Zaburzenia nastroju w czasie ciąży i po porodzie

Zaburzenia nastroju w czasie ciąży i po porodzie
Broszura dla kobiet i ich rodzin
Kwiecień 2012
Evidence
Polish version: Mood disorders during pregnancy and after the birth of your baby
© Scottish Intercollegiate Guidelines Network
ISBN 978 1 909103 00 9
Data pierwszej publikacji: kwiecień 2012
Data tłumaczenia tej publikacji: marzec 2013
SIGN wyraża zgodę na kserokopiowanie niniejszej ulotki w celu wdrożenia
w NHSScotland
Spis treści
O czym jest ta broszura?
2
Co to są zaburzenia nastroju w czasie ciąży
i skąd mam wiedzieć, że jestem w grupie ryzyka?
4
Jak się będę czuła, gdy w czasie ciąży lub
po porodzie zachoruję na zaburzenie nastroju?
6
Jak diagnozuje się zaburzenia nastroju
i jak się je leczy w ciąży i po porodzie?
10
Jak poznam, że mam depresję przed- lub poporodową?
11
Kto jest bardziej narażony na psychozę poporodową
i jak rozpoznać, że mam tę chorobę?
13
Czy w czasie ciąży mogę bezpiecznie przyjmować
moje leki na zaburzenie nastroju?
16
Jak mogę sobie pomóc?
17
Jaką pomoc mogę uzyskać od partnera lub rodziny?
18
Jak leczy się zaburzenia nastroju w ciąży?
21
Z jakich opcji leczenia depresji i psychozy
poporodowej mogę skorzystać?
24
Które leki mogę stosować w ciąży
lub gdy karmię piersią?
29
Gdzie mogę znaleźć więcej informacji?
31
Co to jest SIGN?
37
1
O czym jest ta broszura?
Ta broszura jest przeznaczona dla Ciebie, jeżeli:
myślisz o zajściu w ciążę i masz pytania dotyczące przyjmowania leków
na zaburzenie nastroju, na które cierpisz - na przykład depresję i chorobę
dwubiegunową (depresję maniakalną);
uważasz, że jesteś narażona na depresję przedporodową bądź depresję lub
psychozę poporodową;
uważasz, że objawy, które odczuwasz w ciąży lub w ciągu pierwszego roku
po porodzie, mogą wskazywać na zaburzenie nastroju;
zdiagnozowano u Ciebie zaburzenie nastroju i rozważasz opcje leczenia.
Broszura ta może być pomocna także dla Twojego partnera, rodziny
i znajomych.
Niniejsza broszura ma udostępnić kobietom, które cierpią na zaburzenie
nastroju w czasie ciąży lub w pierwszym roku po porodzie, oraz ich rodzinom
informacje na temat leczenia i przysługującej im opieki medycznej. Zawiera
także informacje na temat najnowszych badań, dzięki którym kobiety, ich
partnerzy oraz rodziny będą mogli lepiej radzić sobie z chorobą.
Broszura powstała w oparciu o zalecenia zamieszczone w opracowanych przez
organizację SIGN wytycznych dotyczących zaburzeń nastrojów w okresie
perinatalnym. Więcej informacji na temat SIGN można znaleźć na stronie 37
lub na stronie internetowej www.sign.ac.uk. Nasze wytyczne są oparte na
badaniach medycznych i naukowych.
Broszura objaśnia:
kto jest narażony na zaburzenia nastroju w czasie ciąży i po porodzie;
jak diagnozuje się zaburzenia nastroju;
z jakich opcji leczenia można skorzystać; i
jakich wyników można spodziewać się po leczeniu.
2
Niektóre sekcje tej broszury mogą Ciebie nie dotyczyć. To, które sekcje będą dla
Ciebie pomocne, będzie zależeć od zaburzenia nastroju, na które cierpisz.
Informacje w każdej sekcji stanowią uzupełnienie informacji i porad
udzielonych Ci przez pracowników służby zdrowia. Osoby te mogą doradzić,
które sekcje należy przeczytać. Pomocna może okazać się także tabela na
stronie 10, ułatwiająca identyfikację sekcji dotyczących zaburzenia nastroju, na
które cierpisz.
3
Co to są zaburzenia nastroju w czasie ciąży i skąd mam
wiedzieć, że jestem w grupie ryzyka?
Zaburzenia nastroju w czasie ciąży obejmują:
depresję przedporodową (depresję podczas ciąży);
depresję poporodową (depresję po porodzie); i
psychozę poporodową (ciężką chorobę psychiczną, w wyniku której tracisz
kontakt z rzeczywistością; może ona wystąpić nagle po porodzie).
Ryzyko zachorowania zależy od szeregu czynników. Tabela na stronie 5 zawiera
opis czynników zwiększających ryzyko wystąpienia różnych zaburzeń nastroju
w czasie ciąży i po porodzie.
Jeżeli należysz do grupy podwyższonego ryzyka, nie oznacza to, że na pewno
zachorujesz na zaburzenie nastroju.
Niektóre osoby nie stwierdzają u siebie żadnych czynników zwiększających
ryzyko, a mimo to zapadają na tę chorobę. Powinnaś omówić te kwestie
z lekarzem pierwszego kontaktu, położną lub pielęgniarką środowiskową.
4
Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na zaburzenie nastroju w czasie
ciąży lub po porodzie
Zaburzenie nastroju
Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania
Depresja przedporodowa yy Lęk
yy Stres
yy Wcześniejsze przypadki depresji
yy Brak wsparcia ze strony rodziny i znajomych
(wsparcie społeczne)
yy Przemoc w rodzinie
yy Nieplanowana ciąża
yy Problemy w relacjach z partnerem
Depresja poporodowa
yy Smutek poporodowy (krótki okres po porodzie, gdy
czujesz się rozdrażniona i łatwo dajesz się ponosić
emocjom - stan ten trwa zaledwie kilka dni)
yy Wcześniejsze przypadki złego samopoczucia
psychicznego w czasie ciąży
yy Brak wsparcia ze strony rodziny i znajomych
yy Problemy w relacjach z partnerem
yy Niedawne problemy życiowe
yy Trudne dzieciństwo
yy Nieplanowana ciąża
yy Brak pracy
yy Brak pokarmu w piersiach
yy Stres w czasie ciąży
yy Zaburzenia czynności tarczycy w czasie ciąży
yy Trudności w radzeniu sobie ze zmianami
yy Problemy z zajściem w ciążę
yy Depresja u ojca dziecka
yy Posiadanie dwójki lub więcej dzieci
Psychoza poporodowa
yy Wcześniejsze przypadki poważnej choroby
psychicznej, szczególnie choroby dwubiegunowej
lub psychozy poporodowej
yy Wcześniejsze przypadki choroby dwubiegunowej
lub psychozy poporodowej w rodzinie (u bliskich
krewnych, np. rodzica lub siostry)
yy Przerwane leczenie zaburzenia nastroju
yy Komplikacje przy porodzie
5
Jak się będę czuła, gdy w czasie ciąży lub po porodzie
zachoruję na zaburzenie nastroju?
iałam wrażenie, że tylko ja mam tę chorobę.”
