doc© Copytight by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja
download 
Reklamacja Transkrypt
© Copytight by Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja
To ru ni u 14 (2009) aw Ks. Witold Dorsz* oł aj a K op er ni k włocławek eU ni w er sy te tu M ik Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Periodicals of Religious Sciences in the 20th–21st Century Lithuania”, Kowno 4 grudnia 2009 roku © Co py t ig ht b y W yd a w ni c tw o N au ko w Przegląd nauk religijnych „Soter” wydawany przez Wydział Teologiczny Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie jest jedynym na Litwie pismem z dziedziny nauk teologicznych. Periodyk został założony w 1924 roku i do 1939 roku ukazało się 28 numerów pisma. Po okresie okupacji i wcielenia Litwy do Związku Sowieckiego, pismo zostało wznowione w 1999 roku, początkowo jako półrocznik, a od 2006 roku jako kwartalnik. Rocznica 10-lecia wznowienia periodyku zbiegła się w czasie z bardzo uroczyście obchodzonym na Litwie jubileuszem tysiąclecia pierwszej wzmianki o jej istnieniu w dokumentach pisanych. Wzmianka ta znajduje się w Rocznikach kwedlinburskich przy okazji opisu męczeńskiej śmierci świętego Brunona z Kwerfurtu i jego 18 towarzyszy, która miała miejsce na „pograniczu Rusi i Litwy” i wspomniany jubileusz był obchodzony przez Kościół w tym kraju jako Millenium rozpoczęcia ewangelizacji Litwy. Dla uczczenia tych ważnych rocznic na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie zorganizowano Międzynarodową Konferencję Naukową „Periodicals of Religious Science in the 20th–21st Century Lithuania”, która odbyła się 4 grudnia 2009 roku. Wzięli w niej udział teolodzy, a także historycy i pedagodzy z najważniejszych ośrodków naukowych * Ks. dr Witold Dorsz jest adiunktem w Zakładzie Filozofii Chrześcijańskiej Wydziału Teologicznego UMK w Toruniu. TEOLOGIA_14_2009.indb 225 2010-11-04 11:24:19 Litwy oraz reprezentanci środowisk teologicznych z Łotwy oraz z Polski (UMK i KUL), współpracujących z Wydziałem Teologicznym w Kownie i redakcją pisma „Soter”. Obchodzone jubileusze stanowiły doskonałą okazję do analizy dorobku kowieńskiego kwartalnika teologicznego i jego porównania podobnymi periodykami ukazującymi się we współpracujących ośrodkach w Polsce, refleksji nad wkładem pisma w dialog ze współczesną nauką i kulturą i w ewangelizację w kontekście tysiąclecia rozpoczęcia chrystianizacji Litwy oraz debaty nad najważniejszymi problemami, wyzwaniami i kierunkami rozwoju pism naukowych z dziedziny teologii i nauk religijnych na Litwie i w krajach ościennych w XX i XXI wieku. Spośród referatów dotyczących historii i analizy zawartości pisma „Soter” na szczególną uwagę zasługują dwa z nich, wygłoszone przez prof. dr. hab. Alfonsasa Motuzasa, zastępcę redaktora naczelnego pisma oraz ks. prałata prof. dr. hab. Vytautasa Steponasa Vaičiūnasa, pierwszego dziekana Wydziału Teologicznego na Uniwersytecie Witolda Wielkiego w Kownie i redaktora naczelnego „Sotera”. Profesor Motuzas poświęcił swój referat historiografii przywróconego do życia po niemal sześćdziesięcioletniej przerwie pisma: okolicznościom jego wznowienia, historii rozwoju i drodze do przekształcenia go w międzynarodowy periodyk naukowy. Inicjatywa powrotu do wydawania pisma pojawiła się w związku z 10 rocznicą ponownego otwarcia Uniwersytetu Witolda Wielkiego, zamkniętego przez władze sowieckie w 1949 roku i przywróconego do istnienia na fali ruchu przebudowy Litwy w 1989 roku. Na posiedzeniu Rady Wydziału Teologicznego 16 czerwca 1998 roku postawiono wniosek o przywrócenie wydawania przeglądu religijnego „Soter”, co spotkało się z aprobatą władz Wydziału Teologicznego i rektora Uniwersytetu oraz władz ministerialnych. W 1999 roku „Soter” otrzymał numer ISSN oraz potrzebne fundusze z uczelni i w czerwcu tegoż roku ukazał się