Finansowanie projektów PPP

Finansowanie projektów PPP
PPP a dług publiczny.
Granice zadłużania.
Cele PPP – dotyczy zarówno szczebla
centralnego jak i samorządów terytorialnych.
• Zmniejszenie wydatków władzy publicznej bez rezygnacji z rozwoju
infrastruktury służącej do świadczenia usług publicznych,
• Ograniczanie deficytu budżetowego (finansów publicznych),
• Zwiększenie efektywności świadczenia usług publicznych,
• Optymalne wykorzystanie zasobów majątkowych.
Regulacje ograniczające deficyt
budŜetowy i dług publiczny
• Tzw. „kryteria z Maastricht”:
– kryteria stabilności finansów sektora instytucji rządowych i
samorządowych, warunkujące wejście do strefy euro,
– zakładają utrzymanie faktycznego lub planowanego deficytu sektora
finansów publicznych na poziomie nie przekraczającym 3% PKB,
– zakładają utrzymanie relacji zadłużenia publicznego do PKB poniżej
60%.
Regulacje ograniczające deficyt budŜetowy i dług publiczny
•
Ustawa o finansach publicznych z dnia 30.06.2005r.:
– państwowy dług publiczny – to wartość nominalna zadłużenia jednostek sektora
finansów publicznych ustalona po wyeliminowaniu wzajemnych zobowiązań
pomiędzy jednostkami tego sektora. Przez dług Skarbu Państwa rozumie się
wartość nominalną zadłużenia Skarbu Państwa (art. 10)
– dług jednostki samorządu terytorialnego – na koniec roku budżetowego nie
może przekroczyć 60% wykonanych dochodów ogółem tej jednostki w tym roku
budżetowym (art.170) oraz na koniec kwartału nie może przekraczać 60%
planowanych w danym roku budżetowym dochodów tej jednostki.
– łączna kwota zobowiązań finansowych samorządu terytorialnego – na dany rok
budżetowy po dodaniu m.in. spłat rat kredytów i pożyczek, wykupów papierów
wartościowych emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego na
pokrycie lub finansowanie deficytu, spłatę wcześniejszych zobowiązań wraz z
należnymi w danym roku odsetkami wraz z potencjalną koniecznością spłaty
kwot wynikających z udzielonych przez jednostki samorządu terytorialnego
poręczeń oraz gwarancji nie może przekroczyć 15% planowanych na dany rok
budżetowy dochodów jednostki samorządu terytorialnego.
Regulacje UE
• Decyzja EUROSTAT 18/2004 z dnia 11.02.2004 r.
– decyzja rekomendująca sposób traktowania zobowiązań wynikających z
realizacji przedsięwzięć PPP i ich wpływu na dług i deficyt publiczny państw
członkowskich,
– określa trzy główne rodzaje ryzyk związanych z przedsięwzięciami typu PPP:
ryzyko związane z budową, dostępnością lub popytem,
– określa podział ryzyk w zależności od którego przedsięwzięcie wpływa lub nie
wpływa negatywnie na poziom długu i deficytu publicznego,
– jeśli partner prywatny ponosi ryzyko związane z budową oraz jedno z dwóch –
ryzyko dostępności albo popytu, wówczas przedsięwzięcie nie będzie
skutkowało powiększeniem długu i deficytu publicznego,
– wskazuje sposób na odciążenie długu i deficytu państwowego poprzez
przeniesienie większości ryzyk tj. odpowiedzialności na partnera prywatnego,
– decyzja powinna być implementowana do systemów prawnych państw
członkowskich.
Regulacje polskie
• Ustawa o partnerstwie publiczno prywatnym z dnia
28.05.2005 r. (obowiązuje do dnia 26.02.2009 r.)
– Rozporządzenie Min. Gospodarki z dnia 25.06.2006r. w
sprawie ryzyk związanych z realizacją przedsięwzięć w ramach
partnerstwa publiczno- prywatnego; (par.4) (obowiązuje do
26.02.2009 r.)
• rozporządzenie implementujące decyzję EUROSTAT 18/2004
• zobowiązania wynikające z umowy o partnerstwie publicznoprywatnym mają wpływ na poziom długu publicznego oraz
deficytu sektora finansów publicznych w przypadku, gdy
podmiot publiczny ponosi większość ryzyk związanych z
budową, albo ponosi większość ryzyk związanych z
dostępnością i większość ryzyk związanych z popytem
cd. regulacji polskich
• Ustawa o partnerstwie publiczno- prywatnym z dnia 18
grudnia 2008r. (obowiązuje od 27.02.2009 r.):
– brak transpozycji decyzji EUROSTATU 18/2004 do ustawy,
– brak odesłań ustawowych do wydania odpowiedniego
rozporządzenia.
