Pobierz - Informator Drobiarski, Informator Masarski, Wydawnictwa

OID (259) 4/2013
WYKORZYSTANIE ZAMGŁAWIACZY
W POMIESZCZENIACH DROBIARSKICH
Dokonany w ostatnim dwudziestoleciu, we
wszystkich gatunkach i typach użytkowych
drobiu, bardzo duży postęp hodowlany w ce­
chach użytkowych wpłynął z jednej strony na
znaczą poprawę produkcyjności, a z drugiej na zwiększenie wymogów ptaków w stosun­
ku do otaczającego ich środowiska. Odcisnę­
ło się to zasadniczo na zmianę poglądów doty­
czących utrzy­mania w pomieszczeniach dro­
biarskich odpo­w iednich standardów higienicz­
nych, zapobie­gających rozprzestrzenianiu się
czynników chorobotwórczych i różnego ro­
dzaju szkodni­ków, w stadach o dużej liczeb­
ności. Od dawna już nie zaleca się tzw. doście­
lania zużytej w po­przednim cyklu produkcyj­
nym ściółki nową słomą, a czyszczenie kurni­
ków nie ograni­cza się tylko do usunięcia obor­
nika i pokrycia ścian oraz podłogi gaszonym
wapnem.
Obecnie, szczególnie na fermach wielkotowa­
rowych, obowiązują inne standardy. Usunięcie
obornika z obiektu poprzedzone jest podaniem
preparatu dezynsekcyjnego, który ma znisz­
Ryc. 1 Cykl rozwojowy pleśniakowca lśniącego
(Alphitobius diaperinus)
24
czyć m. in. populację pleśniakowca lśniącego.
Zabieg ten wykonywany jest przy użyciu spa­
linowych opryskiwaczy plecakowych lub spa­
linowych zamgławiaczy termicznych.
Produ­cenci jaj i drobiu, dysponują obecnie całą
gamą urządzeń - profesjonalnych zamgławia­
czy spalinowych i elektrycznych, oferowa­nych
przez wiele firm.
Po wykonaniu zabiegów dezynsekcyjnych
przystępuje się do mechanicznego usunięcia
obornika z posadzki a następnie do mycia po­
wierzchni całego obiektu i pomieszczeń to­
warzyszących oraz znajdującego się w obiek­
cie sprzętu.
W odkażaniu pomieszczeń drobiarskich waż­
ne jest dokonywanie poszczególnych czynno­
ści w odpowiedniej, logicznie uzasadnionej,
kolejności.
Mycie wykonywane jest wodnymi myjkami
wysokociśnieniowymi, w zależności od po­
trzeb na zimno lub na gorąco, zawsze przy
użyciu preparatów myjących, których pod­
stawowym działaniem jest odspajanie zanie­
czyszczeń organicznych od mytej po­
wierzchni.
Na tak przygotowany obiekt podawa­
ny jest najpierw środek dezynfekcyjny
w postaci tzw. „grubej kropli” w celu
zniszczenia drobnoustrojów choro­
botwórczych, bytujących na łatwo do­
stępnych powierzchniach.
Po dokładnym przewietrzeniu po­
mieszczenia, przystępuje się do roz­
kładania na posadzce ściółki ze słomy
dobrej jakości lub innego odpowied­
niego materia­łu, np. wióry z drewna
liściastego. Materiały przeznaczo­ne
na ściółkę, nie mogą być zawilgocone
oraz zakażone grzybami i pleśniami.
OID (259) 4/2013
Na koniec przystępuje się do gazowania po­
mieszczenia, roz­prowadzając w nim, przy po­
mocy zamgławiaczy, preparaty dezynfekcyj­
ne wytworzone na bazie aldehydów (aldehyd
glutarowy, formaldehyd). Optymalna tempe­
ratura przy stosowaniu formaliny wynosi 20o
- 26oC.
Jak z powyższego wynika, w produkcji dro­
biarskiej bardzo dużą rolę odgrywają utrzy­
mywane na wysokim poziomie warunki cho­
wu ptaków. Istotne znaczenie ma intensywny
proces mycia poprzedzający zabiegi od­każania
środowiska produkcyjnego, chroniąc w ten
sposób drób przed chorobami zakaźny­mi oraz
różnego rodzaju pasożytami i szkod­nikami.
Preparaty odkażające i owadobójcze stosuje się
w pomieszczeniach dro­biarskich przy pomo­
cy, jak już wyżej wspomniano, opryskiwaczy
lub za­mgławiaczy. Obszerny artykuł dr. inż. K.
Fry­dera, na ten temat, zamieścił miesięcznik
Pol­skie Drobiarstwo nr 11/2009.
