Indywidualne zarządzanie wiedzą i informacją w świetle badań

IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa Zarządzanie informacją w nauce
Katowice, 28-29 listopada 2012 r.
INDYWIDUALNE
ZARZĄDZANIE
WIEDZĄ I INFORMACJĄ
W ŚWIETLE BADAŃ WŚRÓD STUDENTÓW
Marzena Świgoń
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa Zarządzanie informacją w nauce
Katowice, 28-29 listopada 2012 r.
Plan wystąpienia
1.
2.
3.
Koncepcja Indywidualnego zarządzania wiedzą i
informacją (IZWiI)
Metodyka i organizacja badań empirycznych (część
pierwsza i druga)
Wyniki badań empirycznych (część pierwsza)
Świgoń, M. (2012). Zarządzanie wiedzą i informacją. Olsztyn: Wydawnictwo UWM. S. 368.
Projekt badawczy finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki 2011/03/B/HS2/04436
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa Zarządzanie informacją w nauce
Katowice, 28-29 listopada 2012 r.
Podstawy teoretyczne
Indywidualne zarządzanie wiedzą i informacją
(IZWiI)
Zarządzanie wiedzą i
informacją

Obszar badań skoncentrowanych na procesach występujących w
cyklu życia wiedzy i informacji, takich jak m.in. pozyskiwanie wiedzy
i informacji, zachowywanie, selekcjonowanie, organizowanie,
wykorzystywanie, tworzenie i dzielenie się.


wiedza i informacja – traktowane są jako zasób i/lub narzędzie
komunikacji
procesy składowe


ściśle związane z uczeniem się
podejmowane na różnych poziomach/wymiarach
Wymiary zarządzania wiedzą i informacją
Wymiar indywidualny
Wymiar grupowy
Zarządzanie
wiedzą
i informacją
Wymiar społecznościowy
Wymiar organizacyjny
(por. Świgoń, 2012, s. 86)
perspektywy:
humanistyczna
technologiczna
Wymiar indywidualny


Indywidualne zarządzanie wiedzą i informacją (IZWiI)
(Personal Knowledge and Information Management; PKIM)
podejście zintegrowane, humanocentryczne
1.
2.
3.
Indywidualne zarządzanie informacją
(Personal Information Management; PIM)
Indywidualne zarządzanie wiedzą
(Personal Knowledge Management; PKM)
Kompetencje informacyjne
(Information Literacy; IL)
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa Zarządzanie informacją w nauce
Katowice, 28-29 listopada 2012 r.
Badania empiryczne IZWiI
Metodyka i organizacja (część pierwsza i
druga)
Cele badań
IZWiI
Część pierwsza

istota i znaczenie
zarządzania
wiedzą i informacją
w opinii jednostek
(na przykładzie
studentów)
IZWiI
Część druga

zachowania,
umiejętności i
odczucia studentów
związane z
poszczególnymi
etapami procesu
indywidualnego
zarządzania wiedzą
i informacją (IZWiI)
Metodyka badań
IZWiI
Część pierwsza



badania jakościowe
technika indywidualnego
wywiadu
nieustrukturyzowanego
zebrany materiał –
swobodne, pisemne
wypowiedzi
IZWiI
Część druga




badania jakościowo-ilościowe
metoda sondażu
diagnostycznego
technika ankiety
środowiskowej
narzędzie – ustrukturyzowany
kwestionariusz ankiety
Grupa reprezentatywna
Część pierwsza

34 studentów specjalności
informatologicznobibliologicznych
 Olsztyn
Część druga

510 studentów kierunku INiB i
pokrewnych specjalności

skala ogólnokrajowa
Studenci kierunków i specjalności informatologicznobibliologicznych
Struktura badanej zbiorowości (część
pierwsza)

34 studentów dwóch specjalności (UWM):

17 studentów specjalności ogólnowydziałowej
Zarządzanie informacją naukową


oferowanej na studiach drugiego stopnia studentom kierunków:
historii, filozofii, filologii polskiej, dziennikarstwa
17 studentów specjalności Informacja naukowa i
bibliologia

w ofercie na studiach pierwszego stopnia na kierunku filologii
polskiej
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa Zarządzanie informacją w nauce
Katowice, 28-29 listopada 2012 r.
Wyniki badań
IZWiI Część pierwsza
Wyniki badań (IZWiI Część pierwsza)
1.
Rozumienie i definiowanie zarządzania wiedzą i informacją

zarządzanie informacją (ZI) vs. zarządzanie wiedzą (ZW) vs. zarządzanie wiedzą i informacją
(ZWI)

informacja (I) vs. wiedza (W)

komponenty składowe; elementy procesu/cyklu informacyjnego
2.
Rola w studiowaniu, życiu codziennym i pracy
3.
Czynniki ułatwiające i utrudniające ten proces
Pojęcia ZW, ZI w opinii respondentów



ZI, ZW – nierozłączne (I, W), zależne od siebie, jedno wynika z
drugiego
ZW – pojęcie szersze od ZI; kolejny etap po ZI
ZIiW/ZWiI – wspólne działania (czynności) odpowiadające kolejnym
etapom procesu informacyjnego
Znaczenie ZWiI w opinii respondentów


w uczeniu się, przygotowywaniu się do zajęć, pisaniu
referatów, prac końcowych, tj. licencjackich i magisterskich
ogółem: w studiowaniu, życiu prywatnym, pracy







szybsze dotarcie do informacji
efektywniejsze rozwiązywanie problemów
radzenie sobie z nadmiarem informacji, selekcją
możliwość weryfikowania, poprawiania informacji
oszczędność czasu i/lub pieniędzy, energii
wydajniejsza praca pamięci i umysłu
potrzeba szkoleń ZWiI – nie tylko w programach wszystkich
kierunków studiów, ale także w szkołach średnich
Czynniki wpływające na ZWiI
w opinii
respondentów
Wspierające IZWiI







umiejętności i kompetencje
przygotowanie, kształcenie z tego
zakresu
technologie informacyjne i ich
znajomość
nieograniczony dostęp do Internetu,
do zasobów bibliotek
specjalistyczna literatura
cechy indywidualne: dokładność,
logiczne myślenie, systematyczność,
motywacja, chęć do współpracy,
znajomość języka angielskiego
specjaliści od zarządzania informacją
i wiedzą
Utrudniające IZWiI







nadmiar informacji
brak umiejętności / przygotowania z
tego zakresu
brak fachowców i specjalistów
cechy indywidualne:
nieuporządkowanie, niedokładność,
chaotyczność
trudny dostęp do informacji (prawa
autorskie, mała ilość egzemplarzy,
skomplikowany system)
informacje niewiarygodne,
niezrozumiałe
brak czasu, funduszy
Zakończenie


Zarządzanie wiedzą i informacją (ZWiI) – perspektywa
humanistyczna
Zarządzanie informacją i wiedzą (ZIiW) – perspektywa
technologiczna



zintegrowany obszar badań
interdyscyplinarny i multidyscyplinarny
m.in. część pola badawczego bibliologii i informatologii


we wszystkich wymiarach: indywidualnym, organizacyjnym i społecznym
w perspektywie humanistycznej i technologicznej (systemy zarządzania
zasobami informacji i wiedzy)
Dziękuję za uwagę
[email protected]