcjonowania systemu w szkole w celu jego modyfikacji i wyeliminowania
dostrzeżonych braków.
KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE I GIMNAZJUM
8
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętność znacznie wykraczają poza obowiązujący program
nauczania, który:
- twórczo oraz samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zamiłowania;
- proponuje rozwiązania oryginalne, wykraczający poza materiał programowy;
- bezbłędnie wypowiada się ustnie i pisemnie, a jego wypowiedzi cechują się dojrzałością myślenia;
- nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej
rzeczywistości;
- bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach literackich i ortograficznych, osiąga w nich sukcesy;
- podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach szkolnych, prezentuje wysoki poziom merytoryczny
oraz artystyczny.
Lektura:
Uczeń powinien:
- legitymować się erudycją wynikającą z własnej, ponadprogramowej lektury;
- odwoływać się do niej w wystąpieniach ustnych i pracach pisemnych;
- śledzić aktualne wydarzenia artystyczne i literackie.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem
nauczania dla klasy pierwszej gimnazjum.
Lektura:
Bardzo dokładna znajomość wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o
świadomym i krytycznym zapoznaniu się z ich treścią, poparta dojrzałym komentarzem (wypowiedzi ustne), aktywną
postawą w dyskusji nad lekturą, wysokim poziomem literackich prac pisemnych. Wnikliwa znajomość informacji o
autorach lektur (biogramy z podręcznika literackiego).
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno – językowym, ortograficznym,
merytorycznym i logicznym;
- potrafi samodzielnie wnioskować i myśleć logicznie;
- biegle posługuje się słownikami i encyklopedią;
- samodzielnie sporządza notatki z lekcji, selekcjonuje materiał rzeczowy;
- bezbłędnie pisze charakterystykę postaci, podejmuje próbę redagowania charakterystyki porównawczej
i autocharakterystyki, określa motywację czynów bohaterów, ocenia ich postępowanie;
- wzbogaca opowiadania twórcze dialogami, elementami opisów, charakterystyki;
- ten sam tekst potrafi przedstawić w formie opowiadania, opisu, streszczenia;
- redaguje list do postaci literackiej w sposób świadczący o znajomości utworu;
- rozumie i poprawnie posługuje się terminami w zakresie wiedzy o epice, wierszu, nowych gatunkach literackich
(przypowieść, pieśń, legenda, fraszka, odmiany powieści, dramat);
- dokonuje samodzielnej analizy i interpretacji wiersza, wyodrębnia tropy stylistyczne, odróżnia obrazowanie
realistyczne od fantastycznego;
– pisze prace bezbłędne pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym.
W zakresie fleksji i składni:
- omawia klasyfikację imiesłowów, ich budowę i zastosowanie w różnych funkcjach składniowych;
- poprawnie pisze „nie” z imiesłowami;
- określa funkcje stron czasownika, zasadę stosowania strony czynnej i biernej;
9
- wskazuje różnice między czasownikiem przechodnim i nieprzechodnim;
- wyjaśnia, na czym polega nieregularność odmiany czasownika, osobliwości w odmianie rzeczowników;
– podaje przykłady zdań, w których znane części mowy występują w różnych funkcjach składniowych;
- bezbłędnie przeprowadza klasyfikację zaimków (ze względu na różne kryteria);
- potrafi wyjaśnić od czego zależą formy odmiany rzeczownika;
- wymienia rodzaje zaimków, omawia ich odmianę, funkcję w zdaniu, uzasadnia stosowanie skróconych form zaimków
rzeczownych;
- biegle stopniuje przymiotniki, nazywa rodzaj stopniowania, pisze poprawnie „nie” z przymiotnikami w stopniu wyższym
i najwyższym;
- rozpoznaje różne typy liczebników;
- określa ich formy gramatyczne i funkcje w zdaniu, potrafi uzasadnić użycie danego typu liczebnika, odmienia
trudniejsze liczebniki złożone;
- stosuje w zdaniu rzeczowniki w różnych funkcjach składniowych (podmiotu, dopełnienia, przydawki);
- rozpoznaje zdanie z orzeczeniem imiennym, omawia jego budowę;
- omawia podając przykłady różne sposoby wyrażania orzeczenia oraz podmiotu, przydawki i dopełnienia;
- określa funkcje pełnione w wypowiedzeniach przez partykuły i wykrzykniki,
- przeprowadza analizę składniową zdania pojedynczego na trudniejszych przykładach;
- omawia znaczenie okoliczników, ich funkcje składniowe, sposoby wyrażania, związek z wyrazem określanym.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności przewidziane podstawę programową, poszerzone
o wybrane elementy programu nauczania w klasie pierwszej.
