II Ogólnopolski Kongres Europeistyki Szczecin, 26

II Ogólnopolski Kongres Europeistyki
Szczecin, 26-28 września 2017 r.
Zestawienie i opis paneli
Grupa A - Polityczne aspekty procesów integracyjnych w Europie
Numer i tytuł panelu
Moderator
A1. EUROPEJSKIE PARTIE POLITYCZNE W
UNII
EUROPEJSKIEJ
–
REŻYSER,
PIERWSZOPLANOWY
AKTOR
CZY
STATYSTA?
dr hab. Anna
Wrocławski);
Kontakt
Pacześniak
(Uniwersytet [email protected]
dr
Bartosz
Rydliński
(Uniwersytet
Kardynała Stefana Wyszyńskiego w
Warszawie)
Partie polityczne - jako fenomen narodowych systemów politycznych - były przez lata kształtowane przez tradycję i kulturę polityczną, a także konflikty i podziały społecznopolityczne konkretnych państw i społeczeństw. Odkąd istnieje Unia Europejska przed partiami w Europie otworzyły się nowe możliwości i przestrzenie działalności: w ramach
transnarodowych (pozaparlamentarnych) federacji partii politycznych (tzw. europartii) oraz frakcji politycznych w Parlamencie Europejskim. Pojawiły się także zupełnie nowe
kwestie, do których muszą się one ustosunkowywać, a także wyzwania, które powinny podejmować – jak choćby dialog z obywatelami UE.
Europartie prowadzą własną działalność programową, organizacyjną, komunikacyjną, zaś w czasie wyborów do Parlamentu Europejskiego kierują centralną kampanią wyborczą na
obszarze całej UE. Od wyborów 2014 roku wyznaczają swoich kandydatów do objęcia funkcji Przewodniczącego Komisji Europejskiej, czym jeszcze bardziej upodabniają się do
partii politycznych funkcjonujących na poziomie państw narodowych.
Zamiarem organizatorów panelu jest naukowa dyskusja skoncentrowana wokół następujących pytań:
Jak nastroje społeczne i oczekiwania obywateli wobec polityki kształtują profil programowy, organizacyjny i rolę systemową europejskich partii politycznych?
Na ile tradycyjne ideologie partyjne radzą sobie w konfrontacji z europejskim projektem integracyjnym i jak zagospodarowują temat Unii Europejskiej?
Czy europartiom zależy na „upolitycznieniu” europejskiego projektu integracyjnego, a jeśli tak, to jak im to zadanie wychodzi?
Na ile i w jaki sposób partie polityczne kierunkują politykę Unii Europejskiej? Czy mają ku temu narzędzia?
Jaka jest realna rola europejskich fundacji politycznych w relacjach z europejskimi partiami politycznymi?
Czy i jak następujące po sobie kryzysy (gospodarczy, społeczny, polityczny) i wywołane nimi niepokoje społeczne w Europie i na świecie, zmieni(aj)ą oblicze tradycyjnych partii
politycznych, ich przekaz i metody działania?
1
W jakim stopniu proces podejmowania decyzji wewnątrz europartii polega na dochodzeniu do konsensusu partii członkowskich, a na ile opiera się na walce krajowych interesów?
Na ile ogólnoeuropejskie programy wyborcze przystają do specyfiki krajowej oraz kontekstów regionalnych?
A2.
„RÓWNI
I
RÓWNIEJSI”: prof. dr hab. Krzysztof Zuba, (Uniwersytet [email protected]
UWARUNKOWANIA POZYCJI I SIŁY Opolski); dr hab. Anna Pacześniak
(Uniwersytet Wrocławski)
PAŃSTW W UNII EUROPEJSKIEJ
Integracji europejskiej od samych jej początków towarzyszy dylemat wynikający z konieczności urzeczywistnienia dwóch sprzecznych pryncypiów:
1) zapewnienie względnej równości państw w niej uczestniczących;
2) odzwierciedlenie w procesie decyzyjnym radykalnych różnic potencjału państw członkowskich.
Z jednej strony, w Unii Europejskiej teoretycznie i od strony formalno-prawnej wszystkie państwa członkowskie są równe. Co więcej, równość państw, bazująca niekiedy na
swoistej pozytywnej dyskryminacji, została wpisana w ideę integracji europejskiej. Formalna równość została zagwarantowana unijnymi traktatami, jest realizowana poprzez zasadę
konsensusu w procesie podejmowania decyzji, utrzymanie jednomyślności w zasadniczych sprawach (np. okresowego odebrania prawa głosu w Radzie państwu członkowskiemu
nieprzestrzegającemu unijnych wartości politycznych), proporcjonalny udział delegacji narodowych w Parlamencie Europejskim itd.
Z drugiej strony, trudno mieć złudzenia, że faktyczna pozycja państw członkowskich jest równa. Owa nierówność ma dwa wymiary. Po pierwsze, wkład poszczególnych państw w
proces budowy zjednoczonej Europy, jak również obciążenia na jej rzecz, są różne w odniesieniu do poszczególnych państw. Po drugie, w UE są państwa, które odnoszą większe
niż inni korzyści z integracji, skutecznie inicjują działania unijne zgodne z własnym interesem narodowym, decydują o kierunkach europejskiej polityki, ich przedstawiciele zajmują
kluczowe stanowiska polityczne. Ale są także te, które obiektywnie, acz nieformalnie, mają pozycję znacznie słabszą, ich wpływ na przebieg procesu integracyjnego jest
marginalny.
Zależy nam na zidentyfikowaniu uwarunkowań, które wpływają na faktyczną pozycję państwa członkowskiego w UE. Oczekujemy, iż debata nad pozycją poszczególnych państw,
wskaże hierarchię czynników „potęgotwórczych” w ramach UE. Czynniki te będą również analizowane w ujęciu porównawczym i przekrojowym. W ramach ich katalogu
pragniemy zwrócić uwagę na następujące uwarunkowania (niezależnie od faktu, że nakładają się one na siebie i wzajemnie warunkują):
1) formalno-prawne;
2) ekonomiczne;
3) demograficzne;
4) geopolityczne;
5) militarne;
6) kulturowo-historyczne;
7) instytucjonalne (sprawność aparatu administracyjno-dyplomatycznego).
8) poziom zaangażowania w proces integracji europejskiej.
2
A3. EUROPA ULICZNYCH PROTESTÓW: dr Maciej
KOREKTA DEMOKRACJI CZY ŻĄDANIE Szczeciński)
AUTORYTARNEJ WŁADZY?
Kowalewski
(Uniwersytet [email protected]
W diagnozie Jamesa Millera przedstawionej w pracy "Democracy is in the streets", przebija się nieco naiwna nadzieja, że (prawdziwa) demokracja związana jest z aktywnością
ruchów społecznych i polityką pozaparlamentarną. Trwająca w czasie instytucjonalizacja protestu powodowała jednak w wielu krajach (np. we Francji) spowszednienie ulicznego
sprzeciwu i wszystko wskazywało na to, że jako martwy rytuał protest stracił swoją polityczną siłę. Ale jakby na przekór tym tendencjom polityka ulicznego protestu coraz częściej
jest wyrazem roszczeń do ograniczania wolności, stając się narzędziem ruchów populistycznych i instrumentem nacisku stosowanym przez skrajne ugrupowania. Jaką rolę
współcześnie może odegrać "polityka ulicy" - czy będzie wzmacniać tendencje antydemokratyczne, czy może raczej umożliwi pożądaną korektę zaburzonej europejskiej
demokracji?
A4.
ROLA
GRUP
INTERESU
W dr Jarosław
PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH UNII Warszawski)
EUROPEJSKIEJ
Filip
Czub
(Uniwersytet [email protected]
Strategicznym celem podjętej dyskusji w panelu będzie analiza problemu równowagi w dostępie do instytucji UE przez poszczególne grupy interesów, interesy grupowe oraz ich
możliwości wpływu na podejmowane decyzje polityczne, gospodarcze i społeczne w państwach Unii Europejskiej. Problem równowagi dotyczy możliwości prowadzania lobbingu
przez poszczególne rodzaje grup interesu w Unii Europejskiej i ich wpływu na osiągane rezultaty w kontekście reprezentowanych interesów przez te grupy interesu. Lobbing
społeczno-gospodarczy na poziomie europejskim jest kluczowym elementem artykułowania różnorodnych interesów i poszukiwania kompromisowych rozwiązań miedzy różnymi
grupami interesów a instytucjami UE oraz rządami poszczególnych państw członkowskich UE. Poszerzanie się zakresu regulacji oraz możliwości dostępu na poziomie krajowym
czy europejskim jak np. w ramach poszczególnych instytucji UE (KE, PE, Rady) oznacza wszelkie formy i sposoby komunikowania się oraz wymianę poglądów, stanowiąc
fundamentalny element funkcjonowania UE i jej struktur. Działalność lobbingowa jest procesem stałej interakcji zachodzącym miedzy grupami interesu w celu osiągniecia
porozumienia. Analiza problemu równowagi umożliwi zweryfikowanie rozbieżności w dostępie do poszczególnych instytucji krajowych i europejskich. Dostęp do informacji,
możliwości szerszej współpracy prowadzenia lobbingu w Unii Europejskiej ma kluczowe znaczenie dla artykulacji interesów grupowych przez poszczególne organizacje interesów.
Wpływa także na efektywność i skuteczność podejmowanych działań przez grupy interesu. Sytuacja braku proporcjonalnej równowagi w dostępie do poszczególnych instytucji
przez określone grupy interesu ma kluczowe znaczenie dla rozwoju Unii Europejskiej w szeroko rozumianym kontekście ekonomicznym, prawnym i społecznym. W związku z
powyższym celem panelu będzie podjęcie próby udzielenia odpowiedzi na m.in. następujące pytania badawcze: czy poszerzający się zakres problemu równowagi w dostępie do
poszczególnych instytucji przez różne grupy interesu funkcjonujące na poziomie Unii Europejskiej ma kluczowe znaczenie dla rozwoju lobbingu w UE? czy poszerzający się zakres
problemu równowagi w dostępie do poszczególnych instytucji UE przez różne grupy interesu funkcjonujące na poziomie Unii Europejskiej wpłynie na legislację i tworzone prawo
UE?
3
A5. TOŻSAMOŚĆ I POLITYKA
dr Anna M.
Warszawki)
Ostrowska
(Uniwersytet [email protected]
Badania rozlicznych wymiarów związku między tożsamością i polityką prezentują już ogromny dorobek. Europa zmienia się jednak gwałtownie a wraz z nią poglądy na znaczenie
obu tych pojęć i ich interakcje. W kontekście zmian zachodzących w krajach europejskich i Europie jako całości, wypracowanie nowych perspektyw wobec starszych akademickich
ujęć jest konieczne. W proponowanym panelu szczególna uwaga będzie poświęcona badaniu głębi i złożoności procesów kształtowania/pojawiania się tożsamości w Europie
widzianych z perspektywy różnych dyscyplin, szkół teoretycznych i badań empirycznych. W szczególności cenne będą badania, które rzucają światło na role odgrywane przez
społeczne, polityczne, artystyczne, religijne i ekonomiczne czynniki w procesie formowania tożsamości ujęte w bieżącym kontekście historycznym. Celem panelu jest
zaproponowanie odpowiedzi na kilka fundamentalnych pytań: Jaka jest relacja między polityka a tożsamością? Jak polityka kształtuje tożsamość? Czy tożsamość wpływa na
politykę? Czy grupy etniczne/narodowe utrzymują stabilną tożsamość? Czy ruchy społeczne artykułują nowe tożsamości? Jaka jest rola mediów w tej interakcji? Dla
uporządkowania problematyki proponujemy kilka tematów przewodnich: * Tożsamość polityczna a przynależność etniczna/narodowa; * Tożsamość i dyplomacja; * Struktury
polityczne/państwowe i ich wpływ na tożsamość; * Kultura polityczna i jej wpływ na formowanie tożsamości; * Edukacja/media w tworzeniu tożsamości; *
Powstawanie/wytwarzanie tożsamości (europejskiej, narodowej, etnicznej, transnarodowej); * Spadek i wzrost znaczenia tożsamości religijnych.
A6.
RELIGIJNO-IDEOLOGICZNY dr hab. Ryszard Michalak, prof. UZ [email protected];
[email protected]
KONFLIKT
O
PAŃSTWO
W
UNII (Uniwersytet Zielonogórski);
dr hab. Łukasz Młyńczyk (Uniwersytet
EUROPEJSKIEJ
Zielonogórski)
Calem dyskusji będzie obraz i model państwa w dzisiejszej Unii Europejskiej, które na poziomie oczekiwań, postulatów oraz działań politycznych sytuuje się między
ponadnarodowym wyobrażeniem o życzeniowej wspólnocie uniwersalnych wartości, bez uwzględniania tradycyjnych cech konstytuujących organizację polityczną w postaci
tożsamości religijnej, kulturowej czy etnicznej a państwem narodowym z silnie wyartykułowanymi więzami tożsamości etnicznej, religijnej i kulturowej. W oparciu o powyższe
wyodrębnienie chcemy przeanalizować takie zjawiska oraz postulaty badawcze jak: kwestia erozji państwa wyznaniowego; Islamizacja i deislamizacji państw w UE; wojna
cywilizacji i zderzenie cywilizacji w Europie; spór o status uniwersalnych wartości europejskich; prze-moc symboliczna i poprawność polityczna; asymilacja imigrantów i
uchodźców; alternatywa uniosceptyczna; dezintegracja europejska. Zagadnienia te stanowić będą wskaźniki oceny ewentualnych kierunków ewolucji modelu współczesnego
państwa w strukturze UE.
A7.
UNIA
EUROPEJSKA:
MIĘDZY dr hab. Bogusław Jagusiak, . prof. WAT [email protected]
WSPÓLNOTĄ
WARTOŚCI
A (Akademia im. Jakuba z Paradyża w
Gorzowie Wielkopolskim)
ROZBIEŻNOŚCIĄ INTERESÓW
Unia Europejska jest już nie tylko wspólnotą ekonomiczną, ale także wspólnotą polityczną o wyraźnie zarysowanej podbudowie aksjologicznej. Katalog wartości, na których opiera
się UE ewoluował wraz z rozwojem procesów integracyjnych, odzwierciedlając ich zakres oraz stanowiąc czynnik ich legitymizacji. Obecnie obejmuje on, zgodnie z art. 2 TUE,
godność osoby ludzkiej, wolność, demokrację, równość, zasadę państwa prawnego, poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Integracyjny walor
4
ujawnia się w stwierdzeniu, iż są one są „wspólne państwom członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności
oraz na równości kobiet i mężczyzn”. Dyskusja panelowa będzie stanowiła próbę oceny znaczenia wartości dla przebiegu procesów integracyjnych. Dyskutanci będą starali się
ocenić integracyjny walor tychże, zwłaszcza w świetle różnego sposobu ich rozumienia i stopnia przywiązania do nich w poszczególnych państwach członkowskich, a także
dostrzegalnej, szczególnie w kluczowych w ostatnich dla UE kwestiach, różnicy interesów państw członkowskich. Czy w tak zarysowanej perspektywie wartości są czynnikiem
pogłębiającym integrację, a interesy – powodującym dezintegrację? Czy jednak kwestii tych nie należy przeciwstawiać, bowiem w pragmatycznie orientowanych strukturach UE
niezakłócony przebieg procesów integracyjnych gwarantuje jedynie wspólnota interesów oparta na wspólnocie wartości? Odpowiedzi na te i inne pytania będę poszukiwali
uczestnicy panelu.
