prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu
Transkrypt
prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu
MIEJSKA PRACOWNIA URBANISTYCZNA W BYDGOSZCZY ul. Grudziądzka 9-15 • 85-130 Bydgoszcz tel.: [052] 58 58 747, 58 58 105 • fax [052] 58 58 746 • e-mail: [email protected] PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO „ŁĘGNOWO – HERMANA FRANKEGO" W BYDGOSZCZY Autor: Mgr inż. Hanna Bukowska Bydgoszcz sierpień 2014 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO „ŁĘGNOWO – HERMANA FRANKEGO" W BYDGOSZCZY Część opisowa: 1 WSTĘP ........................................................................................................................................ 1 2 CEL PRZYGOTOWANIA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ....................................................................... 2 3 STAN I FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA ................................................................... 2 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 POŁOŻENIE OBSZARU OPRACOWANIA .................................................................................................... 2 RZEŹBA TERENU ...................................................................................................................................... 3 BUDOWA GEOLOGICZNA ......................................................................................................................... 3 WODY PODZIEMNE .................................................................................................................................. 5 BIOCENOZA ORAZ OCHRONA PRAWNA ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH I WALORÓW KRAJOBRAZOWYCH .......................................................................................................................................... 6 SPOŚRÓD KRĘGOWCÓW NA ANALIZOWANYM TERENIE OBSERWOWANO JEDYNIE PTAKI. PODCZAS WIZJI LOKALNEJ STWIERDZONO OBECNOŚĆ:............ 8 • CZUBATKA (PARUS CRISTATUS) ........................................................................................ 8 4 ROZWIĄZANIA ZAWARTE W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE......................... 9 5 INFORMACJE I WYTYCZNE ZAWARTE W DOKUMENTACH POWIĄZANYCH . 10 5.1 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...................... 10 6 PRZEWIDYWANE SKUTKI REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU DLA ŚRODOWISKA......................................................................................... 11 6.1 6.2 6.3 PRZYJĘTA METODA OCENY ................................................................................................................... 11 SZCZEGÓŁOWA CHARAKTERYSTYKA ODDZIAŁYWAŃ ......................................................................... 12 OCHRONA ZDROWIA I ŻYCIA LUDZI ...................................................................................................... 13 7 ROZWIĄZANIA FUNKCJONALNO PRZESTRZENNE .................................................. 13 7.1 ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO .............................................................. 13 7.2 ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU.......................................................................................................... 15 7.3 PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ......................................................................................... 15 8 STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ............................................. 16 9 SPIS WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW ................................................................... 19 Część graficzna: rys. nr 1. Prognozowane oddziaływanie na środowisko przyrodnicze 2 3 1 WSTĘP Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r. poz.647) nakłada obowiązek sporządzania prognozy oddziaływania na środowisko przyrodnicze miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, którą dołącza się do projektu miejscowego planu. Regulacje w zakresie wykonywania prognoz oddziaływania na środowisko miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zawiera obowiązująca ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr 199, poz. 1227). Sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko jest elementem procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Celem sporządzania prognoz jest określenie i ocena skutków, jakie dla środowiska przyrodniczego mogą wynikać z projektowanego przeznaczenia terenu. Prognoza zawiera informacje o przewidywanych skutkach środowiskowych (przyrodniczych) gospodarowania przestrzenią