“M
“ Z aszłam w ciążę po trzydziestce, po czym powróciły objawy mojej choroby
dwubiegunowej, w szczególności nastrój ogólnego przygnębienia. Byłam
szczęśliwa, że zaszłam w ciążę, jednak z powodu huśtawki emocjonalnej
miałam wrażenie, że moje życie rozpada się.”
“
iałam częste ataki gniewu i coraz bardziej bałam się o sobie, ponieważ
M
czułam, że tracę kontrolę.”
“ Uważałam, że ona (dziecko) celowo zachowuje się w taki sposób, aby mnie
drażnić i denerwować. Oczywiście nie było to prawdą - zachowywała się po
prostu jak dziecko.”
szystko wymykało mi się spod kontroli i czułam się w tym wszystkim
“W
osamotniona.”
“ Czułam się przerażona, zachowywałam się jak paranoik i myślałam, że wszyscy
nastają na moje życie. Chowałam się, gdy ktoś zbliżał się do drzwi.”
“ P rzepłakałam całe trzy miesiące, miałam myśli samobójcze, czułam się
bezradna i przygnębiona.”
iałam bardzo negatywne, katastroficzne myśli.”
“M
Być może masz/miałaś podobne myśli. Pamiętaj jednak, że są to tylko
przykłady, a Twoje doświadczenia mogą być odmienne.
Smutek poporodowy
Większość kobiet po porodzie łatwo wybucha płaczem - jest to tzw. smutek
poporodowy. Jest to stan emocjonalny występujący u kobiet po porodzie.
6
Wiele matek odczuwa wtedy nadwrażliwość emocjonalną i rozdrażnienie,
a także łatwo bez powodu wybucha płaczem. Może Ci się wydawać, że nic nie
jest w stanie Cię rozweselić. Być może odczuwasz ogromny lęk i napięcie. Małe
problemy mogą przerodzić się w duże zmartwienia.
Nie martw się - smutek poporodowy bardzo szybko mija. Stan ten pojawia
się zazwyczaj w drugim lub trzecim dniu po porodzie, jednak gdy masz
odpowiednie wsparcie i pomoc ze strony położnej, pielęgniarki środowiskowej,
rodziny i znajomych, najpóźniej w piątym dniu powinnaś poczuć się lepiej.
Możesz także odczuwać:
ból bez żadnych przyczyn zdrowotnych lub złe samopoczucie bez żadnych
szczególnych objawów;
trudności z zasypianiem;
zmęczenie i wyczerpanie (zazwyczaj z powodu porodu); i
niepokój (szczególnie gdy dziecko ma nieznaczne problemy ze zdrowiem,
np. problemy z karmienie).
Odczucia te są całkowicie normalne, jednak jeżeli smutek poporodowy nie
ustąpi po kilku dniach, powinnaś o swoich uczuciach porozmawiać z położną,
pielęgniarką środowiskową lub lekarzem, ponieważ objawy te mogą
wskazywać na depresję poporodową.
Depresja poporodowa
Depresja poporodowa występuje w czasie pierwszych 12 miesięcy po porodzie.
Na depresję poporodową cierpi 10-15 na 100 kobiet. Objawy nie różnią się
od typowej depresji. Przed wizytą u lekarza warto zanotować, jak się czujesz.
Pomoże to w ustaleniu optymalnej opcji leczenia. Więcej informacji na temat
leczenia można znaleźć na stronie 24.
7
Mogą pojawić się u Ciebie:
ograniczona zdolność lub niemożność w zakresie obowiązków związanym
z opieką nad dzieckiem i prowadzeniem domu;
zmniejszone zainteresowanie codziennymi czynnościami;
smutek i skłonność do płaczu;
niepokój i lęk (martwisz się o siebie i o zdrowie dziecka);
zmęczenie i brak energii;
ataki paniki;
ból bez żadnych przyczyn (poza zmęczeniem i niepokojem);
trudności z zasypianiem;
obniżona zdolność koncentracji;
obsesyjne zachowania;
brak apetytu; i
brak zainteresowania seksem.
Możesz także odczuwać następujące objawy fizyczne:
bóle głowy;
zdrętwienie; i
przyspieszony oddech (hiperwentylacja).
Czasami niektóre matki mogą odczuwać potrzebę samookaleczania lub
ranienia dziecka. Jeżeli masz takie myśli, poinformuj o tym pielęgniarkę
środowiskową, lekarza pierwszego kontaktu lub rodzinę. Myśli tych nie należy
się wstydzić ani obawiać - wynikają one z choroby.
8
Psychoza poporodowa
Psychoza poporodowa jest znacznie rzadszą chorobą, na którą zapada 1-2
spośród 1000 kobiet po porodzie. Choroba ta, choć rzadka, jest bardzo groźna.
Psychoza poporodowa pojawia się zazwyczaj w pierwszym miesiącu po
porodzie. Jej objawy pojawiają się zazwyczaj w ciągu pierwszych kilku dni.
Początkowo może rozpierać Cię szczęście lub przytłaczać nadmierny niepokój.
W przypadku kobiet z grupy wysokiego ryzyka ważne jest, aby partner i rodzina
znali objawy psychozy poporodowej, ponieważ to oni mogą jako pierwsi
zauważyć początki choroby. Jeżeli zachorujesz na psychozę poporodową,
możesz stracić zainteresowanie dzieckiem. Możesz także być negatywnie
nastawiona do ludzi i stracić kontakt z rzeczywistością.
Może także pojawić się potrzeba samookaleczania lub ranienia dziecka. Jeżeli
pojawią się takie myśli, poinformuj o nich pielęgniarkę środowiskową, lekarza
pierwszego kontaktu lub rodzinę, aby umożliwić rozpoczęcie odpowiedniego
leczenia.
Jeżeli przychodnia jest zamknięta, zadzwoń na infolinię NHS 24 pod numerem
08454 24 24 24.
Objawy psychozy poporodowej obejmują:
ogromny niepokój o wszystko;
urojenia (dziwne myśli lub przekonania, które najprawdopodobniej są
nieprawdziwe, np. że ludzie nastają na Twoje życie);
halucynacje (łącznie ze słyszeniem głosów, które komentują Twoje
zachowanie, obrażają Cię lub wydają rozkazy); i
irracjonalne myśli.
9
Jak diagnozuje się zaburzenia nastroju i jak się je leczy
w ciąży i po porodzie?
Gdy będziesz w ciąży lub po porodzie, położna, lekarz pierwszego kontaktu
i pielęgniarka środowiskowa będą często zadawać Ci pytania na temat
Twojego zdrowia psychicznego. Mogą pytać się bezpośrednio lub poprosić
Cię o wypełnienie kwestionariusza dotyczącego zdrowia psychicznego. Ważne
jest, abyś szczerze odpowiedziała na te pytania. Warto wiedzieć, że zaburzenia
nastroju można leczyć - musisz koniecznie zwrócić się o pomoc, aby zmniejszyć
zagrożenie dla Ciebie i Twojego dziecka. Porozmawiaj z osobami, które się Tobą
opiekują, i razem wybierzcie odpowiednie leczenie. Leczenie będzie zależeć od
typu zaburzenia nastroju, na które chorujesz.
Poniższa tabela zawiera informacje na temat różnych etapów leczenia zaburzeń
nastroju. Możesz ustalić, na którym etapie jesteś, na przykład planujesz
ciążę lub obecnie bierzesz leki na depresję. Następnie możesz przeczytać
o dostępnych opcjach leczenia w odpowiedniej sekcji tej broszurki.