A8. EUROPEIZACJA KRAJOWYCH PARTII
POLITYCZNYCH
W
EUROPIE
ZACHODNIEJ I ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ
– TE SAME CZY INNE ŚCIEŻKI?
dr
Dominika
Mikucka-Wójtowicz [email protected];
(Uniwersytet
Warszawski); [email protected]
dr Justyna Miecznikowska (Uniwersytet
Warszawski)
Chociaż zarówno polityka na poziomie krajowym, jak i unijnym jest zdominowana przez partyjnych polityków, dopiero od niedawna zjawisko europeizacji krajowych ugrupowań
stanowi przedmiot głębszej naukowej refleksji. Samo zjawisko europeizacji partii możemy rozumieć jako dwutorowy proces. Z jednej strony wiąże się on ze zmianami środowiska
ich funkcjonowania, wynikającymi z postępującego procesu integracji europejskiej. Przy czym poza rzadkimi przypadkami bezpośrednich interwencji unijnych aktorów, ma on
raczej pośredni wpływ na partie. Zaś z drugiej ze współpracą krajowych formacji z transnarodowymi federacjami partii politycznych (europartiami), a w przypadku państw z
szeroko rozumianej Europy Środkowo-Wschodniej (EŚW) również z siostrzanymi formacjami z zachodniej części kontynentu, mającą bardziej zinstucjonalizowany i bezpośredni
charakter. Tym co łączy te dwa wymiary jest fakt, że oba mogą wpływać na zmiany programowe, organizacyjne i kulturowe w obrębie samych partii oraz zmiany formatu i
mechanizmów systemów partyjnych. Jednak na odpowiedzi krajowych ugrupowań mają wpływ nie tylko zewnętrzne impulsy do zmian, ale też czynniki wewnętrzne, i to zarówno
systemowe (np. w państwach z EŚW sposób erozji systemu komunistycznego oraz czas i sposób transformacji formacji komunistycznej, a w przypadku obu części Europy także
funkcjonująca w danym państwie konstelacja partii politycznych czy społeczne poparcie dla integracji), jak i wewnątrzpartyjne (zmiana lidera czy rządzącej frakcji). Początkowe
badania prowadzone w Europie Zachodniej generalnie potwierdziły konstatację Kennetha Jandy i Roberta Harmela, iż partie stanowią konserwatywne organizacje, które starają się
unikać zmian ze względu na ich koszty. Nieco większe oczekiwania formułowano pod adresem partii z EŚW, zakładając że z uwagi na niski stopień instytucjonalizacji tamtejsze
formacje będą na nie bardziej podatne. Jednak badania pokazały, że i w tym przypadku wpływ europeizacji jest raczej powierzchowny. Choć część badaczy podkreślała, iż proces
ów jest świeży oraz bynajmniej nie kończy się wraz z akcesją państw do Unii Europejskiej. Zatem zmiany mogą się jeszcze uwidocznić w przyszłości. Jedną, ale z pewnością nie
jedyną, z takich zmian widoczną w ostatnim okresie jest rozbudzenie „śpiącego olbrzyma eurosceptycyzmu” i wzrost popularności partii eurosceptycznych czy antyunijnych.
Chcemy, aby celem dyskusji było wzbudzenie refleksji nad odpowiedziami partii z obu stron kontynentu na proces europeizacji i wyzwania związane z przeciągającym się
kryzysem samej Unii.
5
Renata
Mieńkowska-Norkiene [email protected]
A9.
EFEKTYWNA
KOORDYNACJA dr
POLITYKI EUROPEJSKIEJ W PAŃSTWACH (Uniwersytet Warszawski)
CZŁONKOWSKICH – WARUNEK SINE QUA
NON UDANEJ MODERNIZACJI UE?
Unia Europejska boryka się w ostatnich latach (od 2008 r.) z następującymi po sobie falami kryzysów: finansowego, gospodarczego, migracyjnego, dotyczącego nacjonalistycznych
i nastrojów w państwach członkowskich. Wszystkie one przyczyniły się do najważniejszego z kryzysów – tożsamościowego. Działania antykryzysowe stanowią jednocześnie
element modernizacji UE, której instytucje muszą na nowo zdefiniować swoje role w kontekście, z jednej strony, efektywności, z drugiej jednak, demokratyczności, coraz bardziej
kwestionowanej przez państwa członkowskie, w których zaczynają coraz większy wpływ na władzę i dyskurs publiczny mieć partie antyeuropejskie. Jednym ze sposobów
modernizacji Unii Europejskiej może być bardziej efektywna koordynacja polityki europejskiej w państwach członkowskich, to znaczy zarówno lepiej uzgodnione w ramach
krajowych instytucji oraz skonsultowane ze społeczeństwem przygotowywanie stanowisk krajowych do instytucji UE, a także szybsze i lepiej dostosowane do krajowych warunków
wdrażanie europejskich polityk. Ponieważ w Unii Europejskiej właśnie następuje proces odwrotny, to znaczy instytucje UE, szczególnie te uwspólnotowione, ale także np. Rada,
procedują wiele aktów prawnych przy niewielkim udziale Parlamentu Europejskiego czy parlamentów państw członkowskich (choćby w ramach procedur komitetowych), właściwa
koordynacja i bardziej efektywny wpływ państw członkowskich na tworzenie europejskiego prawa mogą stanowić najważniejszy element modernizacji Unii Europejskiej w
kierunku akceptowalnym przez państwa członkowskie i , co ważne, odpowiadającym postulatom o zwiększeniu legitymacji demokratycznej UE. Koordynacja jest tu rozumiana
szeroko, jako uzgodnienia wszelkich decyzji znaczących dla UE, w których powinny i chcą uczestniczyć państwa członkowskie, w szczególności tych, które są istotne z
perspektywy ich polityk krajowych.
A10. DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA W Prof. dr hab. Magdalena Musiał-Karg [email protected]
(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w
ZMIENIAJĄCEJ SIĘ UNII EUROPEJSKIEJ
Poznaniu); dr hab. Elżbieta Kużelewska
(Uniwersytet w Białymstoku);
Panel ma na celu ukazanie relacji pomiędzy instytucjami demokracji bezpośredniej a procesem decyzyjnym w UE. Zamierzeniem uczestników panelu jest analiza stopnia
zaangażowania społecznego, częstotliwości odwołania się do głosowania ludowego zarówno w sprawach dotyczących szeroko pojętej integracji europejskiej, jak również w
sprawach wewnętrznych, które wywierają pośredni wpływ na środowisko europejskie. Przedmiotem dyskusji będzie także związek pomiędzy demokracją bezpośrednią a kryzysem
w UE. Udział w panelu zadeklarowali: dr hab. Magdalena Musiał-Karg, prof. UAM, dr hab. Małgorzata Podolak (UMCS), dr hab. Anna Pacześniak (UWr),
dr hab. Marta Witkowska (UW), dr Sylwia Mrozowska (UG).
6
Grupa B – Wpływ czynników społeczno-gospodarczych na państwa UE
B.1 EUROPA W DOBIE POKRYZYSOWEJ. dr hab. Maciej Walkowski, prof. UAM [email protected]
STRATEGIE
NA
RZECZ
WZROSTU (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w
Poznaniu)
GOSPODARCZEGO I ZATRUDNIENIA
Globalny kryzys finansowy 2008+ doprowadził do największego od ośmiu dekad wstrząsu w rozwoju gospodarki światowej, naznaczonego stagnacją i recesją, wyraźnie rosnącym
bezrobociem, szczególnie wśród ludzi młodych i w ślad za tym idącym niezadowoleniem społecznym i załamywaniem się solidaryzmu społecznego. Szok wywołany kryzysem z
2008 roku zapoczątkowanym w Stanach Zjednoczonych, w wyniku globalnych powiązań inwestycyjnych, handlowych i finansowych uderzył we wszystkie sektory gospodarki
europejskiej, powodując wyraźne tendencje recesyjne i stagnacyjne. Regionem świata, który obok Stanów Zjednoczonych najbardziej odczuł skutki kryzysu była bowiem właśnie
Europa, a szczególnie strefa euro w ramach Unii Europejskiej. Zintegrowana Europa w tej sytuacji pilnie potrzebowała więc kompleksowego planu pobudzenia rozwoju
gospodarczego, innowacyjności, poprawy zarządzania gospodarczego oraz nowej strategii walki z bezrobociem i wykluczeniem społecznym Przyjęta strategia oparta została na
kombinacji czynników prawnych, finansowych i ekonomiczno-społecznych powiązanych z realizacją trzech głównych priorytetów: skutecznej walki z kryzysem – jego
przyczynami i skutkami, poprawy funkcjonowania Jednolitego Rynku Wewnętrznego UE oraz wieloletniego planu poprawy konkurencyjności, przy zachowaniu zrównoważonego
ekonomicznie, równorzędnego społecznie i przyjaznego ekologicznie modelu rozwojowego Unii. Znalazła ona swój konkretny wyraz we wdrażaniu nowego modelu zarządzania
gospodarczego i finansowego w Europie oraz wieloletniego planu poprawy konkurencyjności opartych na konstrukcji zawierającej powiązane ze sobą elementy Paktu fiskalnego,
Semestru europejskiego, unii bankowej, pobudzenia Jednolitego Rynku, celów Strategii Europa 2020 i nowego Planu inwestycyjnego dla Europy autorstwa Przewodniczącego
Komisji Europejskiej J. C. Junckera wpisującego się w ogólną ideę reindustrializacji. Uczestnicy panelu zdiagnozują bieżącą sytuacje społeczno-gospodarczą w UE, ocenia ją,
snując prognozy dotyczące roli i miejsca Unii Europejskiej w gospodarce światowej. Szczególny nacisk położony zostanie na zmiany na europejskim rynku pracy, walkę z
wykluczeniem i prekaryzacją pracy, powiązaną z koniecznymi zmianami w sferze edukacji i innowacji
B2.
PAŃSTWA
UNII
EUROPEJSKIEJ dr Magdalena Tomala (Uniwersytet Jana [email protected]
WOBEC
KONCEPCJI Kochanowskiego w Kielcach)
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU
W 2010 r. Unia Europejska zidentyfikowała nowe mechanizmy stymulowania zrównoważonego rozwoju w kierunku gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów, bardziej
przyjaznej dla środowiska i bardziej konkurencyjnej. Ich wdrożeniu służyć ma siedem inicjatyw przewodnich: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki niskoemisyjnej, która
będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny; ochronę środowiska naturalnego, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i zapobieganie utracie bioróżnorodności;
wykorzystanie pierwszoplanowej pozycji Europy do opracowania nowych, przyjaznych dla środowiska technologii i metod produkcji; wprowadzenie efektywnych, inteligentnych
sieci energetycznych; wykorzystanie sieci obejmujących całą UE do zapewnienia dodatkowej przewagi rynkowej firmom europejskim (zwłaszcza małym przedsiębiorstwom
produkcyjnym); poprawienie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości.
7
Joanna
Kuczewska
(Uniwersytet [email protected]; [email protected]
B3.
KONSEKWENCJE
WYZWAŃ dr
GOSPODARCZYCH DLA UE I JEJ PAŃSTW Gdański); dr Joanna Stefaniak (Uniwersytet
Gdański)
CZŁONKOWSKICH
Ostatnie lata w okresie pokryzysowym to szczególna koncentracja działań Wspólnoty na sprawach polityczno-społecznych, z ograniczeniem uwagi poświęconej sferze rozwoju
gospodarczego. Dopiero od 2010 roku, za pośrednictwem raportu M. Montiego, sprawy gospodarcze ze szczególnym wskazaniem na efekty rynku wewnętrznego ponownie zostały
uznane za kluczowy i strategiczny interes Unii Europejskiej. Stąd też celem pojętej dyskusji i badań jest szeroko rozumiana analiza konsekwencji wyzwań gospodarczych dla UE i
jej państw członkowskich. Tematyka ta obejmuje funkcjonowanie i skutki czterech wolności jednolitego rynku oraz wspierających go polityk gospodarczych z punktu widzenia
całego ugrupowania lub jego poszczególnych państw członkowskich, m.in.: - funkcjonowanie swobód rynku wewnętrznego - strategia rozwoju rynku wewnętrznego przedsiębiorstwo na wspólnym rynku - makroekonomia gospodarki europejskiej - wyzwania polityk UE.
B4. WIELOWYMIAROWOŚĆ PROBLEMÓW dr hab. Renata Podgórzańska, prof. US [email protected]
(Uniwersytet Szczeciński)
SPOŁECZNYCH W UNII EUROPEJSKIEJ
Współcześnie o rozwoju Unii Europejskiej, jej roli i znaczeniu, sile oddziaływania na otoczenie zewnętrzne decyduje szereg zróżnicowanych czynników o politycznej, społecznej,
kulturowej i gospodarczej naturze. W panelu uwaga zostanie skoncentrowana na problemach społecznych, które przesadzają o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i co najważniejsze
o zdolności do reagowania i przeciwdziałania zagrożeniom rozwojowym. Co ważne mianem problemu społecznego, określa się zjawiska niekorzystne z punktu widzenia
funkcjonowania społeczności, w której występuje, oceniane przez tą zbiorowość jako zagrażające, szkodliwe, niepożądane, wskazane do wyeliminowania (ze względu na natężenie,
częstotliwość występowania, zasięg, charakter następstw). Z uwagi, iż katalog zjawisk, które ze względu na ich natężenie, charakter, skalę i konsekwencje uznać można za kategorię
problemu społecznego jest obszerny (obejmuje m.in. wojnę, przemoc, ubóstwo, nierówności społeczne, dyskryminację, masowe i długotrwałe bezrobocie, bezdomność, złe warunki
mieszkaniowe, złe warunki pracy, choroby cywilizacyjne, korupcję, przestępczość, prostytucję, analfabetyzm, niski poziom wykształcenia, marginalizację społeczną, wykluczenie,
niedemokratyczny system polityczny, naruszanie praw człowieka, niski poziom i dynamika wzrostu gospodarczego) analizie poddane zostaną w pierwszej kolejności te, które
bezpośrednio przekładają się na bezpieczeństwo państw i społeczeństw. Mając na uwadze zróżnicowany poziom rozwoju społeczno-gospodarczego państw członkowskich UE i tym
samym zróżnicowany charakter problemów społecznych analizie poddane zostaną m.in. problem bezrobocia w państwach członkowskich UE; problem ubóstwa i wykluczenia
społecznego; problemy demograficzne z perspektywy państw UE; problem dyskryminacji. Identyfikacja problemów społecznych, ich skali i charakteru, przyczyn i następstw
wymaga spojrzenia zarówno z perspektywy państw członkowskich, jak i UE. Dlatego też analiza problemów społecznych dotyczyć będzie zarówno poziomu ponadnarodowego, jak
i narodowego i lokalnego.
B.5 EKONOMICZNO-SPOŁECZNY WYMIAR dr Iwetta Andruszkiewicz (Uniwersytet im. [email protected]
PARTYCYPACJI
KOBIET
W
UNII Adama Mickiewicza w Poznaniu)
EUROPEJSKIEJ
Problematyka partycypacji kobiet w przestrzeni ekonomiczno-społecznej Unii Europejskiej cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Potwierdzeniem powyższego faktu jest
wzrastająca liczba badań dotyczących powyższego zagadnienia. Przedmiotem refleksji w trakcie panelu będzie próba odpowiedzi na pytanie : Jaka jest partycypacja polityczna,
społeczna i ekonomiczna kobiet w krajach Unii Europejskiej ? oraz jakie są uwarunkowania aktywności kobiet w powyższych obszarach?
8
B6.
POLITICAL
DIFFERENTIATED
EUROPE
ECONOMY
INTEGRATION
OF dr hab. Rafał Riedel, prof. UO (Uniwersytet [email protected]
IN Opolski)
Differentiated integration, as a scholarly concept, grew together with the real life increase in differentiation (opt-outs, exemptions, enhanced cooperation, constructive abstention,
special clauses, additional protocols, etc.). However in the last two decades, differentiation has been a dominant feature of European integration. It is argued that approximately half
of the EU policies are implemented in different ways. Undoubtedly studying differentiated integration contributes to the better and more refined theoretical and empirical
understanding of the European integration process as such. Differentiated integration can be best understood as the institutional response to the increasing heterogeneity of the
member states preferences and capacities resulting both from the widening and the deepening of the EU. The political idea of differentiated integration can be tracked back to the
famous Tindemans Report, whereas as a legal concept it appeared in the Single European Act. The academic debates on the topic find their roots in Dahrendorf’s formulation of
Europe a la carte. Already by the 1980s. scholars have identified several variations of differentiated integration and the scientific discourse has exploded ever since. From that
moment on many various conceptualisations can be traced in the literature, including flexible integration, multi-speed Europe, Europe as an empire, Europe of variable geometries,
concentric circles, hemispheres, etc. Yet differentiated integration is understudied in comparison with the huge literature on integration as a whole. The reason for it may be it has
been limited by an assumption that differentiated integration would erode over time. That member states would converge over time, the same variously applied policies would find
their cohesive end. This assumption was however challenged by the crisis. The new one suggests that we are heading towards some more diversified forms of integration. The idea
that differentiated integration amounts to little more than a process of convergence on similar outcomes at different speeds, seems increasingly questionable. Instead we observe a
growing consensus among the observers and analysts that differentiated integration is a permanent organizational principle of the EU. The need to manage divisions or
disagreements will no simply go away. There is many ways of analyzing this multifaceted phenomenon, from the analysis of the primary and secondary law, through multilateral
negotiations, up to the party politics in the domestic contexts. It can be studied as a phenomenon, concept, process or as a system. The complexity and plurality of approaches is
justified by the very nature of differentiated integration. Scholars interested in this phenomenon are invited to contribute to the on-going debate about one of the most important
dynamics of the European integration process.
9
Grupa C – Kryzys oraz wyzwania dla UE i jej państw członkowskich
C1. KRAJOBRAZ MIGRACYJNY EUROPY
dr Michał Nowosielski (Instytut Zachodni)
[email protected]
Ostatnie lata przyniosły dwa wydarzenia/procesy , które mogą na trwale zredefiniować krajobraz migracyjny Europy.