oraz umożliwia – podczas etapu prac projektowych – wybór wariantu najbardziej korzystnego dla środowiska przyrodniczego. Ponad to winna służyć prezentacji zagrożeń lokalnej społeczności i umożliwić władzom samorządowym świadome podjęcie decyzji w zakresie gospodarki przestrzennej terenu, którego dotyczy plan. Prognoza jest przewidywaniem następstw, które dadzą się przewidzieć w oparciu o aktualny stan wiedzy nauki i doświadczenia. Przewidywania zawarte w prognozie mogą, ale nie muszą w przyszłości mieć miejsce, gdyż z natury tego typu opracowań wynika pewien procent ryzyka i niepewności. Organy gminy przystępując do sporządzenia projektu m.p.z.p., mają obowiązek wziąć pod uwagę te uwarunkowania. Należy mieć świadomość, że każda inwestycja niesie ze sobą określone negatywne następstwa dla środowiska. Problem polega na tym, aby dokonać w procesie planistycznym możliwie optymalnych wyborów. 2 CEL PRZYGOTOWANIA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego „Łęgnowo – Hermana Frankego” w Bydgoszczy stanowić będzie częściową zmianę obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Łęgnowo – Park Technologiczny” w Bydgoszczy przyjętego Uchwałą Nr LIV/1093/05 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 28 września 2005 r., opublikowanego w Dzienniku Urzędowym Województwa Kujawsko - Pomorskiego Nr 123, poz. 2090, dnia 21 listopada 2005 r. Z wnioskiem o zmianę przeznaczenia terenów leśnych na tereny produkcyjno-usługowe wystąpił Bydgoski Park Przemysłowo – Technologiczny Sp. z o.o. Zmiana ta przyczyni się do poszerzenia oferty BPPT o nowe tereny inwestycyjne. 3 STAN I FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA 3.1 Położenie obszaru opracowania Ryc. Lokalizacja przedmiotowego terenu na ortofotomapie Obszar objęty miejscowym planem stanowi bór mieszany wilgotny. Znajduje się on na południowy wschód od centrum miasta, w dzielnicy Łęgowo, obszarze 2 Bydgoskiego Parku Przemysłowego. Według regionalizacji fizyczno-geograficznej Kondrackiego, teren stanowiącego część położony jest makroregionu w mezoregionie Pradoliny Kotlina Toruńska, Toruńsko-Eberswaldzkiej. W regionalizacji mikroregionalnej wg Dysarza, obszar opracowania zaliczyć można do mikroregionu Wydmy Puszczy Bydgoskiej. Charakteryzuje się występowaniem licznych pól wydmowych na piaszczystej terasie rzecznej. Obszar Łęgnowa to równinny obszar pola wydmowego. 3.2 Rzeźba terenu Obszar opracowania leży na wysokościach od 68,5 do 71,0 m n.p.m. Teren położony jest na równinie terasowej, gdzie spadki nie przekraczają 2%. Nie zachodzi ryzyko osuwania mas ziemnych. Obszar opracowania obejmuje jednostkę morfologiczną, charakteryzującą się jednolitym wykształceniem litologicznym osadów powierzchniowych, zarówno w sensie genetycznym jak i strukturalnym. Wydmy śródlądowe stanowią główny element rzeźby terenu na obszarze Kotliny Toruńskiej. Powstawały one na obszarach piaszczystych teras rzecznych i sandrowych zaraz po ustąpieniu lądolodu i tuż przed wkroczeniem szaty roślinnej, na przełomie późnego vistulianu i początku holocenu. Wydmy te ukształtowane są w postaci sześciu wielkich pól wydmowych, zbudowanych z piasków drobnoziarnistych i drobnoziarnisto-mułkowych, dobrze wysortowanych. 3.3 Budowa geologiczna Przypowierzchniowa ukształtowana intensywne przez procesy budowa kolejne geologiczna obszaru zlodowacenia, morfogenetyczne. podczas Utwory opracowania których została zachodziły czwartorzędowe zostały zdeponowane przez lądolód i wody roztopowe. Kształtowanie się Kotliny Toruńskiej spowodowało w pierwszej fazie usunięcie glin i piasków z lądolodu, a następnie wypełnienie powstałego zagłębienia osadami fluwioglacjalnymi piaskami i żwirami. Proces ten następował wieloetapowo w ciągu całego plejstocenu. Rozległa powierzchnia piaszczysta uległa przewianiu w klimacie peryglacjalnym, w wyniku czego na jej powierzchni ukształtowały się opisywane wcześniej pola wydmowe. 3 Wykonane na południe od obszaru opracowania wiercenia studzienne ukazują budowę geologiczną najmłodszego piętra strukturalnego. Głębsze osady określone zostały na podstawie otworów zlokalizowanych w rejonie EC II. Nawiercono tam naprzemianległe serie piaszczyste i ilaste oligocenu zalegające bezpośrednio na utworach marglistych i ilastych kredy górnej. Granica ta zalega na głębokości około 100 m p.p.t. Nie są to jednak najgłębiej występujące osady kenozoiczne występujące na tym terenie. W otworach w rejonie Czerska Polskiego stwierdzono występowanie glin zwałowych zlodowaceń południowopolskich (najstarszych) w zagłębieniu o genezie tektonicznej. Spąg glin zalega tu na głębokości około 110 m p.p.m. Jednak w zakresie terenu objętego opracowaniem spąg utworów kenozoicznych