BIULETYN INFORMACYJNY 1/2001

WOJEWÓDZKI
INSPEKTORAT OCHRONY
BIULETYN
ŚRODOWISKA
INFORMACYJNY
1. Jakość wód powierzchniowych
1.1. Monitoring podstawowy
W ramach badań przeprowadzonych w styczniu 2001 r. skontrolowano jakość wód
Opolszczyzny zgodnie z „Programem badań rzek objętych krajową siecią monitoringu na lata 20012002”. Program ten jest kontynuacją badań prowadzonych od 1992 roku w ramach Państwowego
Monitoringu Środowiska. W sieci krajowej znajduje się 9 głównych rzek województwa opolskiego,
których łączna długość wynosi 433,5 km. Kontrola jakości wód w tych ciekach prowadzona jest w 21.
przekrojach pomiarowo-kontrolnych (Tab. 1-2). Zakres badań obejmuje 38 wskaźników fizycznochemicznych, określających m. in. zawartość substancji organicznych, mineralnych, biogenów, metali
i substancji specyficznych (jak np. fenole czy detergenty), oraz wskaźniki biologiczne, określające
zawartość bakterii coli typu fekalnego i zawartość organizmów planktonowych.
W tabelach 1 i 2 przedstawiono, podobnie jak w biuletynach ubiegłorocznych, porównanie
wyników badań w zakresie 6. wskaźników do obliczeniowych wielkości z serii badań z 2000 r.,
podając wyniki oznaczeń w procentach wartości stężeń dopuszczalnych klasy trzeciej (S3).
Wyniki oznaczeń BZT5 nie przekraczały w styczniu br. wartości dopuszczalnej dla drugiej
klasy czystości śródlądowych wód powierzchniowych – mieściły się w przedziale 12-66% S3=12mg/l.
Najwyższe stężenia odpowiadające klasie drugiej stwierdzono w wodach Bierawki i na całym
kontrolowanym odcinku Odry.
Substancje rozpuszczone, charakteryzujące zasolenie badanych wód, tylko w Kłodnicy
przyjmowały wartości nie odpowiadające normom klasy trzeciej (119% S3). W Bierawce stan
zasolenia był bliski górnej granicy stężenia normatywnego S3. W pozostałych przekrojach
badawczych wyniki oznaczeń odpowiadały 15-56% wartości S3=1200mg/l.
Wszystkie oznaczenia azotu amonowego mieściły się w granicach dopuszczalnych dla klasy
pierwszje-drugiej (3-26% S3=6,0mg/l).
Przekroczenia wartości normatywnych azotu azotynowego od 113 do 208% S3
charaktryzowały Odry w odcinku od Przewozu do Groszowic oraz wody Bierawki i Kłodnicy.
W wodach Prudnika oraz Kłodnicy stężenia fosforanów przekraczały normy dla klasy trzeciej
(125 i 134% S3=1,0mg/l). W pozostałych przekrojach kształtowały się w granicach klas I-III.
Najmniejsza zawartość fosforanów charakteryzowała wody ujściowego odcinka Małej Panwi – w ppk
Czarnowąsy.
Ponadnormatywne zanieczyszczenie wód fosforem ogólnym wystąpiło w styczniu w 8.
punktach badawczych Opolszczyzny. Przekroczenia wartości dopuszczalnej klasy trzeciej S3=0,4mg/l
kształtowały się w granicach od 120% w ppk Prudnik - Dytmarów do 218% w ppk Odra – Groszowice.
Najmniejsze stężenia fosforu ogólnego (23% S3) odpowiadające I klasie czystości śródlądowych wód
powierzchniowych charakteryzowały wody Małej Panwi kontrolowane w Turawie oraz Nysy Kłodzkiej
w przekroju Nysa.
Porównanie wyników badań przeprowadzonych w styczniu br. do odpowiednich wartości
charakteryzujących stan wód w 2000 r. przedstawionych w tabelach 1 i 2 wskazuje, że nastąpiło
zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotem azotynowym w 18. przekrojach badawczych. Również
Strona 1 z 7
WOJEWÓDZKI
INSPEKTORAT OCHRONY
BIULETYN
ŚRODOWISKA
INFORMACYJNY
mniejsze od przeciętnych wartości z poprzedniej serii badań były oznaczenia substancji
rozpuszczonych (14 ppk) i fosforu ogólnego (12 ppk). Natomiast wzrost zanieczyszczenia powyżej
ekstremalnych ubiegłorocznych wartości charakteryzował oznaczenia fosforu ogólnego (w wodach
Odry w 4. przekrojach oraz Nysy Kłodzkiej w Skorogoszczy) i substancji rozpuszczonych (w 2. ppk
Nysy Kłodzkiej).