Pierwszym z nich jest kryzys uchodźczy, który nie tylko wiązał się z pojawieniem się w Europie nowej dużej fali migrantów, ale także zachwiał spójnością europejskiej polityki
migracyjnej. Napływ uchodźców powoduje także konieczność redefinicji polityk integracyjnych w krajach, które wzięły na siebie ciężar przyjęcia większych kwot uchodźców.
Drugim jest wynik referendum na temat członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej. Perspektywa Brexitu niesie za sobą poważne konsekwencje nie tylko dla migrantów –
mobilnych obywateli UE mieszkających i pracujących w Wielkiej Brytanii, ale może także na zasadzie efektu domina przyczynić się do stopniowego załamania się całego
europejskiego systemu mobilności poprzez stopniowe ograniczanie swobody przepływu pracowników zgodnie z postulatami europejskich populistów .
Do uczestnictwa w panelu zapraszamy badaczy zainteresowanych obserwacją i przewidywaniem konsekwencji dla europejskich polityk migracyjnych zarówno kryzysu
uchodźczego, jak i Brexitu.
Szczegółowe tematy wystąpień mogą oscylować wokół następujących obszarów tematycznych:
1. Konsekwencje Brexitu dla sytuacji migrantów z nowych państw członkowskich UE;
2. Ograniczanie swobody przepływu pracowników w dyskursie politycznym w krajach członkowskich UE;
3. Nowa „Fortress Europe”? - polityczne i instytucjonalne odpowiedzi na napływ uchodźców z perspektywy UE i państw członkowskich;
4.”Wir schaffen das!” - wpływ kryzysu uchodźczego na polityki integracyjne państw członkowskich;
5. Społeczeństwo obywatelskie wobec przemian europejskiego krajobrazu migracyjnego.
C2.
UNIA
EUROPEJSKA
NA prof. dr hab. Janusz Węc (Uniwersytet [email protected]; [email protected]
HISTORYCZNYM ZAKRĘCIE. BIEŻĄCE Jagielloński); prof. dr hab. Mieczysław
WYZWANIA
I
PERSPEKTYWY
ICH Stolarczyk (Uniwersytet Śląski)
PRZEZWYCIĘŻANIA
W ostatnich latach Unia Europejska znalazła się na historycznym zakręcie z powodu kumulacji kilku kryzysów. Mogą one nawet uruchomić proces jej dezintegracji. Są to m.in.:
kryzys strefy euro, kryzys migracyjny, kryzys demokratyczny, kryzys aksjologiczny i kryzys tożsamościowy. Celem panelu jest przedstawienie scenariuszy przezwyciężenia tychże
kryzysów. Cel ten opiera się na założeniu, że Unii Europejskiej nie grozi rozpad, lecz raczej jeszcze mocniejszy niż dotąd podział na Unię dwóch lub nawet kilku prędkości
integracyjnych.
10
C3. UCHODŹCY, MIGRANCI I AZYLANCI:
RENACJONALIZACJA POLITYK PAŃSTW
CZŁONKOWSKICH
UE
W
OBLICZU
KRYZYSU MIGRACYJNEGO 2015-2016
dr hab. Paweł Turczyński prof. UWr [email protected]
(Uniwersytet Wrocławski); dr Maciej Cesarz
(Uniwersytet Wrocławski); dr Joanna
Dyduch (Uniwersytet Wrocławski); dr Anna
Kosińska (Katolicki Uniwersytet Lubelski);
dr Anna Szachoń-Pszenny (Katolicki
Uniwersytet Lubelski),
Kryzys migracyjny, który nasilił się w I połowie 2015 r., obnażył liczne słabości UE i jej mechanizmów zarządzania zewnętrznymi granicami Strefy Schengen. Za podstawową
słabość uznać można jednak wzajemny brak solidarności państw UE, przejawiający się w sabotowaniu wspólnej polityki dla partykularnych celów. Niektóre państwa przepuszczały
migrantów przez swoje terytoria, zakładając, że nie one będą musiały ich ostatecznie gościć, inne domagały się uznania za uchodźcę (wraz z adekwatnymi przywilejami) każdego
migranta, jeszcze inne domagały się „przymusowej relokacji”. Dodatkowo okazało się, że wśród przybywających do UE migrantów oprócz autentycznych uciekinierów są też osoby
stwarzające zagrożenie, a nawet członkowie grup terrorystycznych, planujący ataki na Europejczyków. Celem organizatorów panelu, który odbywałby się na forum II
Ogólnopolskiego Kongresu Europeistyki pod koniec września 2017 r. byłoby wskazanie, jakie wnioski wyciągnęły państwa UE z wydarzeń sprzed dwóch lat. Odpowiedź na
podstawowe pytanie – czy kryzys wzmocnił spoistość UE czy też ją osłabił - jest truizmem, dlatego proponujemy analizę następujących zagadnień szczegółowych: * Na ile kryzys
migracyjny wzmocnił postawy eurosceptyczne w społeczeństwach europejskich? * Na ile kryzys uzależnił UE od aktorów zewnętrznych (w szczególności Turcji)? * Czy UE,
korzystając z już posiadanego instrumentarium wprowadziła w ciągu 2 lat skuteczne mechanizmy chroniące bezpieczeństwo w państwach członkowskich? * Jakimi środkami UE i
jej państwa członkowskie mogą w przyszłości kontrolować migrację na swoje terytorium? * Jak ewoluować będzie wobec aktualnych wyzwań prawny reżim chroniący obszar
Schengen? * Według jakich kryteriów może się obecnie „rozwarstwić” UE?
C4.
PERSPEKTYWY
WIELKIEJ
BRYTANII
EUROPEJSKĄ
STOSUNKÓW dr Bartłomiej H. Toszek (Uniwersytet [email protected]
Z
UNIĄ Szczeciński)
Niespodziewany rezultat referendum w sprawie Brexitu zapoczątkował dyskusję o perspektywach relacji brytyjsko-europejskich. Celem panelu jest zaprezentowanie i
przedyskutowanie najważniejszych i najbardziej prawdopodobnych formuł stosunków Wielkiej Brytanii z Unią Europejską w najbliższej i dłuższej perspektywie.
C5.
DECENTRALIZACJA
WOBEC dr Tomasz
DEZINTEGRACJI. RUCHY REGIONALNE W Szczeciński)
EUROPIE W CZASACH KRYZYSU UNII
EUROPEJSKIEJ
Czapiewski
(Uniwersytet [email protected]
Z perspektywy ruchów regionalnych integracja europejska postrzegana była często jako sprzymierzeniec w podważaniu pojęć leżących u podstaw nowoczesnego państwa -
11
suwerenności, terytorium czy narodowości. Pozwalała też zbudować nową, atrakcyjną wizję przyszłości – mieszczącą się pomiędzy secesją a zwykłą decentralizacją. Nie ma
wątpliwości, że dla wielu z tych ruchów integracja europejska stanowiła proces użyteczny, który pozwalał na wzmocnienie zakresu oddziaływania, choć jednocześnie redefiniując
jego postulaty. Podstawowym celem panelu jest znalezienie odpowiedzi na pytanie o sytuację i postawę tych ruchów wobec zdarzeń i procesów, które nazywane są przez niektórych
kryzysem Unii Europejskiej czy zapoczątkowaniem dezintegracji europejskiej. Wśród tych zdarzeń i procesów należy na pewno wymienić referendum w sprawie Brexitu i
równoczesny wzrost popularności oraz poprawę wyników wyborczych partii populistycznych, które w swoim apelu programowym zawierają hasła antyunijne
C6. PERSPEKTYWY UNII EUROPEJSKIEJ prof.. dr hab. Józef M. Fiszer (Polska [email protected]
PO BREXICIE I JEJ ROLA W NOWYM Akademia Nauk)
ŁADZIE GLOBALNYM
Celem panelu jest analiza pozytywnych i negatywnych skutków Brexitu dla Unii Europejskiej dziś i w przyszłości (w perspektywie 10-15 lat) oraz jej roli w zmieniającym się ładzie
globalnym. Spróbujemy zdiagnozować przyczyny i skutki Brexitu dla UE i powstającego dziś nowego systemu międzynarodowego, a także zidentyfikować stojące przed nim
wyzwania i zadania. Ponadto celem panelu jest próba odpowiedzi na wiele pytań i wątpliwości, które rodzi Brexit, m. in.: czy i jak Brexit wpłynie na pozycję i rolę państw
członkowskich w Unii Europejskiej i ewolucję jej systemu politycznego?; czy UE pozostanie spójną organizacją, zdolną do kontynuowania integracji Europy i umacniania jej roli w
nowym porządku globalnym? Czy UE grozi rozpad, a Europie dezintegracja lub zróżnicowana integracja? Jakie należy podjąć działania modernizacyjne po Brexicie, aby wzmocnić
system UE i zatrzymać procesy dezintegracyjne oraz zapobiec rozpadowi EU? Tezą główną panelu jest konstatacja, ze Brexit stanowić będzie cezurę nie tylko w historii UE, ale
również Europy i nie pozostanie bez wpływu na ich miejsce i role w przyszłym ładzie globalnym. Przedstawione i omówione zostaną wariantowe (potencjalne) scenariusze dalszych
losów UE w kontekście Brexitu oraz jej roli na świecie. Postawione pytania badawcze, przyjęta metodologia i zadania pozwolą spojrzeć krytycznie na UE i wskazać przyczyny jej
obecnych problemów (kryzysów). Ponadto pozwolą wykreować koncepcję, w ramach której przyjęte zostaną określone zalecenia oraz strategie dla UE po Brexicie i jej państw
członkowskich, w tym także dla Polski.
C7.
KRYZYS
MIGRACYJNY
JAKO dr Jolanta Szymańska (Polski Instytut Spraw [email protected]
Uniwersytet
Jana
WYZWANIE DLA UE ORAZ PAŃSTW Międzynarodowych/
Kochanowskiego)
CZŁONKOWSKICH
Kryzys uchodźczo-migracyjny, który przybrał na sile w 2015 r., stał się jednym z najpoważniejszych wyzwań dla Unii Europejskiej oraz państw członkowskich. Kryzys nie tylko
obnażył bowiem dotychczasowe słabości polityki migracyjnej i systemu ochrony granic UE. Wraz z jego rozwojem zaczęły być też kwestionowane fundamentalne zasady, na
których opierał się dotąd projekt europejski. Na fali antyimigranckich nastrojów w siłę urosły populistyczne ugrupowania, podważające istnienie Unii Europejskiej. Tym samym
poszukiwanie skutecznych rozwiązań w obszarze migracji, stało się kluczowe dla przyszłości całej organizacji. Celem panelu jest dyskusja nad doświadczeniami uchodźczymi
państw członkowskich, ich politykami migracyjnymi i azylowymi, a także debata o unijnej strategii wobec kryzysu uchodźczo-migracyjnego i reakcji poszczególnych państw na
wyzwania migracyjne na Starym Kontynencie. Debata zmierzać będzie do wypracowania rekomendacji dotyczących dalszego kierunku rozwoju polityki migracyjnej UE. Panel jest
okazją do zaprezentowania wniosków zawartych w wieloautorskiej monografii pt. „Uchodźcy w Europie - uwarunkowania, istota, następstwa” pod redakcją K.A. Wojtaszczyka i J.
Szymańskiej. Książka to ogólnopolskie przedsięwzięcie naukowe zainicjowane w Instytucie Europeistyki UW, w które zaangażowali się badacze reprezentujący różne obszary
nauki, a także praktycy na co dzień zajmujący się problematyką migracji i uchodźstwa.
12
C8. UNIA EUROPEJSKA W OBLICZU dr Aleksandra Borowicz (Uniwersytet [email protected]
PROCESÓW
DEZINTEGRACJI
– Gdański, Polskie Stowarzyszenie Badań
Wspólnoty Europejskiej)
WYZWANIE DLA POLSKI
Unia Europejska staje w obliczu wielu wyzwań, które w znacznej mierze są konsekwencją narastających nastrojów nacjonalistycznych. Decyzja Wielkiej Brytanii o opuszczeniu
UE, ale również zagrożenie podobnym scenariuszem w Holandii jest jednym z największych wyzwań dla państw członkowskich. Odnosi się to zarówno do efektów w płaszczyźnie
politycznej, ekonomicznej i społecznej, co będzie miało konsekwencje dla przyszłego kształtu i formuły UE. Dotychczasowe doświadczenia Unii Europejskiej z wychodzenia z
kryzysów pokazują, że za każdym razem stawała się silniejsza. Jednak, tym razem możemy mieć do czynienia z odmienną sytuacją. Te fakty istotnie wpłyną na pozycję takich
krajów jak Polska nie tylko w Europie, ale również w świecie. Udział w panelu przedstawiciele 3 wiodących ośrodków badawczych w Polsce w obszarze integracji europejskiej: 1.
dr hab. Małgorzata Dziembała, prof. UE (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, PECSA) 2. dr Agnieszka Kłos (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, PECSA), 3. dr Maciej
Krzemiński (Uniwersytet Gdański, PECSA) 4. dr hab. Magdalena Proczek, prof. SGH (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, PECSA) 5. mgr Ewa Osuch-Rak (Szkoła Główna
Handlowa w Warszawie, PECSA), 6. dr Aleksandra Borowicz (Uniwersytet Gdański, PECSA).
C.9
WYZWANIA
DLA
STRATEGII
GLOBALNEJ UNII EUROPEJSKIEJ WOBEC
PROCESÓW
INTEGRACYJNYCH
I
DEZINTEGRACYJNYCH
dr Beata Piskorska (Katolicki Uniwersytet [email protected];
Lubelski);
[email protected]
dr Paweł Olszewski (Polska Akademia
Nauk)
Panel zatytułowany „Wyzwania dla Strategii Globalnej Unii Europejskiej wobec procesów integracyjnych i dezintegracyjnych” jest próbą przeprowadzenia analizy zmian
zachodzących w funkcjonowaniu Unii Europejskiej wobec nasilających się procesów powrotu do polityki państw narodowych, nacjonalizmu, ksenofobii i renacjonalizacji polityk
zagranicznych państw członkowskich. Odnosi się do Brexitu, wyborów w państwach członkowskich i skomplikowanej sytuacji zewnętrznej zarówno w najbliższym jak i dalszym
sąsiedztwie. Założeniem niniejszego panelu jest odpowiedź na pytanie: „Czy nowa Globalna Strategia Unii Europejskiej” jest realna do wdrożenia i czy Unia jest w stanie nadal
funkcjonować jako całość w procesie kształtowania nowego ładu międzynarodowego? Panel obecnie składa się z następujących prelegentów / dyskutantów: 1. dr hab. Joanna
Starzyk-Sulejewska (UW) 2. dr Anna Skolimowska (UKSW), 3. dr Paweł Olszewski (Uczelnia Łazarskiego), 4. dr Adrian Chojan (ISP PAN) 5. dr Beata Piskorska (KUL) 6. dr
Filip Tereszkiewicz (Uniwersytet Opolski).
C10. UNIA EUROPEJSKA MIĘDZY DOBREM dr hab. Zbigniew B. Rudnicki, prof. UP [email protected]
WSPÓLNYM
A
INTERESAMI (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie)
PARTYKULARNYMI
Począwszy od kryzysu finansowego 2008 r. w UE narasta konflikt interesów, który prowadzi do powstania podziałów wewnętrznych i grozi dezintegracją. Celem panelu jest
zidentyfikowanie głębszych źródeł narastających podziałów i wynikających z nich zagrożeń dla utrzymania i dalszego rozwoju Unii. Stronami konfliktu są w skali makro UE i
państwa członkowskie; w skali mezo państwa starej i nowej UE, w skali mikro partie polityczne i inne grupy interesu. Panel powinien m.in. dać odpowiedź na pytanie jaką rolę w
mnożących się problemach w zarządzaniu UE odgrywa aktualna konstrukcja europejska a w jakim stopniu są one efektem gry sił na arenie międzynarodowej, której jednym z celów
13
jest doprowadzenie do rozpadu Unii.
C11. UNIA GOSPODARCZA I WALUTOWA prof. dr hab. Artur Nowak-Far (Szkoła [email protected]
Główna Handlowa w Warszawie)
PO BREKSICIE
Panel zajmie się zagadnieniem wpływu Breksitu na kształt i funkcjonowanie Unii Gospodarczej i Walutowej UE.
C12.