zalega na stałej głębokości około 45 m p.p.t. Trzeciorzęd reprezentowany jest przez wspomniane wcześniej serie piasków i iłów oligoceńskich. Miąższość tych warstw wynosi około 10 m. Na nich spoczywają miąższe serie piaszczyste miocenu. Łącznie mają około 50 m miąższości a głębokość zalegania stropu zmienia się w zakresie od 10 do 40 m n.p.m. Powyżej zdeponowane zostały mioceńskie iły pstre o miąższości kilkunastu metrów. Iły te stanowią prawdopodobnie ciągłą warstwę. Budowę geologiczną utworów czwartorzędowych cechuje jednolity obraz strukturalny. Dominującym typem osadów są tu utwory klastyczne wykształcone w postaci piasków średnio- i drobnoziarnistych. Lokalnie mogą występować piaski pylaste. Są to utwory wodnolodowcowe zdeponowane w okresie faz recesyjnych lądolodu w czasie stadium pomorskiego. Na głębokości około 20 - 30 m lokalnie występuje cienka warstwa glin zwałowych w formie soczewek. Czwartorzęd kończą piaski i żwiry występujące bezpośrednio na powierzchni gruntu. Po odwodnieniu obszaru i przesuszeniu utworów przypowierzchniowych nastąpiło nasilenie procesów eolicznych. Doprowadziły one do częściowej redepozycji materiału piaszczystego i powstania pozytywnych form morfologicznych w postaci wydm. Są one wysortowaniem, zbudowane a w związku z utworów z tym odznaczających bardziej się lepszym monotonnym składem granulometrycznym. Generalnie intensywność przekształceń wydmowych malała w kierunku centrum pradoliny, gdzie czynnikami hamującymi rozwój procesów eolicznych był wyższy poziom wód podziemnych i związane z nim większe uwilgotnienie warstw przypowierzchniowych. W efekcie tych procesów 4 wykształciła się powierzchnia pola wydmowego, zbudowanego z piasków eolicznych o miąższości około 15 m. Występujące na omawianym obszarze piaski drobno- i średnioziarniste poziomu terasy, reprezentują średniozagęszczone grunty i mineralne zagęszczone, w sypkie, których nie nie skonsolidowane, występuj zjawiska geodynamiczne. Pod względem geotechnicznym stanowią one korzystne podłoże dla budownictwa. 3.4 Wody podziemne Na analizowanym terenie zwierciadło wód podziemnych występuje w stanie swobodnym. Głębokość zalegania zwierciadła wód stopniowo zwiększa się i obecnie wynosi 2 - 5 m ppt. Wody podziemne drenowane są kierunku N-NE-E. Osobnym zagadnieniem hydrogeologicznym jest problem zalegania wód w profilu glebowym i w ośrodkach piaszczystych w formie wkładek. Ponieważ piaski nie stanowią bariery filtracyjnej ograniczającej infiltrację wód opadowych i roztopowych, wody posiadają tendencję do przenikania w głębsze warstwy gruntu. Dochodzi wówczas do intensywnego zasilania wodami opadowymi wód podziemnych. Piaszczysta budowa geologiczna obszaru opracowania, podobna do budowy całej Kotliny Toruńskiej, sprawia, że wody podziemne nie są dostatecznie chronione przez warstwy słaboprzepuszczalne, przed przenikaniem zanieczyszczeń do użytkowego poziomu wodonośnego. Podatność na zanieczyszczenie w takich warunkach jest bardzo wysoka. Pomimo, że opisywany obszar został wyłączony poza granice Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 138 (GZWP 138) obejmującego swoim zasięgiem obszar doliny środkowej Noteci i zachodniej części Kotliny Toruńskiej, nadal pozostaje ważnym rezerwuarem wody dla mieszkańców Bydgoszczy. Pomimo zmiany kwalifikacji hydrogeologicznych terenu, w jego bliskim sąsiedztwie na kierunku południowym, działa zakładowe ujęcie wód podziemnych. Ujęcie składa się z 6 czynnych studni z wyznaczonymi i ogrodzonymi strefami ochrony bezpośredniej. Obiegi hydrogeologiczne na obszarze Bydgoszczy rozpoczynają wody infiltrujące na piaszczystych obszarach Kotliny Toruńskiej, Doliny Brdy i Doliny Wisły, skąd przemieszczają głównie w czwartorzędowym piętrze wodonośnym w kierunku lokalnych poziomów drenażu: rzek Brdy i Wisły. Jest to obieg krótkotrwały – kilkuletni. Część z wód infiltrujących na terenie Lasu Gdańskiego i w rejonie 5 Kapuścisk (Zachemu) zasila warstwy mioceńskie trzeciorzędowego piętra wodonośnego. Zasilanie odbywa się poprzez wypełnione piaskami i pozbawione serii iłów poznańskich okna hydrogeologiczne w kopalnych dolinach. Na pozostałym obszarze miasta zasilanie poprzez iły trwać może około 40 lat. Natomiast piętro kredowe zasilane jest, poprzez wspomniane okna hydrogeologiczne w czasie około 100 lat. Stąd wynika konieczność wysokiego stopnia ochrony czwartorzędowych wód podziemnych na opisywanym terenie. 