Plan Odnowy Miejscowości Pruchna - BIP

Transkrypt

Plan Odnowy Miejscowości Pruchna
Plan
Odnowy Miejscowości
Pruchna
Gmina Strumień
Kraków, grudzień 2007 r.
Akordbud-Consulting Sp. z o.o.
2
Karta sprawdzająca:
Opracowany przez
Akordbud-Consulting Sp. z
o.o
ul. Salwatorska 14
30-109 Kraków
tel.12/ 429 94 61
L.p.
Opracowane przez:
1
mgr inż. MBA Janusz Kusch
2
mgr inż. Ewa Daros
Podpis
3
Spis treści
1.
CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI .............................................................................. 7
1.1.
PODSTAWOWE INFORMACJE ........................................................................................................... 7
1.1.1.
Lokalizacja ........................................................................................................................... 7
1.1.2.
Historia Pruchnej ................................................................................................................. 8
1.1.3.
Klimat................................................................................................................................... 9
1.2.
CHARAKTERYSTYKA WSI PRUCHNA .............................................................................................. 10
1.2.1.
Demografia......................................................................................................................... 10
1.2.2.
Bezrobocie .......................................................................................................................... 11
1.2.3.
Rolnictwo i Gospodarka ...................................................................................................... 15
1.2.4.
Infrastruktura na terenie miejscowości Pruchna .................................................................. 16
Komunikacja ....................................................................................................................................... 16
Zaopatrzenie w wodę ........................................................................................................................... 17
Kanalizacja sanitarna.......................................................................................................................... 17
Gospodarka odpadami......................................................................................................................... 17
Sieć gazowa ......................................................................................................................................... 17
Sieć telekomunikacyjna ........................................................................................................................ 18
Sieć ciepłownicza ................................................................................................................................ 18
1.2.5.
Atrakcyjność turystyczna miejscowości Pruchna .................................................................. 18
Zabytki ................................................................................................................................................ 18
1.2.6.
Strefa społeczna na terenie miejscowości Pruchna............................................................... 20
Opieka społeczna................................................................................................................................. 21
Bezpieczeństwo publiczne .................................................................................................................... 23
1.2.7.
2.
Identyfikacja występujących problemów ............................................................................. 23
ANALIZA ZASOBÓW WSI PRUCHNA ........................................................................................ 25
2.1.
INWENTARYZACJA ZASOBÓW WSI PRUCHNA SŁUŻĄCA UJĘCIU STANU RZECZYWISTEGO................... 28
3.
OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON WSI PRUCHNA - ANALIZA SWOT........................ 31
4.
KOMPLEMENTARNOŚĆ Z PROGRAMAMI/ DZIAŁANIAMI/ DOKUMENTAMI
STRATEGICZNYMI DOTYCZĄCYMI ROZWOJU WSI I REGIONU ................................................ 34
5.
4.1.
ZGODNOŚĆ Z NARODOWYM PLANEM ROZWOJU ............................................................................ 34
4.2.
ZGODNOŚĆ Z ZAŁOŻENIAMI DO KRAJOWEGO PROGRAMU ROZWOJU WSI........................................ 35
4.3.
ZGODNOŚĆ Z PROGRAMEM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA 2007-2013 ........................ 35
4.4.
ZGODNOŚĆ Z PROJEKTEM STRATEGII ROZWOJU T URYSTYKI NA LATA 2007-2013 ........................... 36
4.5.
ZGODNOŚĆ ZE STRATEGIĄ ROZWOJU SPORTU W POLSCE DO ROKU 2016 ........................................ 36
4.6.
ZGODNOŚĆ ZE STRATEGIĄ ROZWOJU GMINY STRUMIEŃ ................................................................ 36
4.7.
PODSUMOWANIE .......................................................................................................................... 37
ZAŁOŻENIA PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI PRUCHNA ................................................. 38
4
6.
KIERUNKI ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI PRUCHNA - CELE STRATEGICZNE.................... 40
7.
OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ W LATACH 2007-2013 NA TERENIE MIEJSCOWOŚCI
PRUCHNA ................................................................................................................................................. 42
8.
OCZEKIWANE REZULTATY PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI PRUCHNA .................... 43
9.
SYSTEM WDRAŻANIA, SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI
SPOŁECZNEJ ........................................................................................................................................... 44
9.1.
SYSTEM MONITOROWANIA PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI PRUCHNA ......................................... 44
9.2.
SPOSÓB ZARZĄDZANIA PLANEM ODNOWY MIEJSCOWOŚCI PRUCHNA ............................................ 45
10.
WYKORZYSTANE MATERIAŁY .............................................................................................. 46
5
Znaczne obszary na teranie Polski zagrożone są zjawiskami trwałej marginalizacji.
Najbardziej zagrożone są obszary wiejskie, gdzie słabo rozwinięta infrastruktura
techniczna i społeczna wsi stanowi jedną z najpoważniejszych barier zrównoważonego
rozwoju oraz rozwoju różnych form działalności pozarolniczej. Prowadzi to do
zmniejszenia atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej obszarów wiejskich, a to z kolei
prowadzi do dalszego pogłębiania dysproporcji pomiędzy terenami wiejskimi i miejskimi.
Nie tylko braki w infrastrukturze technicznej, ale także nieodpowiednie zaspokojenie
potrzeb edukacyjnych i kulturalnych mieszkańców wsi powodują, że życie na wsi staje się
coraz mniej atrakcyjne.
Aby przeciwdziałać tej sytuacji należy rozpocząć łańcuch zmian, począwszy
od
miejsca zamieszkania i najbliższego otoczenia. Zmiany te muszą dotykać wszystkich sfer
życia: poprawy infrastruktury technicznej, sposobów działalności gospodarczej,
zagospodarowania przestrzeni publicznej, bezpieczeństwa, komunikacji, zaspokojenia
potrzeb duchowych i estetycznych.
Wszystkie te ogniwa składają się na zadowolenie mieszkańców z życia na wsi,
zaangażowanie w rozwój gospodarczy i ekonomiczny wsi.
Poniższe opracowanie przedstawia Plan Odnowy Miejscowości Pruchna. Zawiera wizję
rozwoju wsi oraz ustalenie priorytetów rozwojowych, celów i projektów.
Efekty odnowy wsi można obserwować na różnych poziomach: w sferze gospodarczej,
ekonomicznej, społecznej.
6
1.Charakterystyka obecnej sytuacji
1.1.
Podstawowe informacje
1.1.1. Lokalizacja
Pruchna stanowi jedno z 6 sołectw gminy Strumień
Gmina Strumień położona jest w południowej części województwa śląskiego na skraju powiatu
cieszyńskiego w jego północnej części. Przez terytorium gminy przepływa rzeka Wisła wpadając
w Strumieniu do zbiornika goczałkowickiego, z którym gmina bezpośrednio graniczy.
Do Gminy przynależą sołectwa:
• Drogomyśl,
•
Bąków,
•
Pruchna,
•
Zabłocie,
•
Zbytków,
•
miasto Strumień.
Gmina zajmuje powierzchnię około 58,46 km2, w skrajnych punktach rozciąga się na odległość
15km. z zachodu na wschód i na 11km z północy na południe. Średnia wysokość, na której położona
jest gmina to 263 m n.p.m.
Zgodnie z podziałem geofizycznym obszar gminy leży w obrębie Kotliny Raciborsko - Oświęcimskiej
tj. obniżenia dzielącego obszar Beskidów i pogórza Śląskiego na południe od Wyżyny Śląskiej
i Krakowskiej. Ukształtowanie wschodniej i zachodniej części jest różne – różnice wysokości
bezwzględnych obu jednostek wynoszą 10- 15 m
Na terenie gminy rozwija się głównie rolnictwo, skupiające 3356 ha gruntów ornych. Największe
znaczenie mają uprawy roślin okopowych, zbóż i rzepaku. Ponad 900 gospodarstw dostarcza dobrej
jakości płody rolne. Gmina jest nie tylko rolniczym regionem, rozwija się tutaj również drobny
przemysł oraz liczne mniejsze zakłady pracy. Prywatne firmy działające w gminie przyczyniają się do
jej rozwoju gospodarczego. Korzystne położenie w niewielkiej odległości od znanych miejscowości
wypoczynkowych w Beskidach sprzyja inwestycjom. Przez gminę przebiegają dwie ważne trasy:
międzynarodowa do przejścia granicznego w Cieszynie oraz krajowa Katowice - Ustroń - Wisła.
Stwarza to możliwość rozwoju działalności turystycznej, hotelowej, gastronomicznej, a także
rekreacyjne. W tym ostatnim przypadku miasto Strumień może się poszczycić dobrze utrzymanym
basenem kąpielowym o wymiarach olimpijskich. Na terenie gminy występują rzadkie pokłady solanki
jodowo-borowej oraz borowin, które stwarzają możliwość zagospodarowania tych terenów. Walorem
gminy jest także rzeka Wisła oraz liczne stawy i zbiorniki wodne, które dodają nie tylko
malowniczości okolicy, ale także rozrywki dla dużej rzeszy wędkarzy.
Gmina Strumień dba także o środowisko naturalne. Inwestycje w nowoczesną oczyszczalnie
ścieków oraz ciepłownie w Strumieniu sprawiły, że przyroda ma zapewnioną ochronę i pięknie się
rozwija. Nierzadko spotyka się tu bociany i dorodne ryby.
7
Źródło: Mapa – strona internetowa Gminy Strumień http://www.strumien.pl
Położenie miejscowości Pruchna
Pruchna jest największą i najstarszą wsią w gminie Strumień, należącą do powiatu cieszyńskiego
w województwie śląskim. Pod względem fizyczno- geograficznym miejscowość położona jest
w Dolinie Górnej Wisły, która stanowi część większej jednostki zwanej Kotliną Oświęcimską. Dolina
Górnej Wisły na obszarze Pruchnej ma charakter nizinny. W
krajobrazie dominują lekko
pofałdowane tereny położone na wysokości od ok.261 do 292 m n.p.m. W podmokłych obniżeniach
znajdują się stawy hodowlane, które z otaczającymi je łąkami i lasami stanowią środowisko życia
bogatej w tym regionie fauny i flory.
1.1.2. Historia Pruchnej
Nazwa miejscowości pochodzi prawdopodobnie od próchniejących drzew. Zgodnie z tym
źródłosłowiem powinno się pisać ”Próchno” lub „Próchna”. Tą formą posługiwano się do wygaśnięcia
dynastii cieszyńskich Piastów do roku 1653. Spotykano się także z pisownią „Prochno” „Prochna”
lub z czeskiego „Prachna” i zniemczoną nazwą „Pruchna”, która obecnie obowiązuje. Mimo
obowiązującej nazwy, mieszkańcy często używają nazw przysiółków : Kopanina, Nowy Świat,
Centrum, Dworzec, Stadnina Koni, Gawlinie, Knaj, Nowe Chałupy, Babusiów i Kilisztwo.
Wieś posiada herb, którego tarczę umieszczono na ścianie przedsionka kościoła rzymskokatolickiego w Pruchnej. Przedstawia on pług koleśny, czyli pług z dwukołowym wózkiem. Zwrócony
jest w lewą stronę, z białym żelaziwem, ze złotymi drzewcami na niebieskim tle. Odcisk pieczęci
takim herbem oraz czesko – niemieckim napisem w otoku „Obec-Pruchna” znajduje się na
dokumencie z 1835 roku.