Wcześniejsze przypadki zaburzenia nastroju lub planowanie ciąży - patrz str. 16
Przed poczęciem i wczesna ciąża - patrz str. 16
yy Pierwszy trymestr (pierwsze 12 tygodni ciąży)
yy Przyjmowanie leków w ciąży
Ciąża
yy Czy jesteś bardzo narażona na zachorowanie na chorobę psychiczną? - patrz str. 5
yy Jak mogę sobie pomóc - patrz str. 17
yy Opcje leczenia w czasie ciąży - patrz str. 21
Po porodzie
yy
yy
yy
yy
Czy jesteś bardzo narażona na zachorowanie na chorobę psychiczną? - patrz str. 11
Jak mogę sobie pomóc - patrz str. 17
Opcje leczenia - patrz str. 24
Wybór leków w przypadku karmienia piersią - patrz str. 27
Czy istnieje jakieś zagrożenie dla mnie lub mojego dziecka? - patrz str. 14
yy Informacje kontaktowe dotyczące usług związanych ze zdrowiem psychicznym
10
Jak poznam, że mam depresję przed- lub poporodową?
Wizyty kontrolne przed i po porodzie
W trakcie ciąży i zaraz po porodzie możesz odczuwać huśtawkę emocjonalną
- jest to rzecz normalna. Podczas wizyt kontrolnych przed porodem wszystkie
kobiety powinny usłyszeć pytania dotyczące ich problemów emocjonalnych.
Jeżeli w czasie ciąży lub zaraz po porodzie obserwujesz u siebie nieoczekiwane
zmiany nastroju i problemy ze zdrowiem psychicznym, koniecznie
porozmawiaj o tym z położną, lekarzem pierwszego kontaktu lub pielęgniarką
środowiskową. Być może konieczne będą dalsze badania.
Jeżeli wcześniej cierpiałaś na zaburzenie nastroju lub depresję, położna lub
lekarz pierwszego kontaktu zapyta Cię o Twoje samopoczucie przy każdym
spotkaniu.
Po porodzie pytania te będzie zadawać pielęgniarka środowiskowa przy
każdym spotkaniu z Tobą. Daje Ci to okazję do wspólnego omówienia
dostępnych opcji i ustalenia najlepszych metod kontrolowania emocji, abyś
szybciej mogła w pełni dojść do siebie. Wszyscy miewamy dobre i złe dni,
jednak jeżeli po upływie dwóch tygodni przygnębienie nie minie, pielęgniarka
środowiskowa skieruje Cię do lekarza pierwszego kontaktu na dalsze badania.
Gdy wrócisz do domu, położna zapyta Cię o samopoczucie, szczególnie jeżeli
w czasie ciąży miałaś ataki depresji lub stany lękowe. Podobnie jak wcześniejsze
przypadki depresji, zwiększają one ryzyko wystąpienia depresji poporodowej.
Pielęgniarka środowiskowa powinna zapytać Cię o samopoczucie po 4-6
tygodniach po porodzie, a następnie po 3-4 miesiącach. Podczas wizyty osoba
ta może zadawać Ci pytania lub poprosić o wypełnienie kwestionariusza.
Kwestionariusz ma za zadanie ułatwić pielęgniarce środowiskowej lub
lekarzowi pierwszego kontaktu rozmowę na temat dostępnych opcji i podjęcie
optymalnych działań po to, abyś poczuła się lepiej.
Ważne jest, aby wypełnić formularz podczas wizyty - nie zabieraj go do domu
w celu późniejszego odesłania do pielęgniarki środowiskowej.
11
Natychmiast skontaktuj się z lekarzem pierwszego kontaktu lub pielęgniarką
środowiskową, jeżeli:
Twój partner lub rodzina zauważą u Ciebie objawy znacznych zmian
nastroju; lub
odczuwasz zmiany nastroju - od łagodnych objawów lęku i huśtawki
nastrojów po ostre stany lękowe i zdenerwowanie.
Da Ci to okazję, aby porozmawiać o swoich uczuciach oraz, gdy zechcesz,
możliwość spotkania z członkiem lokalnego zespołu pomocy psychologicznej.
U niektórych kobiety nastrój może się w ciągu kilku godzin wielokrotnie
gwałtownie zmieniać. Może to świadczyć o rozwoju psychozy poporodowej.
Na stronie 18 znajdują się informacje dotyczące pomocy, jakiej mogą Ci udzielić
członkowie rodziny lub partner.
Jeżeli zechcesz z kimś porozmawiać, gdy przychodnia rejonowa będzie
zamknięta, zadzwoń na infolinię NHS 24 pod numerem 08454 24 24 24.
12
Kto jest bardziej narażony na psychozę poporodową i jak
rozpoznać, że mam tę chorobę?
Najprawdopodobniej nie będziesz wiedzieć, że masz psychozę poporodową,
jednak istnieją pewne objawy, na które Twój partner, rodzina i pracownicy
służby zdrowia powinni zwrócić uwagę:
niepokój o wszystko;
urojenia (dziwne myśli lub przekonania, które najprawdopodobniej są
nieprawdziwe, np. że ludzie nastają na Twoje życie);
halucynacje (łącznie ze słyszeniem głosów, które komentują Twoje
zachowanie, obrażają Cię lub wydają rozkazy); i
irracjonalne myśli.
U wielu kobiet, które zapadają na psychozę poporodową, nie występują żadne
sygnały ostrzegawcze. U innych objawy te są wyraźnie widoczne. Należy jednak
uświadomić sobie, że wszystkie kobiety są narażone na psychozę poporodową.
Możesz zachorować, nawet jeżeli nic nie wskazuje na to, że należysz do grupy
podwyższonego ryzyka (takie przypadki są jednak bardzo rzadkie).
U kobiet, które cierpią na zaburzenia psychotyczne (takie jak schizofrenię,
ostrą depresję, chorobę dwubiegunową lub wcześniejsze przypadki psychozy
poporodowej) prawdopodobieństwo zachorowania podczas ciąży lub po
porodzie jest znacznie większe.
Ryzyko wystąpienia problemów ze zdrowiem psychicznym po porodzie
dodatkowo wzrasta, jeżeli ktoś z Twojej rodziny cierpi lub cierpiał na chorobę
dwubiegunową lub psychozę poporodową.
Aby dowiedzieć się, czy znajdujesz się w grupie wysokiego ryzyka
zachorowania na psychozę poporodową, pielęgniarka środowiskowa zada Ci
następujące pytania:
czy wcześniej chorowałaś na chorobę dwubiegunową (inna nazwa depresji
maniakalnej);
czy wcześniej chorowałaś na schizofrenię;
czy wcześniej chorowałaś na psychozę poporodową;
13
czy ktoś w rodzinie wcześniej chorował na chorobę dwubiegunową lub
psychozę poporodową (np. czy rodzice, siostra lub brat cierpieli na chorobę
dwubiegunową albo czy matka lub siostra miały wcześniej psychozę
poporodową); lub
czy wcześniej z jakiegoś powodu byłaś leczona w szpitalu psychiatrycznym
(dotyczy to także okresów po porodzie).