3.5 Biocenoza oraz ochrona prawna zasobów przyrodniczych i walorów krajobrazowych Na analizowanym terenie występuj las w typie siedliskowym boru mieszanego wilgotnego (BMw) i boru świeżego (Bsw). Sosna stanowi większość drzewostanu, a jej udział dochodzi do 70%. Pozostałe gatunki to dąb bezszypułkowy, klon zwyczajny, buk i lipa. W podszycie dominowała trzmielina. Roślinność runa jest mocno zdegradowana. Gatunkom typowo leśnym, jak konwalia majowa, poziomka leśna, szczawik zajęczy i śmiałek pogięty, towarzyszą gatunki kosmopolityczne, antropofity i apofity, jak nawłoć olbrzymia, maruna bezwonna, bylica pospolita, koniczyna łąkowa, sałata kompasowa, stulisz Loesella, kupkówka pospolita. Konwalia majowa obecnie należy do gatunków objętych częściową ochroną, jednak w projekcie nowego Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 czerwca 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin nie została ona uwzględniona. Nie odnotowano obecności grzybów kapeluszowych. Przy naturalnym stanie siedliska jest ono umiarkowanie ubogie (mezotroficzne), korzystnie uwilgotnione, a w przypadku boru mieszanego wilgotnego, niekiedy nadmiernie uwilgotnione. Próchnica ma postać moru murszowego, torfiastego, moder-moru lub moderu murszowatego. Na przedmiotowym terenie wystąpiło odwodnienie spowodowane antropogenicznymi przekształceniami terenów sąsiednich. Odznacza się ono głębokim (poniżej 150-180cm) zaleganiem wody gruntowej i próchnicą mor, lub moder- mor świeży, oraz przesuszeniem do stanu świeżego płytkich warstw gleby. Skałę macierzystą stanowią piaski luźne i słabo gliniaste, piaski rzeczne, sandrowe, eoliczne, niekiedy podścielone gliną zwałową. Na tej bazie wykształciły się gleby: glejowo-bielicowe i gruntowoglejowe. 6 Do identyfikacji zbiorowisk roślinnych występujących na przedmiotowym terenie wykorzystano metodę zdjęć fitosocjologicznych Braun – Blanqueta, a klasyfikacji zbiorowisk dokonano przeanalizowaniu za wyników opracowaniem wykonanych Matuszkiewicza badań (2001). stwierdzono Po następującą przynależność systematyczną zbiorowisk: Cl. Vaccinio-Piceetea (bory szpilkowe) O. Piceetalia abietis All. Dicrano-Pinion (bory sosnowe) SubAll. Dicrano-Pinenion Ass. Querco roboris-Pinetum. Cl. Vaccinio-Piceetea (bory szpilkowe) O. Piceetalia abietis All. Dicrano-Pinion (bory sosnowe) SubAll. Dicrano-Pinenion Ass. Peucedano-Pinetum. Dla wyżej wymienionych zbiorowisk wykonano badania edafauny. Otrzymano następujące wyniki Grupa organizmów Oribatida - w tym młodociane Gamasida Pozostałe Liczebność w tys. osobn./m2 BMw Bsw 67.05 44.71 20.75 17.85 7.68 5.01 26.30 20.13 Aby ocenić aktywność biologiczną siedliska i jego stan zachowania, dokonano analizy składu gatunkowego oribatida w poszukiwaniu gatunków wskaźnikowych. Skład gatunkowy zamieszczono w tabeli poniżej: Stwierdzony gatunek Achipteria coleoptrata Adoristes ovatus Autogneta tragardhi Brachychthonius sp. Camisia biurus Camisia spinifer Carabodes coriaceus Carabodes forsslundi BMw BSw + + + + + + + + + + + + + + 7 Carabodes labyrinthicus Carabodes marginatus Carabodes subarcticus Ceratozetes thienemanni + + + + Ceratopia bipilis Chamobates schuetzi Damaeus sp. Eremaeus oblongus Eupelops torulosus Galumna lanceata Heminothrus peltifer Liochthonius sp. Metabelba pulverosa Microtritia minima Nothrus silvestris Oppiella minusr Oppiella nova Oribatula tibialis Pergalumna nervosa Phthiracarus borealis Quadroppia quadricarinata Rhysotritia duplicatar Scheloribates latipes Scutovertex sculptus Suctobelba sp. Tectocepheus velatus Trichoribates trimaculatus Tropacarus carinatus Zygoribatula exilisr + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + Analiza składu gatunkowego wykazała duże podobieństwo obu siedlisk. Potwierdza to znaczne przesuszanie siedliska w borze mieszanym. Ponadto obecność Ceratozetes thienemanni, Rhysotritia duplicatar i Galumna lanceata, świadczy o pewnej degradacji czy też denaturalizacji środowiska. Dziwi ponadto duży udział gatunków pionierskich, a wśród nich gatunków partenogenetycznych, jak: Oppiella nova, Tectocepheus velatus, Suctobelbella oraz Brachychthonius sugerują silną antropopresję i stałą ingerencję w stan środowiska glebowego. Spośród kręgowców na analizowanym terenie obserwowano jedynie ptaki. Podczas wizji lokalnej stwierdzono obecność: • Czubatka (Parus cristatus) • Sikora bogatka (Parus major) 8 • Kawka zwyczajna, kawka (Coloeus monedula) • Gawron, gapa (Corvus frugilegus) • Zięba zwyczajna (Fringilla coelebs) • Dzwoniec zwyczajny, dzwoniec (Chloris chloris) • Modraszka zwyczajna, modraszka, sikora modra (Cyanistes caeruleus) • sosnówka, sikora sosnówka (Periparus ater). Żaden z obserwowanych gatunków nie został wymieniony w załączniku I do „Dyrektywy Ptasiej”, ani w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Są to gatunki dosyć pospolite, w większości eurytopowe, jednak wszystkie zostały objęte ochroną gatunkową. 