Gruczolakorak błony śluzowej macicy klaczy – opis przypadku

Prace kliniczne i kazuistyczne
zaburzenia widzenia, duszności czy uogól­
niona pokrzywka. Najpoważniejszą konse­
kwencją ukąszeń przez obrzeżki jest jednak
możliwy wstrząs anafilaktyczny, którego
wystąpienie i stopień nasilenia jest zależ­
ny od osobniczej wrażliwości, ale zdarza­
ją się nawet przypadki śmierci. Zauważa
się, że nadwrażliwość na alergeny zawar­
te w ślinie omawianych pajęczaków może
być wywołana powtarzającymi się ataka­
mi (8, 20, 21).
Zwalczanie
Mimo często silnie manifestujących się ob­
jawów ataku obrzeżków, prawidłowe zdia­
gnozowanie inwazji bywa trudne. Jedynie
larwy pozostają dłużej (kilka dni) na żywi­
cielu, nimfy zaś i postacie dorosłe od kilku­
nastu minut do 2 godzin, a zatem ich od­
nalezienie podczas odżywiania się nie jest
łatwe. Dodatkowo, trzeba pamiętać, że są
to stawonogi o nocnej aktywności, w cią­
gu dnia ukrywające się w różnych szparach
i spękaniach murów. Niekiedy kryjówki ta­
kie udaje się wykryć z powodu nagroma­
dzonych w ich pobliżu plamek z ekskre­
mentów obrzeżków. W przypadku ata­
kowania innych żywicieli niż gołębie, na
przykład ludzi, często przyczyna pojawia­
nia się objawów po ukąszeniach pozosta­
je długo nieznana lub błędnie uznaje się,
że chodzi o ataki innych ektopasożytów –
pcheł lub pluskiew. Pewność w wątpliwych
przypadkach daje zwykle badanie serolo­
giczne, w którym poszukuje się przeciw­
ciał IgE swoistych dla antygenów A. reflexus, choć zdarza się, że wyniki takich ba­
dań są fałszywie ujemne (8, 22).
Obecnie do likwidacji obrzeżków sto­
suje się przede wszystkim pyretroidy (np.
permetryna lub deltametryna w posta­
ci roztworu) i rzadziej karbaminiany (np.
roztwór karbarylu), dawniej powszech­
nie używane chlorowane węglowodory
i związki fosforoorganiczne wychodzą
z użycia. Opryski pomieszczeń i ściół­
ki powinny być stosowane co najmniej
trzykrotnie w dwutygodniowych odstę­
pach (ze względu na ukrywanie się paję­
czaków w szczelinach i stosunkowo dużą
odporność na środki chemiczne). Za­
leca się także opryski gołębi hodowla­
nych w celu eliminacji przebywających
na nich przez kilka dni larw. Duże zna­
czenie ma także likwidowanie kolonii lę­
gowych miejskich gołębi, istniejących
w bezpośrednim sąsiedztwie ludzkich sie­
dzib (1, 5, 8).
Piśmiennictwo
1. Gundłach J.L., Sadzikowski A.B.: Parazytologia i parazytozy zwierząt. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leś­
ne, Warszawa 2004.
2. Bellanger A.P., Bories C., Foulet F., Bretagne S., Botteler
F.: Neosomical dermatitis caused by Dermanyssus gallinae. Inf. Cont. and Hosp. Epidemiol. 2008, 29, 282–283.
3. Żółtowski Z. (red.): Arachno-entomologia lekarska. Pań­
stwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1976.
4. Siuda K.: Data on the distribution of ticks of the genus
Argas (Acarina: Ixodides: Argasidae) in Poland. Wiad.
Parazytol. 1984, 30, 595–601.
5. Nowak-Chmura M., Siuda K.: Ticks of Poland. Review
of contemporary issues and latest research. Wiad. Parazytol. 2012, 58, 125–155.
6. Siuda K.: Kleszcze Polski (Acari: Ixodida), Część II Systematyka i Rozmieszczenie. Polskie Towarzystwo Para­
zytologiczne, Warszawa 1993.
7.Buczek A., Magdoń T.: The pigeon tick Argas reflexus
(Fabr.) in urban environments of Poland. Acta Parasitol. 2000, 45, 215.
