więcej - System Analiz Samorządowych

BADANIA W OPARCIU O STATYSTYKĘ PUBLICZNĄ
Od roku 2007 ZMP pracuje nad rozszerzeniem analiz SAS, tak aby wykorzystać dane
istniejące już w statystyce publicznej (GUS, MF, MEN, inne) – przetwarzając je i prezentując
w postaci możliwie najbardziej dostosowanej do celów zarządzania w jednostkach
samorządu. Będą one przydatne np. przy opracowywaniu lub aktualizacji dokumentów
strategicznych i operacyjnych samorządu i jego jednostek organizacyjnych, a także do
przygotowywania części diagnostycznej studiów wykonalności do projektów finansowanych
ze źródeł zewnętrznych, oraz do monitorowania rezultatów i oddziaływania własnych i
zewnętrznie finansowanych programów rozwojowych.
Dla odróżnienia od badania sektorów usług (patrz: monitoring usług publicznych) te
dodatkowe grupy danych nazwaliśmy – dziedzinami przekrojowymi. Są to:
(1) Demografia
(2) Finanse samorządowe
(3) Wskaźniki zrównoważonego rozwoju i (4) wskaźniki jakości życia
Prezentując policzone wskaźniki na temat tych dziedzin przekrojowych chcemy udostępnić
osobom zarządzającym w jednostkach samorządowych dodatkowe informacji o zjawiskach,
które współkształtują warunki dostarczania usług i zapotrzebowanie na nie – jak demografia
(m.in. ruchy ludnościowe i migracyjne, struktura wiekowa i ekonomiczna, oczekiwana
dzietność, itd), oraz finanse samorządowe. W każdej z tych dziedzin dany samorząd będzie
mógł porównać się do swojej grupy porównawczej (link zal.8.4.)– czyli grupy kilkudziesięciu
samorządów na terenie kraju, które mają podobny charakter pod względem warunków
realizacji zadań, liczby ludności oraz dochodów na 1 mieszkańca (szczegółowy opis metody
– patrz poniżej).
Relacja między sektorami usług a dziedzinami przekrojowymi - w praktyce
funkcjonowania jednostek samorządu
Świadczenie różnorodnych usług publicznych jest wkładem samorządu w rozwój
społeczności lokalnej. Samorząd poprzez realizację swoich zdań (wszystkie one są usługami
– np. przyjmowanie planów zagospodarowania, doprowadzanie dróg i wody, budowa i
prowadzenie szkół i przedszkoli, przyjmowanie stawek podatków lokalnych, utrzymanie
zieleni, itd.) tworzy warunki instytucjonalne dla rozwoju społecznego, gospodarczego i
utrzymania równowagi środowiskowej. Oczywiście jest wiele innych czynników wpływających
na rozwój i warunki życia mieszkańców (np. ogólna sytuacja gospodarcza, w tym
globalizacja gospodarki i kultury, warunki środowiska naturalnego, czy sytuacja polityczna w
kraju) ale te znajdują się poza kontrolą władz samorządowych, więc uznano, że nie ma
możliwości aby SAS je dokumentował dla każdego samorządu oddzielnie. Poza tym dane nt.
tych zjawisk zewnętrznych są publicznie dostępne. Ze względu na znacznie oraz fakt
dostępności danych zdecydowaliśmy się (j.w.) na przedstawienie danych nt demografii oraz
finansów samorządowych.
Efektem końcowym życia wspólnoty samorządowej jest aktualny stan jej rozwoju w
wymiarze społecznym, gospodarczym lub środowiskowym. Sumuje on wysiłki władz
samorządowych oraz ich mieszkańców, podmiotów gospodarczych i wspomniane wcześniej
wpływy zewnętrzne. Na wyniki rozwoju jednostki samorządu wpływ mają także fundusze
strukturalne Unii Europejskiej i inwestycje prywatne dokonywane na terenie jednostki
samorządu lub w jej pobliżu. Z sumy tych wyników mieszkańcy rozliczają władze
samorządowe, dlatego wiedza o szczegółowych parametrach rozwoju w tych wymiarach ma
tak istotne znaczenie. Przyjęliśmy, że właściwą miarą w tym zakresie będzie zestaw
Wskaźników zrównoważonego rozwoju (szerszy opis w zbiorze poniżej)
Jednakże końcową miarą rozwoju jednostki samorządu jest wzrastająca Jakość Życia
mieszkańców. Należy ją mierzyć łącznie dwoma typami wskaźników:
(a) danymi obiektywnymi, które pokrywają się z powyższym zestawem wskaźników
zrównoważonego rozwoju, oraz
(b) danymi subiektywnymi – pochodzącymi z badań opinii mieszkańców (przykładowy
kwestionariusz badań ankietowych – patrz Moduł nr 5).
Szerszy opis znajduje się w zbiorze poniżej
Opisana relacja wynikania i wpływu pomiędzy tymi typami zjawisk i ich miarami w
postaci wskaźników – przedstawiona jest na poniższym diagramie
Uslugi publiczne jako wklad administracji
samorzadowej w rozwój swego terytorium
a
:
in. ityk
m. pol
,
e o,
Inn isk
ow
d
sro
Czynniki
demograficzne
Jakosc Zycia
Wskazniki jakosci zycia
Rozwój
Wskazniki zrównowazonego rozwoju
Uslugi publiczne:
(administracyjne,
spoleczne i techniczne)
Wskazniki skutecznosci, efektywnosci
gos
I
pod nne,
ark m.in
a, g .:
lob
aliz
acj
a
Finanse
samorzadu
Dziedziny przekrojowe objęte badaniem:
- finanse jednostek samorządu terytorialnego (Źródło: Min. Finansów - dane za lata 20042007)
- finanse (Źródło: Bank Danych Regionalnych GUS, dane za lata 1999 – 2007, aktualnie
zaimportowano tylko dane do wskaźników za lata 2005-2006)
- wskaźniki zrównoważonego rozwoju i wskaźniki obiektywne jakości życia (dane za lata
2006 – 2007, aktualnie dostępne w GUS są tylko dane do wskaźników za 2006)
Informacja dodatkowa: Metodologia wyznaczania grup porównawczych do celów analizy i
prezentacji danych o jednostkach samorządu oraz lista jednostek
zakwalifikowanych do poszczególnych grup