4 Rozwiązania zawarte w projektowanym dokumencie Znakomitą większość terenu będą zajmować tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów oraz zabudowy usługowej oznaczone symbolami 1.P-U, 2.P-U. Funkcje te mogą występować samodzielnie lub wspólnie w dowolnych proporcjach. Obowiązuje: • zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, z wyłączeniem lokalizacji inwestycji infrastruktury zagrożenie wystąpienia technicznej, • zakaz lokalizacji zakładów stwarzających poważnych awarii, • zakaz realizacji bezodpływowych zbiorników na nieczystości ciekłe. Wycinkę drzew należy przeprowadzać w stopniu minimalnym, koniecznym do realizacji przedsięwzięcia. Dopuszcza się retencjonowanie wód opadowych. Dla indywidualnych źródeł ciepła wymagane jest stosowanie urządzeń o wysokiej sprawności w procesie spalania; Obowiązują ograniczenia w sytuowaniu budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywaniu robót ziemnych w sąsiedztwie obszaru kolejowego. 9 5 Informacje i wytyczne zawarte w dokumentach powiązanych 5.1 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Przedmiot i zakres planu nie narusza ustaleń Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Bydgoszczy przyjętego uchwałą Nr L/756/09 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 15 lipca 2009 r., w myśl którego obszar opracowania planu znajduje się w strefie aktywności gospodarczej G6, w obszarze aktywności gospodarczej usługowo – produkcyjnej w którym to dopuszcza się m.in. utrzymanie i rozwój funkcji usługowo-produkcyjnej, rozbudowę oraz realizację nowych obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej oraz komunikacji. 10 6 Przewidywane skutki realizacji ustaleń projektowanego dokumentu dla środowiska 6.1 Przyjęta metoda oceny Oceny prognozowanych skutków realizacji projektowanego dokumentu dokonano w odniesieniu do stanu obecnego, za pomocą listy sprawdzającej. Analizie poddano poszczególne jednostki funkcjonalne, określone na rysunku planu symbolami z numeracją, porównując ich prognozowane oddziaływanie z oddziaływaniem istniejącego zagospodarowania i użytkowania terenu. Oceniono wpływ projektowanych zmian na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy. Określając znaczenie oddziaływania jako pozytywne (+) lub negatywne (-), długotrwałość (czas) oddziaływania oraz trwałość skutków w następujący sposób: znaczenie: • bez znaczenia lub znaczenie nie możliwe do ustalenia 0 • nieznaczny, mało istotny (+/-) 1 • znaczący, niewielki (o zasięgu lokalnym) (+/-) 2 • znaczący (zmiany odwracalne) (+/-) 3 • znaczący (zmiany nie odwracalne, trwałe) (+/-) 4 czas oddziaływania: • chwilowy 1 • krótkotrwały 2 • okresowy/sezonowy 3 • długotrwały 4 • stały (wieczny) 5 trwałość skutków: • zmiany krótkotrwałe (całkowicie odwracalne) 1 • zmiany długotrwałe, odwracalne (np. poprzez rekultywację, reintrodukcję, remont, itp.) 2 • zmiany trwałe nieodwracalne (przy obecnym stanie wiedzy i dostępnych technologiach) 3 Przy ocenie czasu oddziaływania i trwałości skutków przyjmowano również wartość zero, ale tylko wówczas, gdy znaczenie oddziaływania również określono 11 jako zerowe. W wypadku ryzyka poważnej awarii nie oceniano trwałości skutków, gdyż uznano tę wartość za niewymierną. Na terenie oznaczonym symbolem: 3.KDL projektowany miejscowy plan nie przewiduje rozwiązań, które w istotny sposób zmieniałyby oddziaływanie na środowisko przyszłego zagospodarowania i użytkowania terenu w stosunku do stanu obecnego: Znaczące zmiany przewidziano na pozostałych terenach. 6.2 Szczegółowa charakterystyka oddziaływań Teren oznaczony symbolem: 1.P-U, 2.P-U analizowany komponent środowiska powietrze atmosferyczne klimat akustyczny natężenie pola elektromagnetycznego produkcja odpadów zanieczyszczenie powierzchni ziemi jakość wód powierzchniowych jakość wód podziemnych zasoby surowców mineralnych, zasoby wodne zagrożenie erozją naturalne stosunki wodne walory estetyczne walory krajobrazowe zabytki i dobra kultury naturalna rzeźba terenu obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody populacje zwierząt szata roślinna rzadkie zbiorowiska roślinne komunikacja ekologiczna funkcjonowanie ekosystemów korytarze ekologiczne zdrowie ludzi jakość życia mieszkańców ryzyko poważnej awarii łączna waga ocena średnia zn. -3 -3 0 -3 -2 0 0 -2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -1 czas oddz. 4 4 0 4 4 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 -108 -4,50 tr. sk. 2 2 0 2 2 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 x Plan miejscowy przewiduje przeznaczenie terenu na cele obiektów produkcyjnych, składów i magazynów oraz zabudowy usługowej (funkcje te mogą występować samodzielnie lub wspólnie w dowolnych proporcjach). W rzeczywistości jednak planowane jest zrealizowanie