1 - IPEX

KOMISJA
EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 18.2.2016 r.
COM(2016) 73 final
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
Roczne sprawozdanie dotyczące wdrażania części IV umowy ustanawiającej
stowarzyszenie między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony,
a Ameryką Środkową, z drugiej strony
PL
PL
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
Roczne sprawozdanie dotyczące wdrażania części IV umowy ustanawiającej
stowarzyszenie między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony,
a Ameryką Środkową, z drugiej strony
1.
Wprowadzenie
W 2015 r. rozpoczął się drugi rok wdrażania części IV umowy ustanawiającej stowarzyszenie
między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ameryką
Środkową, z drugiej strony (zwanej dalej „umową”) dotyczącej handlu1. Zgodnie z art. 13
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 20/2013 z dnia 15 stycznia 2013 r.
w sprawie wprowadzenia w życie dwustronnej klauzuli ochronnej i mechanizmu
stabilizacyjnego dotyczącego bananów, zawartych w Umowie ustanawiającej stowarzyszenie
między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ameryką
Środkową, z drugiej strony2 (zwanego dalej „rozporządzeniem”) Komisja powinna przedłożyć
Parlamentowi Europejskiemu i Radzie roczne sprawozdanie. Niniejsze sprawozdanie stanowi
odpowiedź na ten wymóg i obejmuje następujące elementy:
•
•
•
streszczenie danych statystycznych i ogólną ocenę przepływów handlowych (sekcja 2
niniejszego sprawozdania);
informacje o działaniach poszczególnych organów odpowiedzialnych za
monitorowanie wdrożenia umowy (sekcja 3), w tym o wypełnianiu zobowiązań
określonych w tytule dotyczącym handlu i zrównoważonego rozwoju (sekcja 4);
informacje o działaniach w zakresie monitorowania, o których mowa w
rozporządzeniu (sekcja 5).
2.
OGÓLNA OCENA: ZMIANY W HANDLU
2.1.
Metodyka
Jak wskazano w poprzednim sprawozdaniu z wdrażania umowy3, statystyki Eurostatu i państw
Ameryki Środkowej wykazują znaczne rozbieżności. Dane statystyczne UE zwykle znacznie
przewyższają dane statystyczne Panamy dotyczące wywozu z UE do Panamy, lecz pozostają
znacznie niższe od danych statystycznych Kostaryki w odniesieniu do przywozu UE z
Kostaryki, podczas gdy w przypadku pozostałych państw tego regionu rozbieżności są
nieznaczne. Prawidłowości te omówiono w ramach Podkomitetu ds. Dostępu Towarów do
Rynku ustanowionego na mocy umowy. Wydaje się, że ze względu na znaczenie panamskiej
strefy wolnego handlu, która należy do największych na świecie, znaczna część przepływów
handlowych uznanych za wywożone do Panamy nie wchodzi w końcu na rynek panamski,
tylko jest z powrotem wywożona do innych państw Ameryki Łacińskiej.
Ze względu na tę sytuację uzgodniono z państwami Ameryki Środkowej, że wymiana danych
dotyczących handlu będzie odbywać się co roku oraz że przeprowadzana będzie wspólna
1
2
3
Dz.U. L 346 z 15.12.2012, s. 3.
Dz.U. L 17 z 19.1.2013, s. 13.
COM (2015) 131.
2
analiza na podstawie odpowiednich danych statystycznych dotyczących przywozu, które na
ogół uważa się za bardziej wiarygodne niż statystyki dotyczące wywozu.
W poniższej analizie przepływy handlowe scharakteryzowano na podstawie podejścia
uzgodnionego z państwami Ameryki Środkowej: przywóz do UE szacuje się na podstawie
danych Eurostatu uzyskanych w maju 2015 r., wywóz z UE do Ameryki Środkowej
oszacowano natomiast w oparciu o statystyki państw Ameryki Środkowej dostępne w tym
samym okresie. Ze względu na fakt, że te ostatnie dane wyrażono w dolarach amerykańskich,
dane statystyczne przeliczono na euro przy zastosowaniu rocznego kursu wymiany używanego
przez Eurostat4.
Należy przypomnieć, że zaobserwowanych zmian w przepływach handlowych nie można
przypisać jedynie wdrożeniu umowy – wpływ na te dane miało również wiele innych
czynników.
