Porównanie składu mineralnego wody do celów spożywczych i

Praca została wykonana w ramach Programu Wieloletniego pt.„Rozwój zrównoważonych metod produkcji ogrodniczej w celu zapewnienia wysokiej jakości biologicznej i odżywczej produktów ogrodniczych oraz
PORÓWNANIE SKŁADU MINERALNEGO WODY DO CELÓW SPOŻYWCZYCH I FERTYGACJI Z WYBRANYC
UJĘĆ NA TERENIE SKONCENTROWANEJ PRODUKCJI WARZYW SZKLARNIOWYCH
Waldemar Kowalczyk, Anna Felczyńska,
Instytut Ogrodnictwa, Samodzielna Pracownia Analiz Chemicznych, ul. Konstytucji 3 Maja 1/3,
96-100 Skierniewice,
WSTĘP
Woda stosowana w przemyśle spożywczym musi spełniać określone
wymagania jakości, zawartości składników mineralnych, zapachu i
barwy. Kwestie te reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29
marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez
ludzi oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2010 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie jakości wody przeznaczonej do
spożycia przez ludzi. Woda pitna jest tożsama z wodą do potrzeb
gospodarczych. Dopuszczalne różnice w zawartości poszczególnych
pierwiastków w wodzie spożywczej i stosowanej w fertygacji są
wynikiem wykorzystywania innych ujęć głębinowych i płytkich studni.
Łączna powierzchnia uprawy warzyw szklarniowych w Polsce
szacowana jest na 2470 ha. Z danych literaturowych wynika, że rocznie
ponad 5 ton czystych nawozów, z każdego hektara szklarni dostaje się
do gruntu, co powoduje zanieczyszczenie gruntów i wód podziemnych.
Praca została wykonana w ramach Programu Wieloletniego pt.„Rozwój zrównoważonych metod produkcji
ogrodniczej w celu zapewnienia wysokiej jakości biologicznej i odżywczej produktów ogrodniczych oraz
zachowania bioróżnorodności środowiska i ochrony jego zasobów", finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa
i Rozwoju Wsi.
MATERIAŁ I METODY
Próby wody pobierano z ujęć wody zlokalizowanych na terenach skoncentrowanych upraw szklarniowych, głównie z rejonu
Warszawy, Kalisza i południowej Polski. Do monitoringu wybierano duże obiekty szklarniowe, za zgodą właścicieli gospodarstw
ogrodniczych, z największego skupiska zakładów produkcji warzyw pod osłonami w Polsce.
W pracy określono zawartość wybranych składników mineralnych (Fe, Mn, Cu, Zn, B) w wodzie przeznaczonej do fertygacji warzyw
szklarniowych, a także na cele spożywcze. Według rozporządzenia Ministra Zdrowia z 20.04.2010 roku, zawartość żelaza w wodzie
do spożycia nie powinna przekraczać 0,2 mg.dm-3 ,dopuszczalna zawartość Mn wynosi 0,05, stężenie cynku jest nielimitowana,
a boru nie większa niż 1 mg.dm-3 (Dz. U. nr 72 poz. 466). Parametry wody do fertygacji są mniej ostre i np. dopuszczalna zawartość
Fe w wodzie związana jest z drożnością systemów nawadniania.
Oznaczenia zawartości składników w próbach wody prowadzono
metodą
spektrofotometryczną
przy
pomocy
sekwencyjnego
spektrometru z indukcyjnie sprzężona plazmą -ICP OES, model
OPTIMA 2000 DV firmy Perkin-Elmer. Wybrane składniki oznaczano
przy długości fal charakterystycznych dla danego pierwiastka,
odpowiednio; Fe-238,204 nm, Mn-257,610 nm, Cu-327,393 nm,
Zn-206,200 nm i B-249,677 nm. Do kalibracji aparatu wykorzystano
wielopierwiastkowy, wzorzec firmy Merck.
Praca została wykonana w ramach Programu Wieloletniego pt.„Rozwój zrównoważonych metod produkcji
ogrodniczej w celu zapewnienia wysokiej jakości biologicznej i odżywczej produktów ogrodniczych oraz
zachowania bioróżnorodności środowiska i ochrony jego zasobów", finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa
i Rozwoju Wsi.
WYNIKI
Tab. 1. Zawartość wybranych pierwiastków w badanych próbkach wód [mg*dm-3]
1.
Zawartości mikroelementów w próbkach wody
3
2,76
2.
zawartość [mg.dm-3]
2,5
Min
Średnia
Maks.
2
3.
4.
1,5
1,04
1
0,68
0,5
0
0,39
0,02
Fe
0,55
5.
0,16
0,02
Mn
0,02 0,24
0,02
Cu
mikroelement
0,06
0,02
Zn
0,11
0,02
B
WNIOSKI
Średnia zawartość manganu w połowie
badanych prób przekraczała
dopuszczalne stężenie określone dla
wody przeznaczonej do spożycia, które
wynosiło 0,05 mg.dm3.
W monitorowanych ujęciach nie
stwierdzono nadmiernych zawartości
miedzi (poniżej 0,05 mg.dm-3).
Stężenie cynku w 86% badanych prób nie
przekraczało 0,10 mg.dm-3, a w połowie
analizowanych prób było niższe niż 0,05
mg.dm-3
W wodzie do fertygacji, szczególnie w
uprawach bezglebowych warzyw na
wełnie mineralnej, zawartość boru nie
powinna być wyższa niż 0,5 mg.dm-3 (w
uprawach z recyrkulacją pożywki - 0,27
mg.dm-3). W ponad 80% badanych prób
stężenie boru było niższe niż 0,2 mg.dm-3.
Dane literaturowe i wyniki prowadzonego
monitoringu wskazują na to, że otwarte
uprawy warzyw, głównie ogórka i
pomidora szklarniowego, mogą
przyczyniać się do zanieczyszczenia
gleby, wód podziemnych i wód z ujęć
płytkich.
Praca została wykonana w ramach Programu Wieloletniego pt.„Rozwój zrównoważonych metod produkcji ogrodniczej w celu zapewnienia wysokiej jakości biologicznej i odżywczej produktów ogrodniczych
oraz zachowania bioróżnorodności środowiska i ochrony jego zasobów", finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.