możliwości wykorzystania silników
Transkrypt
możliwości wykorzystania silników
Nr 59 Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Politechniki Wrocławskiej Nr 59 Studia i Materiały Nr 26 2006 napęd elektryczny, silniki reluktancyjne, sterowanie Stanisław AZAREWICZ*, Adam ZALAS ∗ F MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA SILNIKÓW RELUKTANCYJNYCH Z ROZRUCHEM ASYNCHRONICZNYM DO PRACY W CIEKŁYCH GAZACH W artykule przedstawiono możliwości wykorzystania silników reluktancyjnych o rozruchu asynchronicznym do pracy w ciekłych gazach dielektrycznych. W szczególności dotyczy to urządzeń pracujących w ciekłym gazie naturalnym LNG o temperaturze –1610 C. Podano wyniki badań materiałów konduktywnych i magnetycznych w niskiej temperaturze. Uzyskane wyniki badań umożliwiły wykonanie obliczeń symulacyjnych podstawowych zmian parametrów eksploatacyjnych silnika reluktancyjnego małej mocy po schłodzeniu go do temperatury ciekłego gazu. Uzyskane wyniki porównano z wynikami badań eksperymentalnych typowego silnika indukcyjnego klatkowego o analogicznej mocy. 1. WSTĘP Rozwój cyfrowych technik sterowania i ich coraz bardziej powszechne zastosowanie w przemyśle powoduje, że napędy z ich wykorzystaniem stają się akceptowalnym standardem także w stosunkowo prostych rozwiązaniach, stosowanych w wielu dziedzinach gospodarki. Wymagania ekonomiczne powodują jednakże, że poszukuje się możliwie tanich, niezawodnych rozwiązań, spełniających jednocześnie wysokie wymagania co do parametrów technicznych. Napędy regulowane w przemyśle wymagają zazwyczaj kontroli wielu podstawowych parametrów a przede wszystkim prędkości obrotowej. W napędach indukcyjnych rozwiązanie problemu pomiaru prędkości jest często dość trudne i może wiązać się z pogorszeniem pewności ruchowej napędu. Poszukuje się zatem rozwiązań umożliwiających identyfikację prędkości układu napędowego bez stosowania drogich i skomplikowanych rozwiązań. Jednocześnie, że względu na zapewnienie niezbędnej __________ ∗ Politechnika Wrocławska, Instytut Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych, 50-372 Wrocław ul. Smoluchowskiego 19, [email protected] , [email protected] HU UH HU U pewności ruchowej silniki układów napędowych powinny zapewniać możliwość ich zasilania zarówno z urządzeń energoelektronicznych jak i sieci zasilającej. Silnikiem, który spełnia w znacznym stopniu powyższe wymagania jest silnik reluktancyjny o rozruchu asynchronicznym. Łączy on w sobie cechy silnika asynchronicznego i reluktancyjnego. Silniki te charakteryzują się prostą budową, stałą (zależną od częstotliwości napięcia) prędkością niezależnie od obciążenia a ich produkcja oparta jest o znaną i sprawdzoną technologię. Szczególnie korzystne jest stosowanie tych silników w napędach grupowych, gdzie wymagana jest współbieżność lub stała różnica prędkości poszczególnych zespołów napędowych, a także w prostszych napędach o prędkości regulowanej w ograniczonym zakresie przez zmianę częstotliwości napięcia zasilającego i wszędzie tam, gdzie jest nieuzasadnione lub utrudnione stosowanie prędkościowego sprzężenia zwrotnego. Istotną wadą tych silników jest stosunkowo mały moment synchroniczny, malejący dodatkowo wraz z obniżaniem częstotliwości napięcia zasilającego przy sterowaniu skalarnym. Zwiększenie momentu synchronicznego tych silników można uzyskać przez wprowadzenie magnesów trwałych do obwodu magnesowania wirnika. Istnieją jednak istotne problemy techniczne związane z wykonaniem wirnika z odlewaną klatką (jak w silniku klatkowym) doposażonego w magnesy trwałe. W napędach, w których nie jest potrzebna głęboka regulacja prędkości, takich jak na przykład pompy i wentylatory, maszyny papiernicze i kalandrowe silniki reluktancyjne z rozruchem asynchronicznym