Pierwsze wzmianki o miejscowości pojawiły się w dokumencie z 1305 roku, który jest wykazem wsi
Księstwa Cieszyńskiego zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupowi wrocławskiemu. Pruchna
wymieniona jest wśród 76 wsi.
Można przypuszczać, że używany obecnie podział na Pruchną Dolną i Górną odpowiada dawnej
nazwie Pruchna Wielka i Pruchna Mała.
Pierwotnym właścicielem Pruchnej był Książe, a później jej posiadaczem stała się rodzina rycerska.
Od początku XV wieku wieś ulegała kolejnym podziałom, zmieniali się też jej właściciele.
8
W okresie zaborów w latach 1844 – 1863 w trakcie budowy linii kolejowej Warszawa – Wiedeń,
Austriacy wybudowali w Pruchnej reprezentacyjny dworzec kolejowy mieszczący obok poczekalni
i kas biletowych także biura i restaurację. Z tego też okresu pochodzą mosty kolejowe, po których do
dzisiaj kursują pociągi.
W czasie I wojny światowej zginęło 42 obywateli Pruchnej. Dla uczczenia ich pamięci, postawiono
w roku 1927 obok szkoły pomnik. Został on zniszczony w czasie II wojny światowej, z jego dawnej
formy pozostał tylko cokół z wmurowanym weń dużym granitowym głazem.
W okresie II wojny światowej mieszkańców Pruchnej nie ominęły aresztowania, prześladowania
wywózki na roboty do Niemiec czy obozów koncentracyjnych. Wiele zniszczeń spowodowały
działania wojenne prowadzone od lutego do kwietnia 1945r. Pruchna została wyzwolona 1 maja
1945r.
Istniejące przed wojną a zniszczone w czasie działań wojennych obiekty, zostały odbudowane
jeszcze w 1945 roku. Należały do nich kościół ewangelicki, kościół i parafia rzymsko- katolicka,
urząd pocztowy, Państwowe Gospodarstwo Rolne, Spółdzielnia Mleczarska, szkoła podstawowa,
kolej z prowizorycznym dworcem.
Na przestrzeni lat powojennych wykonano bardzo dużo zadań i rozwiązano wiele problemów
gospodarczo – technicznych, które podniosły znacząco cywilizacyjno –kulturowy obraz wsi.
1.1.3. Klimat
Obszar gminy Strumień według regionalizacji klimatycznej E. Romera należy do krainy klimatycznej
Pogórze. Dane klimatyczne pochodzą z opracowań map glebowo - rolniczych. Parametry dotyczące
wiatrów przyjęto ze stacji synoptycznej w Bielsku–Białej Aleksandrowicach, która jest
reprezentatywna dla tego terenu.
Warunki klimatyczne:
•
średnia temperatura roczna: + 7,7 oC Strumień, Zabłocie; + 8,0 oC Zbytków,
•
liczba dni z przymrozkami: 100 – 120 dni,
•
liczba dni mroźnych: 30 – 35 dni,
•
długość okresu wegetacyjnego: 200 – 220 dni,
•
wilgotność względna: 80 %,
•
dominujące wiatry: SW – 19,9%; S – 11,9%; W – 10,1%.
9
Charakterystyka wsi Pruchna
Demografia
Gmina Strumień wg danych Urzędu Gminy – stan na dzień 31.12.2006r. jest zamieszkała przez
12 119 mieszkańców,
Na dzień 31.12.2006r. miejscowość Pruchna liczyła 2435 mieszkańców. Ludność Pruchnej stanowi
ok. 20 % ogółu ludności Gminy, natomiast powierzchnia wsi, 32,55% powierzchni całej Gminy.
Na terenie Pruchnej znajduje się 345 gospodarstw o powierzchni do 1 ha oraz 226 gospodarstw
powyżej 1ha. Gęstość zaludnienia wynosi 128 osób na km2.
Liczba stałych mieszkańców (stan na 31.12.2006 r.) w poszczególnych sołectwach Gminy Strumień
przedstawia się następująco:
L.
Sołectw
p.
o
1
Strumie
ń
2
Pruchn
a
3
Bąków
4
Drogom
yśl
Liczba
mieszkańc
ów
Gęstość
Liczba
Powierzch
zaludnie
gospodars
nia [ha]
nia
tw
[os/km2]
Do 1 ha
3485
5,46
638
485
2435
19.03
128
345
1514
5,91
256
280
2113
14,66
144
327
Liczba
gospodars
tw
Liczba
Gospodars
tw
powyżej 1
ogółem
ha
80
565
226
571
86
366
196
523
5
Zabłocie
1321
7,46
177
164
125
289
6
Zbytków
1251
4,94
253
213
81
294
12 119
58,46
207
1814
794
2608
Razem
Gmina
Strumień
Źródło: Urząd Gminy Strumień, stan 31.12.2006r
10
Liczba m ieszkańców m iejscow ości Pruchna na tle Gm iny
10,3%
28,8%
10,9%
17,4%
20,1%
12,5%
Strumień
Pruchna
Bąków
Drogomyśl
Zabłocie
Zbytków
Pow ierzchnia Gminy Strumień
8,6%
9,5%
13,0%
33,1%
25,5%
10,3%
Strumień
Pruchna
Bąków
Drogomyśl
Zabłocie
Zbytków
Bezrobocie
Bezrobocie to jeden z istotnych czynników kształtujących sytuację ekonomiczną Gminy. Według
danych Powiatowego Urzędu Pracy w Cieszynie liczba bezrobotnych w gminie Strumień na dzień
31.10.2007roku wynosiła 355 osób, w tym 249 kobiet. Prawo do zasiłku przysługiwało 39, w tym 23
kobietom. Bezrobotni z gminy Strumień stanowili 6,55% bezrobotnych w powiecie cieszyńskim.
Bezrobotni na terenie powiatu cieszyńskiego na dzień 31.10.2007r.
11
Bezrobotni kartoteka czynna Bezrobotni z prawem do zasiłku
Gminy
ogółem
kobiety
ogółem
kobiety
Cieszyn
1231
726
135
78
Ustroń
381
183
62
28
Wisła
375
157
38
19
Brenna
282
189
37
24
Chybie
258
169
31
18
Dębowiec
167
128
15
10
Goleszów
380
225
32
11
Hażlach
336
245
44
24
Istebna
412
238
52
21
Skoczów
Strumień
799
355
529
249
98
39
55
23
Zebrzydowice 443
319
36
24
Suma
3357
619
335
5419
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Cieszynie
Bezrobocie Gminy Strumień na tle gmin Powiatu Cieszyńskiego,
X.2007r.
443
Zebrzydowice
355
Strumień
799
Skoczów
412
Istebna
336
380
Gmina
Hażlach
Goleszów
167
Dębowiec
258
282
375
381
Chybie
Brenna
Wisła
Ustroń
1231
Cieszyn
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
Liczba bezrobotnych
12
Struktura bezrobocia na terenie Gminy Strumień w 2006r. przedstawiała się następująco:
31.12.2004r.
31.12.2005r.
31.12.2006r.
Udział %
w
Liczba
Wyszczególnienie
bezrobot
nych
ogólnej
liczbie
bezrobot
Udział %
w
Liczba
bezrobot
nych
ogólnej
liczbie
bezrobot
nych
Udział %
w
Liczba
bezrobot
nych
ogólnej
liczbie
bezrobot
nych
nych
Ogółem
658
6,6%
588
6,6%
517
6,9%
W tym bez prawa do
598
90,8%
515
87,6%
473
91,5%
zasiłku
Bezrobotni według wieku
15-17 lat
Brak danych
18-24 lat
232
35,25%
167
28,4%
128
24,75%
25-34 lat
176
26,74%
184
31,29%
155
29,98%
35-44 lat
134
20,36%
116
19,72%
103
19,92%
45-54 lat
106
16,1%
102
17,34%
107
20,69%
50-59 lat
9
1,36%
17
2,89%
23
4,44%
60 lat i więcej
1
0,15%
2
0,34%
1
0,19%
Bezrobotni według poziomu wykształcenia
Wyższe
Policealne i średnie
zawodowe
Ogólnokształcące
Zasadnicze
zawodowe
Podstawowe
niepełne
20
3,03%
28
4,76%
16
3,09%
153
23,25%
135
22,95
111
21,47%
47
7,14%
41
6,97
47
9,09%
263
39,96%
236
40,13
175
33,84%
175
26,59%
148
25,17
168
32,49%
28
5,41%
i
podstawowe
Bezrobotni według czasu oczekiwania na pracę
Do 1 miesiąca
48
7,29%
36
6,12%
13
1-3 miesięcy
116
17,62%
94
15,99%
74
14,31%
3-6 miesięcy
115
17,47%
83
14,11%
63
12,18%
6-12 miesięcy
99
15,04%
91
15,47%
97
18,76%
12-24 miesięcy
94
14,28%
109
18,53%
85
16,44%
186
28,26%
175
29,76%
107
20,69%
Powyżej 24 miesięcy
Bezrobotni według stażu pracy
Do 1 roku
146
22,18%
132
22,44%
125
24,17%
1-5 lat
104
15,8%
102
17,34%
86
16,63%
5-10 lat
59
8,96%
67
11,39%
59
11,41%
10-20 lat
84
12,76%
82
13,94%
71
13,73%
20-30 lat
55
8,35%
41
6,97%
38
7,35%
1
0,15%
9
1,53%
9
1,74%
209
31,76%
155
26,36%
129
24,95%
30 lat i więcej
Bez stażu
Źródło: Powiatowy Urząd Pracy Cieszyn
Powyższe dane wskazują, że wśród bezrobotnych w gminie Strumień, najliczniejszą grupę stanowią
osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (33,84%) oraz podstawowym i niepełnym
podstawowym (32,49%). Jeżeli chodzi o wiek bezrobotnych, największą grupę stanowią ludzie
w wieku 25-34 lat (29,98%) oraz ludzie młodzi 18-24 lat – absolwenci szkół, którzy nie zdążyli
jeszcze zdobyć doświadczenia lub stażu – 24,75% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych.
Struktura bezrobocia na terenie Gm iny Strumień
w edług w ykształcenia, 2006r.
Struktura bezrobocia na terenie Gm. Strumień
według w ieku, 2006r.
3,1%
21,5%
32,5%
4,4%
0,2%
24,8%
20,7%
9,1%
33,8%
19,9%
30,0%
18-24 lat
25-34 lat
35-44 lat
45-54 lat
50-59 lat
Wyższe
Ogólnokształcące
Podstaw ow e i niepełne podstaw ow e
Policealne i średnie zaw odow e
Zasadnicze zaw odow e
60 lat i w ięcej
Niepokojącym zjawiskiem jest fakt iż najwięcej, bo aż 20,69% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych
stanowią osoby pozostające bez pracy od powyżej dwóch lat. Rozpatrując bezrobocie pod kątem
doświadczenia zawodowego, najliczniejszą grupę stanowią osoby bez stażu 24,95%.
14
Struktura bezrobocia na terenie Gm iny Strum ień
według stażu pracy, 2006r.
Struktura bezrobocia na terenie Gm iny Strum ień w edług czasu
pozostaw ania bez pracy, 2006r.