jego pierwszy numer. Początkowo pismo wychodziło jako półrocznik, od 2003 roku rozpoczęto wydawać trzy numery rocznie, a w 2006 roku przekształciło się w kwartalnik. W ciągu 10 lat od wznowienia ukazały się 32 numery periodyku. Już w 2000 roku uruchomiono stronę internetową pisma, na której są dostępne w formacie PDF w pełnej wersji dotychczas wydane numery „Sotera”. Periodyk jest też dostępny w litewskich bibliotekach cyfrowych oraz w CEEOL (Central and Eastern European Online Library) i Directory of Open Access Journal, a od 2006 roku także indeksowany w The Philosopher’s Index, najbardziej wszechstronnej i uznanej bibliograficznej bazie danych ze wszystkich dziedzin filozofii. Istotnymi momentami na drodze nadania i poszerzenia międzynarodowego charakteru pisma były i są międzynarodowe konferencje organizowane w Kownie, których pokłosie publikowane jest na łamach kwartalnika, udział członków redakcji w sympozjach zagranicznych, w tym w dorocznych zjazdach dziekanów wydziałów teologicznych w Polsce u Ks. Witold Dorsz © Co py t ig ht b y W yd a w ni c tw o N au ko w eU ni w er sy te tu M ik oł aj a K op er ni k aw To ru ni 226 TEOLOGIA_14_2009.indb 226 2010-11-04 11:24:19 © Co py t ig ht b y W yd a w ni c tw o N au ko w eU ni w er sy te tu M ik oł aj a K op er ni k aw To ru ni oraz coroczne spotkania Międzynarodowego i Regionalnego Kolegium Redakcyjnego, na których poddawane jest ocenie funkcjonowanie periodyku i ustalane są linie jego dalszego rozwoju. Ksiądz prałat profesor Vaičiūnas poświęcił swój referat analizie ilościowej i jakościowej artykułów opublikowanych w ciągu minionego dziesięciolecia na łamach „Sotera”. W 30 numerach i 5 suplementach, które ukazały się w okresie od 1999 do 2009 roku, od numeru 1(29) do 30(58), opublikowano w sumie 414 artykułów, z których 21% dotyczyło problematyki teologicznej, 15% filozofii, 2% liturgii, 19% chrześcijańskiej pedagogiki i psychologii, 10% historii Kościoła, 13% katolickiej nauki społecznej, 20% etnologii i religiologii. Pogłębiona analiza tych publikacji dokonana przez autora referatu ukazała znaczenie „Sotera” w wypełnianiu przez Kościół na Litwie jego misji głoszenia Ewangelii, czemu służy interdyscyplinarny charakter czasopisma. Ksiądz profesor Vaičiūnas zwrócił także uwagę na wkład kwartalnika do rozwoju litewskiej nauki i kultury chrześcijańskiej poprzez upowszechnianie dokonań badaczy z innych krajów, związanych z ośrodkami współpracującymi z Wydziałem Teologicznym w Kownie. Znaczącą część z artykułów ogłoszonych drukiem na łamach „Sotera”, bo aż 22% stanowią publikacje obcojęzyczne. Niestety, autor referatu nie przedstawił proporcji procentowych artykułów w poszczególnych językach, wśród których teksty pisane po polsku zajmują czołowe miejsce. O czym ksiądz profesor Vaičiūnas także nie mówił, a co warto podkreślić, to sam fakt drukowania artykułów w języku polskim z obszernym streszczeniem w języku angielskim i litewskim. Ze względu na wielkość Litwy i jej położenie geopolityczne, historię i tradycję oraz religijność ludową, a także charakterystykę wyznaniową sąsiadujących z nią krajów, bliska współpraca Wydziału Teologicznego w Kownie i pisma „Soter” z ośrodkami teologicznymi w Polsce jest dla nich warunkiem rozwoju i niemal koniecznością w kontekście polityki Unii Europejskiej w zakresie edukacji i badań naukowych, promującej coraz ściślejsze współdziałanie między uczelniami krajów członkowskich. Niestety, na Litwie pozostają cały czas żywe uprzedzenia w stosunku do Polski i Polaków, związane przede wszystkim z historią wzajemnych relacji dwóch narodów i sytuacja tych, którzy decydują się na zacieśnianie współpracy z Polską jest tam bardzo delikatna. Redaktorzy przeglądu nauk religijnych „Soter”, ksiądz profesor Vytautas Steponas Vaičiūnas i profesor Alfonsas Motuzas należą do tych, którym