2.2.
Zmiany w ogólnych przepływach handlowych z państwami Ameryki Środkowej
(towary)
Według statystyk opublikowanych przez Sekretariat ds. Środkowoamerykańskiej Integracji
Gospodarczej (SIECA) przepływy handlowe między państwami Ameryki Środkowej a resztą
świata wzrosły o 1,4 % w latach 2013–2014. Według Eurostatu w przypadku światowych
unijnych przepływów handlowych w tym samym okresie nastąpiło zjawisko odwrotne –
zmniejszyły się o 2,3 % w latach 2013–2014. Chociaż niemożliwe jest wyciągnięcie
ostatecznych wniosków, to mimo tego ogólnego spadku przepływów handlowych można
zaobserwować tendencję wzrostową w odniesieniu do niektórych krajów i określonych
towarów.
Przepływy handlowe między UE a państwami Ameryki Środkowej zwiększyły się o 1,2 %, do
10,5 mld EUR. W bilansie handlowym UE i Ameryki Środkowej istnieje deficyt, który
zmniejszył się, ale mimo to wynosił 1,7 mld EUR w 2014 r. (rok wcześniej deficyt wynosił
2,2 mld EUR).
Państwo
Kostaryka
Gwatemala
Honduras
Nikaragua
Panama
Wywóz
Przywóz
Przepływ łącznie
1 065
976
470
246
1 180
6,7 %
6,8 %
35,0 %
3,5 %
8,3 %
3 771
674
834
284
380
-5,8 %
10,5 %
14,8 %
1,6 %
-15,5 %
4 836
1 650
1 305
530
1 561
-3,3 %
8,3 %
21,3 %
2,5 %
1,3 %
Salwador
465
-10,3 %
167
-20,9 %
632
-13,4 %
OGÓŁEM
4 402
7,2 %
6 110
-2,7 %
10 513
1,2 %
Przepływy handlowe między UE a państwami Ameryki Środkowej oraz ich zmiany w ciągu
roku
(w mln EUR – 2014 r.)
4
Średnie kursy wymiany EUR/USD wynosiły 1,2848 w 2012 r., 1,3281 w 2013 r. i 1,3285 w 2014 r.
3
Wartość wywozu z UE do Ameryki Środkowej wzrosła o 7,2 %, przywóz do UE z Ameryki
Środkowej natomiast zmniejszył się o 2,7 %. Ta niekorzystna zmiana związana jest z dwoma
ważnymi wyzwaniami stojącymi przed Ameryką Środkową:
1) Znaczne zmniejszenie przywozu kawy spowodowane jest poważną suszą i epidemią
rdzy kawy (zwanej po hiszpańsku „roya”). Spadek ten miał już wpływ na państwa
Ameryki Środkowej w 2014 r. Wartość przywozu kawy do UE z Ameryki Środkowej
(HS 0901) zmalała z 1,1 mld EUR w 2012 r. do 0,7 mld EUR w 2014 r. Wpływ był
odczuwalny już w 2014 r. w całym regionie.
W 2014 r. Salwador był tym państwem Ameryki Środkowej, w przypadku którego
wywóz kawy do UE zmalał najbardziej w porównaniu z sytuacją w 2013 r. Przywóz
kawy z tego państwa – drugiego najczęściej przywożonego produktu – zmalał o dalsze
61 %, do 27 mln EUR.
W dniu 27 maja 2015 r. Komisja przyjęła program współpracy o budżecie
wynoszącym 15 mln EUR, aby pomóc Ameryce Środkowej w zwalczaniu rdzy kawy
(choroby liści wywoływanej przez grzyby). Celem programu jest zwiększenie
zdolności regionu do opracowywania i wdrażania polityki, programów i działań, aby
pomóc grupom ludności znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji na obszarach
produkcji kawy w Ameryce Środkowej i Dominikanie.