STREFA
SCHENGEN
W
UNII dr Monika Trojanowska-Strzęboszewska [email protected]
Kardynała
Stefana
EUROPEJSKIEJ
–
PRZESZŁOŚĆ, (Uniwersytet
Wyszyńskiego w Warszawie)
TERAŹNIEJSZOŚĆ, PRZYSZŁOŚĆ
Przedmiotem rozważań podczas panelu będą kwestie dotychczasowego funkcjonowania, aktualnie wprowadzanych modyfikacji oraz dalszych projektowanych zmian w
funkcjonowaniu strefy Schengen w ramach UE. Szczególny nacisk położony zostanie na analizy strefy Schengen w perspektywie politycznej i społecznej. Zapraszam do zgłaszania
wystąpień rozważających te zagadnienia w kontekście: - modelu politycznego Unii Europejskiej, w tym napięć między czynnikami o charakterze państwowocentrycznym i
ponadnarodowym, - spójności europejskich polityk w Obszarze Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości UE, - zasady solidarności państw członkowskich w UE, - napięć i
kryzysów politycznych w UE, - napływu uchodźców i imigrantów do UE, - odradzającej się roli granic zewnętrznych w Europie, w tym granic międzypaństwowych.
C13. STATUS OBYWATELA MIGRUJĄCEGO dr Edyta Krzysztofik (Katolicki Uniwersytet [email protected]
Lubelski)
W UE
Tematyka panelu koncentruje się wokół problemu obywatelstwa unijnego, swobodnego przepływu osób oraz ograniczeń wskazanej swobody. Podjęte zostaną również zagadnienia
dotyczące praw i obowiązków obywatela migrującego wobec państwa przyjmującego, jak również problem powrotu do państwa pochodzenia. W panelu zadeklarowali udział: dr
hab. Piotr Steczkowski (prof. URZ), dr hab. Elżbieta Szczot (prof. KUL), dr Ewa Tuora-Schwierskott (Geschäftsführerin und Schatzmeister Deutsch-Polnische Juristen-Vereinigung
e.V), dr Michał Chajda (Wyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-Białej), dr Piotr Kasprzyk (Instytut Naukowy im . Prof. Józefa Litwina).
C14.
POSZUKUJĄC
INTERPRETACJI dr Tomasz
BREXITU. PRZYCZYNY, PRZEBIEG I Szczeciński)
SKUTKI ZJAWISKA
Czapiewski
(Uniwersytet [email protected]
Przedmiotem panelu jest analiza Brexitu - bez wątpienia jednego z najważniejszych wydarzeń w historii współczesnej integracji europejskiej. Prawdopodobnie właściwsze jest
mówienie o procesie niż wydarzeniu, jednostkowy i ograniczony czasowo charakter miało tylko brytyjskie referendum. Do jego przeprowadzenia i ostatecznego rezultatu
przyczyniły się procesy o wieloletnim charakterze, wiadome jest też, że wyjście z UE będzie długotrwałe i wieloetapowe. Brexit w ramach niniejszego panelu jest więc rozumiany
szeroko - jako rezultat złożonych procesów społeczno-politycznych, jako referendum wraz z towarzyszącą mu kampanią polityczną, a także poreferendalny proces negocjacji i ich
zwieńczenie w postaci opuszczenia UE.
14
Grupa D – Relacje Unii Europejskiej z otoczeniem międzynarodowym
Łukasz
D1. EUROPEJSKA PRZESZŁOŚĆ I CHIŃSKA dr
PRZYSZŁOŚĆ?
UE-CHRL
W Warszawski)
KSZTAŁTOWANIU NOWEGO PORZĄDKU
MIĘDZYNARODOWEGO
Zamęcki
(Uniwersytet [email protected]
Prowokacyjnie sformułowany tytuł panelu zachęcić ma do dyskusji na temat przyszłości UE w redefiniowanym porządku międzynarodowym i roli ChRL w tym porządku.
Organizatorzy panelu nie oczekują sztampowych odpowiedzi na zdefiniowany problem – mile widziana jest debata dot. zarówno optymistycznej, jak i pesymistycznej
przyszłości UE i ChRL w zaproponowanym kontekście. Panel otwarty jest na szeroko rozumianą problematykę relacji UE-ChRL w płaszczyznach politycznych,
ekonomicznych i społecznych oraz znaczenia tych relacji (i inicjatyw podejmowanych w ramach tych relacji, np. nowego jedwabnego szlaku) dla współczesnych stosunków
międzynarodowych.
D2. EUROPEJSKA SŁUŻBA DZIAŁAŃ
ZEWNĘTRZNYCH
–
MIĘDZY
OCZEKIWANIAMI A RZECZYWISTOŚCIĄ.
BILANS DZIAŁALNOŚCI
dr Monika Sus (European University [email protected],
Institute/Hertie School of Governance); [email protected]
dr Filip Tereszkiewicz (Politechnika
Opolska)
Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ), która rozpoczęła swoją działalność operacyjną w styczniu 2011 r. jest efektem wieloletnich negocjacji zarówno między
poszczególnymi państwami członkowskimi, jak i między instytucjami europejskimi. W efekcie, powstała instytucja o charakterze sui generis, mająca charakter hybrydowy.
Jej zadaniem jest koordynacja różnych elementów szeroko pojętych relacji zewnętrznych Unii Europejskiej i zwiększenie spójności UE jako aktora na scenie
międzynarodowej. Po ponad sześciu latach działalności ESDZ, na której czele stoi Wysoki Przedstawiciel do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, przyszedł czas
na zastanowienie się, na ile instytucja ta spełnia powierzone jej zadania i jakie trudności napotyka w realizacji swojego mandatu. Organizatorzy panelu zachęcają do
zgłaszania referatów obejmujących badania działalności ESDZ wobec krajów trzecich, jej relacji z państwami członkowskimi i instytucjami europejskimi oraz analizę
funkcjonowania unijnej dyplomacji jako biurokracji hybrydowej.
D3. POLITYKA UNII
WOBEC
PAŃSTW
POŁUDNIOWEGO
EUROPEJSKIEJ dr hab. Józef Tymanowski, Prof. UW [email protected]
KAUKAZU (Uniwersytet Warszawski);
Mgr Paweł Stawarz
Region Kaukazu Południowego ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej – umożliwia dywersyfikację dostaw gazu ziemnego i ropy
naftowej, a przez to uniezależnienie pod tym względem (zwłaszcza w przypadku gazu ziemnego) od Federacji Rosyjskiej. Poprzez Morze Czarne sąsiaduje z Unią, przez co
kwestia jego stabilności jest dla tej organizacji międzynarodowej i jej członków bardzo istotna. Biorąc pod uwagę ostatnie działania Rosji, należy uznać, że polityka UE
wobec Armenii, Azerbejdżanu i Gruzji jest jednym z najważniejszych elementów zapewnienia jej bezpieczeństwa (zwłaszcza w aspekcie energetycznym) i rozwoju. W
15
związku ze wskazanymi faktami, wydaje się, że analiza dotychczasowych działań UE w omawianym względzie oraz warianty jej aktywności w przyszłości byłyby istotnym
elementem rozważań podczas obrad w ramach II Ogólnopolskiego Kongresu Europeistyki.
hab.
Grzegorz
D4. PAŃSTWA UNII EUROPEJSKIEJ W dr
OPERACJACH POKOJOWYCH – BILANS (Uniwersytet Szczeciński)
ZYSKÓW, STRAT, PERSPEKTYWY
Ciechanowski [email protected]
Państwa Unii Europejskiej mają bogate tradycje uczestnictwa oddziałów wojskowych i policyjnych w misjach pokojowych, operacjach stabilizacyjnych i sojuszniczych
prowadzanych nie tylko pod sztandarem sił EUFOR, ale również, jeszcze przed powstaniem UE, pod flagą ONZ, NATO czy w operacjach realizowanych przez formacje
alianckie. Co więcej, doświadczenia gromadzone podczas prowadzenia tego typu przedsięwzięć procentują efektywnością funkcjonowania sił EUFOR w misjach
realizowanych na całym świecie. Aktywność państw UE wyrażana na tym polu, w tym otwartość na współpracę z innymi organizacjami regionalnymi, stanowi niejako
kwintesencję polityki bezpieczeństwa realizowaną przez poszczególne kraje. W tym panelu proponuję przeprowadzenie tak właśnie szeroko rozumianego przedstawienia
zagadnienia, którego jednym z najważniejszych, ale nie jedynym elementem, będzie analiza aktywności państw UE w operacjach sił EUFOR: zysków, strat i perspektyw tych
wysiłków,
D5. PROBLEMY PAŃSTW BAŁKANÓW dr hab. Renata Podgórzańska, prof. US [email protected]
ZACHODNICH W XXI WIEKU. MIĘDZY (Uniwersytet Szczeciński)
DESTABILIZACJĄ A INTEGRACJĄ
W panelu podjęta zostanie dyskusja dotycząca aktualnych problemów determinujących rozwój i stabilizację polityczną regionu Bałkanów Zachodnich. Istotnym elementem
będzie także ustalenie ich wpływu na proces jego integracji z Unią Europejską. Na tym tle pojawiają się pytania o aktualne wyzwania dla procesu integracji na Bałkanach i
czynniki determinujące dynamikę zbliżenia regionu z UE. Co istotne, obawy o szanse akcesji kolejnych państw Bałkanów Zachodnich determinowane są przez wiele
czynników. Część z nich ma charakter zewnętrzny, jak chociażby istotne osłabienie tempa rozszerzenia, część zaś ma charakter wewnętrzny i związany jest z przebiegiem
procesów dostosowawczych w poszczególnych państwach regionu. Ponad dwie dekady jakie upłynęły od początku procesu dekompozycji federacji jugosłowiańskiej, to dla
poszczególnych państw Bałkanów Zachodnich czas zmagań ze spuścizną postkomunistyczną, działań na rzecz umacniania niezależności i integralności terytorialnej oraz
budowania własnej pozycji w stosunkach międzynarodowych. Skala i charakter wyzwań jakie wiążą się z transformacją bałkańskiej rzeczywistości wymagają wielu
przedsięwzięć, zarówno na płaszczyźnie politycznej, jak gospodarczej i społecznej. Pomimo rzeczywistych postępów części państw regionu w wypełnianiu warunków
przyszłego członkostwa UE (co znajduje odzwierciedlenie w kolejnych fazach zbliżania ze strukturami unijnej współpracy), istnieje szereg obszarów, w których Unia od lat
odnotowuje widoczne spowolnienie lub brak postępu. Stanowią one zarazem asumpt dla polityków z Brukseli do formułowania krytycznych uwag na temat możliwości
akcesyjnych i zdolności niektórych państw regionu do implementacji unijnych reguł.
Uwarunkowania i trudności procesu akcesyjnego Bałkanów Zachodnich z UE to tylko jeden z problemów badawczych, któremu dedykowany jest panel. Dodatkowo analizie
zostaną poddane takie zagadnienia jak: 1. Sytuacja polityczna w państwach regionu w u schyłku XX i na przestrzeni XXI wieku; 2. Bałkany Zachodnie a problem
bezpieczeństwa w Europie (przestępczość zorganizowana, terroryzm islamski, współpraca militarna między NATO a poszczególnymi państwami regionu); 3. Problem
uchodźców w poszczególnych państwach Bałkanów Zachodnich (uchodźcy wewnętrzni i pochodzący spoza regionu); 4. Problemy wewnętrzne (problem korupcji, lokalne
16
nacjonalizmy i separatyzmy, ogniska potencjalnych konfliktów, problem martyrologii i pamięci historycznej, ewolucja ról społecznych i kwestia kobieca) 5. Rola i znaczenie
Bałkanów Zachodnich na arenie międzynarodowej (różne aspekty polityki mocarstw wobec tego regionu, współpraca między państwami postjugosłowiańskimi, kwestia
albańska w regionie i w państwach ościennych).
Magdalena
D6. UNIA EUROPEJSKA JAKO AKTOR dr
REGIONALNY
KU
REDEFINICJI Jagielloński)
ZAANGAŻOWANIA UE W NAJBLIŻSZYM
SĄSIEDZTWIE
Góra
(Uniwersytet [email protected]
Najbliższe otoczenie Unii Europejskiej (UE) targane jest w ostatnich latach konfliktami, które mają istotny wpływ na poziom bezpieczeństwa UE. Problemy narastają
zarówno w obszarze basenu Morza Śródziemnego, gdzie od wybuchu Arabskiej Wiosny mamy do czynienia z pogłębiającą się destabilizacją, jak również w Europie
Wschodniej, gdzie istotnym czynnikiem destabilizacyjnym jest polityka Federacji Rosyjskiej. UE w ostatniej dekadzie rozwija swoje zaangażowanie w tych regionach
poprzez takie instrumenty jak Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa (WPZiB) oraz Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony (WZBiO), ale także Europejska
Polityka Sąsiedztwa (EPS) i polityka rozszerzenia UE. Polityki te stanowią główne płaszczyzny oddziaływania UE na jej najbliższe otoczenie. Wszystkie z nich stoją przed
poważnymi wyzwaniami i koniecznością redefinicji unijnego zaangażowania. Najlepszym przykładem jest przegląd EPS zorganizowany przez Komisję Europejską w 2015
roku, którego celem było przygotowanie kolejnej już reformy tej polityki. Głównym celem proponowanego panelu jest dyskusja nad kierunkami zaangażowania unijnego w
jej najbliższym otoczeniu i ich zmianą. Po drugie, interesuje nas dyskusja nad głównymi aspektami kontestacji tych unijnych polityk w UE i to, w jaki sposób aktorzy
polityczni w UE (na poziomie narodowym i /lub europejskim) definiują i uzasadniają konieczność zmian we wskazanych obszarach. Proponowane referaty: dr hab. Tomasz
Stępniewski (Katolicki Uniwersytet Lubelski) Tytuł referatu: Partnerstwo Wschodnie Unii Europejskiej: w poszukiwaniu modus operandi; dr Magdalena Góra, mgr Marcin
Zubek (Uniwersytet Jagielloński) Tytuł referatu: Redefinicja zaangażowania UE w konfliktach w najbliższym otoczeniu w debatach Parlamentu Europejskiego;. dr Monika
Sus (European University Institute, Florence & Hertie School of Governance, Berlin) Tytuł referatu: Strategia Globalna Unii Europejskiej – Zmiana oddziaływania UE w
sąsiedztwie czy business as usual?; dr Natasza Styczyńska (Uniwersytet Jagielloński) Tytuł referatu: Debata na temat polityki rozszerzenia UE względem Turcji w dyskursie
polskich partii politycznych
17
D7. PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE UE A dr Kamil Zajączkowski
SPÓJNOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ STOSUNKÓW Warszawski)
ZEWNĘTRZNYCH UE
(Uniwersytet [email protected]
W wymiarze strukturalno-ustrojowym Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) zawiera część piątą „Działania zewnętrzne Unii”, która konsoliduje
dotychczasowe postanowienia regulujące stosunki zewnętrzne, m.in. WPH, umowy międzynarodowe UE, członkostwo w organizacjach międzynarodowych oraz pomoc
rozwojową. Jednocześnie w traktacie lizbońskim potwierdzono znaczenie zasad spójności, komplementarności i koordynacji w polityce zewnętrznej (por. art. 21 ust. 3
Traktatu o UE). Państwa członkowskie – mimo odpowiednich zapisów – odnoszą się z dużym sceptycyzmem do ściślejszej koordynacji działalności w zakresie polityki
zewnętrznej. W ocenach skuteczności polityki zewnętrznej wskazuje się także brak spójności między realizowanymi poszczególnymi politykami UE. Ponadto należy
wskazać na silną dychotomię między zewnętrznymi stosunkami ekonomicznymi UE a WPZiB (WPBiO). Tym bardziej, iż WPZiB jest nadal objęta współpracą
międzyrządową. O specyfice WPZiB świadczy także fakt, że została umiejscowiona w TUE (art. 24), a nie w TFUE, czyli tam, gdzie pozostałe zewnętrzne polityki unijne.
Unia podejmuje próby całościowego podejścia (comprehensive approach) w stosunkach zewnętrznych. Na przykład dostrzega się ścisłą zależność między bezpieczeństwem a
rozwojem tzw. security-developmnet nexus, bezpieczeństwem a handlem, bezpieczeństwem a zmianami klimatu. Wciąż jednak dominuje podejście mające charakter
piecemeal approach niż całościowej strategii. Sama Unia przyznaje w jednym z komunikatów, że „[…] musi obecnie dokonać dalszych usprawnień i bardziej konsekwentnie
stosować kompleksowe podejście jako przewodnią zasadę działań zewnętrznych i polityki zewnętrznej”. Celem panelu będzie identyfikacja głównych problemów i wyzwań
związanych z realizacją zintegrowanej polityki UE w zakresie stosunków zewnętrznych w kontekście realizowanych przez poszczególne państwa członkowskie polityk i
strategii w środowisku międzynarodowym. Panel będzie próbą odpowiedzi na następujące pytanie: do jakiego stopnia UE jako całość może efektywnie implementować
postanowienia dotyczące spójności i komplementarności w polityce zewnętrznej UE; a do jakiego jest ograniczona przez politykę poszczególnych państw członkowskich; do
jakiego stopnia zintegrowane podejście w polityce zewnętrznej UE to wypadkowa „28” państw członkowskich, do jakiego – przemyślana i długofalowa strategia UE.