W odkażaniu pomieszczeń drobiarskich, jak
wynika z praktyki, mniej skuteczne od zamgła­
wiaczy są opryskiwacze, które rozprowadzają
punktowo preparaty dezynfekcyjne w postaci
tzw. „grubej kropli”. Nie ma jednak możliwo­
ści (lub jest to bardzo trudne), we­w nątrz obiek­
tu inwentarskiego, równo­czesnego niszczenia
czynników patogennych oraz owadów w róż­
nych fazach rozwoju. Trudno też lancą opry­
skiwacza dotrzeć do różnych zakamarków (np.
obiektu lub sprzętu), w których mogą bytować
i przetrwać szkodliwe organizmy.
Dobry skutek przynosi zamgławianie na zim­
no, generatorami wytwarzającymi kroplę wiel­
kości 30 μ. Jeszcze lepsze efekty uzyskuje się
stosując zamgławiacze termiczne. Wg Fryde­
ra (2009), mgła o śred­nicy kropel od ≤0,5 μ,
znacznie dłużej utrzymuje się w po­w ietrzu,
umożliwiając dłuższy kontakt preparatu ze
zwal­czanymi organizmami. Zmniejsza się
także ilość podawanego roztworu roboczego
w porówna­niu z tradycyjnym opryskiem oraz
skraca się czas zabiegu, co sprzyja zaoszczędze­
26
niu pienię­dzy i ochronie zdrowia personelu.
Wadą zamgławiaczy termicznych jest ko­
nieczność zastosowania preparatów ter­
mostabilnych, czyli odpornych na wysokie
temperatury. Wg. Frydera (2009), różne termo­
zamgławiacze, mimo identycznej zasa­dy dzia­
łania, różnią się od siebie bu­dową, w wyniku
czego, końcowe efekty są tak­że różne.
Fryder (2009) precyzuje 4 zasady, którymi po­
winien się kierować nabywca kupując zamgła­
wiacz termiczny. Przede wszystkim winien
zwrócić uwagę na usytuowanie przewodu do­
prowadzającego ciecz roboczą do rury rezona­
cyjnej.
Ponieważ w komorze spalania zamgławiacza
wytwarza się temperatura ok.1.000°C, wlot
tego przewodu winien być jak najdalej od ko­
mory spalania, a jak najbliżej dyszy, dozującej
ciecz roboczą.
Kielichowo odgięta na zewnątrz końców­k a
rury zamgławiacza wska­zuje na możliwość
stosowania preparatów rozpuszczalnych w wo­
dzie, a prosta jest konieczna do podawania naj­
częściej preparatów owadobójczych, rozpusz­
czalnych w olejach.
W zależności od materiału użytego do produk­
cji zamgławiacza, różna jest jego „żywotność”.
Najkrótszym okresem użytkowania wyróżnia­
ją się elementy plastikowe, dłuższym - stalowe,
a najdłuższym - ze sta­li kwasoodpornej.
Istotne znaczenie w ocenie skuteczności ter­
micznego zamgławiacza ma jego moc silnika,
która jest bezpośrednio zależna od ilości zuży­
cia paliwa (benzyny). Jeżeli sprzedawca dekla­
ruje zbyt małe zużycie paliwa, to można sądzić,
że zamgławiacz nie będzie posiadał deklarowa­
nej mocy, także zasięgu.
Użytkownik zamgławiacza winien dbać o jego
konserwację oraz bardzo dokładnie, zgodnie
z instrukcją, dobierać preparaty używane do
dezynfekcji i dezynsekcji. Oczywiście, tak jak
w przypadku wszystkich innych, nieco bardziej
OID (259) 4/2013
skompliko­wanych urządzeń, tylko profesjonal­
ny serwis, przeprowadzony przez fachowców,
gwarantuje jego sprawne działanie przez dłu­
gi okres.
Kupując nowy zamgławiacz, należy zwrócić
uwagę, czy jest on oznakowany obowiązującym
w UE, symbolem bezpieczeństwa CE. Przed
przystąpieniem Polski do UE w 2004 r., obo­
wiązywało certyfikowanie i oznaczanie urzą­
dzeń znakiem bezpieczeństwa B, który jest
nadal nadawany i stanowi uzupełnienie zna­
ku CE. Zatem, oznaczenie urządzenia znaka­
mi CE i B świadczy, że wyróżnia się ono wyjąt­
kowo dobrą jakością.
Wszelkie naprawy zamgławiacza, wykonywa­
ne przez jego właściciela, powinny być przepro­
wadzone zgodnie z instrukcją, a najlepiej przez
fachowego serwisanta. Jest to bowiem urzą­
dzenie nie tylko wytwarzające bardzo wysoką
temperaturę, ale posiadające zbior­nik na agre­
sywnie działające chemiczne pre­paraty i zbior­
nik paliwa (benzyna). Nie­ostrożne postępowa­
nie obsługującego urządzenie może negatyw­
nie wpłynąć na jakość działania urządzenia
i ewentualną utratę gwarancji. Zakazane jest
dokonywanie jakichkolwiek zmian konstruk­
cyjnych, czyli działania tzw. przysłowiowej
„złotej rączki”.