mogą z powodzeniem konkurować z innymi rozwiązaniami. W związku z rozwojem nowych źródeł energii w tym także szerokich możliwości wykorzystania zasobów gazu naturalnego po uprzednim jego skropleniu i schłodzeniu do temperatury –1610 C wystąpiła potrzeba opracowania napędów dostosowanych do pracy w środowisku ciekłego gazu. Dotyczy to także innych gazów naturalnych o zbliżonej temperaturze i właściwościach elektrycznych. Oprócz silników indukcyjnych klatkowych, które jak wykazały badania prowadzone w naszym Instytucie mogą pracować w ciekłym gazie, celowym jest także przeanalizowanie możliwości wykorzystania do tego celu silników reluktancyjnych o rozruchu asynchronicznym. Ze względów technicznych nie mogą być brane pod uwagę silniki dowzbudzane magnesami trwałymi. Silniki w ciekłym gazie pracują jako silniki o budowie otwartej, a zatem magnesy wirnika gromadziłyby zanieczyszczenia magnetyczne. W artykule przeprowadzono wstępną analizę możliwości wykorzystania silników reluktancyjnych do pracy w ciekłym gazie naturalnym LNG a także w ciekłym azocie o temperaturze –196O C. Ponieważ temperatura pracy silnika znacznie odbiega od typowej, do wykonania obliczeń symulacyjnych niezbędne było określanie liczbowych zmian wartości parametrów materiałów konduktywnych i magnetycznych silnika. Na podstawie uzyskanych wyników badań dokonano analizy symulacyjnej zmian parametrów eksploatacyjnych typowego silnika reluktancyjnego o rozruchu asynchro- nicznym dla pracy przy schłodzeniu do temperatury ciekłego gazu. Ze względów bezpieczeństwa badania laboratoryjne przeprowadzono w ciekłym azocie. 2. PARAMETRY MATERIAŁÓW KONDUKTYWNYCH I MAGNETYCZNYCH W CIEKŁYCH GAZACH 2.1. BADANIA ZMIAN PRZEWODNOŚCI MATERIAŁÓW UZWOJEŃ SILNIKÓW Pomiary zmian parametrów materiałów przewodzących przeprowadzono wykorzystując w tym celu ciekły azot o temperaturze –1960 C. Temperatura ciekłego azotu jest niższa od temperatury ciekłego gazu LNG a badania nie wymagają szczególnych środków ostrożności. Wyniki pomiarów przedstawiono na rysunku 1. 12 R T30 /R T=f(T) 10 R T30/R T [-] 8 6 Cu Al 4 2 0 -200 -150 -100 -50 0 50 Temperatura [0 C] Rys. 1. Zmiany rezystancji elektrycznej materiałów przewodzących stosowanych w konstrukcji silników podczas ich schładzania do temperatury –1960 C Fig. 1. The resistance changes of conductive materials applied in motors construction along with their cooling down to –196°C temperature Jak wynika z badań, zmiany przewodności materiałów konduktywnych zależą od temperatury. W zależności od temperatury i rodzaju gazu (LNG, ciekły azot) zmniej- szenie rezystancji uzwojenia było od 5 do 7 krotne w stosunku do rezystancji w temperaturze otoczenia. [3] Powoduje to znaczne zmiany w parametrach elektromagnetycznych i ruchowych silnika. Należy to zatem uwzględniać przy projektowaniu maszyn przeznaczonych do pracy w tych nietypowych warunkach. 2.2. BADANIA PORÓWNAWCZE PARAMETRÓW BLACH MAGNETYCZNYCH Badania przeprowadzono w warunkach temperatury otoczenia oraz po schłodzeniu próbek blach w ciekłym azocie. Próbki pomiarowe miały kształt toroidalny o przekroju zbliżonym do przekroju zęba stojana silnika indukcyjnego. [1, 2] Badaniom poddano blachy o grubości 0,35 mm i 0,5 mm najczęściej stosowane w obwodach magnetycznych maszyn małej i średniej mocy. Częstotliwość przemagnesowania wynosiła 50 Hz. Wyniki pomiarów przedstawiono na rysunkach 2–6. oraz w tabelach 1 i 2. B [T] 2,0 B=f(H) f=50 Hz 1,8 1,6 1,4 1,2 AIR, T=20oC T=20oC LN2, T=-196oC T= -196oC 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 H [A/m] Rys. 2. Porównanie charakterystyk magnesowania blachy prądnicowej w temperaturze otoczenia i w ciekłym azocie ( blacha o grubości 0,5 mm) Fig. 2. Comparison of generator sheet magnetization curves B=f(H) measured