PROPONOWANY SKŁAD PANELU: Moderator: dr Kamil Zajączkowski Uczestnicy: 1) dr hab. Katarzyna Kołodziejczyk (Uniwersytet Warszawski, Instytut Stosunków
Międzynarodowych), 2) dr hab. Joanna Starzyk –Sulejewska (Uniwersytet Warszawski, Instytut Stosunków Międzynarodowych), 3) dr hab. Beata Przybylska-Maszner
(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydziału Nauk Politycznych).
D8. WSPÓŁPRACA
EUROPEJSKIEJ
ROZWOJOWA
Mateusz
UNII dr
Szczeciński)
Smolaga
(Uniwersytet [email protected]
Celem panelu jest przeprowadzenie dyskusji na temat wypełniania przez Unię Europejską (UE) roli globalnego lidera w zakresie stymulowania międzynarodowej kooperacji
rozwojowej. Już na samym wstępie należy zaznaczyć interesujący, z punktu widzenia hasła przewodniego Kongresu, wątek dualizmu współpracy rozwojowej UE. Jest ona
wypadkową aktywności państw członkowskich oraz starań instytucji wspólnotowych. Warto przyjrzeć się, w jakim stopniu koncepcje, perspektywy oraz priorytety jednych i
drugich podmiotów się przenikają, a w jakim są zdecydowanie rozbieżne. Interesującym motywem rozważań może także być wskazanie ewolucji zaangażowania w niesienie
pomocy przez państwa, które wstępowały do Unii po 2004 r. W tym wypadku akcesja i interakcje z tradycyjnymi donatorami wsparcia niewątpliwie stymulowały, a czasami
nawet wymuszały, intensyfikację i zinstytucjonalizowanie manifestacji solidarności międzynarodowej. Innym z proponowanych tematów rozważań jest podsumowanie
wkładu UE w kształtowanie się Agendy 2030 i Celów Zrównoważonego Rozwoju. Ten nowy międzynarodowy program działań wpłynie na ramy toczącej się współpracy
18
rozwojowej. W związku z tym szczególnie mile witane będą obserwacje i prognozy na temat zakresu zmian, jakie Cele powodują/spowodują w przyszłości u unijnych
dawców pomocy. W rzeczywistości nie sposób przedstawić w tym miejscu wszystkich potencjalnych tematów dotyczących oddziaływania UE na różne aspekty kooperacji
rozwojowej, chociażby efektywności pomocy czy promowania standardów ochrony środowiska naturalnego.
Jak sugeruje temat panelu, wystąpienia nie muszą ograniczać się tylko do pomocy, ale mogą dotyczyć także innych instrumentów upowszechniania efektów przemian
społeczno-gospodarczych w skali międzynarodowej. Organizatorom Kongresu zależy na zestawieniu różnych perspektyw. Dlatego w tym otwartym panelu znajdzie się
miejsce nie tylko dla przedstawicieli poszczególnych ośrodków naukowych, ale także praktyków (reprezentantów organizacji międzynarodowych, pracowników instytucji
publicznych – szczególnie pożądane będzie zapoznanie się z opinią Departamentu Współpracy Rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych).
D9. WYSPY UNII EUROPEJSKIEJ – BALAST prof. dr hab. Ryszard Żelichowski (Polska [email protected]
Akademia Nauk)
CZY BOGACTWO?
Kanadyjski społeczny antropolog Grant McCall zaproponował, aby XXI wiek uznać za "Millenium wysp" i rozwinąć szerokie badania z tej tematyki oraz przeprowadzić
merytoryczną dyskusję na temat roli wysp w zagospodarowaniu i zarządzaniu zasobami będących w ich dyspozycji i stanowiących dwie trzecie zasobów całej planety.
Wyspy i archipelagi to jedną czwarta suwerennych państw naszej planety, zaś ich terytoria, wraz ze specjalnymi strefami ekonomicznymi, zajmują jedną szóstą powierzchni
lądów kuli ziemskiej. 10 procent całej ludności świata, co oznacza w sumie prawie 600 milionów ludzi.
(W samej Europie 1,640 małych wysp zrzeszonych jest w European Small Islands Federation).
Wyspy przyczyniły się do zapoczątkowania pionierskich badań w takich dyscyplinach jak biogeografia i antropologia, bowiem to one stanowią typowe „gorące punkty”
walki o biologiczną różnorodność naszej planety i stanowią przedmiot napięć politycznych.
W zasadzie wyspy pozostają poza zainteresowaniami politologów, z wyjątkiem tych (wysp), które stanowią suwerenne państwa. Tymczasem wyspy to obszary wyróżniające
się, posiadające specyficzne cechy, unikalne w tym coraz bardzie homogenicznym i pozbawionym cech indywidualnych świecie.
Panel stanowi propozycję włączenia się badaczy z różnych ośrodków akademickich do rozpoczętych na polskim gruncie badań w ramach nowej dyscypliny noszącej nazwę
„nissologii” - „studiów nad wyspami na ich własnych warunkach" (Nissology - the study of Islands on their own terms”). Badania teoretyczne znalazły już szerokie uznanie
w środowisku zachodnich badaczy. Studia nad wyspami z natury rzeczy musza mieć charakter globalny, porównawczy i interdyscyplinarny. Pytania badawcze to: jakie
problemy (polityczne, społeczne, gospodarcze) rodzą wyspy dla metropolii i czy istnieją programy Unii Europejskiej dotyczące wysp, a jeśli tak, czy są one wystarczające?
19
Grupa E – Informacja, media, wiedza i kultura we współczesnej Europie
E1. PAŃSTWA W CYBERPRZESTRZENI. prof. dr hab. Ryszard Żelichowski (Polska [email protected]
Akademia Nauk)
EUROPEJSKIE BYTY ALTERNATYWNE
Przedmiotem niniejszego panelu będą rozważania na temat mikronacji, społeczności internetowych zajmujących się symulacją państwa w warunkach wirtualnych. Czasami
ograniczają się one tylko do wybranych sfer, w zależności od zamysłu twórcy. Niektóre mikronacje skupiają się na działalności gospodarczej w systemach opartych na mniej
lub bardziej zaawansowanych skryptach, inne z kolei największy nacisk kładą na prowadzenie polityki, tworzenie praw itp. Choć nie są podmiotami stosunków
międzynarodowych, mają swoje konstytucje, flagi, waluty, hymny, znaczki pocztowe i założycieli lub przywódców. Niektóre z nich stanowią celowo organizowane
manifestacje artystyczne, inne powstały z potrzeby pokazania absurdów prawno-administracyjnych obszaru, na którym funkcjonują, albo też stały się pomysłem na życie lub
zwykłej zabawy medialnej.
Część z nich ma jednak realny kształt, swoje władze, instytucje, mieszkańców i terytorium. Niektóre istnieją tylko w świetle wirtualnym. Pozwolił na to postęp
technologiczny i powstanie „ogólnoświatowej sieci”, systemu informacyjnego opartego na publicznie dostępnych, otwartych standardach, pozwalających na stosowanie
multimedialnych środków wyrazu zrewolucjonizował wiele dziedzin życia. Obok świata realnego powstał równoległy świat wirtualny. Niepokojąco realny, zacierający
różnice pomiędzy dwoma światami.
Mikronacje wirtualne funkcjonują wyłączne w przestrzeni cybernetycznej. Ale i ich działalność uzależniona jest od rodzaju tego terytorium. Mogą działać na terytorium
rozproszonym, pozaziemskim, fikcji geograficznej, bez terytorium i wreszcie jako poszukujące dla siebie stosownego terytorium. Różne mogą mieć też cele lub ideologie.
Obrosły też literaturą, informatorami i portalami porządkującymi świat mikronacji.
Pytanie badawcze brzmi czy są one tylko zabawą, czy też mogą odcisnąć swoje piętno na stosunkach międzynarodowych? Jaki jest obraz Europy XXI wieku po
uwzględnieniu perspektywy tych bytów alternatywnych?
E2. MEDIA I DZIENNIKARSTWO KRAJÓW dr Paulina
CZŁONKOWSKICH A UNIA EUROPEJSKA – Szczeciński)
WPŁYWY I ZALEŻNOŚCI
Olechowska
(Uniwersytet
Panel ma stać się okazją do zaprezentowania rozważań teoretycznych jak i badań empirycznych w zakresie szeroko rozumianych zależności pomiędzy mediami krajów
starego kontynentu a procesami integracyjnymi kształtowanymi przez Unię Europejską. W szczególności celem panelu będzie omówienie następujących zagadnień:
- systemy medialne krajów członkowskich UE wobec unijnej polityki medialnej
- wolność i pluralizm mediów krajów członkowskich UE w opiniach KE – ujęcie porównawcze
- procesy europeizacji mediów publicznych i komercyjnych krajów członkowskich UE
- UE w dyskursach medialnych krajów członkowskich UE
- media publiczne krajów członkowskich UE wobec wyzwań integracyjnych Europy XXI wieku
- rola mediów krajowych w popularyzacji idei integracyjnych, w kształtowaniu tożsamości europejskiej
20
- media krajowe w europejskiej sferze publicznej
- zawodowe i obywatelskie dziennikarstwo europejskie.
E3. KULTURA W UE: IMPLIKACJE DLA
PAŃSTWA,
IMPLIKACJE
DLA
WSPÓLNOTY,
IMPLIKACJE
DLA
KULTURY Z PERSPEKTYWY OSTATNIEJ
DEKADY
dr Bożena Gierat-Bieroń
Jagielloński);
dr
Daniel
Przastek
Warszawski)
(Uniwersytet
(Uniwersytet
Zadaniem merytorycznym panelu jest zwrócenie uwagi na położenie i rolę kultury w procesie dyskursu na temat integracji europejskiej i wynikających z niego korzyści lub
strat. Zasadnicze pytanie brzmi: czy „podprogowe” położenie kultury, czyli pomiędzy suwerennym państwem, a strukturą Wspólnotową w wystarczającym stopniu pozwala
na realizację ważnych celów kultury symbolicznej i artystycznej. Warto rozważyć, jak zadanie ochrony kultur narodowych, należące do konstytucyjnych wyznaczników
państwowości, koresponduje dziś z retoryką UE dotyczącą promocji wartości europejskich oraz kultury europejskiej w globalnym świecie.
E4. JAK KOMUNIKOWAĆ EUROPĘ? ROLA dr Konrad Niklewicz (Instytut Obywatelski); [email protected]
PUBLIC RELATIONS W UTRZYMYWANIU dr Adam Jaskulski (Uniwersytet im. Adama
POPARCIA
DLA
INTEGRACJI Mickiewicza w Poznaniu)
EUROPEJSKIEJ
Zdolność do skutecznego komunikowania się z opinią publiczną (obywatelami), umiejętność prezentowania własnych działań i budowania pozytywnej reputacji jest czymś
niezbędnym dla instytucji publicznych w demokracjach Zachodu. Czy Unia Europejska tę zdolność zatraciła? Czy spadające od lat poparcie Europejczyków dla integracji
europejskiej jest przynajmniej w części spowodowane złą (niedopasowaną do kontekstu) komunikacją? Jeśli tak, to co instytucje Unii Europejskiej mogą zrobić, żeby
niekorzystny trend odwrócić lub przynajmniej zatrzymać, odzyskując umiejętność przekonywania społeczeństw europejskich? Jak instytucje powinny dostosować swoje
strategie informacyjne do zmienionego środowiska komunikacji publicznej XXI wieku – to podstawowe pytania, na które chcielibyśmy odpowiedzieć w ramach panelu.
E5. KOMUNIKACJA MIĘDZYKULTUROWA dr Katarzyna
Szczeciński)
WE WSPÓŁCZESNEJ EUROPIE
Zawadzka
(Uniwersytet [email protected]
Komunikacja międzykulturowa, definiowana jako dialog między przedstawicielami różnych kultur, stanowi istotne pole badawcze w naukach politologicznych,
socjologicznych czy medioznawstwie. Szczególnie w dobie współczesnej jest niezwykle ważne, aby precyzyjnie określić sam proces, jak i jego cechy charakterystyczne, a
także wytyczyć jego dalsze kierunku. W okresie masowych migracji i powodowanych nimi napięć społecznych i politycznych, wydaje się, że komunikacja międzykulturowa
przeżywa kryzys. Coraz trudniej między przyjmującą większością a przybywającą mniejszością o dialog, coraz łatwiej natomiast o konflikt. Wychodząc z założenia, że
komunikacja międzykulturowa jest zagadnieniem ważnym i interesującym nie tylko w aspekcie europejskim, proponujemy utworzenie panelu pt. Komunikacja
międzykulturowa we współczesnej Europie. Zawierałyby się w nim następujące zagadnienia (a także inne, zgłoszone przez uczestników): * Mniejszości narodowe i etniczne
a państwa narodowe * Komunikacja międzykulturowa w mediach * Polityka imigracyjna Unii Europejskiej i poszczególnych państw członkowskich * Kryzys imigracyjny w
21
Europie * Dialog Europy ze światem islamu Panel miałby charakter interdyscyplinarny. Udział w nim mogliby wziąć przedstawiciele różnych dyscyplin naukowych, w tym
zwłaszcza politologii, socjologii, stosunków międzynarodowych, historii i medioznawstwa.
E6. KRYZYS TOLERANCJI I PLURALIZMU: dr Marcin Rebes (Uniwersytet Jagielloński)
INTEGRACJA
EUROPEJSKA
A
TOŻSAMOŚĆ NARODOWA
[email protected]
Obecnie bardzo często podejmowany jest problem idei tolerancji w zestawieniu z utratą własnej tożsamości narodowej. Tolerancja, poprawność polityczna traktowana jest
jako niepotrzebny element rozwoju społecznego, który sprawia, że odrzuca się wartości i zwyczaje narodowe. Idea tolerancji traktowana jest jako element procesu
obojętności na wartości i własną kulturę. W sytuacji kryzysu państwa i integracji europejskiej wydaje się, że idea tolerancji i pluralizmu nie jest nam potrzebna. Podobnie jak
Tischner w „Myśleniu według wartości” zauważa pewien paradoks, że człowiek XX-wieku z jednej strony doświadcza upadku wartości z drugiej zaś odczuwa chęć powrotu
do wartości. Tischner pokazuje w jaki sposób wartości, które były ideą abstrakcyjną, przechodzą w wartości, które doświadczamy w relacji międzyludzkiej. Upadek wartości
był niejako procesem, który sprawił, że człowiek znalazł wartości nie jako wartości abstrakcyjne, lecz w spotkaniu człowieka z człowiekiem. Idea państwa tolerancyjnego
staje się w sytuacji wzrastania tendencji nacjonalistycznych w Europie, czymś nader zbędnym, prowadzącym do upadku idei narodowych. Ta obawa o skutki wynikające z
przyjęcia idei tolerancji wzbudzają w nas tęsknotę za pluralizmem i tolerancją. Idea tolerancji przekształca się wobec współczesnych problemów imigracyjnych, terroryzmu,
wzrastania tendencji separatystycznych, w potrzebę znalezienia platformy porozumienia. Idea zmienia się w doświadczenie różnicy, odmienności. Idea tolerancji jest w
głębokim kryzysie, ale równocześnie coraz silniej za nią tęsknimy. Tolerancja jest bowiem płaszczyzną prowadzenia sporów z uszanowaniem poglądów adwersarzy.
Papierkiem lakmusowym tolerancji jest stosunek do mniejszości. Tolerancja oznacza uwzględnienie poglądów mniejszości. Właśnie ten problem wydaje się poważnym
problemem dla kultury europejskiej.
E7. SPOŁECZEŃSTWO CYFROWE ORAZ dr hab. Marta Grabowska, prof. UW [email protected]
POLITYKA
BADAŃ
NAUKOWYCH
I (Uniwersytet Warszawski)
INNOWACJI W UNII EUROPEJSKIEJ
Rozwój społeczeństwa informacyjnego i cyfrowego oraz polityka badań naukowych i innowacji w Unii Europejskiej to obszary, które uznano za koła zamachowe gospodarki
unijnej. Są ze sobą sprzężone, bowiem rozwój nauki i innowacji, szczególnie w zakresie technologii ICT, stymuluje rozwój społeczeństwa informacyjnego, które jest
efektywniejsze i wydajniejsze gospodarczo. Ten model realizowany w USA i Japonii, a obecnie także na Dalekim Wschodzie jest gwarancją lepszego poziomu życia,
wzrostu gospodarczego oraz lepszych parametrów środowiskowych.
