Wskazówki dla autorów i tłumaczy 2009.1

Wskazówki dla autorów i tłumaczy
współpracujących z Wydawnictwem Znak
SPIS TREŚCI
A. PRZY PISANIU I TŁUMACZENIU. Reguły, które warto znać i stosować zanim poślesz
tekst do wydawnictwa .............................................................................................................. 2
I. Informacje techniczne ......................................................................................................... 2
II. Uwagi redakcyjne .............................................................................................................. 3
1. Cytaty w tekście ............................................................................................................. 3
2. Wyrazy i zwroty pisane kursywą: .................................................................................. 3
3. W cudzysłowie i pismem prostym zapisujemy: ............................................................. 4
4. Przypisy i bibliografia .................................................................................................... 4
a) numeracja przypisów w tekście, zawsze przypis jest przed kropką........................... 4
b) przypisy – kilka najbardziej typowych przykładów .................................................. 4
c) zapis skrócony w przypisach odsyłających do cytowanego juŜ wcześniej w danym
rozdziale dzieła............................................................................................................... 5
d) czasopisma ................................................................................................................. 6
e) cytując dane lub artykuł ze strony internetowej, naleŜy podać datę .......................... 6
f) inne informacje o przypisach...................................................................................... 6
g) bibliografia ................................................................................................................. 6
5. Pauza, dywiz................................................................................................................... 6
6. Spis treści ....................................................................................................................... 7
7. Uwaga o piśmiennictwie religijnym .............................................................................. 7
8. O akapitach i światłach w tekście .................................................................................. 7
9. O nazwach audycji RTV ................................................................................................ 7
B. PRZY ADIUSTOWANIU. Reguły, które warto znać i stosować, gdy wydawnictwo przyśle
adiustację do akceptacji........................................................................................................... 8
Wskazówki dla autorów i tłumaczy 2009.1
2
A. PRZY PISANIU I TŁUMACZENIU. Reguły, które warto znać i
stosować zanim poślesz tekst do wydawnictwa
I. Informacje techniczne
1. Do pisania uŜywać kroju Times New Roman względnie Arial.
2. Jeśli nie jest to konieczne, unikać formatowania tekstu (uŜywać stylu „Normalny”).
3. Tytuły, śródtytuły itp. wyróŜniać, powiększając rozmiar fontu względnie pogrubiając je,
nie uŜywać do tego celu Ŝadnych stylów.
4. Jeśli konieczne jest rozstrzelenie wyrazu, nie stosować do tego celu znaku spacji, zamiast
tego uŜyć opcji podkreślenia.
5. Przy wstawianiu znaków dodatkowych (np. á, é, ∞, £, à) uŜywać opcji „Wstaw symbol”.
6. Wcięcia akapitowe formułować w stylu (w menu Format ustawiamy wybraną opcję
akapitu), nie uŜywać do tego celu kilku znaków spacji ani tabulatora, ale wykorzystując
narzędzia edytora tekstu tak, jak pokazuje poniŜszy obrazek:
7. Indeksów lub innych wyliczanek nie robić w tabelach.
8. Tabele sporządzać wyłącznie przy uŜyciu opcji „Rysuj tabelę”.
9. Przypisy wstawiać wyłącznie przy uŜyciu opcji „Wstaw/Odwołanie/Przypis dolny”.
10. Zawsze wprowadzać do dokumentu numerację stron.
11. Zapisywać pliki tekstowe jako „rtf” (w formacie „rich text format”).
12. Nie naleŜy umieszczać w tekście ilustracji (rysunków, zdjęć i wykresów). Jeśli się nimi
dysponuje, trzeba je przesłać jako osobne pliki redaktorowi prowadzącemu, a miejsce
włamywania w tekście oznaczyć np. tak: [tu rysunek z pliku ‘nazwa pliku’]
Wskazówki dla autorów i tłumaczy 2009.1
3
II. Uwagi redakcyjne
1. Cytaty w tekście
Zawsze naleŜy się upewnić, czy cytowana publikacja obcojęzyczna nie pojawiła się w języku
polskim. W tej chwili dosyć łatwo moŜna to sprawdzić w katalogach elektronicznych np.
