3_Prezentacja_J_Cegielski

Mgr Józef Cegielski – Pełnomocnik Rektora ATH ds. UTW, Dyrektor Uniwersytetu
Łamy wystąpienia
Samotność i brak aktywności poważnym zagrożeniem seniora. Po wielu latach pracy
zawodowej trudno pogodzić się, że jestem już zbędny. Doświadczenia zawodowe
nagromadzone latami wytężonej pracy nikomu już są niepotrzebne. Wiele lat życia w związku
małżeńskim jakikolwiek by on nie był z chwilą odejścia partnera jest dramatem, a
przyzwyczajenie, że jesteś sama zamienia się często w życie pustelnicze. Trauma po utracie
bliskiej i często kochanej osoby potrafi trwać latami i zamyka nas w samotności.
Gąszcz przepisów, nakazów urzędowych, szybko szerząca się administracja poprzez
Internet zmusza nas do przyznania się, że moje pokolenie nie zostało przygotowane dobrze do
tej formy życia. To onieśmiela często, upokarza, a nawet ośmiesza.
Wiele prozaicznych, pozornie mało istotnych sytuacji w życiu jeszcze obszerniej
poszerza indeks zagrożeń. Bezpieczeństwo w domu i na ulicy, łatwość bycia oszukanym a to
na wnuczka a to na policjanta, inkasenta, czy zwykłego pospolitego złodzieja.
Mój uniwersytet od 20 lat stara się zaradzić temu. Powiększa szeregi słuchaczy o
osoby zapomniane, stęsknione towarzystwa, chętne do permanentnego kształcenia się mimo
wieku i doświadczeń życiowych. Nigdy nie jest za późno na naukę. Chętnych do uczestnictwa
wspólnym działaniu grupy seminaryjnej, czy tez w zakresie kultury fizycznej, działalności
klubowej, lektoratach lub wyjazdach turystyczno-poznawczych.
Co roku przybywa do naszego Uniwersytetu ok. 200 osób. Niestety również ubywa –
zbyt wcześnie ludzie odchodzą. Sądzę, że w tym roku zbliżymy się do 1000 Słuchaczy
chętnych do realizacji wspólnie wypracowanego programu naszego UTW. Mamy blisko 30
godzin oferty programowej tygodniowo. W wykładzie cotygodniowym uczestniczy ok. 300
Słuchaczy. Każdy wybiera temat, który go zainteresował. W zasadzie niemalże ze wszystkich
dziedzin nauki.
Wykładowcy to profesorowie i pracownicy naukowi ATH w Bielsku-Białej, a również
wybitni profesorowie renomowanych Uniwersytetów i uczelni Śląska, Małopolski i
Opolszczyzny. To również ludzie sukcesu, realizatorzy swoich marzeń, globtroterzy,
entuzjaści poznawania kultury i życia społeczeństw świata.
Seminaria dają możliwość przedyskutowania problemu. Często podejmują problemy
zdrowia i tematyki paramedycznych, właściwego odżywiania się, występujących zagrożeń w
środowisku, czy tez historii naszej ojczyzny, regionu, miasta.
Jednym z istotnych motywów doskonalenia lub uczenia się języków obcych to
migracja młodych ludzi wyjeżdżających z polski, z rożnych nam znanych względów,
zakładają rodziny za granicą i rodzą się ogromne trudności porozumienia się dziadków z
wnukami, znających tylko język kraju w którym przebywają. Uniwersytet nasz zapewnia
skuteczne przygotowanie się do samodzielnych rozmów. Co roku ponad 200 osób uczestniczy
w lektoratach. Jedni w grupach dla początkujących inni dla średniozaawansowanych, a
jeszcze inni dla zaawansowanych. Na dzień dzisiejszy kształcimy w języku angielskim,
francuskim, hiszpańskim, niemieckim, włoskim i rosyjskim. Język francuski i rosyjski w
minionym semestrze został zawieszony ze względu na brak zebrania wystarczającej liczby
Słuchaczy. Ta pasja uczenia się przejawia się również w aktywności na kursach
informatycznych które prowadzone są przez Akademickie Centrum Informatyczne ATH, w
każdym semestrze kształci swoje umiejętności w posługiwaniu się komputerem dwie grupy
dla początkujących, dwie dla średniozaawansowanych i jedna dla zaawansowanych. W roku
akademickim certyfikaty ukończenia kursu komputerowego uzyskuje ponad 100 osób.
Dużą popularnością cieszą się zajęcia w klubach miłośników literatury, sympatyków
brydża sportowego oraz miłośników muzyki. Spotkania literackie przybliżają biografię
ulubionych autorów, dają możliwość zaprezentowania własnej twórczości literackiej, a dzięki
atmosferze panującej w Klubie Nauczycielskim stwarzają szalenie miłe spotkania grupy.
