EGIPT - Tell el-Farcha - Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW

ARCHEOWIEŚCIWarsaw, February 21,2008.
Professor Emad al-Jawahiri
CENTRUM ARCHEOLOGII ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ
President
Al-Qadissiyah University
IM. KAZIMIERZA MICHAŁOWSKIEGO NR 4
Diwaniyah
Iraq
EGIPT - Tell el-Farcha
Wiosną 2008 współpracująca z Centrum Archeologii misja Uniwersytetu Jagiellońskiego i
Dear Professor,
Muzeum Archeologicznego w Poznaniu pod kierownictwem prof. K. Ciałowicza (UJ) i dr. M.
stanowisku Centre
Tell elChłodnickiego
(MAP)
przeprowadziła
sezon
badańofna
It is a great
pleasure
and honor to kolejny
invite you
on behalf
theegipskim
Warsaw University’
Farcha.
Stanowisko
związane jest
z najwcześniejszą
faraońskiego
okresem
of Mediterranean
Archaeology,
the Faculty
of History, historią
InstituteEgiptu
of Archaeology
and oraz
my own
for a
ten
etap.
Pozostałości
z
Tell
el-Farcha
tworzą
dziś
trzy
wzgórza
ruin,
poprzedzającym
visit in Warsaw. We shall be extremely glad if you and your colleagues will accept our invitationz
egipskiego
„komy”.
for
26.05.08-04.06.08.
Na programme
komie zachodnim
kontynuowano
eksplorację
warstw
The
of your visit
in Warsaw comprises
meetings
withzwiązanych
the authoritiesz ofcentrum
the
administracyjno-kultowym
z okresu
najwcześniejszych
dynastii. Institute
Składa of
sięOriental
ono z Studies,
dużego
Warsaw University, the Faculty
of History,
Institute of Archaeology,
wszystkich
pomieszczeniami
o charakterze
centralnego
dziedzińca,Theotoczonego
Institute
of Geography.
aim of theseze
meetings
will bestron
to establish
a mutual cooperation
kultowym
(kaplice) orazUniversity
użytkowym.
kaplicyUniversity.
zachodniej,We
podobnie
jak w
sezonach ubiegłych,
between Al-Qadissiyah
andW
Warsaw
would also
recommend
a meeting
odnaleziono
przedmioty
kultowo-wotywne,
m.in.
głowice
maczug,
paciorki,
fragmenty
with members of the Conservation Section of the National Museum in Warsaw. We shall figurek
zoomorficznych.
Przedmioty
te, at
wykonane
w niektórych
cennych
materiałów,
appreciate if you agree
to present
the Warsaw
University aprzypadkach
lecture on thez most
important
mają
też
wysoki
walor
estetyczny.
discoveries done recently by Iraqi archaeologists.
zabudowę
związaną
kulturą
dolnoegipską,
Nacase
komie
odsłonięto
In
youcentralnym
will be so kind
to accept
our invitation
youz will
be official
guest ofwystępującą
our
w
Delcie Nilu
poprzedzającą
okresstay
wczesnych
się the
na nią
ogrodzenie
i szereg
University
and iall
the costs of your
in Polanddynastii;
shall be składały
covered by
Polish
authorities.
czterech
prostokątnych
domów.
Do
najważniejszych
odkryć
związanych
z
tą
warstwą
należą
Please confirm if you accept the proposed dates of your stay is Warsaw.
liczne fragmenty importowanej ceramiki palestyńskiej i górnoegipskiej (czyli z południa Egiptu),
potwierdzające znaczną rolę handlu dla pierwszych osadników w Delcie. Znaleziono też
kilkadziesiąt
paciorków
wykonanych
z różnych kamieni półszlachetnych oraz kilka ze złota Looking
forward to
hear from you
pierwszesincerely
znane z yours
kultury dolnoegipskiej przykłady wykorzystania tego metalu.
Na komie wschodnim przebadano 26 grobów datowanych na okres dynastii 0 i początku I,
czyli z początków państwa egipskiego. Do najważniejszych należy bogaty grób, w którym
znaleziono dzban z wyrytym imieniem Iry-Hora, pierwszego znanego z imienia króla egipskiego
(dynastia 0). To już drugi przypadek wystąpienia tego imienia w Tell el-Farcha, zdający się
potwierdzać historyczność Iry-Hora i wskazujący, że władca ten, znany przede wszystkim z
rejonu Abydos, gdzie znaleziono jego grób, rozciągał swoje panowanie także na wschodnią Deltę.
