Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com

Krótki komentarz do ‘The Bike Puzzle’
Słownie:
Rozwiązanie [1]:
Istnieje takie x, że gdyby x było rowerem, który Lotta dostała w t, to każdy rower, który Lotta
dostałaby w t, byłby tym rowerem (=Lotta dostałaby dokładnie jeden rower) oraz Lotta (nie)
myśli o x.
Już abstrakt artykułu wskazuje na to, że traktuje on o deksrypcjach określonych występujących w
kontekstach epistemicznych. Jak wiemy wszyscy, każde zdanie zawierające deskrypcję i operator
epistemiczny jest dwuznaczne (jak w znanej zagadce z Jerzym IV oraz Scottem) . W przykładach
Jonssona mamy do czynienia z dwoma kontekstami epistemicznymi: „x myśli, że (...)” oraz „x
przypomina sobie, że (...)” [oraz ich wariantami - „myśli o (..)”, „przypomina sobie o (...)” – o
kwestii tej zaraz]. Odpowiednie deskrypcyjne parafrazy zdań z Lottą oraz tymi operatorami są
następujące (t jest tu domniemanym czasem, w którym Lotta otrzymała prezenty):
[A]
[i] ∃x {∀y [(y jest rowerem ∧ ¬Lotta dostaje y w t) ⇔ x = y] ∧ Lotta myśli o x }
[ii]’’’ ∃x {(x jest rowerem ∧ Lotta dostaje x w t) → {∀y [(y jest rowerem ∧ Lotta dostaje y w t)
⇔ x = y] ∧ Lotta przypomniała sobie o x }
Słownie:
Istnieje takie x, że gdyby x było rowerem, który Lotta dostała w t, to każdy rower, który Lotta
dostałaby w t byłby tym rowerem (=Lotta dostałaby dokładnie jeden rower) oraz Lotta
przypomniała sobie o x.
Warunki prawdziwości dla tych zdań są następujące:
Jest to fałsz.
[i]’ Lotta myśli, że [∃x {∀y [(y jest rowerem ∧ ¬Lotta dostaje y w t) ⇔ x = y]]
Jest to prawda: Lotta myśli, że nie dostała dokładnie jednego roweru! Nie chodzi tu o
określoność przedmiotu, ale jego jedyność. Gdyby w historyjce stwierdzono, że Lotta miała
dostać dwa rowery, użycie deskrypcji określonej nie miałoby sensu.
[B]
[ii] ∃x {∀y [(y jest rowerem ∧ ¬Lotta dostaje y w t) ⇔ x = y] ∧ Lotta przypomniała sobie o x }
Istnieje taki przedmiot, że w każdym najbliższym świecie możliwym, w którym przedmiot ten
jest rowerem i Lotta dostaje ten przedmiot w t, jest to jedyny rower, który Lotta dostaje w t i
Lotta myśli/przypomina sobie o tym rowerze)
Jest to chyba prawda – światy możliwe, w których Lotta dostaje dokładnie jeden rower są bliższe
naszemu niż światy, w których dostaje więcej niż jeden rower. Ponadto – rower, który Lotta
dostałaby w t istnieje – jest to ten rower, który zostałby kupiony w odpowiednich
okolicznościach. To, że nie potrafimy wskazać go wśród rowerów, wynika stąd, że okoliczności
te nie zaszły, tj. nie został on zakupiony oraz podarowany Lottcie.
Rozwiązanie [2]:
Jest to fałsz.
[ii]’ Lotta przypomniała sobie, że [∃x {∀y [(x jest rowerem ∧ ¬Lotta dostaje x w t) ⇔ x = y]]
Jest to prawda: komentarz jak powyżej.
Wada rozwiązania: każe ono interpretować zwrot „myśleć o (...)” pojęciowo (de dicto), podczas
gdy intuicja filozoficzna jest tu taka, że chodzi tu o sens relacyjny (de re).
Jeżeli wada ta wydaje się nieznośna, można zmodyfikować parafrazę - używając operatora
nierzeczywistego okresu warunkowego - do następującej postaci:
[i]’’’ ∃x {(x jest rowerem ∧ Lotta dostaje x w t) → {∀y [(y jest rowerem ∧ Lotta dostaje y w t)
⇔ x = y] ∧ Lotta myśli o x }
Printed with FinePrint - purchase at www.fineprint.com
Niezależnie od powyższej analizy, można bronić też i następującego rozwiązania. Zdania (1) i
(2) są wypowiedziami eliptycznymi, w których w ogóle nie występuje deskrypcja. Po
rozwinięciu przybierają one postać:
(*) Lotta była w dobrym humorze i nie myślała o tym, że nie dostała żadnego roweru.
(**) Lotta przypomniała sobie o tym, że nie dostała żadnego roweru i się zezłościła.
Czy Jonssona zdania (1) oraz (2) mają sens taki jak (*) oraz (**)? Chyba tak, skoro w
konwersacji na pytanie „O jaki rower ci chodziło?” odpowiedziałaby najpewniej „O żaden
określony – jakiś, który bym dostała (tu ewentualnie mogłaby dodać kilka jego nieunikatowych
cech)”.