Zarówno w Strategii Lizbońskiej jak i w strategii Europa 2020 (Europejska agenda cyfrowa) koncepcja rozwoju społeczeństwa informacyjnego i cyfrowego uznana została za
priorytet w UE. Z kolei unijna polityka badań naukowych i innowacji zapoczątkowana w połowie lat 80-tych XX w. wyrasta obecnie na jedną z czołowych polityk unijnych.
Unia Europejska, choć plasuje się w czołówce na świecie w tym zakresie – to jednak ciągle nadrabia zaległości wynikające z opóźnionego startu w tych obszarach w
stosunku do Stanów Zjednoczonych Am. Pół. czy Japonii. Sytuacja jest też dalece zróżnicowana jeśli chodzi o poszczególne państwa członkowskie szczególnie obecnie, gdy
Unia Europejska przechodzi okres silnych turbulencji politycznych oraz musi się zmierzyć z odłączeniem się jednego z głównych graczy w zakresie unijnych badań
naukowych i innowacji, jakim jest Wielka Brytania. Stopień zaawansowania w realizacji przyjmowanych celów w kolejnych strategiach unijnych oraz na różnych poziomach
22
ich realizacji jest przedmiotem ciekawych analiz.
Przedmiotem szczególnej analizy powinna być Polska, która ciągle odstaje w tych obszarach od osiągnięć wielu państw Unii Europejskiej ze słabo rozwiniętą infrastrukturą
szkieletową Internetu, z szeroką „doliną śmierci” (luką współpracy nauki z biznesem), ale za to z dużymi ambicjami politycznymi. Osiągnięcie widocznych postępów w
omawianych wyżej obszarach jest niezbędnym warunkiem przyspieszenia gospodarczego oraz realizacji polskich ambicje politycznych.
E8.
FUNDAMENTALNE
EUROPEJSKIEJ
AKADEMICKIEJ
Andrzej
WARTOŚCI prof. dr hab.
EDUKACJI (Uniwersytet Gdański)
Chodubski [email protected]
Moderator nie przesłał opisu proponowanego panelu.
23
Grupa F – Państwo a Unia Europejska i jej funkcjonowanie
F1. ROLA ZJEDNOCZONYCH NIEMIEC W prof. dr hab. Bogdan Koszel (Uniwersytet [email protected]
im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
PROCESIE INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
Moderator nie przesłał opisu proponowanego panelu.
F2. POLSKA WIEŚ W UNII EUROPEJSKIEJ
dr Jolanta Kluba (Ośrodek „Pamięć i [email protected]
Przyszłość”);
dr Aneta Uss-Lik (Uniwersytet Wrocławski)
Obecność Polski w UE skutkuje m.in. szeregiem zmian na polskiej wsi. Są one efektem stosowania instrumentów i narzędzi Wspólnej Polityki Rolnej, ale również –
przekształceń zachodzących na obszarach wiejskich w sferze pozarolniczej oraz w zewnętrznym otoczeniu, zarówno pod wpływem czynników egzogennych, jak i
endogennych. Współczesna polska wieś to bowiem przestrzeń dynamicznych przeobrażeń, w których znaczącą rolę odgrywają impulsy nie tylko zewnętrzne, odgórne, ale
również oddolne, lokalne inicjatywy. W ramach proponowanego panelu chcemy przyjrzeć się tym zmianom: (1) w rolnictwie indywidualnym (innowacje, modernizacja,
wykorzystanie Internetu w działalności rolni (2) w krajobrazie wsi i jej otoczeniu (rola ngo – tradycyjnych i powstających współcześnie; dywersyfikacja źródeł dochodów,
migracje; wpływ PROW na polską wieś; inwestycje w infrastrukturę; Odnowa Wsi i jej efekty - przykłady). W ramach panelu przewiduje się wygłaszanie referatów,
podsumowaniem będzie dyskusja zogniskowana wokół wiodących obszarów problemowych poruszonych w wystąpieniach prelegentów. Referaty stanowić mogą rozważania
teoretyczne dotyczące powyższych zagadnień, odwołujące się do regionalnych i ogólnopolskich przykładów, jak i empiryczne świadectwa zmian (bądź ich braku) na
obszarach wiejskich.
F3.
POLITYKA
EUROPEJSKA dr hab. Ewa Bojenko-Izdebska (Uniwersytet [email protected];
Jagielloński);
WSPÓŁCZESNYCH NIEMIEC
prof. dr hab. Jerzy Sułek (Szkoła Wyższa
Techniki i Handlu);
prof. dr hab. Witold N. Góralski (Szkoła
Wyższa Techniki i Handlu)
Strategiczna współpraca ekonomiczna między RFN a Rosją. Stopień uzależnienia niemieckiej gospodarki od dostaw rosyjskiego gazu i rosyjskiej ropy naftowej.
Nieskuteczność stosowanych wobec Rosji sankcji w związku z sytuacją na Ukrainie. Stosunek państwa niemieckiego z krajami Grupy Wyszehradzkiej i Grupy Weimarskiej.
Niemcy wobec problemu uchodźców z Syrii i północnej Afryki. Zagrożenie islamskim terroryzmem i lewackim ekstremizmem (4 generacja Frakcji Czerwonej Armii). RFN i
jej główne partie polityczne wobec procesu islamizacji Europy. Państwa niemieckie jako instytucja gwarantująca przestrzeganie zasad zawartych w Karcie Praw
Podstawowych UE. Uniwersalne wartości europejskie w praktyce politycznej współczesnego państwa niemieckiego.
24
F4. POLSKIE MIASTA
EUROPEIZACJI
W
PROCESIE dr Paweł Kubicki (Uniwersytet Jagielloński)
[email protected]
Akcesja Polski do UE stworzyła nowe możliwości rozwojowe dla polskich miast. Specyfika współczesnych miast, funkcjonujących jako węzy w globalnych i europejskich
sieciach, sprawia, że to właśnie w przestrzeni metropolii można obserwować najintensywniejsze procesy związane z integracją europejską. Panel stanowić będzie próbę
bilansu tego, na ile polskie miasta wykorzystały swoją szansę i weszły na ścieżkę zrównoważonego rozwoju, a na ile modernizacja miała charakter imitacyjny, odnoszący się
jedynie do poprawy estetyki i stanu infrastruktury. W przypadku szybkich i głębokich zmian często mamy do czynienia z tzw. hipotezą opóźnienia kulturowego, gdzie pewne
elementy konfiguracji kultury „nie nadążają” za innymi. Skutkiem tego, przy braku odpowiednich kompetencji kulturowych, nie można w pełni wykorzystać zmian w
zachodzących wymiarze cywilizacyjnym. Zasadniczymi pytaniami stawianymi w panelu będą zatem te dotyczące: polityk miejskich, nowych wzorów kulturowych
wykraczających poza dominujący szlachecko-chłopski model polskiej kultury oraz roli, jaką odegrał konkurs na Europejską Stolicę Kultury 2016, który dla wielu miast
okazał się być katalizatorem uruchamiającym procesy wynajdywania miejskości: wzmacniania tożsamości lokalnych, przywracania pamięci miast, budowania kapitału
społecznego.
F5.
EUROPEJSKIE
STANDARDY
- dr Mikołaj Tomaszyk (Uniwersytet im. [email protected]
KRAJOWA PRAKTYKA. WYZWANIA DLA Adama Mickiewicza w Poznaniu)
MIEJSKIEJ POLITYKI TRANSPORTOWEJ
Moderator nie przesłał opisu proponowanego panelu.
Małgorzata
Mizerska-Wrotkowska [email protected]
F6.
HISZPANIA
I
INNE
PAŃSTWA dr
(Uniwersytet
Warszawski)
ŚRÓDZIEMNOMORSKIE:
POLITYKA
WEWNĘTRZNA,
POLITYKA
ZAGRANICZNA, FUNKCJONOWANIE NA
FORUM UNII EUROPEJSKIEJ
Przedmiotem panelu będzie dyskusja nad funkcjonowaniem Hiszpanii i innych państw śródziemnomorskich na arenie krajowej i międzynarodowej (w tym unijnej) w
ostatnich trzech dekadach. Podjęte zostaną trzy wątki tematyczne: 1) Polityka wewnętrzna, m.in.: - aktualna sytuacja polityczna, - konsekwencje kryzysu ekonomicznego, regionalizmy, - problem migracyjny. 2) polityka zagraniczna, m.in.: - uwarunkowania polityki zagranicznej, - główne kierunki współpracy, - przejawy współpracy
bilateralnej i multilateralnej, - pomoc rozwojowa, - udział w rozwiązywaniu problemów międzynarodowych,- dyplomacja gospodarcza. 3) funkcjonowania na forum Unii
Europejskiej, m.in.: - historia integracji, - warunki akcesji, - uwarunkowania gospodarcze i polityczno-społeczne integracji, - efekty prezydencji w Radzie UE, - bilans
członkostwa.
25
F7. POLSKA RACJA STANU A WSCHODNIA dr hab. Józef Tymanowski, prof. UW
POLITYKA UE
[email protected]
Polska racja stanu, nieprzerwanie od 1990 r., opiera się na trzech fundamentach: suwerenności, bezpieczeństwie i rozwoju państwa. W latach 90. XX wieku Polska
realizowała swoją rację stanu poprzez politykę subregionalną, angażując się w Grupie Wyszehradzkiej, Inicjatywie Środkowoeuropejskiej oraz Radzie Państw Morza
Bałtyckiego. Istotna, z punktu widzenia polskiej polityki bezpieczeństwa była także polityka dwutorowości, która pozwoliła nam nawiązać stosunki dyplomatyczne ze
wszystkim krajami wschodnimi. Najważniejszym celem tej polityki było jednak członkostwo Polski w NATO i Unii Europejskiej. Polska, z racji swego położenia
geograficznego, od początku członkostwa w tych organizacjach międzynarodowych zainteresowana była kształtowaniem stabilności i demokracji w państwach Europy
Wschodniej. W interesie Polski było, aby kraje te rozpoczęły procesy demokratyzacji i przemian systemowych, które byłyby zgodne ze standardami
zachodnimi/demokratycznymi. Konflikt rosyjsko-ukraiński i aneksja Krymu przez Rosję w 2014 roku spowodowały dyskusje, wśród ludzi nauki i polityków, na temat
stabilności dotychczasowego ładu europejskiego i skuteczności wschodniej polityki UE. Dotychczasowe instrumenty wschodniej polityki Unii, jak: Europejska Polityka
Sąsiedztwa, Partnerstwo Wschodnie czy Europejski Fundusz na Rzecz Demokracji okazały się mało skuteczne w realizacji nie tylko bezpieczeństwa, ale również stabilności
państw. Spośród państw objętych programem Partnerstwa Wschodniego (Armenia, Białoruś, Gruzja, Azerbejdżan, Mołdowa i Ukraina) trzy z nich obrały drogę rozwoju
poprzez bliską współpracę z Federacją Rosyjską. Również Rosja zmieniła swoje instrumenty oddziaływania w środowisku międzynarodowym, eksponując siłę, jako
instrument uprawiania polityki międzynarodowej. Należy zatem określić ponownie polską rację stanu, uwzględniając dotychczasową wschodnią politykę Unii. Polska
polityka bezpieczeństwa opiera się na dwóch znaczących filarach: NATO i UE. Przynależność do powyższych jest w interesie polskiej racji stanu. Istotne dla Europy, ale
przede wszystkim Polski są relacje z państwami wschodnimi, jak: Rosja, Ukraina, Białoruś, Kraje Kaukazu Południowego oraz Mołdowa. Analiza dotychczasowych relacji z
tymi państwami oraz wyniki badań, dotyczące rozwoju sytuacji w państwach Wschodu, zaprezentowane podczas II Kongresu Europeistyki, mogą być bardzo przydatne do
sformułowania wniosków na przyszłość. Proponowani paneliści: * dr hab. Józef Tymanowski, prof. UW (Uniwersytet Warszawski) - moderator * dr hab. Włodzimierz
Fehler, prof. UPH.
F8.
POLSKA
I
NIEMCY
W
UNII dr Elżbieta Opiłowska (Uniwersytet [email protected];
[email protected]
EUROPEJSKIEJ – NOWE FORMY I Wrocławski);
dr Monika Sus (Hertie School of
MODELE STOSUNKÓW BILATERALNYCH
Governance/European University Institute)
Panel ma na celu dyskusję nad badaniami dotyczących dynamiki relacji bilateralnych między Polską a Niemcami w kontekście członkostwa obu krajów w Unii Europejskiej
oraz analizy wzajemnych zależności między tymi trzema aktorami. Biorąc pod uwagę, iż UE znajduje się od 2007 r. w permanentnym kryzysie, a rola państw narodowych
jest szeroko dyskutowana, rzetelna analiza sposobów współpracy i ich oddziaływania na poziom ponadnarodowy wydaje się być bardzo pożądana. Panel ma na celu analizę
istniejących form współpracy na płaszczyźnie polsko-niemieckiej oraz debatę nad następującymi pytaniami: -Jak przebiegają relacje bilateralne między Polską i Niemcami
od 2004 r. w wybranych obszarach polityki? -W jaki sposób na relacje te wpływa członkostwo obu państw w Unii Europejskiej? -Jak oba państwa oraz aktorzy
regionalni/lokalni wpływają na poziom europejski? (razem czy każdy z nich osobno) -Jaki były i są współczesne modele i formy współpracy? - Które czynniki (na
płaszczyźnie lokalnej/regionalnej, państwowej oraz europejskiej), wspierają, a które utrudniają potencjalną kooperację? Ponadto chcemy podjąć debatę nad koncepcjami
26
teoretycznymi i metodologicznymi w analizie relacji bilateralnych w Unii Europejskiej.
F9. POLSKIE ELITY POLITYCZNE O ROLI dr hab. Krzysztof Malinowski, prof. US [email protected]
POLSKI I NIEMIEC W UNII EUROPEJSKIEJ (Uniwersytet Szczeciński)
Celem panelu jest krytyczne przedyskutowanie poglądów i ocen polskich elit politycznych odnoszących się do roli Polski i Niemiec w ramach UE i w tym kontekście
również do ich wzajemnych stosunków. Zamysłem organizatorów jest m.in. poszukiwanie odpowiedzi na następujące pytania:
Czy i w jakim stopniu w przekonaniach polskich elit politycznych występuje związek między stosunkami polsko-niemieckimi oraz miejscem, jakie powinna zajmować
Polska w UE?
Dlaczego nastawienie polskich elit politycznych wobec stosunków z Niemcami w ramach UE cechuje w wysokim stopniu brak konsensu?
Jakie szanse i ograniczenia w przekonaniu przedstawicieli elit wynikają ze stosunków Polski z Niemcami dla realizacji polskich interesów na konkretnych obszarach
działania UE (polityka bezpieczeństwa ,polityka wschodnia, polityka energetyczna i klimatyczna, etc.)?
Dlaczego oś podziału w polskich elitach między zwolennikami integracji i zakotwiczania Polski w UE – a rzecznikami sceptycznej postawy wobec UE i postulującej więcej
suwerenności dla Polski, odzwierciedla jednocześnie zróżnicowane rozumienie roli Niemiec i ich znaczenia dla rozwoju UE?
Jakie znaczenie dla kształtowania się ocen i prognoz elit nt. stosunków polsko-niemieckich w UE mają poglądy nt. rosnącej przywódczej roli Niemiec w UE (w strefie euro,
w ramach zaangażowania międzynarodowego wobec kryzysów zewnętrznych, w obliczu kryzysu uchodźczego)? Czy mają kluczowy, determinujący wpływ na podejście
polskich elit do stosunków z Niemcami w ramach UE?
Czy istnieje związek między percepcją przywódczej roli Niemiec a słabnięciem opcji zakładającej strategiczne partnerstwo z Niemcami w UE oraz preferowaniem opcji
komplementarnych względnie alternatywnych w polityce europejskiej Polski (Grupa Wyszehradzka; koncepcja Międzymorza)?
Czy polskie elity są zgodne, że kluczowy potencjał dla modelowania roli Polski w UE wynika w dalszym ciągu z jej zaangażowania w relacje z państwami Europy
Wschodniej (głównie z Ukrainą)?
F10. ZDOBYWANIE WŁADZY W MIASTACH dr hab. Maciej Drzonek,
(Uniwersytet Szczeciński)
- WYMIAR POLSKI I EUROPEJSKI
prof.