2) Przeniesienie działalności do Azji Południowo-Wschodniej przez głównego
kostarykańskiego eksportera komponentów informatycznych. Pozycja ta (HS 8473)
stanowiła 61 % wywozu z Kostaryki do UE w 2012 r. Skutki zaczęto dostrzegać w
2014 r., ale ze względu na stopniowe przenoszenie tej działalności miała ona wpływ na
wywóz z Kostaryki również w 2014 r. W latach 2012–2013 pozycja ta zmniejszyła się
z 2,6 mld EUR do 1,8 mld EUR, co odpowiada spadkowi przywozu do UE z Kostaryki
o 19 % lub spadkowi przywozu do UE z Ameryki Środkowej jako regionu o 12 %.
Chociaż w ujęciu bezwzględnym wyzwania te są znaczne, dotyczą głównie dwóch produktów,
a pozostały przywóz do UE z Ameryki Środkowej jest niezwykle dynamiczny: w 2014 r.
wzrósł o 11,1 %.
2012 r.
2013 r.
2014 r.
%
HS 0901 i 8473
3 792 829
3 019 885
2 471 355
-18,2 %
Pozostałe
2 999 379
3 262 174
3 638 965
11,1 %
Ogółem
6 792 208
6 282 059
6 110 320
-2,7 %
Podział przywozu do UE z Ameryki Środkowej i jego roczne zmiany (w EUR)
Sytuacja ta ukazuje dużą zależność wywozu z Ameryki Środkowej do UE od niewielkiej
liczby produktów, mimo że liczba produktów wywożonych do UE wzrosła w 2014 r. o 3 % w
porównaniu z rokiem poprzednim i obejmowała 2 657 pozycji taryfowych. Pięć najczęściej
przywożonych produktów wciąż jednak stanowi 61 % całkowitego przywozu z Ameryki
4
Środkowej do UE. Produktami tymi są (w porządku odpowiadającym ich znaczeniu): zespoły
elektroniczne do maszyn do automatycznego przetwarzania danych, kawa, banany, ananasy i
surowy olej palmowy.
Głównym miejscem przeznaczenia wywozu z UE do Ameryki Środkowej pozostawała
Panama (26 %), a w dalszej kolejności Gwatemala i Kostaryka (odpowiednio 24 % i 22 %).
Głównymi towarami objętymi wywozem w 2014 r. były maszyny i urządzenia mechaniczne
(27 % wywozu do UE), a w dalszej kolejności urządzenia elektryczne i produkty
farmaceutyczne (12,5 %), pojazdy mechaniczne i artykuły ze stali (po 10 %).
Szczególnie pozytywne zmiany odnotowano w odniesieniu do produktów takich, jak:
•
ryby i skorupiaki (HS3) – przywóz z Ameryki Środkowej wzrósł o 28 %, do 250 mln
EUR; w szczególności przywóz krewetek mrożonych wzrósł o 36 % (z 124 mln EUR
do 169 mln EUR);
•
owoce i orzechy (HS8) – przywóz wzrósł o 16 %, do 1,4 mld EUR; w szczególności
przywóz ananasów wzrósł o 18 % (z 456 mln EUR do 537 mln EUR);
•
rum w butelkach – przywóz wzrósł o 110 % (z 8,5 mln do 18 mln EUR).
Należy zwrócić uwagę na konkretne pozytywne tendencje w przepływach handlowych między
UE a Hondurasem – przepływy te wzrosły o 21 % w 2014 r., co stanowi największy wzrost w
regionie. Dynamizm ten charakteryzuje się dużym wzrostem zarówno wywozu kluczowych
towarów eksportowych z UE (+35 %), jak i przywozu do UE (+14,5 %). Wzrost wywozu z
UE do Hondurasu był szczególnie intensywny w przypadku następujących pozycji: maszyny i
urządzenia mechaniczne (HS84): +34 %, do 207 mln EUR; maszyny elektryczne (HS85): +65
%, do 93 mln EUR; artykuły z żeliwa (HS73): +54 %; produkty farmaceutyczne (HS30): +42
%. Podobnie wzrost przywozu z Hondurasu był znaczący, szczególnie w przypadku
następujących pozycji: oleje roślinne (HS15): +64 %, do 113 mln EUR; ryby i skorupiaki
(HS03): +26 %, do 50 mln EUR; cukry (HS17): +168 %, do 15 mln EUR; dodatki odzieżowe
(HS61): +22 %, do 49 mln EUR; rudy metali i popiół (HS26): +71 %, do 22 mln EUR.
2.3.