in room and liquid nitrogen temperature (sheet thickness – 0.5mm) ∆ P [W/kg] 4,0 D p=f(B) 3,5 3,0 o AIR, AIR T=20 C o LN2, LN2 T= -196 C 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 0,0 0,4 0,8 1,2 1,6 2,0 B[T] Rys. 3. Zmiana stratności badanych blachy prądnicowej o grubości 0,5 mm Fig. 3. The change of total energy losses of generator sheet with thickness 0.5mm Badano zmiany zarówno charakterystyk magnesowania blach jak również ich stratność całkowitą oraz udział strat histerezowych i wiroprądowych w ogólnych stratach próbek. Próbki toroidalne wycinano z blach o grubości 0,35 i 0,50 mm pokrytych różnymi rodzajami izolacji oznaczonymi w katalogach symbolem C. Pomiary przeprowadzono dla częstotliwości przemagnesowania blach f=50Hz, Wyniki pomiarów przedstawiono w tabelach oraz na rysunkach. Tabela 1 prezentuje wyniki pomiaru indukcji magnetycznej dla dwóch wartości natężenia pola: H=2,5kA/m oraz H=5,0kA/m i częstotliwości f=50Hz Tabela 1. Wyniki pomiarów indukcji magnetycznej badanych blach przy częstotliwości 50Hz Table 1. Flux density of examined electrical sheets at frequency f=50Hz Indukcja magnetyczna, B [T] H=2,5kA/m H=5,0kA/m Blacha 35C3 35C4 35C6 50C3 50C4 50C6 T=25°C T=-196°C T=25°C T=-196°C 1,482 1,513 1,497 1,497 1,492 1,511 1,514 1,539 1,531 1,529 1,526 1,541 1,578 1,611 1,603 1,607 1,598 1,612 1,604 1,633 1,629 1,632 1,625 1,638 Charakterystyki stratności całkowitej określono dla częstotliwości przemagnesowania f = 50 Hz. Zarówno z wykresów przedstawionych na rys. 1 jak i w danych zawartych w tabeli 1 wynika, że schładzanie blach prądnicowych o różnej grubości i różnym typie izolacji ma niewielki wpływ na przebieg ich charakterystyk magnesowania. [1, 2] Drugim istotnym parametrem niezbędnym projektantom silników jest stratność blach. Stratność całkowitą zmierzono dla badanych próbek w temperaturze otoczenia oraz w temperaturze ciekłego azotu uzyskując tym samym dane porównawcze dla blach o różnej grubości (0,35 i 0,50 mm) oraz pokrytych różnymi rodzajami izolacji (C). Jak wynika z danych zamieszczonych w tabeli 2 straty całkowite blach, zmierzone przy częstotliwości f=50Hz, okazały się wyższe od podawanych przez wytwórcę. Wzrost ten może być skutkiem zarówno tolerancji technologicznych przy produkcji blach jak również efektem wycinania próbek pierścieniowych Tabela 2 Stratność całkowita badanych blach prądnicowych przy częstotliwości 50Hz Table 2. Total energy loss of examined electrical sheets at frequency f=50Hz Stratność całkowita, p [W·kg-1] przy 50Hz B=1,0T B=1,5T Blacha 35C3 35C4 35C6 50C3 50C4 50C6 Dane katalogowe T=25°C 1,30 1,35 Wyniki pomiarów T=25°C 1,72 1,53 1,78 1,58 1,57 1,53 T=-196°C 1,95 1,77 1,97 1,90 1,72 1,72 Dane katalogowe T=25°C 3,30 3,30 Wyniki pomiarów T=25°C 3,99 3,62 4,03 3,64 3,58 3,44 T=-196°C 4,51 4,05 4,45 4,27 3,89 3,87 Przy zasilaniu silnika z przemiennika częstotliwości istotna jest także znajomość udziału poszczególnych strat składowych w stratach całkowitych. W tabeli 3 i 4 przedstawiono przykładowe wartości strat histerezowych i wiroprądowych przy częstotliwości przemagnesowania 50 Hz, rozdzielone metodą częstotliwościową. Wyniki pomiarów wskazują na przeważający udział w stratach, dla każdego typu blach strat histerezowych, co może wskazywać na istnienie znaczących naprężeń mechanicznych w badanych próbkach. Dodatkowo wystąpiły różnice w wartościach zarówno strat całkowitych, histerezowych oraz wiroprądowych dla blach pokrytych różnymi typami izolacji. Najmniejsze wartości strat miały próbki pokryte izolacją C4 (izolacja nieorganiczna o zwiększonej wytrzymałości termicznej). Dotyczy to badanych blachach o grubości zarówno 0,35mm jak i 0,50mm. Tabela 3. Straty z histerezy blach przy częstotliwości 50Hz Table 3. Hysteresis loss