Ważna jest także wiedza nt. zasad przygoto­
wywania preparatu oraz obliczania jego sku­
tecznej dawki. Przy obliczaniu ilości potrzeb­
nego roztworu roboczego, bierze się pod uwagę
Ryc. 2 Agro-Trade, IGEBA typ TF-65/20 E
28
kubaturę (m³), a nie powierzchnię (m²) obiek­
tu inwentarskiego. W przypadku zamgławia­
nia, roztwór ro­boczy nie określa się procen­
towym udziałem w nim preparatu odkażają­
cego, a jego ilością oraz ilością wody i nośni­
ka potrzebnego do zamgławiania pomieszcze­
nia o określonej kubaturze. Np. 1 litr prepara­
tu + 1 litr wody/1.000 m³ odpowiada plus mi­
nus 0,5% roztworo­w i stosowanemu do zamgła­
wiania powierzch­ni 1.000 m².
W porównaniu z opryskiem, zamgła­w ianie
umożliwia 10-20 krotne zmniejszenie objętości
cieczy roboczej, a więc jest bezpiecz­niejsze dla
środowiska. Metoda ta jest również bezpieczna
dla człowieka, minimalizując jego kontakt z pre­
paratami odkażającymi. Obsłu­g ujący zamgła­
wiacz, nie musi być wraz z nim w pomieszcze­
niu, gdyż urządzenia zamgławia­jące (np. naj­
większe zamgławiacze firmy IGEBA z serii „TF
- W 160”), mogą działać bez bezpośredniego
nadzoru. Inną sprawą jest stosowanie zamgła­
wiaczy elektrycznych ULV Np. zamgławiacz
IGEBA U15E wyposażony jest w zbiornik cie­
czy roboczej z mieszadłem funkcjonującym
w sposób ciągły. Dzięki temu ciecz jest cały
czas jednorodna. Ma to szczególne znaczenie
przy stosowaniu preparatów proszkowych roz­
puszczalnych w wodzie zarówno dezynfekcyj­
nych (np. Oxykol lub Virkon) jak i insektycy­
dów, np. Radikal.
Producenci jaj czy drobiu mięsnego, mają obec­
nie do wyboru na krajowym rynku bardzo
dużą ilość zamgławiaczy różnego typy, produ­
kowanych przez wiele firm.
Sama tylko firma AGROTRADE Sp. z o.o., z Go­
warzewa k/Poznania, ofe­
ruje na swej stronie inter­
netowej 8 różnych typów
zamgławiaczy i 2 rodza­
je agregatów do zamgła­
wiania na zimno. Wśród
proponowanych produk­
OID (259) 4/2013
tów znajduje się m. in. przenośny spalino­
wy zamgławiacz termiczny IGEBA do poda­
wania środków dezynfekcyjnych, owadobój­
czych, bakteriobójczych i grzybobójczych roz­
puszczalnych w wodzie lub oleju. Moc rzędu 50
KM gwarantuje wydajność aż do 75 l/h ( sub­
stancje olejowe ); zapewnia także najbardziej
efektywną aplikację roztworów na bazie wody.
Zbiornik cieczy roboczej jest wykonany z two­
rzywa sztucznego. Łatwy montaż i demontaż
dają możliwość sprawnej wymiany zbiornika
w trakcie zabiegu. Model standardowo wypo­
sażono w pneumatyczny zawór bezpieczeństwa
odcinający dopływ cieczy roboczej. Opcje wy­
posażenia dostępne na życzenie, to wersja wod­
na i olejowa oraz wersja kwasoodporna.
Intersującą ofertę ­przedstawia również firma
DROPPLANT, proponując do zimnego za­
mgławiania, elek­t ryczny zamgławiacz, nisz­
czący w pomieszcze­niu dla drobiu nie tyl­
ko szkodniki, ale umoż­liwiający wykorzysta­
nie go także do wziew­nego szczepienia pta­
ków. Szczepienie metodą „opryskową” jest po­
pularnym sposobem do­starczania szczepion­
ki. Metoda ta jest szcze­gólnie skuteczna w sto­
sowaniu szczepionek od­dechowych, np. prze­
ciw pomorowi rzekome­mu czy bronchitowi za­
kaźnemu, przy dotarciu do przewodu oddecho­
Ryc. 3 Dropplant, SWINGFOG SN 50 PE
30
wego. Rozpylanie mniej czaso- i pracochłon­
ne może jednak skutkować negatywnie reak­
cjami oddechowymi, wywoła­nymi zbyt mały­
mi kroplami rozpylanej cieczy, ich różną wiel­
kością lub niewłaściwym połą­czeniem rodza­
jów szczepionek, złym dostoso­waniem wielko­
ści kropli do wieku ptaków czy nadmierną licz­
bą ptaków nie objętych rozpy­laną szczepionką.