na przedmiotowym terenie zaplecza biurowego dla całego parku technologicznego (f. usługowa), a funkcję produkcyjną i składową wprowadzono jedynie dla zwiększenia elastyczności planu. Zgodnie z zasadami OOŚ jest jednak niezbędne ustalenie oddziaływania na środowisko jakie może 12 mieć miejsce w wypadku realizacji wariantu najbardziej niekorzystnego, a dopuszczalnego na podstawie projektowanego planu. Co uczyniono poniżej: Oddziaływania na środowisko terenów przemysłowych są na ogół znaczne, choć ich charakter zależy przede wszystkim od gałęzi przemysłu i rodzaju prowadzonej działalności. W rozpatrywanym przypadku nie przewidziano ograniczeń, przez co istnieje możliwość realizacji obiektów znacznie różniących się od siebie oddziaływaniem, zarówno w sensie ilościowym, jak i jakościowym. Tym samym nie można wykluczyć, że prowadzona działalność będzie obciążać otoczenie przez: zwiększenie emisji hałasu i zanieczyszczeń do atmosfery, znaczne zużycie wody i produkcję ścieków i odpadów, w tym również odpadów niebezpiecznych. Skutkiem działalności składowej może być zanieczyszczenie powierzchni ziemi. Ponadto istnieje ryzyko wystąpienia poważnej awarii. Dokładne określenie szkodliwości oddziaływania na środowisko terenów produkcyjno-usługowych jest możliwe na dalszych etapach procesu inwestycyjnego. 6.3 Ochrona zdrowia i życia ludzi W projektowanym miejscowym planie wprowadzono zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz zakaz lokalizacji zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnych awarii. Najbliższa zabudowa mieszkaniowa jest oddalona od zachodnich granic mpzp o ok. 410 m, a osiedle mieszkaniowe – o ponad 500 m. Zabudowa ta będzie oddzielona od nowych obiektów produkcyjnych i usługowych, obszarem lasu sosnowego o szerokości kilkuset metrów. Tego typu izolacja, znaczna odległość oraz szczegółowe ustalenia planu, pozwalają wykluczyć bezpośrednie negatywne oddziaływania na jakość życia mieszkańców, ich zdrowie i życie. 7 Rozwiązania funkcjonalno przestrzenne 7.1 Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko W wypadku terenów przeznaczonych na cele obiektów produkcyjnych, składów i magazynów oraz zabudowy usługowej, nie ma możliwości uniknięcia negatywnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze. Ograniczanie ich polegać będzie na doborze właściwej niskoemisyjnej technologii. Sposoby ograniczenia takie jak podczyszczanie wód opadowych, zabezpieczenie gruntu przed infiltracją 13 zanieczyszczeń czy właściwych parametrów zabudowy, wynikają z przepisów odrębnych i nie ma potrzeby zamieszczania ich w miejscowym planie. Plan miejscowy przewiduje minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej w stosunku do powierzchni działki budowlanej na poziomie 10%. Wskazane jest aby powierzchnie te porastała dotychczasowa roślinność. Niewątpliwie fragmentacja powierzchni biologicznie czynnych spowoduję poważną naturalna przebudowę runa, ale zachowanie nawet samych drzew stanowić będzie już pewne ograniczenie strat ekologicznych w środowisku. Jest jednak wysoce prawdopodobne, że ok. 20 – 40% powierzchni leśnych zostanie zachowanych i pełnić będzie funkcję zieleni towarzyszącej obiektom biurowym. Wynika to z zamierzeń właściciela terenu Bydgoskiego Parku Przemysłowo- Technologicznego, który na tym terenie planuje swoistą enklawę biurową (m.in. Inkubator Przedsiębiorczości) oddzieloną od zabudowy przemysłowej znajdującej się na innych terenach. Z uwagi na konieczność zniszczenia znacznych powierzchni leśnych, będących siedliskami ptaków, wskazane wydaje się także zastosowanie kompensacji przyrodniczej. Mimo, iż generalną zasadą jest odtwarzanie w ramach kompensacji, niszczonych elementów przyrodniczych w najbliższej okolicy, to jednak w tym nie wydaje się to właściwe. Likwidowany teren leśny posiada stosunkowo zdegradowane siedlisko, które cały czas podlega silnym oddziaływaniom antropogenicznym. Nie stwierdzono tam także szczególnie cennych elementów przyrodniczych. W najbliższej okolicy jest wiele lasów o podobny składzie gatunkowym i w szerszym kontekście przestrzennym wycinka drzew nie spowoduje istotnego uszczerbku, który wymagałby odtworzenia podobnego obiektu. Kompensacja przyrodnicza jest jednak wskazana z uwagi na utratę funkcji ekologicznych, które las pełnił. Przedmiotowy teren leśny stanowi obecnie siedlisko ptaków, głównie ich biotop żerowy. Stąd też proponuję się przeprowadzenie w ramach kompensacji, zabiegów czynnej ochrony siedlisk żerowych ptaków na górnym tarasie w Fordonie. Najpoważniejszym zagrożeniem tego obszaru jest narastająca sukcesja drzew i krzewów – przede wszystkim we wschodniej części wysoczyzny fordońskiej. Sukcesja ta może spowodować znaczący