Informacje te są ważne, ponieważ pozwalają pracownikom służby zdrowia
stwierdzić, czy należysz do grupy podwyższonego ryzyka. Osoby te mogą Ci
poradzić, jak najskuteczniej zmniejszyć ryzyko wystąpienia złego samopoczucia
po porodzie. Gdy poznasz, jaki wpływ ma choroba na Twoją psychikę,
będziesz mogła skuteczniej radzić sobie z nią i podjąć odpowiednie czynności
zmniejszające ryzyko złego samopoczucia.
Więcej informacji na temat zdrowia psychicznego w ciąży można znaleźć
na stronie internetowej www.rcpsych.ac.uk/mentalhealthinfo/problems/
mentalhealthinpregnancy.aspx
Jeżeli znajdujesz się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na
psychozę poporodową
Jeżeli znajdujesz się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na
psychozę poporodową, ważne jest, abyś odwiedziła psychiatrę, który się
Tobą opiekuje, lub uzyskała odpowiednie skierowanie, jeżeli wcześniej nie
byłaś u psychiatry. Podczas spotkania możesz omówić plan minimalizujący
ryzyko wystąpienia złego samopoczucia oraz najskuteczniejsze działania, gdy
poczujesz się źle i pojawią się objawy choroby.
Jeżeli cierpisz na umiarkowaną chorobę dwubiegunową lub jeżeli jedno
z Twoich rodziców lub rodzeństwa ma chorobę dwubiegunową lub ma/miało
psychozę poporodową, opiekująca się Tobą położna lub lekarz pierwszego
kontaktu może zaproponować skierowanie Cię do odpowiedniego lekarza
specjalisty. Lekarz ten zbada Cię i spróbuje zminimalizować ryzyko wystąpienia
złego samopoczucia po porodzie.
14
Jeżeli czujesz się dobrze, lecz jedno z Twoich rodziców lub rodzeństwa
choruje/chorowało na chorobę dwubiegunową, schizofrenię lub psychozę
poporodową, to gdy odczujesz zaburzenia nastroju w czasie ciąży lub po
porodzie, powinnaś o tym poinformować położną lub lekarza pierwszego
kontaktu. Konsultacja z tymi osobami jest bardzo ważna, ponieważ pomaga
ustalić, czy konieczne jest skierowanie do lekarza specjalisty.
Ważne jest, aby pracownicy służby zdrowia opracowali szczegółowy plan
działań zapobiegawczych na okres późnej ciąży i wczesny okres poporodowy.
Powinien być on gotowy przed 32 tygodniem ciąży. Plan ten pozwoli
skutecznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia złego samopoczucia. Możesz także
omówić dostępne opcje leczenia oraz najskuteczniejsze działania, które należy
podjąć, gdy poczujesz się źle i pojawią się objawy choroby. Plan ten powinien
być dostępny zarówno dla Ciebie, jak i dla każdej osoby, która się Tobą opiekuje
(psychiatry, położnika, lekarza pierwszego kontaktu, położnej, pielęgniarki
środowiskowej oraz innych specjalistów) - dzięki niemu wszyscy będą wiedzieć,
jak najskuteczniej zmniejszyć ryzyko wystąpienia złego samopoczucia. Plan
powinien też zawierać szczegółowe dane osoby kontaktowej, którą należy
powiadomić, gdy zaczniesz się źle czuć.
Ważne jest, aby kopię planu zabrać z sobą na oddział położniczy, gdy
będziesz się przygotowywać do porodu.
Jeżeli należysz do grupy podwyższonego ryzyka zachorowania na psychozę
poporodową, pracownicy powinni przygotować plan opieki w okresie
okołoporodowy („Pregnancy and Early Postpartum Care Pathway”). Dokument
ten powinnaś wypełnić z partnerem lub członkiem rodziny. Zapewni to Ci,
Twojemu partnerowi i członkom rodziny informacje na temat opieki, którą
otrzymasz po porodzie. Plan opieki może obejmować:
wcześniej uzgodnioną datę rozpoczęcia przyjmowania leków
z uwzględnieniem Twojej decyzji dotyczącej karmienia piersią;
ocenę przez lekarza-specjalistę zanim zostaniesz zwolniona z oddziału
położniczego; i
badanie kontrolne po wyjściu ze szpitala przeprowadzone przez
specjalistyczny zespół zajmujący się zdrowiem psychicznym.
Więcej informacji na temat psychozy poporodowej można znaleźć na
stronie internetowej www.rcpsych.ac.uk/mentalhealthinfo/problems/
postnatalmentalhealth/postpartumpsychosis.aspx
15
Czy w czasie ciąży mogę bezpiecznie przyjmować moje leki
na zaburzenie nastroju?
Jeżeli przyjmujesz leki na zaburzenie nastroju w ramach leczenia bieżącego
zaburzenia nastroju lub terapii zapobiegającej nawrotowi poprzedniej choroby,
musisz koniecznie zapytać lekarza, czy możesz je bezpiecznie zażywać w czasie
ciąży.
Niektóre leki (w szczególności kwas walproinowy) mogą być szkodliwe dla
płodu, więc jeżeli przyjmujesz ten lek, musisz koniecznie stosować skuteczne
środki antykoncepcyjne. Jeżeli Twój lekarz pierwszego kontaktu lub psychiatra
uzna, że powinnaś kontynuować przyjmowanie leku, być może na czas
ciąży bezpieczniej będzie zmienić leki na inne. Ryzyko wystąpienia złego
samopoczucia wzrasta przy gwałtownym odstawieniu leku.
Jeżeli zdarzy Ci się zajść w ciąże w trakcie leczenia kwasem walproinowym,
najlepiej porozmawiaj z osobą, która przepisała Ci ten lek.
Aby uzyskać poradę poza godzinami pracy przychodni, zadzwoń na infolinię
NHS 24 pod numerem 08454 24 24 24.
Kwas foliowy
Kwas foliowy to witamina, którą powinny przyjmować wszystkie kobiety
ciężarne przez pierwsze 12 tygodni ciąży (zazwyczaj w dawce 400
mikrogramów dziennie). Lek ten zmniejsza ryzyko problemów z rozwojem
rdzenia kręgowego i mózgu u dziecka. Jeżeli przyjmujesz lek zapobiegający
nawrotom cyklicznego zaburzenia nastroju, który jest także lekiem
przeciwpadaczkowym (na przykład karbamazepinę), lekarz przepisze większą
dawkę kwasu foliowego (5 mg dziennie).
16
Jak mogę sobie pomóc?
Musisz pamiętać, że wszyscy miewamy dobre i złe dni. Także wtedy, gdy mamy
dziecko. Masz do dyspozycji szereg sposobów, które pomogą Ci radzić sobie
z zaburzeniem nastroju w czasie ciąży lub po porodzie.
Może to być trudne, ale musisz koniecznie szczerze i jak najdokładniej
odpowiadać na pytania zadawane przez położną, pielęgniarkę
środowiskową lub lekarza. Pozwoli Ci to uzyskać odpowiednią pomoc.
Podczas spotkania opisz, jak się czujesz i czy wcześniej leczyłaś się na jakieś
dolegliwości psychiczne, nawet jeżeli położna, pielęgniarka środowiskowa
lub doktor nie zapytają o to.
Aktywnie uczestnicz w podejmowaniu decyzji dotyczących leczenia.