Lektura:
Dokładna znajomość wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o świadomym
zapoznaniu się z ich treścią. Sprawna umiejętność samodzielnej wypowiedz (ustnej i pisemnej) na temat związany z
treścią lektury. Udział w dyskusji podczas analizy i interpretacji tekstu. Znajomość informacji o autorach lektur na
podstawie podręcznika.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- podejmuje próby wypowiadania się w formach: list, opowiadanie, opis (sytuacji, miejsca, postaci, krajobrazu,
przedmiotu przeżyć wewnętrznych), charakterystyka;
- w wypowiedziach podejmuje próby oceny, a także wartościowania problemów i zjawisk dotyczących języka, literatury
i kultury;
- potrafi samodzielnie poprawić większość swoich błędów;
- wykazuje dobrą znajomość treści omawianych lektur, omawia elementy świata przedstawionego, wskazuje akcję,
wątki, bohaterów i ich powiązania, określa typ powieści;
- w opowiadaniu poprawnie zapisuje dialog, wzbogaca swą pracę o elementy opisu;
- wymienia rodzaje i gatunki literackie, określa ich cechy;
- zna terminy literackie;
- swobodnie wypowiada się o utworze literackim, nazywa własne stany uczuciowe;
- wskazuje w utworze poznane środki stylistyczne, dokonuje próby określenia ich funkcji w utworze.
W zakresie fleksji i składni:
- przeprowadza klasyfikację imiesłowów, wskazuje podobieństwa i różnice z czasownikiem, przymiotnikiem,
przysłówkiem;
- określa rolę imiesłowu w zdaniu;
10
- przedstawia podział czasowników na grupy koniugacyjne;
- określa funkcje składniowe osobowych i nieosobowych form czasowników;
- wskazuje na różnice w budowie formy strony czynnej, biernej i zwrotnej;
- przekształca zdania z konstrukcji czynnej na bierną i odwrotnie;
- rozpoznaje formę zwrotną, nie mającą znaczenia strony zwrotnej;
- rozpoznaje rzeczowniki o nietypowej odmianie;
- stosuje w zdaniu rzeczownik w różnych funkcjach składniowych;
– nazywa rodzaje partykuł i wykrzykników;
- nazywa rodzaje zaimków;
- pisze poprawnie partykuły z różnymi częściami mowy;
- przeprowadza analizę składniową zdania pojedynczego rozwiniętego;
- wyróżnia w zdaniu okoliczniki i nazywa ich rodzaje.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który w zakresie umożliwiającym postępy w dalszym uczeniu się opanował
wiadomości i umiejętności zawarte w podstawie programowej.
Lektura:
Poprawna znajomość wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o zapoznaniu się
ucznia z ich treścią. Poprawne i merytoryczne wypowiadanie się (ustne i pisemne) na tematy związane z lekturą.
Znajomość podstawowych informacji o autorach lektur na podstawie podręcznika.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- w wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań,
stosowania poznanego słownictwa i ortografii;
- w miarę samodzielnie posługuje się następującymi formami wypowiedzi: opowiadanie, opowiadanie z dialogiem,
streszczenie, opis, charakterystyka postaci, list, ogłoszenie, zaproszenie;
- czyta głośno i cicho, prezentując taką technikę czytania, że można zrozumieć tekst;
- zna przewidziane programem gatunki literackie;
- umie wyróżnić podstawowe elementy świata przedstawionego;
- odróżnia podmiot liryczny od bohatera utworu;
- poprawia popełnione błędy językowe przy pomocy nauczyciela, gromadzi słownictwo na zadany temat.