Tabela 1
Monitoring podstawowy badań jakości wód powierzchniowych
województwa opolskiego.
Porównanie wyników badań ze stycznia 2001 r.
do obliczeniowych wielkości z serii badań z 2000 r.
Lp.
NAZWA CIEKU
BZT5
-ppk1
1.
2
4
ODRA
68
-Przewóz-
39
35
2.
ODRA
71
-Zdzieszowice-
56
38
3.
ODRA
71
-Krapkowice-
61
35
4.
ODRA
84
-Groszowice-
66
30
5.
ODRA
77
-Mikolin-
55
40
6.
ODRA
67
-Brzeg-
52
31
7.
BIERAWKA
93
-Bierawa-
56
40
8.
KŁODNICA
150
-Kłodnica15
45
9.
OSOBŁOGA
33
-Racławice Śl.20-13
10.
PRUDNIK
46
-Dytmarów18-14
11.
ZŁOTY POTOK
38
-Jarnołtówek27-29
18
24
17
Wyniki oznaczeń wyrażone w procentach
Substancje
Azot
Azot
rozpuszcz.
amonowy
azotynowy
7
3
4
82
30
305
36
12
132
58
9
156
121
40
360
53
18
135
93
11
157
121
41
640
56
20
128
96
10
143
149
37
218
56
20
113
85
9
135
90
35
788
48
16
98
77
9
89
78
22
317
48
15
77
56
8
72
563
83
1217
93
23
128
335
23
300
217
95
2850
119
26
208
146
29
493
44
18
257
24-31
7-6
42-43
31
5
61
50
49
1373
26-36
7-8
53-70
39
8
109
47
15
153
23-28
7-10
37-37
29
9
86
wartości S3*
Fosforany
7
75
64
39
80
61
39
80
76
42
78
64
40
77
52
37
47
24
28
33
21
20
318
134
101
187
31-68
66
301
39-125
137
122
30-26
27
Fosfor
ogólny
8
155
168
78
128
188
95
115
195
95
355
218
80
120
208
81
138
53
73
188
138
70
333
155
173
173
70-65
80
323
59-120
146
105
35-48
41
* stężeń dopuszczalnych klasy trzeciej
B
A
C
A - wyniki oznaczeń ze stycznia 2001 r.
(dla poz. 9-11 z dwu serii badań)
B, C - najwyższe (B) i przeciętne (C) wyniki oznaczeń
z poprzedniej rocznej serii badań
Monitoring podstawowy badań jakości wód powierzchniowych
województwa opolskiego.
Tabela 2
Strona 2 z 7
WOJEWÓDZKI
INSPEKTORAT OCHRONY
BIULETYN
ŚRODOWISKA
INFORMACYJNY
Porównanie wyników badań ze stycznia 2001 r.
do obliczeniowych wielkości z serii badań z 2000 r.
Lp.
NAZWA CIEKU
-ppk-
1
12.
2
MAŁA PANEW
26
-Czarnowąsy-
BZT5
4
21
17
13.
MAŁA PANEW
39
-Turawa-
13
18
14.
MAŁA PANEW
33
-Schodnia Stara-
25
20
15.
NYSA KŁODZKA
40
-Skorogoszcz-
38
25
16.
NYSA KŁODZKA
76
-Lewin Brzeski-
12
20
17.
NYSA KŁODZKA
67
-Nysa-
23
25
18.
NYSA KŁODZKA
29
-Wójcice-
18
22
19.
NYSA KŁODZKA
33
-Otmuchów-
14
20
20.
NYSA KŁODZKA
44
-Stary Paczków-
18
23
21.
BIAŁA GŁUCH.