US [email protected]
Celem panelu jest zaprezentowanie wyników badań prowadzonych przez jego uczestników oraz dyskusja naukowa, która miałaby ogniskować się wokół sformułowanego w
tytule panelu zagadnienia. Po pierwsze, interesujące będzie przyjrzenie się regułom wyborczym, na podstawie których w polityce lokalnej pojawiają się reprezentanci
społeczności lokalnych w miastach, zwłaszcza w kontekście zapowiadanych zmian w ustawodawstwie polskim oraz w porównaniu do wzorców w innych krajach
europejskich. Szczególnie interesujące byłoby poszukiwanie odpowiedzi na pytanie w jaki sposób modyfikacje w ordynacjach wyborczych wpływają na wyniki wyborów
lokalnych, zwłaszcza w dużych miastach. Drugi problem badawczy miałby dotyczyć charakteru występujących w polityce miejskiej aktorów (partie parlamentarne, tzw.
aktorzy lokalni oraz niby-bezpartyjni) oraz ich efektywności w zdobywaniu ośrodków władzy miejskiej (fotele burmistrzów i prezydentów; mandaty radnych). Szczególnie
frapujące byłoby badanie przyczyn wielokadencyjności włodarzy miast oraz odpowiedź na pytanie czy w tym kontekście można mówić o powstawaniu tzw. partii miejskich.
Trzecim możliwym do analizy zagadnieniem mogłaby być partycypacja obywatelska na poziomie miejskim i próba wyjaśnienia jej charakteru zarówno na płaszczyźnie
socjologicznej jak i politologicznej (frekwencje w wyborach, udział w referendach i innych mechanizmach demokracji bezpośredniej, aktywność w protestach miejskich,
27
zaangażowanie w budżety partycypacyjne, a także inne zagadnienia społeczne związane z aktywnością mieszkańców miast). W tym kontekście uczestnicy panelu mogliby
podjąć dyskusję na temat czynników wpływających na zwiększenie (zmniejszenie) zaangażowania obywatelskiego, przywołując zaobserwowane doświadczenia polskie
europejskie.
F11.
WSCHODNIA
PERSPEKTYWA prof. dr hab. Andrzej Furier
INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
[email protected]
Moderator nie przesłał opisu proponowanego panelu.
F12.
CORAZ
ŚCIŚLEJSZY
ZWIĄZEK dr hab. Joachim von Wedel, prof. US [email protected]
POMIĘDZY NARODAMI EUROPY - ALE (Uniwersytet Szczeciński)
DLACZEGO?
W obowiązującym Traktacie o Unii Europejskiej państwa członkowskie UE deklarują chęć kontynuowania procesu „coraz ściślejszego związku pomiędzy narodami
Europy”. Pojawia się pytanie: czy dla kontynuacji tego procesu w dzisiejszej sytuacji Unii Europejskiej możemy odnaleźć jeszcze przekonujące argumenty? Wydaje się, że
względy gospodarcze, walutowe czy militarne, którymi w latach 80-tych uzasadniano proces zachodnioeuropejskiej integracji, obecnie nie są już tak przekonujące. Panel
będzie okazją do refleksji nad znaczeniem celu "coraz ściślejszego związku", i także pozwoli dokonać oceny autopercepcji historycznej samej Unii.
28
Grupa G – Nowe perspektywy teoretyczne w odniesieniu do Unii Europejskiej
G1. KRYZYS INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ - dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse, prof. UW [email protected]
(Uniwersytet Warszawski)
PERSPEKTYWA TEORETYCZNA
Celem panelu jest analiza zjawisk kryzysowych w Unii Europejskiej w ujęciu teoretycznym. O ile istnieje wiele koncepcji teoretycznych rozwoju i zmian integracji
europejskiej, o tyle brakuje ujęcia zjawiska kryzysu lub wręcz dezintegracji. Paneliści będą przedstawiać ujęcie kryzysu integracji regionalnej zarówno w odniesieniu do
istniejących teorii integracyjnych, jak również poszukiwać nowych ujęć teoretycznych. Moderator sugeruje, że panel powinien mieć charakter zamknięty.
Proponowani uczestnicy:
Prof. nadzw. Tomasz Grzegorz Grosse (UW)
Dr hab. Marek Cichocki (CEN, Collegium Civitas)
Dr Agnieszka Cianciara (ISP PAN)
Prof. zw. Zbigniew Czachór (UAM)
Prof. zw. Jacek Czaputowicz (UW)
Prof. zw. Janusz Ruszkowski (USz)
G2. ZRÓŻNICOWANA INTEGRACJA W dr hab. Rafał Riedel prof. UO (Uniwersytet [email protected]
EUROPIE – KONCEPCJE, MECHANIZMY, Opolski)
DETERMINANTY
Różnego rodzaju koncepcje zróżnicowanej integracji są instytucjonalno-prawną odpowiedzią na rosnącą dywergencję i heterogeniczność wewnątrz Unii Europejskiej. Co
więcej, wraz z rosnącą liczbą państw członkowskich oraz rosnącą liczbą ponadnarodowych kompetencji, należy spodziewać się coraz większej heterogeniczności wewnątrz
Unii. Nie wszyscy członkowie są jednakowo gotowi, a nawet chętni, do podejmowania dalszych wysiłków integracyjnych. Zróżnicowana integracja jest więc nie tylko
analityczną koncepcją, ale jest zarówno stanem, procesem, swego rodzaju systemem, czy wreszcie - jak sugerują niektórzy autorzy - teorią pozwalającą nam lepiej zrozumieć
współczesny porządek w Unii Europejskiej. W literaturze przedmiotu można zidentyfikować ponad trzydzieści różnych koncepcji zróżnicowanej integracji. W panelu
zaprezentowane zostaną wybrane, najbardziej reprezentatywne koncepcje zróżnicowanej integracji, ich determinanty oraz mechanizmy. Unia Europejska jest zróżnicowana
wewnętrznie, aczkolwiek – co warte podkreślenia – zróżnicowane jest również otoczenie Unii Europejskiej, pozostające z Unią w relacjach gospodarczych i politycznych.
Stopień integracji różnicuje bliższe i dalsze otoczenie UE, która przypomina pod tym względem imperium. Biorąc pod uwagę aktualne tendencje w Unii Europejskiej,
koncepcja zróżnicowanej integracji pozwoli jednocześnie na szybszą ścieżkę integracyjną dla jednych państw i na wolniejszą ścieżkę, czy wręcz dezintegrację, w przypadku
innych państw. Dla wszystkich jednocześnie oferuje możliwość zróżnicowanej integracji w poszczególnych politykach i konstelacjach instytucjonalnych. Panel pozostaje
otwarty na badaczy gotowych wnieść swój wkład w refleksję naukową na temat koncepcji zróżnicowanej integracji zarówno w warstwie teoretycznej, jak i empirycznej,
zajmujących się poszczególnymi politykami, jak i poszczególnymi państwami. W trakcie debaty panelowej podejmowana będzie problematyka politycznych i
ekonomicznych uwarunkowań zróżnicowanej integracji, ich mechanizmów i konsekwencji.
29
G3.
INTEGRACJA
EUROPEJSKA
PERSPEKTYWIE HISTORYCZNEJ
W dr hab. Krzysztof Koźbiał (Uniwersytet [email protected]
Jagielloński)
Panel będzie poświęcony refleksji naukowej nad procesem integracji europejskiej w perspektywie historycznej. Znakomitym ku temu powodem jest m.in. 60-lecie podpisania
Traktatów Rzymskich.
Tematyka wystąpień powinna dotyczyć historycznego rozwoju procesów integracyjnych zarówno w perspektywie ogólnoeuropejskiej, jak i regionalnej. W związku z tym w
sferze zainteresowania panelistów powinny znajdować się także organizacje o charakterze regionalnym (np. Benelux, Rada Nordycka, EFTA, Grupa Wyszehradzka,
Inicjatywa Naddunajska, Inicjatywa Środkowoeuropejska, Rada Państwa Morza Bałtyckiego).
Wystąpienia mogą być również związane z historycznymi uwarunkowaniami procesów aktualnie istotnych, wpływających na współczesne oblicze Europy i Unii
Europejskiej, jak np.: Brexit, funkcjonowanie strefy Schengen czy procesy migracyjne.
G4.
SPOŁECZNE
KONSTRUOWANIE dr Anna Skolimowska (Uniwersytet [email protected]
TOŻSAMOŚCI I INTERESÓW PAŃSTWA W Kardynała Stefana Wyszyńskiego w
WARUNKACH
INTEGRACJI Warszawie)
EUROPEJSKIEJ
Celem panelu będzie podjęcie refleksji teoretycznej oraz analiza empirycznych przykładów zastosowania konstruktywistycznego paradygmatu analizy integracji europejskiej
dla wyjaśnienia fenomenu konstruowania, zmiany, ewolucji interesów oraz tożsamości państw w warunkach integracji europejskiej. Będzie to próba ukazania, jak
konstruktywizm definiuje kwestię tożsamości, celów oraz interesów narodowych; w jaki sposób wyjaśnia/dostarcza rozumienia specyfiki integracji europejskiej oraz role i
znaczenie jej aktorów dla państw narodowych; jakie znaczenie dla państw (ich interesów oraz tożsamości), wedle paradygmatu konstruktywistycznego, posiadają instytucje
europejskie. Szeroko zarysowana problematyka panelu skierowana jest do badaczy podejmujących refleksję nad zjawiskami: europeizacji, socjalizacji
G5. INNA EUROPA – ALTERNATYWY I dr hab. Paweł J. Borkowski (Uniwersytet [email protected]
MOŻLIWE
PRZEOBRAŻENIA Warszawski)
EUROPEJSKIEGO
PROJEKTU
ZJEDNOCZENIOWEGO
Panel będzie płaszczyzną rozważania alternatyw dla dzisiejszej Unii Europejskiej rozumianych jako propozycje konkurencyjne wobec kontynuacji projektu w ramach
dotychczasowych założeń. Zmianie może ulec aspekt przedmiotowy, podmiotowy lub formuła organizacyjna przy założeniu, że uczestnicy mają wole kontynuowania
współpracy na zmienionych zasadach. Rozważane będą następujące opcje-alternatywne możliwości: Koncert mocarstw (Paweł Borkowski, UW) Przewaga struktur
subregionalnych (Wojciech Gizicki, KUL) Redukcja do wymiaru gospodarczego (Tomasz Jarocki, UJK) Federalizacja (Marta Rojewska, UW) Projekt wspólnoty ducha
(Aleksandra Kusztal, badacz niezależny).
G6. SAMORZĄD TERYTORIALNY W dr hab. Krzysztof Szewior (Uniwersytet [email protected];
PAŃSTWACH
UNII
EUROPEJSKIEJ. Warszawski); dr hab. Rafał Czachor, prof. [email protected];
30
ZRÓŻNICOWANIE, ZMIANY, WYZWANIA
UJW (Uczelnia im. Jana Wyżykowskiego); [email protected]
dr hab. Krzysztof Kociubiński, prof. nadzw.
UWr (Uniwersytet Wrocławski)
Przedstawienie złożoności i różnorodności funkcjonowania samorządów terytorialnych w państwach UE. Aktualne zmiany w podziale administracyjno-terytorialnym.
Wyzwania stojące przed samorządami europejskimi: zmiany ustrojowe, sytuacje kryzysowe, bezpieczeństwo, współpraca z mniejszościami wyznaniowymi, finansowanie
nowych zadań, absorpcja środków europejskich, bezpieczeństwo społeczności lokalnych, współpraca transgraniczna.
G7. KRYTYCZNE TEORIE INTEGRACJI dr Jan Muś (Akademia Finansów i Biznesu brak adresu kontaktowego
Vistula)
uzupełnienie
EUROPEJSKIEJ
prosimy o
Dlaczego, pomimo wprowadzenia gospodarki rynkowej, wolnego handlu oraz instytucji demokratycznych, państwa europejskich peryferii, jak Ukraina, czy Serbia nie mogą
odbudować swojego potencjału? Dlaczego coraz większym poparciem, zarówno w krajach nowej jak i starej Europy, cieszą się przywódcy podważający istniejący
neoliberalny porządek? Czy Karl Polanyi przewidział anty-liberalny zwrot w społeczeństwach krajów wolnorynkowych? Panel ma na celu wymianę wyników badań
dotyczących procesu integracji europejskiej, krytycznie nastawionych wobec neoliberalnego paradygmatu w teorii stosunków międzynarodowych. Zapraszamy naukowców
zainteresowanych zarówno klasycznie rozumianymi procesów zachodzącymi w samej Unii, jak i tych zainteresowanych polityką rozszerzenia i Europejską Polityką
Sąsiedztwa, czy procesami transformacyjnymi zachodzącymi wśród nowych i starych państw członkowskich. Osoby prowadzące badania nad samą teorią stosunków
międzynarodowych będą także mile widziane.
G8.
METODA
PORÓWNAWCZA
W dr hab. Wojciech Gagatek (Uniwersytet [email protected]
STUDIACH EUROPEJSKICH – TEORIA I Warszawski)
ZASTOSOWANIE
Celem niniejszego panelu jest rozważenie wyzwań i dylematów związanych z zastosowaniem metody porównawczej w studiach europejskich. Integracja europejska jako
obszar badawczy uwypukla bowiem odwieczne dylematy metody porównawczej (takie jak np. strategie wyboru przypadków), a ponadto w szczególny sposób ilustruje całą
gamę zagadnień związanych z zastosowaniem pojęć, teorii i strategii badawczych sformułowanych do badań obejmujących poziom państwowy (krajowy), a następnie
przenoszonych do badania poziomu europejskiego. Chodzi tutaj zwłaszcza o tzw. conceptual stretching (Sartori 1970), czyli swego rodzaju naginanie, rozciąganie czy też
rozwadnianie znaczeń pojęć naukowych celem ich zastosowania w innym kontekście niż oryginalny. W ten sposób dotykamy w pośredni sposób tytułowego zagadnienia
kongresowego („Państwo w Unii Europejskiej”). Jednocześnie powstaje pytanie czy istnieje „jedna” metoda porównawcza wspólna dla wszystkich dyscyplin w ramach
studiów europejskich, a jeśli nie, to na czym polegają dyscyplinarne odstępstwa w tym zakresie. W takim ujęciu można wyróżnić następujące przykładowe pytania i
zagadnienia: 1. Dlaczego porównywać? Wady i zalety metody porównawczej w studiach europejskich 2. Co można porównywać? Obiekty porównania i ich właściwości,
problem ekwiwalentności 3. Problem wyboru przypadków (porównawcze studium przypadku, badania oparte o małą liczbę N, QCA, badania statystyczne, system
porównywania przypadków najbardziej zbliżonych i najbardziej oddalonych, etc.) 4. Jak porównywać? Konceptualizacja i operacjonalizacja w porównawczych badaniach
europeistycznych 5. Jak porównywać? Źródła, pomiar i falsyfikacja hipotez 6. Rola teorii w badaniach komparatystycznych 7. Jakość badań. Jakich błędów się wystrzegać?
Paneliści mogą rozpatrzyć powyższe oraz inne zagadnienia zarówno z teoretycznego punktu widzenia, jak również poprzez refleksję dotyczącą praktycznego stosowania
31
metody porównawczej w swoich albo innych, znanych im badaniach.
G9. WIELOPOZIOMOWE ZARZĄDZANIE dr hab. Marek Żurek, prof. US (Uniwersytet [email protected]
WSPÓŁPRACĄ
TRANSGRANICZNĄ
Z Szczeciński)
EFEKTEM BYPASSING
Poziom regionalny i lokalny jest najniższym zidentyfikowanym konwencjonalnym poziomem w wielopoziomowym zarządzaniu Unii Europejskiej. Koncepcja
wielopoziomowego zarządzania pomaga w zidentyfikowaniu podziału kompetencji, w którym Euroregiony, które składają się z takich struktur jak miasta, gminy, związki
gmin czy regiony, mogą cieszyć się własną lokalną samodzielnością, często z pomijając poziom narodowy (bypassing). Współpraca transgraniczna może być bardziej
efektywna a problemy występujące na granicy mogą być rozwiązywane skuteczniej dzięki delegowaniu kompetencji z poziomu państwowego na regionalny.
32
Grupa H - Polityki sektorowe Unii Europejskiej
H1. RÓWNOŚĆ
PAŃSTWA
PŁCI
W
POLITYCE dr Alina Balczyńska-Kosman (Uniwersytet [email protected]
Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Celem panelu jest określenie działań państwa na rzecz realizacji polityki równości płci w Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem aktywności kobiet w
przestrzeni publicznej, zarówno politycznej, jak i medialnej Europy.
H2. PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE WOBEC dr Piotr Burgoński (Uniwersytet Kardynała [email protected]
Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)
POLITYK UE
Przedmiotem refleksji podejmowanej w ramach panelu będzie stanowisko państw członkowskich wobec polityk UE. Uczestnicy panelu podejmą próbę odpowiedzi na
pytanie, czy i w jakim zakresie państwa członkowskie opowiadają się za dalszym rozwojem polityk UE, czy może dążą do utrzymania status quo czy też chciałyby zmiany
kierunku lub ich demontażu. Przedmiotem refleksji będą również motywacje i argumentacja państw oraz strategie ich działania w zakresie polityk UE. Zakres czasowy badań
powinien obejmować ostatnich kilka lat, a zwłaszcza okres kryzysu finansowego i migracyjnego. Chętnie widziane są referaty prezentujące badania, w których zastosowano
określone perspektywy teoretyczno-metodologiczne, prace dotyczące określonej polityki lub badania porównawcze.
