Powiat Pruszkowski

Powiat Pruszkowski
Załącznik
do Uchwały Nr XXXIX/279/06
Rady Powiatu Pruszkowskiego
z dnia 31 stycznia 2006 r.
Powiatowy Program Działań Na Rzecz Osób
Niepełnosprawnych
Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym – działania Powiatu
Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji
społecznej, zawodowej, zatrudniania i przestrzegania praw osób
niepełnosprawnych na lata 2006 – 2025.
Pruszków styczeń 2006r.
Spis treści
strona
Wprowadzenie
3
1. Dane statystyczne dotyczące sytuacji osób niepełnosprawnych
2. Ogólne załoŜenia dotyczące budowania Programu Powiatu pod
4
6
nazwą – Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym –
działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji
z
uwzględnieniem
rehabilitacji
społecznej,
zawodowej,
zatrudnienia i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych
na lata 2006 – 2025.
3. Realizacja działań na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych
9
w Powiecie Pruszkowskim .
4. Współpraca
Powiatu
Pruszkowskiego
z
organizacjami
16
pozarządowymi.
5. Harmonogram działań Powiatu Pruszkowskiego na rzecz
środowiska osób niepełnosprawnych – wyrównywanie szans
17
osób niepełnosprawnych i przeciwdziałanie ich wykluczeniu
społecznemu.
24
6. Podsumowanie.
2
Wprowadzenie
Reforma samorządowa dokonała wiele waŜnych zmian w zakresie
odpowiedzialności poszczególnych podmiotów publicznych za realizację
działań związanych z poprawą jakości Ŝycia danej społeczności lokalnej.
W kompetencjach Powiatu Pruszkowskiego od dnia 1 stycznia 1999 roku
znajdują się działania o róŜnorodnym charakterze zarówno bezpośrednia pomoc
potrzebującym, organizowanie i nadzór nad placówkami jak i tworzenie
programów poprawy sytuacji Ŝyciowej osób i grup zagroŜonych wykluczeniem
społecznym.
Powiat Pruszkowski wykonuje określone ustawą zadania publiczne
o charakterze ponadgminnym w zakresie;
► wsparcia osób niepełnosprawnych,
► polityki prorodzinnej,
► pomocy społecznej.
Obowiązek opracowania powiatowego programu działań na rzecz osób
niepełnosprawnych wynika z zapisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób
Niepełnosprawnych pod nazwą Osoby Niepełnosprawne w Środowisku
Lokalnym – działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji
z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudniania
i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych na lata 2006 – 2025 wyznacza
cele strategiczne i zadania, których realizacja powinna w znacznym stopniu
przyczynić się rozwiązywania wszelkich problemów społecznych na terenie
naszego powiatu.
Powiatowy Program działań na rzecz osób niepełnosprawnych ma charakter
wieloletni i wyznacza kierunki działań na rzecz poprawy sytuacji środowiska
osób niepełnosprawnych społeczności lokalnej Powiatu Pruszkowskiego.
Osoby niepełnosprawne w Powiecie Pruszkowskim stanowią grupę wewnętrznie
zróŜnicowaną pod względem stopnia niepełnosprawności, wykształcenia
oraz sytuacji na rynku pracy.
Powiat Pruszkowski będzie dąŜył do zapewnienia w budŜecie powiatu
odpowiednich środków finansowych przyjętych i zaakceptowanych decyzją
Rady Powiatu Pruszkowskiego w kaŜdym roku działalności samorządu
powiatowego w celu pełnej realizacji zadań określonych w Powiatowym
Programie Działań Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych.
Przyjęcie przez Radę Powiatu Pruszkowskiego Programu przyczyni
się do rozwiązania wielu problemów społecznych i zminimalizuje moŜliwość
wykluczenia społecznego osób niepełnosprawnych, które maja prawo
do niezaleŜnego, samodzielnego, efektywnego Ŝycia i nie mogą podlegać
dyskryminacji.
3
1. Dane statystyczne dotyczące sytuacji osób niepełnosprawnych
W 1997 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił Kartę Praw Osób
Niepełnosprawnych ( uchwałą Sejmu RP z dnia 1 sierpnia 1997r., Monitor Polski
Nr 50, poz. 475). W dokumencie tym, poza zdefiniowaniem prawa osób
niepełnosprawnych do niezaleŜnego i samodzielnego, aktywnego i wolnego
od przejawów dyskryminacji Ŝycia, zawarto równieŜ katalog dziesięciu praw,
wskazując tym samym najwaŜniejsze obszary, w których niezbędne
są intensywne działania.
Jak wynika z dostępnych danych statystycznych, a takŜe analiz i opracowań
dotyczących sytuacji osób niepełnosprawnych - osoby niepełnosprawne stanowią
w Polsce liczną i rosnącą zbiorowość. Obecnie co ósmy Polak ( ok.12% ) ma
prawne potwierdzenie niepełnosprawności.
Osoby niepełnosprawne stanowią społeczność wewnętrznie zróŜnicowaną pod
względem stopnia i rodzaju niepełnosprawności, miejsca zamieszkania, wieku,
wykształcenia, sytuacji na rynku pracy i innych cech społecznodemograficznych.
Osób niepełnosprawnych jest w Polsce około 5,5 mln, z czego ponad 4,7 mln
osób zamieszkałych w gospodarstwach domowych ma prawne potwierdzenie
niepełnosprawności.
Wśród osób niepełnosprawnych prawie około 200 tys. stanowią dzieci w wieku
0-14 lat, ponad 4,5 mln to osoby w wieku 15 lat i więcej, z czego prawie 2,2 mln
to osoby w wieku 60 lat i więcej.
Spośród osób niepełnosprawnych wykształcenie wyŜsze ma 4,2%, wykształcenie
policealne i średnie zawodowe – 16,4%, wykształcenie średnie ogólnokształcące
– 5,8%, wykształcenie zasadnicze zawodowe – 24,9%, a wykształcenie
podstawowe i niepełne podstawowe – 48,6%.
NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe trudności w znalezieniu pracy potęguje przede wszystkim
niski poziom kwalifikacji, zaawansowany wiek i niŜsza niŜ przeciętnie
dyspozycyjność i mobilność osób niepełnosprawnych, a takŜe wciąŜ silne
stereotypy i uprzedzenia składające się na ogólny stosunek do osób
niepełnosprawnych. Przekonanie o zmniejszonych moŜliwościach jest na tyle
powszechne, Ŝe często nie pozwala wykorzystać potencjału nawet doskonale
przygotowanych zawodowo osób niepełnosprawnych.
Mniejsze szanse na zatrudnienie ograniczają jednocześnie szanse osiągnięcia
ekonomicznej niezaleŜności przez osoby niepełnosprawne.
Z wydanych w 1999 r. przez GUS publikacji „Warunki Ŝycia ludności w 1998r.”
(w publikacji tej uwzględniono równieŜ wyniki z 1999 r.) i „BudŜety
gospodarstw domowych w 1998 r.” wynika, Ŝe sytuacja materialna gospodarstw
domowych z osobą niepełnosprawną była w 1999 r. relatywnie gorsza
niŜ pozostałych gospodarstw. Gospodarstwa z osobą niepełnosprawną wyraźnie
gorzej oceniały swoje połoŜenie materialne niŜ gospodarstwa bez takich osób.
4
56% gospodarstw z osobą niepełnosprawną Ŝyło na poziomie
nie pozwalającym, nawet przy oszczędnym gospodarowaniu, na odłoŜenie
pieniędzy na powaŜniejsze zakupy (35% w pozostałych gospodarstwach),
z tego 22,6% oceniło, Ŝe pieniędzy starcza im tylko na najtańsze jedzenie
i ubranie (18,8% w pozostałych gospodarstwach), 16,6%-Ŝe starcza im tylko
na tańsze jedzenie i nie starcza na ubranie (12,2% w pozostałych
gospodarstwach), 6,8% - Ŝe pieniędzy nie starcza nawet na najtańsze jedzenie
i ubranie (5% w pozostałych gospodarstwach).
Poczucie zagroŜenia biedą równieŜ częściej występuje w gospodarstwach
z osobą niepełnosprawną - 22%, niŜ w pozostałych gospodarstwach-17,2%.
Gospodarstwa z osobą niepełnosprawną częściej niŜ pozostałe odczuwają
konieczność korzystania z róŜnych form pomocy. I tak w 1999r.
do konieczności korzystania z pomocy finansowej przyznawało się 39,7% tych
gospodarstw (33,6% pozostałych), z pomocy rzeczowej 19,4% (15,2%
pozostałych), a w formie usług 12,9% (4,5% pozostałych).
Niekorzystna sytuacja gospodarstw z osobą niepełnosprawną potwierdza
się w przypadku gospodarstw rencistów.
W gospodarstwach rencistów relatywnie niskie były wydatki m. in. na odzieŜ
i obuwie, wyposaŜenie mieszkania, transport, edukację, rekreację i kulturę,
natomiast relatywnie wysokie na uŜytkowanie mieszkania i nośniki energii oraz
na ochronę zdrowia.
Dla większości osób niepełnosprawnych i ich rodzin trudna sytuacja materialna,
w połączeniu z niewielkimi moŜliwościami jej zmiany w oparciu o osobistą
zaradność i aktywność, stanowi barierę nie do pokonania.
Specyficzne potrzeby osób niepełnosprawnych uwzględnione zostały
w dziesiątkach przepisów prawa dotyczących nieomal wszystkich aspektów
organizacji i funkcjonowania społeczeństwa, w tym w przepisach dotyczących
ochrony, zdrowia, edukacji i pomocy społecznej, budownictwa, transportu,
komunikacji, łączności i kultury fizycznej. Istnieje teŜ odrębne ustawodawstwo
regulujące szczególnie istotną dla niepełnosprawnych obywateli sferę zawodowej
i społecznej rehabilitacji oraz zatrudniania.
Jednak mimo wielu wysiłków i znaczących nakładów nadal znaczna część
niepełnosprawnych obywateli naszego kraju doświadcza, nie z własnej winy,
szeregu ograniczeń utrudniających im normalne i satysfakcjonujące Ŝycie.
Z dniem 1 stycznia 1998 roku weszła w Ŝycie ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r.
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
( Dz. U. Nr. 123, poz. 776 z późn. zm.). Ustawa ta w szerszy sposób niŜ
poprzednio obowiązująca ustawa z dnia 9 maja 1991 r. określiła podstawowe
uprawnienia osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji zawodowej
i społecznej, wprowadziła szereg nowych instrumentów wspierania zatrudnienia
tych osób, umoŜliwiła teŜ przystosowanie
stanowisk pracy dla osób
niepełnosprawnych przy udziale środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji
5
Osób Niepełnosprawnych oraz udzielanie poŜyczek na rozpoczęcie przez osobę
niepełnosprawną działalności gospodarczej.
W ustawie zawarta została nowa definicja pojęcia ,, osoby niepełnosprawnej”.
Za osobę niepełnosprawną uznaje się osobę, której stan fizyczny, psychiczny
lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemoŜliwia
wypełnianie funkcji społecznych.
Nowa definicja stanowi odzwierciedlenie głębokiej zmiany w podejściu
do problematyki osób niepełnosprawnych. Udało się przełamać stereotyp
postrzegania tych osób wyłącznie jako podmiotów stosunków gospodarczych
na rzecz ujmowania ich sytuacji całościowo, we wszystkich aspektach Ŝycia
społecznego.
Na sytuację osób niepełnosprawnych i realizację ich praw miało teŜ znaczny
wpływ wprowadzenie w 1999r. czterech reform – samorządowej ( administracji
publicznej), ochrony zdrowia, systemu ubezpieczeń społecznych i oświaty.
Reforma samorządowa wprowadziła nowe zadania dla powiatów
z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych z zakresu rehabilitacji
społecznej, zawodowej, zatrudniania i przestrzegania praw osób
niepełnosprawnych. Zadania na rzecz środowiska zostały określone w ustawie
z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zgodnie z art. 35a ust. 1 pkt. 1
ustawy do zadań powiatu naleŜy opracowanie i realizacja zgodnych ze strategią
rozwoju powiatu dotyczącą rozwiązywania problemów społecznych,
powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych.
PowyŜsze zapisy prawne zobowiązują Powiat Pruszkowski do przyjęcia
i opracowania programu pod nazwą “Osoby Niepełnosprawne w Środowisku
Lokalnym – działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji
z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudniania
i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych na lata 2006-2025”.
2. Ogólne załoŜenia dotyczące budowania Programu Powiatu pod nazwą;
Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym – działania Powiatu
Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji
społecznej, zawodowej, zatrudniania i przestrzegania praw osób
niepełnosprawnych na lata 2006-2025.
Reforma samorządowa dokonała wielu zmian w zakresie odpowiedzialności
poszczególnych podmiotów publicznych za realizację działań związanych
z rehabilitacją społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych. W Powiecie
Pruszkowskim zamieszkuje 142503 osoby, w tym 12076 osób
niepełnosprawnych. Reforma administracyjna kraju, konieczność reorganizacji
dotychczasowej sieci wszystkich podmiotów zajmujących się dziedzinami Ŝycia
społecznego niesie za sobą potrzebę stworzenia nowych, skoordynowanych
i bardziej efektywnych działań o zasięgu powiatowym. Działaniom takim
6
wychodzi na przeciw Karta Praw Osób Niepełnosprawnych i przepisy ustawy
z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Celem powiatowego programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych będzie
stworzenie nowoczesnego systemu wsparcia osób niepełnosprawnych
i ich rodzin, który umoŜliwi prowadzenie szerokich działań edukacyjnych,
rehabilitacyjnych i leczniczych. Budowa systemu wsparcia osób
niepełnosprawnych odbywać się powinna kompleksowo, przy czynnym udziale
wszystkich istniejących na terenie powiatu podmiotów zajmujących
się tą problematyką. Dzięki temu będzie moŜna w pełni wykorzystać
ich potencjał i moŜliwości, a jednocześnie posiadać wszechstronną informację.
Zadania określone w Programie Powiatu Pruszkowskiego koncentrują
zapobiegających
niepełnosprawności
się
na
skuteczności
działań
oraz ograniczenia jej skutków fizycznych, psychologicznych i społecznych.
Program zakłada konieczność integracji społecznej, wyrównywanie szans osób
niepełnosprawnych
poprzez
dostępność
do
edukacji,
zatrudniania
i przeciwdziałania skutkom bezrobocia, dostępność do rozwijania zainteresowań,
kultury i sztuki, sportu i zajęć rekreacyjnych a takŜe popularyzacji wiedzy
w zakresie przestrzegania praw osób niepełnosprawnych. Do skutecznej
realizacji zamieszczonych celów niezbędna będzie współpraca władz
powiatowych, gminnych i organizacji pozarządowych oraz innych instytucji
działających na rzecz osób niepełnosprawnych mogących wspierać
przedsięwzięcia programu merytorycznie i finansowo. Podstawowe załoŜenia
programu ,, Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym – działania
Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji
społecznej, zawodowej, zatrudniania i przestrzegania praw osób
niepełnosprawnych na lata 2006-2025” zostały przygotowane z uwzględnieniem
następujących przepisów prawnych;
● Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej uchwalonej dnia 2 kwietnia 1997r.
( Dz. U. Nr 78 poz. 483)
● ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz.U. Nr 123 poz 776 z późn.
zm.)
● Karty Praw Osób Niepełnosprawnych uchwalonej przez Sejm RP 1 sierpnia
1997r. (Monitor Polski Nr 50, poz. 475 )
● Standardowych Zasad Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych ONZ –
obowiązujące w Polsce ( Rezolucja Nr 48/96 Zgromadzenia Ogólnego ONZ
z dnia 20 grudnia 1993r., opublikowana w Polsce w 1996r.)
● ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym ( tekst jednolity
Dz. U. z 2001r. Nr 142 poz. 1592 z późn. zm.)
7
● ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających
kompetencje organów administracji publicznej w związku z reformą ustrojową
państwa (Dz. U. Nr 106 poz. 668 z póź. zm.)
Ponadto program został przygotowany z uwzględnieniem ;
● Strategii Rozwoju Powiatu Pruszkowskiego Do 2025 Roku, która została
przyjęta uchwałą Rady Powiatu Pruszkowskiego Nr XXXI/220/2005
dnia 24 maja 2005r.,
● Strategii Wojewódzkiej w zakresie Polityki Społecznej dla Województwa
Mazowieckiego na lata 2005-2013, która stanowi załącznik do Strategii Rozwoju
Województwa Mazowieckiego do 2020 roku i została przyjęta uchwałą
Nr 106/05 przez Sejmik Województwa Mazowieckiego dnia 4 lipca
2005r.Powiatowy Program Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym –
działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem
rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudnienia i przestrzegania praw osób
niepełnosprawnych na lata 2006-2025 to forma prawnej realizacji przez Powiat
podstawowych potrzeb osób niepełnosprawnych, które zostały przyjęte jako cele
strategiczne i operacyjne uchwałą Rady Powiatu Pruszkowskiego
Nr XXXI/220/2005 z dnia 24 maja 2005 roku w sprawie Strategii Rozwoju
Powiatu Pruszkowskiego Do 2025 Roku.
Podstawowymi załoŜeniami przy konstrukcji Programu są następujące wytyczne;
1) Działania wobec osób niepełnosprawnych są zadaniami ogólnospołecznymi
dotyczącymi wszystkich dziedzin Ŝycia i podejmowane będą z poszanowaniem,
suwerenności jednostki i zachowania jej praw do dokonywana samodzielnych
wyborów i partnerskiego udziału w Ŝyciu społecznym.
2) Osoby niepełnosprawne mają prawo do samodzielnego, aktywnego
i niezaleŜnego Ŝycia oraz do korzystania z praw i obowiązków ustanowionych
dla ogółu ludności na zasadzie równości bez wyjątku na rodzaj i stopień
niepełnosprawności.
3) Polityka Powiatu Pruszkowskiego wobec osób niepełnosprawnych
jest waŜnym elementem polityki społecznej i gospodarczej powiatu.
4) Przewiduje się realizację działań na rzecz osób niepełnosprawnych, które
dotyczą następujących dziedzin Ŝycia;
> zapewnienia dostępu do dóbr i usług umoŜliwiających pełne uczestnictwo
w Ŝyciu społecznym
> zapewnienia dostępu do leczenia i opieki medycznej wczesnej diagnostyki,
rehabilitacji i edukacji
leczniczej, a takŜe do świadczeń zdrowotnych
uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności w tym zaopatrzenie
w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, sprzęt rehabilitacyjny.
8
> umoŜliwienia nauki w szkołach wspólne ze swymi pełnosprawnymi
rówieśnikami jak równieŜ do korzystania ze szkolnictwa specjalistycznego
lub edukacji indywidualnej,
> umoŜliwienia pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami,
wykształceniem i moŜliwościami oraz do korzystania z doradztwa zawodowego
i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymagają – prawa
do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych.
> zapewnienie prawa do zabezpieczenia społecznego – ochrona socjalna
i ekonomiczna;
> zapewnienia prawa do Ŝycia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych
w tym;
● dostępu do urzędów, punktów wyborczych i obiektów uŜyteczności publicznej,
● swobodnego przemieszczania się i powszechnego korzystania ze środków
transportu,
● dostępu do informacji
● moŜliwości komunikacji międzynarodowej.
> zapewnienia pełnego uczestnictwa w Ŝyciu publicznym, społecznym,
kulturalnym, artystycznym, sportowym, oraz rekreacji i turystyce odpowiednio
do swoich zainteresowań i potrzeb.
Program Powiatu Pruszkowskiego będzie realizowany zgodnie z działaniami
rządowymi na rzecz osób niepełnosprawnych i ich integracji ze społeczeństwem.
Standardowymi Zasadami “Wyrównywania szans osób niepełnosprawnych”
ONZ, Karty Praw Osób Niepełnosprawnych z uwzględnieniem innych ustaw
i rozporządzeń w zakresie przestrzegania praw osób niepełnosprawnych, a takŜe
na podstawie przyjętej Strategii Powiatu Pruszkowskiego i Strategii
Województwa Mazowieckiego.
3. Realizacja działań na rzecz osób niepełnosprawnych w Powiecie
Pruszkowskim.
Na podstawie opracowanej ankiety przez Społeczną Radę Programową
do Spraw Osób Niepełnosprawnych Województwa Mazowieckiego została
przygotowana dla potrzeb Powiatu Pruszkowskiego Ankieta ,,Wyrównywanie
szans osób niepełnosprawnych i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu„
która jest istotnym elementem opracowania powiatowego programu ,,Osoby
Niepełnosprawne w środowisku lokalnym – działania Powiatu Pruszkowskiego
w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej zawodowej
zatrudnianiu i przestrzeganiu praw osób niepełnosprawnych”. PowyŜsza ankieta
jest załącznikiem do programu i zbiorem informacji o potrzebach i problemach
osób niepełnosprawnych z terenu Powiatu Pruszkowskiego. Ankieta została
przygotowana przy współpracy Gmin, Powiatu Pruszkowskiego oraz instytucji
i słuŜb odpowiedzialnych za działania na rzecz środowiska osób
niepełnosprawnych.
9
Uwzględniając przeprowadzoną diagnozę potrzeb na podstawie opracowanej
Ankiety Powiatu Pruszkowskiego, realizacja działań na rzecz osób
niepełnosprawnych dotyczy następujących dziedzin Ŝycia w zakresie;
> Zapewnienia dostępu do dóbr i usług umoŜliwiających pełne uczestnictwo
w Ŝyciu społecznym.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej jako jedną z zasad ogólnych, dotyczących
wolności praw i obowiązków człowieka i obywatela ustanawia równość
wszystkich wobec prawa i prawo wszystkich do równego traktowania.
Jednocześnie określa, Ŝe nikt nie moŜe być dyskryminowany w Ŝyciu
publicznym społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
Powiat Pruszkowski uznaje zatem potrzebę posiadania przez środowisko osób
niepełnosprawnych reprezentacji samorządowej.
Powołana w Powiecie Pruszkowskim Powiatowa Społeczna Rada do Spraw
Osób Niepełnosprawnych jest organem opiniodawczo-doradczym Rady Powiatu
i realizuje następujące zadania;
● inspiruje przedsięwzięcia zmierzające do integracji osób niepełnosprawnych
ze społeczeństwem,
● inicjuje rozwiązania w zakresie zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych
i faktycznego dostępu do szeroko rozumianych dóbr i usług na rynku,
● koordynuje zadania w zakresie realizacji programów finansowanych
przy udziale środków PFRON na rzecz osób niepełnosprawnych, dorosłych,
dzieci i młodzieŜy,
● opiniuje programy dotyczące działań Powiatu Pruszkowskiego w zakresie
integracji osób niepełnosprawnych z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej
i zawodowej, zatrudniania i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych.
Przedstawicielami Powiatowej Społecznej Rady do Spraw Osób
Niepełnosprawnych są organizacje pozarządowe działające na rzecz osób
niepełnosprawnych i przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego.
Nadrzędnym celem na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych
jest propagowanie idei i integracji społecznej osób niepełnosprawnych na forum
prasy lokalnej Powiatu Pruszkowskiego oraz utworzenie Punktu Informacyjnego
na terenie powiatu dla osób niepełnosprawnych oraz wydawanie Informatora
z materiałami prawnymi i edukacyjnymi w zakresie rehabilitacji społecznej
i zawodowej, zatrudnianiu oraz przestrzegania praw osób niepełnosprawnych.
► Zapewnienia dostępu do leczenia i opieki medycznej, wczesnej
diagnostyki, rehabilitacji i edukacji leczniczej a takŜe do świadczeń
zdrowotnych uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności,
w zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, sprzęt
rehabilitacyjny.
Zgodnie z art. 68 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej kaŜdy ma prawo
do ochrony zdrowia. na mocy pkt. 3 powyŜszego artykułu władze publiczne
10
zobowiązane zostały do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom,
kobietom w ciąŜy, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.
Powiat Pruszkowski uznając potrzebę rozszerzenia działań dotyczących
wczesnej diagnozy i rehabilitacji dzieci ze szczególnymi potrzebami
rozwojowymi oraz opiekę nad kobietą w ciąŜy z grupy wysokiego ryzyka.
Ponadto uznaje się potrzeby profilaktyki zdrowotnej oraz ochrony środowiska
naturalnego, pracy i zamieszkania zmierzające do wyeliminowania
lub znacznego ograniczenia niepełnosprawności. Prowadzenie akcji
propagujących ograniczenie skutków i zapobieganie wypadkom drogowym,
będącym przyczyną powstawania niepełnosprawności. Jest to istotne zwłaszcza
w środowisku dzieci, które są najczęstszymi ofiarami wypadków. Ponadto
w
celu
zapobiegania
eliminowania
lub
zniwelowania
skutków
niepełnosprawności istotna jest wczesna diagnoza, interwencja medyczna
i psychologiczna i zapewnienie ;
> opieki medycznej nad osobą niepełnosprawną i procesem jej leczenia,
> moŜliwości korzystania z zabiegów rehabilitacyjnych,
> dostępu do środków technicznych i przedmiotów ortopedycznych
kompensujących utracone funkcje i ułatwiające samodzielne funkcjonowanie,
> zorganizowania osobom niepełnosprawnym moŜliwości korzystania z usług
rehabilitacyjnych,
> zorganizowania profesjonalnej pomocy w rozwiązywaniu sytuacji
kryzysowych na etapie pojawiania się w rodzinie osoby niepełnosprawnej,
> dostępu do wszechstronnej rehabilitacji mającej za celu adaptację społeczną,
> zwiększenie dostępu do orzecznictwa o niepełnosprawności i stopniu
niepełnosprawności.
► UmoŜliwienia nauki w szkołach wspólnie ze swoimi pełnosprawnymi
rówieśnikami jak równieŜ do korzystania ze szkolnictwa specjalistycznego
lub edukacji indywidualnej.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej w art. 70 ust. 1 w sposób jednoznaczny
stanowi, Ŝe kaŜdy ma prawo do nauki, zobowiązuje jednocześnie władze
publiczne do zapewnienia obywatelom powszechnego i równego dostępu
do wykształcenia poprzez wspieranie systemów indywidualnej pomocy
finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów.
Na terenie Powiatu Pruszkowskiego znajduje się 10 szkół i placówek
oświatowych prowadzonych przez Powiat Pruszkowski oraz 3 szkoły publiczne
prowadzone przez inne organy samorządowe tj. Gminę Brwinów, Gminy
Michałowice i Miasta Piastów.
Ponadto w powiecie działa 6 szkół niepublicznych i dwie wyŜsze: WyŜsza
Szkoła Kultury Fizycznej i Turystyki w Pruszkowie, WyŜsza Szkoła
Przedsiębiorczości i Rozwoju Regionalnego.
11
Dzieci i młodzieŜ niepełnosprawna mają prawo do bezpłatnej oświaty
i kształcenia zgodnego z ich moŜliwościami i preferencjami niezaleŜnie
od stopnia niepełnosprawności co pozwoli im na;
● osiągnięcia jak największego poziomu własnego rozwoju pozwalającego
na samodzielność i udział w Ŝyciu społecznym;
● akceptację własnej niepełnosprawności;
● zdobywanie umiejętności przekraczanie barier jakie napotykają w Ŝyciu;
Powiat Pruszkowski uznaje za konieczne podejmowanie działań ułatwiającym
osobom niepełnosprawnym (dzieciom i młodzieŜy) uczęszczanie do ogólnie
dostępnych szkół podstawowych i ponadpodstawowych na równi ze swoimi
pełnosprawnymi rówieśnikami i razem z nimi poprzez likwidację przede
wszystkim barier transportowych w zakresie dowozu uczniów do placówek
oświatowych. Dzieci, których ograniczenie funkcji poznawczych i ograniczony
rozwój intelektualny stanowi barierę w sprostaniu nauki w ogólnie dostępnej
szkole, powinny być kierowane do szkół specjalnych lub do klas integracyjnych,
które mają dostosowane treści i metody oraz ograniczają nauczanie
do moŜliwości psychofizycznych uczniów, a takŜe posiadają moŜliwość
korzystania z opieki psychologicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej.
Powiat Pruszkowski uznaje potrzebę pomocy psychologicznej, pedagogicznej
i pracy specjalistycznej umoŜliwiającej rozwój i zdobywanie przez dzieci
i młodzieŜ niepełnosprawną kwalifikacji ogólnych, a w przyszłości
zawodowych.
► UmoŜliwienie pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami,
wykształceniem i moŜliwościami oraz do korzystania z doradztwa
zawodowego i pośrednictwa a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego
wymagają – prawa do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb
niepełnosprawnych.
Zgodnie z przepisami art. 65 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej kaŜdemu
zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca
pracy. Wyjątki określa ustawa. Władza publiczna została obowiązana
do prowadzenia polityki zmierzającej do pełnego produktywnego zatrudnienia
poprzez realizowanie programów zwalczania bezrobocia, w tym organizowania
i wspierania poradnictwa i szkolenia zawodowego oraz robót publicznych i prac
interwencyjnych.
Podstawowym celem doradztwa zawodowego jest określenie zawodów
najbardziej odpowiednich dla ludzi niepełnosprawnych. Na podstawie wnikliwej
analizy i oceny zdolności i moŜliwości pozwoli to na dokonywanie wyborów
dostosowanych do predyspozycji. Zaś celem szkolenia zawodowego jest pomoc
osobie niepełnosprawnej w znalezieniu zatrudnienia, samodzielności
ekonomicznej jak i zapewnienie integracji społecznej. Działania te powinny
korelować z analizą zapotrzebowania lokalnego rynku pracy oraz istniejącymi
realnymi moŜliwościami uczestnictwa osób niepełnosprawnych w określonych
typach szkoleń lub przekwalifikowaniem określonych potrzeb w tym zakresie
i wiąŜe się z analizą sytuacji osób niepełnosprawnych zarejestrowanych
w urzędzie pracy jako bezrobotne lub poszukujące pracy.
12
Polityka państwa w zakresie zatrudniania i rehabilitacji osób niepełnosprawnych
została określona w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej,
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Wszystkie osoby niepełnosprawne bez względu na rodzaj i stopień
niepełnosprawności mają prawo do pracy w zakresie zatrudniania na równi
z osobami pełnosprawnymi, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.
Podjęcie pracy zawodowej dla osób niepełnosprawnych ma ogromne znaczenie,
daje samodzielność ekonomiczną, poczucie przydatności i własnej wartości,
integrację i partnerski udział w Ŝyciu społecznym.
Z danym jakimi dysponuje Powiatowy Urząd Pracy wynika, Ŝe 84 osoby
niepełnosprawne zarejestrowane są jako bezrobotne a 112 osób
niepełnosprawnych zarejestrowanych jest jako osoby poszukujące pracy.
Większość osób niepełnosprawnych posiada ukończoną tylko samą szkołę
podstawową. Brak wykształcenia ogranicza moŜliwość zatrudnienia poniewaŜ
przedsiębiorcy
szukają
wykwalifikowanych
fachowców.
Osoby
niepełnosprawne z ograniczoną zdolnością zatrudnienia znajdują zatrudnienie
w Zakładach Pracy Chronionej. Na terenie Powiatu Pruszkowskiego około 110
osób niepełnosprawnych znajduje zatrudnienie w Zakładach Pracy Chronionej,
które funkcjonują na terenie naszego powiatu.
Powiat Pruszkowski uznaje za konieczne wspieranie działań przyczyniających
się do zatrudniania osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy, a takŜe
prowadzących samodzielną działalność gospodarczą. Za istotne Powiat
Pruszkowski uznaje takŜe konieczność promowania zatrudnienia osób
niepełnosprawnych i wspierania fachową radą i pomocą pracodawców
decydujących się na zatrudnienie powyŜszej grupy społecznej.
► Zapewnienie prawa do zabezpieczenia społecznego – ochrona socjalna
i ekonomiczna.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 67 stanowi, Ŝe obywatel ma prawo
do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na
chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Prawo takie
ma równieŜ obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający
innych środków utrzymania. Ponadto w myśl art. 69 Konstytucji osobom
niepełnosprawnym władze publiczne udzielają zgodnie z ustawą, pomocy
w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobienia do pracy oraz w komunikacji
społecznej.
Jednym z podstawowych aktów prawnych regulujących zakres pomocy
świadczonej przez państwo jest ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy
społecznej ( Dz.U. Nr 64 poz.593 z późn. zmianami), która stanowi, Ŝe pomoc
społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mającą na celu
umoŜliwienie osobom i rodzinom przezwycięŜenie trudnych sytuacji Ŝyciowych,
których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne środki. MoŜliwości
i uprawnienia wśród powodów uzasadniających udzielenie pomocy społecznej
wymienia się takŜe niepełnosprawność.
Ponadto ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego
( Dz. U. Nr 111 poz. 535 z późn. zmianami) zobowiązuje jednostki
13
organizacyjne i inne podmioty działające na podstawie ustawy o pomocy
społecznej do zorganizowania na obszarze swojego działania Ośrodków Oparcia
Społecznego dla osób, które z powodu choroby psychicznej lub upośledzenia
umysłowego mają powaŜne trudności w Ŝyciu rodzinnym zwłaszcza
w kształtowaniu swoich stosunków z otoczeniem w zakresie edukacji,
zatrudnienia oraz w sprawach bytowych.
Na terenie Powiatu Pruszkowskiego funkcjonują dwa Środowiskowe Domy
Samopomocy dla osób ze schorzeniami układu nerwowego prowadzone przez
organizacje pozarządowe – podmioty niezaliczone do sektora finansów
publicznych. Ponadto w powiecie działają takŜe dwa Warsztaty Terapii
Zajęciowej prowadzone przez organizacje pozarządowe dla osób
z upośledzeniem intelektualnym. Powiat Pruszkowski rozwaŜa rozszerzenie
działalności Warsztatów Terapii Zajęciowej w których prowadzony jest proces
rehabilitacji i osoby niepełnosprawne rozwijają swoje umiejętności zawodowe
i społeczne. Obecnie z tej formy rehabilitacji społecznej w Powiecie
Pruszkowskim korzysta 55 osób niepełnosprawnych. Ponadto Powiat
Pruszkowski w swoich działaniach na rzecz osób niepełnosprawnych będzie
zmierzał do;
● zagwarantowania równych szans do rozwijania osobistej autonomi,
samodzielności ekonomicznej i integracji społecznej,
● przeciwdziałania marginalizacji lub dyskryminacji osób niepełnosprawnych,
● wyrównywania szans osób niepełnosprawnych i przeciwdziałania
ich wykluczeniu społecznemu.
► Zapewnienia prawa do Ŝycia w środowisku wolnym od barier
funkcjonalnych.
Prawo osób niepełnosprawnych do Ŝycia w środowisku wolnym od barier
funkcjonalnych uwzględnia dostęp do urzędów, punktów wyborczych
i obiektów uŜyteczności publicznej, samodzielnego przemieszczania
się i powszechnego korzystania ze środków transportu, dostępu do informacji,
moŜliwości komunikacji międzylokalnej.
Zgodnie z art. 62 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej obywatel polski
ma prawo do udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta
Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli samorządu
terytorialnego.
Powiat Pruszkowski uznaje zatem za konieczne ustalenie działań zmierzających
do usuwania barier utrudniających lub nawet uniemoŜliwiających osobom
niepełnosprawnym dotarcie np. do szkół, instytucji i urzędów uŜyteczności
publicznej lub lokali wyborczych.
Powiat Pruszkowski uznaje potrzebę likwidacji barier architektonicznych,
urbanistycznych, w komunikowaniu się i technicznych w budynkach
uŜyteczności publicznej oraz likwidację barier transportowych poprzez
następujące działania;
● budowę podjazdów, pochyleń i wejść w budynkach uŜyteczności publicznej,
14
● montaŜu wind, dźwigów i platform schodowych oraz dostosowania
pomieszczeń higieniczno – sanitarnych;
> w urzędach administracji samorządowej ( powiatowej i gminnej), publicznych
zakładach opieki zdrowotnej, szkołach i przedszkolach, placówkach
edukacyjnych, a takŜe w innych budynkach uŜyteczności publicznej,
i instytucjach kultury oraz w mieszkaniach indywidualnych.
● modernizację oraz zakup i montaŜ sygnalizacji oświetleniowej na przejściach
dla pieszych posiadających sygnalizację świetlną
● likwidację krawęŜników i zróŜnicowanie faktury nawierzchni na przejściach
dla pieszych w głównych ciągach komunikacyjnych
● oznakowanie miejsc postojowych dla pojazdów osób niepełnosprawnych
● zapewnienie korzystania ze środków transportu przystosowanego
do przewozu osób niepełnosprawnych
● przystosowanie komunikacji miejskiej do przewoŜenia osób
niepełnosprawnych poruszających się przy pomocy wózków inwalidzkich
● przystosowanie komunikacji miejskiej do potrzeb osób niepełnosprawnych
i niedowidzących poprzez wyposaŜenie w informatory głośnomówiące.
● likwidację barier transportowych w zakresie dowozu dzieci i młodzieŜy
do szkół, ośrodków szkolno-wychowawczych i placówek edukacyjno –
oświatowych.
► Zapewnienia prawa do pełnego uczestnictwa w Ŝyciu publicznym,
społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji
i turystyce odpowiednio do swych zainteresowań i potrzeb.
Zgodnie z art. 32 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej nikt nie moŜe być
dyskryminowany w Ŝyciu publicznym, społecznym lub gospodarczym
z jakiekolwiek przyczyny. Natomiast art. 73 stanowi, Ŝe kaŜdemu zapewnia
się wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania
ich wyników, wolność nauczania, a takŜe wolność korzystania z dób kultury.
Powiat Pruszkowski uznaje potrzebę organizacji róŜnych form zajęć
rekreacyjnych - sportowych imprez integracyjnych, w których będą
uczestniczyć osoby niepełnosprawne. Działania podejmowane w tym celu będą
urzeczywistniały prawa osób niepełnosprawnych, które zostały określone
między innymi w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych. PowyŜszy dokument
tworzy odpowiednie warunki do pełnego udziału osób niepełnosprawnych
w Ŝyciu publicznym i społecznym.
Osoby niepełnosprawne mają prawo do pełnego i aktywnego udziału w Ŝyciu
kulturalnym, religijnym oraz w rekreacji, turystyce i sporcie poprzez;
● aktywny udział osób niepełnosprawnych w ogólnych imprezach, zawodach,
rajdach i festiwalach;
● organizację imprez sportowych i sportowo – rekreacyjnych;
● promocję sportu osób niepełnosprawnych;
● organizowanie imprez dla osób niepełnosprawnych przez organizacje
pozarządowe.
15
Powiat Pruszkowski wspiera działania organizacji pozarządowych, które
w swych zakresach aktywności realizują zadania na rzecz integracji osób
niepełnosprawnych.
4. Współpraca Powiatu Pruszkowskiego z organizacjami pozarządowymi.
Powiat Pruszkowski uznaje, Ŝe istotną rolę w zakresie wspierania osób
niepełnosprawnych i ich rodzin pełnią organizacje pozarządowe. Organizacje
pozarządowe o charakterze samopomocowym najlepiej znają potrzeby
środowiska osób niepełnosprawnych i najskuteczniej je zaspakajają organizując
się w związki, fundacje i stowarzyszenia.
Efektywna realizacja Powiatowego Programu Osoby Niepełnosprawne
w Środowisku Lokalnym – działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie
integracji z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudniania
i przestrzeganiu praw osób niepełnosprawnych na lata 2006 – 2025 moŜe
być sukcesywnie realizowana przy współpracy wielu podmiotów administracji
samorządowej, gminnej i powiatowej z uwzględnieniem organizacji
pozarządowych.
16