Biblioteki Narodowej w Warszawie lub innych bibliotek
www.bn.org.pl;
http://www.bj.uj.edu.pl/inne_bib/biblpl1_pl.php,
http://opacwww.bs.katowice.pl/cgi-bin/wspd_cgi.sh/WService=wsbroker1/wo_log
http://www.bj.uj.edu.pl.
www.nukat.pl albo http://karo.umk.pl/Karo/
www.buw.uw.edu.pl
http://www.ifispan.waw.pl/bibfis/
http://mak.bn.org.pl/w10.htm
- pod tym ostatnim adresem znajduja się bazy biblioteki narodowej: bibliografia narodowa i
bibliografie specjalne, w tym artykułów z czasopism.
Do obowiązków autora / tłumacza naleŜy odszukanie cytatów w polskich wydaniach i
zamieszczenie ich w tekście wraz ze stosownym dokładnym opisem bibliograficznym. JeŜeli
z jakichś waŜnych względów autor / tłumacz decyduje się na podanie własnego przekładu,
naleŜy to zaznaczyć w przypisie.
Wszystkie opuszczenia w cytacie muszą być zaznaczone (…).
NaleŜy bardzo pilnować wyraźnego zaznaczenia początku i końca cytatu – niedopilnowanie
tego przysparza wielu problemów na etapie dalszych prac redakcyjnych.
2. Wyrazy i zwroty pisane kursywą:
– i bez cudzysłowu: tytuły ksiąŜek wydanych w polskiej wersji, filmów, obrazów, artykułów
w czasopismach, oryginalne obcojęzyczne tytuły ksiąŜek, piosenek, artykułów, obrazów itp.,
np. Pan Tadeusz, Ulice w ogniu, Ostatnia wieczerza, Przyszedł Rywin do Michnika, Billie
Jean, Black Celebration itd.
– i bez cudzysłowu: tytuły obcojęzyczne – jednak tłumaczenie na język polski, proste i bez
cudzysłowu, umieszczamy w nawiasie okrągłym, po oryginalnym tytule, np. Hard Day’s
Night (Noc po cięŜkim dniu),
– wyrazy i zwroty obcojęzyczne, np. fashion, editorial, otium negotiosum, festina lente, you
forgot Poland, cherchez la femme itd.
Uwaga! Reguła powyŜsza nie dotyczy nazw własnych i ich skrótów – te zawsze proste, np.
Wehrmacht, Federal Bureau of Investigation, FBI.
− jeśli cały fragment zapisany jest kursywą, wówczas wyrazy, które powinny być zapisane
kursywą, piszemy prosto, np.:
Wiem, Ŝe Pana Tadeusza napisał Juliusz Słowacki, ale zwykłem taką informację sprawdzać w
encyklopedii.
Wskazówki dla autorów i tłumaczy 2009.1
4
3. W cudzysłowie i pismem prostym zapisujemy:
– tytuły czasopism – tak polskich, jak i obcojęzycznych, np. „Gazeta Wyborcza”, „The New
York Post”,
– cytat w cytacie oznaczamy za pomocą nawiasów trójkątnych, np.
Przeczytał: „Wtedy ona powiedziała do niego »ty draniu«”.
4. Przypisy i bibliografia
Przystępując do pracy, warto upewnić się w redakcji, czy przypisy mają być numerowane w
obrębie rozdziału, części czy całego tekstu – unika się w ten sposób ich przerabiania w
wypadku późniejszej zmiany numeracji. Najczęściej numerujemy przypisy w obrębie
rozdziałów, unikamy w ten sposób np. przypisu nr 1254.
NaleŜy bardzo pilnować zgodności opisu pozycji w przypisach i bibliografii; sprawdzić, czy
w przypisach nie brak numerów stron oraz czy zapis tytułu jest identyczny z zapisem
bibliograficznym.
NaleŜy stosować konsekwentny zapis W CAŁEJ KSIĄśCE. Z tego względu proponujemy
tutaj jeden wariant, by nie wprowadzać zamieszania.
a) numeracja przypisów w tekście, zawsze przypis jest przed kropką
– ładna dziś pogoda1.
– „jutro będzie ładna pogoda” 2.
