Antystatyzowana tkanina techniczna w klasie VTM-0
Transkrypt
Antystatyzowana tkanina techniczna w klasie VTM-0
N o w o c zesne te c h n o l o gie | T k a n i n y t e c h n i c z n e Antystatyzowana tkanina techniczna w klasie VTM-0 Wyładowania elektrostatyczne są jedną z najczęściej występujących przyczyn zapłonu mieszanin palnych i wybuchowych. Wybuch lub pożar w podziemnych korytarzach kopalni węgla jest poważ-nym zagrożeniem zdrowia i życia pracujących tam górników. Do działań profilaktycznych, których celem jest eliminowanie niekorzystnych zjawisk, wynikających z migracji gazów zrobowych uwolnionych na skutek ingerencji w górotwór, należą min. prace izolacyjno-uszczelniające z wykorzystaniem tkanin technicznych Andrzej Ziółkowski ([email protected]) jest dyrektorem ds. badań i jakości, a Piotr Pyrzyna ([email protected]) menedżerem produktu w firmie Art Plast, 95-030 Rzgów, ul Pabianicka 68D, www.artplastpet.pl W Polsce tkaniny techniczne zaczęto stosować w kopalniach węgla kamiennego już kilkadziesiąt lat temu. Początkowo do podsadzki oraz uszczelnień używano tkaniny jutowej. Tkanina ta charakteryzowała się dużym ciężarem i grubością, niedostatecznymi możliwościami formowania, podatnością na degradację w wyniku oddziaływania stosowanych spoiw chemicznych i mineralnych oraz niskimi parametrami wytrzymałościowymi. Z tego też powodu została wyparta przez odpowiednio modyfikowane tkaniny z tworzyw syntetycznych wolnych od tych wad. Tkaniny używane obecnie do podsadzki hydraulicznej są wykonane z modyfikowanego polipropylenu o indeksie tlenowym IO>21%. Charakteryzują się przemijającymi właściwościami antystatycznymi. Takie parametry tkaniny są wystarczające przy tamowaniu w tamach czołowych oraz wszędzie tam, gdzie tkanina będzie zabudowna w ciągu 48 godzin od jej sprowadzenia do wyrobiska. Ograniczenie to wynika z zastosowania powierzchniowych środków antystatycznych do impregnowania tkaniny. Środki te na skutek kontaktu z wodą wykorzystywaną jako medium ruchome są wymywane, a sama tkanina traci swoje właściwości antystatyczne. Tkaniny antystatyzowane powierzchniowo mogą być używane tylko i wyłącznie do zastosowań podsadzkowych i nie mogą mieć innego przeznaczenia. Zastosowanie tkanin technicznych rozpraszających ładunek elektrostatyczny do wszelkiego rodzaju przepierzeń wentylacyjnych poprawiających bezpieczeństwo wentylacyjno-pożarowe, do wykładania ociosów (tzw. oganianki) w celu wypełniania wygrodzonej przestrzeni spoiwami, do wykonywania przegród i przesłon, na które nakładane są spoiwa izolacyjno-uszczelniające, do wykonywania tam podsadzkowych, w tym: tamy czołowej, bocznej, ryglowej oraz progów, jak również tam przestawnych, do wykonywania tam wentylacyjnych z zastosowanie uszczelnień, przy procesach izolacyjno-uszczelniających z użyciem środków chemicznych i/lub mineralnych, w tym również wszelkiego rodzaju tworzyw, pian formaldehydowo-mocznikowych, fenolowych, uu do szycia worków do transportu narzędzi, próbek węgla itp., uu do wykonywania pojemników kontenerowych (big-bag) z lub bez zaworów zwrotnych wykorzystywanych w budowie pasów izolacyjno-podporowych budowanych w ścianach chodników utrzymywanych za frontem, uu do wykonywania szczelnych pojemników – worków z lub bez zaworu zwrotnego do wykładki mechanicznej za odrzwiami obudowy chodnikowej podczas drążenia wyrobisk korytarzowych i innych, uu jako okładzina w siatkach zgrzewanych okładzinowo-osłonowych (typoszereg siatek „KAMA” lub inne). uu uu uu uu uu uu 42 MM Magazyn Przemysłowy 12 (113)/2011 źródło: Art Plast Andrzej Ziółkowski, Piotr Pyrzyna ppIlustracja 1: Gotowe uszczelnienie chodnika z użyciem tkaniny ArtiTEX PAS FR25 Klasa palności VTM-0 Tkaniny, które mogą być używane w przestrzeniach zagrożonych wybuchem muszą charakteryzować się trudnopalnością w klasie palności VTM-0 lub równoważną oraz nieprzemijającymi właściwościami antyelektrostatycznymi. W przypadku stosowania tkanin w podziemnych zakładach górniczych ich rezystancja powierzchniowa musi osiągać wartości poniżej 109 Ω. Pisząc o używaniu tkanin w przestrzeniach zagrożonych wybuchem bez jakichkolwiek ograniczeń, trzeba mieć na względzie również i