Etnos serbski. Czasy patriarchy Arsenija IV Jovanovicia Šakabenty

Nr wniosku: 250802, nr raportu: 19760. Kierownik (z rap.): mgr Piotr Kręzel
Etnos serbski. Czasy patriarchy Arsenija IV Jovanovicia Šakabenty (1726–1748)
Głównym celem projektu było możliwie wieloaspektowe spojrzenie na losy ludności
serbskiej w dobie, kiedy jej niekwestionowanym przywódcą był patriarcha Arsenije IV
Jovanović Šakabenta (1726–1748). Okres ten, nie został wybrany jednak przypadkowo.
Stanowił bowiem kluczowy moment w dziejach Serbów, ze względu na przesunięcie punktu
ciężkości w ich życiu duchowym oraz politycznym z Peci (wówczas w Imperium Osmańskim)
do Karłowic (wtedy w monarchii habsburskiej). Problemy Serbów pierwszej połowy XVIII
stulecia zostały przedstawione na tle istotnych wydarzeń z historii powszechnej tego okresu.
Do takich należy zaliczyć m.in. „erę tulipanów” w Imperium Osmańskim (1718–1730), wojnę
austriacko-turecką z lat 1737–1739 oraz wojnę o sukcesję austriacką (1740–1748).
W projekcie zwrócono uwagę na problemy Serbów żyjących w obrębie Patriarchatu
w Peci w Imperium Osmańskim w latach 1726–1737. Scharakteryzowano uczestnictwo Serbów
w rozgrywającym się na Półwyspie Bałkańskim militarnym konflikcie między Wysoką Portą
a monarchią habsburską w latach 1737–1739. Opisana została także dynamika migracyjna
ludności południowosłowiańskiej będącą skutkiem wojny austriacko-tureckiej. Omówione
zostały zagadnienia związane z losami Serbów żyjących w obrębie metropolii karłowickiej
w monarchii habsburskiej w latach 1739–1748. Szczegółowo opisano rozwój nowego centrum
życia kulturalno-politycznego, którym dla Serbów po 1739 r. stały się Karłowice. Praktycznie
w każdej części realizowanego projektu były omawiane decyzje, jak i dylematy Arsenija IV
Jovanovicia Šakabenty.
Wyniki płynące z realizacji projektu badawczego wzbogacają polską historiografię
o nowe wiadomości, terminy, jak i ustalenia statystyczne z zakresu mobilności jednego
z południowosłowiańskich etnosów w dobie wczesnonowożytnej. Rezultaty badań pozwalają
także na uświadomienie sobie jak różnorodny kulturowo, konfesyjnie oraz etnicznie jest region
Europy Środkowej oraz Europy Południowo-Wschodniej, co z kolei umożliwia lesze
zrozumienie
przemian
politycznych,
społecznych,
ekonomicznych
zachodzących na tych obszarach w następnych okresach historycznych.
i
kulturowych