Analiza istniejącej infrastruktury wspierania przedsiębiorczości i

Transkrypt

PROJEKT SYSTEMOWY „KAPITAŁ INTELEKTUALNY LUBELSZCZYZNY 2010-2013”
Analiza
istniejącej infrastruktury wspierania przedsiębiorczości i innowacji
Ekspertyza naukowa
Dr Agata Świdzińska
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
[email protected]
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Spis treści
Wstęp...................................................................................................................................................... 4
1. Metodologia badań............................................................................................................................. 4
1.1. Problemy badawcze i metoda badań............................................................................................ 4
1.2. Metoda doboru próby do badań i charakterystyka badanej próby................................................ 4
2. Infrastruktura wspierania przedsiębiorczości i innowacji
– przegląd wiedzy teoretycznej......................................................................................................... 4
2.1. Znaczenie Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości.................................................................. 4
2.2. Krajowy system wspierania innowacji i przedsiębiorczości........................................................ 6
2.2.1. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości........................................................................ 6
2.2.2. Regionalne Instytucje Finansujące........................................................................................ 6
2.2.3. Krajowy System Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw...........................................7
2.2.4. Fundusze Rozwoju Przedsiębiorczości................................................................................. 8
2.3. Organizacje skupiające przedsiębiorców..................................................................................... 9
2.4. Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości
w Polsce.............................................................................................................................................. 9
3. Typy ośrodków innowacji i przedsiębiorczości.................................................................................. 9
4. Innowacyjność i przedsiębiorczość firm na Lubelszczyźnie – analiza badań na potrzeby KIL 20102013................................................................................................................................................. 11
5. Infrastruktura wspierania przedsiębiorczości i innowacji na Lubelszczyźnie...................................12
6. Charakterystyka wybranych ośrodków innowacji i przedsiębiorczości na Lubelszczyźnie.............. 18
6.1. Lubelska Fundacja Rozwoju w Lublinie (LFR)..................................................................... 18
6.2. Regionalny Park Przemysłowy w Świdniku (RPP)................................................................ 20
6.3. Centrum Innowacji i Transferu Technologii LPNT Sp. z o.o. (CITT).................................... 21
7. Wnioski i rekomendacje................................................................................................................... 22
Bibliografia........................................................................................................................................... 24
Aneks.................................................................................................................................................... 25
2
Wstęp
Celem projektu „Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010-2013” realizowanego w
ramach priorytetu VIII Regionalne Kadry Gospodarki, Działanie 8.2. Transfer wiedzy,
Poddziałanie 8.2.2 Regionalne Strategie Innowacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
jest ustalenie kierunków rozwoju kapitału intelektualnego Lubelszczyzny, a także obszarów
jego zastoju.
Celem niniejszej ekspertyzy jest: Identyfikacja i ocena infrastruktury wspierania
innowacji i przedsiębiorczości na Lubelszczyźnie oraz jej potencjału w zakresie
organizowania pomocy dla MSP w zaspokajaniu ich potrzeb dla podniesienia ich
innowacyjności i konkurencyjności.
1. Metodologia badań
1.1. Problemy badawcze i metoda badań
Podstawą analizy empirycznej niniejszej ekspertyzy naukowej dotyczącej istniejącej
infrastruktury wspierania innowacji i przedsiębiorczości była analiza desk research w oparciu
o bazy danych posiadanych przez Zamawiającego oraz istniejące bazy danych (statystyczne,
raporty) dostępne na stronach internetowych podmiotów, których dotyczy niniejsza
ekspertyza.
Bazy danych posiadane przez Zamawiającego to przede wszystkim rozkłady (wyniki)
przygotowane przez dr. Pawła Rydzewskiego1 w ramach Projektu Systemowego „Kapitał
Intelektualny Lubelszczyzny 2010-2013”. Badania przeprowadzone zostały za pomocą
wywiadu kwestionariuszowego. Analiza materiału empirycznego przygotowanego przez dr.
Rydzewskiego zebranego w tabelach, pozwala na udzielenie odpowiedzi na pytanie o
aktualny stan i zakres wdrażania innowacji i współpracy przedsiębiorstw z podmiotami
wspierającymi politykę przedsiębiorczości i innowacyjności na terenie Lubelszczyzny.
Informacje ze stron internetowych podmiotów działających na rzecz innowacyjności i
przedsiębiorczości umożliwiły odpowiedź na pytanie o poziom i typy działań ośrodków
innowacji i przedsiębiorczości prowadzonych na rzecz MSP na Lubelszczyźnie.
Wykorzystano również dostępną literaturę źródłową oraz kompilacyjną z zakresu
tematu objętego badaniem w celu określenia istniejącej już teoretycznej wiedzy problemowej.
1 Rydzewski P., III Cykl Badawczy. Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010-2013 w kontekście analiz statystycznych. Ekspertyza naukowa
„Badanie przedsiębiorców”, Samorząd Województwa Lubelskiego, ss. 69.
3
Specyfikę wytypowanych podmiotów wspierających MSP na Lubelszczyźnie
omówiono z wykorzystaniem metody studium przypadku (case study).
1.2. Metoda doboru próby do badań i charakterystyka badanej próby
Z ekspertyzy przygotowanej przez dr. P. Rydzewskiego dowiadujemy się, że dobór
próby przedsiębiorstw do badania był losowy „o wysokim stopniu reprezentatywności,
liczącej 650 firm z terenu województwa lubelskiego” (s. 3). Kryterium doboru próby był
„odsetek firm zarejestrowanych w danym powiecie, z uwzględnieniem podziału na
przedsiębiorstwa małe (zatrudniające od 10 do 49 pracowników), średnie (50-249
pracowników) oraz duże (powyżej 250 pracowników), przy zachowaniu proporcji
charakterystycznych dla każdego powiatu. Badaniami z zastosowaniem standaryzowanego
kwestionariusza wywiadu objęto 55 firm dużych, 199 średnich i 396 małych, „zajmujących się
najczęściej działalnością usługową (247), rzadziej produkcyjną (174) lub handlową (154).
Pewną część firm sklasyfikowano jako ‘inne’ (75)” (s. 3), co spowodowało wyłączenie tej
ostatniej
grupy
z
analiz
dwuzmiennowych.
W
badaniu
nie
uwzględniono
mikroprzedsiębiorstw, których odsetek na Lubelszczyźnie wynosi 95%.
Analiza informacji zamieszczonych na stronach internetowych Polskiej Agencji
Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), Portalu Innowacji (PI) oraz Stowarzyszenia
Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce (SOOIPP) umożliwiła
wyłonienie publikacji w formie raportów zawierających uporządkowaną wiedzę teoretyczną
oraz o aktualnym stanie badań, dotyczącą instytucji (podmiotów) wsparcia przedsiębiorczości
w Polsce oraz innych danych źródłowy a następnie wyselekcjonowanie danych o 50
podmiotach określanych jako Ośrodki Innowacyjności i Przedsiębiorczości (OIP)
funkcjonujących na Lubelszczyźnie.
Kolejnym krokiem badawczym była analiza zawartości stron internetowych
wyselekcjonowanych podmiotów pod kątem rodzaju, jakości i zakresu prowadzonych przez
nie działań. Do analizy przypadków (case study) wytypowano zatem Lubelską Fundację
Rozwoju w Lublinie, Regionalny Park Przemysłowy w Świdniku oraz Centrum Innowacji
i Transferu Technologii LPNT Sp. z o.o. w Lublinie, które w swoich działaniach łączą cechy
przedsiębiorczości i innowacyjności ważne dla wspierania rozwoju firm województwa
lubelskiego.
4
2. Infrastruktura wspierania przedsiębiorczości i innowacji
– przegląd wiedzy teoretycznej
2.1. Znaczenie Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości
Rozwój gospodarczy i osiągnięcie przewag konkurencyjnych we współczesnym
świecie przez poszczególne państwa i regiony są w coraz większym zakresie uzależnione od
szybkości pojawiania się na rynku nowych, innowacyjnych podmiotów gospodarujących. W
rezultacie wysiłki władz publicznych skierowane są na rozwój przedsiębiorczości oraz
intensyfikację procesów innowacyjnych. Transformacja wiedzy w nowe produkty, usługi,
technologie czy rozwiązania organizacyjne wymaga właściwej infrastruktury obejmującej
ośrodki innowacji i przedsiębiorczości (tzw. instytucje nowoczesnej gospodarki). Ich
kluczowe funkcje dotyczą działań w zakresie pobudzania tkwiącej w ludziach kreatywności,
przedsiębiorczości
i
innowacyjności,
tym
samym
aktywizacji
wewnętrznych
(endogenicznych) zasobów, prowadzącej do efektywniejszego wykorzystania lokalnych
czynników wzrostu.
Nowoczesne podejście do strategii rozwoju opiera się na poszukiwaniu bezpiecznych i
trwałych podstaw rozwoju wewnątrz regionów, przy szerokim wykorzystaniu zaangażowania
środowisk lokalnych. W praktyce oznacza to potrzebę tworzenia instytucji rozwoju lokalnego
wyspecjalizowanych w działaniach na rzecz rozwoju gospodarczego poprzez:
•
wspieranie przedsiębiorczości, samozatrudnienia, ułatwiania startu i pomocy nowo
tworzonym prywatnym firmom; promocję i poprawę konkurencyjności MSP;
•
tworzenie warunków dla transferu nowych rozwiązań technologicznych do gospodarki
i realizację przedsięwzięć innowacyjnych;
•
podnoszenie jakości zasobów ludzkich poprzez edukację, szkolenia i doradztwo oraz
upowszechnianie wzorów pozytywnego działania;
•
zagospodarowanie zasobów i realizację przedsięwzięć infrastrukturalnych;
•
tworzenie sieci współpracy i partnerstwa różnych podmiotów działających na rzecz
dynamizacji rozwoju, wzrostu dobrobytu i zasobności mieszkańców 2.
Usługi wsparcia dotyczą obszarów uznanych za kluczowe dla zrównoważonego
rozwoju rynków, aktywizacji lokalnej gospodarki, restrukturyzacji obszarów problemowych
(np. rolnictwo i tereny wiejskie, sektory przemysłowe) oraz konkurencyjności prywatnych
małych i średnich firm. Usługi wspierające przedsiębiorczość (samozatrudnienie oraz rozwój
małych i średnich firm) i procesy innowacyjne spełniają tym samym następujące warunki:
2 Zob. Matusiak K.B. (red.), Ośrodki Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2010, PARP, Warszawa 2010, s. 17.
5
•
wywodzą się z realizowanej w kraju, regionie i gminie polityki ekonomicznej;
•
mają niekomercyjny charakter i realizowane są przez publiczne, parapubliczne
i prywatne podmioty;
•
są skierowane do określonych grup odbiorców3.
Szeroki wachlarz celów oraz konieczność uwzględnienia lokalnych i regionalnych
uwarunkowań determinuje dużą różnorodność form organizacyjnych i instytucjonalnych.
Podstawową cechą omawianych instytucji jest niekomercyjny charakter. Celem ich
działania nie jest maksymalizacja zysku lecz zaspokajanie nietypowych potrzeb, inicjowanie
zmian i transformacji lokalnych społeczności. Spełniają one na rynku funkcje usługowe,
tworząc specyficzną infrastrukturę umożliwiającą dynamizację procesów rozwojowych oraz
realizację wyznaczonych strategii. Zakres przedmiotowy podejmowanych działań, misja i cele
oraz założenie o niedochodowym charakterze (non-profit) pozwalają zakwalifikować do
omawianej kategorii instytucji następujące rodzaje podmiotów:
•
fundacje i stowarzyszenia (lub jednostki przez nie powołane), realizujące programy
rozwoju przedsiębiorczości i transferu technologii oraz działające na rzecz rozwoju
lokalnego;
•
spółki publiczno-prywatne, powołane z inicjatywy i przy dużym zaangażowaniu
organizacyjnym
i
finansowym
władz
publicznych,
podejmujące
działania
prorozwojowe i niezobligowane do generowania zysków do podziału między
udziałowców;
•
izby gospodarcze, organizacje rzemiosła, zrzeszenia i związki pracodawców oraz inne
instytucje
przedstawicielskie
biznesu
podejmujące
inicjatywy
i
działania
prorozwojowe;
•
wyodrębnione organizacyjnie i finansowo jednostki samorządowe, przy szkołach
wyższych, związkach zawodowych zorientowane na wspieranie rozwoju lokalnej
gospodarki4.
Funkcjonalnie omawiane instytucje koncentrują swoją aktywność na newralgicznych
dla
procesów
rozwojowych
obszarach
wspierania
i
procesów
innowacyjnych w formie:
szerzenia wiedzy i umiejętności poprzez doradztwo, szkolenia, informację w ramach
•
ośrodków szkoleniowo-doradczych;
3 Tamże, s. 12.
4 Tamże, s. 19.
6
asysty w tworzeniu nowych firm w otoczeniu instytucji naukowych i szkół wyższych,
•
zakładanych przez studentów, absolwentów, doktorantów i pracowników naukowych w
preinkubatorach i akademickich inkubatorach przedsiębiorczości;
pomocy w transferze i komercjalizacji nowych technologii w ramach centrów
•
transferu technologii;
pomocy finansowej (seed i start-up) w formie parabankowych funduszy
•
pożyczkowych i poręczeniowych oferowanej osobom podejmującym działalność gospodarczą
i młodym firmom bez historii kredytowej;
szerokiej pomocy doradczej, technicznej i lokalowej dla nowo powstałych
•
przedsiębiorstw w pierwszym okresie działania w inkubatorach przedsiębiorczości i
centrach technologicznych;
tworzenia skupisk przedsiębiorstw (cluster) i animacji innowacyjnego środowiska
•
poprzez łączenie na określonym, zagospodarowanym terenie usług biznesowych i różnych
form pomocy firmom w ramach: parków technologicznych, stref biznesu, parków
przemysłowych.
Dla wyżej wymienionych określeń przyjęło się w Polsce określenie ośrodki innowacji
i przedsiębiorczości (OIP). To określenie po raz pierwszy pojawiło się w trakcie dyskusji
krajowych i zagranicznych ekspertów na polsko-niemieckim seminarium w marcu 1991 r. w
Rydzynie pod Poznaniem. To spotkanie badacze problemu uznają za początek ruchu
organizatorów ośrodków innowacji i przedsiębiorczości w Polsce.
Z pomocy omawianych ośrodków korzystają osoby i podmioty rozpoczynające
działalność gospodarczą, nie mogące ze względów finansowych lub merytorycznych
skorzystać z pomocy instytucji rynkowych – firm konsultingowych, banków itp. Do
infrastruktury przedsiębiorczości i transferu technologii, w uzupełnieniu do kategorii
podmiotów non-profit, zalicza się parabankowe instytucje finansowe zorientowane na
generowanie wysokich zysków (venture capital), które według doświadczeń zachodnich
odgrywają kluczową rolę w komercjalizacji nowych technologii i rozwoju technologicznych
firm. Przyjęcie reguł rynkowych dla tych instytucji jest podstawą efektywności zarządzania
środkami finansowymi. Fundusze kapitału ryzyka umożliwiają ostateczne zbliżenia działań
związanych z transferem technologii, wspieraniem rozwoju nowych firm do rynku i praw nim
rządzących5.
5 Por. Matusiak K.B. (red.), Ośrodki Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2010, PARP, Warszawa 2010.
7
Każdy z typów ośrodków ma swoją specyfikę i realizuje konkretne, specyficzne
funkcje w systemie wsparcia. We wszystkich regionach Polski funkcjonuje najwięcej
ośrodków szkoleniowo-doradczych, które mają uniwersalne zadania aktywizacji rozwoju
lokalnego. Najmniej natomiast jest parków technologicznych, które wymagają określonej
skali, a ich oddziaływanie ma regionalny lub ponadregionalny charakter.
Rysunek 1. Klasyfikacja ośrodków rozwoju innowacji i przedsiębiorczości
Źródło: Opracowanie własne na podstawie K.B. Matusiak, (red.), Ośrodki Innowacji i Przedsiębiorczości w
Polsce. Raport 2010, PARP, Warszawa 2010, s. 20.
OIP mają wiele cech wspólnych, np. ośrodki szkoleniowo-doradcze i centra transferu
technologii czy inkubatory przedsiębiorczości i technologiczne, ale badacze wskazują na
fundamentalne różnice między nimi. „Działalność ośrodków przedsiębiorczości ma charakter
replikatywny i dyfuzyjny, oznacza przenoszenie określonych doświadczeń i dostarczanie
znanych usług czy metod postępowania do nowych grup docelowych. Natomiast
funkcjonowanie ośrodka innowacji powinno dotyczyć tworzenia całkowicie nowych
możliwości. Oznacza to potrzebę zupełnie nowych kompetencji i niestandardowego
postępowania. Innowacyjna przedsiębiorczość, mimo podobieństwa wielu procedur
postępowania, niesie ze sobą ciągły proces twórczy, który jest specyficznym, rynkowym
eksperymentem”6. Takie ukierunkowanie działalności pociąga za sobą przyjęcie określonych
strategii działania ze względu na poziom wyzwań, przed którymi stoją pracownicy tego typu
jednostek. Muszą się oni wykazać specyficznymi kompetencjami i zdolnością reakcji w
niestandardowych sytuacjach. Jednocześnie istnienie takich podmiotów wywołuje w swoim
otoczeniu efekty polaryzacyjne, będące podstawą przewagi konkurencyjnej na gospodarczej
mapie kraju i w ujęciu globalnym. Z kolei „działalność instytucji finansowych ma charakter
komplementarny do usług oferowanych w ośrodkach innowacji, jak i przedsiębiorczości.
Dostęp do kapitału ma kluczowe znaczenie dla wszystkich działań biznesowych. Instytucje
bankowe jednak omijają szereg sytuacji rynkowych ze względu na wysoki poziom ryzyka.
Zaliczamy do nich przedsięwzięcia innowacyjne oraz firmy tworzone przez studentów, ale
również przez bezrobotnych, zwalnianych pracowników czy przedstawicieli mniejszości
narodowych lub grup dyskryminowanych”7.
6 Tamże, s. 21.
7 Tamże.
8
2.2. Krajowy system wspierania innowacji i przedsiębiorczości
Polski rynek doradztwa dla przedsiębiorców rozwija się od wielu lat. Usługi
konsultingowe nie są jednak wszędzie i dla wszystkich dostępne. Barierą są wysokie koszty
usług oraz ograniczona wiedza na temat wsparcia ze strony różnych instytucji. Tę lukę coraz
częściej wypełniają organizacje nie nastawione na zysk, organizacje pozarządowe, które
umożliwiają szeroki dostęp do informacji gospodarczej oraz profesjonalnego doradztwa
przedsiębiorcom. Wśród nich należy wymienić organizacje działające w ramach Krajowego
Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw (KSU), które działają na rzecz rozwoju
przedsiębiorczości w Polsce.
KSU jest elementem krajowego systemu wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw
działający na trzech poziomach:
Poziom krajowy, który reprezentuje agencja rządowa odpowiedzialna za wdrażanie polityki
„sektorowej” państwa wobec sektora MSP – funkcję tę pełni Polska Agencja Rozwoju
Przedsiębiorczości (PARP).
Poziom regionalny, tworzony przez Regionalne Instytucje Finansujące (RIF) – są to
instytucje regionalne (wojewódzkie) zarządzające realizacją programów regionalnych
skierowanych do sektora MSP i współpracujące z PARP przy realizacji programów
krajowych.
Poziom bezpośrednich usługodawców, w którego skład wchodzą: 1) wyspecjalizowane,
pozarządowe organizacje prowadzące działalność nie nastawioną na zysk, współpracujące ze
sobą w ramach sieci. Tworzą one strukturę KSU dla MSP, działającą na rzecz sektora małych
i średnich przedsiębiorstw poprzez świadczenie usług doradczych, szkoleniowych,
informacyjnych i finansowych; 2) wyspecjalizowane podmioty sektora prywatnego
(instytucje doradcze i szkoleniowe, konsultanci i eksperci), akredytowane przez PARP w celu
wdrażania poszczególnych instrumentów wspierania MSP przewidzianych m.in. w
programach operacyjnych pochodzących z funduszy Unii Europejskiej – POIG, PO RPW,
POKL na lata 2007-2013.
2.2.1. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości powstała 1 stycznia 2001 r. na mocy
Ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Jest ona następcą prawnym Polskiej fundacji Promocji i Rozwoju Małych i Średnich
Przedsiębiorstw. Początkowo celem działania PARP był udział w realizacji szeregu
9
programów nakierowanych na rozwój gospodarki, w szczególności na wspieranie sektora
małych i średnich przedsiębiorstw, eksportu oraz spójności społeczno-ekonomicznej. W 2002
r. nastąpiło poszerzenie zakresu działania PARP w związku z przejęciem przez nią zadań
Agencji Techniki i Technologii (marzec 2002 r.) oraz Polskiej Agencji Rozwoju Regionalnego
(maj 2002 r.) o zagadnienia dotyczące wykorzystania nowych technik i technologii, rozwoju
regionalnego, tworzenia nowych miejsc pracy, przeciwdziałania bezrobociu i rozwoju
zasobów ludzkich.
Dokonania PARP w ostatnim okresie działalności (10 lat) to: ponad 11 tysięcy umów o
wsparcie w wysokości prawie 8 mld złotych; ponad 500 tysięcy pracowników z ponad 180
tysięcy firm biorących udział w dofinansowanych szkoleniach i studiach podyplomowych;
ponad milion osób skorzystało z oferty informacyjnej Krajowego Systemu Usług dla MSP,
skupiającego ponad 200 organizacji; ponad 828 mln zł dokapitalizowania dla regionalnych i
lokalnych funduszy pożyczkowych i poręczeniowych; 25 projektów nagrodzonych i 51
wyróżnionych w 12 edycjach konkursu Polski Produkt Przyszłości; 400 tysięcy osób
odwiedziło Pawilon Polski podczas Wystawy EXPO 2008 w Saragossie; 145 wydanych
tytułów w łącznym nakładzie ponad pół miliona egzemplarzy.
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości prowadzi działalność badawczą w
zakresie przedsiębiorczości, innowacyjności, stanu i rozwoju zasobów ludzkich, instytucji
otoczenia biznesu i usług wspierających prowadzenie działalności gospodarczej. Celem
prowadzonych prac badawczych jest przygotowanie wniosków i rekomendacji dla polityki
związanej z rozwojem polskiej gospodarki, a szczególnie skierowanej na pobudzanie
przedsiębiorczości i innowacyjności sektora MSP. Prowadzone prace badawcze i zlecane
ekspertyzy służą uzyskaniu wiedzy niezbędnej w procesach programowania instrumentów
wsparcia. Równolegle prowadzona jest także działalność skierowana na przygotowanie
pakietów informacyjnych przeznaczonych zarówno dla administracji centralnej, regionalnej
(wojewódzkiej, m.in. dla przygotowania RIS), przedsiębiorców, naukowców i studentów8.
2.2.2. Regionalne Instytucje Finansujące
Regionalne Instytucje Finansujące (RIF) zostały wyłonione w drodze konkursu
spośród
istniejących
instytucji
regionalnych,
dysponujących
udokumentowanym
doświadczeniem w realizacji programów na rzecz MSP. Zadania Regionalnych Instytucji
Finansujących koncentrują się na trzech podstawowych obszarach:
8 http://www.parp.gov.pl/index/znajdz/1/4/1_125_389 (20.08.2012)
10
• administrowaniu w imieniu PARP instrumentami wsparcia MSP w regionie,
• zarządzaniu regionalnymi programami rozwoju przedsiębiorczości,
• udzielaniu podstawowej pomocy doradczej dla przedsiębiorstw sektora MSP w
ramach
prowadzonego
Punktu
Konsultacyjno-Doradczego,
jako
punktu
„pierwszego kontaktu”.
Na Lubelszczyźnie rolę RIF pełni Lubelska Agencja Wspierania Przedsiębiorczości
(LAWP).
2.2.3. Krajowy System Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw
W 1996 r. Polska Fundacja Promocji i Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorstw
(obecnie PARP) rozpoczęła proces koordynacji i systematyzowania działań instytucji
„otoczenia biznesu” poprzez utworzenie krajowego Systemu Usług dla MSP – sieci
współdziałających organizacji.
Misją KSU jest partnerskie wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorców.
Krajowy System Usług służy rozwojowi przedsiębiorczości poprzez zapewnienie usług na
najwyższym poziomie, interweniując w obszarach, w których mechanizmy rynkowe nie są
jeszcze wystarczająco rozwinięte. Usługi KSU skierowane są do przedsiębiorców i osób
zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą. Obecnie ośrodki KSU świadczą
następujące usługi systemowe: informacyjne (Punkty Konsultacyjne, PK), doradcze –
proinnowacyjne (Krajowa Sieć Innowacji, KSI) i finansowe (fundusze pożyczkowe
i fundusze poręczeniowe).
Punkty Konsultacyjne KSU udzielają informacji o administracyjno-prawnych
aspektach prowadzenia działalności gospodarczej, zasadach i warunkach korzystania z
programów pomocy publicznej i innych zewnętrznych źródeł finansowania działalności
gospodarczej oraz możliwościach i zasadach korzystania z usług specjalistycznych Systemu,
np.: szkoleń, doradztwa, uzyskania pożyczek i poręczeń.
Ośrodki Krajowej Sieci Innowacji KSU świadczą usługi doradcze w zakresie
innowacji, tj. współpracują z przedsiębiorcami od etapu przeprowadzenia audytu
technologicznego do kompleksowej obsługi pełnego procesu transferu technologii, zajmują
się również pomocą powdrożeniową.
Fundusze pożyczkowe działające w ramach KSU oferują możliwość finansowania
działalności inwestycyjnej, obrotowej oraz początkowego etapu rozwoju mikro, małych i
średnich przedsiębiorców z regionu, na którym dany fundusz działa. O pożyczki mogą starać
się ci przedsiębiorcy, którzy nie mogą skorzystać z tradycyjnego finansowania bankowego lub
11
mają ograniczony do niego dostęp. Natomiast fundusze poręczeniowe oferują mikro, małym i
średnim przedsiębiorcom poręczenia pożyczek, kredytów oraz wadiów przetargowych.
Dostępne dla przedsiębiorców są też nowe usługi pilotażowe: w zakresie optymalizacji
kosztów oraz w zakresie ochrony środowiska. Zasady rejestracji w KSU określa
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie KSU9.
Polska
Agencja
Rozwoju
Przedsiębiorczości
współpracuje
przy
rozwijaniu
działalności Krajowego Systemu Usług, a także promocji jego oferty z 15 polskimi
województwami. PARP podpisała porozumienia o współpracy z Urzędami Marszałkowskimi
województw: kujawsko-pomorskiego, lubelskiego, lubuskiego, łódzkiego, małopolskiego,
mazowieckiego,
opolskiego,
podkarpackiego,
podlaskiego,
pomorskiego,
śląskiego,
świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego oraz zachodniopomorskiego.
Współpraca ta ułatwia promocję przedsiębiorczości w regionach, koordynację pracy,
a także wspólne działania i przepływ informacji. Ich głównym celem jest zapewnienie
dzisiejszym i przyszłym przedsiębiorcom rzetelnych informacji w zakresie:
•
programów wsparcia wdrażanych na szczeblu krajowym i regionalnym ,
•
podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej,
•
możliwości korzystania z porad, szkoleń oraz wsparcia finansowego.
Dodatkowo współpraca zakłada wymianę informacji o ważnych zagadnieniach
gospodarczych oraz inicjatywach wspierających przedsiębiorczość i innowacyjność.
Podmiotami zaangażowanymi we współpracę Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i
Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie są: Lubelska Agencja Wspierania Przedsiębiorczości w
Lublinie oraz Regionalny Punkt Konsultacyjny KSU – Lubelska Fundacja Rozwoju w
Lublinie10.
W ramach KSU można wyodrębnić można grupy ośrodków ściśle ze sobą
współpracujących:
- Punkty Konsultacyjno-Doradcze (PKD);
- Centra Euro Info (EIC) – obecnie Enterprise Europe Network (EEN)11. W Polsce działa 30
ośrodków, zgrupowanych w czterech konsorcjach: 1. CP-BSN (Central Poland - Business
9Biuletyn informacyjny Krajowego Systemu Usług, kwiecień-maj 2011,
http://ksu.parp.gov.pl/res/pl/biuletyn/biuletyn_zewn_trzny_kwiecie__maj_2011.pdf (21.08.2012).
10 http://ksu.parp.gov.pl/pl/wspolpraca_regionalna?first=Y (20.08.2012).
11 http://www.een.org.pl/index.php/o-nas.html (21.08.2012).
12
Support Network)12 – 6 ośrodków na terenie 4 województw (mazowieckie, łódzkie, kujawskopomorskie, pomorskie), koordynatorem jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości; 2)
BISNEP (Business and Innovation Support for North-East Poland) – 6 ośrodków na terenie 3
województw (podlaskie, warmińsko-mazurskie, lubelskie), koordynator: Uniwersytecki
Ośrodek Transferu Technologii Uniwersytetu Warszawskiego) 13; 3) B2Europe West Poland –
9 ośrodków na terenie 5 województw (zachodniopomorskie, lubuskie, wielkopolskie,
dolnośląskie, opolskie), koordynatorem jest Wrocławskie Centrum Transferu Technologii
Politechniki Wrocławskiej14; 4) BSN South Poland – 9 ośrodków na terenie 4 województw
(śląskie, małopolskie, świętokrzyskie, podkarpackie), koordynatorem jest Centrum Transferu
Technologii Politechniki Krakowskiej15.
- Krajowa Sieć Innowacji (KSI). Jest tworzona w celu skupiania ośrodków o charakterze
innowacyjnym, do których należy pomoc w zakresie tworzenia warunków do transferu i
komercjalizacji
nowych
rozwiązań
technologicznych
oraz
realizacji
przedsięwzięć
innowacyjnych w przedsiębiorstwach sektora MSP16. Przynależność do KSI uzależniona jest
od uzyskania akredytacji w KSU w zakresie usług o charakterze innowacyjnym
2.2.4. Fundusze Rozwoju Przedsiębiorczości
Zakładanie własnej działalności jest wspierane przez państwo na poziomie
regionalnym i ponadregionalnym poprzez programy operacyjne będące elementami systemu
realizacji Narodowej Strategii Spójności na lata 2007-2013, której celem jest tworzenie
warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i
przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności
społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
Uruchomione instrumenty wspierania rozwoju MSP mają służyć rozbudowie i
wzmacnianiu przedsiębiorstw istniejących, jak i promowanie tworzenia nowych w celu
istotnego wpływu na stan polskiej gospodarki oraz jej zdolność przetrwania kryzysu. Są to:
12 www.een.org.pl
13 www.bisnep.pl
14 www.westpoland.pl
15 www.een.net.pl
16 http://www.parp.gov.pl/index/index/1438 (21.08.2012).
13
1. Fundusze pożyczkowe. Pożyczki na rozpoczęcie działalności
Pożyczka może być udzielona wyłącznie mikro-, małemu lub średniemu
przedsiębiorczy, który posiada siedzibę, a przypadku osoby fizycznej adres zamieszkania lub
adres głównego miejsca wykonywania działalności na terenie województwa. Przedmiot i
warunki pożyczki dostępne na stronie internetowej KSU oraz PARP.
2. Fundusze poręczeniowe
Fundusze poręczeń kredytowych są instytucjami o charakterze non profit. Głównym
zadaniem funduszy poręczeń kredytowych jest ułatwienie przedsiębiorcom oraz osobom
rozpoczynającym działalność gospodarczą dostępu do zewnętrznego finansowania w postaci
kredytów bankowych oraz pożyczek na prowadzenie działalności gospodarczej. Warunki
uzyskania poręczenia dostępne na stronie internetowej KSU oraz PARP.
3. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Jeden z 6 programów krajowych Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, który
finansowany
jest
ze
środków
europejskich.
Skierowany
przede
wszystkim
do
przedsiębiorców, którzy zamierzają realizować innowacyjne projekty, związane z badaniami i
rozwojem, nowoczesnymi technologiami, inwestycjami o dużym znaczeniu dla gospodarki
lub wdrażaniem i stosowaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. W ramach
programu wspierane są projekty innowacyjne co najmniej w skali kraju lub na poziomie
międzynarodowym.
Dla MSP najważniejsze wydają się następujące osie tego programu : Oś priorytetowa
3. – Kapitał dla innowacji oraz Oś priorytetowa 8. – Społeczeństwo informacyjne –
zwiększanie innowacyjności gospodarki. Informacje szczegółowe znajdują się na stronach
PARP, Ministerstwa Gospodarki oraz www.poig.gov.pl.
4. Program Operacyjny Kapitał Ludzki
Program Operacyjny Kapitał Ludzki (POKL) stanowi jeden z elementów systemu
realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013, w ramach którego
dzięki środkom z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), możliwa będzie realizacja
przedsięwzięć służących wzrostowi zatrudnienia i tworzeniu nowych miejsc pracy. Obejmuje
następujące obszary: zatrudnienie, edukację, integrację społeczną, rozwój potencjału
adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw, rozwój zasobów ludzkich na terenach
wiejskich, budowę sprawnej i skutecznej administracji publicznej oraz promocję zdrowia.
Dla MSP najważniejsze działania w ramach POKL to: Działanie 6.2 – Wsparcie oraz
promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia; Działanie 8.1.2 – Wsparcie procesów
adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie; Działanie 9.1 – Wyrównywanie szans
14
edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych świadczonych w systemie
oświaty.
5. Informacje i doradztwo
Punkty Konsultacyjne Krajowego Systemu Usług
Udzielają m.in. informacji na temat:
•
administracyjno-prawnych aspektów prowadzenia działalności gospodarczej (w tym
jej podejmowania, wykonywania, rezygnacji);
•
zasad i warunków korzystania z programów pomocy publicznej i innych zewnętrznych
źródeł finansowania działalności gospodarczej;
•
możliwości i zasad korzystania z usług specjalistycznych systemów, np. szkoleń,
doradztwa, transferu technologii, uzyskania pożyczek i poręczeń itp.
Z bezpłatnych usług informacyjnych można korzystać w siedzibach punktów, w
miejscach pełnienia dyżurów, telefonicznie i drogą elektroniczną (e-mail). Dane o punktach
na stronie www.ksu.parp.gov.pl/index/index/1439.
Punkty Informacyjne Funduszy Europejskich/ Lokalne Punkty Informacyjne
Podstawowym zadaniem punktów jest udzielanie informacji o możliwościach
uzyskania pomocy z odpowiedniego programu Narodowej Strategii Spójności. Informacje o
działalności punktów na stronie urzędów marszałkowskich.
6. Sieć Centrów Obsługi Importerów i Eksporterów (COIE) – to ośrodki doradcze
działające przy urzędach marszałkowskich poszczególnych województw. Sieć Centrów
Obsługi Inwestorów i Eksporterów (COIE) jest projektem systemowym Ministra Gospodarki.
Celem tego projektu jest wzrost poziomu umiędzynarodowienia polskich firm, poprzez
ułatwienie przedsiębiorcom, a także organizacjom zrzeszającym przedsiębiorców, dostępu do
kompleksowych, wysokiej jakości i nieodpłatnych usług informacyjnych w zakresie
niezbędnym do planowania, organizowania i realizacji eksportu i/lub inwestycji poza
granicami Polski.
Ośrodki oferują usługi w zakresie: 1) inicjowania działalności eksportowej; 2)
zwiększenia poziomi eksportu; 3) zintensyfikowania powiązań z zagranicznymi partnerami;
4) zwiększenia rozpoznawalności marek handlowych i firmowych na rynkach zagranicznych.
Więcej informacji na stronie www.coie.pl.
2.3. Organizacje skupiające przedsiębiorców
Jedną z gałęzi instytucji wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa, o których
należy wspomnieć, są organizacje skupiające przedsiębiorców. Działają one na podstawie
15
Ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych, Ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o
samorządzie zawodowym niektórych przedsiębiorców oraz Ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o
organizacji pracodawców. Do najbardziej znanych organizacji zrzeszających przedsiębiorców
należą:
Pracodawcy
Rzeczypospolitej
Polskiej
(dawniej:
Konfederacja
Pracodawców
Polskich)17 – najstarsza organizacja pracodawców w Polsce. Powstała w listopadzie 1989
roku. Jej celem jest rozwój przedsiębiorczości. Poprzez swoją działalność wpływa na poprawę
warunków prowadzenia działalności gospodarczej oraz podniesienie jakości otoczenia
instytucjonalnego.
Business Center Club (BCC)18 – istnieje od 1991 roku. Jego zadaniem jest wspieranie
oraz integracja środowiska przedsiębiorców, a także promocja firm członkowskich w kraju i
zagranicą oraz pozyskiwanie dla nich nowych kontrahentów. BCC prowadzi również
działalność szkoleniową i edukacyjną, udziela pomocy prawnej, reprezentuje przedsiębiorców
w sporach z organami podatkowymi, urzędami skarbowymi i celnymi.
Związek Rzemiosła Polskiego (ZRP)19 – zrzesza izby rzemiosła i przedsiębiorczości.
Podstawowym zadaniem ZRP jest rozwijanie działalności gospodarczej, społecznokulturalnej i małej przedsiębiorczości, udzielanie wszechstronnego wsparcia i ochrony
prawnej, a także reprezentowanie interesów rzemiosła i małej przedsiębiorczości w kraju i
zagranicą.
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan (PKPP)20 – działa od
stycznia 1999 r. Reprezentuje pracodawców z całej Polski i z różnych gałęzi gospodarki.
Opiniuje i proponuje zmiany do najważniejszych aktów prawnych dla gospodarki, takich jak:
budżet, prawo pracy, wskaźniki wynagrodzeń. Uczestniczy w pracach wielu komisji
sejmowych, opiniuje projekty ustaw, zgłasza poprawki do ustaw, które dotyczą działalności
przedsiębiorstw, regulacji rynku podatkowego i rynku pracy oraz ma bezpośredni wpływ na
najważniejsze ustawy całej gospodarki i finansów publicznych. PKPP Lewiatan co roku
ogłasza „Czarną listę barier dla rozwoju przedsiębiorczości”.
17 www.pracodawcyrp.pl
18 www.bcc.org.pl
19 www.zrp.pl
20 www.pkpplewiatan.pl
16
2.4. Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości
w Polsce
Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce od
1992 roku, poprzez merytoryczne oraz organizacyjne wsparcie kadry zarządzającej
instytucjami otoczenia biznesu w Polsce, wspomaga powstawanie i rozwój innowacyjnych
przedsiębiorstw i regionów. Główne cele działania SOOIPP to doskonalenie kwalifikacji
organizatorów i pracowników Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości, popularyzacja
wiedzy i osiągnięć naukowych oraz praktycznych w zakresie organizacji i działania
Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości, wspieranie i promocja sieci Ośrodków Innowacji
i Przedsiębiorczości w Polsce21.
3. Typy ośrodków innowacji i przedsiębiorczości
W publikacjach dotyczących OIP, instytucje te są traktowane jako coraz bardziej
znaczący filar rozwoju lokalnego. Włączanie odpowiednich instytucji w rozwój ekonomiczny
jest bardzo złożonym procesem. „Szczególną pozycje w instytucjonalnym zapleczu systemu
wsparcia odgrywają nienastawione na zysk organizacje pozarządowe (głównie fundacje,
stowarzyszenia, komitety, towarzystwa, związki pracowników i pracodawców itp.). Występują
one jako specyficzny partner sektora publicznego i prywatnego, inicjujący nową jakość
myślenia i zarządzania rozwojem ekonomiczno-społecznym”22.
Analizowane inicjatywy są ważnym przejawem nowego podejścia do tworzenia
warunków
dla
szerokiej
aktywizacji
ekonomiczno-społecznej
i
budowy
podstaw
społeczeństwa obywatelskiego. Nowe jakościowo wyzwania i możliwości rozwoju instytucji
w wyniku procesów globalizacyjnych oraz wejścia Polski w struktury unijne wymagają
dyskusji i oceny kierunku rozwoju omawianych podmiotów.
Parki technologiczne (PT) są najbardziej organizacyjnie i koncepcyjnie rozwiniętym
typem ośrodków innowacji i przedsiębiorczości, łączącym często w jednej strukturze funkcje
wszystkich pozostałych jednostek. Pojęcie to obejmuje różne przedsięwzięcia lokalizacyjne,
które określa się nazwami: parki naukowe, badawcze, naukowo-badawcze, naukowotechnologiczne, przemysłowo-technologiczne, technopole itp. Badacze oceniają, że na
21 www.sooipp.org.pl
22 Tamże, s. 17.
17
świecie można spotkać się z 30 różnymi nazwami. W polskim ustawodawstwie pojęcie parku
technologicznego zostało zdefiniowane w 2002 r. jako „zespół wyodrębnionych
nieruchomości wraz z infrastrukturą techniczną, utworzony w celu dokonywania przepływu
wiedzy i technologii pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorcami, na którym
oferowane są przedsiębiorcom, wykorzystującym nowoczesne technologie, usługi w zakresie:
doradztwa w tworzeniu i rozwoju przedsiębiorstw, transferu technologii oraz przekształcania
wyników badań naukowych i prac rozwojowych w innowacje technologiczne, a także
tworzenie korzystnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej przez korzystanie z
nieruchomości i infrastruktury technicznej na zasadach umownych”23. Celem istnienia PT jest
„optymalizacja warunków dla transferu i komercjalizacji technologii, powstawania i rozwoju
innowacyjnych firm, rozwoju i urynkowienia nowych produktów”24. Aby osiągnąć te cele Park:
•
stymuluje i zarządza przepływem wiedzy, technologii pomiędzy szkołami wyższymi,
jednostkami badawczo-rozwojowymi, przedsiębiorstwami i rynkami;
•
ułatwia tworzenie i rozwój przedsiębiorstw opartych na wiedzy poprzez inkubowanie
i proces pączkowania (spin-off i spin-out);
•
dodaje przedsiębiorstwo wartości poprzez wysokiej jakości usługi oraz obiekty
i terytorium o wysokim standardzie.
Głównym źródłem finansowania inicjatyw parkowych są fundusze europejskie.
Osiągnięcie ostatecznego sukcesu Parku jest wypadkową trzech elementów: 1) ludzi,
kierujących przedsięwzięciem; 2) dopasowaniem do lokalnych możliwości i czynników
wzrostu; 3) partnerstwa lokalnych i regionalnych instytucji 25.
Inkubatory technologiczne (IT) są „typem programu inkubacji przedsiębiorczości,
rozwijanym w otoczeniu lub powiązaniu z instytucjami naukowo-badawczymi”.26 Pełnią
funkcję wspomagającą rozwój nowopowstałych firm oraz „optymalizację warunków dla
transferu i komercjalizacji technologii” poprzez asystę w tworzeniu oraz pomoc w pierwszym
okresie działania małej, technologicznej firmy. IT traktuje się jako uznane narzędzie rozwoju
regionalnego.
23 S. 34
24 S. 33.
25 Tamże, s. 45.
26 Tamże, s. 49.
18
Głównym celem działalności IT jest pomoc innowacyjnym MSP w osiągnięciu
dojrzałości i samodzielności na rynku. Okres pobytu firmy w IT trwa od 3 do 5 lat, gdyż
warunki ekonomiczne (opłaty i czynsz) pod koniec tego okresu zbliżają się do stawek
rynkowych. W działaniach inkubacyjnych kładzie się nacisk na „miękkie” usługi dla małych
i średnich przedsiębiorstw. Wsparcie to obejmuje: „preferencyjne stawki czynszu rosnące
wraz z upływem pobytu w inkubatorze; szkolenia oraz usługi doradcze i informacyjne;
kontakty i współpracę z instytucjami naukowymi; asystę w transferze technologii; dostęp do
wspólnej infrastruktury technicznej i serwisowej; dostęp do różnorodnych lokalnych
i globalnych sieci biznesowych”27.
Przeciętny inkubator współpracuje z 25 podmiotami zewnętrznymi, w tym
przynajmniej z 4 instytucjami naukowo-badawczymi (głównie podmioty o charakterze
akademickim). Barierą w działalności IT jest dostępność instrumentów wsparcia
finansowego. Jak wynika z badań, ponad 40% IT współpracuje z aniołami biznesu, ponad
30% ma dostęp do funduszy pożyczkowych, natomiast nie istnieje współpraca z funduszami
zalążkowymi i poręczeniowymi.
Preinkubatory
–
Akademickie
inkubatory
przedsiębiorczości.
Koncepcja
tworzenia AIP wynikła z zainteresowania przedsiębiorczością, akademickimi firmami
odpryskowymi i nowymi formami transferu technologii w ramach instytucji naukowych. „Ten
typ ośrodków innowacji w ramach lub w otoczeniu szkół wyższych stanowi formę przejścia od
programów dydaktycznych w zakresie przedsiębiorczości, do zaawansowanych form wsparcia
nowych pomysłów biznesowych”28. Działania i oferowana pomoc obejmują przygotowanie do
utworzenia nowej firmy oraz próbę wstępnej oceny szans jej rynkowego powodzenia.
Preinkubator daje olbrzymie możliwości rozwoju nowych biznesów, gdyż potencjalny
przedsiębiorca ma dostęp do uczelnianych laboratoriów i aparatury badawczej, wiedzy
naukowców i studentów, baz danych o badaczach i wynalazcach, pomysłach, patentach
i technologiach.
Elementami uczelnianych programów preinkubacji są najczęściej: „akcje reklamowe
i promocyjne powiązane z zajęciami w zakresie przedsiębiorczości; uczelniane konkursy na
biznesplany wśród studentów, doktorantów i młodych pracowników nauki; propozycje
szkoleniowe
i
doradcze
dla
potencjalnych
przedsiębiorców
akademickich;
centra
akademickiej kreatywności; tworzenie sieci zewnętrznych kontaktów z inwestorami ryzyka
27 Tamże, s. 49.
28 Tamże, s. 59.
19
(głównie anioły biznesu i fundusze zalążkowe), stowarzyszeniami absolwentów, inkubatorami
i parkami technologicznymi”29.
Akademickie inkubatory przedsiębiorczości uznaje się za najbardziej dynamicznie
rozwijającą się kategorię OIP, o dużym potencjale rozwoju. Przedsiębiorczość akademicką
reguluje zapis w artykule 86 Ustawy z dnia 27.05.2005 „Prawo o szkolnictwie wyższym”.
Zdaniem badaczy zagadnienia, „wsparcie przedsiębiorczości akademickiej powinno
mieć na poziomie regionu kompleksowy charakter. Wymaga to współpracy uczelni i ich
struktur proprzedsiębiorczych (AIP i CTT) z parkami i inkubatorami technologicznymi,
aniołami biznesu, funduszami zalążkowymi, klastrami, funduszami ‘venture capital’ itp.
Powodzenie w tym zakresie zależy od inicjatyw władz regionalnych i lokalnych,
prowadzących do rozwoju Regionalnych Systemów Innowacji jako sieci współpracy
przedsiębiorstw, administracji, instytucji naukowo-badawczych oraz ośrodków innowacji i
przedsiębiorczości”30.
Inkubatory przedsiębiorczości są jednym z typów ośrodków przedsiębiorczości
istotnym na pierwotnym etapie rozwoju nowych przedsięwzięć, które wymagają szczególnym
metod i środków działania. „Są specyficznym typem ośrodka, którego zasadniczym kryterium
wyodrębnienia jest oferta powierzchni dostosowanej pod wynajem lub dzierżawę dla
rozpoczynających działalność gospodarczą małych i średnich przedsiębiorców. Ten typ
ośrodka, oprócz oferty lokalowej, oferuje w zależności od poziomu zaawansowania
organizacyjnego, czy potrzeb lokalnego rynku, także inne, specjalne usługi ułatwiające
funkcjonowanie nowej firmie. Są to przede wszystkim usługi wsparcia biznesu (doradztwo
finansowe, prawne, księgowe i in.) oraz pomoc finansowa (lub pomoc w pozyskiwaniu
funduszy)”31. Ponadto ułatwiają kontakty z działającymi w danym regionie lub kraju
instytucjami
naukowymi
innowacyjnych,
w
przyczyniają
celu
się
podejmowania
do
tworzenia
przez
przedsiębiorców
przychylnego
klimatu
działań
rozwoju
przedsiębiorczości. IP mogą przekształcić się w inkubatory technologiczne, gdy rynek jest już
„nasycony” oferowanymi przez nie usługami.
Centra Transferu Technologii – powstanie i rozwój CTT jest zdeterminowane
bliskością środowiska naukowego, otwartego na transfer swoich osiągnięć do gospodarki.
29 Tamże.
30 Tamże, s. 68.
31 Tamże, s. 73.
20
Najwięcej polskich centrów transferu technologii funkcjonuje w Warszawie i Poznaniu (po 9),
Krakowie (8), Łodzi (6) i Lublinie (4). Działalność CTT ma umacniać pozycję strategiczną
szkoły wyższej w sieciach innowacji i na rynkach technologicznych. W tym kontekście
kluczowe znaczenie ma rozwijanie kontaktów z podmiotami gospodarczymi, informowania o
prowadzonych na uczelniach pracach badawczych i identyfikacja możliwej sprzedaży
wyników, poszukiwanie partnerów lub zleceniodawców na kolejne przedsięwzięcia itp. CTT
podejmują próby komercjalizacji uczelnianego know-how i pozyskania w ten sposób
dodatkowych funduszy dla uczelni, co pozwala na przynajmniej częściowe uniezależnienie
się od finansowania ze środków publicznych. W ostatnich latach coraz więcej uczelni
powołuje fundacje zajmujące się profesjonalnie transferem technologii włączając różnych
partnerów: społecznych, publicznych i biznesowych.
CTT
są
naturalnym
partnerem
parków
i
inkubatorów
technologicznych,
preinkubatorów, funduszy ryzyka i innych instytucji w realizacji programów wspierania
innowacyjności gospodarki.
Regionalne/Lokalne Fundusze Pożyczkowe (FP) to instytucje parabankowe,
wspomagające lokalny rozwój społeczno-ekonomiczny poprzez wspieranie powstawania
nowych podmiotów gospodarczych i miejsc pracy. Fundusze świadczą pomoc finansową w
formie pożyczek na preferencyjnych warunkach dla rozpoczynających działalność
gospodarczą oraz małych, rozwojowych firm nie posiadających wystarczającej dla
komercyjnego banku historii kredytowej32.
Cele działalności FP są integralnie związane z potrzebami i wymaganiami lokalnego
rynku pracy oraz strategią rozwoju lokalnego i wymaga zaangażowania różnych podmiotów
na rynku lokalnym – zaspokajających potrzeby lokalnej społeczności, a więc władz
lokalnych, administracji rządowej, organizacji pracodawców, izb gospodarczych itp. Taka
pomoc jest dużo łatwiej dostępna dla sektora MSP niż kredyt bankowy ze względu na
uproszczone procedury ubiegania się o pożyczkę, jak również dużo mniejsze, niż w bankach,
oczekiwania odnośnie wysokości zabezpieczeń.
Pomoc finansowa małym przedsiębiorstwom często wchodzi w skład oferty usług
komplementarnych, obejmujących: szkolenia, doradztwo, pomoc w uzyskaniu kredytu,
subwencje, udzielanie poręczeń, udziały kapitałowe. Większość funduszy jest organizacyjnie i
personalnie powiązanych z ośrodkami szkoleniowo-doradczymi (OSD) lub inkubatorami
32 M. Mażewska, Lokalne i regionalne fundusze pożyczkowe, [w:] Matusiak K.B. (red.), Ośrodki Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce,
dz.cyt, s. 119.
21
przedsiębiorczości (IP) jako wynik kompleksowego wsparcia firm na poziomie lokalnym
poprzez łączenie wsparcia finansowego z informacyjnym i szkoleniowym.
Fundusze Kapitału Zalążkowego (FKZ) – należą do instrumentów finansowania
podwyższonego ryzyka (venture capital) związanego z innowacyjną przedsiębiorczością oraz
procesami
transferu
i
komercjalizacji
technologii.
Są
podmiotami
prowadzącymi
profesjonalną działalność inwestycyjną dostarczając na rynku niepublicznym stosunkowo
niewielkie kwoty (do 1 mln euro) na projekty na bardzo wczesnym etapie rozwoju oraz w
fazie w rozruchu. Głównym celem zaangażowania kapitału przez fundusze jest osiągnięcie
dynamicznego wzrostu wartości rynkowej i rozwoju tworzonego przedsiębiorstwa.
FKZ zasilają w kapitał projekty o dużym potencjale rynkowym, w początkowych
fazach rozwoju przedsiębiorstwa, gdzie występuje najwyższe ryzyko przy relatywnie niskich
przychodach. Premią za ryzyko FKZ jest objęcie znacznej części udziałów w tworzonym
przedsiębiorstwie – średnio 43%. Obecnie jednym z głównych mechanizmów finansowania
jest przewidziany na lata 2007-2013 POIG Działanie 3.1. W ramach tego programu mogą
starać się o dotację na inkubację, a także inwestycje w nowatorskie przedsięwzięcia 33.
Sieci Aniołów Biznesu (SAB) to instytucje, których głównym celem jest zrzeszanie
inwestorów indywidualnych oraz kojarzenie projektów o dużym potencjale wzrostu i zwrotu z
zamożnymi osobami, posiadającymi środki i chęci, aby je wesprzeć 34. Anioły biznesu oferują
przedsiębiorcom tzw. smart money – nie tylko kapitał, ale również wsparcie swoimi
doświadczeniami i kontaktami – zwłaszcza, jeśli dotyczy ściśle powiązanej branży z wiedzą
o szansach i zagrożeniach płynących z określonego przedsięwzięcia.
Inwestycje aniołów biznesu najczęściej dokonywane są w regionie, w którym działa
sieć, dlatego ważne jest, aby takie organizacje działały w różnych miastach i regionach kraju.
Fundusze Poręczeń Kredytowych (FPK) są instytucjami otoczenia biznesu, których
głównym zadaniem jest wspieranie podmiotów gospodarczych poprzez udzielane wsparcie w
pozyskiwaniu finansowania ich działalność. Świadczą pomoc finansową w formie poręczeń
głównie dla małych, rozwojowych firm nie posiadających wystarczającej historii kredytowej
lub wymaganych przez komercyjne banki zabezpieczeń. Podmioty te definiowane są jako: nie
nastawione na zysk jednostki parabankowe, wspomagające lokalny rozwój społeczno-
33
Zob. M. Włodarczyk, Fundusze kapitału zalążkowego, [w:] Matusiak K.B. (red.), Ośrodki Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce,
dz.cyt., s. 105-112.
34 E. Dąbrowska, Sieci Aniołów Biznesu, [w:] Matusiak K.B. (red.), Ośrodki Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce, dz.cyt., s. 113.
22
ekonomiczny35. Ich lokalizacja, jak dotąd, zależy głównie od aktywności lokalnych lub
regionalnych organizacji i instytucji, w tym przede wszystkim od władz samorządowych
i organizacji pozarządowych tworzących infrastrukturę wspierania przedsiębiorczości36.
„Struktura
kapitału
gwarancyjnego
wskazuje
na
znaczące
zaangażowanie
władz
samorządowych w działalność funduszy znacznie wyższą, aniżeli w odniesieniu do funduszy
pożyczkowych. Zapewne główną przesłanką takiego podejścia jest fakt, że fundusz
gwarancyjny ze swojej istoty jest narzędziem bardziej stabilnym finansowo i w mniejszym
stopniu, aniżeli fundusz pożyczkowy, narażonym na ryzyko utraty kapitału”37.
Badania od lat wskazują niski poziom współpracy funduszy poręczeń kredytowych
z innymi instytucjami otoczenia biznesu, szczególnie w odniesieniu do instytucji
wspierających innowacyjne przedsięwzięcia. „Większość funduszy nie współpracuje
z instytucjami stymulującymi powstawanie i rozwój najnowocześniejszych firm w polskiej
gospodarce. Na ogólną liczbę 4821 udzielonych w 2008 roku poręczeń, tylko 59 dotyczyło
przedsięwzięć o charakterze innowacyjnym”38.
Ośrodki Szkoleniowo-Doradcze – stanowią największą pod względem liczebności
grupę ośrodków innowacji i przedsiębiorczości nie nastawioną na zysk. Są to jednostki
doradcze, informacyjne i szkoleniowe. OSD, spotykane najczęściej pod nazwami: ośrodek
wspierania przedsiębiorczości, centrum wspierania biznesu, punkt konsultacyjno-doradczy,
działają
na
rzecz
rozwoju
i
samozatrudnienia
oraz
poprawy
konkurencyjności MSP. OSD uczestniczą we wszelkich inicjatywach mających na celu
zwiększenie potencjału gospodarczego oraz poprawę jakości życia społeczności lokalnej 39.
Analiza funkcjonowania OSD na przestrzeni lat potwierdza, że coraz częściej stają się
one „krótkotrwałymi inicjatywami, powołanymi na potrzeby realizacji konkretnego projektu
dofinansowanego ze źródeł zewnętrznych, bez perspektywy i pomysłu na dalsze
35 K.B. Matusiak, Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć, PARP, Warszawa 2008, s. 89.
36 M. Mażewska, Fundusze poręczeń kredytowych, [w:] Matusiak K.B. (red.), Ośrodki Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce, dz.cyt., s.
134.
37 Tamże.
38 Tamże, s. 139.
39
E. Koprowska-Skalska, Ośrodki szkoleniowo-doradcze, [w:] Matusiak K.B. (red.), Ośrodki Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce,
dz.cyt., s. 143.
23
funkcjonowanie i rozwój”40. W konsekwencji często w ramach jednej instytucji działa kilka
podporządkowanych jej podmiotów, realizujących podobne lub nawet te same działania.
Brakuje programów wspomagających działalność ośrodków także po zakończeniu
dofinansowanego
przedsięwzięcia,
zwłaszcza
zlokalizowanych
w
mniejszych
miejscowościach.
Prognozy odnoszące się do kolejnego etapu finansowania z funduszy europejskich nie
są zbyt optymistyczne dla lokalnych inicjatyw, dlatego wskazane jest, aby ośrodki
wykorzystały prawdopodobnie ostatni okres sprzyjający poszukiwaniom stabilnych
dochodów finansowych. Jednym ze źródeł może się stać komercjalizacja części świadczonych
usług. Jednocześnie OSD powinny dążyć do ciągłej profesjonalizacji prowadzonych działań,
a także stale reagować na zmieniające się potrzeby głównych odbiorców, w tym MSP.
4. Innowacyjność i przedsiębiorczość firm na Lubelszczyźnie – analiza
badań na potrzeby KIL 2010-2013
Przedsiębiorstwa tworzą ludzie, którzy dysponują określonymi kompetencjami
i posługują się nimi w pracy zawodowej. Kapitał intelektualny pracowników predystynuje ich
do pełnienia określonych funkcji i zadań w rozwijaniu działalności firmy. Rozwój jest
procesem, funkcją zmiany, a przyjęcie perspektywy innowacyjności przyspiesza tę zmianę
i stanowi o konkurencyjności na rynku, a tym samym zwiększa dobrostan nie tylko
przedsiębiorstwa, lecz całego regionu, w obrębie którego funkcjonuje.
Potrzebę rozwoju w kontekście procesów globalizacji uznaje się za priorytet. Strategia
Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020 poprzez wyznaczone cele i kierunki
rozwoju województwa, przyjmuje długofalowy horyzont czasowy i nawiązuje do zasad
polityki regionalnej państwa i polityki strukturalnej Unii Europejskiej. Jest kluczowym
dokumentem dla przyszłości Lubelszczyzny i zarazem punktem odniesienia do przyszłych
inicjatyw i działań. Zdiagnozowano w nim mocne i słabe strony w różnych obszarach, w tym
w sektorze przedsiębiorczości. Wskazano na szereg endogenicznych potencjałów rozwoju
gospodarki regionu. Jako mocne strony uznano m.in.: „aktywność ludności w zakresie
rozpoczynania działalności gospodarczej i zdolność przedsiębiorstw do funkcjonowania w
trudnych warunkach prawno-ekonomicznych”, „rozwiniętą sieć instytucji wspierających
przedsiębiorstwa (fundacje i agencje wspierające biznes)”41, „skłonność przedsiębiorstw do
wprowadzania innowacji (kreowanie własnych rozwiązań innowacyjnych wewnątrz
40 Tamże, s. 144.
24
przedsiębiorstw, znaczna samodzielność firm w zakresie finansowania innowacji)”, „istnienie
zalążków instytucjonalnego systemu transferu wiedzy i wspierania rozwiązań innowacyjnych
w przedsiębiorstwa (Lubelski Park Naukowo-Technologiczny, parki przemysłowe, Centrum
Transferu Innowacji, Lubelski Fundusz Kapitałowy itd.)”42.
W Strategii uznano, że dużą szansą dla rozwoju gospodarczego Lubelszczyzny jest
m.in. „rozwój klastrów i parków przemysłowych w oparciu o duże firmy z regionu i zaplecze
badawczo-rozwojowe”43, czyli rozwój wspierany również przez tzw. ośrodki innowacji
i przedsiębiorczości. Wsparcia bowiem wymaga, jedno ze zdiagnozowanych zagrożeń
rozwoju, jakim są „trudności przedsiębiorstw w pozyskaniu środków na rozwój z funduszy
strukturalnych i dostępnych instrumentów wsparcia oraz niska zdolność współfinansowania
projektów inwestycyjnych”44.
Z danych empirycznych III Cyklu Badawczego KIL przygotowanych przez dr.
Rydzewskiego możemy się dowiedzieć o poziomie działań innowacyjnych badanych firm.
Badane firmy były w większości prywatne – takiej odpowiedzi udzieliło prawie 83%
przedsiębiorstw.
Blisko 77% badanych firm podejmuje działania związane z podnoszeniem kwalifikacji
przez pracowników. Są to głównie kursy, szkolenia lub studia podyplomowe (36,6%) oraz
organizuje szkolenia wewnętrzne (34,1%). Przez ostatnie 12 miesięcy w momencie
prowadzenia badań (2011), pracownicy 73% z nich brali udział w szkoleniach
ukierunkowanych na rozwój i/lub wdrożenie nowych produktów, procesów czy rozwiązań
organizacyjnych. Należy jednak wziąć w tym kontekście pod uwagę fakt, że tylko 31,1% w
ciągu ostatniego roku wdrożyła innowacje.
60,6% badanych firm nie funkcjonuje w kooperacji z innymi firmami, a jeżeli to robi,
to głównie z firmami z regionu (22%) bądź spoza regionu (12,3%). Tylko 5,1% współpracuje
z firmami zagranicznymi. Na bardzo niskim poziomie funkcjonuje również współpraca firm
z Lubelszczyzny z instytucjami naukowo-badawczymi – 80,2% nie prowadzi takiej
kooperacji. Zasięg kontaktów biznesowych w regionie deklaruje najwięcej małych
41 Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020. Aktualizacja najważniejszych wskaźników diagnostycznych. Aneks do
tomu I – Uwarunkowania i diagnoza stanu wyjściowego, Zarząd Województwa Lubelskiego, kwiecień 2009, s. 7.
42 Tamże, s. 8.
43 Tamże, s. 9.
44 Tamże.
25
przedsiębiorstw (44,8%). Z kolei firmy duże w równym stopniu współpracują z innymi
firmami w regionie, kraju, podmiotami z UE jak też spoza obszaru UE.
Większość firm – jak wynika z ekspertyzy – skupia się głównie na umocnieniu bądź
utrzymaniu firmy na rynku (21,1%) – takie wskazania są procentowo wyższe wśród małych
przedsiębiorstw. Motywacją do działania jest również zdobycie nowych rynków zbytu – takie
deklaracje są najwyższe procentowo wśród przedsiębiorstw średniej wielkości (18,7%).
Niewielki odsetek wprowadza na rynek nowe wyroby czy usługi, bo tylko 8,9% i są to w
większości duże firmy (12,2%).
Ponad połowa badanych firm posiada sformalizowaną strategię rozwoju. Tak deklarowało
62,5% średnich przedsiębiorstw i 55,3% dużych oraz 55,6% małych. Firmy o najdłuższym stażu na
rynku (ponad 31 lat) najczęściej udzielały pozytywnej odpowiedzi na pytanie ankiety ‘Czy firma
posiada sformalizowaną strategię rozwoju?’ i stanowiły 68,3% badanych przedsiębiorstw. Decyzje
dotyczące prowadzonej działalności i kategorii rozwoju deklarowane przez badane firmy są
wynikiem rozeznania w sytuacji rynkowej głównie małych firm (55,3%) i strategii wśród
dużych firm (45,5%). Przy czym strategiczne podejście do dalszej działalności potwierdzają
firmy o najdłuższym stażu na rynku (23,3%).
Wśród wdrożonych form innowacji przez badane przedsiębiorstwa warto wymienić te,
które mają najwyższy odsetek pozytywnych odpowiedzi, czyli udoskonalenie bądź
zmodernizowanie dotychczasowych produktów (D – 13,5%; Ś – 16,5%; M – 18,7%);
wprowadzenie nowych produktów (D – 14,4%; Ś – 18,2%; M – 24,2%); wdrożenie nowych
technologii (D – 13,5%; Ś – 21,2%; M – 17,1%) oraz udoskonalenie procesu zarządzanie
organizacją (D – 13,5%; Ś – 10%; M – 10,7%). Najniższy odsetek wdrażanych innowacji
dotyczył wprowadzenia nowego znaku towarowego/marki na rynek. Takiej odpowiedzi
udzieliło 4,5% dużych firm, 3,5% średnich przedsiębiorstw i 1,6% małych.
Można stwierdzić, że zmiana innowacyjna nie jest cechą ilościową badanych
przedsiębiorstw, bez względu na zmienną wyznaczaną wielkością przedsiębiorstwa czy jego
stażem na rynku. Pytanie o motywację wprowadzanych innowacji dostarcza pogłębionych
informacji, ale wyraźnie zaznacza się potrzeba przetrwania sytuacji kryzysowej i dbałość
o posiadanie określonej strategii rozwoju.
Należy dodać, że za jedną z głównych barier rozwoju innowacyjności lubelskich
przedsiębiorców uważa się słabość relacji pomiędzy środowiskiem nauki i biznesu. Taką
opinię prezentują eksperci badających problem45. Jest on widoczny w skali całego kraju,
45 Klastry w województwie lubelskim. Katalog, PARP 2011, s. 5-6 (16.08.2012).
26
czego przykładem mogą być konferencje naukowe podejmujące to zagadnienie 46, bądź
szkolenia czy studia podyplomowe dla naukowców organizowane w wielu ośrodkach kraju 47.
Potencjał regionalnego zaplecza naukowego wypada dość dobrze na tle kraju. Jednak, jak
wskazują wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród przedsiębiorstw na potrzeby
Regionalnej Strategii Innowacji, oferta lubelskiego sektora B+R jest niedostosowana do
aktualnych potrzeb firm48. O słabym ukierunkowaniu działania jednostek naukowych na
zastosowania biznesowe świadczyć może również fakt, że większość badań prowadzonych
w regionie przeznaczana jest na badania podstawowe, nienastawione na wykorzystanie
w biznesie.
Źródłem finansowania innowacji w badanych przedsiębiorstwach jest głównie własne
przedsiębiorstwo, bądź grupa powiązanych czy współpracujących z nim przedsiębiorstw.
Nakłady na innowacje u ponad połowy firm deklarujących wprowadzanie zmian pochodzi
z kapitału własnego lub zysku. Kolejne źródła, z których korzystają przedsiębiorstwa chcące
wdrażać innowacje, to w prawie równej mierze kredyty bankowe bądź dofinansowanie ze
środków unijnych. Wśród badanych przedsiębiorstw tylko średnie w nieznacznym stopniu
korzystają z funduszy pożyczkowych (1,2%) i są to te, które funkcjonują na rynku od 11 do
20 lat.
Znakomita większość badanych firm deklaruje chęć dalszego rozwijania swojej
działalności. Warto byłoby zatem połączyć dotychczasowe działania na rzecz innowacji
i przedsiębiorczości badanych przedsiębiorstw z deklaracjami dalszego rozwoju przez
odpowiedni system wsparcia, a przede wszystkim wskazania czy promocji takiego wsparcia
w naszym regionie, które potencjalnie tkwią w ośrodkach innowacji i przedsiębiorczości.
Jak wynika z badań, tylko 41,8% dużych przedsiębiorstw, 16,1% średnich oraz 10,4%
małych należy do organizacji otoczenia biznesu nastawionych na inicjowanie, rozwój
i zacieśnianie relacji środowiska przedsiębiorczości. Jest to bardzo słaby wynik i wyraźnie
wymaga poprawy zwłaszcza, że najniższy odsetek wśród badanych stanowią firmy
46
Przykładem może być konferencja organizowana przez Wydział Ekonomii i Zarządzania Uniwersytetu w Białymstoku pt.
„Instytucjonalne aspekty rozwoju sektora B+R. Od gospodarki imitacyjnej do innowacyjnej” zorganizowana we wrześniu 2010 r.
opublikowane następnie w książce pod tym samym tytułem, pod red. K. Meredyka i A. Wildowicz-Giegiel
http://wydawnictwo.uwb.edu.pl/ekonomia/407-instytucjonalne-aspekty-rozwoju-sektora-b-r-w-polsce-od-gospodarki-imitacyjnej-doinnowacyjnej.html (20.09.2012).
47
Przykładem niech będą studia podyplomowe organizowane przez Wyższą Szkołę Ekonomii i Innowacji w Lublinie
http://podyplomowe.wsei.lublin.pl/index.php?module=articles&id=2575&mid=954 (20.09.2012).
48 Lubelski Rynek Innowacji, raport z badań ankietowych, Politechnika
Lubelskiego na lata 2008–2015, Lublin 2008, s. 30.
27
Lubelska 2004 [w:] Regionalna Strategia Innowacji Województwa
o najkrótszym stażu na rynku (10 lat i mniej), więc wsparcie umożliwiłoby im nie tylko
utrzymanie się na rynku, lecz również rozwój i wdrażanie innowacji.
Zdecydowana większość badanych firm nie należy również do organizacji
branżowych,
które
mogłyby
wspomagać
prowadzenie
biznesu
i
podnoszenie
konkurencyjności na rynku. Taka sytuacja ma miejsce wśród 71% małych przedsiębiorstw,
60,3% średnich i 50,9% dużych.
Odwołując się do analiz literaturowych o problemie, taka sytuacja nie sprzyja
wzmocnieniu potencjału przedsiębiorczości regionu oraz transferowi technologii czy choćby
wymianie informacji.
Warto zatem zbadać problem i ustalić co jest przyczyną takiego stanu rzeczy i w jaki
sposób zintensyfikować wzajemną współpracę, wspieranie i budowanie silnych przez
konsolidację przedsiębiorstw na Lubelszczyźnie.
5. Infrastruktura wspierania przedsiębiorczości i innowacji na
Lubelszczyźnie
Rok 2011 był kolejnym, w którym notowano wzrost przeciętnego zatrudnienia
w sektorze przedsiębiorstw, przy czym zatrudnienie rosło w sektorze prywatnym, natomiast
zmniejszało się w sektorze publicznym49. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw
w województwie lubelskim w 2011 r. ukształtowało się na poziomie 182,3 tys. osób 50. Tworzy
się bardzo dynamiczna przestrzeń do działań skierowanych na innowacyjność
i przedsiębiorczość na Lubelszczyźnie.
Źródłem wiedzy o funkcjonowaniu OIP – Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w
Polsce są takie strony internetowe jak: Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP),
Portal Przedsiębiorczości51 (PI), Krajowego Systemu Usług (KSU) czy Stowarzyszenia
Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce 52 (SOOIPP). Prowadzą one
między
innymi
monitoring
działalności
OIP
w
Polsce.
Ośrodki
49 Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa lubelskiego 2011, GUS Lublin, kwiecień 2012, s. 28.
50 Tamże.
51 www.pi.gov.pl (16.08.2012)
52 www.sooipp.org.pl (16.08.2012)
28
Innowacji
i Przedsiębiorczości, określane również jako Instytucje Otoczenia Biznesu 53 (IOB) można
zaklasyfikować do następujących kategorii/typów podmiotów: Parki Technologiczne (PT),
Preinkubatory
–
Akademickie
Inkubatory
(AIP),
Inkubatory
Przedsiębiorczości (IP), Centra Transferu Technologii (CTT), Regionalne i Lokalne Fundusze
Pożyczkowe (RLFP), Fundusze Kapitału Zalążkowego (FKZ), Sieci Aniołów Biznesu (SAB),
Fundusze Poręczeń Kredytowych (FPK), Ośrodki Szkoleniowo-Doradcze (OSD).
Przegląd OIP umożliwił ilościowe wyszczególnienie wszystkich 10 typów ośrodków
w Polsce oraz tych działających na Lubelszczyźnie (tabela poniżej). W aneksie umieszczono
dane teleadresowe OIP w województwie lubelskim z pominięciem Klastrów i Polskich
Platform Technologicznych, gdyż są to organizacje wyższego poziomu, skupiające silne i
wysoce konkurencyjne przedsiębiorstwa w regionie.
Tabela 1. Porównanie ilościowe OIP w Polsce i na Lubelszczyźnie
Lp.
1.
Parki Technologiczne:
- rozwinięta
działalność operacyjna,
- faza rozruchu,
- w przygotowaniu
Ilość OIP
w Polsce
Ilość OIP na
Lubelszczyźnie
24
2
10
-
11
2
2.
Inkubatory
Technologiczne
23
-
3.
Preinkubatory –
Akademickie
Inkubatory
51
3
53 Takie określenie stosuje PARP.
29
Typ OIP
4.
Inkubatory
46
1
5.
Centra Transferu
Technologii
90
5
6.
Regionalne i Lokalne
Fundusze Pożyczkowe
82
3
7.
Fundusze Kapitału
Zalążkowego
9
-
8.
Sieci Aniołów Biznesu
7
1
9.
Fundusze Poręczeń
Kredytowych
55
3
10.
Ośrodki SzkolnoDoradcze
317
30
RAZEM:
725
50
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych SOOIPP: www.sooipp.org.pl
Prawie połowę, bo 43,7% wszystkich wyróżnionych typów OIP w Polsce, to Ośrodki
Szkoleniowo-Doradcze. Kolejną wielkościowo grupę stanowią Centra Transferu Technologii
(12,4%), następną Regionalne i Lokalne Fundusze Pożyczkowe (11,3%). Najmniejszą grupę
OIP reprezentują Sieci Aniołów Biznesu (0,1%) oraz Fundusze Kapitału Zalążkowego
(1,2%). Ta sfera związana z finansowaniem przede wszystkim przedsięwzięć o dużym ryzyku,
do których zalicza się działania innowacyjne, rozwija się w Polsce bardzo powoli.
30
Lubelskie ośrodki stanowią 6,9% wszystkich działających w naszym kraju. Poniżej
zilustrowano ilościowe porównanie OIP w Polsce i na Lubelszczyźnie pomijając Ośrodki
Szkolno-Doradcze, gdyż są one niewspółmiernie ilościowo rozwinięte do pozostałych
(stanowią najbardziej dynamicznie funkcjonujący typ ośrodków).
31
Rysunek 2. Porównanie ilości OIP w Polsce i na Lubelszczyźnie bez OSD
Źródło: Opracowanie własne
Na 10 typów OIP, na Lubelszczyźnie zidentyfikowano tylko 8. Oprócz dużej
ilościowo reprezentacji Ośrodków Szkolno-Doradczych (wraz z filiami), najwięcej na
Lubelszczyźnie jest Centrów Transferu Technologii i Funduszy Pożyczkowych.
W województwie istnieje tylko 1 Sieć Aniołów Biznesu oraz 1 Inkubator Przedsiębiorczości,
natomiast nie ma wcale Funduszu Kapitału Zalążkowego czy Inkubatora Technologicznego.
Największe skupisko OIP jest w Lublinie, Puławach, Zamościu i Biłgoraju.
Na Lubelszczyźnie na jeden ośrodek przypada 36,4 tys. mieszkańców, w kraju średnio
53,1 tys., natomiast liczba aktywnych firm przypadających na jeden OIP w województwie
lubelskim wynosiła 2702, podczas gdy średnia krajowa wynosiła 2303 w 2011 roku.
Poniżej
przedstawiono
przestrzenne
rozmieszczenie
zidentyfikowanych
w
poszczególnych miastach i powiatach
na
Lubelszczyźnie
typów
ośrodków
innowacji
i
przedsiębiorczości.
Mapa 1. Przestrzenne rozmieszczenie OIP
na Lubelszczyźnie
Legenda:
Park Technologiczny
Ośrodek Szkolno-Doradczy
Akademicki Inkubator
Inkubator Przedsiębiorczości
Centrum Transferu Technologii
Regionalny i Lokalny Fundusz
Pożyczkowy
Sieć Aniołów Biznesu
Fundusz Poręczeń Kredytowych
32
Źródło: opracowanie własne
W 2011 roku ośrodki innowacji i przedsiębiorczości działały na terenie 19 powiatów
w województwie lubelskim. Ani jednego nie zidentyfikowano w powiecie ryckim. Najwięcej
typów instytucji wsparcia mieściło się w miastach na prawach powiatu: Lublinie – 7 typów,
w Zamościu – 4 typy i Chełmie 2 typy OIP. Ponadto aktywnością OIP na Lubelszczyźnie
charakteryzują się: Puławy – 5 typów i Biłgoraj – 3 typy ośrodków.
Najwięcej typów OIP na Lubelszczyźnie można zaklasyfikować do ośrodków
innowacji. Wśród nich należy wskazać na Parki Technologiczne, przy czym 2 określono jako
w fazie rozruch i są to:
1) Lubelski Park Naukowo-Technologiczny w Lublinie;
2) Regionalny Park Przemysłowy w Świdniku;
3) Puławski Park Naukowo-Technologiczny w Puławach;
4) Południowo-Wschodni Park Naukowo-Technologiczny w Zamościu.
Dwa ostatnie są w fazie przygotowania.
Na Lubelszczyźnie nie ma Inkubatorów Technologicznych – jednego z ośrodków
innowacji wspierających małe firmy technologiczne. Powstają one głównie w powiązaniu
z instytucjami naukowo-badawczymi.
Centra Transferu Technologii jako ośrodek innowacji zidentyfikowano w Lublinie – 4
i Zamościu – 1. I są to:
1) Ośrodek Innowacji NOT w Lublinie;
2) Lubelskie Centrum Transferu Technologii w Lublinie (Politechnika Lubelska);
3) Wojewódzki Klub Techniki i Racjonalizacji w Lublinie;
4) Centrum Innowacji Transferu Technologii Lubelskiego Parku NaukowoTechnologicznego w Lublinie;
5) Wschodni Klub Techniki i Racjonalizacji w Zamościu.
Popularną formą wspierania i stymulowania rozwoju przedsiębiorczości na poziomie
lokalnym stają się preinkubatory i inkubatory przedsiębiorczości. Zainteresowanie
tworzeniem inkubatorów przedsiębiorczości wynika ze wzrostu świadomości władz lokalnych
o ich roli w tworzeniu korzystnych warunków dla powstania nowych firm. Dzięki tym
ośrodkom nowo powstające firmy mają dostęp do tanich lokali, niezbędnego wyposażenia, a
33
co najważniejsze, objęte są również specjalną opieką doradczą i szkoleniową na pierwszym
etapie swojej działalności.
Niestety, na Lubelszczyźnie funkcjonują tylko 3 preinkubatory i 1 inkubator.
Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości zaliczane są też do ośrodków innowacji, a
na terenie Lubelszczyzny to:
1) Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości przy Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i
Administracji w Lublinie;
2) Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości przy Uniwersytecie Marii CurieSkłodowskiej w Lublinie;
3) Lubelski Inkubator Przedsiębiorczości Politechniki Lubelskiej w Lublinie.
Jest to zaskakująco mała liczebność w przypadku województwa lubelskiego, gdzie jest
wiele uczelni i szkół wyższych, a w samym Lublinie należy podkreślić potencjał
Uniwersytetu Przyrodniczego czy Uniwersytetu Medycznego w tym zakresie.
Z kolei typowym ośrodkiem przedsiębiorczości jest jedyny w regionie Inkubator
Przedsiębiorczości utworzony przez Fundację Puławskie Centrum Przedsiębiorczości,
działający w Puławach. Uruchomienie Inkubatora Przedsiębiorczości planuje również
Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny54.
Ważnymi instrumentami stosowanymi w polityce rozwoju regionalnego, które
wspierają rozwój przedsiębiorstw są pośrednie formy wsparcia finansowego firm w formie
funduszy pożyczkowych i poręczeniowych. Obok wsparcia bezpośredniego – dotacji
inwestycyjnych – są jednym z najważniejszych źródeł finansowania projektów rozwojowych
firm sektora MSP. Liczba funduszy działających na Lubelszczyźnie jest niewielka. Nie
zdefiniowano tu żadnego ośrodka typu Fundusz Kapitału Zalążkowego. Istnieje 1 Sieć
Aniołów Biznesu – Lubelska Sieć Aniołów Biznesu w Lublinie, odnajdujemy natomiast 4
Regionalne Fundusze Pożyczkowe:
1) Fundusz Pożyczkowy w Biłgoraju;
2) Fundusz Rozwoju Przedsiębiorczości w Chełmie;
3) Fundusz Pożyczkowy w Lublinie (Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny);
4) Fundusz Pożyczkowy w Lublinie (Lubelska Fundacja Rozwoju).
Ponadto wśród tego typu ośrodków w regionie funkcjonują 3 fundusze poręczeń
kredytowych i są to:
1) Fundusz Poręczeniowy w Biłgoraju;
54 http://www.fundacja.lublin.pl/index.php/pl/inkubator-przedsibiorczoc-ankieta-dla-przedsibiorcow (25.08.2012).
34
2) Polski Fundusz Gwarancyjny Sp. z o.o. w Lublinie;
3) Puławski Fundusz Poręczeń Kredytowych w Puławach.
Analiza OIP w zakresie finansowania innowacyjności i przedsiębiorczości w regionie
lubelskim wymaga podkreślenia bardzo niewielkiej oferty dla sektora mikro- oraz małych
i średnich przedsiębiorstw. Ośrodki oferujące ten typ pomocy są praktycznie trudno dostępne
dla przedsiębiorstw z północno-wschodniej części województwa poprzez odległość, w jakiej
się znajdują.
Należy zauważyć, że podmioty w regionach peryferyjnych dysponują z reguły
znacznie słabszym zapleczem kadrowym i technicznym. A zatem rozwijany w Polsce system
wsparcia aktywizuje obszary, które są już dynamiczne, prowadząc tym samym do dalszego
pogłębiania dysproporcji rozwojowych w ujęciu przestrzennym.
Najdynamiczniejsze wśród Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości są Ośrodki
Szkolno-Doradcze. Powoływane przez różne podmioty uruchamiają i wspierają aktywność
przedsiębiorczości na Lubelszczyźnie. Dynamikę ich funkcjonowania często określa
pozyskiwanie przez nie wsparcia z funduszy UE. Na Lubelszczyźnie rozmieszczone są one
we wszystkich powiatach, oprócz ryckiego (mapa).
Najwięcej OSD działa w Lublinie – 6, kolejne 3 w Chełmie i Białej Podlaskiej, po 2
OSD diagnozujemy w Krasnymstawie i Tomaszowie Lubelskim, po jednym w: Biłgoraju,
Hrubieszowie, Janowie Lubelskim, Kraśniku, Lubartowie, Łęcznej, Łukowie, Parczewie,
Poniatowej, Puławach, Radzyniu Podlaskim, Włodawie i Zamościu. Pojawia się zatem
pytanie o popularność OSD w regionie i jakość oferowanych firmom usług.
Krajowy System Usług (KSU) prowadzi rejestr podmiotów, które zapewniają należyte
świadczenie usług doradczych, szkoleniowych, informacyjnych lub finansowych mikro-,
małym i średnim przedsiębiorcom oraz osobom podejmującym działalność gospodarczą.
Ilustracja poniżej obrazuje poziom nasycenia OIP (tu z akredytacją KSU) w poszczególnych
województwach Polski. Jak wynika z wykresu, województwo śląskie skupia najliczniejszą
grupą OIP o wysokim poziomie świadczonych usług, co najprawdopodobniej jest efektem
rozbudowanej infrastruktury przemysłowej oraz poziomem industrializacji i urbanizacji.
Rysunek 3. Liczebność OIP w Polsce wg województw z akredytacją KSU
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.ksu/parp.gov.pl
35
Chcąc ubiegać się o rejestrację w KSU powinny spełniać szczegółowe wymagania,
określone w rozporządzaniu Ministra Gospodarki w sprawie KSU55, w zakresie: „1)
potencjału technicznego i ekonomicznego niezbędnego do należytego świadczenia małym i
średnim przedsiębiorcom oraz podmiotom podejmującym działalność gospodarczą usług
doradczych, szkoleniowych, informacyjnych i finansowych; 2) kwalifikacji osób realizujących
te usługi; 3) systemu zapewnienia jakości tych usług; 4) przestrzegania zasad etyki
zawodowej”56.
Na 725 zidentyfikowanych OIP w Polsce, akredytację KSU ma tylko 216, co daje
29,8% w skali kraju, a 1,1% na Lubelszczyźnie. Wyodrębnienie OIP w Polsce
z uwzględnieniem tyko tych o wysokiej jakości (wg KSU), wskazuje nadal zróżnicowane
nasycenia nimi regionów. Najwyższą liczebnością OIP charakteryzują się województwa o
dużym potencjale gospodarczym: śląskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie, mazowieckie.
Wśród ośrodków innowacji i przedsiębiorczości na Lubelszczyźnie, których
podstawowym zadaniem było podniesienie innowacyjności i konkurencyjności MSP poprzez
dostarczanie im wysokiej jakości usług doradczych, szkoleniowych i informacyjnych w 2011
roku było 8. Zestawienie przedstawiono w tabeli poniżej. Wszystkie z wymienionych
posiadają akredytację Krajowego Systemu Usług jako gwarant wysokiej jakości usług.
Tabela 2. OIP na Lubelszczyźnie posiadające akredytację Krajowego Systemu Usług
Lp
.
Nazwa
Miejscowość
1
Bialskopodlaska Izba Gospodarcza
Biała Podlaska
2
Biłgorajska Agencja Rozwoju Regionalnego S. A.
Biłgoraj
55 https://ksu.parp.gov.pl/res/pl/Rejestracja/d2011112065601.pdf (17.08.2012).
56 http://ksu.parp.gov.pl/pl/o_nas/dokumenty?first=Y (17.08.2012).
36
3
Fundacja Puławskie Centrum Przedsiębiorczości
Puławy
4
Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny
Lublin
5
Lubelska Fundacja Rozwoju
Lublin
6
Polska Fundacja Ośrodków Wspomagania Rozwoju
Gospodarczego "OIC Poland"
Lublin
7
Stowarzyszenie Rozwoju Aktywności Społecznej
Chełm
8
Wschodni Klub Techniki i Racjonalizacji
Zamość
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.ksu/parp.gov.pl
Dominującą formą organizacyjno-prawną OIP na Lubelszczyźnie są stowarzyszenia
i fundacje, następnie spółki publiczno-prawne, instytucje przedstawicielskie biznesu,
jednostki szkół wyższych i jednostki administracji publicznej.
Sposób zorganizowania ośrodków innowacji i przedsiębiorczości w województwie
lubelskim przedstawia rysunek zamieszczony poniżej.
Rysunek 4. Sposób zorganizowania OIP na Lubelszczyźnie
Źródło: Opracowanie własne
W województwie lubelskim ponad 70% ośrodków innowacji i przedsiębiorczości jest
zorganizowana w ramach pozarządowych instytucji wspierania rozwoju: fundacji
i stowarzyszeń, dalsze miejsce zajmują instytucje przedstawicielskie biznesu: izby, cechy,
37
stowarzyszenia i zrzeszenia pracodawców, a kolejne jednostki szkół wyższych i instytucji
B+R.
6. Charakterystyka wybranych ośrodków innowacji i przedsiębiorczości na
Lubelszczyźnie
Wśród ośrodków innowacji i przedsiębiorczości na Lubelszczyźnie największe
osiągnięcia mają dwie najdłużej działające w Lublinie instytucje: Lubelska Fundacja Rozwoju
oraz Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny. Są podmiotami skupiającymi w sobie kilka typów
OIP, ponadto mają już szeroko rozwiniętą strukturę terenową. Większość ośrodków szkolnodoradczych w miastach powiatowych regionu to filie LFR bądź FRL.
Na uwagę zasługuje dynamiczny rozwój parków technologicznych, wykorzystujących
infrastrukturę techniczną po nieistniejących już inwestycjach, zakładach pracy itp. Te
instytucje również skupiają w sobie różne typy OIP poprzez umożliwienie wykorzystania czy
zagospodarowania dostępnej przestrzeni, tworząc w jednym miejscu warunki do rozwoju
przedsiębiorczości, innowacyjności i transferu technologii. Warto zwrócić uwagę na duże
zainteresowanie tego typu przedsięwzięciami. Na Lubelszczyźnie 2 parki (Lublin i Świdnik)
funkcjonują już dość prężnie, a 2 są w przygotowaniu i znajdują się w dwóch miastach
powiatowych województwa – w Puławach i Zamościu.
Działalność skierowana na rozwój i transfer technologii podlega równie istotnym
zmianom wynikłym z możliwości zewnętrznego finansowania tego typu przedsięwzięć. Na 4
lubelskie OIP określone Centrami Transferu Technologii z akredytacją KSU jest tylko 1,
najmłodszy – Wschodni Klub Techniki i Racjonalizacji w Zamościu. Pozostałe 4 znajdują się
w Lublinie i są zróżnicowane pod kątem sposobu zorganizowania, specjalizacji oraz stażem
działalności w regionie.
Uwzględniając
fakt,
że
skupienie
różnych
typów
ośrodków
innowacji
i przedsiębiorczości w jednym podmiocie jest gwarantem jego potencjału i jakości
oferowanych usług oraz otwartości i wrażliwości na dynamikę zmian w sferze polityki
przedsiębiorczości i innowacji, do charakterystyki funkcjonujących na Lubelszczyźnie OIP
wybrano Lubelską Fundację Rozwoju w Lublinie, Regionalny Park Przemysłowy w Świdniku
oraz Centrum Innowacji i Transferu Technologii z siedzibą w Lublinie. Należy podkreślić, że
informacje o przypadkach powstały w oparciu o dane zastane w czasie przygotowywania
niniejszej ekspertyzy (sierpień 2012).
38
6.1. Lubelska Fundacja Rozwoju w Lublinie (LFR)
Lubelska Fundacja Rozwoju (LFR) jest jedną z pierwszych Agencji Rozwoju
Regionalnego w Polsce. Została utworzona we wrześniu 1991 roku z inicjatywy instytucji
zaangażowanych w rozwój gospodarczy województwa lubelskiego.
Misją LFR jest wspieranie rozwoju gospodarczego Regionu Lubelskiego, w
szczególności podejmowanie działań na rzecz sektora mikro, małych i średnich
przedsiębiorstw. Na ten cel pozyskuje i wdraża projekty pomocowe finansowane ze źródeł
zewnętrznych. Do 2009 roku zrealizowała ponad 200 projektów w ramach dostępnych
programów pomocowych, dofinansowywanych z krajowych, jak i z zagranicznych źródeł.
Jakość usług LFR potwierdza Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości poprzez
akredytację KSU od 1996 r. oraz certyfikat jakości ISO 9001:2000, który Fundacja posiada od
2001 r. Ponadto Lubelska Fundacja Rozwoju jest członkiem wielu stowarzyszeń i sieci
informacyjnych.
Usługi świadczone przez Lubelską Fundację Rozwoju obejmują:
• usługi finansowe; poręczenia kredytów, pożyczki i inwestycje kapitałowe,
• udzielanie dotacji z funduszy Unii Europejskiej,
• usługi informacyjne,
• usługi doradcze,
• usługi szkoleniowe,
• pośrednictwo pracy i usługi na rzecz bezrobotnych.
Rysunek 5. Projekty i programy realizowane przez LFR do 2009
Źródło: www.lfr.lublin.pl (26.08.2012)
39
Powyższy diagram ilustruje osiągnięcia inicjatywy LFR. Widać wyraźny skok w roku
2002, gdzie znacznie powiększyły się liczbowo usługi w ofercie instytucji.
Lubelska Fundacja Rozwoju łączy w jednej instytucji kilka typów ośrodków innowacji
i przedsiębiorczości: Ośrodki Szkolno-Doradcze, Lokalne i Regionalne Fundusze Poręczeń
Kredytowych i Fundusze Pożyczkowe, które umożliwiają rozwój przedsiębiorczości w
regionie.
LFR prowadzi również usługi proinnowacyjne i transferu technologii, czego
przykładem jest utworzenie w ramach podmiotu Business & Innovation Centre (BIC) w
Lublinie jako regionalnej jednostki wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw oraz
przedsiębiorców z województwa lubelskiego. W ramach tej inicjatywy prowadzi m.in.:
•
informacje i doradztwo w zakresie źródeł finansowania projektów innowacyjnych
(dotacje UE, fundusze inwestycyjne),
•
poszukiwania partnerów do udziału w projektach badawczych i pilotażowych
realizowanych we współpracy z innymi partnerami (fundusze strukturalne, programy
badawcze UE, projekty pilotażowe Regionalnej Strategii Innowacji),
•
ułatwianie dostępu specjalistycznych usług doradczych i szkoleń w zakresie wdrożeń
innowacyjnych w przedsiębiorstwach,
•
nawiązywanie kontaktów z instytucjami naukowo-badawczymi,
•
dostęp do bezpłatnych baz danych, krajowych i międzynarodowych instytucji
wsparcia innowacji i transferu technologii, m.in. Europejskiego Stowarzyszenia
Transferu Technologii, Innowacji i Informacji Przemysłowej (TII) z siedzibą w
Luksemburgu).
LFR w ramach finansowania z POIG 2007-2013 uruchomiła projekt „Sieć Aniołów
Biznesu na Lubelszczyźnie i Podkarpaciu”. Oprócz działań związanych z przedsiębiorczością
i innowacyjnością, kieruje swoją ofertę do młodzieży poprzez partnerstwo w projekcie
„Młodzieżowa Akademia Planowania Kariery MAPKA”.
Lubelska Fundacja Rozwoju prowadzi swoją działalność w 12 filiach w
województwie, rozmieszczonych w następujących miastach: Biała Podlaska, Chełm, Janów
Lubelski, Krasnystaw, Kraśnik, Lubartów, Łęczna, Parczew, Radzyń Podlaski, Tomaszów
Lubelski, Włodawa, Zamość.
Na stronie LFR znajduje się ankieta skierowana do usługobiorców z prośba o opinie,
uwagi i wnioski w celu doskonalenia świadczonych usług, co jest działaniem skutecznie
określającym zapotrzebowanie przedsiębiorstw na Lubelszczyźnie i modelującym kierunek
dalszego rozwoju LFR.
40
Atutami Lubelskiej Fundacji Rozwoju w Lublinie jest:
•
działalność usługowa skierowana do mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw na
Lubelszczyźnie w ramach różnych typów OIP;
•
szeroki zasięg oddziaływania w regionie – filie OIP w 12 miastach województwa;
•
wysoka jakość oferowanych usług udokumentowana akredytacją KSU, certyfikatem
ISO 9001:2000 i wieloletnim doświadczeniem;
•
współpraca
z
ponadregionalnymi
i
zagranicznymi
partnerami
w
obszarze
przedsiębiorczości i innowacyjności;
•
wysoka skuteczność w pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych na działalność
wspierania innowacyjności i przedsiębiorczości.
6.2. Regionalny Park Przemysłowy w Świdniku (RPP)57
Regionalny Park Przemysłowy Świdnik został utworzony 21 czerwca 1999 roku pod
nazwą Park Technologiczny w wyniku restrukturyzacji majątkowej i podmiotowej PZL
Świdnik S.A, z istniejącej infrastruktury wydzielonej i wyłączonej z procesu produkcyjnego.
21 listopada 2003 roku została zmieniona nazwa Parku Technologicznego na Park
Przemysłowy. Wprowadzenie powyższej zmiany uzasadnione było funkcją i charakterem
wydzielonego obszaru, odpowiadającego definicji parków przemysłowych.
Regionalny
Park
Przemysłowy
w
Świdniku
jest
spółką
z
ograniczoną
odpowiedzialnością realizującą zadania statutowe na zasadach „non profit”, która od 2005
roku działa na rzecz restrukturyzacji i rozwoju regionalnego, a w szczególności aktywizacji
rejonu świdnickiego.
Udziałowcami parku są:
•
PZL Świdnik S.A.,
•
Gmina miejska Świdnik,
•
Zakład Narzędziowy w Świdniku sp. z o.o.,
•
Skarb Państwa,
•
Starostwo Powiatowe Świdnik.
Na terenie Regionalnego Parku Przemysłowego znajdują się: obiekty produkcyjne,
obiekty pomocnicze, obiekty biurowe, obiekty magazynowe, tereny przeznaczone na
składowiska lub budowę nowych obiektów produkcyjnych.
Atutem funkcjonowania RPP jest struktura zagospodarowania, tj.:
•
powierzchnia całkowita PP – 50ha,
57 http://www.park.swidnik.pl/doc/rpp_swidnik.pdf (25.08.2012).
41
•
70 budynków przemysłowych o łącznej powierzchni użytkowej ok. 100 tys. m 2,
•
43 przedsiębiorstwa zatrudniających około 1100 pracowników,
•
10 ha wolnych działek do zabudowy z dostępem do infrastruktury technicznej
i drogowej,
•
5 tys. m2 pomieszczeń dla produkcji i usług.
Do atutów Parku Przemysłowego w Świdniku należy również infrastruktura
komunikacyjna (zewnętrzna i wewnętrzna): bliskie położenie Lublina i Warszawy, lotnisko
regionalne w Świdniku (w budowie), doprowadzona bocznica kolejowa z rampami
rozładowczymi, połączenie drogi dojazdowej do Świdnika z tzw. obwodnicą lubelską (w
budowie).
Na terenie RPP Świdnik działają średnie i małe przedsiębiorstwa związane z: branżą
lotniczą, budowlaną (producenci stolarki drzwiowej i okiennej), producenci opakowań,
producenci odzieży, firmy zajmujące się recyklingiem i wiele innych. Możliwe jest to dzięki
korzyściom oferowanym przez Park, a mianowicie: ulgi w podatkach i opłatach lokalnych z
tytułu umieszczenia inwestycji w podstrefie SSE; prawa do ubiegania się o pomoc z ustawy o
finansowym wspieraniu inwestycji; pomocy w pozyskaniu środków zewnętrznych (np. z UE);
obniżeniu kosztów stałych działalności: transportu, użytkowania infrastruktury i eksploatacji
majątku.
Perspektywy rozwojowe Parku opierają się na pozyskaniu środków na inwestycje w
celu rozwoju aglomeracji lubelskiej poprzez:
•
budowę wielofunkcyjnego ośrodka: centrum konferencyjno-wystawienniczego i
hotelowo-rekreacyjnego na terenie RPP Świdnik,
•
modernizację i rozbudowę infrastruktury oraz stworzenie bazy dla klastra
producentów lotniczych i Centrów Badawczo-Rozwojowych.
Przedstawione możliwości rozwojowe PP Świdnik w kontekście konkurencyjności na
tle kraju, jawią się jako „koło zamachowe” rozwoju innowacyjności i przedsiębiorczości nie
tylko w ujęciu regionalnym, lecz również międzyregionalnym i międzynarodowym.
6.3. Centrum Innowacji i Transferu Technologii LPNT Sp. z o.o. (CITT)
Centrum
Innowacji
i Transferu Technologii Lubelskiego Parku Naukowo-
Technicznego z siedzibą w Lublinie powstał z inicjatywy lubelskich środowisk naukowych.
Porozumienie o utworzeniu CITT podpisano 10 stycznia 2005 roku. Jest spółką z ograniczoną
odpowiedzialnością. Udziałowcami Spółki są:
•
42
Politechnika Lubelska,
•
Samorząd Województwa Lubelskiego,
•
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,
•
Gmina Miasto Lublin,
•
Uniwersytet Medyczny w Lublinie,
•
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie,
•
Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego Polskiej Akademii Nauk w Lublinie,
•
Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach,
•
Lubelski Fundusz Kapitałowy Sp. z o. o. z siedzibą w Lublinie,
•
„FS Holding” S.A. z siedzibą w Lublinie.
Misją CITT LPNT jest zwiększenie konkurencyjności i dynamiki rozwoju regionu
lubelskiego poprzez:
•
„stworzenie środowiska innowacyjnego w regionie pozwalającego na efektywny
transfer technologii z instytucji naukowo-badawczych do przedsiębiorstw;
•
pobudzenie lokalnej przedsiębiorczości i przyciągnięcie zagranicznych inwestorów;
•
wspomaganie projektów innowacyjnych i nowych innowacyjnych przedsiębiorstw
zakładanych przez pracowników i absolwentów uczelni m.in. poprzez udostępnienie
infrastruktury biurowej i badawczej;
•
pomoc
instytucjom
naukowo-badawczym
i
przedsiębiorstwom
w
zakresie
pozyskiwania zewnętrznego finansowania projektów innowacyjnych” 58.
Celem CITT LPNT jest tworzenie nowych miejsc pracy na Lubelszczyźnie przez
kreację
korzystnych
warunków
do
prowadzenia
działalności
gospodarczej
dzięki
„efektywnemu zarządzaniu infrastrukturą biurową i badawczą oraz świadczeniu usług
doradczych, szkoleniowych i informacyjnych”. Misja i cele CITT wynikają z celów
Regionalnych Strategii Innowacyjności (RSI) powstałych w 1994 r.
Strategiczne znaczenie CITT LPNT podkreśla fakt, że jest ono jedynym
przedsięwzięciem partnerskim w skali województwa lubelskiego, integrującym instytucje
kształtujące jego rozwój.
Atutami Centrum Innowacji i Transferu Technologii w Lublinie są:
•
umiejscowienie w Lublinie w dużej bliskości od trasy S12/S17, Specjalnej Strefy
Ekonomicznej i lotniska w Świdniku;
•
współpraca z ponadregionalnymi partnerami w tworzeniu Parków Przemysłowych,
Naukowych i Technologicznych oraz Inkubatorów;
58 http://www.citt.lublin.pl/onas1.php (25.08.2012).
43
•
utworzenie centrów naukowo-badawczych ulokowanych na lubelskich uczelniach
i zamysły następnych w związku z projektem CITT;
•
tworzenie przestrzeni do prowadzenia działań szkoleniowych i doradczych, wymiany
doświadczeń, transferu wiedzy i badań oraz wdrażania innowacji;
•
bogata oferta usług skierowana do naukowców i przedsiębiorców;
•
integracja wielu środowisk naukowych i biznesowych Lubelszczyzny;
•
skuteczność w pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych – CITT w przeciągu 7 lat
istnienia zrealizowało już 14 projektów i jest w trakcie realizacji 3;
•
członkostwo w 2 klastrach działających na Lubelszczyźnie;
•
udziałowcy strategiczni o wysokim potencjale wpływu na rozwój przedsiębiorczości
i innowacyjności w regionie lubelskim.
Należy podkreślić, że CITT jest jednym z ośrodków wspierania innowacji i
przedsiębiorczości umiejscowionym w szerszej strukturze, jaką jest Lubelski Park NaukowoTechniczny. Analiza informacji zawartych na stronie internetowej Lubelskiego Parku
Naukowo-Technologicznego pozwala wnioskować o wysokim poziomie prowadzonych
działań i usług oraz wdrażaniu rozwiązań innowacyjnych polegających na poszerzaniu oferty
o nowe typy OIP na Lubelszczyźnie.
7. Wnioski i rekomendacje
Warunkiem koniecznym do rozwoju przedsiębiorstw i regionów w dobie globalizacji
jest innowacyjność. Nowoczesne podejście do strategii rozwoju opiera się na poszukiwaniu
bezpiecznych i trwałych podstaw rozwoju wewnątrz regionów, przy szerokim wykorzystaniu
zaangażowania środowisk lokalnych. W praktyce oznacza to potrzebę tworzenia instytucji
rozwoju lokalnego wyspecjalizowanych w działaniach na rzecz wspierania rozwoju
gospodarczego, czyli tzw. ośrodków innowacji i przedsiębiorczości.
Z badań przeprowadzonych w ramach III etapu „KIL 2010-2013 – Przedsiębiorcy”
wynika, że przedsiębiorstwa działające na Lubelszczyźnie w znacznej większości deklarują
chęć dalszego rozwoju i wdrażają wiele rozwiązań, które mają temu służyć. Większość firm
skupia się głównie na umocnieniu bądź utrzymaniu firmy na rynku. Ponad połowa posiada
w związku z tym sformalizowaną strategię rozwoju. Przedsiębiorcy ponad 70% badanych
firm inwestują w podnoszenie kwalifikacji swoich pracowników. Wśród wdrożonych form
innowacji przez badane przedsiębiorstwa najczęściej pojawiają się udoskonalenia bądź
modernizowanie dotychczasowych produktów, wprowadzanie nowych produktów czy
44
udoskonalanie procesu zarządzania, także wdrażanie nowych technologii. Jest to jednak
każdorazowo wynik poniżej 20% działań innowacyjnych u wszystkich zbadanych firm.
Słabość innowacji można upatrywać w trudnościach z finansowaniem tych przedsięwzięć
przez badane firmy – głównie są one wdrażane dzięki zyskom firm lub kredytom bankowym.
60,6% badanych firm nie funkcjonuje w kooperacji z innymi firmami, tylko 5,1%
współpracuje z firmami zagranicznymi. Na bardzo niskim poziomie funkcjonuje również
współpraca firm z Lubelszczyzny z instytucjami naukowo-badawczymi – 80,2% nie prowadzi
takiej kooperacji. Jak wynika z badań, tylko 41,8% dużych przedsiębiorstw, 16,1% średnich
oraz 10,4% małych należy do organizacji otoczenia biznesu nastawionych na inicjowanie,
rozwój i zacieśnianie relacji środowiska przedsiębiorczości. Jest to bardzo słaby wynik
i wyraźnie wymaga poprawy zwłaszcza, że najniższy odsetek wśród badanych stanowią firmy
o najkrótszym stażu na rynku (10 lat i mniej), więc wsparcie umożliwiłoby im nie tylko
utrzymanie się na rynku, lecz również rozwój i wdrażanie innowacji. Zdecydowana większość
badanych firm nie należy również do organizacji branżowych, które mogłyby wspomagać
prowadzenie biznesu i podnoszenie konkurencyjności na rynku. Taka sytuacja ma miejsce
wśród 71% małych przedsiębiorstw, 60,3% średnich i 50,9% dużych. Taki model
przedsiębiorczości wymaga głębszych i szybszych przeobrażeń w celu podniesienia
i wzmocnienia konkurencyjności tak w regionie, jak i w kraju.
Na Lubelszczyźnie zdiagnozowano 50 funkcjonujących ośrodków innowacji
i przedsiębiorczości, reprezentujące 8 na 10 wszystkich typów OIP. Największe skupisko OIP
znajduje się w Lublinie, Puławach i Biłgoraju. Analiza przestrzennego rozmieszczenia
poszczególnych typów OIP upoważnia do stwierdzenia, że jest to sytuacja wymagająca
natychmiastowego działania, gdyż na 20 powiatów w województwie lubelskim, tylko 5 z nich
posiada 2 lub więcej typów OIP na swoim terenie. Powiat rycki jest pod tym względem
w najtrudniejszej sytuacji, gdyż nie działa tam ani jeden OIP. Podkreślenia wymaga również
fakt, że
podmioty w regionach peryferyjnych dysponują z reguły znacznie słabszym
zapleczem kadrowym i technicznym. A zatem rozwijany w Polsce system wsparcia
aktywizuje obszary, które są już dynamiczne, prowadząc tym samym do dalszego pogłębiania
dysproporcji rozwojowych w ujęciu przestrzennym.
Znakomita większość OIP na Lubelszczyźnie to ośrodki szkolno-doradcze, zaliczane
do „miękkich” form wsparcia przedsiębiorczości. Bardzo niska jest obecność instytucji
parabankowych uruchamiających źródła finansowania innowacji i przedsiębiorczości. Równie
45
niska jest możliwość rozwoju w ramach preinkubatorów – akademickich inkubatorów
przedsiębiorczości wobec potencjału lubelskich uczelni i szkół wyższych.
Analiza przestrzennego rozmieszczenia różnych typów OIP na Lubelszczyźnie
prowokuje do głębszego zastanowienia się nad problemem „regionalnego drenażu mózgów”.
Duże miasto, jakim jest Lublin, posiadające potencjał naukowy, gospodarczy i kulturalny,
przyciąga do siebie wiele jednostek o wysokim kapitale intelektualnym, tym samym
zubożając poszczególne powiaty Lubelszczyzny.
Kwestia rozwoju inicjatyw tworzenia OIP w zaniedbanych pomocowo regionach
Lubelszczyzny wymaga zastanowienia się nad strategią wspierania lokalnych działań
innowacyjnych oraz tworzenia lokalnych liderów OIP, tak jako podmiotów, jak też ich
pracowników, którzy rozporządzają odpowiednimi kompetencjami. Szczególnie pożądanym
jest
rozwijanie
centrów
technologii,
inkubatorów
i
parków
technologicznych, wspierających rozwój nowo powstałych firm oraz optymalizację
warunków dla kreowania innowacji oraz transferu technologii.
Warto w tym miejscu zasugerować pomysł badania opinii przedsiębiorstw
o współpracy z lubelskimi ośrodkami innowacji i przedsiębiorczości, szczególnie tych, którzy
skorzystali bądź korzystają z oferty wsparcia omawianych podmiotów. Katalog dobrych
praktyk wspierania
przez OIP przedsiębiorców,
jak też
sposobów
pozyskiwania
przedsiębiorców do współpracy, stanowiłby cenne narzędzie do dalszej pracy.
Fundusze strukturalne są i będą olbrzymim, a zarazem niezbędnym bodźcem dla
rozwoju ośrodków innowacji i przedsiębiorczości, a w związku z tym regionu,
w którym funkcjonują. Koniecznym jest zatem zwiększenie aktywności i skuteczności
instytucji wsparcia w aplikowaniu o środki z funduszy strukturalnych UE, bowiem od jakości
ich funkcjonowania zależy poziom usług oferowanych przedsiębiorcom. Ponadto, aby
skutecznie aplikować o środki unijne należy zapewnić w OIP wystarczającą liczbę
wykwalifikowanych pracowników zaangażowanych w przygotowywanie wniosków
o dofinansowanie z funduszy unijnych.
Dynamika rozwoju OIP w Polsce i na Lubelszczyźnie wymaga ciągłego
monitorowania podejmowanych przez nie działań przez instytucje regionalne, np. Urząd
Marszałkowski. Tym bardziej, gdy ta działalność ma znaczenie strategiczne w regionie
lubelskim. Jest to zajęcie ogromnie czaso- i pracochłonne, z powodu żywiołowości działań
omawianych podmiotów. Analiza informacji zamieszczanych na stronach lubelskich OIP czy
w mediach na temat podejmowanej przez nie aktywności oraz nawiązanie współpracy z OIP
w celu gromadzenia informacji o ich działalności, w konsekwencji służyłaby mierzeniu
46
potencjału OIP na rzecz innowacyjności i przedsiębiorczości w naszym regionie. Byłoby to
zadanie istotne w kontekście posiadania wiedzy na temat możliwości wsparcia przez te
instytucje, a tym samym kapitału intelektualnego na Lubelszczyźnie.
Reasumując, można stwierdzić, że kształtowanie przedsiębiorczości, innowacyjności
i konkurencyjności Lubelszczyzny nierozerwalnie związane jest z rozwojem ośrodków
innowacji i przedsiębiorczości wspierających innowacyjne działania funkcjonujących
w regionie podmiotów gospodarczych. Nasycenie, kondycja i relacje z otoczeniem instytucji
wspierania ma niebagatelne znaczenie w budowaniu innowacyjności i konkurencyjności
regionu. Rozwój OIP oznacza bowiem tworzenie warunków do efektywnego wspierania
przedsiębiorstw ukierunkowanych na stosowanie nowoczesnych technologii i stymulowania
współpracy ze środowiskiem naukowo-badawczym, co z kolei jest niezbędnym elementem
podniesienia innowacyjności i konkurencyjności województwa lubelskiego.
47
Bibliografia
Raporty, dokumenty, publikacje
1.
Klastry w województwie lubelskim, PARP, 2011.
2.
Lubelski Rynek Innowacji, raport z badań ankietowych, Politechnika Lubelska 2004
[w:] Regionalna Strategia Innowacji Województwa Lubelskiego na lata 2008–2015,
Lublin 2008.
3.
Matusiak K.B. (red.), Ośrodki Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce. Raport 2010,
PARP, Warszawa 2010.
4.
Polska 2030. Wyzwania rozwojowe, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, lipiec 2009,
Warszawa.
5.
Przedsiębiorczość w Polsce, MG, DAiP, wrzesień 2011, Warszawa.
6.
Raport o kapitale intelektualnym Polski, ZDS, PRM, 2008.
7.
Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa lubelskiego 2011, GUS, Lublin,
kwiecień 2012.
8.
Rozwój struktur klastrowych w Polsce Wschodniej, Raport, MRR, Warszawa, grudzień
2007.
9.
Rydzewski P., II Cykl Badawczy. Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010-2013 w
kontekście analiz statystycznych. Ekspertyza naukowa „Mieszkańcy Lubelszczyzny”,
Samorząd Województwa Lubelskiego.
10.
Rydzewski P., III Cykl Badawczy. Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny 2010-2013 w
kontekście analiz statystycznych. Ekspertyza naukowa „Badanie przedsiębiorców”,
Samorząd Województwa Lubelskiego.
11.
Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020. Aktualizacja
najważniejszych wskaźników diagnostycznych. Aneks do tomu I – Uwarunkowania i
diagnoza stanu wyjściowego, Zarząd Województwa Lubelskiego, kwiecień 2009.
12.
Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020. Aktualizacja
najważniejszych wskaźników diagnostycznych. Tom II, Cele i priorytety strategii oraz
system wdrażania, Zarząd Województwa Lubelskiego, kwiecień 2009.
Strony internetowe
1.
www.bip.um.lublin.pl
2.
www.fpcp.org.pl
48
3.
www.kil.lubelskie.pl
4.
www.ksu.parp.gov.pl
5.
www.parp.gov.pl
6.
www.pi.gov.pl
7.
www.sooipp.org.pl
8.
www.stat.gov.pl/lublin
Aneks
Lista adresowa Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości na Lubelszczyźnie
Ośrodki Szkolno-Doradcze
Agencja Rozwoju Lokalnego
[Lubelska Fundacja Rozwoju]
21-500 Biała Podlaska, ul. Warszawska 14
tel./faks: 83/344-06-25
e-mail: [email protected]
http://www.lfr.lublin.pl
Bialskopodlaska Izba Gospodarcza
21-500 Biała Podlaska, ul. Warszawska 12C
tel.: 83/342-46-68 ; faks.: 83/343-75-07
http://www.bpig.bialapodlaska.pl
Regionalny Ośrodek Europejskiego Funduszu
Społecznego
[Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny, Fundacja
Aktywności Obywatelskiej]
21-500 Biała Podlaska, ul. Brzeska 41, p. 242
tel./faks: 83/343-77-63
http://www.bialapodlaska.roefs.pl
Biłgorajska Agencja Rozwoju Regionalnego
23-400 Biłgoraj, ul. Kościuszki 65
tel./faks: 84/686-53-93
http://www.barr.org.pl
[Lubelska Fundacja Rozwoju - Agencja Rozwoju
Regionalnego]
22-100 Chełm, ul. Obłońska 20
tel./faks: 82/564-98-70
Filia Fundacji Rozwoju Lubelszczyzny
21-100 Chełm, pl. Niepodległości 1
tel./faks: 82/563-24-29
49
http://www.fundacja.lublin.pl
Społecznego
[Stowarzyszenie Rozwoju Aktywności Społecznej
TRIADA]
22-100 Chełm, ul. Wojsławicka 7
tel.: 82/565-86-09 ; faks.: 82/565-84-45
http://www.chelm.roefs.pl
22-500 Hrubieszów, pl. Wolności 15
tel./faks: 84/696-54-77
23-300 Janów Lubelski, ul. Zamoyskiego 52
tel./faks: 15/872-52-52
23-200 Kraśnik, ul. Mostowa 2
tel./faks: 81/825-20-90
22-300 Krasnystaw, ul. Sobieskiego 3
tel./faks: 82/576-13-80
23-200 Krasnystaw, pl. 3 Maja 28
tel./faks: 82/576-19-97
21-100 Lubartów, ul. Cmentarna 10
tel./faks: 81/855-14-20
Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny
20-094 Lublin, ul. Lubartowska 74A
tel.: 81/710-19-00 ; faks.: 81/710-19-01
Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej
Ośrodek w Lublinie
20-026 Lublin, ul. Chopina 11/8
tel.: 81/532-64-40 ; faks.: 81/532-84-65
http://www.frdl.lublin.pl
Społecznego
[Związek Stowarzyszeń Forum Lubelskich
Organizacji Pozarządowych]
20-037 Lublin, al. Racławickie 22
tel.: 81/533-12-17 ; faks.: 81/533-12-18
e-mail: [email protected],
http://www.lublin.roefs.pl
Polska Fundacja Ośrodków Wspomagania
Rozwoju Gospodarczego „OIC POLAND”
20-209 Lublin, ul. Mełgiewska 7-9
tel.: 81/749-17-70 ; faks.: 81/749-32-13
http://www.oic.lublin.pl
Regionalny Punkt Konsultacyjny
20-601 Lublin, ul. Zana 41
tel.: 81/531-80-19 ; faks.: 81/531-80-07
http://www.doradztwo.lfr.lublin.pl
Enterprise Europe Network
20-111 Lublin, ul. Rynek 7
tel.: 81/534-50-02
21-010 Łęczna, al. Jana Pawła II nr 95
tel./faks: 81/752-22-66
50
Punkt Konsultacyjny, Filia Fundacji Rozwoju
Lubelszczyzny
21-400 Łuków, ul. Międzyrzecka 72 C
tel./faks: 25/797-20-75
http://fundacja.lublin.pl
21-200 Parczew, ul. Ogrodowa 16
tel./faks: 83/355-09-53
24-320 Poniatowa, ul. Młodzieżowa 8
tel./faks: 81/820-56-49
Fundacja Puławskie Centrum Przedsiębiorczości
ul. Lubelska 2C/14
24-110 Puławy, ul. Mościckiego 1
tel.: 81/470-09-00 ; faks.: 81/470-09-30
http://www.fpcp.org.pl
[Lubelska Fundacja Rozwoju] ul. Jana Pawła II nr 8
21-300 Radzyń Podlaski,
tel./faks: 83/352-78-10
Lubelska Fundacja Rozwoju
ul. Wyspiańskiego 1
22-600 Tomaszów Lubelski,
faks.: 84/664-26-06
22-600 Tomaszów Lubelski, ul. Lwowska 32
tel./faks: 84/664-10-27
22-200 Włodawa, al. J. Piłsudskiego 10
tel./faks: 82/572-29-16
Społecznego, Punkt Konsultacyjny
[Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny]
22-400 Zamość, ul. Partyzantów 3, p. 27
tel./faks: 84/627-18-32
22-400 Zamość, ul. Rynek Wielki 2
tel./faks: 84/639-08-61
Fundusze Poręczeń Kredytowych
Fundusz Poręczeniowy
[Biłgorajska Agencja Rozwoju Regionalnego SA]
tel.: 84/686-48-87 ; faks.: 84/686-53-93
Polski Fundusz Gwarancyjny Sp. z o.o.
20-601 Lublin, ul. Zana 41 (biuro)
tel.: 81/531 80 09, 606/200-937 ; faks.: 81/531-8015
http://www.lfp.lublin.pl
Puławski Fundusz Poręczeń Kredytowych
[Fundacja Puławskie Centrum Przedsiębiorczości]
24-100 Puławy, ul. Lubelska 2E
tel.: 81/470-09-03 ; faks.: 81/470-09-30
http://www.fpcp.org.pl
Sieci Aniołów Biznesu
Lubelska Sieć Aniołów Biznesu (LSAB)
tel.: 81/743-68-26 ; faks.: 81/743-73-26
http://www.lsab.lublin.pl/
Fundusze Kapitału Zalążkowego
Brak
Regionalne i Lokalne Fundusze Pożyczkowe
Fundusz Pożyczkowy
[Biłgorajska Agencja Rozwoju Regionalnego SA]
tel.: 0-84/686-53-93 ; faks.: 0-84/686-48-87
e-mail: [email protected], [email protected]
Fundusz Rozwoju Przedsiębiorczości
[„Pasmo” Stowarzyszenie Wspierania Państwowej
Wyższej Szkoły Zawodowej w Chełmie i Regionu]
22-100 Chełm, ul. Nowy Świat 3
tel./faks: 0-82/562-06-07
http://www.pwsz.chelm.pl
51
Fundusz Pożyczkowy
[Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny]
20-094 Lublin, ul. Lubartowska 74A
tel./faks: 0-81/710-19-00
Fundusz Pożyczkowy
20-601 Lublin, ul. Zana 41
tel.: 0-81/ 525-44-44, 531-80-04 ; faks.: 0-81/74373-24, 691 372-828
Centra Transferu Technologii
Ośrodek Innowacji NOT
[Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych –
Naczelna Organizacja Techniczna]
20-029 Lublin, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 3
tel./faks: 0-81/534-84-76
http://lublin.not.org.pl
Lubelskie Centrum Transferu Technologii
[Politechnika Lubelska]
20-618 Lublin, ul. Nadbystrzycka 36
tel.: 81/538-42-70 ; faks.: 81/538-42-67
http://www.lctt.pollub.pl
Wojewódzki Klub Techniki i Racjonalizacji
20-086 Lublin, ul. Szewska 4
tel./faks: 81/532-13-39
http://www.wktir.pl
Centrum Innowacji i Transferu Technologii
Lubelskiego Parku Naukowo-Technologicznego
20-262 Lublin, ul. Dobrzańskiego 3
tel./faks: 81/479-09-17
http://www.citt.lublin.pl
Wschodni Klub Techniki i Racjonalizacji
22-400 Zamość, ul. Piłsudskiego 33
tel.: 84/639-50-61 ; faks.: 84/639-50-35
http://www.wktir.eu
Inkubatory Przedsiębiorczości
Inkubator Przedsiębiorczości
[Fundacja Puławskie Centrum Przedsiębiorczości]
24-110 Puławy, ul. Mościckiego 1
tel./faks: 81/887-64-52
www.fpcp.org.pl
Preinkubatory – Akademickie Inkubatory
Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości przy
Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i
Administracji
Fundacja Akademickie Inkubatory
20-150 Lublin, ul. Bursaki 12, pok. 24
tel.: 0-81/740-84-87
http://www.inkubatory.pl/
Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości przy
Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej
Fundacja Akademickie Inkubatory
20-040 Lublin, ul. Sowińskiego 12/15
tel./faks: 0-81/537-28-21
http://www.aiplublin.com/
Lubelski Inkubator Przedsiębiorczości
Politechniki Lubelskiej
20-501 Lublin, ul. Nadbystrzycka 44, DS2
tel.: 81/538-41-24, faks: 81/538-41-25
www.inkubator.pollub.pl/
Inkubatory Technologiczne
Inicjatywa w trakcie tworzenia przez Lubelski Park
Naukowo-Technologicznego
Parki Technologiczne
Rozwinięta działalność operacyjna
Lubelski Park Naukowo-Technologiczny
Park Naukowo-Technologiczny Województwa
Lubelskiego SA
20-262 Lublin, ul. Dobrzańskiego 3
tel.: 81/534-61-00 ; faks.: 81/531-85-48
http://www.lpnt.pl/
Regionalny Park Przemysłowy
Regionalny Park Przemysłowy Świdnik Sp. z o.o.
21-045 Świdnik, al. Lotników Polskich 1
tel.: 81/722-60-22 ; faks.: 81/722-66-52
http://www.park.swidnik.pl/
W przygotowaniu
Puławski Park Naukowo-Technologiczny
Urząd Miasta Puławy
24-100 Puławy, ul. Lubelska 5
tel.: 81/880-45-00, 880-45-01 ; faks.: 81/880-45-02
http://www.um.pulawy.pl/
Południowo-Wschodni Park NaukowoTechnologiczny
22-400 Zamość, ul. Szwedzka 4A
tel./faks: 84/639-79-66
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
52

Analiza istniejącej infrastruktury wspierania przedsiębiorczości i

Transkrypt

Podobne dokumenty

terminarz szachy - Igrzyska Młodzieży Szkolnej Miasta Lublin

FUNDACJA ROZWOJU LUBELSZCZYZNY FILIA W ŁUKOWIE

Leonardo da Vinci - Zespół Szkół Energetycznych

Europejska Sieć Migracyjna Seminarium szkoleniowe w ramach

Wykaz instytucji udzielających wsparcia 1

"The Lorenz Bahlsen Snack-World" Sp. z oo

październik - Kuratorium Oświaty w Lublinie

Biblioteka Główna Uniwersytetu Medycznego w Lublinie ul. Szkolna

Trampolina sukcesu – program aktywizacji zawodowej osób młodych