25
-Głuchołazy17-18
13
Wyniki oznaczeń wyrażone w procentach
Substancje
Azot
Azot
rozpuszcz.
amonowy
azotynowy
7
3
4
32
18
85
22
11
35
30
8
38
22
16
108
19
6
30
19
8
38
27
17
618
21
14
33
23
10
40
23
10
192
24
10
50
19
6
41
23
8
103
26
10
30
18
5
38
20
8
73
19
3
23
15
7
37
22
9
125
21
5
23
18
6
39
22
13
68
21
3
20
18
6
33
24
10
117
19
8
42
21
4
47
18
24
1500
15-16
6-15
38-42
14
4
46
wartości S3 *
Fosfor
ogólny
8
278
35
Fosforany
7
16
11
8
26
29
73
17
23
15
39
30
78
27
35
23
36
45
68
12
73
17
40
43
60
18
30
22
39
36
70
19
23
24
86
43
88
32
43
32
85
46
98
33
33
37
65
46
100
41
43
36
87
50
73
33-48
35-65
31
49
* stężeń dopuszczalnych klasy trzeciej
B
A
C
A - wyniki oznaczeń ze stycznia 2001 r.
(dla poz. 21 z dwu serii badań)
B, C - najwyższe (B) i przeciętne (C) wyniki oznaczeń
z poprzedniej rocznej serii badań
1.2. Monitoring regionalny
Przyjęty do realizacji w 2001 r. regionalny program badań jakości wód Opolszczyzny jest
kontynuacją poprzedniego czteroletniego systemu (1997-2000), w którym częsciowo ograniczono
ilość przekrojów pomiarowo – kontrolnych. W bieżącym roku sieć regionalną tworzy 17 cieków
(łącznie 291 km) prawobrzeżnej zlewni rzeki Odry, które badane są z częstotliwością raz na miesiąc
w 21. przekrojach (Tab. 3). Zakres badań obejmuje 10 wskaźników zanieczyszczenia: tlen
rozpuszczony, BZT5, substancje rozpuszczone, azot amonowy, azot azotynowy, zawiesina ogólna,
fosforany, fosfor ogólny, Miano Coli i żelazo ogólne.
W tabeli 3 przedstawiono ocenę jakości wód kontrolowanych w styczniu 2001r.
uwzględniającą, podobnie jak w biuletynach w poprzednim roku, 6 wskaźników chemicznych: BZT5,
substancje rozpuszczone, azot amonowy, azot azotynowy, fosforany i fosfor ogólny. Wyniki oznaczeń
Strona 3 z 7
WOJEWÓDZKI
INSPEKTORAT OCHRONY
BIULETYN
ŚRODOWISKA
INFORMACYJNY
oraz wartości obliczeniowe (ekstremalne i środkowe z serii badań realizowanych w 1997 r.)
wyrażnono w procentach wartości stężeń dopuszczalnych klasy trzeciej (S3).
Wyniki oznaczeń BZT5 w styczniu br. tylko w Kanale Kędzierzyńskim nie spełniały kryteriów
trzeciej klasy czystości śródlądowych wód powierzchniowych (151% S3=12mg/l). W pozostałych
przekrojach wartości BZT5 odpowiadały klasie pierwszej.
Substancje rozpuszczone w obydwu Kanałach: Kędzierzyńskim i Gliwickim przyjmowały
wartości nie odpowiadające normom klasy trzeciej (152-209% S3).
Oznaczenia azotu amonowego mieściły się głównie w granicach dopuszczalnych dla klasy
pierwszej (2-13% S3=6,0mg/l), a dla w/w Kanałów trzeciej (83-93% S3).
Przekroczenia wartości normatywnych azotu azotynowego wynosiły 233 oraz 307% S3 i
wystąpiły one również w wodach kontrolowanych na terenie Kędzierzyna-Koźla (Koźle, Blachownia).
Najniższe stężenie (15% S3 co odpowiada I klasie) tego wskaźnika zanotowano w Minkowskiem (rz.
Pijawka).
W wodach Kanału Gliwickiego stężenie fosforanów przekroczyło w styczniu normy dla klasy
trzeciej (266% S3=1,0mg/l). W pozostałych przekrojach przyjmowały kryteria normatywne
dopuszczalne dla klasy I, z wyjątkiem Łąckiej Wody, w której stężenie fosforanów odpowiadało
drugiej klasie.
Wyniki oznaczeń fosforu ogólnego mieściły się głównie w granicach przewidzianych dla
pierwszej i drugiej klasy. Najwyższe stężenie fosforu ogólnego (243% S3=0,4 mg/l) wystąpiło w
Kanale Gliwickim, który w styczniu charakteryzował się najbardziej zanieczyszczonymi wodami.