Stosowanie preferencji taryfowych na mocy umowy
Stosowanie preferencji taryfowych przyznanych na mocy umowy można oszacować,
oceniając część przepływów handlowych, które odbywają się w ramach umowy. Wymaga to
szczegółowych danych dotyczących odprawy celnej. Państwa Ameryki Środkowej
poinformowały UE, że bazy danych zarządzane przez ich organy celne w Ameryce Środkowej
nie są przystosowane do regularnej wymiany szczegółowych danych statystycznych na
potrzeby analizowania preferencji taryfowych, przy czym wyjątek stanowi Kostaryka, która
przekazała UE takie dane.
Na podstawie statystyk z Kostaryki wydaje się, że 8,8 % całkowitego wywozu z UE do
Kostaryki (pod względem wartości) odbywa się w ramach umowy. Ten niski poziom
wykorzystania wynika z długiego harmonogramu znoszenia ceł w Kostaryce i wczesnego
etapu jego realizacji, w związku z tym korzystanie z preferencji oferowanych w umowie
mogło leżeć w interesie tylko niewielkiej części wywozu z UE. Należy jednak zwrócić
5
uwagę, że poziom wykorzystania w odniesieniu do towarów wywożonych z UE
sklasyfikowanych w pozycjach taryfowych, które zostały w pełni objęte liberalizacją przez
Kostarykę, wynosi 48,4 %, a w przypadku towarów wywożonych z UE sklasyfikowanych w
pozycjach taryfowych, dla których Kostaryka przyznała UE kontyngenty, poziom ten sięga
nawet 71 %.
Jeżeli chodzi o przywóz do UE pochodzący z Ameryki Środkowej, 41 % tego przepływu (pod
względem wartości) odbywa się w ramach umowy. Poziom wykorzystania osiąga 78 % w
przypadku przywozu towarów sklasyfikowanych w pozycjach taryfowych, dla których UE
przyznała państwom Ameryki Środkowej kontyngenty. Te wyższe poziomy w porównaniu z
poziomem w przypadku wywozu z UE wynikają z asymetrii harmonogramów: ze względu na
różnicę w rozwoju między UE a Ameryką Środkową w umowie oferuje się stosunkowo
większe korzyści w odniesieniu do przywozu do UE niż wywozu z UE do czasu zakończenia
harmonogramów liberalizacji (na ogół do 10 lat, ale w przypadku niewielkiej części
produktów do 15 lat).
6
2.5.
Korzystanie z kontyngentów taryfowych
W umowie przewidziano kilka kontyngentów taryfowych, które polegają na przyznaniu drugiej
stronie preferencyjnego traktowania taryfowego do progu ilościowego danego kontyngentu.
Powyżej tego progu przywóz podlega stawce należności celnej stosowanej względem kraju
najbardziej uprzywilejowanego (KNU).
Czosnek
Ryż
Państwa Ameryki Środkowej
Maniok
Mięso wołowe
tony
Grzyby
Kukurydza cukrowa
Państwa Ameryki Środkowej z
wyjątkiem Panamy
Panama
Cukier
Rum w pojemniku > 2 l
Rum w pojemniku > 2 l
Cukier
Nikaragua
Mięso wołowe
Poziom
wykorzystania
Przywóz do UE
Wielkość
kontyngentu
taryfowego
Jednostka
Produkty
Pochodzenie
UE zgodziła się na przyznanie ośmiu kontyngentów taryfowych państwom Ameryki
Środkowej w odniesieniu do produktów, które przed wdrożeniem umowy nie korzystały z
preferencyjnego dostępu do rynku UE. W 2014 r. z kontyngentów taryfowych korzystano
jedynie w odniesieniu do dwóch kategorii (cukru trzcinowego i rumu).
550
0
0%
21 000
0
0%
5 000
0
0%
9 975
0
0%
275
0
0%
1 560
0
0%
154 500
141 047
91 %
litr
czystego
alkoholu
730 000
243 819
33 %
105 000
0
0%
tony
12 360
8 548
69 %
525
0
0%
Kontyngenty taryfowe przyznane przez UE państwom Ameryki Środkowej – wykorzystanie w
2014 r.