W zakresie fleksji i składni:
- odróżnia imiesłów od innych form czasownika, rozróżnia imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe;
- tworzy różne strony czasowników;
- określa funkcje składniowe znanych części mowy;
- rozróżnia okoliczniki, potrafi określić sposób ich wyrażania;
- pisze w miarę poprawnie partykuły „nie”, „by” z czasownikiem;
- wyróżnia w zdaniu czasownik, określa jego formę fleksyjną, funkcję składniową, łączy w związki składniowe z innymi
wyrazami;
- wyróżnia w tekście czasowniki w formie osobowej i nieosobowej;
- określa formę fleksyjną czasowników;
- określa funkcję czasowników w zdaniu;
- odmienia podane rzeczowniki przez przypadki, oddziela temat od końcówki, wskazuje tematy oboczne, nazywa
rzeczowniki w zdaniu;
11
- rozpoznaje w zdaniu zaimki, przysłówki, liczebniki i przymiotniki, potrafi rozpoznać ich związek z wyrazem
określanym;
- stopniuje przymiotniki;
- rozróżnia przyimki proste i złożone, wyrażenia przyimkowe;
- rozpoznaje zdanie bezpodmiotowe;
- nazywa w zdaniu części zdania (na prostych przykładach).
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności pozwalają na samodzielne lub przy pomocy
nauczyciela wykonanie zadań o niewielkim stopniu trudności.
Lektura:
Ogólna znajomość problematyki wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o
przynajmniej częściowym zapoznaniu się ich z tekstem. Poprawne i merytoryczne wypowiadanie się (ustne – z pomocą
nauczyciela – oraz pisemne) na najważniejsze tematy związane z analizą i interpretacją omawianej lektury.
Elementarna wiedza o autorach lektur.
Uczeń:
- czyta tak, aby można było zrozumieć tekst;
- prezentuje poprawność językową i rzeczową w wypowiedziach ustnych, która świadczy
o zrozumieniu przez niego analizowanego zagadnienia;
- tworzy tak prace pisemne, aby popełniane przez niego błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne nie
przekreślały wartości prac i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie;
- opanował wiadomości w takim stopniu, aby mógł wykonać zadanie typowe, o niewielkim zakresie trudności
(samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela);
- przy pomocy nauczyciela rozpoznaje części mowy i określa ich funkcję w zdaniu (na prostych przykładach);
- łączy wyrazy w zespoły składniowe;
- potrafi rozpoznać odmienne i nieodmienne części mowy;
- wskazuje na prostych przykładach imiesłowy;
- wyodrębnia w zdaniu okoliczniki bez ich nazywania;
- rozpoznaje typy zdań (pojedyncze i złożone);
- zna formy wypowiedzi pisemnej: opis, opowiadanie, charakterystykę, list, zaproszenie, ogłoszenie.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:
- nie opanował techniki głośnego i cichego czytania tekstu w stopniu zadawalającym, ma trudności ze zrozumieniem
lektury;
- nie zna ogólnych wiadomości dotyczących lektury;
- nie opanował podstawowych wiadomości w zakresie fleksji, składni, słownictwa i frazeologii;
- nie opanował podstaw redagowania wypowiedzi pisemnych;
- nie posiada elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy dzieł literackich przewidzianych podstawą
programową;
- w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega zasad ortograficzny, interpunkcyjnych, językowo – logicznych,
stylistycznych;
- ma słaby zakres słownictwa, błędnie redaguje swe wypowiedzi pod względem językowym i rzeczowym;
- ma kłopoty z rozpoznaniem odmiennych i nieodmiennych części mowy;
- wypowiada się niepoprawnie pod względem językowym;
12
- nie potrafi w stopniu zadawalającym przyswoić poznanego materiału gramatycznego, przewidzianego programem
klasy pierwszej;
- nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnień o elementarnym stopniu trudności.
KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE II GIMNAZJUM
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętność znacznie wykraczają poza obowiązujący program
nauczania i który:
- twórczo oraz samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania;
- proponuje rozwiązania oryginalne i wykraczający poza materiał programowy;
- wypowiada się ustnie i pisemnie bez błędów, prezentując przy tym dojrzałość myślenia;
- nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej
rzeczywistości;
- bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych i literackich na szczeblu rejonowym, wojewódzkim,
krajowym;
- podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach szkolnych, prezentuje wysoki poziom merytoryczny
oraz artystyczny.