24,2%
25,0%
6,2%
23,6%
16,3%
1,7%
7,4%
16,6%
13,9%
13,7%
18,7%
11,4%
21,4%
Do 1 roku
Do 1 miesiąca
6-12 miesięcy
1-3 miesięcy
12-24 miesięcy
1-5 lat
5-10 lat
10-20 lat
20-30 lat
30 lat i w ięcej
Bez stażu
3-6 miesięcy
Pow yżej 24 miesięcy
Wiek i wykształcenie są bardzo ważnymi czynnikami determinującymi sytuację, ludzi bezrobotnych,
na rynku pracy. Im wykształcenie wyższe, tym większe możliwości znalezienia ciekawej
i satysfakcjonującej pracy. Pracodawcy chętniej zatrudniają osoby z doświadczeniem zawodowym,
które w większym stopniu charakteryzuje ludzi w wieku średnim. Osobom młodym, o niskim
poziomie wykształcenia, bez doświadczenia najtrudniej jest konkurować na rynku pracy.
Rolnictwo i Gospodarka
Na terenie Gminy Strumień, rolnictwo skupia 3356 gruntów ornych. W Pruchnej dominują
gospodarstwa rolne do 1 ha ( 345 gospodarstw), 226 gospodarstw to gospodarstwa powyżej 1ha.
Ogólem na terenie wsi występuje 571 gospodarstw rolnych, co stanowi 22% ogółu wszystkich
gospodarstw rolnych funkcjonujących w Gminie. Główne prowadzone uprawy to rośliny okopowe,
zboża i rzepak. W miejscowości Pruchna występuje dwuzawodowość właścicieli gospodarstw
rolnych, co maskuje znaczenie tej branży w strukturze zatrudnienia mieszkańców.
Wśród zwierząt gospodarskich dominuje hodowla bydła mlecznego i mięsnego oraz trzody chlewnej.
Na terenie wsi Pruchna wg wypisu z Rejestru Ewidencji Działalności Gospodarczej na koniec 2005r.
zarejestrowane były 131 podmioty gospodarcze. Korzystne położenie wsi, przy wojewódzkiej drodze
Katowice- Cieszyn (nr 938) oraz powiatowej Chybie – Pruchna ,sprzyja inwestycjom i przyczynia się
do rozwoju gospodarczego.
Aktualnie na terenie wsi znajdują się następujące większe zakłady:
•
Marica – Zakład Przetwórstwa Drobiu,
•
Piekarnia ZEPS Ewa i Zbigniew Tomaszek,
•
„Smrek” spółka jawna Ledwoń – Łukosz
•
„Penelope” spółka z o.o.
•
„Market u Dudy „ Małgorzata Duda
•
Chów Drobiu – Krystyna Tomża,
•
Kompleks Sadowniczo – Szkółkarski Zbigniew Skucha- Cieniała,
•
Zakład Fryzjerski – Aleksandra Wójcik,
•
Zakład Wulkanizacyjny,
•
Zakład Kamieniarski,
15
•
Warsztat Stolarski,
•
Mechanika i Blacharstwo Pojazdowe Zdzisław Pilich.
•
FHU „Berta” Jadwiga Bierska
•
„Cafe Caro” Marek Kiełbasa
•
Auto-Lech Leszek Pupek
•
FHU Krystyna Heczko
•
FUH Dariusz Hobernik
Położenie miejscowość Pruchna, czyste powietrze, predysponuje ją do rozwoju turystyki, w tym
turystyki weekendowej. Rozwój turystyki stanowi dla wsi szanse rozwoju oraz zwiększenie dochodu
mieszkańców.
Infrastruktura na terenie miejscowości Pruchna
Komunikacja
Sieć dróg w gminie Strumień jest dobrze rozbudowana, wszystkie przysiółki mają zapewnioną
łączność komunikacyjną poprzez sieć dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych.
Przez teren Pruchnej przebiega:
Droga wojewódzka: 938 Pawłowice – Pruchna - Cieszyn (Pruchna ul. Katowicka)
Drogi powiatowe:
S 2627 Kaczyce Dln.- Kończyce Małe – Pruchna – Drogomyśl - Chybie (Pruchna ul. Zebrzydowicka,
Pruchna ul. Główna, Drogomyśl);
.S 2629 Golasowice – Pielgrzymowice – Rychułd - Pruchna (Bąków ul. Golasowicka, Baków
ul. Główna, Pruchna ul. Lipowa);
Drogi gminne:
Ogólna długość dróg gminnych w Gminie Strumień wynosi 115 km o powierzchni ponad 360 tys.m2,
w tym:
• drogi o nawierzchni bitumicznej 80,43 km
•
kostka
1,13 km
•
tłuczniowej
16,33 km
•
żwirowej
1,11 km
•
gruntowej
15,79 km
16
Nawierzchnia dróg na terenie Gminy Strumień
13,8%
1,0%
14,2%
1,0%
70,1%
Drogi o naw ierzchni bitumicznej
Drogi o naw ierzchni tłuczniow ej
Drogi o naw ierzchni z kostki
Drogi o naw ierzchni żw irow ej
Drogi o naw ierzchni żw irow ej
Wykaz dróg gminnych:
Brzozowa
Bukowa
Cicha
Dębowa
Dobra
Dworcowa (część)
Dworkowa
Gawliniec
Graniczna
Kilisztwo
Klonowa
Kolejowa
Kopanina
Kręta
Leśna
Łagodna
Majowa
Nowa
Nowe Chałupy
Nowy Świat
Ogrodowa
Osiedlowa
Podlesie
Słoneczna
Sosnowa
Spółdzielcza
Stawowa
Szkolna
Urocza
Wesoła
Polna
Poprzeczna
Radosna
Rajska
Sadowa
Sarnia
Sezamkowa
Skośna
Wierzbowa
Wieżowa
Wiśniowa
Zagrodowa
Zbożowa
Strażacka
Zaopatrzenie w wodę
Około 98% mieszkańców wsi Pruchna korzysta z sieci wodociągowej, w miejscowości znajduje 591
punktów odbioru wody. Długość sieci na terenie wsi wynosi 44,403 km, w tym 34,100 km to sieć
główna, natomiast długość przyłączy wynosi 10,300 km.
Kanalizacja sanitarna
W Pruchnej brak kanalizacji sanitarnej.
Gospodarka odpadami
Gmina Strumień nie posiada własnego składowiska odpadów komunalnych, jak również zakładu
utylizacji odpadów. Odpady komunalne z terenu gminy wywożone są na składowisko PPHU”
KOMART” Sp. z o.o. w Knurowie, CONFICO POLAND Sp. z o.o. Katowice w Jastrzębiu Zdroju.
Sieć gazowa
17
Wieś Pruchna, podobnie jak wszystkie miejscowości w Gminie Strumień posiada sieć gazową
i zaopatrywana jest w gaz. Zaopatrzenie w gaz realizowane jest w oparciu średnioprężną gazową
sieć rozdzielczą wyprowadzaną ze stacji redukcji w Drogomyślu. Do sieci podłączonych jest 95%
mieszkańców wsi.
Sieć energetyczna
Wieś Pruchna jest zelektryfikowana. Zaopatrzenie gminy Strumień w energię elektryczną odbywa się
z GPZ Strumień poprzez napowietrzną i kablową sieć rozdzielczą 15 kV.. Sieć elektroenergetyczna
Gminy jest dobrze rozwinięta.
Sieć telekomunikacyjna
Mieszkańcy wsi Pruchna objęci są siecią telekomunikacyjną. Dla chętnych istnieje także możliwość
przyłączenia do sieci telefonicznej w systemie radiowego dostępu abonenckiego. Wieś jest także
objęta działaniem telefonii komórkowej.
Sieć ciepłownicza
Generalnie ogrzewanie obiektów oparte jest na bazie rozwiązań indywidualnych. Są nimi piece lub
wewnętrzne instalacje centralnego ogrzewania. Najczęściej stosowanym paliwem jest węgiel,
drewno, gaz. Na terenie wsi nie pozyskuje się energii ze źródeł odnawialnych.
Atrakcyjność turystyczna miejscowości Pruchna
Zabytki
Zameczek Komory Cieszyńskiej
Zameczek został wybudowany w 1870 r. i należał do habsburskiej Korony Cieszyńskiej, był siedzibą
zarządcy dóbr książęcych. Było to również w okresie międzywojennym miejsce przyjęć i uroczystości
z okazji odbywających się łowów, w których uczestniczyli między innymi Ignacy Mościcki, Edward
Rydz – Śmigły i Kazimierz Sosnkowski. Po II wojnie światowej w budynku mieściła się Dyrekcja
Państwowej Stadniny Koni. W 1995 gospodarstwo w Pruchnej oddzielono od Stadniny Koni
w Ochabach, powstała Agencja Rolna Skarbu Państwa, która nieruchomość sprzedała osobie
fizycznej, panu Pająkowi.
Słup graniczny
Dawniej Pruchna była miejscowością nadgraniczną. Z tego okresu zachowały się w przysiółku
Gawlinie kamienie graniczne, które dawniej oddzielały Austrię i Prusy.
Kościół ewangelicko – augsburski Zmartwychwstania Pańskiego
Obecny
kościół
został
początkowo pełnił funkcję
którym
odbywają
się
nabożeństwa,
został
Kościele
działa
Chór
wybudowany w 1893 roku i
kaplicy. Do rangi Kościoła w
regularnie
wszystkie
wyniesiony w 1993 roku Przy
„Pozwólmy Dzieciom”.
18
Kościół rzymsko- katolicki pod wezwaniem Św. Anny
W XV wieku w Pruchnej wybudowano drewniany kościół. Po pożarze, dzięki zaangażowaniu
miejscowej ludności powstał w latach 1871 -1873 kościół murowany. W czasie II wojny światowej
został on zniszczony prawie w 90%. Odbudowany, obecnie funkcjonuje jako kościół parafialny. Przy
Kościele działa chór mieszany – „Ave”.
Krzyż pokutny
W Pruchnej, przy głównej drodze prowadzącej do Cieszyna, zachował się krzyż pokutny. Jest to
ostatni i jedyny na Śląsku Cieszyńskim świadek funkcjonowania starego prawa, nakazującego
skazanym wystawiania na ich koszt lub wysiłkiem, krzyża w miejscu dokonania zbrodni. Krzyż jest
wykuty z litej bryły piaskowca, zniekształcony działaniem erozji. Na czołowej stronie niewyraźny już
napis w języku staroczeskim głosi: "Roku 1645 dnia 25 lutego został na tym miejscu przez
lekkomyślnych towarzyszy syn pana Jana Czerwenki, obywatela starego Cieszyna zamordowany.
Boże, bądź miłościwy duszy jego. Amen”.
19
Kapliczka św. Józefa
Fundatorem kapliczki był Franciszek Matuszyński, nie jest znana dokładna data jej budowy. Zdaniem
konserwatorów powstała w ubiegłym stuleciu.
Dworek Emilii Michalskiej
Budynek wyróżnia się ciekawym stylem architektonicznym. Należał do twórczyni ludowej Emilii
Michalskiej.
Pomniki przyrody na terenie Pruchnej
•
Aleja: 12 lip i 3 dęby ,położone wzdłuż ulicy Głównej, wiek 150- 300 lat
•
Dąb szypułkowy, wiek 350 lat, ul. Główna 82
Trasy Rowerowe
Piękne krajobrazy, cisza i niewielkie różnice wysokości sprawiają, że drogi Pruchnej doskonale
nadają się do uprawiania turystyki rowerowej, brak jednak oznakowanych tras rowerowych. Sołectwo
rozważa możliwość wytyczenia takich tras, dzięki którym turysta mógłby lepiej poznać miejscowość i
jej okolice.