to, że nie mogą one wymagać uziemiania, co jest bardzo uciążliwe lub wręcz niemożliwe do wykonania w warunkach kopalnianych. Wymagania takie spełniają tkaniny z materiałów antyelektrostatycznych rozpraszających ładunek elektrostatyczny o rezystancji powierzchniowej poniżej 109 Ω, ale powyżej 106 Ω. Wartości rezystancji powierzchniowej poniżej 106 Ω charakteryzują tkaniny antyelektrostatyczne przewodzące, które mogą być stosowane w przestrzeniach zagrożonych wybuchem, pod warunkiem ich skutecznego i trwałego uziemienia. Tkaniny antyelektrostatyczne przewodzące składają się zazwyczaj z trudnopalnej tkaniny T k a n i n y t e c h n i c z n e | N owoczesne technolo g ie qqTabela 1: Zestawienie parametrów technicznych tkanin technicznych ArtiTEX PAS FR25 FIZYCZNE Masa powierzchniowa MECHANICZNE Wytrzymałość na rozciąganie Wytrzymałość na rozrywanie ANTYSTATYKA Opór powierzchniowy Opór skrośny Opór między punktami PALNOŚĆ Wskaźnik tlenowy Klasa palności PN-EN ISO 9773:2003/A1:2005 Metoda badania Wartość Jednostka miary PN-88/P-04626 160 +/-15 g/m2 PN-EN ISO 13934-1:2002 PN-EN ISO 13937-2:2002 >900 >350 N N PN-EN 61340-2-3:2002 / PN-EN 13463-1:2010 PN-EN 61340-2-3:2002 / PN-EN 13463-1:2010 PN-EN 61340-2-3:2002 / PN-EN 13463-1:2010 1*107-6,5*108 1*107-6,5*108 1*107-6,5*108 Ω Ω Ω PN-EN ISO 4589-2:2006 PN-EN ISO 9773:2003 VTM-0 >26,9 % polipropylenowej o właściwościach izolacyjnych i siatki metalowej mechanicznie wplecionej w strukturę tkaniny bazowej. Rezystancja powierzchniowa w przypadku takich tkanin osiąga poziom poniżej103 Ω i jest charakterystyczna nie dla materiałów rozpraszających ładunek elektrostatyczny, lecz dla materiałów przewodzących, które bezwzględnie należy skutecznie i trwale uziemiać. Ponadto czynnikiem uniemożliwiającym odprowadzenie ładunków może być np. farba, rdza czy warstwy brudu. Z uwagi na charakter eksploatacji tkaniny w podziemnych kopalniach tkanina ta, a także znajdująca się w niej nitka, będzie narażona na przecinanie, rozrywanie i może ulegać korozji chemicznej. To wszystko może spowodować znaczny wzrost zagrożenia występowania samoistnych wyładowań elektrostatycznych. Zastosowana siatka metalowa ma za zadanie ekranowanie tkaniny wykonanej z dielektryka oraz zbieranie i odprowadzanie nadmiarowego ładunku elektrycznego. Nie ma innej możliwości odprowadzenia nadmiarowego ładunku z przewodników jak tylko skuteczne i trwałe ich uziemnienie. Tkanina techniczna, rozpraszająca ładunek elektrostatyczny Przykładem nowoczesnej, trudnopalnej w klasie palności VTM-0 tkaniny technicznej, która rozprasza ładunek elektrostatyczny, jest tkanina ArtiTEX PAS FR25. Tkanina ta produkowana jest na bazie modyfikowanego polipropylenu ArtPYLEN HP PAS FR, który opracowany został w firmie Art Plast i został zgłoszony do ochrony w Urzędzie Patentowym. Wspomniana tkanina łączy w sobie dwie cechy: trwałą antystatyzację w masie oraz trudnopalność w klasie VTM-0. Trwała w czasie antystatyzacja tkaniny zapewnia jej bezpieczne użytkowanie bez konieczności jej uziemiania. Ładunek elektrostatyczny jest rozpraszany na jej powierzchni i nie klasa uu Ilustracja 2: Proces zabudowy tkaniny technicznej podczas budowy uszczelnienia tzw. oganianki ma potrzeby jego odprowadzania. Tkanina charakteryzuje się również wysoką odpornością chemiczną na działanie kwasów, zasad i soli oraz rozpuszczalników organicznych. Jest też bezpieczna podczas jej stosowania zarówno dla osób mających kontakt z płótnem, jaknowe logo do druku.pdf Maciek Rosler też dla środowiska naturalnego. Trwale antystatyzowane, trudnopalne tworzywo ArtPYLEN HP PAS FR może mieć szersze zastosowanie niż tylko do produkcji tkanin technicznych wykorzystywanych kopalniach węgla, w strefach zagrożonych wybuchem. Można z niego produkować różne elementy maszyn górniczych, obudowy, skrzynki, a zwłaszcza wszelkiego rodzaju opakowania, kanistry, w których transportowane i przechowywane są komponenty do wytwarzania spoiw i powłok izolacyjno-uszczelniających, kleje organiczne, oleje hydrauliczne, czy środki do impregnacji drewna lub farby. MM źródło: Art Plast Właściwości 11/21/2011 4:27:57 PM C M Y CM MY CY CMY K MM Magazyn Przemysłowy 12 (113)/2011 43