Porównanie wyników badań ze stycznia 2001 r. do przeciętnych wyników oznaczeń z
poprzedniej serii (1997 r. poza rz. Prosną w ppk Przedmość, dla której ostatnia seria jest z 1998 r.)
wskazuje na zmniejszenie zanieczyszczenia cieków związkami organicznymi, o czym świadczy
obniżenie wskaźnika BZT5 (poza Kanałem Kędzierzyńskim). Podobne relacje dotyczą azotu
azotynowego, którego wartości tylko w 4. ppk były wyższe od przeciętnych z poprzedniej serii. Wyniki
oznaczeń aztu amonowego i fosforanów charakteryzowały się w bieżącym roku w większości
przekrojów pomiarowo-kontrolnych (odpowiednio 11 i 12) obniżeniem wartości stężeń. Natomiast
wskaźnik zasolenia (substancje rozpuszczone) w większości ppk przyjmował wyższe wartości niż
poprzednio.
Tabela 3
Monitoring regionalny badań jakości wód powierzchniowych
województwa opolskiego.
Porównanie wyników badań ze stycznia 2001 r.
do obliczeniowych wielkości z serii badań z 1997 r*.
Wyniki oznaczeń wyrażone w procentach wartości S3**
Lp.
NAZWA CIEKU
-ppk-
Subst.
rozp.
BZT5
1.
Łącza
-Korzonek-
23
Azot
Azot
Fosforany
amonowy azotynowy
18
10
19
17
17
37
7
15
17
18
8
1328
6
17
Fosfor
ogólny
8
5
Strona 4 z 7
185
WOJEWÓDZKI
INSPEKTORAT OCHRONY
BIULETYN
2.
Kanał Gliwicki
-Koźle-
INFORMACYJNY
89
179
24
101
209
57
3.
Kanał Kędzierzyński
95
-BlachowniaŁącka Woda
-Kozielskie Łąki-
135
151
93
38
Potok Padół
-Januszkowice-
38
64
15
6.
Potok Anka
-Zdzieszowice-
81
54
23
Potok Cegielnia***
25
-Zdzieszowice-
39
-
8.
Kanał Sonia
-Obrowiec-
51
53
12
57
26
9.
Potok Abisynia
-Malnie-
37
17
58
22
10. Smortawa
-Raciszów-
43
44
14
-Dobrzyń-
38
37
23
12. Pijawka
-Minkowskie-
40
40
13
42
17
13. Potok Minkowski
-Minkowskie-
43
46
14
17
14. Śmieszka
-Dobrzyń- 83
31
10
25
15. Widawa
-Pawłowice Nam.-
62
44
13
28
16. Widawa
-Pielgrzymowice-
80
45
13
19
17. Studnica***
-Michalice-
-
-
18.
Prosna
-Przedmość-
26
27
49
-Paruszowice-
93
22
163
41
48
33
25
8
245
20
1195
13
7
153
40
15
50
17
-
28
427
9
41
-
42
7
173
-
100
16
58
-
13
1150
28
29
-
22
20
19. Pratwa
-
90
2100
30
26
1200
9
72
-
15
137
33
-
8
15
163
10
-
94
50
10
37
368
12
33
17
113
10
250
9
46
15
22
32
5
35
648
12
17
16
65
9
127
13
38
13
98
33
11
25
258
7
20
38
115
5
60
8
26
18
41
25
8
37
648
12
15
15
38
10
53
8
42
8
44
43
9
39
465
7
27
8
173
7
83
35
13
62
67
7
15
26
23
17
39
5
105
13
68
755
47
9
40
8
25
87
41
13
8
54
6
35
24
11. Smortawa
7
198
220
100
110
50
6
52
21
1440
41
7
643
70
2
55
13
137
48
24
7
88
1425
20
9
117
22
28
87
282
37
575
18
38
13
275
10
350
49
15
51
77
19
49
17
35
120
628
1298
20
24
280
10
44
45
7.
89
53
5
54
9
18
17
788
1413
13
11
190
2
53
28
69
418
4
35
64
307
19
20
5.
800
51
37
2395
243
266
295
83
101
9
204
233
39
152
31
667
93
130
62
4.