Lektura:
Uczeń powinien:
- legitymować się erudycją wynikającą z własnej, ponadprogramowej lektury,
- odwoływać się do niej w wystąpieniach ustnych i pracach pisemnych,
- śledzić aktualne wydarzenia artystyczne i literackie.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidziany
programem nauczania klasy drugiej.
Lektura:
Bardzo dokładna znajomość wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o
świadomym i krytycznym zapoznaniu się z ich treścią, poparta dojrzałym komentarzem (wypowiedzi ustne), aktywną
postawą w dyskusji nad lekturą, wysokim poziomem literackich prac pisemnych. Wnikliwa znajomość informacji o
autorach lektur (biogramy z podręcznika literackiego).
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- sprawnie posługuje się w wypowiedziach różnorodnymi środkami językowymi (leksykalnymi, składniowymi),
słownictwem o zabarwieniu emocjonalnym;
- biegle dokonuje przekształceń tekstu literackiego (streszczenie, opis, opowiadanie);
- redaguje charakterystykę postaci, charakterystykę porównawczą, umiejętnie wprowadzając cytaty z utworu
literackiego, w sposób samodzielny i wszechstronny dokonuje oceny prezentowanego bohatera;
- dokonuje opisu sytuacji na podstawie lektury, a także wydarzeń i sytuacji rzeczywistych;
- opis zjawiska przyrodniczego, krajobrazu, wzbogaca różnorodnymi środkami artystycznego wyrazu;
- jest świadomym odbiorcą dzieła literackiego, filmowego czy teatralnego, porównuje dramat z jego realizacją
telewizyjną, powieść z jej filmową adaptacją;
- pisze sprawozdanie, recenzję, które prezentują indywidualne, oryginalne spojrzenie na lekturę, film, teatr – swobodnie
używa fachowego słownictwa;
13
- pisze rozprawkę uwzględniając wszystkie wymogi kompozycyjne;
- bezbłędnie dokonuje analizy utworu epickiego, wskazuje elementy świata przedstawionego, typ narracji, określa
bohaterów na podstawie języka, jakim się posługują – wyodrębnia: akcję, fabułę, epizody, wątki;
- wskazuje w tekście środki językowe, właściwe dla funkcji wypowiedzi (np. zwroty do adresata, pytania retoryczne,
grzecznościowe, argumentowanie);
- wskazuje w opowiadaniu opisy, określa ich funkcję, rozpoznaje środki językowe służące wyrażaniu uczuć i nastrojów
w opisach;
- analizuje i interpretuje utwór liryczny, określa typ liryki, rodzaj podmiotu lirycznego;
- zna typy narracji, komizm i jego rodzaje, omawia poznawcze i moralne walory utworu;
- sprawnie omawia symbolikę utworu – nawiązuje do obyczajowości i tradycji narodowej, wskazuje na jej ciągłość
i zmienność, wartości moralne i estetyczne;
- gromadzi słownictwo na zadany temat
W zakresie fleksji i składni:
- określa funkcję wyrazów stojących poza związkami zdania;
- wskazuje różnice między rodzajami zdań złożonych współrzędnie;
- rozpoznaje zdania okolicznikowe i ich rodzaje;
- omawia na przykładach zasady poprawnego stosowania imiesłowowego równoważnika zdania;
- wskazuje różnice między rodzajami zdań podrzędnych;
- przedstawia budowę zdania złożonego na wykresie, nazywa zdania składowe.
W zakresie fonetyki:
- przeprowadza i biegle omawia klasyfikację głosek;
- charakteryzuje rodzaje upodobnień fonetycznych i uproszczeń spółgłoskowych;
- poprawnie wyróżnia wyrazy bezakcentowe, poprawnie akcentuje wyrazy w języku polskim.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności przewidziane podstawą programową, poszerzone
o wybrane elementy programu nauczania w klasie drugiej.