Oprócz kontyngentów taryfowych UE przyznała państwom Ameryki Środkowej także
odstępstwo od reguł pochodzenia w ramach określonych kontyngentów dla 118 pozycji
taryfowych. W 2014 r., pierwszym roku pełnego stosowania umowy, korzystanie z tych
odstępstw było jednak prawie niezauważalne, a ilości towarów przywożone w ramach tych
kontyngentów nadal są bardzo ograniczone i dotyczą jedynie niewielkiej części przepływów
handlowych, które mogą kwalifikować się do preferencyjnego traktowania.
7
Poziom
wykorzystania
945 45 210
1 995 95 545
110 10
0
3 150 150 874
945 45
47
22 %
27 %
0%
28 %
5%
Roczny wzrost
Wielkość (tony)
Szynki wędzone
Mleko w proszku
Serwatka
Sery
Przetworzone mięso ze świń
Kontyngenty
(tony)
Produkty
Państwa Ameryki Środkowej przyznały UE kontyngenty taryfowe na pięć określonych
produktów. W 2014 r. unijni eksporterzy wykorzystali możliwości oferowane przez te
kontyngenty taryfowe, z wyjątkiem kontyngentu dotyczącego serwatki, nadal jednak pozostaje
pewien margines wzrostu, ponieważ poziom wykorzystania może jeszcze wzrosnąć, jak wynika
z poniższej tabeli:
Kontyngenty taryfowe przyznane przez państwa Ameryki Środkowej UE – wykorzystanie w
2014 r.
2.6.
Usługi
Statystyki handlu usługami za trzeci rok wykonywania umowy o wolnym handlu są opóźnione
i nie są jeszcze dostępne za 2014 r. W związku z tym nie jest jeszcze możliwe przeprowadzenie
analizy porównywalnej do tej dotyczącej handlu towarami, która pozwoliłaby ocenić wpływ
umowy.
Niemniej jednak w 2013 r. przepływy handlu usługami zwiększyły się o 5,9 mld EUR (+4,5 %
w porównaniu z rokiem poprzednim). W 2013 r. Panama nadal była głównym partnerem
handlowym w sektorze usług (50 %), a w dalszej kolejności plasowały się Kostaryka i
Gwatemala (po 18 %).
Państwo
Kostaryka
Salwador
Gwatemala
Honduras
Nikaragua
Panama
Ogółem
Uznanie
560,7
202,2
817,2
151,7
174,7
1 480,0
3 386,5
Obciążenie
494,6
94,0
204,8
186,4
50,1
1 574,7
2 604,6
Handel usługami między państwami Ameryki Środkowej a UE w 2013 r.
3.
DZIAŁALNOŚĆ ORGANÓW WDRAŻAJĄCYCH
3.1.
Podkomitet ds. Barier Technicznych w Handlu
W ramach posiedzenia tego podkomitetu, które odbyło się dnia 26 maja 2015 r., państwa
Ameryki Środkowej i UE dokonały przeglądu:
8
•
prawodawstwa UE dotyczącego pestycydów, suplementów diety i oceny zgodności;
•
przepisów
środkowoamerykańskich
włókienniczych;
•
przepisów środkowoamerykańskich dotyczących etykietowania napojów alkoholowych;
•
przepisów technicznych wprowadzonych przez Kostarykę w dziedzinie bezpieczeństwa
przeciwpożarowego i instalacji elektrycznych;
•
zobowiązań podjętych przez państwa regionu Ameryki Środkowej dotyczących
pogłębienia integracji gospodarczej poprzez przyjęcie regionalnych przepisów
technicznych.
dotyczących
etykietowania
wyrobów
W ramach uzupełnienia tego posiedzenia zorganizowano różne wideokonferencje ad hoc, aby
osiągnąć postępy w tych kwestiach.
Jeżeli chodzi o zobowiązania podjęte w obszarach barier technicznych w handlu związanych z
regionalną integracją gospodarczą państwa Ameryki Środkowej poinformowały, że czynią
postępy – niedługo mają wejść w życie nowe przepisy, chociaż trzeba będzie opracować dalsze
procedury administracyjne.
3.2.
Rada ds. Handlu i Zrównoważonego Rozwoju
W dniach 27–29 maja 2015 r. odbyły się spotkania instytucji UE i państw Ameryki Środkowej
odpowiedzialnych za monitorowanie wdrażania przepisów umowy dotyczących handlu i
zrównoważonego rozwoju (zob. sekcja 4 poniżej).