8. Buczek A., Bartosik K., Szymańska J., Buczek S.: Obrze­
żek gołębi Argas reflexus (Fabr.) (Ixodida: Argasidae)
Gruczolakorak błony śluzowej macicy
klaczy – opis przypadku
Maria Katkiewicz1, Maciej Witkowski2
z Katedry Chorób Dużych Zwierząt z Kliniką Wydziału Medycyny Weterynaryjnej
w Warszawie1 oraz Katedry Rozrodu i Anatomii Zwierząt Wydziału Hodowli i Biologii
Zwierząt Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie2
W artykule zostanie przedstawiony
niezwykle rzadki przypadek wy­
stępowania gruczolakoraka błony śluzo­
wej macicy klaczy. Opisywana zmiana
chorobowa została stwierdzona w wyni­
ku przyżyciowego badania wycinka błony
śluzowej macicy.
Fakt występowania metaplazji złośli­
wej w macicy klaczy jest wart odnotowa­
nia, bowiem w światowym piśmiennictwie
852
można spotkać bardzo nieliczne doniesie­
nia o występowaniu nowotworów złośli­
wych w macicy klaczy (1, 2).
W przedstawionym przypadku choro­
by nowotworowej, stwierdzonej w biopta­
cie błony śluzowej macicy klaczy, na szcze­
gólne podkreślenie zasługuje fakt, że w tak
bardzo małym wycinku tkanki natrafio­
no na równie małe ognisko złośliwej me­
taplazji nowotworowej. W związku z tym
w południowo-zachodniej Polsce – cechy biologiczne
i objawy kliniczne. Zdr. Publ. 2011, 121, 422–425.
9.Buczek A., Bartosik K.: Occurence of Argas reflexus
(Fabricius, 1794) (Acari: Ixodida: Argasidae) in urban
habitat of south-eastern Poland. Wiad. Parazytol. 2011,
57, ­277–279.
10.Siuda K., Hoogstraal H., Clifford CM., Wassef HY.:
Observations on the subgenus Argas (Ixodidea: Argasidae:
Argas). 17. Argas (A.) polonicus sp.n. parasitizing domestic
pigeons in Krakow, Poland. J. Parasitol. 1979, 65,
170–181.
11.Siuda K., Stanko M., Piksa K., Górz A:. Ticks (Acari:
Ixodida) parasitizing bats in Poland and Slovakia. Wiad.
Parazytol. 2009, 55, 39–45.
12. Buczek A.: Charakterystyka Argas (A.) reflexus (Fabricius,
1794) (Acari: Ixodida: Argasidae) – pospolitego pasożyta
na Górnym Śląsku. Wiad Parazytol. 1991, 37, 375–380.
13. Buczek A.: Fecundity and reproductive activity of Argas
(A.) reflexus (Fabricius, 1794) (Acari: Ixodida: Argasidae).
Wiad Parazytol. 1993, 39, 49–57.
14. Gawlik R:. Uczulenie na kleszcze gołębi. Alergia Astma
Immunologia 2006, 11 (4), 195–197.
15.Grzywacz M., Kuźmicki R.: A case of Argas reflexus
(Fabricius, 1794) invasion in humans. Wiad. Lek. 1975,
28, 1571–1577.
16.Buczek A., Solarz K.: Attacs on people by Argas (A.)
reflexus (Ixodida, Argasidae) – harmful parasites for
humans and animals. Pol. Tyg. Lek. 1993, 48, 238–239.
17. Grzywiński L.: Argas reflexus invasion in humans. Wiad.
Parazytol. 1970, 16, 457–461.
18.Wegner Z.: Two new cases of bird mite (Acarina:
Argasidae and Dermestidae) parasitism on humans in
Poland. Wiad. Parazytol. 1973, 19, 187–191.
19.Wójcik A.R., Wasilewski I., Żbikowska E.,
Grygon‑Frankiewicz B.: Argas reflexus (Fabricius, 1794)
as a cause of acarosis in people. Wiad. Parazytol. 2001,
47, 61–65.
20.Sirianni M.C., Matiacci G., Barbone B., Mari A., Aiuti
F., Kleine-Tebbe J.: Anaphylaxis after Argas reflexus bite.