Lektura:
Dokładna znajomość wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o świadomym
zapoznaniu się z ich treścią. Sprawna umiejętność samodzielnej wypowiedz (ustnej i pisemnej) na temat związany z
treścią lektury. Udział w dyskusji podczas analizy i interpretacji tekstu. Znajomość informacji o autorach lektur na
podstawie podręcznika.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- podejmuje próby wypowiadania się w formach trudniejszych, niż określone podstawą programową (np. sprawozdanie,
recenzja, rozprawka na tematy z życia ucznia, opis sytuacji, charakterystyka porównawcza);
- w wypowiedziach podejmuje próby oceny, a także wartościowanie problemów i zjawisk dotyczących języka, literatury,
kultury;
- potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów;
- wykazuje dobrą znajomość omawianych lektur, omawia elementy świata przedstawionego utworu, wskazuje: akcję,
wątki, bohaterów i ich powiązania – określa typ powieści;
- w opowiadaniu poprawnie zapisuje dialog, wzbogaca swą pracę o elementy opisów;
- wymienia rodzaje i gatunki literackie, określa ich cechy, zna terminy literackie;
- swobodnie wypowiada się o utworze literackim, nazywa własne stany uczuciowe;
- wskazuje w utworze poznane środki stylistyczne, dokonuje próby określenia ich funkcji w utworze.
W zakresie fleksji i składni:
- przeprowadza klasyfikację imiesłowów, wskazuje podobieństwa i różnice z czasownikiem, przymiotnikiem,
przysłówkiem;
14
- określa rolę imiesłowu w zdaniu;
- przedstawia podział czasowników na grupy koniugacyjne;
- określa funkcje składniowe osobowych i nieosobowych czasowników;
- przekształca zdanie z konstrukcji czynnej na bierną i odwrotnie;
- rozpoznaje rzeczowniki o nietypowej odmianie;
- nazywa rodzaje partykuł i wykrzykników;
- pisze poprawnie partykuły z różnymi częściami mowy;
- przeprowadza analizę składniową zdania pojedynczego rozwiniętego;
- wyróżnia w zdaniu okoliczniki i nazywa ich rodzaje;
- rozpoznaje w zdaniu szyk przestawny, uzasadnia jego użycie;
- nazywa rodzaje zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie;
- przekształca według podanego schematu zdanie złożone z imiesłowowym równoważnikiem zdania.
W zakresie fonetyki:
- przeprowadza klasyfikację głosek;
- poprawnie zaznacza akcent wyrazowy i zdaniowy;
- na konkretnych przykładach zaznacza upodobnienia fonetyczne i uproszczenia grup spółgłoskowych.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności zawarte w podstawie programowej.
Lektura:
Poprawna znajomość wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o zapoznaniu się
ucznia z ich treścią. Poprawne, merytoryczne wypowiadanie się (ustne i pisemne) na tematy związane z lekturą.
Znajomość podstawowych informacji o autorach lektur na podstawie podręcznika.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- przedstawia treść utworów na podstawie cichego czytania tekstu, określa akcję i jej przebieg, wskazuje monologi
i dialogi, rozumie motywy postępowania bohaterów;
- zna pojęcie dramatu, fraszki, hymnu, satyry, powieści historycznej, poprawnie posługuje się nimi w wypowiedziach;
- poprawnie redaguje charakterystykę postaci, opowiadanie, opis, streszczenie, sprawozdanie z lektury, plan rozprawki
(przynajmniej podejmuje próby napisania);
- samodzielnie posługuje się poznanymi słownikami;
- zna i stosuje w stopniu przynajmniej dostatecznym zasady ortografii i interpunkcji.
W zakresie fleksji i składni:
- odróżnia imiesłów od innych form czasownika, rozróżnia imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe;
- tworzy różne strony czasowników;
- określa funkcje składniowe znanych części mowy;
- rozróżnia okoliczniki, potrafi określić sposób ich wyrażania;
- pisze w miarę poprawnie partykuły „nie”, „by” z czasownikiem;
- wyróżnia w zdaniu czasownik, określa jego formę fleksyjną, funkcję składniową, łączy w związki składniowe z innymi
wyrazami;
- wyszukuje w zdaniu przymiotniki, stosuje je w poprawnych formach gramatycznych, wyróżnia przymiotniki
podlegające stopniowaniu i stopniuje je, określa ich funkcję w zdaniu;
- rozróżnia zaimki, rozpoznaje partykuły;
- uzupełnia zdania wykrzyknikami;
- na łatwych przykładach przeprowadza analizę zdania pojedynczego, wyodrębnia zespoły składniowe, rozpoznaje
części mowy i określa ich funkcje składniowe, sporządza wykres zdania;
- rozpoznaje zdania złożone współrzędne i podrzędne;
- wyróżnia imiesłowowy równoważnik zdania;
- przy pomocy nauczyciela rysuje schemat zdania złożonego.