spadek populacji wielu gatunków ptaków preferujących tereny otwarte. Konieczne jest systematyczne 14 niszczenie podrostu sosny, aby zachować biotop żerowy występujących tu, między innymi gatunków: gąsiorek Lanius collurio, jarzębatka Sylvia nisoria, lerka Lullula arborea, białorzytka Oenanthe oenanthe. Wszystkie te ptaki zostały wymienione w załączniku I „Dyrektywy Ptasiej” i proponowana forma kompensacji spowoduje wyraźniejszy efekt ekologiczny w porównaniu ze standardowym odtworzeniem siedliska leśnego w okolicy terenu miejscowego planu. Zabiegi kompensacyjne powinny być wykonane w porozumieniu i pod nadzorem Referatu Zieleni i Ochrony Krajobrazu Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta w Bydgoszczy. 7.2 Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru Przyjęte rozwiązania w zakresie infrastruktury technicznej, należą do najkorzystniejszych z punktu widzenie interesów środowiska przyrodniczego i nie ma potrzeby formułowania rozwiązań alternatywnych w zakresie rozwiązań infrastrukturalnych. Rozwiązania funkcjonalne w znacznym stopniu są natomiast zdeterminowane przez względy formalne – ustalenia studium oraz okoliczne zagospodarowanie i uzbrojenie terenu. Zaproponowanie rozwiązań alternatywnych w zakresie funkcji jest w zasadzie nie możliwe. 7.3 Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu Wszystkie zakłady na terenie Bydgoskiego Parku Przemysłowego podlegają kontroli WIOŚ zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2007 r. Nr 44, poz. 287). Prowadzenie dodatkowego monitoringu środowiska wydaje się bezzasadne. 15 8 Streszczenie w języku niespecjalistycznym Sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego „Łęgnowo – Hermana Frankego” w Bydgoszczy stanowić będzie częściową zmianę obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Łęgnowo – Park Technologiczny” w Bydgoszczy. Zmiana ta przyczyni się do poszerzenia oferty Bydgoskiego Parku Przemysłowo – Technologicznego Sp. z o.o. o nowe tereny inwestycyjne. Na analizowanym terenie występuj las w typie siedliskowym boru mieszanego wilgotnego (BMw) i boru świeżego (Bsw). Sosna stanowi większość drzewostanu, a jej udział dochodzi do 70%. Pozostałe gatunki to dąb bezszypułkowy, klon zwyczajny, buk i lipa. W podszycie dominowała trzmielina. Roślinność runa jest mocno zdegradowana. Gatunkom typowo leśnym, jak konwalia majowa, poziomka leśna, szczawik zajęczy i śmiałek pogięty, towarzyszą gatunki kosmopolityczne, antropofity i apofity, jak nawłoć olbrzymia, maruna bezwonna, bylica pospolita, koniczyna łąkowa, sałata kompasowa, stulisz Loesella, kupkówka pospolita. Konwalia majowa obecnie należy do gatunków objętych częściową ochroną, jednak w projekcie nowego Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 czerwca 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin nie została ona uwzględniona. Nie odnotowano obecności grzybów kapeluszowych. Dla wyodrębnionych zbiorowisk wykonano badania fauny glebowej. Analiza składu gatunkowego wykazała dużą jednorodność siedlisk. Potwierdza to znaczne przesuszanie siedliska w borze mieszanym. Ponadto obecność niektórych gatunków, świadczy o pewnej degradacji czy też denaturalizacji środowiska. Duży udział gatunków pionierskich sugeruje silną antropopresję i stałą ingerencję w stan środowiska glebowego. Spośród kręgowców na analizowanym terenie obserwowano jedynie ptaki. Żaden z obserwowanych gatunków nie został wymieniony w załączniku I do „Dyrektywy Ptasiej”, ani w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Są to gatunki dosyć pospolite, w większości eurytopowe. Środowisko analizowanego terenu nie posiada więc szczególnie wysokich walorów przyrodniczych. 16 Plan miejscowy przewiduje przeznaczenie terenu na cele obiektów produkcyjnych, składów i magazynów oraz zabudowy usługowej (funkcje te mogą występować samodzielnie lub wspólnie w dowolnych proporcjach). W rzeczywistości jednak planowane jest zrealizowanie na przedmiotowym terenie zaplecza biurowego dla całego parku technologicznego (f. usługowa), a funkcję produkcyjną i składową wprowadzono jedynie dla zwiększenia elastyczności planu. Zgodnie z zasadami OOŚ jest jednak niezbędne ustalenie oddziaływania na środowisko, jakie może mieć miejsce w wypadku realizacji wariantu najbardziej niekorzystnego, a dopuszczalnego na podstawie projektowanego planu. Oddziaływania na środowisko terenów przemysłowych są na ogół znaczne, choć ich charakter zależy przede wszystkim od gałęzi przemysłu i rodzaju prowadzonej działalności. W rozpatrywanym przypadku nie przewidziano ograniczeń, przez co istnieje możliwość realizacji obiektów znacznie różniących się od siebie oddziaływaniem, zarówno w sensie ilościowym, jak