3.3.
Podkomitet ds. Własności Intelektualnej
W dniu 26 maja 2015 r odbyło się drugie posiedzenie Podkomitetu ds. Własności
Intelektualnej, podczas którego dokonano przeglądu w szczególności:
•
ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej w państwach Ameryki
Środkowej, a zwłaszcza oznaczeń geograficznych, w odniesieniu do których większość
świadectw ochronnych wydano przed końcem 2014 r. Na początku 2015 r. nadal
rozpatrywano kilka sprzeciwów i odwołań;
•
możliwych działań mających na celu zapewnienie środowiska sprzyjającego
potencjalnemu transferowi technologii (zasadniczo będących w posiadaniu podmiotów
prywatnych).
W odniesieniu do oznaczeń geograficznych strony wykazały chęć omówienia sposobów
usprawnienia procedur w przyszłości. Uzgodniono, że należy wyciągnąć wnioski ze złożoności
procesu rejestracji oznaczeń geograficznych w państwach Ameryki Środkowej oraz dokonać
oceny sytuacji z należytym poszanowaniem prawodawstwa.
Posiedzenie to stanowiło dla UE również okazję, aby zachęcić państwa Ameryki Środkowej do
uwzględnienia ochrony praw własności intelektualnej w dokonywanej przez nie ocenie
9
priorytetów współpracy, ponieważ transfer technologii z sektorów prywatnych będzie zależał
także od dobrej ochrony praw własności intelektualnej w Ameryce Środkowej.
3.4.
Podkomitet ds. Kwestii Sanitarnych i Fitosanitarnych
Drugie posiedzenie tego podkomitetu, które odbyło się w dniu 27 maja 2015 r., poświęcone
było kwestiom technicznym związanym z wymogami dotyczącymi przywozu, weryfikacjami
oraz środkami związanymi ze zdrowiem zwierząt i roślin. Państwa Ameryki Środkowej i UE
omówiły w szczególności:
•
harmonogram i ustalenia robocze zapewniające, aby odpowiednie organy sprawnie i w
skoordynowany sposób rozpatrywały wnioski o pozwolenie na przywóz;
•
znaczenie zgodności z normami, wytycznymi i zaleceniami opracowanymi przez
międzynarodowe organizacje normalizacyjne;
•
najnowsze środki UE w zakresie zwalczania bakterii Xyllela fastidiosa;
•
poziom integracji regionu Ameryki Środkowej w kwestiach środków sanitarnych i
fitosanitarnych.
Jeżeli chodzi o przepisy dotyczące regionalnej integracji gospodarczej w kwestiach środków
sanitarnych i fitosanitarnych, UE podkreśliła potrzebę zakończenia prac do dnia 1 grudnia 2015
r., aby umożliwić swobodny przepływ w regionie Ameryki Środkowej towarów unijnych
wymienionych w załączniku XIX.
Ogólnie rzecz biorąc, podkomitet ten był nastawiony pozytywnie i zaprezentował zachęcające
wyniki prac, co potwierdza, że dzięki trwającym pracom nad uzgodnionymi działaniami strony
są na dobrej drodze do osiągnięcia pozytywnych rezultatów w obszarze środków sanitarnych i
fitosanitarnych.
3.5.
Podkomitet ds. Ceł, Ułatwień w Handlu i Reguł Pochodzenia
W dniach 1 i 2 czerwca 2015 r. państwa Ameryki Środkowej i UE omówiły w ramach tego
podkomitetu:
•
spełnienie przez państwa Ameryki Środkowej swoich zobowiązań dotyczących
regionalnej integracji;
•
uzgodnienie dwóch not wyjaśniających dotyczących reguł pochodzenia oraz sposobu
rozwiązania praktycznych problemów napotkanych przez UE i państwa Ameryki
Środkowej w trakcie wdrażania rozdziału o regułach pochodzenia.
Państwa Ameryki Środkowej i UE doszły do porozumienia w sprawie not wyjaśniających
dotyczących wypełniania świadectw przewozowych EUR.1, co zapewni spójność i
przejrzystość przy stosowaniu ich w praktyce. Celem tych not wyjaśniających jest także
zapewnienie poziomu tolerancji w odniesieniu do dokładnego brzmienia i formatu
wymaganych w świadectwach EUR.1.