15
W zakresie fonetyki:
- odróżnia głoski i litery;
- określa spółgłoski;
- poprawnie zaznacza akcent.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności pozwalają na samodzielne lub przy pomocy
nauczyciela wykonanie zadań o niewielkim stopniu trudności.
Lektura:
Ogólna znajomość problematyki wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o
przynajmniej częściowym zapoznaniu się ich z tekstem. Poprawne i merytoryczne wypowiadanie się (ustne – z pomocą
nauczyciela – oraz pisemne) na najważniejsze tematy związane z analizą i interpretacją omawianej lektury.
Elementarna wiedza o autorach lektur.
Uczeń:
- potrafi wskazać fikcję i autentyzm utworu;
- jego technika czytania i zrozumienia tekstu literackiego pozwala na samodzielne opowiadanie odtwórcze;
- w stopniu zadowalającym pracuje z książką, zaznaczając odpowiednie fragmenty;
- określa cechy powieści, wskazuje akcję, wątki, bohaterów;
- pisze charakterystykę bohatera literackiego, opowiadanie odtwórcze, streszczenie;
- samodzielnie pisze plan ramowy i szczegółowy;
- w wypowiedziach pisemnych popełniane błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne nie przekreślają
całkowicie wartości pracy i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie;
- potrafi rozpoznać odmienne i nieodmienne części mowy,
- wskazuje na prostych przykładach imiesłowy;
- rozpoznaje typy zdań (pojedyncze i złożone);
- dokonuje prostego wykresu zdania złożonego.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń który:
- nie opanował elementarnych wiadomości, dotyczących gatunków literackich, ich budowy, analizy utworu literackiego;
- ma słaby zakres słownictwa, błędnie redaguje swe wypowiedzi (pod względem językowym i rzeczowym);
- nie opanował techniki głośnego i cichego czytania tekstu w stopniu zadawalającym, ma trudności ze zrozumieniem
lektury;
- w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega zasad ortograficzny, interpunkcyjnych, językowo – logicznych,
stylistycznych;
- ma kłopoty z rozpoznaniem odmiennych i nieodmiennych części mowy;
- nie potrafi w stopniu zadawalającym przyswoić poznanego materiału gramatycznego, przewidzianego programem
klasy drugiej;
- nawet przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnień o elementarnym stopniu trudności.
KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE III GIMNAZJUM
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności znacznie wykraczają poza obowiązujący program
nauczania i który:
16
- samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania;
- proponuje rozwiązania oryginalne i wykraczające poza materiał programowy;
- wypowiedzi ustne i pisemne cechują się dojrzałością myślenia, świadczą o systematycznym pogłębianiu zdobytej
wiedzy;
- nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej
rzeczywistości;
- bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach języka polskiego na szczeblu rejonowym, wojewódzkim;
- prezentuje wysoki poziom merytoryczny i artystyczny;
- przedstawia bezbłędne prace pisemne.
Lektura:
Uczeń powinien:
- legitymować się erudycją wynikającą z własnej, ponadprogramowej lektury,
- odwoływać się do niej w wystąpieniach ustnych i pracach pisemnych;
- śledzić, aktualne wydarzenia literackie lub artystyczne.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem
nauczania klasy trzeciej.
Lektura:
- bardzo dokładna znajomość wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o
świadomym i krytycznym zapoznaniu się z ich treścią, poparta dojrzałym komentarzem (wypowiedzi ustne), aktywną
postawą w dyskusji nad lekturą, wysokim poziomem literackich prac pisemnych;
-znajomość informacji o autorach lektur ( biogramy z podręcznika literackiego).