Rekreacja i wypoczynek
Na terenie Pruchnej można wypocząć w malowniczo położonych i ciekawie zaprojektowanych
gospodarstwach agroturystycznych:
„Wodna Dolina” – gospodarstwo położone jest idealnym miejscu do wypoczynku, wśród pól,
stawów i lasów. Właściciele zapewniają domową kuchnię oraz liczne atrakcje takie jak rowery
wodne, łódki, kajaki, jazdę konną oraz przejażdżki bryczką po okolicy. Istnieje także możliwość
łowienia ryb w 6 hektarowym stawie.
Rancho u Zbycha
Stylowe gospodarstwo rolne położone przy ulicy Głównej. Właściciel oferuje jazdę konną
z instruktorem oraz odpoczynek w ciszy, z dala od miejskiego zgiełku.
Korty tenisowe
Korty tenisowe ze sztucznym oświetleniem znajdują się obok restauracji BERTA , przy ulicy Głównej.
Strefa społeczna na terenie miejscowości Pruchna
Sport
Ludowy Klub Sportowy „LKS 99 Pruchna”
Klub prowadzi swoją działalność w Pruchnej, przy ulicy Głównej. Działa od 1999 roku, jako
stowarzyszenie kultury fizycznej.
20
Celem działania klubu jest :
•
rozwój różnych dyscyplin sportu oraz podnoszenie jego poziomu,
•
organizacja imprez masowych rekreacyjnych oraz turystycznych,
•
czynny udział w życiu kulturalnym, gospodarczym i społecznym oraz podnoszenie poziomu
kulturalnego i sportowego.
Koło Gospodyń Wiejskich w Pruchnej
We wsi działa od 1951 roku, Koło Gospodyń Wiejskich. Zrzesza około 130 osób. Zarząd Koła składa
się z 20 członkiń. Członkinie Koła organizują pogadanki, przygotowują wspólnie okolicznościowe
uroczystości. Koło bierze udział w takich imprezach jak dożynki, Dzień Kobiet, czy pieczenie śląskich
kołaczy.
Koło Łowieckie Jastrząb
Na terenie miejscowości działa od 1954 roku Koło Łowieckie Jastrząb. Liczy 34 członków.
Gospodaruje w obwodzie łowieckim położonym na części terenu 5 gmin (Strumienia, Skoczowa,
Hażlacha, Dębowca, Zebrzydowic). Łączny obszar obwodu to 5200 ha, w tym terenów użytkowych
(nadających się do polowań) 4100 ha. Obszar lasów w obwodzie łowieckim wynosi 1083 ha lasów.
Na terenie obwodu można spotkać wiele gatunków zwierząt łownych m.in. dziki, sarny, zające,
bażanty, kaczki, łyski, lisy, kuny.
Opieka społeczna
Na terenie Gminy Strumień opiekę w zakresie pomocy społecznej świadczy Miejsko-Gminny
Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu. Obejmuje on pomocą socjalną najbardziej potrzebujące
osoby w Gminie. Świadczy pomoc w zakresie zadań zleconych i własnych.
Pracownikiem socjalnym odpowiedzialnym za załatwianie spraw opiekuńczych we wsi Pruchna jest
p. Danuta Kozieł. Przyjmuje petentów codziennie na terenie Niepublicznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej w Pruchnej.
21
Zdrowie
Na terenie miejscowości działa Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej- Praktyka Grupowa Lekarzy
Domowych Drogomyśl – Pruchna. s.c .W ramach przychodni działają:
•
Poradnia lekarza POZ (podstawowej opieki zdrowotnej), która obejmuje funkcje zarówno poradni
ogólnej jak i dziecięcej.
Przychodnia zatrudnia:
-
lek. med. rodzinnej,
-
lek. med. ogólnej,
-
lek. anestezjologa,
-
lek. pediatrę,
-
3 pielęgniarki środowiskowo-rodzinne i 1 położną środowiskową.
Spośród badań dodatkowych w Przychodni wykonuje się EKG, oznaczanie poziomu cukru
u cukrzyków oraz u pacjentów z astmą i POChP – spirometrię, zabiegi rehabilitacyjne:
magnetoterapię aparatem VIOFOR JPS.
Badania laboratoryjne wykonuje dla zakładu prywatne laboratorium analityczne w Jastrzębiu-Zdroju.
Ponadto w miejscowości znajdują się dwa gabinety prywatne:
•
Prywatny Gabinet Lekarski lek. med. Joanna Filipek – pediatra, Pruchna, ul. Główna 63.
•
Prywatny Gabinet Lekarski lek. med. Tomasz Rykała – specjalista anestezjolog, Pruchna,
ul. Główna 78.
Na terenie Pruchnej znajduje się także prywatny gabinet stomatologiczny w którym przyjmuje lek.
stomatolog Beata Kubacka-Szpigiel.
W miejscowości znajduje się punkt apteczny.
Biblioteka
We wsi znajduje się Filia Biblioteki Publicznej w Strumieniu. Filia ma swoją siedzibę w remizie.
W Filii znajduje się kącik czytelniczy, prenumerowane są 3 tytuły bieżących czasopism. Czytelnicy
mogą korzystać z katalogu alfabetycznego, tytułowego, systemowego. Biblioteka dysponuje 10 018
woluminami, z czego 2 444 to literatura dla dzieci, 4782 to literatura piękna, 2792 to literatura
popularno- naukowa.
Usługi biblioteczne to: wypożyczanie na zewnątrz, udostępnianie prezentacyjne, działalność
informacyjna. Czas pracy: Poniedziałek, środa, piątek : 14:00 – 18 :00; wtorek - 09:00 - 13:00.
Świetlica środowiskowa
22
W remizie ma siedzibę Świetlica środowiskowa. Można w niej bezpłatnie skorzystać z Internetu,
zagrać w gry planszowe, tenisa stołowego. Świetlica posiada kamerę cyfrową i rzutnik.
Świetlica organizuje imprezy okolicznościowe takie jak: Dzień Dziecka, Mikołaj, Gwiazdka.
Bezpieczeństwo publiczne
Ochotnicza Straż Pożarna w Pruchnej
Ochotnicza Straż Pożarna w Pruchnej powstała w roku 1900, w tym też roku komitet inicjacyjny
wystąpił do starostwa bielskiego o nadanie statutu Stowarzyszenia Straży Ogniowej, Stowarzyszenie
oficjalnie zarejestrowano we wrześniu 1901 roku.Strażacy początkowo dysponowali jedynie
drewnianą strażnicą ,natomiast w roku 1919 oddano do ich użytku strażnicę murowaną. W czasie
wojny zniszczona została remiza jak również część sprzętu. W roku 1963 podjęto decyzję o budowie
nowej remizy, którą uroczyście przekazano strażakom do użytku w 1965 roku i służy ona do dziś.
W roku 1980 oddano do użytku salę widowiskową obok remizy oraz wyremontowano samą remizę.
Obecnie Ochotnicza Straż Pożarna liczy 49 członków, w tym 13 honorowych.
Policja
Nad bezpieczeństwem mieszkańców Pruchnej czuwa Komisariat Policji w Strumieniu, podlegający
pod Komendę Powiatową Policji w Cieszynie.
Poczta
Na terenie Pruchnej znajduje się urząd pocztowy.
Oświata
Na terenie miejscowości znajduje się Zespół Szkół, w skład którego wchodzi szkoła podstawowa
\\\\\i gimnazjum. W roku1998 szkoła Podstawowa otrzymała imię Emilii Michalskiej, twórczyni
ludowej, poetki i malarki tworzącej na terenie Pruchnej, zmarłej w 1997 roku.
Szkoła Podstawowa posiada 6 oddziałów, w których uczy się 148 uczniów. W szkole pracuje
18 nauczycieli, zatrudnionych na 12,4 etatu. Gimnazjum natomiast posiada 5 oddziałów, w których
naukę pobiera 103 uczniów a pracuje 14 nauczycieli, zatrudnionych na 9 etatów.
W Pruchnej znajduje się także Przedszkole, z dwóch oddziałów korzysta 42 dzieci, nad którymi
opiekę sprawuje 7 nauczycieli.
Identyfikacja występujących problemów
Problemy dotykają zarówno gospodarczej, społecznej, jak i ekonomicznej sfery życia mieszkańców
wsi Pruchna.
Silne rozdrobnienie ziemi, nie sprzyja powstawaniu dochodowych gospodarstw specjalistycznych.
Niewielka skala produkcji poszczególnych gospodarstw, skierowanych głownie na produkcję na
własne potrzeby, słabe powiązania gospodarstw z rynkiem – powodują niską wydajność pracy
w rolnictwie.
23
Duża skala ukrytego bezrobocia, bezrobocie agrarne, występowanie zjawiska długotrwałego
bezrobocia, problem bezrobocia wśród kobiet.
Występują braki infrastruktury – w szczególności stan dróg wiejskich, dojazdowych do pól
i gospodarstw.
Jedną z największych bolączek wsi jest brak kanalizacji sanitarnej. Problemem są także drogi,
o zniszczonej nawierzchni, występującym braku chodników i braku oświetlenia. Poprawa jakości
dróg przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa pieszych i kierowców. Istniejące we wsi jedno
boisko nie zaspakaja potrzeb społeczności lokalnej, zawodników trenujących w Klubie, jak również
potencjalnych turystów. W celu wykorzystania walorów turystycznych gminy należałby wyznaczyć
szlaki turystyczne, ścieżki rowerowe, ustawić tablice informujące o miejscach wartych do zobaczenia
w Pruchnej.
Poza tym bardzo ważne jest:
•
ochrona i zachowanie unikatowych zasobów przyrody i krajobrazu kulturowego, zwiększenie
atrakcyjności turystycznej wsi
•
zachowanie tradycji lokalnych
•
zachowanie i pielęgnowanie dóbr kultury przyczyni się do pogłębienia tożsamości
przynależności regionalnej, a także przyczyni się do wzrostu atrakcyjności turystycznej wsi.
24
2.Analiza zasobów wsi Pruchna
Zasoby to wszelkie elementy materialne i niematerialne wsi i otaczającego ją obszaru, które mogą
być wykorzystane obecnie, lub w przyszłości w budowaniu bądź realizacji publicznych lub
prywatnych przedsięwzięć odnowy wsi.
W analizie zasobów brano pod uwagę następujące rodzaje zasobów:
•
środowisko przyrodnicze
•
środowisko kulturowe
•
dziedzictwo religijne i historyczne
•
obiekty i tereny
•
gospodarka, rolnictwo
•
sąsiedzi i przyjezdni
•
instytucje, ludzie, organizacje społeczne
Tabela. Analiza zasobów
Rodzaj zasobu
Brak
Środowisko przyrodnicze
- walory krajobrazu
- walory klimatu (mikroklimat, wiatr,
nasłonecznienie)
- walory szaty roślinnej (np. runo leśne)
- cenne przyrodnicze obszary lub obiekty
- świat zwierzęcy
• Osobliwości przyrodnicze
• Wody powierzchniowe (cieki, stawy,
rzeki)
• Podłoże, warunki hydrologiczne
• Gleby, kopaliny
Środowisko kulturowe
- walory architektury wiejskiej i osobliwości
kulturowe
- walory zagospodarowania przestrzennego
- zabytki
- zespoły artystyczne
Dziedzictwo religijne i historyczne
- miejsca, osoby i przedmioty kultu
- święta, odpusty, pielgrzymki
- tradycje, obrzędy, gwara
- legendy, podania i fakty historyczne
- ważne postacie historyczne
- specyficzne nazwy
Obiekty i tereny
-działki pod zabudowę mieszkaniową
Jest o
Jest o
Jest o
znaczeniu znaczeniu znaczeniu
małym
średnim
dużym
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
25
- działki pod domy letniskowe
- działki pod zakłady usługowe i przemysł
X
- pustostany mieszkaniowe, magazynowe i po
X
przemysłowe
- tradycyjne obiekty gospodarki wsi (kuźnie,
X
młyny)
- place i miejsca publicznych spotkań
X
- miejsca sportu i rekreacji
Gospodarka i rolnictwo
- specyficzne produkty (hodowle, uprawy
X
polowe)
- znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe
X
- możliwe do wykorzystania odpady
X
poprodukcyjne
Sąsiedzi i przyjezdni
- korzystne, atrakcyjne sąsiedztwo (duże
miasto, arteria komunikacyjna, atrakcja
turystyczna)
- przyjezdni stali i sezonowi
X
Instytucje
- placówki opieki społecznej
X
- szkoły
- Ośrodek Kultury( świetlica środowiskowa)
Ludzie, organizacje społeczne
- OSP
- Stowarzyszenia
Dane: Na podstawie opinii wybranej grupy mieszkańców wsi Pruchna
X
X
X
X
X
X
X
Tabela. Jacy jesteśmy?- Diagnoza aktualnej sytuacji sołectwa
Jaka jest nasza wieś?