– jeśli cytat kończy się znakiem zapytania: „czy jutro będziemy mieć ładną pogodę?” 3, numer
przypisu po pytajniku;
– jeśli pytajnik pochodzi od autora tekstu głównego, wtedy np. Pytam: „GdzieŜ są
niegdysiejsze śniegi” 4?
b) przypisy – kilka najbardziej typowych przykładów
A. Kowalski, Ala ma kota, Kraków 2008, s. 55, 56, 59, 58–61.
A. Kowalski, Ala ma kota, Kraków: Znak, 2008, s. 55, 56, 59, 58–61. *
*druga wersja jest stosowana, jeśli chcemy podawać wydawcę.
(Przy okazji: sąsiadujące numery stron oddzielamy przecinkami (55, 56), NIE PISZEMY ich
z bliską pauzą).
Ala ma kota, red. A.N. Kowalski, B.G. Zielińska, K. Pączek, Kraków 2008, s. 55, 56, 59, 58–
61.
– tu praca zbiorowa pod red. (inicjałów nie rozdziela spacja!); zawsze najpierw tytuł, potem
redaktor/zy, tu jest tylko trzech, ALE:
JeŜeli ksiąŜka ma więcej niŜ trzech autorów, redaktorów i tłumaczy, podajemy tylko
pierwszego autora / redaktora / tłumacza i dodajemy: i in.
Wskazówki dla autorów i tłumaczy 2009.1
5
Ala ma kota, red. A.N. Kowalski i in., Kraków 2008, s. 55, 56, 59, 58–61.
J.F. Kennedy, History of USA, t. 1, New York 2008, s. 55, 56, 59, 58–61.
– jeśli opis odnosi się do wydania obcojęzycznego, wtedy miejsce wydania zawsze podajemy
w brzmieniu oryginalnym.
J.F. Kennedy, Historia USA, tłum. J. Nowak, t. 1, Kraków 2008, s. 55, 56, 59, 58–61.
Historia USA, red. J. Kennedy, tłum. J. Nowak, Kraków: Znak 2008, s. 55, 56, 59, 58–61.
− tu przykład ksiązki redagowanej – najpierw tytuł, potem redaktor.
A. Kowalski, Ala ma kota, w: B. Zieliński, Elementarz naukowy, Kraków 2008, s. 55, 56, 59,
58–61.
c) zapis skrócony w przypisach odsyłających do cytowanego juŜ wcześniej w danym
rozdziale dzieła
PRZYKŁADY:
A. Kowalski, Ala ma kota. Elementarz szkolny, Kraków 2008, s. 55, 56, 59, 58–61.
(pełna wersja)
A. Kowalski, Ala ma kota, dz. cyt. lub op. cit, s. 55.
– skrócony zapis: autor + tytuł bez podtytułu; a jeśli tytuł jest długi, naleŜy go skrócić i
zakończyć wielokropkiem:
A. Kowalski, Ala ma kota w ujęciu transcendencji spekulatywnej u Heideggera i Husserla.
Elementarz filozoficzny dla szkół podstawowych, Kraków 2008, s. 55, 56, 59, 58–61.
– skracamy wg sensu do:
A. Kowalski, Ala ma kota…, dz. cyt. lub op. cit., s. 55 nn.
– skrót „następne strony” zawsze występuje jak nn.
Historia USA, red. J. Kennedy, tłum. J. Nowak, Kraków 2008, s. 55, 56, 59, 58–61
– skracamy do:
Historia USA, dz. cyt. lub op. cit., s. 55.
TamŜe lub Ibidem, s. 95.
Wskazówki dla autorów i tłumaczy 2009.1
6
d) czasopisma
M. Nowak, Historia Kleparza, „Rocznik Krakowski” 2007, nr 13, s. 52.
J. Kowalski, Polityka historyczna, „Rzeczpospolita”, 27 sierpnia 2005.
M. Nowak, Historia Polski, „Gazeta Wyborcza”, 13–21 maja 2005, s. 11–15.
– zapis skrócony:
M. Nowak, Historia Polski, op. cit.
Proponujemy w kolejnych przypisach odsyłających do cytowanych wcześniej dzieł stosować
zapis polski lub łaciński. Informację o stosowanym zapisie podaje redaktor prowadzący,
zlecając pracę:
Idem/eadem (tenŜe/taŜ) , ibidem (tegoŜ/tejŜe), op. cit. (dzieło cytowane), passim (wszędzie)
e) cytując dane lub artykuł ze strony internetowej, naleŜy podać datę
L. Kołakowski, Filozofia i ty, (jeŜeli jest podany autor i tytuł), www.znak.com.pl, dostęp:
13.03.2009.
f) inne informacje o przypisach
– dwóch i więcej autorów oddzielamy przecinkiem: M. Heller, J. śyciński, Historia
wszechświata
– numeracja tomów ksiąŜek i wydań cyfrą arabską: t. 2, wyd. 3.