Zapoznaj się ze szczegółowymi informacjami na temat depresji lub
porozmawiaj z innymi osobami, które są w podobnej sytuacji (listę grup
wsparcia możesz znaleźć na stronie 32); i
Postaraj się jak najwięcej spać.
Pielęgniarka środowiskowa będzie Cię zachęcać, abyś wraz z dzieckiem
przebywała wśród innych osób. W wielu miejscach dostępnych jest wiele
zajęć dla matek z niemowlętami, takich jak zajęcia z muzyki i rytmiki, wspólne
spacery, pływanie oraz grupy wsparcia. Możesz otrzymać skierowanie na
zajęcia, które ułatwią Ci kontakty z dzieckiem i poprawią Twoje samopoczucie.
Skierowanie na ćwiczenia możesz uzyskać od lekarza pierwszego kontaktu
w ramach leczenia depresji poporodowej. Wiele lokalnych ośrodków
sportowych współpracuje z rejonowymi jednostkami NHS i prowadzi zajęcia
przeznaczone w szczególności dla matek z dziećmi.
Zajęcia te zapewnią Ci odpowiednie wsparcie i ułatwią kontakt z dzieckiem.
Będą miały także korzystny długofalowy wpływ na rozwój dziecka. Dzielenie
się doświadczeniami, pomaganie innym i korzystanie ze wsparcia innych osób
uświadomi Ci, że nie jesteś sama.
“D
zięki wsparciu opiekującego się mną zespołu medycznego
zajmującego się zdrowiem psychicznym oraz zapoznaniu się
z technikami samodzielnego radzenia sobie z chorobą udało
mi się znów odstawić leki. ”
17
Jaką pomoc mogę uzyskać od partnera lub rodziny?
Warto polecić tę sekcję partnerowi i członkom rodziny do przeczytania.
Choroba psychiczna kobiety w ciąży lub po porodzie może oznaczać trudności
dla całej rodziny. Często trudno zrozumieć charakter tej choroby i nie wiadomo,
jak radzić sobie z zachodzącymi zmianami. Twój partner i rodzina mogą pomóc
Ci lepiej zrozumieć Twoje uczucia i nauczyć Cię, jak radzić sobie z emocjami.
Partnerzy i członkowie rodziny powinni zwracać uwagę na następujące objawy:
rozdrażnienie lub niepokój;
nadmierna ostrożność w postępowaniu z dzieckiem;
brak zainteresowania dzieckiem; i
odrzucanie bliskich Ci osób.
Jeżeli wydaje Ci się, że widzisz u siebie jeden z powyższych objawów,
porozmawiaj z partnerem o swoich odczuciach.
Płacz, jeżeli chcesz, i daj wyraz wszystkim nurtującym Cię uczuciom. Jeżeli
czujesz się beznadziejnie, nie duś tego w sobie. Rozmowa z innymi osobami
może przynieść Ci ulgę. Poza tym dowiesz się, że zmartwieniom i poczuciu
beznadziejności można zaradzić i że wkrótce będzie Ci lepiej. Odpoczynek
i spokój po porodzie są bardzo ważne. Pamiętaj, aby jak najwięcej spać.
18
Pomoc partnera może polegać na:
zachęcaniu Cię do rozmów o Twoich uczuciach;
wysłuchaniu i zaakceptowaniu tego, co mówisz - Twoje lęki i zmartwienia są
dla Ciebie jak najbardziej realne;
wydzieleniu szczególnego czasu tylko dla siebie;
zachęcaniu Cię do spędzania czasu z innymi członkami rodziny i znajomymi;
pomaganiu Ci przy wizytach u lekarzy i innych specjalistów; i
organizowaniu Ci czasu w taki sposób, abyś długo nie była sama.
Matki z zaburzeniami nastroju często przesadnie reagują na uwagi ze strony
krewnych i personelu oddziału położniczego, więc partnerzy, rodzina i znajomi
muszą wykazać się dużym taktem i uprzejmością.
Więcej informacji na temat roli partnera i rodziny można znaleźć na stronie
internetowej Royal College of Psychiatrists. www.rcpsych.ac.uk/
mentalhealthinfoforall/problems/postnatalmentalhealth/
postnataldepression.aspx
19
20
Jak leczy się zaburzenia nastroju w ciąży?
Czy w czasie ciąży mogę bezpiecznie kontynuować przyjmowanie leków na
zaburzenia nastroju?
Specjaliści odradzają przyjmowanie jakichkolwiek leków w czasie ciąży,
ponieważ nie ma żadnych gwarancji, że będą one całkowicie bezpieczne.
Należy koniecznie uświadomić sobie, że przyjmowanie leków w czasie ciąży
niesie z sobą zagrożenie zarówno dla Ciebie, jak i dziecka. Jednak odstawienie
leków także naraża Cię na problemy zdrowotne. Ryzyko jest małe, jednak
leki przyjmowane we wczesnej ciąży mogą powodować uszkodzenia płodu.
W późniejszym okresie ciąży leki mogą niekorzystnie wpływać na rozwój
dziecka lub powodować skutki uboczne mające wpływ na zachowanie dziecka,
np. problemy z karmieniem.
Jednak nieleczone zaburzenia nastroju mogą mieć długofalowy niekorzystny
wpływ na dziecko. Lekarz i położna pomogą Ci zdecydować, czy powinnaś
brać leki w ciąży. Podejmując decyzję dotyczącą przyjmowania leków w ciąży,
należy koniecznie rozważyć zarówno zalety, jak i zagrożenia, ponieważ dobro
dziecka zależy od zdrowia i szczęścia mamy. Wspólnie z lekarzem lub położną
wybierzesz najlepszą opcje dla Ciebie i Twojego dziecka. Niestety każda decyzja
wiąże się z pewnym ryzykiem.
Wiele kobiet musi przyjmować leki w ciąży, dlatego podejmując decyzję, warto
wziąć pod uwagę poniższe fakty.
Trudno jest ocenić długofalowy niekorzystny wpływ leków przyjmowanych
w czasie ciąży lub karmienia piersią, ponieważ ze względów etycznych nie
prowadzi się badań na kobietach ciężarnych i karmiących. Jedynym lekiem
na zaburzenia nastroju, którego absolutnie nie zaleca się kobietom w ciąży,
jest kwas walproinowy.
Odstawienie leku może spowodować nawrót złego samopoczucia.
Jak długo trwa choroba? Jak ostry był jej przebieg? Czy leki były skuteczne?
Czy są dostępne alternatywne rozwiązania, np. inne bezpieczniejsze leki lub
psychoterapia.
21
Leki mogą czasami wchodzić z sobą w różne reakcje, więc w czasie ciąży
najlepiej jest zażywać tylko jeden lek.
Jeżeli leczenie zaczyna się dopiero w ciąży, wybierz lek, który można
przyjmować w okresie karmienia piersią.
Jeżeli w trakcie przyjmowania leków na zaburzenie nastroju dowiesz się,
że jesteś w ciąży, jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem. Nie odstawiaj
gwałtownie leków. Nasilenie choroby może zaszkodzić zarówno Tobie, jak
i Twojemu dziecku. Lekarz pomoże Ci i Twojej rodzinie w podjęciu optymalnej
decyzji.