Czynniki związane z zamgławianiem, które
mogą wpłynąć na skuteczność szczepienia to:
• nierówne zraszanie ptaków rozpylaną cie­
czą na skutek nierównomiernej dystrybucji
rozpylanego preparatu lub nierównomier­
nym rozmieszczeniem ptaków w budynku;
• szybkość przepływowa urządzenia;
• wytwarzane ciśnienie;
• nadmiar w pomieszczeniu kurzu, uniemoż­
liwiający rozprowadzenie rozpylanej cieczy
na skutek kondensacji jej kropli na cząstecz­
kach pyłów;
• niska wilgotność względna w pomieszcze­
niu, zmniejszająca wielkość kropli;
• problemy techniczne i serwisowe z dysza­
mi urządzeń rozpylająco-zamgławiających.
Proces zamgławiania łączy się naturalnie ze
stosowaniem nośników, dzięki którym za­
mgławianie jest maksymalnie i optymalnie
wykorzystane. Głównym zadaniem nośni­
ków jest zmniejszenie napięcia powierzch­
niowego kropel wody, stanowiącej najczęst­
szy nośnik środków dezynfekcyjnych. Stoso­
wanie nośników umożliwia znaczne wydłu­
żenie czasu utrzymywania się kropli roztwo­
ru w powietrzu, dzięki czemu znacznie po­
prawia się jakość zabiegu oraz zmniejsza zu­
życie chemikaliów.
Nośniki są preparatami wspomagającymi
proces zamgławiania termicznego i na zim­
no (ulv), znacząco poprawiając słabe właści­
wości zamgławiające wody. Najczęstszymi
składnikami nośników są kombinacje alko­
holi wielowodorotlenowych (np. glikol), które
OID (259) 4/2013
32
są nieszkodliwe dla środowiska.
Uwagę zwraca nośnik MULTIFOG firmy
M-TECH, który dzięki specjalnej strukturze,
m.in. udziałowi w nim oleju lnianego, nie jest
szkodliwy dla środowiska oraz ludzi oraz jako
jedyny sprawdza się przy zamgławianiu środ­
kami kwaśnymi.
Firma POLTECH natomiast, posiada w swojej
ofercie zamgławiacze elektryczne serii MGŁAE, a na specjalne zamówienie wykonuje urzą­
dzenia dostosowane do indywidualnych wy­
magań. Przykładem jest MGŁA-E duo, wyko­
rzystująca technikę PSP (pomocniczego stru­
mienia powietrza) w celu zwiększenia zasięgu
działania czy specjalne rozwiązania dysz roz­
pylających, umożliwiające wprowadzenie mgły
do kominów, komór rozprężnych lub kanałów
ściekowych czy wentylacyjnych.
Pozostaje do rozstrzygnięcia jeszcze jedna
kwestia, związana z zamgławianiem pomiesz­
czeń drobiarskich. Kto to ma robić? Są dwa roz­
wiązania:
• Pierwsze - to ferma, zatrudniająca pra­
cownika lub pracowników o dobrym przy­
gotowaniu technicznym, umożliwiają­
cym sprawną obsługę, skąd inąd skompli­
kowanej aparatury do zamgławiania i wy­
magającej podstawowej wiedzy chemicz­
nej, a szczególnie dot. zagrożeń, jakie może
spowodować niewłaściwe obchodzenie się
z toksycznymi preparatami - zaopatruje
się w odpowiedni sprzęt do odkażania po­
mieszczeń i sama przeprowadza wszelkie
związane z tym zabiegi.
• Drugim rozwiązaniem jest wykorzysta­
nie do tego celu wyspecjalizowanej firmy,
dyspo­nującej nie tylko sprawnym sprzę­
tem i sku­tecznymi środkami odkażają­
cymi, ale także fachową obsługą. Każdy
producent jaj czy żywca drobiowego musi
rozważyć zasadność inwestowania w sto­
sunkowo drogie, markowe urządzenia oraz
zaj­mowanie się dokładnym wyliczaniem
i dozowaniem prepa­ratów dezynfekcyj­
nych oraz przeprowadzać kłopotliwe gazo­
wanie lub zamgławia­nie kurnika, gdy moż­
na te wszystkie czynności zlecić firmie, któ­
rej adres zawsze można zna­leźć w miesięcz­
niku Ogólnopolski Informator Drobiarski.
Ryc. 4 Zamgławiacz firmy M-Tech, ULV Airofog.
Ryc. 5 Zamgławiacz firmy Poltech, MGŁA-E duo
Prof. dr hab. Stanislaw Wężyk
dr inż. Ryszard Gilewski
AVICONS