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno - językowym, logicznym i rzeczowym;
- potrafi samodzielnie zanalizować i zinterpretować utwory liryczne, epickie i dramatyczne przewidziane programem
nauczania; wyodrębnia poznane tropy stylistyczne, określa ich funkcję w utworze literackim;
- rozpoznaje rodzaje i gatunki literackie oraz ich cechy gatunkowe;
- posiada bardzo dobrą znajomość utworów literackich przewidzianych w programie nauczania;
- prace pisemne świadczą o znajomości problematyki, kompozycji, znajomości reguł gramatycznych i interpunkcyjnych;
formułuje wypowiedzi zawierające własne sądy i przemyślenia dotyczące różnych tekstów;
- redaguje wszystkie formy wypowiedzi: opowiadanie, opis, streszczenie, sprawozdanie, recenzja, charakterystyka,
rozprawka, list motywacyjny, życiorys, CV, podanie;
- pisze rozprawki na tematy dotyczące życia ucznia, a także odnoszące się do problemów przedstawionych w
lekturach; swe opinie popiera umiejętnie dobranymi cytatami;
- swobodnie wypowiada się w opisie przeżyć wewnętrznych o uczuciach i doznaniach bohaterów literackich i własnych,
używa słownictwa nacechowanego emocjonalnie;
- w opowiadaniach twórczych i odtwórczych stosuje słownictwo oceniające, wykorzystuje różnorodne konstrukcje
zdaniowe, urozmaica wypowiedzi dialogami, monologami, opisami przeżyć, sytuacji, tła, postaci, pytaniami
retorycznymi, cytatami.
17
W zakresie fleksji i składni:
- biegle klasyfikuje części mowy, określa ich formę gramatyczną oraz funkcje składniowe;
- potrafi omówić osobliwości w odmianie rzeczowników i czasowników;
- wykonuje wykresy zdań złożonych (w tym wielokrotnie);
- wskazuje błędnie sformułowane zdania, potrafi nazwać rodzaj błędu i poprawić go;
- rozróżnia mowę zależną i niezależną, zdania i wyrazy wtrącone, stosując je w wypowiedziach pisemnych.
W zakresie słowotwórstwa:
- bezbłędnie dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu, określa jego znaczenie realne i słowotwórcze;
- potrafi omówić funkcje formantów słowotwórczych;
- biegle nazywa i analizuje kategorie słowotwórcze wyrazów;
- omawia funkcje neologizmów;
- ocenia na konkretnych przykładach nowe wyrazy pod względem poprawnościowym.
W zakresie ortografii:
- opanował w stopniu bardzo dobrym zasady ortografii;
- poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne;
- potrafi w wypowiedzeniu oddzielić człony równorzędne pod względem logiczno - składniowym.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową oraz
elementy wybrane z programu nauczania w klasie trzeciej. Ponadto:
Lektura:
- dokładna znajomość wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o świadomym
zapoznaniu się z ich treścią,
-sprawna umiejętność samodzielnej wypowiedzi (ustnej i pisemnej) na tematy związany z treścią lektury,
-udział w dyskusji podczas analizy i interpretacji tekstu,
-znajomość informacji o autorach lektur na podstawie podręcznika.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- w zależności od celu komunikacji różnie kształtuje swoje wypowiedzi;
- posługuje się słownictwem związanym z doznaniami emocjonalnymi;
- osiąga spójność wypowiedzi poprzez parafrazę tekstu, a także stosowanie wyrazów spajających;
- samodzielnie potrafi poprawić większość błędów językowych i stylistycznych;
- poprawnie redaguje wszystkie formy wypowiedzi: opowiadanie, opis, streszczenie, sprawozdanie, recenzja,
charakterystyka, rozprawka, list motywacyjny, życiorys, CV, podanie;
- zna treść wymaganych programem lektur;
- rozpoznaje rodzaje i gatunki literackie;
- dokonuje interpretacji tekstu poetyckiego, wskazuje i nazywa środki poetyckie.