Allergy 2000, 55, 303.
21.Śpiewak R., Lundberg M., Johansson G.O., Buczek A.:
Allergy to pigeon tick (Argas reflexus) in Upper Silesia,
Poland. Ann. Agr. Environ. Med. 2006, 13, 107–112.
22. Veraldi S., Barbereschi M., Zebroni R., Scarabelli G.: Skin
manifestations caused by pigeon tick (Argas reflexus).
­Cutis 1998, 61, 38–40.
Dr Paweł Górski,
e-mail: [email protected]
można zadać pytanie, na ile wykonanie
biopsji błony śluzowej daje wiarygodną
odpowiedź o stanie zdrowia macicy kla­
czy. Ten problem bywa dyskutowany. Po­
jawiają się opinie, że w celu uniknięcia błę­
dów interpretacji należy pobierać 2–3 wy­
cinki błony śluzowej.
Wieloletnie badania biopsji macicy
klaczy wskazują jednak, że w przypad­
kach stwierdzenia podstawowej choroby
macicy klaczy, jaką jest endometrioza –
najczęstszym błędem może być ocena li­
czebności ognisk rozrostu gruczołów ma­
cicy (tzw. gniazda gruczołowe), co według
Kenneya (3) stanowi podstawę kategory­
zacji stopnia nasilenia uszkodzenia na­
rządu. Od opracowania tej klasyfikacji
upłynęło wiele czasu i postęp w pozna­
niu patomechanizmu rozwoju zmian pa­
tologicznych w komórkach macicy daje
możliwość w ocenie stanu uszkodzenia
komórek tego narządu brania pod uwagę
Życie Weterynaryjne • 2016 • 91(11)
Prace kliniczne i kazuistyczne
występowanie innych cech chorobowych,
takich jak np. struktura komórek nabłon­
kowych macicy. Końcowe rozpoznanie
jest więc wynikiem sumarycznej oceny
obserwowanych w wycinku błony śluzo­
wej zmian patologicznych. Należy zazna­
czyć, że w interpretacji zmian w struktu­
rze komórkowej wycinka błony śluzowej
macicy szczególną uwagę należy zwró­
cić na charakter uszkodzenia tej struktu­
ry, który odpowiada określonym zaburze­
niom hormonalnym.
Materiał i metody
Wycinek błony śluzowej macicy klaczy
w wieku 10 lat został nadesłany do rutyno­
wego badania histopatologicznego. Wska­
zaniem do wykonania tego badania była
niepłodność klaczy. Wycinek utrwalony
w 10% formalinie został zatopiony w pa­
rafinie i zabarwiony metodą rutynową he­
matoksyliną i eozyną.
Wynik badania histopatologicznego
W obrazie mikroskopowym wycinka bło­
ny śluzowej stwierdzono występowanie
proliferacji gruczołów macicznych. Ma­
nifestowało się to gęstym ułożeniem gru­
czołów i obecnością licznych małych, li­
tych ognisk proliferacji komórek gru­
czołowych (ryc. 1). W badanym wycinku
ponadto stwierdzono obecność mikro­
skopowej wielkości ogniska metaplazji
nowotworowej złośliwej gruczołów bło­
ny śluzowej macicy (ryc. 1, 2). Jak ilustru­
ją ryciny, w tym małym ognisku widocz­
na jest ogniskowa proliferacja komórek
gruczolakoraka błony śluzowej macicy.
Atypia komórek gruczolakoraka była wi­
doczna w formie występowania polimor­
ficznych, niezróżnicowanych jąder komór­
kowych w komórkach guza. Ta cecha oraz
obecność wzrostu naciekowego komórek
guza (ryc. 2) świadczy o złośliwym cha­
rakterze guza.
Omówienie
Przedstawiony przypadek gruczolakoraka
błony śluzowej macicy klaczy należy do bar­
dzo rzadko stwierdzanych w tym narządzie
(4). W patogenezie obserwowanej metapla­
zji złośliwej komórek gruczołowych maci­
cy można podejrzewać udział patologicz­
nej stymulacji wywieranej przez estrogeny,
których rola w rozwoju metaplazji złośliwej
komórek macicy jest znana od bardzo daw­
na (5). O udziale estrogenów w patogene­
zie zmian patologicznych stwierdzonych
w badanym wycinku błony śluzowej macicy
klaczy może świadczyć fakt występowania
hiperplazji gruczołów macicznych obser­
wowany w całym badanym wycinku błony
śluzowej. Wiadomo, że estrogeny należą do
hormonów, które z jednej strony indukują
proliferację komórek gruczołowych w ma­
cicy, a z drugiej hamują fizjologiczny pro­
ces apoptozy tych komórek. W ten sposób
efektem chorobotwórczym tej endokryno­
patii jest zaburzenie homeostazy komórko­
wej w macicy. Równocześnie wiadomo, że
patologiczna stymulacja wywoływana przez
estrogeny może prowadzić do uszkodzenia
DNA komórki, czego efektem jest wywoła­
nie złośliwej metaplazji nowotworowej (6).
Opisana klacz była niepłodna, co może
świadczyć o obecności u tej klaczy zabu­
rzeń hormonalnych. Obraz zmian patolo­
gicznych obserwowanych w wycinku bło­
ny śluzowej może w pewnym stopniu po­
twierdzać przypuszczenie występowania
zaburzeń hormonalnych, w których domi­
nującą rolę odgrywają estrogeny.
Uterine adenocarcinoma in mare – a case report
Katkiewicz M.1, Witkowski M.2, Department
of Large Animals Diseases with Clinic, Faculty
of Veterinary Medicine, Warsaw University of Life
Sciences – SGGW1, Faculty of Animal Sciences,
University of Agriculture in Krakow2
The aim of this article was to present a case of
endometrial adenocarcinoma in mare. Endometrial
biopsy was performed in the infertile mare.
Histopathological examination of the biopsy specimen
has revealed the following pathological changes:
hyperplasia of mucosal glands in the whole tissue
specimen accompanied by diffused, small foci
of metaplastic cells among mucosal glands. The
adenocarcinoma is carcinoma derived from glandular
tissue or in which the tumor cells form recognizable
glandular structures. Characteristic features of those
cells were described. Their nuclei were atypic and the
small foci of the neoplastic cells infiltrating growth
were also found. The role of estrogens was discussed
in the pathogenesis of presented case of uterine
adenocarcinoma in mare.
Keywords: adenocarcinoma, uterus, mare.
2. Chaffin M.K., Fuentealba I.C., Schmitz D.G., Read W.K.:
Endometrial adenocarcinoma in a mare. Cornell. Vet.
1990, 80, 65–73.
3. Kenney R.M.: Cyclic and pathologic changes of the mare
endometrium as detected by biopsy, with a note on ear­
ly embryonic death. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1978, 172,
­241–262.
4. McEntee K.: Reproductive Pathology of Domestic Mammals. Academic Press Inc., San Diego 2012.
5. Greene R.R., Roddick J.W. Jr, Milligan M.: Estrogens, en­
dometrial hyperplasia and endometrial carcinoma. Ann.
NY Acad. Sci. 1959, 75, 585–600.
6. Roy D., Cai Q., Felty Q.,Narayan S.: Estrogen induced ge­
neration of reactive oxygen and nitrogen species, gene da­
mage, and estrogen dependent cancer. J. Toxicol. Environ
Health 2007, 10, 235–257.
Piśmiennictwo
1. Turbeck R.L., Kitleson S.L., Lautbers C.W.: Botryoid rhab­
domyosarcoma of the uterus of a filly. J. Am. Vet. Med.
Assoc. 1980, 176, 914–916.
Prof. dr hab. Maria Katkiewicz,
e-mail: [email protected]
Ryc. 1. Wycinek błony śluzowej macicy klaczy – w środku pola widzenia gniazdo
Ryc. 2. Wycinek błony śluzowej macicy klaczy – w centrum pola widzenia widoczne
gruczolakoraka błony śluzowej macicy. Barwienie hematoksylina-eozyna, pow. 40×
ognisko gruczolakoraka błony śluzowej z widocznym po prawej stronie małym
gniazdem nacieku komórek guza. Barwienie hematoksylina-eozyna, pow. 40×
Życie Weterynaryjne • 2016 • 91(11)
853