electrical sheets at frequency 50Hz Blacha 35C3 35C4 35C6 50C3 50C4 50C6 Straty z histerezy, ph [W·kg-1] B=1,0T B=1,5T T=25°C T=-196°C T=25°C T=-196°C 1,41 1,52 3,20 3,52 1,24 1,32 2,94 3,02 1,42 1,52 3,19 3,42 1,07 1,18 2,46 2,67 1,10 1,20 2,47 2,70 1,00 1,10 2,23 2,48 Tabela 4. Straty z prądów wirowych blach przy częstotliwości 50Hz Table 4. Eddy current loss of examined electrical sheets at frequency 50Hz Blacha 35C3 35C4 35C6 50C3 50C4 50C6 T=25°C 0,310 0,285 0,355 0,511 0,472 0,522 Straty z prądów wirowych, pe [W·kg-1] B=1,0T B=1,5T T=-196°C T=25°C T=-196°C 0,427 0,785 0,996 0,445 0,664 1,030 0,449 0,858 1,026 0,717 1,179 1,607 0,528 1,105 1,199 0,615 1,215 1,393 Przeprowadzone badania próbek blach prądnicowych o grubościach 0,35mm i 0,50mm wykazały, że zmiana parametrów magnetycznych blach dla częstotliwości 50Hz w ciekłym azocie jest stosunkowo niewielka i wynosi około 2 - 5% Badaniom poddano serie próbek wykonaną z blach otrzymanych w różnym czasie i wykrawanych mechanicznie różnymi wykrojnikami. Umożliwiło to określenie prawdopodobnych rozrzutów parametrów zmierzonych, co zaznaczono na rysunkach symbolem Obniżenie temperatury powoduje zmniejszenie kąta nachylenia krzywej magnesowania w początkowym liniowym odcinku charakterystyki (spadek maksymalnej przenikalności magnetycznej) oraz wzrost indukcji nasycenia [2,3]. Wpływ niskiej temperatury na parametry blach uwidacznia się mocniej przy wyższych częstotliwościach ich przemagnesowania. Na rysunkach 3 i 4 przedstawiono względny spadek maksymalnej przenikalności magnetycznej oraz względny przyrost stratności całkowitej w temperaturze ciekłego azotu w stosunku do parametrów otrzymanych przy częstotliwości przemagnesowania 50 Hz. B [T] 1,8 Air LN2 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 -1 H = 2500A·m f = 50Hz 0,2 0,0 35C3 35C4 35C6 50C3 50C4 50C6 Oznaczenia blach Rys. 4. Przykładowe wartości indukcji magnetycznej blach grubości 0,35 mm i 0,5 mm w temperaturze otoczenia i w ciekłym azocie przy różnych rodzajach izolacji Fig. 4. Exemplary flux density values of electrical sheets with thickness of 0.35 and 0.5mm and covered with different insulation measured in room and liquid nitrogen temperatures Analiza udziału strat histerezowych i wiroprądowych w ogólnych stratach przy częstotliwości przemagnesowania 50 Hz zarówno w temperaturze otoczenia jak i ciekłego azotu wskazuje na dominujący udział strat histerezowych zarówno w blachach o grubości 0,35mm jak i 0,50mm. [3] Straty całkowite w blachach 0,50 mm w temperaturze otoczenia i w ciekłym azocie są niższe niż w blachach o grubości 0,35mm co należy wiązać z gorszym współczynnikiem objętościowym udziału żelaza w blachach cieńszych a także z problemami prawidłowego rozkroju tych blach. ∆Ph [W/kg] 0,6 f = 50Hz Air B = 0.5T LN2 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 35C3 35C4 35C6 50C3 50C4 50C6 Oznaczenia blach Rys. 5. Przykładowa wartość strat histerezowych w stratach całkowitych blach Fig. 5. Exemplary contribution of hysteresis losses to electrical sheets total energy loss ∆ Pw [W/kg] 0,20 0,18 f = 50Hz Air B = 0.5T LN2 0,16 0,14 0,12 0,10 0,08 0,06 0,04 0,02 0,00 35C3 35C4 35C6 50C3 50C4 50C6 Oznaczenia blach Rys. 6. Przykładowa wartość strat wiroprądowych w stratach całkowitych blach Fig. 6. Exemplary contribution of eddy currents losses to electrical sheets total energy loss Na rysunkach 5 i 6 podano wartości średnie z pomiarów próbek danego typu blachy oraz zaznaczono graficznie graniczny rozrzut wyników. 