ŚRODOWISKA
60
Strona 5 z 7
400
WOJEWÓDZKI
INSPEKTORAT OCHRONY
BIULETYN
20. Pratwa
-Proślice-
INFORMACYJNY
78
41
33
35
Pratwa
-Kostów-
217
38
33
21
ŚRODOWISKA
99
4
36
43
27
40
7
128
27
100
37
57
207
10
40
1343
28
9
33
178
53
38
1725
53
6
90
273
106
280
*dla pozycji -16 i 19-21 oraz 1998 r. dla poz. 18,
** stężeń dopuszczalnych klasy trzeciej,
*** poz. 7 – wyschnięte koryto Potoku Cegielnia ,
poz. 17 - ze względu na budowę zbiornika w Michalicach zrezygnowano z badań w tym przekroju; od lutego wody
Studnicy będą badane w Balwinowicach.
B
A - wyniki oznaczeń ze stycznia 2001 r.
A
C
B, C - najwyższe (B) i przeciętne (C) wyniki oznaczeń
z poprzedniej rocznej serii badań
2. Stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w Kędzierzynie-Koźlu
W styczniu br. oceną objęto średniodobowe wartości stężeń sześciu substancji badanych w
stacji monitoringu podstawowego, zlikalizowanej w Kędzierzynie-Koźlu przy ul. Gagarina, które
wyrażono w procentach wielkości dopuszczalnych. W dniach 19 i 21 stycznia zarejestrowano
podwyższony o 6-13% poziom stężeń pyłu zawieszonego PM 10. Stężenia pozostałych oznaczanych
substancji nie przekraczały wartości dopuszczalnych norm średniodobowych, kształtując się na
poziomie: 7-68% normy dla dwutlenku siarki, 9-47% dla dwutlenku azotu i 15-43% dla tlenku węgla.
Ze względu na brak odnośnika normatywnego dla mieszaniny oznaczanych węglowodorów, do
porównania przyjęto dwie wartości; jedną dla węglowodorów alifatycznych - ustaloną na poziomie
2000 µg/m3, a drugą dla węglowodorów aromatycznych - na poziomie 300 µg/m3. Zarejestrowane
stężenia mieszaniny węglowodorów nie przekraczały w żadnym przypadku normy dla alifatów,
natomiast dla aromatów norma była systematycznie przekraczana. Najbardziej niekorzystny poziom
stężeń odnotowano w dniu 19 stycznia, w którym stężenia osiągnęły najwyższe wartości (60-400%
norm). Z zestawienia wynika, że w styczniu br. stężenia ozonu nie przekraczały dopuszczalnej
wartość normy.
Średniodobowe wartości stężeń zanieczyszczeń powietrza oznaczane w stacji monitoringu podstawowego przy
ul. Gagarina w Kędzierzynie-Koźlu w grudniu br. (wyrażone w procentach normy dopuszczalnej)
Data
01.01
02.01
03.01
04.01
05.01
06.01
07.01
08.01
09.01
10.01
11.01
12.01
13.01
14.01
15.01
16.01
17.01
Pył zawieszony PM 10
26
15
26
38
30
14
33
25
26
24
48
26
31
71
48
62
74
Dwutlenek
siarki
16
15
13
14
11
8
7
8
9
7
11
11
12
9
35
40
53
Dwutlenek
azotu
17
31
17
9
18
14
16
17
23
13
11
35
37
41
Tlenek
węgla
18
15
21
28
21
17
29
23
21
21
30
19
22
32
26
29
32
Węglowodory
25 - 167
20 - 133
25 - 167
40 - 267
25 - 167
15 - 100
40 - 267
25 - 167
25 - 167
25 - 167
45 - 300
25 - 167
30 - 200
40 - 267
45 - 300
35 - 233
40 - 267
Ozon
57
65
33
19
37
50
11
37
29
27
22
49
39
21
18
18
13
Strona 6 z 7
WOJEWÓDZKI
INSPEKTORAT OCHRONY
BIULETYN
18.01
19.01
20.01
21.01
22.01
23.01
24.01
25.01
26.01
27.01
28.01
29.01
30.01
31.01
91
106
94
113
62
60
17
17
33
26
17
45
34
27
ŚRODOWISKA
INFORMACYJNY
56
68
39
45
53
33
20
12
14
12
7
11
13
13
43
47
35
36
33
27
14
17
24
21
16
26
19
15
37
40
39
43
29
30
22
23
29
25
23
37
27
16
50
60
50
55
40
35
25
20
30
20
25
50
25
20
-
333
400
333
367
267
233
167
133
200
133
167
333
167
133
21
18
49
42
23
23
48
34
22
29
63
37
29
48
przekroczenie wartości normatywnej
Strona 7 z 7