i jakościowym. Tym samym nie można wykluczyć, że prowadzona działalność będzie obciążać otoczenie przez: zwiększenie emisji hałasu i zanieczyszczeń do atmosfery, znaczne zużycie wody i produkcję ścieków i odpadów, w tym również odpadów niebezpiecznych. Skutkiem działalności składowej może być zanieczyszczenie powierzchni ziemi. Ponadto istnieje ryzyko wystąpienia poważnej awarii. Dokładne określenie szkodliwości oddziaływania na środowisko terenów produkcyjno-usługowych jest możliwe na dalszych etapach procesu inwestycyjnego. W projektowanym miejscowym planie wprowadzono zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz zakaz lokalizacji zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnych awarii. Najbliższa zabudowa mieszkaniowa jest oddalona od zachodnich granic mpzp o ok. 410 m, a osiedle mieszkaniowe – o ponad 500 m. Zabudowa ta będzie oddzielona od nowych obiektów produkcyjnych i usługowych, obszarem lasu sosnowego o szerokości kilkuset metrów. Tego typu izolacja, znaczna odległość oraz szczegółowe ustalenia planu, pozwalają wykluczyć bezpośrednie negatywne oddziaływania na jakość życia mieszkańców, ich zdrowie i życie. W wypadku terenów przeznaczonych na cele obiektów produkcyjnych, składów i magazynów oraz zabudowy usługowej, nie ma możliwości uniknięcia negatywnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze. Ograniczanie ich polegać będzie na doborze właściwej niskoemisyjnej technologii. 17 Plan miejscowy przewiduje minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej w stosunku do powierzchni działki budowlanej na poziomie 10%. Wskazane jest aby powierzchnie te porastała dotychczasowa roślinność. Niewątpliwie fragmentacja powierzchni biologicznie czynnych spowoduję poważną naturalna przebudowę runa, ale zachowanie nawet samych drzew stanowić będzie już pewne ograniczenie strat ekologicznych w środowisku. Jest jednak wysoce prawdopodobne, że ok. 20 – 40% powierzchni leśnych zostanie zachowanych i pełnić będzie funkcję zieleni towarzyszącej obiektom biurowym. Z uwagi na konieczność wycinki powierzchni leśnych, wskazane jest zastosowanie kompensacji przyrodniczej. Przedmiotowy teren leśny stanowi obecnie siedlisko ptaków, głównie ich biotop żerowy. Stąd też proponuję się przeprowadzenie w ramach kompensacji, zabiegów czynnej ochrony siedlisk żerowych ptaków na górnym tarasie w Fordonie. Najpoważniejszym zagrożeniem tego obszaru jest narastająca sukcesja drzew i krzewów – przede wszystkim we wschodniej części wysoczyzny fordońskiej. Sukcesja ta może spowodować znaczący spadek populacji wielu gatunków ptaków preferujących tereny otwarte. Konieczne jest systematyczne niszczenie podrostu sosny, aby zachować biotop żerowy występujących tu, między innymi gatunków: gąsiorek Lanius collurio, jarzębatka Sylvia nisoria, lerka Lullula arborea, białorzytka Oenanthe oenanthe. Wszystkie te ptaki zostały wymienione w załączniku I „Dyrektywy Ptasiej” i proponowana forma kompensacji spowoduje wyraźnijszy efekt ekologiczny w porównaniu ze standardowym odtworzeniem siedliska leśnego w okolicy terenu miejscowego planu. Zabiegi kompensacyjne powinny być wykonane w porozumieniu i pod nadzorem Referatu Zieleni i Ochrony Krajobrazu Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta w Bydgoszczy. 18 9 SPIS WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW o Gacka-Grzesikiewicz E., Wiland M. Ochrona przyrody i krajobrazu w planowaniu przestrzennym gmin, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, 1994, o Galon R., 1953, Morfologia doliny i zandru Brdy, Stud. Soc. Scient. Tor., vol.1, nr.6; o Grzebalski Z., Bronikowski J., 1974, Mapa geologiczno inżynierska Bydgoszcz miasto 1:10000, Geoprojekt Warszawa, Cent. Archiwum Państw. Inst. Geol. Warszawa. o Kozłowska M., Kozłowski I., 1992, Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50000, Państw. Inst. Geologiczny, Warszawa o Siuta J., Kucharska A., Wieloczynnikowa degradacja środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, 1996, o Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Bydgoszczy – MPU, Bydgoszcz, 2009, o Wiśniewski E., Szczęsny J., 1996, Geologia, geomorfologia regionu bydgoskiego, [w:] Banaszak J., 1996 (red.), Środowisko przyrodnicze Bydgoszczy, Środowisko – Przyroda – Zdrowie, Tantan, Bydgoszcz; o Zimny H., Wybrane zagadnienia z ekologii, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 1997. o Podstawy metodyczne sporządzania strategicznych ocen oddziaływania na środowisko dla potrzeb planowania przestrzennego, INSTYTUT ROZWOJU MIAST na zamówienie Ministra Środowiska, Kraków, listopad 2002, o Andrzejewski, 2006, Mapa zagrożenia ruchami masowymi w skali 1:10000, Geoprogram, Bydgoszcz. 19