3. OBLICZENIA SYMULACYJNE ZMIAN PARAMETRÓW SILNIKA RELUKTANCYJNEGO PODCZAS PRACY W TEMPERATURZE CIEKŁEGO GAZU NATURALNEGO. Obliczenia wykonano w programie Flux 2D bazując na typowej konstrukcji silnika reluktancyjnego o rozruchu asynchronicznym, mocy 0,75 kW i prędkości obrotowej 1500 obr/min. Na rysunkach 7a i b przedstawiono schemat magnetowodu silnika reluktancyjnego z rozruchem asynchronicznym oraz przykładowy rozkład linii pola magnetycznego w silniku uzyskany na podstawie obliczeń polowych. a) b) Rys. 7 Schemat magnetowodu silnika reluktancyjnego o rozruchu asynchronicznym (a), oraz przykładowy rozkład pola magnetycznego w silniku reluktancyjnym o rozruchu asynchronicznym przy s = 1 (b) Fig. 7. Diagram of reluctance motor magnetic core with asynchronous starting (a), Exemplary magnetic flux distribution of reluctance motor with asynchronous starting for slip s=1 (b) Obliczenia i badania symulacyjne miały na celu poznanie możliwości wykorzystania silników reluktancyjnych z rozruchem asynchronicznym w napędach urządzeń pracujących wewnątrz zbiorników zawierających ciekłe gazy a w szczególności ciekły gaz naturalny LNG. Zrealizowane przez autorów prace w ramach Projektu UE wykazały celowość stosowania w tego typu napędach silników indukcyjnych klatkowych. Środowisko, w którym pracują silniki w zasadzie uniemożliwia stosowanie czujników pomiaru prędkości. Odtwarzanie prędkości metodami pośrednimi jest skomplikowane i dość kosztowne. Celowym jest zatem poszukiwanie rozwiązań które w prosty sposób umożliwią kontrolę prędkości obrotowej napędu. Napęd z silnikiem reluktancyjnym, którego prędkość jest proporcjonalna do częstotliwości napięcia zasilającego, a brak magnesów nie stwarza zagrożenia wychwytywania zanieczyszczeń magnetycznych, wydaje się być rozwiązaniem spełniającym wymagania. Zastosowanie silnika reluktancyjnego o prostej konstrukcji w napędach regulowanych może stanowić korzystną alternatywę w stosunku do silników klatkowych. Wyniki obliczeń symulacyjnych przedstawiono na rysunkach 8 – 10. Wynika z nich, że zwiększenie prądu rozruchowego oraz zmniejszenie momentu rozruchowego jest stosunkowo nieznaczne i np. w napędach pomp odśrodkowych może być korzystne. Napędy te nie wymagają dużego momentu rozruchowego a zatem możliwe jest dokonywanie rozruchu silnika przy obniżonym napięciu. Jednocześnie zwiększona sztywność charakterystyki asynchronicznej i mniejszy poślizg silnika niż w temperaturze otoczenia ułatwia jego synchronizację. Moment elektromagnetyczny, M [N·m] 25 Reluktancyjny 20 Reluktancyjny (krio) Asynchroniczny 15 10 5 0 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Poślizg, s [-] Rys. 8. Porównanie charakterystyk silnika reluktancyjnego w różnych warunkach pracy oraz silnika indukcyjnego klatkowego w temperaturze otoczenia Fig. 8. Comparison of reluctance motor characteristic for different temperatures of the motor operation and squirrel cage induction motor one obtained in room temperature 18 16 Prąd silnika, I [A] 14 12 Asynchroniczny 10 Reluktancyjny (krio) 8 Reluktancyjny 6 4 2 0 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Poślizg, s [-] Rys. 9. Przebiegi prądów rozruchowych silnika reluktancyjnego w różnych warunkach pracy oraz silnika indukcyjnego klatkowego w temperaturze otoczenia Fig. 9. Starting current runs of reluctance motor characteristic for different temperatures of the motor’s operation and squirrel cage induction motor one obtained in room temperature 2000 1800 1600 1500 obr·min-1 -1 n [obr·min ] 1400 1200 1000 800 600 Reluktancyjny 400 Asynchroniczny 200 Reluktancyjny (krio) 0 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 t [s] Rys. 10. Przebieg rozruchu silnika reluktancyjnego w warunkach otoczenia i w ciekłym azocie oraz porównanie z przebiegiem rozruchu silnika asynchronicznego klatkowego o tej samej mocy Fig. 10. Starting of reluctance motor in both room and liquid nitrogen temperature and its comparison with starting of synchronous squirrel cage motor with the same power