10
Strony osiągnęły również postępy w zakresie dostosowania umowy do zmian w klasyfikacji
wprowadzonych w wyniku Systemu Zharmonizowanego z 2012 r.
3.6.
Podkomitet ds. Dostępu Towarów do Rynku
Podczas drugiego posiedzenia tego podkomitetu, które odbyło się w dniu 29 maja 2015 r.,
państwa Ameryki Środkowej i UE dokonały przeglądu zobowiązań podjętych w trakcie
poprzedniego posiedzenia i omówiły nowe kwestie związane z dostępem do rynku, a
zwłaszcza:
• ustawodawstwo Kostaryki w sprawie minimalnej ceny eksportowej w odniesieniu do
bananów;
• zobowiązanie Kostaryki do dokonania przeglądu swojego systemu akcyzowego w
odniesieniu do piw;
• opłatę, którą Nikaragua ma pobierać za skanowanie towarów na każdym przejściu
granicznym;
• poddanie przeglądowi środków zabezpieczających i zarządzania kontyngentami.
UE i państwa Ameryki Środkowej zgodziły się również, że dostęp do wiarygodnych,
aktualnych i szczegółowych statystyk ma zasadnicze znaczenie dla polityki handlowej, i z tego
względu zobowiązały się do wymiany danych statystycznych w celu monitorowania zmian w
handlu towarami i usługami.
3.7.
Komitet Stowarzyszenia
Podczas drugiego posiedzenia Komitetu Stowarzyszenia, które odbyło się dnia 3 czerwca 2015
r., dokonano przeglądu prac przeprowadzonych w różnych podkomitetach, jak również
omówiono inne kwestie związane z handlem. Szczególny nacisk położono na kwestie
regionalnej integracji gospodarczej.
Podczas tego posiedzenia UE z zadowoleniem przyjęła niedawne zmiany wprowadzone w
panamskiej ustawie w sprawie dodatkowych usług morskich w portach (ustawa 41/2013), w
wyniku których zniesiono wymogi budzące obawy, zwłaszcza wśród podmiotów
gospodarczych z UE.
Jeżeli chodzi o regionalną integrację gospodarczą, państwa Ameryki Środkowej wyjaśniły, że
wypełnienie zobowiązań podjętych wobec UE było bardzo ściśle monitorowane przez
środkowoamerykańskich ministrów handlu w ramach COMIECO. UE podkreśliła, że istotne
jest, aby państwa Ameryki Środkowej utrzymały pozytywny impet wynikający ze stosowania
umowy oraz że powinny one skoncentrować się przede wszystkim na osiąganiu dalszych
postępów w tych kwestiach.
Jeżeli chodzi o niezbędną zmianę umowy w wyniku przystąpienia Chorwacji do UE, strony
uznały, że pomimo pewnych postępów nadal istnieje luka między rodzajami podejścia w
zakresie metodyki oceny odszkodowań. Strony zgodziły się na dalsze prowadzenie dialogu w
tej kwestii w celu niezwłocznego osiągnięcia porozumienia.
11
3.8.
Rada Stowarzyszenia
Pierwsze posiedzenie Rady Stowarzyszenia odbyło się w dniu 27 czerwca 2014 r. W tym roku
strony uznały, że posiedzenie Rady Stowarzyszenia nie jest konieczne.
4.
4.1.
REALIZACJA
ZOBOWIĄZAŃ
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU
W
ZAKRESIE
HANDLU
I
Aspekty instytucjonalne
Drugie posiedzenie Rady ds. Handlu i Zrównoważonego Rozwoju odbyło się w Brukseli, w
Belgii, w dniach 27–28 maja 2015 r. Posiedzenie to zorganizowała Komisja Europejska przy
udziale przedstawicieli rządów sześciu stron z Ameryki Środkowej.
Posiedzenie forum dialogu ze społeczeństwem obywatelskim – z udziałem przedstawicieli
społeczeństwa obywatelskiego z UE i Ameryki Środkowej – oraz wspólna sesja Rady i forum
odbyły się w dniu 29 maja 2015 r., a przewodniczył im przedstawiciel wewnętrznej grupy
doradczej UE.