H3. ROLA PAŃSTWA
GOSPODARCZEJ
W
POLITYCE dr hab. Ireneusz Kraś (Uniwersytet Jana [email protected]
Kochanowskiego w Kielcach)
Istotą panelu będzie ukazanie roli państwa w realizacji polityki gospodarczej. Sprowadza się ona do tworzenia ładu instytucjonalno-prawnego chroniącego własność
prywatną i prawa jednostek, organizowanie sprawnego jakże ważnego dla gospodarki systemu obiegu informacji gospodarczej, ustanawiania zasad funkcjonowania instytucji
obsługujących rynek, warunków konkurencji między podmiotami krajowymi i zagranicznymi czy relacji między producentami a konsumentami. Ten aspekt roli państwa
będzie uzależniony od preferowanego modelu gospodarki. Duże znaczenie na wymienione działania miał kryzys, co należałoby uwzględnić w modyfikacji tworzenia tego
ładu. Rola państwa w polityce gospodarczej jest realizowana przez jego klasyczne funkcje ekonomiczne do których zaliczamy funkcję alokacyjną, redystrybucyjną i
stabilizacyjną. W kształtowaniu polityki gospodarczej przez państwo należy uwzględnić czynniki zewnętrzne w szczególności oddziaływanie Unii Europejskiej. W ramach
tego oddziaływania państwo powinno uwzględnić kwestię dostosowywania się do rozwiązań proponowanych przez Unię Europejską np. w zakresie działań związanych z
utrzymaniem stabilności finansowej po ostatnim kryzysie. Dyskusja na temat roli państwa jest szczególnie ważna ponieważ w ostatnim czasie uważano, że optymalnym
instrumentem przywracania równowagi i jej utrzymania na rynku jest mechanizm rynkowy. Państwo i jego instytucje były postrzegane natomiast jako czynnik ograniczający
działanie tego mechanizmu. W celu łagodzenia skutków światowego kryzysu państwo wspierane przez banki centralne musiało się jednak uaktywnić podejmując działania w
zakresie realizacji polityki gospodarczej. Samo zaangażowanie się państwa w politykę gospodarczą ma charakter polityczny, społeczny i ekonomiczny.
33
hab.
Krzysztof
H4. BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE dr
PAŃSTWA
W
WARUNKACH (Uniwersytet Warszawski)
CZŁONKOSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ
Tomaszewski [email protected]
Celem panelu byłoby dokonanie analizy oddziaływania Unii Europejskiej na bezpieczeństwo energetyczne oraz politykę energetyczną państw członkowskich. Dyskusja
obejmowałaby zarówno aspekty historyczne (rola energii w procesie integracji europejskiej), jak również problematykę aktualną dotyczącą, m.in. unii energetycznej, polityki
energetyczno-klimatycznej UE, wyzwań dla państwa i UE w kontekście kształtowania sektora energii w przyszłości.
H5.
PAŃSTWO
KOORDYNACJI
GOSPODARCZEJ UE
W
PROCESACH dr Andrzej Dumała (Uniwersytet Marii- [email protected];
Skłodowskiej
w
Lublinie); [email protected]
POLITYKI Curie
dr Monika Szkarłat (Uniwersytet MariiCurie Skłodowskiej w Lublinie)
Państwa członkowskie UE zobowiązały się do koordynacji swoich polityk gospodarczych (art. 121 TFUE). Procesy te w różnym stopniu angażują i wiążą państwa
członkowskie. Stale istnieją obawy i opór państw członkowskich przeciwko przekazywaniu uprawnień w zakresie polityki gospodarczej na szczebel ponadnarodowy, co
postrzegane jest jako przejaw utraty suwerenności i ingerencja w sprawy wewnętrzne, czasami bardzo wrażliwe politycznie i społecznie. Celem panelu jest
przedyskutowanie, przede wszystkim z perspektywy politologicznej i prawno-instytucjonalnej, pozycji i roli państwa w tych procesach, charakteru tych procesów, tendencji
rozwojowych i skuteczności tej koordynacji.
H6. PRZYSZŁOŚĆ POLITYKI SPÓJNOŚCI dr hab. Piotr
WOBEC
ROZWOJU
PAŃSTW Warszawski)
CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ
Wawrzyk
(Uniwersytet [email protected]
Głównym celem polityki regionalnej Unii Europejskiej (UE) jest podejmowanie kroków w celu jak najskuteczniejszego zmniejszania różnic w poziomie rozwoju
gospodarczego i społecznego między poszczególnymi regionami danego kraju oraz między samymi państwami członkowskimi. Instrumentami wykorzystywanymi do tego
celu są fundusze UE, czyli środki pochodzące z funduszy strukturalnych (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego) oraz
Funduszu Spójności. Problematyka ta była i w dalszym ciągu jest przedmiotem wielu dyskusji zarówno politycznych jak i naukowych. Zbliżający się 2020 rok a co za tym
idzie zakończenie siedmioletniej perspektywy finansowej skłania do refleksji nad nowym kształtem unijnej polityki spójności. Jest to szczególnie istotne biorąc pod uwagę
nierównomierny rozwój państw członkowskich. Instytucje unijne po raz kolejny stoją przed ogromnym wyzwaniem stworzenia polityki regionalnej, która będzie
odpowiadała na potrzeby wszystkich 28 krajów. Podejmowanie problematyki dotyczącej polityki spójności oraz jej przyszłości w kontekście rozwoju państw członkowskich
Unii Europejskiej jest szczególnie istotne i niezbędne dla prawidłowego zrozumienia funkcjonowania całej Unii Europejskiej.
34
Mariusz
Ruszel
(Politechnika [email protected]
H7.
TRANSFORMACJA
POLITYKI dr
ENERGETYCZNEJ
W
WYBRANYCH Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza)
PAŃSTWACH UNIJNYCH
Zasadniczym celem panelu będzie określenie, w jaki sposób poszczególne państwa unijne dążą do zwiększenia przewag konkurencyjnych na integrującym się wspólnym
rynku energii. Proces rozbudowy infrastruktury energetycznej pomiędzy państwami będzie powodował coraz mocniejszą rywalizację polityczną i gospodarczą. Z tego
względu istotne jest określenie, w jaki sposób realizowana będzie transformacja energetyczna i jak ten proces będzie wzmacniał bezpieczeństwo energetyczne danego
państwa, a także całej UE. Należy również zapytać, jakie instrumenty wypływające z polityki energetycznej danego państwa będą wzmacniać jego efektywność energetyczną
oraz konkurencyjność gospodarczą. Czy dany model transformacji polityki energetycznej będzie wpływał na zmianę struktury bilansu energetycznego danego państwa?
H8. W POSZUKIWANIU EUROPEJSKIEJ dr hab. Anita Adamczyk, prof. UAM [email protected]
SOLIDARNOŚCI
POLITYKA (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w
Poznaniu)
IMIGRACYJNA A BEZPIECZEŃSTWA
Moderator nie przesłał opisu proponowanego panelu.
Monika
Potkańska
(Uniwersytet [email protected];
H9. PRZYSZŁOŚĆ WSPÓLNEJ POLITYKI dr
dr
Luiza
Wojnicz [email protected]
BEZPIECZEŃSTWA
I
OBRONY
PO Szczeciński);
(Uniwersytet Szczeciński)
BREXICIE
Celem panelu jest wskazanie kierunku rozwoju Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony po Brexicie uwzględniając aspekty teoretyczne, różnorodność instrumentów i
mechanizmów zarządzania bezpieczeństwem Unii Europejskiej. Rozważane tezy: Rola państw UE we WPBiO Nowe podejście zarządzania kryzysowego Kierunki rozwoju
WPBiO.
H10. POLITYKA MIGRACYJNA
EUROPEJSKIEJ:
WYZWANIA
PAŃSTW NARODOWYCH
UNII dr hab. Tomasz Stępniewski (Katolicki [email protected]
Lubelski);
DLA Uniwersytet
doc. dr Artur Adamczyk (Uniwersytet
Warszawski);
dr
Andrzej
Szabaciuk
(Katolicki
Uniwersytet Lubelski)
Dramatyczne wydarzenia na Bliskich Wschodzie oraz wybuch kryzysu ukraińskiego (od 2014 roku) diametralnie zmieniły otoczenie Unii Europejskiej. Destabilizacja
kluczowych z punktu widzenia geostrategicznego sąsiednich regionów mocno odcisnęła się na kształcie i wielkości strumieni migracyjnych trafiających do Unii
Europejskiej. Masowy napływ uchodźców i imigrantów zarobkowych jest poważnym problemem, który rzutuje na politykę wewnętrzną i zagraniczną wielu państw
europejskich. Poważnym wyzwaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa i integracja osób z obcych kręgów kulturowych. Określona implementacja polityki humanitarnej i
35
migracyjnej mocno rzutuje na sytuację wewnętrzną i międzynarodową poszczególnych państw narodowych. Obserwujemy obecnie wyraźną polaryzację między Europą
Środkowo-Wschodnią i Europą Zachodnią na tle stosunku do problemu przyjmowania uchodźców/migrantów zarobkowych. Brak porozumienie utrudnia wypracowanie
wspólnych, adekwatnych strategii rozwiązania problemu, który ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia przyszłości zjednoczonej Europy. Decyzja o wyborze określonej
polityki migracyjnej państwa może mieć kluczowe znaczenie dla przyszłości państw narodowych w kontekście kryzysu demograficznego z jakim mierzy się obecnie Europa.
Może mieć ona także kluczowy wpływ na spójność samej Unii Europejskiej. Brak wspólnej polityki w tym aspekcie oraz niemożność skutecznej kontroli zewnętrznych
granic Wspólnot Europejskich, obnaża słabość instytucji europejskich w tym kontekście. Poważnym problemem jest rosnąca popularność populistycznych ugrupowań
antyimigranckich, które bardzo często jawnie deklarują swój eurosceptycyzm. Sposób rozwiązania problemu masowego napływu uchodźców i imigrantów zarobkowych jest
zatem kluczowy z punkty widzenie zarówno Unii Europejskiej jako całości, jak i poszczególnych państwa narodowych. Uczestnictwo w panelu zadeklarowali: dr hab.
Tomasz Stępniewski (Katolicki Uniwersytet Lubelski) doc. dr Artur Adamczyk (Uniwersytet Warszawski) dr hab. Andrzej Gil, prof. KUL (Katolicki Uniwersytet Lubelski),
doc. dr Olga Barburska (Uniwersytet Warszawski), dr Andrzej Szabaciuk (Katolicki Uniwersytet Lubelski), dr Małgorzata Pacek (Uniwersytet Warszawski), dr Marta
Pachocka (Szkoła Główna Handlowa), mgr Tomasz Olejarz (Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska w Przemyślu).
H11. ZRÓŻNICOWANA INTEGRACJA ORAZ dr hab. Adam Szymański (Uniwersytet [email protected]
JEJ WPŁYW NA POLITYKĘ ZAGRANICZNĄ Warszawski)
I
BEZPIECZEŃSTWA
UE
I
JEJ
SĄSIEDZTWA
W Unii Europejskiej możemy obserwować obecnie wiele procesów interesujących z punktu widzenia politologii, europeistyki oraz stosunków międzynarodowych. Celem
niniejszego panelu jest refleksja nad ewolucją Unii Europejskiej w kontekście postępującego procesu różnicowania integracji, w tym wyłaniającego się podziału na rdzeń i
pozostałe kręgi integracji. Proces ten nabrał politycznego znaczenia w związku z poszukiwaniem wyjścia z kryzysu strefy euro, pogłębianiem integracji w gronie państw,
które przyjęły wspólną walutę oraz Brexitem. Jednym z ważnych zagadnień w tym kontekście, podejmowanym w proponowanym panelu, jest wpływ zróżnicowanej
integracji na realizację polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE. Paneliści będą starać się odpowiedzieć na następujące istotne pytania: Jak będzie przebiegać analizowany
proces w przypadku polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE? Jaki będzie wpływ zróżnicowanej integracji na efektywność tej polityki? Jaki udział w niej będą mieć
państwa UE z rdzenia i pozostałych kręgów integracji, zwłaszcza te znajdujące się na obrzeżach Unii? Jakie znaczenie w kształtowaniu tej polityki będą mieć państwa
sąsiadujące i ściśle związane z UE, które też wpisują się w modele zróżnicowanej integracji i z którymi możliwe i wskazane jest rozwijanie współpracy w tej dziedzinie, z
uwagi na ich potencjał (np. Turcja).
36
H12.
INSTYTUCJONALNY
I
FUNKCJONALNY
WYMIAR
POLITYKI
BEZPIECZEŃSTWA
WEWNĘTRZNEGO
UNII EUROPEJSKIEJ – PERSPEKTYWA
PAŃSTW CZŁONKOWSKICH
dr hab. Włodzimierz Fehler, prof .UPH [email protected]
(Uniwersytet Przyrodniczo –Humanistyczny
w Siedlcach, Papieski Wydział Teologiczny
Collegium Bobolanum w Warszawie)
Ogólnym założeniem panelu jest przeanalizowanie i przedyskutowanie problemów związanych z implementacją unijnej polityki bezpieczeństwa wewnętrznego w państwach
członkowskich. Ważny wątek tej dyskusji stanowić będzie kwestia działalności m.in. takich instytucji jak Frontex, Europol,Olaf, czy Eurojust. W ramach panelu podjęte
zostaną także analizy dotyczące miejsca i roli Parlamentu Europejskiego oraz Komisji Europejskiej w zakresie ich wpływu na politykę bezpieczeństwa wewnętrznego państw
członkowskich.
H13. WSPÓLNA POLITYKA ROLNA – CO dr Barbara Wieliczko (Instytut Ekonomiki [email protected]
Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej –
DAJE I DOKĄD ZMIERZA?
Państwowy Instytut Badawczy)
Wspólna Polityka Rolna uznawana jest za najbardziej wspólnotową z polityk UE. Ostatnie reformy WPR dają państwom coraz szerszy wachlarz możliwości własnego
kształtowania instrumentarium wsparcia rolnictwa. Czy WPR jest nadal wspólna? Jak WPR wpływa na rolnictwo? Co na podstawie WPR można powiedzieć o kondycji UE?
37
Grupa Z – Panele zamawiane o charakterze zamkniętym
Z1. DEZINTEGRACJA EUROPEJSKA - W prof. dr hab. Roman Bäcker (Uniwersytet
im. M. Kopernika w Toruniu)
POSZUKIWANIU TEORII (I/LUB MODELU)
Opis panelu zostanie opublikowany po przesłaniu abstraktu przez moderatora.
Z2. PROCESY EUROPEIZACJI PAŃSTWA dr hab. Dariusz Niedźwiedzki, prof. UJ
(Uniwersytet Jagielloński)
CZŁONKOWSKIEGO UNII EUROPEJSKIEJ
Opis panelu zostanie opublikowany po przesłaniu abstraktu przez moderatora.
Z3. STAN I PERSPEKTYWY PROCESU dr hab. Katarzyna Sobolewska-Myślik,
KREACJI
EUROPEJSKIEGO
SYSTEMU prof. UP (Uniwersytet Pedagogiczny w
Krakowie)
PARTYJNEGO
Opis panelu zostanie opublikowany po przesłaniu abstraktu przez moderatora.
Z4. ZRÓŻNICOWANE CZŁONKOSTWO W prof. dr hab. Wiesław Bokajło (Uniwersytet
NOWYCH REALIACH UNII EUROPEJSKIEJ Wrocławski)
Opis panelu zostanie opublikowany po przesłaniu abstraktu przez moderatora.
dr
hab.
Jacek
Czaputowicz
Z5.
SUWERENNOŚĆ
PAŃSTWA prof.
(Uniwersytet Warszawski)
CZŁONKOWSKIEGO UNII EUROPEJSKIEJ
Opis panelu zostanie opublikowany po przesłaniu abstraktu przez moderatora.
Janusz
Ruszkowski
Z6.
POMIJANIE
PAŃSTWA prof. dr hab.
CZŁONKOWSKIEGO
W
SYSTEMIE (Uniwersytet Szczeciński)
POLITYCZNYM UNII EUROPEJSKIEJ
Opis panelu zostanie opublikowany po przesłaniu abstraktu przez moderatora.
Z7.
STOSOWANIE
PRAWA
UNII dr hab. Elżbieta Szczot, prof. KUL
EUROPEJSKIEJ
W
PAŃSTWIE (Katolicki Uniwersytet Lubelski)
CZŁONKOWSKIM
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
38
Opis panelu zostanie opublikowany po przesłaniu abstraktu przez moderatora.
39