Co ją wyróżnia?
Jakie pełni funkcje?
Co daje utrzymanie?
Położenie w pobliżu przejścia granicznego z Republiką
Czeską, wokół malowniczych lasów
Przede wszystkim mieszkaniową. Wieś rolnicza i turystyczna z
rozwijającymi się zakładami i handlowymi, usługowymi.
Rolnictwo
i
zatrudnienie
w
zakładach
przemysłowych
i usługowych, także poza terenem miejscowości
Kim są mieszkańcy?
Ludność rdzenna oraz napływowa.
Jak zorganizowani są
Działają w Ochotniczej Straży Pożarnej, w Kole Gospodyń
mieszkańcy?
Wiejskich, w Świetlicy środowiskowej
W jaki sposób rozwiązują
Podczas dyskusji i spotkań w czasie zebrań wiejskich, spotkań
problemy?
z przedstawicielami Gminy
Brak infrastruktury: przede wszystkim kanalizacji sanitarnej,
Jak wygląda nasza wieś?
oczyszczalni przydomowych, brak chodników, oświetlenia,
brak stołówki przyszkolnej
26
Jakie obyczaje i tradycje są u
nas pielęgnowane i
Przeglądy, festiwale, dożynki
rozwijane?
Jak wyglądają mieszkania i
obejścia?
Zróżnicowane ,obejścia z reguły zadbane.
Jaki jest stan otoczenia i
Brak kanalizacji, dobra komunikacja, ale brak chodników przy
środowiska?
drogach, drogi wymagają remontu.
Dominują mniejsze gospodarstwa rolne o powierzchni do 1 ha
Jakie jest rolnictwo?
produkujące głównie na własne cele konsumpcyjne lub
ewentualnie niewielka nadwyżka trafia na rynek, zazwyczaj
lokalny.
Jakie są powiązania
komunikacyjne?
PKS Cieszyn, Bielsko- Biała, połączenia mikrobusowe
Co proponujemy dzieciom i
Młodzież może brać udział w treningach w klubie sportowym,
młodzieży?
korzystać ze świetlicy środowiskowej
Tabela. Wizja stanu docelowego
Jaka ma być nasza wieś za 10 lat?
Estetyczne
Co ma ją wyróżniać ?
schludne
obejścia,
wyeksponowane
zabytki
,ciekawie zaprojektowane miejsca widokowe, rozwinięta baza
turystyczna
Jakie ma pełnić funkcje?
Mieszkaniową, turystyczną, rekreacyjną,
Co ma dać utrzymanie?
Rolnictwo, przetwórstwo, usługi agroturystyczne, turystyka
Aktywni, zaradni i pracowici, posiadający wysokie poczucie
Kim mają być mieszkańcy?
świadomości lokalnej i folkloru, zaangażowani, w pełni
identyfikujący się ze wsią.
W jaki sposób ma być
zorganizowana wieś i
Stowarzyszenia, fundacje, zebrania wiejskie
mieszkańcy?
W jaki sposób mają być
rozwiązywane problemy?
Dyskusje, postulaty, stworzenie możliwości i aktywizacja do
samodzielnego rozwiązywania problemów, wzajemna pomoc
sąsiedzka.
Schludnie, dużo zieleni, dobrze utrzymane centrum wsi
Jak ma wyglądać nasza wieś?
i zabytki, dobra dostępność komunikacyjna – drogi, parkingi
z miejscami rekreacyjnymi i sportowymi (boiska, place zabaw,
27
miejsca wypoczynku).
Jakie obyczaje i tradycje mają
być u nas pielęgnowane i
Dawne zwyczaje ludowe, folklor miejscowy
rozwijane?
Jak mają wyglądać
mieszkania i obejścia?
Czysto, schludnie, zaopatrzone w infrastrukturę techniczną
Jaki ma być stan otoczenia i
Środowisko
środowiska?
zanieczyszczeń
Jakie ma być rolnictwo?
Nowoczesne, przynoszące dochody, zmechanizowane.
Jakie mają być powiązania
komunikacyjne?
Co zaproponujemy dzieciom i
młodzieży?
2.1.
niezdegradowane,
czyste
powietrze
bez
Dogodne dla mieszkańców, rozwinięcie sieci mikrobusowej
Kółka zainteresowań, organizacje klubów sportowych oraz
rozgrywek
sportowych,
także
rodzinnych,
kawiarenkę
Internetową,
Inwentaryzacja zasobów wsi Pruchna służąca ujęciu stanu
rzeczywistego
W Pruchnej zlokalizowane są następujące placówki, obiekty:
•
Boisko sportowe
•
Remiza strażacka wraz salą widowiskową
•
Urząd Pocztowy
•
Świetlica Środowiskowa
•
Szkoła Podstawowa,
•
Gimnazjum
•
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej
•
Filia Biblioteki Publicznej
Działają następujące stowarzyszenia”
•
Ochotnicza Straż Pożarna
•
Koło Gospodyń Wiejskich ,
•
Klub Sportowy „LKS 99 Pruchna”
28
Główne atrakcje turystyczne to:
•
Zameczek Komory Cieszyńskiej
•
Słup graniczny
•
Kościół ewangelicko – augsburski Zmartwychwstania Pańskiego
•
Kościół katolicki pod wezwaniem św. Anny
•
Krzyż pokutny
•
Kapliczka św. Józefa
•
Dworek Emilii Michalskiej
W dniu 22.11.2007 w Zespole Szkół w Pruchnej odbyły się warsztaty poświęcone tworzeniu Planów
Odnowy Miejscowości.
Gmina Strumień chcąc aplikować o środki z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 20072013 podjęła się wypracować przy udziale społecznym Plany Odnowy miejscowości a tym samym
stworzyć dokument pozwalający głębiej przeanalizować problemy i potrzeby wsi. Odbyły się prace
z podziałem na grupy , które wytypowały inwestycje planowane do realizacji w perspektywie lat
2008-2013 ważne dla rozwoju miejscowości oraz rozwoju całej Gminy. Inwestycjom przypisano
rangę ważności za pomocą punktów.
W tabeli poniżej przedstawiono proponowane do realizacji zadania w latach 2008-2013 wraz
z przypisaną im rangą punktową:
Lp.
Proponowane zadanie
Liczba
punktów
1
Modernizacja Sali Widowiskowej w Pruchnej
2
Budowa placu zabaw dla dzieci
3
Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z budową oczyszczalni przydomowych
9
4
Budowa stołówki przyszkolnej
7
5
Budowa zaplecza sportowego przy boisku LKS 99 Pruchna
6
6
7
Budowa boisk: treningowego wraz z bieżnią, boiska do piłki plażowej i siatkowej,
oświetlenia ogrodzenia
Renowacja pomnika ofiar I wojny światowej przy ulicy Głównej, oraz pomnika
żołnierzy Armii Radzieckiej – Pruchna - Brańczyk
9
4
1
8
Budowa parkingu obok domu pogrzebowego
1
9
Poszerzenie miejsc parkingowych wokół Centrum Kultury
2
10
Wytyczenie ścieżek rowerowych oraz do jazdy konnej
2
11
Poprawne oznakowanie miejsc zabytkowych szkół, kościołów
12
Wykonanie mapy sołectwa Pruchna z lokalizacją Pruchna Brańczyk
29
13
Wykup budynku na muzeum E. Michalskiej ( Izba Regionalna)
14
Organizacja cyklicznych zawodów sportowych
15
Zagospodarowanie dworca PKP
16
Drogi gminne, powiatowe
17
Budowa chodników przy ulicy Głównej
18
Budowa oświetlenia w sołectwie Pruchna
19
Renowacja zabytków sakralnych
30
3. Ocena mocnych i słabych stron wsi Pruchna - Analiza SWOT
Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe
strony), Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats (zagrożenia w otoczeniu).
Analiza SWOT jest efektywną metodą identyfikacji słabych i silnych stron organizacji oraz badania
szans i zagrożeń, jakie stoją przed organizacją. Analizę SWOT można z równym powodzeniem
zastosować do dowolnego przedsięwzięcia.
Jest ona oparta na schemacie klasyfikacji dzielącym wszystkie czynniki mające wpływ na bieżącą
i przyszłą pozycję organizacji na:
•
zewnętrzne w stosunku do organizacji i mające charakter uwarunkowań wewnętrznych,
•
wywierające negatywny wpływ na organizację i mające wpływ pozytywny.
Ze skrzyżowania tych dwóch podziałów powstają cztery kategorie czynników:
zewnętrzne pozytywne - szanse. Szanse to zjawiska i tendencje w otoczeniu, które gdy
odpowiednio wykorzystamy staną się impulsem rozwoju oraz osłabią zagrożenia,
zewnętrzne negatywne - zagrożenia. Zagrożenia to wszystkie czynniki zewnętrzne, które są
postrzegane jako bariery dla rozwoju, utrudnienia, dodatkowe koszty działania. Istnienie zagrożeń
ma destrukcyjny wpływ na rozwój organizacji lub powodzenie inwestycji. Jednocześnie nie pozwala
na pełne wykorzystanie szans i mocnych stron,
wewnętrzne pozytywne - mocne strony, czyli atuty organizacji. Mocne strony to walory
organizacji, które w pozytywny sposób wyróżniają ją pośród konkurencji. Mocne strony mogą być
wynikiem wielkości organizacji, polegać na dużym udziale w rynku, niskich kosztach jednostkowych,
dysponowania nowoczesną technologią, jakością produkcji itd.,
wewnętrzne negatywne - słabe strony organizacji. Słabe strony to konsekwencja ograniczeń
zasobów i niedostatecznych kwalifikacji. Mogą one dotyczyć całej organizacji, jak i jej części. Każda
organizacja posiada słabe strony. Jednak zbyt duża ich ilość może spowodować, że organizacja nie
utrzyma się na rynku konkurencyjnym, a inwestycja może przynieść starty, zamiast spodziewanych
zysków.
Sporządzenie listy czynników i określenie trendów w otoczeniu i wnętrzu organizacji pozwala
w kolejnym etapie ocenić siłę ich wpływu na organizację i priorytetowe działania, które muszą zostać
podjęte. Informacje uzyskane w trakcie analizy SWOT będą podstawą podejmowania kolejnych,
strategicznych decyzji.