Przedstawione wstępne wyniki obliczeń symulacyjnych wskazują, że silniki reluktancyjne z rozruchem asynchronicznym mogą być stosowane w napędach wielu urządzeń pracujących w bardzo niskich temperaturach. Istotną wadą tych silników jest stosunkowo mały moment synchroniczny. W rezultacie chwilowe przeciążenia silnika mogą powodować jego przejście do pracy asynchronicznej, a następnie przy zmniejszeniu obciążenia silnik dokonuje ponownej synchronizacji. Występujące wówczas stany dynamiczne nie są korzystne zarówno dla silnika jak i układu napędzanego. W stosunku do klasycznych silników synchronicznych wartości występujących momentów dynamicznych w tym silniku są znacznie stłumione. 4. WNIOSKI Przeprowadzone badania porównawcze zmian podstawowych parametrów magnetycznych blach prądnicowych o grubościach 0,35 i 0,50 mm w temperaturze otoczenia i ciekłego azotu przy częstotliwości przemagnesowania 50 Hz pozwalają na sformułowanie następujących wniosków: – Schładzanie blach prądnicowych do temperatury ciekłego azotu (– 1960 C) w nieznacznym (około 3%) stopniu wpływa na pogorszenie charakterystyk magnesowania. – Wzrost stratności całkowitej blachach schłodzonych do temperatury ciekłego azotu zawiera się w granicach 10-20%. Straty całkowite dla blach o grubości 0,50 mm pokrytych izolacjami C4 i C6 są niższe niż dla blach o grubościach 0,35 mm, – W stratach całkowitych badanych blach zarówno w temperaturze otoczenia jak i w ciekłym azocie dominują straty histerezowe. – Przedstawione wyniki badań potwierdzają możliwość stosowania silników reluktancyjnych z rozruchem asynchronicznym do pracy w ciekłych gazach naturalnych. – Zastosowanie tych silników umożliwi między innymi dokładną kontrolę prędkości bez konieczności stosowania dodatkowych czujników a tym samym może istotnie wpływać na niezawodność pracy napędów. – Realizacja techniczna silników reluktancyjnych z rozruchem asynchronicznym jest stosunkowo prosta gdyż ich budowa bazuje na typowej konstrukcji silnika indukcyjnego klatkowego. LITERATURA [1] AZAREWICZ S., BUNIOWSKI A., GAWORSKA D., WĘGLIŃSKI B., Research of behaviour of electrical sheets in criogenic temperatures, Electromagnetic phenomena in nonlinear circuits. XVIII Symposium. Proceedings EPNC 2004, [2] AZAREWICZ S., BUNIOWSKI A., GAWORSKA D., WĘGLIŃSKI B., Performance of chosen magnetic materials in cryogenic temperatures. Sixth International Conference on Unconventional Electromechanical and Electrical Systems. 6th UEES '04. [3] ADAMCZYK K., AZAREWICZ S., BUNIOWSKI A., MIERZWIAK A., WĘGLIŃSKI B., Tests of materials for applications in cryogenic environment, SPR#10/2004, [4] GĄSIOROWSKI T., WIECZOREK A., Silniki reluktancyjne synchroniczne – alternatywa napędu z układem sprzężenia zwrotnego. BOBRME Komel, Katowice, 2001 [5] GLINKA T., JAKUBIEC M., WIECZOREK A., Wpływ rozwiązań konstrukcyjnych obwodu elektromagnetycznego na parametry silnika asynchronicznego synchronizowanego momentem reluktancyjnym. Poznań 18-21.06.2001 [6] Cold rolled electrical steel, Katalog Stalproduct S.A. Bochnia 2004, RELUCTANCE MOTORS WITH ASYNCHRONOUS START LIQUID GASES APPLICATIONS The paper presents the possibility of application of reluctance motor with asynchronous starting which was designed for work in dielectric liquid gases. Particularly it concerns the devices working in liquid natural gas (LNG) in temperature of −161oC. The results of conductive and magnetic materials in cryogenic temperatures were presented. The obtained test results were applied to the computer simulation of changes of basic operational parameters of low-power motor after cooling up to liquid gas temperature. The simulations results were compared with operational parameters of typical induction squirrelcage motor with analogical power.