Lekarz lub psychiatra powinien mieć dostęp do najnowszych informacji na
temat kontynuacji lub przerwania leczenia farmakologicznego. Najlepiej
jest nie zmieniać leków zbyt często. Zbyt częste zmiany narażają dziecko na
działanie większej liczby leków, co może być bardziej szkodliwe niż pozostanie
przy jednym leku.
Jakie opcje leczenia są dostępne, jeżeli będąc w ciąży zachoruję na zaburzenie
nastroju?
Jeżeli po zajściu w ciążę zachorujesz na zaburzenie nastroju, ważne jest, aby
zwrócić się o odpowiednią pomoc, ponieważ nieleczona depresja lub lęk mogą
być szkodliwe dla dziecka. Lekarz omówi z Tobą i Twoją rodziną zagrożenia
i korzyści wynikające z leczenia, co pomoże Ci wybrać optymalną opcję. Może
także zwrócić się do odpowiedniego specjalisty o poradę.
Psychoterapia
Psychoterapia polega na indywidualnej rozmowie z wykwalifikowanym
terapeutą. Można ją stosować jako oddzielną terapię lub łączyć z leczeniem
środkami antydepresyjnymi. Więcej informacji na temat psychoterapii
można znaleźć w ulotce SIGN poświęconej leczeniu depresji bez stosowania
przepisanych leków (www.sign.ac.uk/pdf/pat114.pdf).
22
Leczenie
Jeżeli po konsultacji z lekarzem uznasz, że potrzebujesz leków, lekarz, który
się Tobą opiekuje, postara się wdrożyć leczenie o najmniejszym ryzyku,
najmniejszych dawkach i najkrótszym okresie przyjmowania leku.
Być może konieczne będzie kontynuowanie leczenia farmakologicznego
przepisanego w czasie ciąży i po porodzie. Nie oznacza to, że nie możesz karmić
piersią. Ważne jest, aby wybrane leki były odpowiednie dla kobiet karmiących.
W ten sposób nie trzeba zmieniać leków po porodzie, a dziecko nie będzie
narażone na działanie drugiego leku.
Tabela na stronie 29 może pomóc lekarzowi i Tobie w wyborze odpowiedniego
leku.
23
Z jakich opcji leczenia depresji i psychozy poporodowej
mogę skorzystać?
Depresja poporodowa
Jeżeli zaraz po porodzie po raz pierwszy zachorujesz na ostrą depresję lub
wystąpią u ciebie ostre objawy lękowe, musisz koniecznie zwrócić się o pomoc
do położnej, pielęgniarki środowiskowej lub lekarza. Wczesne rozpoczęcie
leczenie będzie miało korzystny wpływ na rozwój i zachowanie dziecka oraz
Twoje samopoczucie. Potrzebna terapia będzie zależeć od stopnia zaburzenia
nastroju. Położna, lekarz lub pielęgniarka środowiskowa powinni omówić
z Tobą zalety i zagrożenia wynikające z leczenia, aby ułatwić Ci podjęcie
kompetentnej decyzji.
Psychoterapia
Psychoterapia obejmuje szereg metod leczenia, które z reguły polegają na
indywidualnej rozmowie z terapeutą. Można ją stosować jako oddzielną terapię
lub łączyć z leczeniem środkami antydepresyjnymi. Jeżeli masz łagodną/
umiarkowaną depresję, powinnaś rozważyć terapię poznawczo-behawioralną
(cognitive behavioural therapy, CBT).
Gdy cierpisz na depresję, wiele sytuacji będzie Ci się jawić w negatywnym
świetle. Możesz wtedy przestać robić rzeczy, które do tej pory lubiłaś. Terapia
CBT koncentruje się na tym, jak Twoje myśli, uczucia i zachowania wpływają
na Twój nastrój. Polega na współpracy z wykwalifikowanym terapeutą, który
pomoże Ci pokonać niekorzystne myśli i zachowania.
Zajęcia dla matek i dzieci
Depresja poporodowa może oznaczać trudności w kontaktach z dzieckiem.
Pielęgniarka środowiskowa lub lekarz pierwszego kontaktu mogą polecić
zajęcia ułatwiające kontakt z dzieckiem i poprawiające Twoje samopoczucie.
24
25
Ćwiczenia zorganizowane
Badania wykazały, że ćwiczenia mogą łagodzić objawy depresji. Ćwiczenia to
między innymi:
spacery;
pływanie; i
uczestnictwo w zajęciach dla matek i dzieci.
W ramach terapii dla kobiet cierpiących na depresję poporodową lekarz
pierwszego kontaktu może skierować Cię na ćwiczenia. Wiele lokalnych
ośrodków sportowych współpracuje z regionalnymi jednostkami NHS i oferuje
specjalne zajęcia dla matek z dziećmi.
26
Leczenie
Czy mogę bezpiecznie przyjmować leki, gdy karmię piersią?
Jeżeli wraz z lekarzem podejmiecie próbę leczenia farmakologicznego, należy
wybrać lek, który można podawać kobietom karmiącym, aby umożliwić
późniejsze karmienie dziecka piersią.
Specjaliści odradzają kobietom karmiącym przyjmowanie jakichkolwiek
leków, ponieważ trudno zagwarantować, że będą one całkowicie bezpieczne.
Jednak nieleczona depresja lub psychoza poporodowa mogą mieć szkodliwy
długofalowy wpływ zarówno na Ciebie, jak i Twoje dziecko. Jeżeli karmisz
piersią i stoisz przed podjęciem decyzji dotyczącej leczenia farmakologicznego,
musisz koniecznie przemyśleć zalety oraz zagrożenia, ponieważ dobro dziecka
w dużym stopniu zależy od zdrowia i szczęścia mamy.
Lek może dostać się do organizmu dziecka karmionego piersią wraz z mlekiem
matki, dlatego należy koniecznie obserwować, czy zachowanie i rozwój
noworodka karmionego piersią nie odbiega od normy.
Podczas podejmowania wspólnej decyzji z lekarzem warto wziąć pod uwagę
następujące czynniki:
jak często byłaś wcześniej chora, jaki przebieg miała choroba i czy leki były
skuteczne;
odstawienie leków może spowodować powrót złego samopoczucia;
czy dostępne są alternatywne metody leczenia, na przykład inne
bezpieczniejsze leki lub terapie (np. psychoterapia); i
bardzo niewiele wiadomo o długofalowym wpływie leków przyjmowanych
podczas karmienia piersią.
27
Jeżeli zdecydujesz się na leki, musisz pamiętać, że:
wcześniaki lub dzieci chore są bardziej narażone na skutki uboczne leków;
wszystkie dzieci należy obserwować pod kątem wystąpienia skutków
ubocznych oraz kontrolować częstotliwość karmienia, wzrost i rozwój; i
nie powinnaś spać w łóżku, na sofie lub krześle z dzieckiem, szczególnie gdy
bierzesz lek, który sprawia, że czujesz się senna.
Na stronie 29 znajduje się tabela leków, która ułatwi Ci i lekarzowi w wyborze
optymalnego leku.
Psychoza poporodowa
Leczenie większość kobiet cierpiących na psychozę poporodową odbywa się
w szpitalu, jednak chorobę tę można z reguły w pełni wyleczyć.