Na potrzeby niniejszego opracowania wybrano czynniki, które mają związek z rozpatrywanym
obszarem.
Słabe strony, czyli strategiczne problemy do rozwiązania
Zjawiska ograniczające możliwości rozwoju wsi Pruchna
Lp.
Słabe strony
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Zła nawierzchnia dróg, brak chodników.
Brak dostatecznej bazy sportowej –brak boisk treningowych, boiska do piłki plażowej
Brak ścieżek rowerowych
Brak kanalizacji
Brak oznakowania miejsc zabytkowych, wartych zobaczenia
Wysoki poziom bezrobocia, wysoki wskaźnik obciążenia ludnością nieprodukcyjną.
Konieczność korzystania przez mieszkańców z opieki społecznej
Małe do 2 ha powierzchni gospodarstwa rolne, bez specjalizacji
Brak przetwórstwa rolno-spożywczego.
Niewystarczająca promocja wsi.
Brak wykorzystania położenia geograficznego – granicy polsko -czeskiej
Brak Centrum Kultury Wsi
Zagrożenia
31
Zjawiska negatywne mogące stanowić zagrożenie dla rozwoju wsi Pruchna występowanie których
jest uwarunkowane czynnikami leżącymi poza możliwościami bezpośredniego jej wpływu:
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Zagrożenia
Wysokie koszty inwestycji
Niedoinwestowanie terenów wiejskich, brak nakładów na rozbudowę i modernizację infrastruktury
technicznej i społecznej.
Wzrost bezrobocia, brak perspektyw zawodowych dla młodzieży. Odpływ wykształconej kadry i lokalnego
kapitału.
Wyjazdy mieszkańców za poszukiwaniem pracy (często za granicę).
Niestabilne prawo, nadmierny fiskalizm, biurokracja.
Zwiększenie kosztów zatrudnienia.
Zniechęcenie społeczeństwa do aktywności spowodowane złą polityką państwa.
Ubożenie społeczeństwa.
Zagrożenie młodzieży patologiami społecznymi, degradacja młodzieży spowodowana brakiem środków
finansowych na rozwój klubów sportowych, kółek zainteresowań.
Trudności w pozyskaniu środków na dofinansowanie rozwoju wsi w tym środków unijnych
Mocne strony, czyli atuty
Zjawiska pozytywne z punktu widzenia możliwości kształtowania rozwoju wsi Pruchna na który
bezpośredni wpływ mają mieszkańcy, władze samorządowe:
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
Mocne strony, czyli atuty
Ciekawe położenie geograficzne w pobliżu granicy polsko-czeskiej
Dobre warunki do rozwijania różnych form turystyki i agroturystyki
Stosunkowa dobra jakość gleb
Wysoka dostępność komunikacyjna, bliskie położenie Bielska, Cieszyna
Czyste i nieskażone środowisko
Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców – sprawna Ochotnicza Straż Pożarna
Ciekawe zabytki
Szanse
Zjawiska pozytywne z punktu widzenia możliwości kształtowania rozwoju wsi Pruchna
występowanie, których jest uwarunkowane czynnikami leżącymi poza możliwościami
bezpośredniego jego wpływu:
Lp.
2
Szanse
Fundusze unijne – dopłaty dla rolnictwa, pozyskiwanie środków na rozwój zasobów ludzkich,
przedsiębiorczości oraz potencjału społeczno-gospodarczego regionu.
Rozwój rolnictwa i agroturystyki.
3
Wykorzystanie położenia geograficznego dla rozwoju turystyki
4
Powstanie gospodarstw agroturystycznych
5
Działania na rzecz postępu w zakresie infrastruktury społecznej.
6
Telekomunikacja, Internet.
7
Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości.
Wykorzystanie położenia geograficznego dla rozwoju przedsiębiorczości – kooperacje z przedsiębiorcami
z Czech
1
8
Do problemów wymagających najszybszego rozwiązania lub mogących spowodować przyspieszenie
lokalnego rozwoju zaliczono:
•
Zły stan techniczny nawierzchni dróg, brak chodników i miejsc parkingowych,
•
Budowa sieci kanalizacji sanitarnej
32
•
Brak wykorzystania potencjału położenia geograficznego – słaba infrastruktura ruchu
turystycznego
•
Brak Centrum Kultury Wsi
33
4. Komplementarność z programami/ działaniami/ dokumentami
strategicznymi dotyczącymi rozwoju wsi i regionu
Zgodność z Narodowym Planem Rozwoju
Misją Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 jest podjęcie i uruchomienie przedsięwzięć,
które zapewniają utrzymanie gospodarki na ścieżce wysokiego wzrostu zatrudnienia, w następstwie
umocnienia konkurencyjności regionów i przedsiębiorstw oraz zatrudnienia, przy zapewnieniu
większego poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
Cele strategiczne Narodowego Planu Rozwoju 2007-2013 sformułowano następująco:
•
Utrzymanie gospodarki na ścieżce wysokiego wzrostu gospodarczego.
•
Wzmocnienie konkurencyjności regionów i przedsiębiorstw i wzrost zatrudnienia.
•
Podniesienie poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
•
Zwiększenie w strukturze gospodarki udziału sektorów o wysokiej wartości dodanej.
W NPR wytyczono 10 priorytetów strategicznych. Do realizacji celów i priorytetów Narodowego
Planu Rozwoju zaproponowano 30 kierunków działań. Każdy z tych kierunków nawiązuje do kilku
priorytetów. Realizacja opisanych w niniejszym opracowaniu projektów zakłada zgodność przede
wszystkim z następującymi celami:
Priorytet: INWESTYCJE
Kierunek działań 1. Wspieranie rozwoju gospodarki opartej na wiedzy.
Kierunek działań 3. Poprawa stanu środowiska przyrodniczego.
Kierunek działań 6. Rozwój infrastruktury miast i obszarów wiejskich.
Priorytet: INTEGRACJA SPOŁECZNA
Kierunek działań 1. Ograniczenie wykluczenia społecznego.
Kierunek działań 2. Budowanie kapitału społecznego.
Priorytet: WIEDZA I KOMPETENCJE
Kierunek działań 1. Zwiększenie dostępu do edukacji.
Kierunek działań 2. Wspieranie otwartości systemu edukacji.
Kierunek działań 3. Wyższa jakość kształcenia.
Priorytet: AKTYWIZACJA I MOBILNOŚĆ
Kierunek działań 1. Poprawa warunków bezpiecznego życia i pracy.
Priorytet: GOSPODAROWANIE PRZESTRZENIĄ
Kierunek działań 1. Racjonalne gospodarowanie przestrzenią.
Plan Odnowy Miejscowości Pruchna jako dokument programowy realizuje założenia Narodowego
Planu Rozwoju na poziomie lokalnym i przyczynia się do osiągnięcia jego celów. Realizacja zadań
z różnych obszarów działalności wsi da impulsy rozwojowe w poszczególnych aspektach
funkcjonowania społeczności miejscowości Pruchna.
Źródło: Wstępny projekt Narodowy Plan Rozwoju 2007-2013, dokument przyjęty przez Radę Ministrów 11 stycznia 2005r.,
Warszawa 2005r., publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach
Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna.
34
Zgodność z założeniami do Krajowego Programu Rozwoju Wsi
Celem ogólnym polityki państwa, zorganizowanej w ramach Krajowego Programu Rozwoju Wsi, jest
poprawa poziomu życia rodzin rolniczych oraz innych mieszkańców obszarów wiejskich,
z wykorzystaniem społecznego, środowiskowego i ekonomicznego potencjału regionów. Musi
to doprowadzić do wyrównania poziomu życia i wskaźników cywilizacyjnych pomiędzy wsią
i miastem. Służyć do tego będą zarówno środki krajowe jak i sposoby wykorzystania instrumentów
Wspólnej Polityki Rolnej jak i polityki spójności.
Projekty oraz cele przedstawione w Planie Odnowy Miejscowości Pruchna są zgodne z priorytetami
istotnymi dla rozwoju obszarów wiejskich oraz poprawy życia mieszkańców wsi ujętymi
w założeniach do Krajowego Programu Rozwoju Wsi:
1. Rozwój przedsiębiorczości i zwiększanie atrakcyjności inwestycyjnej obszarów wiejskich,
2. Wzrost konkurencyjności gospodarstw rolnych,
3. Rozwój i poprawa lokalnej infrastruktury technicznej i społecznej,
5. Wzrost jakości kapitału ludzkiego oraz aktywizacji zawodowej,
oraz kierunkami wsparcia istotnymi dla rozwoju obszarów wiejskich, ujęte w następujących
kategoriach:
1. Rozwój i poprawa lokalnej infrastruktury, w tym:
dróg gminnych lub powiatowych;
2. Rozwój przedsiębiorczości i zwiększanie atrakcyjności inwestycyjnej obszarów wiejskich, poprzez:
• promowanie obszarów wiejskich i ich dziedzictwa kulturowego;
3. Poprawa jakości i zwiększenie dostępności usług publicznych na obszarach wiejskich, poprzez:
•
ochronę dziedzictwa kulturowego, wsparcie rozwoju kultury i rekreacji na obszarach
wiejskich, w tym w szczególności programy wykorzystania szkół wiejskich jako lokalnych
ośrodków kultury - w zakresie nie objętym PROW;
4. Poprawa wahadłowej mobilności przestrzennej mieszkańców obszarów wiejskich poprzez
rozszerzenie zasięgu pozytywnego oddziaływania największych centrów rozwoju gospodarczego
i korytarzy transportowych na obszary wiejskie – w zakresie; mdz. in. tworzenia parkingów dla
pojazdów przy węzłach regularnych, szybkich regionalnych połączeń komunikacyjnych;
Źródło: Założenia do Krajowego Programu Rozwoju Wsi przyjęte przez Kierownictwo Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju
Wsi w dniu 28 lutego 2006r.
4.3
Zgodność z Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
Program będzie realizowany w latach 2007-2013 na terenie całego kraju. Podstawą realizacji
założeń strategicznych Programu, opisanych w Krajowym Planie Strategicznym Rozwoju Obszarów
Wiejskich na lata 2007-2013, będą działania na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w ramach
czterech osi priorytetowych. Wszystkie te działania będą współfinansowane z Europejskiego
Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz ze środków krajowych
przeznaczonych na ten cel w ustawie budżetowej. Cele i zadania Planu Odnowy Miejscowości
wpisują się przede wszystkim w 3 Oś Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie
gospodarki wiejskiej, działanie: Odnowa i rozwój wsi.
35
Źródło: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, PROJEKT, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
Warszawa, lipiec 2006r.
4.4. Zgodność z Projektem Strategii Rozwoju Turystyki na lata 2007-2013
Turystyka daje możliwość dynamicznego rozwoju gospodarczego i społecznego kraju, przyczyniając
się do generowania nowych miejsc pracy, podnoszenia poziomu życia społeczeństwa i zwiększania
konkurencyjności regionów przy zachowaniu tradycyjnych wartości polskiego społeczeństwa
i w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju.
Misją określoną w Projekcie Strategii Rozwoju Turystyki na lata 2007-2013 jest: „Wykorzystanie
dziedzictwa kultury, tradycyjnej gościnności i bogactwa przyrody do wzrostu znaczenia turystyki
w tworzeniu dochodu narodowego oraz budowania pozytywnego obrazu Polski w kraju i na świecie”,
a celem nadrzędnym: „Tworzenie warunków prawnych, instytucjonalnych, finansowych i kadrowych
rozwoju turystyki, sprzyjających rozwojowi społeczno - gospodarczemu Polski oraz podniesieniu
konkurencyjności regionów i kraju, przy jednoczesnym zachowaniu walorów kulturowych
i przyrodniczych”. Cele Planu Odnowy Miejscowości wpisują się w następujące obszary priorytetowe
Strategii Rozwoju Turystyki:
I. Rozwój produktów turystycznych, III. Wsparcie marketingowe, IV. Kształtowanie przestrzeni
turystycznej.