na tej współpracy bardzo zależy, a samo pismo niemal od samego momentu wznowienia go po latach niewoli sowieckiej stanowi płaszczyznę owocnej wymiany myśli i współdziałania teologów litewskich i polskich, która wpisuje się we współpracę naukową pomiędzy Wydziałem Teologii Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie a wydziałami teologicznymi KUL w Lublinie, UMK w Toruniu, UWM w Olsztynie, UKSW w Warszawie oraz innymi ośrodkami nauko- 227 u Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Periodicals of Religious Sciences in the 20th–21th Century Lithuania” TEOLOGIA_14_2009.indb 227 2010-11-04 11:24:20 wymi w Polsce. Czterech z siedmiu członków Międzynarodowego Kolegium Redakcyjnego „Sotera” to profesorowie polskich uczelni, wśród nich ks. prof. dr hab. Marek Chmielewski, który podczas jubileuszowej konferencji w Kownie przedstawił historię i owoce wymiany naukowej pomiędzy rocznikiem „Homo meditans” Instytutu Teologii Duchowości KUL a kwartalnikiem Wydziału Teologicznego w Kownie. Zaowocowała ona jak do tej pory opublikowaniem 16 artykułów (w tym 3 w „Soter”, 12 w „Homo meditans” i jednego w „Duchowość w Polsce”) oraz dwoma recenzjami habilitacyjnymi i dwoma recenzjami doktorskimi. Drugim ośrodkiem teologicznym z Polski reprezentowanym na sympozjum z okazji 10-lecia wznowienia wydawania przeglądu nauk religijnych „Soter” był Wydział Teologiczny w Toruniu. Ks. prof. dr hab. Krzysztof Konecki, redaktor naczelny wydawanego na wydziale toruńskim półrocznika „Teologia i człowiek”, w którym publikują także pracownicy naukowi Wydziału Teologicznego z Kowna, poświęcił swoje wystąpienie omówieniu zagadnień teologicznych na łamach redagowanego przez siebie pisma, a ks. dr Witold Dorsz zaprezentował analizę artykułów Karola Wojtyły poświęconych miłości, małżeństwu i rodzinie opublikowanych w „Ateneum Kapłańskim”, związanego z Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku, które stanowi dziś integralną część toruńskiego środowiska naukowego. W aktach konferencji znalazł się także referat dr. Jarosława Horowskiego poświęcony chrześcijańskim inspiracjom i tradycjom wychowawczym w dialogu ze współczesnością na łamach „Paedagogia Christiana”, toruńskiego periodyku naukowego, wśród którego autorów są także naukowcy z Litwy. Konferencja, której uwieńczeniem była wspólna Eucharystia sprawowana w górującej nad Kownem świątyni Chrystusa Zmartwychwstałego, odzwierciedlającej drogę ku wolności przebytą przez naród litewski w wieku XX, ale też symbolizująca odrodzenie duchowe, bez wątpienia stanowiła kolejny znaczący krok ku zacieśnianiu współpracy między teologami Litwy i Polski, obejmującej także i te sąsiadujące kraje, w których, tak jak w przypadku Łotwy, katolicy stanowią mniejszość i podjęciu wspólnych długofalowych projektów badawczych. Sens tego współdziałania w następujący sposób ujął w słowa ksiądz profesor Marek Chmielewski w zakończeniu swojego referatu: „Tysiącletnia tradycja chrześcijaństwa w Polsce i na Litwie zawiera w sobie ogromne bogactwo, które dopiero teraz – po odzyskaniu pełnej suwerenności obydwu narodów i ich pełnoprawnym wejściu w struktury zjednoczonej Europy – można badać i poznawać. W ten sposób będziemy nie tylko wzajemnie się ubogacać w wierze, ale także umacniać świadomość chrześcijańskiej i narodowej tożsamości, tak Polaków, jak i Litwinów”. u Ks. Witold Dorsz © Co py t ig ht b y W yd a w ni c tw o N au ko w eU ni w er sy te tu M ik oł aj a K op er ni k aw To ru ni 228 TEOLOGIA_14_2009.indb 228 2010-11-04 11:24:20 TEOLOGIA_14_2009.indb 229 2010-11-04 11:24:20 © py t Co y ht b ig tw o ni c w yd a W te tu sy er w eU ni N au ko w oł aj a ik M K op er ni k aw To ru ni u TEOLOGIA_14_2009.indb 230 2010-11-04 11:24:20 © py t Co y ht b ig tw o ni c w yd a W te tu sy er w eU ni N au ko w oł aj a ik M K op er ni k aw To ru ni u