Jeżeli zachorujesz na psychozę poporodową, psychiatra może zaproponować
lek z grupy środków przeciwpsychotycznych (leków stosowanych w leczeniu
zaburzeń psychicznych, takich jak schizofrenia lub choroba dwubiegunowa).
Psychiatra powinien omówić z Tobą wybór leku i poinformować, czy możesz go
brać podczas karmienia piersią - patrz tabela leków na stronie 29.
W przypadku ostrej choroby lekarz może zalecić terapię elektrowstrząsową
(electroconvulsive therapy, ECT). Terapia ta przynosi dobre wyniki w leczeniu
ostrych przypadków psychozy poporodowej i może szybciej od leków
złagodzić objawy tej choroby.
Aby uzyskać więcej informacji o tej terapii, zapytaj psychiatrę lub odwiedź
stronę internetową www.rcpsych.ac.uk/mentalhealthinfoforall/treatments/
ect.aspx
28
Które leki mogę stosować w ciąży lub gdy karmię piersią?
Leki
Lek
Odpowiedni dla kobiet w ciąży?
Odpowiedni dla kobiet
karmiących?
Leki
przeciwdepresyjne
Tak
Tak
Paroksetyna nie jest odpowiednim
lekiem dla kobiet w ciąży. Jeżeli już
go przyjmujesz, lekarz powinien
poinformować Cię o zagrożeniach
oraz zaletach dla Ciebie i Twojego
dziecka, zanim zaleci kontynuację
leczenia lub zmianę leku.
Spośród leków
przeciwdepresyjnych poleca
się w pierwszej kolejności
sertralinę lub paroksetynę,
jednak w niektórych
przypadkach można wybrać
inne leki (np. jeżeli musisz
kontynuować leczenie
farmakologiczne rozpoczęte
w ciąży lub jeżeli depresja, na
którą cierpisz, jest trudna do
wyleczenia).
Selektywne inhibitory
zwrotnego wychwytu
serotoniny (SSRI)
oraz trójcykliczne leki
przeciwdepresyjne
(TCA)
Nie można stwierdzić, czy leki
przeciwdepresyjne zwiększają ryzyko
poronienia.
Istnieje niewielkie
prawdopodobieństwo, że wszystkie
leki SSRI mogą powodować wady
serca u dzieci.
Powinnaś unikać doksepiny.
Dzieci narażone na działanie leków
przeciwdepresyjnych w czasie
ciąży mogą przejawiać niepokój,
rozdrażnienie, a w rzadkich
przypadkach mogą mieć konwulsje.
Takie przypadki nie zdarzają się często,
są z reguły nieszkodliwe i trwają
krótko.
Lit
Tak
Lek niezalecany.
Litu nie wolno
gwałtownie
odstawiać.
Przyjmowanie tego leku niesie z sobą
ryzyko uszkodzenia płodu, dlatego
być może konieczne będą dodatkowe
badania ultrasonograficzne, aby
kontrolować wzrost i rozwój dziecka.
Lit może negatywie
oddziaływać na tarczycę
i nerki dziecka. Jeżeli chcesz
karmić piersią, musisz
uważnie kontrolować
dziecko.
Dzieci narażone na działanie litu przed
narodzinami są narażone na problemy
z kontrolą temperatury ciała, wiotkimi
mięśniami, oddychaniem i tarczycą.
W takich przypadkach konieczny
może być dłuższy pobyt w szpitalu.
29
Leki
Lek
Odpowiedni dla kobiet w ciąży?
Odpowiedni dla kobiet
karmiących?
Leki
przeciwpadaczkowe
stabilizujące nastrój
Nie
Tak
Ten lek zwiększa ryzyko wystąpienia
nieprawidłowości w rozwoju płodu,
np. rozszczepu kręgosłupa.
Przyjmowanie leków
przeciwpadaczkowych
nie musi wiązać się
z niemożnością karmienia
piersią. Zagrożenia i korzyści
tego leczenia powinien
z Tobą omówić personel
medyczny.
(na przykład kwas
walproinowy)
Benzodiazepiny (np.
walium)
Benzodiazepin nie
wolno gwałtownie
odstawiać.
Być może będziesz miała dodatkowe
badania USG sprawdzające wzrost
i rozwój dziecka.
Tak
Leków tych należy z reguły
unikać.
Jeżeli już zażywasz takie leki i zdaniem
lekarza powinnaś przyjmować je także Mogą one mieć niekorzystny
w czasie ciąży, należy brać je tylko
wpływ na sen i karmienie
przez krótki okres w możliwie jak
dziecka.
najmniejszych dawkach.
Jeżeli potrzebujesz leków
z tej grupy, lekarz powinien
Ci na krótko przepisać
lek podawany w małych
dawkach.
Leki
przeciwpsychotyczne
(leki stosowane
w leczeniu
różnych zaburzeń
psychicznych, takich
jak schizofrenia
lub choroba
dwubiegunowa)
Tak
Tak
Nie można stwierdzić, czy leki
przeciwpsychotyczne zwiększają
ryzyko powikłań ciążowych. Być może
będziesz miała dodatkowe badania
USG sprawdzające wzrost i rozwój
dziecka.
Nie można określić, czy
leki przeciwpsychotyczne
stanowią zagrożenie dla
dziecka.
Leki alternatywne
(np. ziele św. Jana)
Nie
Należy unikać klozapiny.
Mogą być szkodliwe dla dziecka.
Brakuje informacji na temat długo- i krótkoterminowej szkodliwości
tych leków.
30
Gdzie mogę znaleźć więcej informacji?
Linie pomocy
Breathing Space
0800 838 587
Breathing Space to bezpłatna i poufna usługa pomocy dla osób
przygnębionych lub cierpiących na depresję, które potrzebują rozmowy
z drugą osobą. Breathing Space także oferuje bezpłatną i poufną usługę
w brytyjskim języku migowym (BSL) dostępną na stronie internetowej
www.breathingspacescotland.co.uk.
CarersLine
0808 808 7777
Linia porad Carers UK to bezpłatna i poufna infolinia udostępniająca informacje
dla opiekunów.
Cry-sis
08451 228669
Cry-sis oferuje pomoc dla rodzin z dziećmi, które nadmiernie płaczą, nie śpią
i wymagają szczególnej opieki.
NHS 24
08454 24 24 24
Konsultant infolinii NHS 24 udziela porad i odpowiedzi na pytania dotyczące
zdrowia.
Bluebell at Parentline Scotland Helpline for Postnatal Depression
0800 345 457
Specjalistyczna infolinia w Szkocji dotycząca depresji poporodowej. Ta
usługa wsparcia jest dostępna dla każdej osoby w Szkocji dotkniętej depresją
poporodową.
31
Samaritans
0845 790 9090
Samaritans to dostępna całą dobę linia pomocy zapewniająca poufną pomoc
osobom, które są pogrążone w depresji i myślą o samobójstwie.
SAMH (Scottish Association for Mental Health)
0800 917 3466
SAMH udostępnia za pośrednictwem usługi informacyjnej szereg informacji na
temat zdrowia psychicznego.
SANEline
0845 767 8000
Krajowa linia pomocy działająca poza godzinami pracy placówek służby
zdrowia, oferująca wsparcie emocjonalne i informacje dla osób dotkniętych
problemami związanymi ze zdrowiem psychicznym.