Wieś Pruchna posiada potencjał turystyczny i kulturowy dlatego w Planie pojawiają się zadania
z zakresu budowania turystycznego wizerunku wsi i Gminy.
Źródło: Projekt Strategii Rozwoju Turystyki na lata 2007-2013, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa, czerwiec,
2005r., dokument rządowy przyjęty przez Radę Ministrów w dn. 21.06.2005r.
4.5
Zgodność ze Strategią Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2016
Głównym celem strategicznym Strategii Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2016 jest „Aktywne
i sprawne społeczeństwo”.
Sport to szerokie pojęcie ujmujące wychowanie fizyczne, sport dzieci i młodzieży, sport dla
wszystkich, sport osób niepełnosprawnych, sport kwalifikowany. W rozwiniętych społeczeństwach
sport stał się dobrem powszechnym, dostępnym w różnych formach – stosownie do możliwości
i zainteresowań obywateli. Dzięki swej specyfice jest czynnikiem kształtującym zdrowie, rozwija
nawyki i zachowania prozdrowotne, a także jest wartościową formą spędzania wolnego czasu
i integracji. Cele i zadania planu nawiązują do priorytetu 1. Popularyzacja sportu dla wszystkich
i priorytetu 3. Rozwój infrastruktury sportowo-rekreacyjnej Strategii Rozwoju Sportu w Polsce.
Należy wykorzystać specyficzne walory sportu do kształtowania postaw obywatelskich
przeciwdziałania patologiom społecznym, takim jak chuligaństwo, narkomania, alkoholizm.
Aktywność ruchowa, rywalizacja sportowa pozytywnie wpływa na budowanie prawidłowych więzi
i zachowań społecznych.
Źródło: Strategia Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2016, Projekt, Ministerstwo Sportu, Warszawa, grudzień 2006r.
4.6 Zgodność ze Strategią Rozwoju Gminy Strumień
Misja nakreślona w Strategii Rozwoju Gminy Pruchna brzmi następująco: „Atrakcyjne i bezpieczne
miejsce, gdzie tolerancyjna społeczność jest silnie przywiązana do lokalnych, cieszyńskich tradycji,
identyfikuje się ze swym miejscem zamieszkania i dąży do budowy "strumieńskiej" społeczności,
która wraz z władzami gminy rozwija w sposób zrównoważony działalność rolniczą,
przedsiębiorczość oraz kreuje gminę jako atrakcyjne miejsce zamieszkania, pracy, rekreacji
i wypoczynku.
36
Zadania zawarte w „Planie Odnowy Miejscowości Pruchna” doskonale wpisują się w pola
strategiczne Strategii Rozwoju Gminy Strumień”:
•
„Edukacja i integracja społeczna”, która kładzie nacisk z jednej strony na potencjał edukacyjny
i poziom wykształcenia, a z drugiej strony na tożsamość społeczności lokalnej i identyfikację
mieszkańców z miejscem swojego zamieszkania
•
„Funkcje i centra usługowe” koncentruje przyszłe decyzje i działania na wielofunkcyjnym
miejskim centrum gminy. Ukształtowane historycznie centrum stwarza szansę na lokalizację
w tej miejskiej strefie gminy usług społecznych i publicznych dla całej społeczności gminy
Strumień.
Źródło: Strategia Rozwoju Gospodarczego Gminy Strumień 2005- 2013
4.7 Podsumowanie
Celem realizacji Planu Odnowy Miejscowości Pruchna
jest zwiększenie komfortu życia
mieszkańców i jego poprawa. Realizacja zadań zawartych w Planie ma także na celu podniesienie
atrakcyjności turystycznej, inwestycyjnej i gospodarczej Pruchnej.
37
5 Założenia Planu Odnowy Miejscowości Pruchna
Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna i społeczna wsi stanowi jedną z najpoważniejszych barier
wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich i rozwoju pozarolniczych działalności gospodarczych.
Nieodpowiedni stopień rozwoju infrastruktury wiejskiej, standard życia i gospodarowania
mieszkańców wsi, także decyduje o słabej atrakcyjności obszarów wiejskich dla inwestorów,
a ograniczone możliwości finansowe lokalnych samorządów nie pozwalają na odpowiednie
zaspokojenie potrzeb kulturalnych mieszkańców wsi oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego.
Realizacja działań związanych z odnową wsi – zagospodarowanie przestrzeni publicznej, w tym
utrzymanie, odbudowa i poprawa dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi - tworzy warunki dla
rozwoju społeczno-ekonomicznego obszarów wiejskich, aktywizacji ludności wiejskiej i podniesienia
atrakcyjności turystycznej obszaru.
Cele procesu odnowy wsi:
1. Zachowanie albo wzmocnienie różnorodności funkcji wsi pod względem ekonomii, ekologii,
kultury i polityki socjalnej:
•
utrzymanie dotychczasowych i tworzenie nowych miejsc pracy,
•
utrzymanie dotychczasowych i otwieranie nowych sklepów spożywczych bądź z artykułami
codziennego użytku,
•
utrzymanie w należytym stanie mieszkań i budynków,
•
ochrona środowiska,
•
zwiększenie aktywności mieszkańców wsi
2. Utrzymanie i polepszenie miejscowej infrastruktury
3. Zapewnienie i polepszenie wyglądu wsi, przestrzeganie porządku budowlanego
4. Utrzymanie i odnowa typowego obrazu wsi z zachowaniem cech regionalnych budownictwa
i struktury osiedli
5. Przywrócenie albo zachowanie jednolitości wsi z krajobrazem
6. Popieranie aktywności i inicjatyw mieszkańców wsi na rzecz ich własnej miejscowości
7. Podniesienia jakości życia:
•
troska o otoczenie,
•
stosunki międzyludzkie: partnerstwo, pomoc międzysąsiedzka i międzyludzka
•
sytuacja na rynku pracy: pewne miejsca pracy, gospodarczy rozwój terenów wiejskich
8. Wzmocnienie myślenia społecznego:
•
zwiększenie roli wspólnoty: większe poczucie wspólnoty, więcej społecznego myślenia
i działania,
•
wspólne przedsięwzięcia: rozwiązywanie problemów i realizacja inicjatyw
38
•
utożsamianie się z miejscowością
•
utrzymanie i dalszy rozwój kultury wsi
9. Zwiększenie poczucia odpowiedzialności:
•
więcej samodzielności dla wsi,
•
większa świadomość wśród mieszkańców wsi,
Gmina ze względu na ograniczony budżet, przewiduje możliwość finansowania zadań Planu
Odnowy w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów
Wiejskich na lata 2007-2013.
Działanie to ma na celu poprawę jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb
społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Umożliwi rozwój
tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów
wiejskich oraz wpłynie na wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich.
Pomoc finansowa będzie udzielana na inwestycje w zakresie:
1. Budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów:
•
pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne, sportowe,
•
służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa
historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury
2. Kształtowania przestrzeni publicznej.
3. Budowy, remontu lub przebudowy infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych,
sportowych lub społeczno-kulturalnych.
4. Zakupu obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie, w tym
budynków będących zabytkami, z przeznaczeniem na cele publiczne.
5. Odnawiania, eksponowania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych, budynków
będących zabytkami lub miejsc pamięci.
6. Kultywowanie tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów.
Źródło: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
39
6 Kierunki rozwoju miejscowości Pruchna - cele strategiczne
Cele strategiczne są konkretyzacją misji rozwoju i wskazują pożądane zasadnicze kierunki
zaspokajania potrzeb mieszkańców wsi oraz jego związki z otoczeniem.
Cele te są równorzędne względem siebie, stąd też ich uszeregowanie spełnia jedynie funkcje
porządkujące.
Do każdego celu operacyjnego przyporządkowano określony zestaw zadań realizacyjnych wraz
z uzasadnieniem ich podjęcia. Są one środkami realizacji strategicznych celów odnowy wsi Pruchna.
Z punktu widzenia przedmiotowego (rodzajowego) przedstawione poniżej zadania realizacyjne
można zaliczyć do następujących kategorii:
•
zadania inwestycyjne,
•
zadania ochronne oraz racjonalizujące wykorzystanie zasobów,
•
zadania informacyjno-promocyjne,
•
zadania inspirujące, stymulujące i wspierające.
Z kolei, z punktu widzenia podmiotowego (kompetencyjnego) zadania realizacyjne można podzielić
na:
•
zadania własne, za realizację których są odpowiedzialne z mocy prawa władze gminy i sołectwa,
•
zadania obce, za realizację których są odpowiedzialne z mocy prawa inne podmioty decyzyjne
(np. organizacje pożytku publicznego, instytucje kultury, związki wyznaniowe).
I. Przebudowa i modernizacja infrastruktury w Pruchnej
I.1. Budowa sieci kanalizacyjnej
I.1.1. Budowa sieci kanalizacyjnej na terenie wsi
I.2. Zwiększenie atrakcyjności lokalizacyjnej wsi
I.2.1. Poprawa nawierzchni dróg
I.2.2. Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego – budowa chodników i oświetlenia ulicznego
I.3. Modernizacja centrum wsi Pruchna
I.3.1.Budowa Centrum Kultury Wsi w Pruchnej
I.3.2.Budowa miejsc parkingowych wokół Centrum Kultury
II. Rozwój świadomości ekologicznej mieszkańców i ochrona środowiska
naturalnego miejscowości Pruchna
40
II.1. Poprawa świadomości ekologicznej mieszkańców.
II.1.1. Organizowanie spotkań z mieszkańcami na tematy ekologiczne
II.1.2. Organizowanie konkursów związanych z ochroną środowiska
II.1.3. Organizowanie akcji ekologicznych np. „sprzątanie świata”
III. Rozwój oświaty, zaspakajanie potrzeb społecznych i ochrona
dziedzictwa kulturowego jako elementy przyczyniające się do rozwoju
miejscowości
III.1. Poszerzenie oferty edukacyjne
III.1.1. Kursy językowe, kursy doskonalenia zawodowego
III.1.2. Propagowanie nawyków kształcenia wśród młodzieży i dorosłych
III.2. Rozwiązywanie problemów społecznych
III.2.1. Nowe miejsca pracy dla osób bezrobotnych
III.2.2. Poprawa dostępu do usług medycznych, szczególnie specjalistycznych
III.2.3. Zapewnienie opieki socjalnej dla grup zagrożonych ryzykiem wykluczenia społecznego.
III.2.4. Budowa stołówki przyszkolnej
III.3.Ochrona dziedzictwa kulturowego
III.3.I. Wykup budynku na muzeum E. Michalskiej
III.3.II. Renowacja zabytków sakralnych
III.3.III.Renowacja pomników – Ofiar I wojny światowej i Żołnierzy Armii Radzieckiej
IV. Turystyka, sport i rekreacja jako czynniki wpływające na rozwój
miejscowości i uatrakcyjnienie życia mieszkańców i turystów
IV.1. Budowa obiektów sportowych
IV.1.1. Budowa boiska treningowego wraz z bieżnią, budowa boiska do piłki plażowej i siatkówki
IV.1.2.Oświetlenie i ogrodzenie terenu boisk.