Sukcesów wielkich w brydżu sportowych jeszcze nie mamy ale zainteresowanie rośnie i póki
co mamy 4 stoliki grających i co najmniej 2 uczących się. Miłośnicy muzyki dzięki
życzliwości władz miasta mają dostęp do tańszych biletów na koncerty oraz biletów
nieodpłatnych głównie na koncerty cykliczne orkiestry Telemana pod dyrekcja Piotra
Sadowskiego w BCK. Cykliczne wyjazdy autokarem do siedziby NOSPR w Katowicach,
Opery Bytomskiej, Teatru Muzycznego w Gliwicach rozszerzają możliwość przeżywania
swoich życiowych pasji.
Dzisiejsza konferencja nie jest jedyna okazją, by ukazać dobrze zorganizowaną formę
spędzenia czasu seniorów i w sprawdzony sposób wyciągania tych najbardziej potrzebujących
społecznego zainteresowania. Uniwersytet ma ograniczoną możliwość rozwoju głównie ze
względu na brak środków, jako że jest samofinansujący się. Roczna składka (tzw. czesne) w
wysokości 55 zł zostaje niemalże w całości pochłonięta zobowiązaniami płacenia czynszu i
pochodnych w obiektach nie będących w zarządzie ATH, czyli Urząd Miasta i Powiatu,
Naczelna Organizacja Techniczna, gestorzy terenów przystosowanych do rekreacji
stosowanej itp. Nie oznacza to, że nie ma pomocy ze strony wymienionych. Z uprzejmości
władz w niektórych obiektach uzyskaliśmy zniżkę w wysokości nie przekraczającej 50%, a
również gestorzy obiektów po kosztach własnych, bez chęci naliczenia zysków udostępniają
przestrzeń. Uniwersytet Trzeciego Wieku będący strukturalna częścią wyższej akademickiej
uczelni z tytułu obowiązujących przepisów nie może być dotowany przez samorządy, a środki
unijne, które przeznaczane są na działalność na rzecz seniorów w zasadzie adresowane są do
stowarzyszeń pozarządowych oraz beneficjentów uczestniczących w projektach. Uniwersytet
nasz nie posiada osobowości prawnej a jego działalność jest ściśle kontrolowana przez
stosowne służby Akademii Techniczno-Humanistycznej ponoszącej koszty utrzymania biura
Uniwersytetu.
Doświadczenia wypracowane przez 20-letni okres naszej aktywności staramy
upowszechniać poprzez aktywny udział w Śląskiej Radzie ds. Seniorów, w Obywatelskim
Parlamencie Seniorów przez Dyrektora Uniwersytetu (Członka Parlamentu) oraz okazjonalnie
telefonicznie lub korespondencyjnie w Radzie Seniorów Miasta Bielsko-Biała, w której nie
uczestniczymy bezpośrednio poprzez członkostwo. Nasz dorobek to jedynie mała część
społeczeństwa senioralnego, która wybrała taką formę na chęć permanentnego kształcenia się
by starość nie była przykra, samotna i zapomniana, a problematyką tą zajmuje się coraz
więcej instytucji w naszym środowisku. Jestem przekonany, że doświadczenia wypracowane
na Uniwersytecie, szczególnie te, które nie koniecznie musza być rozrywką, ale te które
łagodzą lub likwidują niewątpliwie istniejące zagrożenia wieku emerytalnego, czy tez
człowieka będącego na rencie inwalidzkiej. Jestem przekonany, że te zagrożenia może
likwidować każde środowisko pracujące z seniorami, gdzie niekoniecznie musi być darmowa
kawa i drożdżówka, ale zorganizowany kurs komputerowy, stały kontakt z ludźmi
zajmującymi się walką z przestępczością by w porę ostrzec przez zbędną ufnością chętnych
do udzielenia pomocy.
Uniwersytet niewątpliwie nie tylko rozwija się, ale też systematycznie poszerza swoją
ofertę, bacznie obserwując nasze społeczeństwo. Wzorujemy się na doświadczeniach i
wzorcach Uniwersytetów francuskich, gdzie podstawową formą działania jest skupienie grup
seniorów przy uczelni dającej możliwość bezgranicznego uczestnictwa w procesie
dydaktycznym, również jako wolni słuchacze na wybranych, ciekawych wykładach oraz
możliwość korzystania z bibliotek, klubów studenckich. Nie zdecydowaliśmy się preferować
brytyjskiego Uniwersytetu, który również jest bliski części uniwersytetów w Polsce, ich
działalność opiera się na działalności rekreacyjno-poznawczej w ramach klanów rodzinny,
małych grup towarzyskich zebranych przy różnych instytucjach krańcowych począwszy od
klubów osiedlowych po antykwariaty i tereny rekreacyjne. Nie gardząc doświadczeniami
innych uniwersytetów w różnych krajach na świecie bardzo podoba nam się forma
uniwersytetów hiszpańskich które w 95% finansowane są ze środków budżetu państwa, a
istnieją głównie w uczelniach i szkołach wyższych realizując często program opracowany
przez te uczelnie.
Dziękuję za uwagę.