• Brak woli implementacji decyzji EUROSTATU 18/2004 do
polskiego systemu prawa:
– skutek: stosowanie do kwalifikacji zadłużenia jednostek
publicznych wyłącznie ustawy o finansach publicznych.
Finansowanie z budŜetu państwa
• Zgoda Ministra Finansów (art. 17 i 18):
– środki z budżetu ponad 100 mln,
– z wyjątkiem środków z programów operacyjnych.
• uwzględnia wpływ planowanych wydatków z budżetu państwa
na bezpieczeństwo finansów publicznych,
• 6 tygodni na wydanie zgody.
ABC – instrumenty
finansowania
projektów PPP
Instrumenty finansowania inwestycji
PPP – finansowanie inwestycji jest domeną partnera prywatnego.
• Instrumenty finansowania inwestycji:
– środki własne partnerów i pożyczki w przypadku założenia,
– kredyt bankowy (pomostowy, obrotowy i inwestycyjny),
– pożyczka,
– emisja papierów wartościowych np. obligacji,
– leasing nieruchomości, w tym leasing zwrotny,
– sekurytyzacja.
Instrumenty finansowania inwestycji
Źródła pozyskiwania kapitału w oparciu o instrumenty dłużne:
• banki,
• rynek finansowy:
– banki komercyjne,
– banki specjalne (w tym EBI, EBOR, BŚ),
– rynek kapitałowy.
• pozabankowe osoby prawne i fizyczne.
Instrumenty finansowania inwestycji
• O wyborze konkretnego instrumentu decydują różnorakie czynniki,
uzależnione od struktury inwestycji (w tym powołania SPV) sytuacji
finansowej, do czynników tych należy w szczególności:
–
–
–
–
–
dostępność źródła finansowania,
koszt pozyskania kapitału,
złożoność procedur związana z pozyskaniem kapitału,
okres zwrotu,
zabezpieczenie spłaty.
• W praktyce spotyka się finansowanie hybrydalne.
Finansowanie inwestycji PPP przez SPV :
środki własne partnera prywatnego
Prezentacja źródeł finansowania ze względu na pochodzenie środków:
środki własne partnera w spółkach kapitałowych to wkłady (gotówkowe lub w
naturze) wniesione przez udziałowców/akcjonariuszy na kapitał albo wkłady
własne w rozumieniu standardów bankowych,
środki obce, w tym pożyczki od udziałowców lub spółek z grupy kapitałowej,
kredyty bankowe lub środki pochodzące z emisji papierów dłużnych,
inne.
Dobór odpowiedniego źródła finansowania uzależnione jest od celu ich
wykorzystywania: finansowanie własnej działalności deweloperskiej,
zabezpieczenie płatności.
Instrumenty Finansowe: Środki
własne partnerów: wpłaty kapitałowe
– Wpłaty na kapitał, to środki własne w jakie akcjonariusze lub udziałowcy
wyposażają spółkę przy jej założeniu lub w ramach podwyższenia kapitału w
zamian za udziały lub akcje.
– Przepisy kodeksu spółek handlowych przewidują minimalne wymogi kapitałowe,
które są niewystarczające dla przeprowadzenia inwestycji nieruchomościowej.
– Innym kryterium kapitalizacji są wymogi stawiane przez banki udzielające kredyt,
które wymagają odpowiedniego zaangażowania kapitałowego i weryfikują co rok
stan tzw. kapitałów własnych (dla banków pojęcie to obejmuje także tzw. dopłaty
oraz niekiedy pożyczki udzielone przez wspólników, które podlegają tzw.
subordynacji, a także nabyte już nieruchomości oraz dokonane inwestycje.
– Wymóg posiadania kapitału zakładowego w określonej wysokości wynikać może
również z przepisów podatkowych dotyczących tzw. cienkiej kapitalizacji.
Instrumenty Finansowe:
Środki własne cd.
• Wpłaty na kapitał są w gotówce lub w naturze (tzw. aport rzeczowy, np.:
w postaci nieruchomości);
• Wpłaty na kapitał zakładowy nie dają prawa do odsetek (wynagrodzeniem są
dywidendy, kwoty umorzeniowe, kwoty z tytułu udziału w likwidacji);
• Wpłaty na kapitał nie stanowią przychodu spółki, która je otrzymuje. Dla wspólnika,
który je wnosi, wpłaty gotówkowe nie są kosztem uzyskania przychodu w momencie
ich wniesienia, ale są rozpoznawane jako koszt przy sprzedaży udziałów lub obniżają
przychód przy umorzeniu udziałów, likwidacji spółki;
• W przypadku aportu tzw. rzeczowego przychodem jest wartość nominalna udziałów
objętych za aport inny niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część;
• Wysokość wpłat na kapitał uzależniona jest od strategii wyjścia (sprzedaż udziałów,
likwidacja, umorzenie).