IV.2. Rozwój funkcji turystycznych wsi
IV.2.1. Rozwój bazy noclegowej i gastronomicznej (utworzenie pól namiotowych, miejsc
przeznaczonych na pikniki rodzinne itp.)
IV.2.2. Wytyczenie szlaków dla turystyki pieszej, rowerowej i konnej
IV.2.3. Rozwój rzemiosła i rękodzieła ludowego w oparciu o miejscowe tradycje: rzeźba, malarstwo,
haft, jako alternatywnego źródła dochodu dla mieszkańców.
IV.2.4. Rozwój agroturystyki jako alternatywnego źródła dochodu dla mieszkańców.
IV.2.5. Wypromowanie produktów lokalnych
IV.2.6. Budowa tablic informacyjnych przybliżających historie miejscowości, promujących warte
obejrzenia miejsca
IV.2.7. Popularyzacja dzieł twórców ludowych
IV.3. Miejsca rekreacji i odpoczynku mieszkańców
IV.3.1.Budowa placu zabaw dla dzieci
41
7 Opis planowanych zadań w latach 2007-2013 na terenie miejscowości Pruchna
L.p.
Instytucje
i podmioty
uczestniczące
we wdrażaniu
Projekt
Modernizacja sali widowiskowej w Pruchnej- Gminne
Centrum Integracji Wsi
Budowa placu zabaw dla dzieci
1.
UM Strumień
2.
UM Strumień
3
UM Strumień
Klub Sportowy
LKS 99 Pruchna
Budowa zaplecza sportowego przy boisku LKS 99
Pruchna
4.
UM Strumień
Klub Sportowy
LKS 99 Pruchna
Budowa boisk: treningowego wraz z bieżnią, boiska do
piłki plażowej i siatkowej, oświetlenia ogrodzenia
5.
UM Strumień
6
UM Strumień
7
UM Strumień
Nakłady
ogółem
[tys. PLN]
Przewidywany
okres realizacji
1 000 000
2008-2009
30 000
2009
Źródła finansowania w okresie realizacji projektu
[tys. zł]
Środki
Własne
Środki UE
(przyjęto ok.
75%)
250 000
750 000
7 500
22 500
18 750
112 500
18 750
112 500
Budżet
państwa
Uwagi
Inne
150 000
8
9
10
11
UM Strumień
UM Strumień
Stowarzyszenie
Olza
UM Strumień
UM Strumień
RAZEM:
2011
150 000
2012-2013
40 000
2009
10 000
30 000
30 000
2009
7 500
22 500
20 000
2010
5 000
15 000
Wytyczenie ścieżek rowerowych oraz do jazdy konnej
30 000
2011
7 500
22 500
Poprawne oznakowanie miejsc zabytkowych szkół,
kościołów
10 000
2008
1 250
7 500
Utworzenie Izby Regionalnej poświeconej E.
Michalskiej
500 000
2011
125 000
375 000
Budowa oświetlenia w sołectwie Pruchna
100 000
2008-2013
25 000
75 000
476 250
1 545 000
Renowacja pomnika ofiar I wojny światowej przy
ulicy Głównej, oraz pomnika żołnierzy Armii
Radzieckiej – Pruchna - Brańczyk
Budowa parkingu obok domu pogrzebowego
Poszerzenie miejsc parkingowych wokół Centrum
Kultury
2 060 000
18 750
18 750
1250
38 750
42
2008-03-04
8 Oczekiwane rezultaty Planu Odnowy Miejscowości Pruchna
Położenie geograficzne Pruchnej, zapewnia atrakcyjne miejsce dla wypoczynku zarówno
wakacyjnego jak i weekendowego, szczególnie dla mieszkańców miast śląskich. Może stanowić także
bazę wypadową dla wycieczek do Czech
Realizacja projektów w zakresie odnowy wsi, a także zachowania dziedzictwa kulturowego przyczyni
się do poprawy bezpieczeństwa na terenie wsi Pruchna, poprawy życia mieszkańców i wzrostu
zadowolenia społecznego, polepszenia wizerunku i atrakcyjności wsi, co może skutkować wzrostem
liczby napływających turystów, a co się z tym wiąże pojawieniem się nowych miejsc pracy.
Lp.
1.
2.
3.
4.
6.
7.
8.
9.
10.
Parametr
Zatrudnienie przy realizacji projektu
Zatrudnienie po realizacji projektu
Wzrost bezpieczeństwa mieszkańców - pieszych i
zmotoryzowanych
Koszty poniesione na realizację projektu
Uciążliwość w trakcie realizacji inwestycji
Zysk dla firm budowlanych realizujących projekt
Ilość turystów odwiedzających wieś Pruchna
Ilość turystów uczestnicząca w cyklicznych imprezach
kulturalnych i rekreacyjnych
Zwiększenie atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej
wsi Pruchna
Razem:
Obecna
sytuacja
Sytuacja po
wdrożeniu
projektu
0
+2
0
+2
0
+2
0
0
0
+1
-2
-1
+1
+2
+1
+2
+1
+2
+3
+10
Legenda:
(0) – wartość neutralna
(-1, -2) – wpływ negatywny
(+1, +2) – wpływ pozytywny
Analiza opcji w aspekcie kosztów i korzyści oraz analiza porównawcza wykazuje, że inwestycje
na terenie miejscowości Pruchna są opłacalne i korzystne dla społeczeństwa.
W/w korzyści są raczej nie wymierne, czyli nie zawsze dają się przeliczyć na pieniądze. Niemniej
jednak są bardzo ważne w aspekcie społecznym.
Akordbud-Consulting sp. z.o.o. 30-109 Kraków ul. Salwatorska 14 tel. 12 429 94 61 email: [email protected]
43
9 System wdrażania, sposoby monitorowania, oceny i komunikacji
społecznej
9.5 System monitorowania Planu Odnowy Miejscowości Pruchna
Plan Odnowy Miejscowości Pruchna jest programem otwartym, kierunkowym, obejmującym znaczny
zakres czasowy, realizacja przyjętych celów sięga perspektywy kilkunastu lat. W krótszych odcinkach
czasu wskazane jest dokonywanie systematycznej oceny uzyskiwanych rezultatów. Służą temu
różnego rodzaju mierniki.
W celu oceny sytuacji we wsi i Gminie należy badać ich zmienność w czasie (ocena trendów), a także
okresowo konfrontować te wskaźniki z podobnymi danymi dla Gminy Strumień, powiatu
cieszyńskiego, województwa śląskiego, Polski, a także innych krajów (ocena sytuacji przez
porównanie) – zwłaszcza przygranicznych. W niniejszym planie odnowy wsi można posłużyć się
kilkoma podstawowymi miernikami, które określać będą stopień zaawansowania realizacji kolejnych
celów strategicznych.
Rozważyć należy następujące mierniki:
1. liczba młodzieży, która po zakończeniu szkoły podstawowej zaczyna naukę w szkołach średnich (
nie zawodowych ),
2. odsetek młodzieży podejmującej po szkole podstawowej naukę w szkole średniej;
3. liczba studiującej młodzieży;
4. liczba dzieci
objętych zajęciami pozalekcyjnymi, zwłaszcza o charakterze kulturalnym
i artystycznym
5. przeciętna długość życia mieszkańców;
6. stopa bezrobocia
7. ilość gospodarstw prowadzących działalność agroturystyczną
8. liczba nowych stanowisk pracy oraz bezpośrednia produkcja rolna
9. struktura zatrudnienia (stopień wzrostu poziomu zatrudnienia w produkcji rolnej)
10. natężenie zatrudnienia w rolnictwie (liczba zatrudnionych na 100 ha UR )
11. średni areał gospodarstw rolnych
12. stopień zagospodarowania wolnych obiektów
13. liczba podmiotów gospodarczych we wsi
14. dochody własne wsi na jednego mieszkańca.
15. odsetek gospodarstw domowych korzystających z infrastruktury
44
16. liczba odnowionych obiektów kulturalnych
17. liczba młodzieży biorąca udział w zajęciach kulturalnych i świetlicowych
18. odsetek społeczeństwa Pruchnej uczestniczącego czynnie w imprezach kulturalnych
19. ilość turystów i przyjezdnych uczestnicząca w cyklicznych imprezach kulturalnych i rekreacyjnych
20. ilość turystów odwiedzających wieś
Liczba i dobór mierników zależą od przyjętych celów, ich hierarchii i możliwości uzyskania
niezbędnych dla dokonania obliczeń danych. Informowanie społeczności wsi i Gminy za pomocą tego
typu zobiektywizowanych miar jest bardzo pożyteczne i daje przekonywujący obraz o tym, “w którym
miejscu jesteśmy“. Oczywiście zadowolenie mieszkańców z życia na wsi jest najlepszym, niestety, nie
dającym przedstawić się w postaci liczb, miernikiem dokonujących się zmian i przekształceń
w najbliższym otoczeniu.
9.6 Sposób zarządzania Planem Odnowy Miejscowości Pruchna
Nad realizacją i zmianami dotyczącymi Planu Odnowy Miejscowości Pruchna czuwał będzie Urząd
Miasta i Gminy w Strumieniu - jest to organ samorządu terytorialnego, który posiada niezbędne
doświadczenie oraz wykwalifikowaną kadrę przygotowana do pełnienia tego typu czynności, a także
Sołtys wsi Pruchna wraz z Zebraniem Wiejskim Wsi Pruchna.
45
10 Wykorzystane materiały
Podczas opracowywania Planu Odnowy Miejscowości Pruchna wykorzystano następujące materiały:
•
Wstępny projekt Narodowy Plan Rozwoju 2007-2013, dokument przyjęty przez Radę Ministrów 11 stycznia
2005r., Warszawa 2005r., publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna.
•
Założenia do Krajowego Programu Rozwoju Wsi przyjęte przez Kierownictwo Ministerstwa Rolnictwa
i Rozwoju Wsi w dniu 28 lutego 2006r.
•
Projekt Strategii Rozwoju Turystyki na lata 2007-2013, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa,
czerwiec, 2005r., dokument rządowy przyjęty przez Radę Ministrów w dn. 21.06.2005r.
•
Strategia Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2016, Projekt, Ministerstwo Sportu, Warszawa, grudzień
2006r.
•
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, PROJEKT, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju
Wsi, Warszawa, lipiec 2006r.
•
Strategia Rozwoju Gminy Strumień 2005 – 2013
•
Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz
Strumień 2006
Rozwój Obszarów Wiejskich
•
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 2004-2006 Uzupełnienie Programu,
Warszawa, styczeń 2004 rok, Ministerstwo Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej.
•
PUP Cieszyn – strona internetowa
•
„Mały Rocznik Statystyczny Polski 2005”, Główny Urząd Statystyczny
•
„Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002r., Powszechny Spis Rolny 2002r.” Urząd
Statystyczny w Katowicach, Województwo śląskie .
•
700 lat Pruchnej( 1305 – 2005) Pruchna 2005
•
Strona internetowa Gminy Strumień: http://www.strumien.pl
•
Materiały uzyskane drogą internetową
46

Plan Odnowy Miejscowości Pruchna - BIP

Transkrypt

Podobne dokumenty

zobacz plakat

Dzienny program odnowy biologicznej dla mężczyzn

Dzienny program odnowy biologicznej dla kobiet

Sprawozdanie z wizji –Stary Wielisław

Pobierz PDF - Racjonalista TV

Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego