LESZEK CIECIURA 1925–2009
Transkrypt
LESZEK CIECIURA 1925–2009
LESZEK CIECIURA WSPOMNIENIE 275 POSTÊPY BIOLOGII KOMÓRKI TOM 37 2010 NR 2 (275277) LESZEK CIECIURA 19252009 Prof. dr hab. med. dr h. c. Leszek Cieciura urodzi³ siê w Chrzanowie. W czasie okupacji pracowa³, w systemie trzyzmianowym, w miejscowej fabryce lokomotyw FABLOK i równoczenie sam uczy³ siê. W 1945 roku zda³ maturê i rozpocz¹³ studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagielloñskiego. W 1948 roku zosta³ wcielony do wojska i kontynuowa³ studia w ramach Kompanii Akademickiej przy Akademii Medycznej w Krakowie. Dyplom otrzyma³ w roku 1951. Ju¿ w czasie studiów interesowa³ siê prac¹ naukow¹ by³ cz³onkiem Ko³a Naukowego przy Zak³adzie Biologii, kierowanym przez prof. dr S. Skowrona, pracowa³ jako hospitant w Klinice Neurologicznej u prof. dr R. Arendta, by³ tak¿e seminarzyst¹ w Zak³adzie Historii Medycyny AM w Krakowie (kierownik prof. dr S. Szumowski). Zamiast pracy w klinice i dzia³alnoci naukowo-dydaktycznej odby³ wraz z ¿on¹ stomatologiem i trójk¹ dzieci typow¹ dla lekarzy wojskowych, wêdrówkê po garnizonach, oraz wiosenno-letnich i zimowych poligonach wojskowych. W roku 1956 kpt. lek. Leszek Cieciura zosta³ przeniesiony s³u¿bowo do Wojskowego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w £odzi, gdzie pocz¹tkowo by³ wyk³adowc¹ interny, a w roku 1958, gdy powo³ano Wojskow¹ Akademiê Medyczn¹ zosta³ st. asystentem w Katedrze Histologii i Embriologii, kierowanej przez prof. dr Stefana Bagiñskiego. W roku 1959 obroni³ pracê doktorsk¹ (by³ to pierwszy doktorat w Wydziale Lekarskim WAM), a w 1964 roku uzyska³ stopieñ doktora habilitowanego i nominacjê na stanowisko kierownika Katedry Histologii i Embriologii. W 1972 roku p³k Leszek Cieciura zosta³ profesorem nadzwyczajnym, a w 1979 r. profesorem zwyczajnym. Katedr¹ Histologii i Embriologii, któr¹ zorganizowa³ od podstaw, w obiekcie WAM przy Placu 9 Maja 276 HIERONIM BARTEL (aktualnie Placu Hallera), kierowa³ do chwili przejcia na emeryturê w roku 1991. W styczniu 2001 roku otrzyma³ godnoæ doktora honoris causa Wojskowej Akademii Medycznej. Praca doktorska w formie monografii pt. Badania cytologiczne ³o¿yska ludzkiego w ró¿nych okresach rozwoju zosta³a wydana przez PZWL (Warszawa, 1960). Opisy wczesnych okresów rozwoju ³o¿yska ludzkiego, a przede wszystkim rozwój p¹czków trofoblastycznych s¹ oryginalne i zosta³y wpisane do pimiennictwa powiêconego ³o¿ysku. Profesor Leszek Cieciura jest jednym z pionierów histochemii oraz mikroskopii elektronowej w Polsce. Nale¿y do kilkuosobowego grona za³o¿ycieli Polskiego Towarzystwa Histochemików i Cytochemików, które powsta³o w roku 1961. Dwukrotnie organizowa³ sympozja PTHC w Uniejowie (XII i XIX). Ich wysoki poziom merytoryczny, udzia³ goci zagranicznych, a przede wszystkim atmosfera obrad i imprez towarzysz¹cych, nad któr¹ dominowa³ Profesor Cieciura, wpisa³y siê w historiê spotkañ polskich histochemików. W roku 1995 zosta³ cz³onkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Histochemików i Cytochemików. By³ cz³onkiem Komitetu Patofizjologii Komórki i Komitetu Cytobiologii PAN. Przez dwie kadencje kierowa³ Komisj¹ Mikroskopii Elektronowej Komitetu Patofizjologii Komórki Polskiej Akademii Nauk