Kolejnym ważnym znaleziskiem jest grób typu „mastaba”, datowany na przełom dynastii 0 i I –
prawdopodobnie najstarsza ze znanych dotąd mastab egipskich. Ściany grobu wznosiły się na
wysokość 2 m, fasada wschodnia ukształtowana została w charakterystyczne nisze a w komorze
znajdowały się 73 naczynia gliniane, 5 kamiennych oraz siekierka miedziana i nóż krzemienny.
Zarejestrowano również kilka następnych grobów, które będą eksplorowane w trakcie następnej
kampanii wykopaliskowej.
Tekst: Krzysztof Ciałowicz
Redakcja: Zuzanna Wygnańska
ARCHEOWIEŚCI
NRWarsaw,
5
February 21,2008.
SYRIA - Tell Arbid
Professor
al-Jawahiri
CENTRUM
ARCHEOLOGII ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ
Tell
ArbidEmad
– Syria
Północno-Wschodnia
IM. KAZIMIERZA
President
W lipcu b.r. archeolodzy
z UniwersytetuMICHAŁOWSKIEGO
im. Adama Mickiewicza w Poznaniu kierowani
Al-Qadissiyah
University
przez
dr hab. prof.
UAM Rafała Kolińskiego we współpracy z Centrum Archeologii
przeprowadzili
badania w ramach projektu
Tell Arbid.
Był to pierwszy
sezon zaplanowanego
Diwaniyah
nowego projektu
na stanowisku
Tell Arbid
w północno- na
trzy
Iraq lata programu
badawczego,
finansowanego
grantem na
Ministerstwa
Nauki i Informatyzacji.
wschodniej
Syrii. Był
to pierwszy
sezon zaplanowanego
trzy lata programu
badawczego,
Celem
programu
jest
przebadanie
pozostałości
pochodzących
z
tzw.
okresu
postakadyjskiego,
finansowanego grantem Ministerstwa Nauki i Informatyzacji. Celem programu jest przebadanie
obejmującegopochodzących
ostatnie dwa stulecia
III tys. postakadyjskiego“,
p.n.e. Przedsięwzięcie
to jest szczególnie
dla
pozostałości
z tzw. „okresu
obejmującego
ostatnie istotne
dwa stulecia
poznania
Dear
historii
starożytnej, gdyż
tej pory koniec
IIIdla
tysiąclecia
północnej
Mezopotamii
III
tys.Professor,
p.n.e.
Przedsięwzięcie
to jestdoszczególnie
istotne
poznaniawhistorii
starożytnej,
gdyż do
uważany
był
za
tzw.
„wieki
ciemne”,
w
trakcie
których
nastąpił
kryzys
cywilizacyjny
wywołany
tej pory okres końca III tysiąclecia w północnej Mezopotamii uważany był za tzw. „wieki
zmianami
It is
atrakcie
great pleasure
and honor
to invite
Tegoroczne
you onodkrycia
behalf
ofrzucają
the Warsaw
nowe University’
światło
na ten
Centre
etap
ciemne”,
wklimatyczno-środowiskowymi.
których nastąpił
kryzys
cywilizacyjny
wywołany
zmianami
klimatycznohistorii.
of
Mediterranean
Archaeology,
the
Faculty
of
History,
Institute
of
Archaeology
and
my
own
for a
środowiskowymi. Tegoroczne odkrycia rzucają nowe światło na ten etap historii.
visit in Warsaw. We shall be extremely glad if you and your colleagues will accept our invitation
W trakcie tegorocznego sezonu tuż pod powierzchnią wzgórza ruin odnaleziono
for 26.05.08-04.06.08.
pozostałości domów mieszkalnych z pierwszej połowy II tys. p.n.e. (czasy odpowiadające
panowaniu
Hammurabiego
południowej)
oraz
związane
z nimi groby,
The dynastii
programme
of your visitwinMezopotamii
Warsaw comprises
meetings
with
the authorities
of the
trzy niewielkie
cmentarzyska.