18
W zakresie fleksji i składni:
- posiada usystematyzowane wiadomości o częściach mowy;
- zna koniugacje czasowników, tworzy imiesłowy;
- poprawnie określa formę gramatyczną odmiennych części mowy;
W zakresie słowotwórstwa:
- oddziela formant od podstawy słowotwórczej, nazywa formanty, wskazuje oboczności;
- sporządza wykresy rodziny wyrazów, znajduje rdzeń, wskazuje na oboczność w rdzeniu;
- odróżnia zrosty, złożenia, neologizmy.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej.
Lektura:
- poprawna znajomość wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o świadomym
zapoznaniu się z ich treścią;
-poprawne merytorycznie wypowiadanie się (ustne i pisemne) na tematy związany z treścią lektury;
-znajomość podstawowych informacji o autorach lektur na podstawie podręcznika.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- wypowiada się poprawnie pod względem językowym i rzeczowym;
- rozpoznaje elementy świata przedstawionego w utworze literackim;
- poprawnie pisze opowiadanie, opis postaci, list, sprawozdanie, charakterystykę, streszczenie, plan rozprawki, list
motywacyjny, życiorys, CV, podanie ; rozprawkę.
- włącza dialog w tok narracji;
- na prostym przykładzie omawia cechy dramatu;
- wyodrębnia elementy budowy wiersza (strofa, wers), wskazuje rymy, podstawowe środki stylistyczne, temat i podmiot
liryczny;
- umie się posługiwać słownikami i encyklopedią,
W zakresie fleksji i składni:
- rozróżnia części mowy;
- potrafi wskazać mowę zależną i niezależną.
W zakresie słowotwórstwa:
- tworzy wyrazy pochodne;
- oddziela podstawę słowotwórczą od formantu, tworzy rodzinę wyrazów, rysuje wykres rodziny wyrazów o przejrzystej
budowie;
- wyróżnia w tekście archaizmy i neologizmy.
W zakresie ortografii:
- popełnia nieliczne błędy ortograficzne;
- zna podstawowe zasady ortograficzne oraz pisownię partykuł z różnymi częściami mowy;
- zna zasadę stosowania wielkich liter;
19
- zna reguły interpunkcji w zdaniach pojedynczych i złożonych.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela wykonuje proste zadania
przewidziane w programie nauczania klasy trzeciej. Ponadto:
Lektura:
- ogólna znajomość problematyki wszystkich wskazanych przez nauczyciela lektur programowych, świadcząca o
przynajmniej częściowym zapoznaniu się z ich tekstem;
- poprawne merytorycznie wypowiadanie się (ustne – z pomocą nauczyciela –oraz pisemne) na najważniejsze tematy
związane z analizą i interpretacją omawianej lektury;
- elementarna wiedza o autorach lektur.
W zakresie kształcenia literackiego i językowego:
- rozumie czytany i zanalizowany na lekcji tekst;
- popełniane błędy nie przekreślają wartości pracy i wysiłku, jaki włożył w jej napisanie;
- poprawnie redaguje proste opowiadanie, charakterystykę, opis postaci, list, sprawozdanie, list motywacyjny, CV,
podanie, rozprawkę
- przy pomocy nauczyciela rozróżnia części mowy i zdania;
- rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone;
- odróżnia zdanie podrzędnie złożone od zdania współrzędnie złożonego;
- tworzy wyrazy pochodne, podstawowe, rodzinę wyrazów;
- zna wszystkie formy wypowiedzi pisemnej zawarte w podstawie programowej.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości podstawowych w zakresie fleksji i składni,
słowotwórstwa. Ponadto:
- nie opanował podstaw redagowania wypowiedzi pisemnych;
- nie posiada elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy dzieł literackich przewidzianych podstawą
programową;
- nie przeczytał lektur;
- prace pisemne nie są poprawne pod względem rzeczowym, logicznym, stylistycznym;
- nie rozumie tematyki przeczytanego tekstu.
- ma słaby zakres słownictwa, błędnie redaguje swe wypowiedzi (pod względem językowym i rzeczowym);
- nie opanował techniki głośnego i cichego czytania tekstu w stopniu zadawalającym, ma trudności ze zrozumieniem
lektury;
- popełnia podstawowe błędy ortograficzne;
- nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności.
20
21