Katedrze Histologii i Embriologii WAM zainstalowano w roku 1974 pierwszy w Polsce, w naukach medycznych, mikroskop firmy Philips. W Pracowni Mikroskopii Elektronowej, z ¿yczliw¹ pomoc¹ Profesora, wykonano wiele prac doktorskich oraz ponad 20 prac habilitacyjnych z ró¿nych specjalnoci medycznych. Otwartoæ na wspó³pracê (inicjowanie tematów badawczych w ramach uczelni, pomiêdzy uczelniami oraz z zagranicznymi placówkami naukowymi) by³a charakterystyczna dla Profesora. W Katedrze Histologii i Embriologii Wojskowej Akademii Medycznej, mimo i¿ uczelnia wojskowa znajdowa³a siê pod specjalnym nadzorem wojskowych s³u¿b specjalnych i wymaga³o to wielu, czêsto k³opotliwych, zabiegów organizacyjnych, gocili liczni prominentni profesorowie zagraniczni. W Katedrze byli miêdzy innymi: prof. K. Ogawa z Kyoto prezes wiatowej Federacji Towarzystw Histochemików i Cytochemików; prof. V. E. Cosslett z Cambridge oraz A. Maunsbach z Aahus prezesi wiatowej Federacji Towarzystw Mikroskopii Elektronowej, prof. O. Nilsson z Instytutu Biomedycznego w Uppsali, prof. K. Smetana z Uniwersytetu w Pradze, prof. L. Vollrath z Uniwersytetu w Mainz. W latach szeædziesi¹tych i siedemdziesi¹tych XX wieku wspó³pracuj¹c ze stomatologami ³ódzkiej Akademii Medycznej wysun¹³ hipotezê o immunologicznym pod³o¿u paradontopatii, co w wietle wspó³czesnej wiedzy o tej powszechnej dolegliwoci nie budzi w¹tpliwoci. Profesor Cieciura jest pionierem badañ stereologicznych mitochondriów w ich ró¿nych stanach metabolicznych oraz przede wszystkim zastosowania techniki freeze etching do analizy b³on mitochondrialnych i innych komórki. Liczne publikacje z tego zakresu zosta³y wyró¿nione miêdzy innymi nagrod¹ Sekretarza Naukowego PAN. Zespó³ Profesora uczestniczy³ przez lata w miêdzynarodowym programie badawczym LESZEK CIECIURA WSPOMNIENIE 277 Interkosmos, koordynowanym przez PAN. W ramach tego programu badano miêdzy innymi zmiany submikroskopowe w miêniach szkieletowych oraz w nerce pod wp³ywem niewa¿koci, w hipokinezji. Prowadzono tak¿e badania nad rytmami biologicznymi. By³ wietnym nauczycielem akademickim. Mia³ dar wyjaniania zawi³oci struktur mikroskopowych oraz rozwoju zarodkowego narz¹dów, pos³uguj¹c siê prostym barwnym jêzykiem i kolorow¹ kred¹. Z myl¹ o dydaktycznym wykorzystaniu, w katedrze nakrêcono kilka filmów naukowo-dydaktycznych (Technika histologiczna, Podstawy cytogenetyki, Mikroskopia elektronowa w medycynie, Podstawy embriologii, Komórki zwierzêce). Re¿yserem wiêkszoci tych filmów by³ Karol Marczak pionier filmu naukowego w Polsce zwi¹zany z ³ódzk¹ Wytwórni¹ Filmów Owiatowych. Po przejciu na emeryturê, przez 18 lat systematycznie w ka¿dy czwartek o godzinie 10.00 odwiedza³ Katedrê. Potrafi³ interesuj¹co opowiadaæ i dominowa³ w ka¿dej dyskusji. Interesowa³ siê turystyk¹, znakomicie zna³ siê na rolinach (kwiatach, krzewach), z których wiele uprawia³ we w³asnym ogródku. Pisa³ fraszki. Oto jedna z nich "Sukces kolegi rzecz mi³a, ale wychodzi ¿y³a". Zmar³ 3 padziernika 2009 roku, najprawdopodobniej z powodu gwa³townie przebiegaj¹cego procesu nowotworowego. Zosta³ pochowany na znanym ³ódzkim cmentarzu Na do³ach. £ód, 10 lutego 2010 r. Hieronim Bartel Katedra Histologii i Embriologii Uniwersytetu Medycznego w £odzi