– „Czasopismo” 1956, nr ..., (z. ..., – moŜe zamiast numeru być skrót od „zeszyt”, w
zaleŜności od czasopisma), s. ...
g) bibliografia
PRZYKŁADY:
Kowalski A., Ala ma kota, Kraków 2005
Ala ma kota, red. A. Kowalski, Kraków 2008.
Kennedy J.F., Historia USA, tłum. J. Nowak, t. 1, Kraków 2008.
Historia USA, red. J. Kennedy, tłum. J. Nowak, Kraków 2008.
Kowalski A., Ala ma kota, w: B. Zieliński, Elementarz naukowy, Kraków 2008.
5. Pauza, dywiz
PAUZA BLISKA:
zakres „od–do”, jak np.: s. 22–24, 2000–2001, 5–6 osób.
Wskazówki dla autorów i tłumaczy 2009.1
7
DYWIZ:
nazwiska dwuczłonowe, np. Ziębowicz-Tobolewska, nazwy typu: pakt Ribbentrop-Mołotow.
PAUZA ZE SPACJAMI:
relacja kobieta – męŜczyzna.
6. Spis treści
Autor / tłumacz, oddając manuskrypt do redakcji, jest zobowiązany do sporządzenia spisu
treści dokładnie odzwierciadlającego strukturę ksiąŜki – czyli zawierającego części, rozdziały,
podrozdziały wszystkich stopni – i dołączenia go do pliku.
7. Uwaga o piśmiennictwie religijnym
W wypadku piśmiennictwa religijnego autora obowiązują Zasady pisowni słownictwa
religijnego, red. Renata Przybylskia i Wiesław Przyczyna.
8. O akapitach i światłach w tekście
Do obowiązków tłumacza naleŜy sprawdzenie z oryginałem akapitów i świateł w tekście
przed oddaniem tekstu do redakcji.
9. O nazwach audycji RTV
Nazwy audycji radiowych i telewizyjnych zapisujemy kursywą: Taniec z Gwiazdami
Wskazówki dla autorów i tłumaczy 2009.1
8
B. PRZY ADIUSTOWANIU. Reguły, które warto znać i stosować,
gdy wydawnictwo przyśle adiustację do akceptacji
1. Gdy uwagi adiustatora w wielu przypadkach wydają się niezrozumiałe, moŜna
zorganizować spotkanie autora / tłumacza z adiustatorem i ewentualnie redaktorem
prowadzącym, by wspólnie rozstrzygnąć wszystkie wątpliwości.
2. Prosi się autora / tłumacza, by koniecznie sprawdził, czy poprawki nie zmieniają
merytorycznego sensu wypowiedzi (szczególnie waŜne przy tekstach naukowych i
specjalistycznych).
3. Często uwagi kierowane specjalnie do autora znajdują się na lewym marginesie wydruku.
Proszę rozstrzygnąć zasygnalizowane tam problemy.
4. Autor powinien przejrzeć wszystkie miejsca w tekście, przy których pojawia się propozycja
ze znakiem zapytania. Następnie podjąć decyzję i jednoznacznie nanieść poprawkę albo
wykreślić wątpliwość.
5. Jeśli autor ma swoją propozycję językową, powinien mieć przygotowaną argumentację (np.
jaki słownik na nią pozwala).
6. Jeśli poprawka ma być pominięta, po prostu się ją przekreśla. Poprawkę zaakceptowaną
pozostawia się bez uwag.
7. Nie jest konieczne odpowiadanie na marginesie na ewentualne uwagi adiustatorki (nie
będące pytaniami). Jeśli jednak autor chce coś skomentować, prosimy, by swój komentarz
zakreślił kółkiem (tylko wtedy jest zrozumiałe, Ŝe go nie wprowadzamy).
8. Drobiazg, ale istotny: prosimy, by autor uŜywał jednego długopisu o wyrazistym kolorze
tuszu (czerwony, zielony − inny niŜ juŜ stosowany na wydruku).