01/07/2009
Instrumenty finansowania: Kredyt
Kredyty regulują przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas
oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a
kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w
umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych
terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu (art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe).
W odróżnieniu od umowy pożyczki kredyt może być udzielony tylko przez bank, a
umowa kredytu przewiduje wykorzystanie go na ściśle określony cel i na szczególnych
warunkach.
Środki własne partnerów
Pożyczki partnerów to bardzo istotne źródło finansowania z punktu widzenia
udziałowców (od pożyczek pobieraną są odsetki a od wpłat na kapitał nie!),
ale często implementowane bez wstępnej analizy podatkowej
Specyfika finansowania pożyczkami udzielonymi od wspólnika (lub od grupy
kapitałowej)
• Pożyczka wspólnika jest zmianą umowy spółki
• Odsetki muszą być rynkowe (podlegają kontroli transfer pricingowej) oraz na
podstawie postanowień umów o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu
• Możliwość zaliczania w koszty uzyskania przychodu ograniczona przepisami
dotyczącymi tzw. cienkiej kapitalizacji (art. 16 punkt 60 i 61 ustawy CIT),
zasada dotyczy także tzw. pożyczek od spółek siostrzanych
• Inne aspekty podatkowe: kapitalizacja odsetek, różnice
refinansowania długu, problem kosztów uzyskania przychodu
kursowe,
Instrumenty finansowania: Obligacja
OBLIGACJA to alternatywne do kredytu i stosunkowo proste źródło finansowania potrzeb
inwestycyjnych i bieżących.
Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w której emitent stwierdza, że jest
dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia
określonego świadczenia.
Obserwuje się stały wzrost zainteresowania samorządów tą formą pozyskiwania kapitału, jednakże
emisja obligacji komunalnych nadal pozostaje niewielkim segmentem krajowego rynku papierów
dłużnych, obejmującym jedynie 1% ich emisji.
JST i ich związki oraz m.st. Warszawa mogą również emitować obligacje przychodowe, których istota
polega na przyznaniu obligatariuszowi prawa do zaspokojenia swoich roszczeń z pierwszeństwem
przed innymi wierzycielami emitenta z całości albo z części przychodów lub z całości albo części
majątku przedsięwzięć, które zostały sfinansowane ze środków uzyskanych z emisji obligacji, lub z
całości albo z części przychodów z innych przedsięwzięć określonych przez emitenta.
Instrumenty finansowania
• Kredyt
– znane standardy i tryb postępowania, weryfikacja wiarygodności partnera
prywatnego, długi okres czasu, ale restrykcje prawa bankowego, formalizm, mała
elastyczność;
• Pożyczka
– zamiast wkładu kapitałowego, dodatkowe obciążenie kosztowe, względnie krótkie
okresy czasu;
• Obligacje:
– możliwość pozyskiwania środków finansowych na długie okresy i długą karencję w
spłacie kapitału,
– możliwość dopasowania terminów wykupy danej emisji obligacji do
indywidualnych potrzeb Emitenta oraz dywersyfikacja form finansowania.
Wynagrodzenie z tytułu umowy PPP
a struktura finansowania
•
Sposób ustalenia wysokości wynagrodzenia partnera prywatnego lub SPV z tytułu
umowy PPP wpłynie na możliwość zastosowania poszczególnych instrumentów
finansowych, a także na wysokość zabezpieczeń (a więc i kosztów finansowania).
•
Z punktu widzenia ekonomicznego to nie standing partnera ani SPV ale JST (lub
spółki szpitalnej i JST) będzie miała znaczenie dla oceny zdolności kredytowej całej
struktury.
•
Wynagrodzenie należne partnerom prywatnym z tytułu umowy PPP będzie miało ze
względu na różnorodności świadczeń charakter wieloskładnikowy.
Wynagrodzenie z tytułu umowy PPP
a struktura finansowania cd.
• Składniki:
– wynagrodzenie za roboty budowlane + koszty finansowania wynagrodzenia za budowę
związane z rozłożeniem płatności wynagrodzenia w czasie,
– koszty eksploatacji – część stała waloryzowana poprzez zastosowanie odpowiedniego
współczynnika i część zmienna – zależnie od kosztów.
• Płatności:
– miesięcznie stała kwota,
– miesięcznie zmienna kwota uwzględniająca ustalone warunki rozłożenia w czasie
płatności wynagrodzenia za budowę (tj. odsetki np. Wibor + X),
– miesięcznie.
Dziękuję za uwagę