Przebadane
to groby
w formie
dużej ceglanej
tworząceUniversity,
Warsaw
the Faculty
of History,
Institute pochówki
of Archaeology,
Institute
of Oriental
Studies,
Institute
of ze
Geography.
Thetworzącym
aim of these
meetings
be towestablish
a mutualceglanej
cooperation
komorowy
sklepieniem
łuk,
mniejszewill
groby
formie skrzynki
oraz
ziemne
szybowe. University
Te ostatnie,and
mimo
że grzebano
w nich
się najbogatsze
w
betweengroby
Al-Qadissiyah
Warsaw
University.
Wedzieci,
wouldokazały
also recommend
a meeting
with members
of the
Conservation
Section
the National
Museum
in Warsaw.
shall
znaleziska:
oprócz
naczynia
służącego
jakoof
trumna
znajdowano
w nich
po kilka We
mniejszych
dzbanków
i ozdoby,
na to
przykład
z półszlachetnego
jednym
z grobów
appreciate if
you agree
presentpaciorki
at the Warsaw
University akarneolu.
lecture onWthe
most important
discoveries dekorowaną
done recentlypieczęć
by Iraqi
archaeologists.
cylindryczną,
która ewidentnie służyła jako amulet. Pozostałe
znaleziono
groby były miejscem spoczynku osób dorosłych; ich wyposażenie ograniczało się do jednego lub
In case i,
you
will be szpil
so kind
to accept
our invitation
you will be official guest of our
dwóch naczyń
niekiedy,
z brązu,
którymi
spinano szaty.
Poniżej
pozostałości
z II
tysiąclecia
p.n.e. odkopano
warstwy
których
University
and all
the costs of
your
stay in Poland
shall be covered
by„postakadyjskie”,
the Polish authorities.
rozpoznanie
jestpozostałości
celem
projektu dates
UAM;
zabudowę
mieszkalną których
z końca
Please confirm
ifgłównym
you accept
proposed
your staywarstwy
istu
Warsaw.
Poniżej
zthe
II tysiąclecia
p.n.e.ofodnaleziono
odkopano
„postakadyjskie”,
III
tysiąclecia.
Odsłonięty
został
między
innymi
fragment
budynku,
którego
istotnym
elementem
rozpoznanie jest głównym celem projektu UAM; odnaleziono tu zabudowę mieszkalną z końca
był
rozległy dziedziniec
w części
wypalonymi
w którego
części zaś
pieczołowicie
III tysiąclecia.
Odsłoniętywyłożony
został między
innymi
fragmentcegłami
budynku,
istotnym
elementem
ułożonym
brukiem
z drobnych
zachód od cegłami
budynkuwodsłonięto
pięciu
Looking
forward
to hearotoczaków.
from
you Na
był rozległy
dziedziniec
wyłożony
w części
wypalonymi
części zaśzarys
pieczołowicie
pomieszczeń
należących
do następnej
budowli.
Wreszcie,
jeszcze dalej
na zachód
południe,
sincerely
yours
ułożonym
brukiem
z drobnych
otoczaków.
Na zachód
od budynku
odsłonięto
zarysi na
pięciu
strefa zajęta
nieregularne,
pomieszczenia
– być
może o icharakterze
znajdowała
pomieszczeńsięnależących
do przez
następnej
budowli. małe
Wreszcie,
jeszcze dalej
na zachód
na południe,
gospodarczym,
oraz
piece
chlebowe.
Tegoroczne
znaleziska
„okresu
postakadyjskiego”
z Tell
znajdowała się strefa zajęta przez nieregularne, małe pomieszczenia – być może o charakterze
Arbid należą dooraz
jednych
pierwszychTegoroczne
poświadczających,
że „okresu
pod koniec
III tysiąclecia północna
gospodarczym,
piecez chlebowe.
znaleziska
postakadyjskiego”
z Tell
Mezopotamia
nie
została
wyludniona,
jak
przypuszczano
dotąd.
Badania
będą
kontynuowane
Arbid, są dowodem, że pod koniec III tysiąclecia północna Mezopotamia nie została wyludniona,
wiosną
2009 roku. dotąd. Badania będą kontynuowane wiosną 2009 roku.
jak przypuszczano
Tekst: Rafał Koliński
Redakcja: Zuzanna Wygnańska