Organizacje
Action on Depression
11 Alva Street
Edinburgh EH2 4PH
Tel.: 0808 802 2020
E-mail: [email protected]
Strona internetowa: www.actionondepression.org
Action on Depression to krajowa organizacja charytatywna w Szkocji zajmująca
się depresją. Udostępnia szereg informacji, w tym dane kontaktowe grup
samopomocowych, usługi informacyjne za pośrednictwem poczty e-mail oraz
szereg broszur i materiałów informacyjnych.
Action on Puerperal Psychosis
Strona internetowa: www.app-network.org
Organizacja zrzeszająca kobiety, które przeszły przez psychozę poporodową
i chcą pomagać w badaniach. Organizacja ta ma na celu udostępnianie
informacji badawczych dla kobiet, które są dotknięte psychozą poporodową,
i dla ich rodzin.
32
Bipolar Scotland
Studio 1015, Mile End Mill, Abbeymill Business Centre
Seedhill Road
Paisley PA1 1T
Tel.: 0141 560 250
Strona internetowa: www.bipolarscotland.org.uk
Sieć grup samopomocy w całej Szkocji.
Bluebell Perinatal Depression Counselling Service
Tom Allan Counselling Centre
23 Elmbank St
Glasgow G2 4PB
Tel.: 0141 221 1535
Strona internetowa: www.crossreach.org.uk
Działająca w całej Szkocji sieć wsparcia dla osób cierpiących na depresje
poporodową oraz ich rodzin.
„Breaking the Silence” Mental Health Network
Templeton Business Centre
Bridgeton, Glasgow
Tel.: 0141 550 8417
Strona internetowa: www.mhngg.org.uk
Udostępnia informacje na temat zdrowia psychicznego dla kobiet przed
porodem.
CrossReach Postnatal Depression Services
Wallace House, 3 Boswall Road
Edynburg EH5 3RJ
Tel.: 0131 538 7288
Faks: 0131 552 2319
Strona internetowa: www.crossreach.org.uk
Udziela wsparcia i świadczy szereg usług rodzinom, w których matki cierpią na
depresję poporodową.
33
HAPIS (Highland Antenatal and Postnatal Illness Support)
Tel.: 07754 687423
E-mail: [email protected]
Strona internetowa: www.hapis.org.uk
HAPIS to grupa wsparcia oparta na programie Inverness dla kobiet w okresie
okołoporodowym.
National Childbirth Trust
Alexandra House, Oldham Terrace
Acton, London W3 6NH
Tel.: 0300 330 0770
Strona internetowa: www.nctpregnancyandbabycare.com
National Childbirth Trust udostępnia informacje i wsparcie w zakresie
wszystkich zagadnień dotyczących ciąży, porodu oraz wczesnego rodzicielstwa.
Oferuje pomoc indywidualną i grupową. Grupy lokalne działają w całej Szkocji.
Royal College of Psychiatrists
17 Belgrave Square
London SW1X 8PG
Tel.: 020 7235 2351
Strona internetowa: www.rcpsych.ac.uk/
Royal College of Psychiatrists wydaje ulotki dotyczące depresji i psychozy
poporodowej, które można pobrać ze strony internetowej tej organizacji.
SAMH (Scottish Association for Mental Health)
Brunswick House, 51 Wilson Street
Glasgow G1 1UZ
Tel.:0141 530 1000
E-mail: [email protected]
Strona internetowa: www.samh.org.uk
SAMH udziela informacji i wsparcia dla osób z problemami ze zdrowiem
psychicznym. Organizacja oferuje także szereg ulotek i materiałów
informacyjnych na temat zdrowia psychicznego.
34
Association for Post-Natal illness (APNI)
145 Dawes Road, Fulham
London SW6 7EB
Tel.: 020 7386 0868
Strona internetowa: www.apni.org
APNI to organizacja charytatywna, która zapewnia informacje i wsparcie dla
osób dotkniętych depresją poporodową. Organizacja ta udostępnia także
ulotki informacyjne, które można pobrać ze strony internetowej.
Strony internetowe
SIGN nie odpowiada za żadne treści opublikowane na podanych stronach
internetowych i nie wspiera terapii, których skuteczność nie została
potwierdzona przy użyciu stosowanych przez nas metod.
www.breathingspace.co.uk
http://choiceandmedication.org/cms
www.mind.org.uk
www.moodjuice.scot.nhs.uk
http://moodgym.anu.edu.au/welcome
www.moodcafe.co.uk
35
Pomocne ulotki
Mental health in pregnancy (Zdrowie psychiczne w ciąży)
Royal College of Psychiatrists
Do bezpłatnego pobrania ze strony internetowej www.rcpsych.ac.uk/
mentalhealthinfo/problems/mentalhealthinpregnancy.aspx
Postnatal depression (Depresja poporodowa)
Royal College of Psychiatrists
Do bezpłatnego pobrania ze strony internetowej www.rcpsych.
ac.uk/mentalhealthinfoforall/problems/postnatalmentalhealth/
postnataldepression.aspx
Postpartum psychosis: severe mental illness after childbirth
(Psychoza poporodowa: poważna choroba psychiczna po porodzie)
Royal College of Psychiatrists
Do bezpłatnego pobrania ze strony internetowej www.rcpsych.ac.uk/
mentalhealthinfo/problems/postnatalmentalhealth/postpartumpsychosis.
aspx
Pomocne informacje dla ojców
Strona internetowa
www.fatherhoodinstitute.org
Ulotka
Ojcowie są ważni: wsparcie dla osób dotkniętych chorobami w okresie
okołoporodowym w regionie Highland (Fathers Matter, Highland antenatal and
postnatal illness support (HAPIS))
Do bezpłatnego pobrania ze strony internetowej
www.hapis.org.uk/htm/fathers_matter.php
36
Co to jest SIGN?
Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN) opracowuje wytyczne
z poradami dla pracowników służby zdrowia, pacjentów i opiekunów na temat
optymalnych opcji leczenia.
Materiały te powstają we współpracy z pracownikami służby zdrowia,
personelem NHS, pacjentami, opiekunami i opinią publiczną.
Wytyczne są oparte na najnowszych dowodach naukowych. Więcej informacji
o nas można znaleźć na stronie internetowej www.sign.ac.uk
Inne formaty
Jeżeli chciałabyś uzyskać tę broszurę w innym języku lub innym formacie (np.
z większą czcionką), zadzwoń do Karen Graham, pracownika ds. kontaktu
z pacjentami (Patient Involvement Officer) pod numer 0131 623 4740 lub
prześlij wiadomość e-mail na adres [email protected]
37
ISBN 978 1 909103 00 9
www.healthcareimprovementscotland.org
Biuro w Edinburgh | Gyle Square | 1 South Gyle Crescent | Edinburgh EH12 9E
Telefon 0131 623 4300 Faks: 0131 623 4299
Biuro w Glasgow | Delta House | 50 West Nile Street | Glasgow | G1 2NP Telefon 0141 225 6999 Faks: 0141 248 3776
Healthcare Environment Inspectorate, Scottish Health Council, Scottish Health Technologies Group, Scottish Intercollegiate
Guidelines Network (SIGN) oraz Scottish Medicines Consortium to kluczowe elementy naszej organizacji.
www.sign.ac.uk