Lektura miesiaca_X

Szczęściem świata jest wypracowanie w ludziach poczucia człowieczeństwa.
(Johann Heinrich Pestalozzi)
Brühlmeier Arthur, Kształcenie człowieka, Kraków, „Impuls”, 2011.
sygn. 88841
Słowa Pestalozziego zamieszczone na osobnej stronie poprzedzającej dany rozdział odnoszą się bezpośrednio do problematyki poruszanej w każdym z nich.
Poszczególne rozdziały należy traktować jako pojedyncze kamyczki jednej mozaiki, jako części obrazu,
który powstawał we mnie w toku mojej działalności pedagogicznej. Mam nadzieję, że owe kamyczki mozaiki złożą się w jeden żywy obraz również u tych, którzy będą to czytać.
Kształcenie ludzi w duchu Pestalozziego to ideał. Jednak istotą każdego ideału jest to, że nigdy w pełni
nie pokrywa się z rzeczywistością. Ideały stanowią punkty orientacyjne, drogowskazy. Mogą uskrzydlać, ale także onieśmielać. Porażka, niedoskonałość i to, co skrywa cień, stanowią nieodłączną część
życia. Właśnie w tym tkwi wychowawcza siła, by uczniowie postrzegali nauczyciela jako człowieka
znającego własne ograniczenia, gorliwie nad nimi pracującego i niepopadającego z ich powodu w zwątpienie.
Co jest tak naprawdę typowe dla teorii wychowania Pestalozziego? Bez wątpienia jego ustawicznie
podnoszone żądanie, by całą pracę wychowawczą opierać na ludzkiej naturze. Według Pestalozziego
ludzka natura jest tak skonstruowana, że jednostka nie może osiągnąć swego prawdziwego przeznaczenia, czyli człowieczeństwa, bez oddziaływania otaczających ją ludzi. Gdyby dorastającego człowieka po
prostu pozostawić samemu sobie, uległby zdziczeniu i degeneracji. Wszystkie działania, dzięki którym
konkretna władza wychowawcza wpływa na dziecko, Pestalozzi nazywa często sztuką wychowania,
zwykle jednak w skrócie sztuką. W toku rozwoju każdego człowieka ścierają się zatem ze sobą dwie
„władze”. Z jednej strony jest to niezmienna natura ludzka w swej każdorazowo indywidualnej formie, z
drugiej zaś sztuka, która może ulegać zmianom w zależności od sytuacji społecznej.
Arthur Brühlmeier pragnie przybliżyć Czytelnikowi podstawowe idee i myśli Pestalozziego oraz wskazać możliwości ich praktycznego wdrożenia.