Wewnętrzna grupa doradcza UE uzgodniła swój regulamin wewnętrzny i zorganizowała trzy
posiedzenia w ciągu roku. W skład wewnętrznej grupy doradczej UE wchodzą przedstawiciele
wielu różnych unijnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz Europejskiego
Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (EKES). Obsługę sekretariatu zapewnia EKES. Państwa
Ameryki Środkowej również utworzyły wewnętrzne grupy doradcze, a także wymieniono
informacje na temat ich składu i ułatwiono nawiązywanie kontaktu między nimi a wewnętrzną
grupą doradczą UE.
4.2 Wdrażanie konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP)
Podczas posiedzenia Rady strony poinformowały o postępach w realizacji konwencji MOP.
Kilka państw środkowoamerykańskich podkreśliło znaczenie działań prowadzonych na rzecz
przeciwdziałania pracy dzieci. Honduras i Panama przedstawiły sprawozdania na temat
niedawno przyjętych przepisów dotyczących pracy i polityki w tym zakresie. UE przedstawiła
sprawozdanie na temat postępów pod względem ratyfikacji przez państwa członkowskie UE
nowego protokołu MOP do Konwencji dotyczącej zniesienia pracy przymusowej, podobnie jak
kilka państw Ameryki Środkowej. UE zaprezentowała również swoją politykę w obszarze
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powiązane struktury na potrzeby dialogu z partnerami
społecznymi. Strony z Ameryki Środkowej przekazały szereg wyjaśnień dotyczących pytań
związanych z wdrożeniem konwencji MOP.
W 2015 r. uzgodniono z MOP program budowania zdolności, w ramach którego Gwatemala i
Salwador otrzymają wsparcie mające pomóc im w wypełnieniu ich zobowiązań wynikających z
konwencji MOP.
4.3. Wdrażanie wielostronnych umów środowiskowych
Podczas posiedzenia Rady szczególną uwagę poświęcono zmianie klimatu, a strony zgłosiły
szereg działań podjętych w tym zakresie. Ameryka Środkowa podkreśliła podatność swojego
sektora rolnego i powiązanego z nim sektora rolnoprzemysłowego na zmianę klimatu i
12
ekstremalne zdarzenia pogodowe. Fakt, iż produkty tych sektorów stanowią większość
towarów wywożonych do UE, świadczy o wyraźnym wpływie na gospodarkę i handel. Kilka
państw opracowało programy i cele sektorowe dotyczące zmniejszenia śladu węglowego
wybranych sektorów. Wiele państw ma ambitne programy zwiększenia udziału energii ze
źródeł odnawialnych i jest zainteresowanych inwestycjami i technologiami w tym sektorze. UE
przedstawiła swoje ogólne cele i politykę w dziedzinie zmiany klimatu i wraz z Kostaryką
przedstawiła zwięźle stan prac prowadzonych w ramach negocjacji umowy w sprawie towarów
środowiskowych.
Przedstawiono również aktualne informacje na temat wdrażania konwencji o handlu gatunkami
zagrożonymi wyginięciem (CITES), Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD) oraz
Konwencji z Minamaty w sprawie rtęci.
4.4. Opracowanie pozytywnego programu w zakresie handlu i zrównoważonego rozwoju
W trakcie posiedzenia Rady prowadzono dalsze rozmowy dotyczące priorytetów pozytywnego
programu w zakresie handlu i zrównoważonego rozwoju, bazując na wstępnej dyskusji, która
miała miejsce podczas pierwszego posiedzenia w listopadzie 2014 r. Rozmowy te urozmaiciły
interwencje na wspólnej sesji Rady i forum dialogu ze społeczeństwem obywatelskim, na
której podkreślono między innymi znaczenie uwzględnienia aspektu płci. Ponadto w dniu 29
maja 2015 r. w Brukseli odbyły się warsztaty dotyczące sprawiedliwego handlu i
zrównoważonego charakteru łańcuchów wartości w rolnictwie. Wzięli w nich udział
przedstawiciele programów sprawiedliwego i etycznego handlu, stowarzyszeń handlowych i
producentów, zarówno z UE, jak i z Ameryki Środkowej, którzy wymienili się najlepszymi
praktykami i doświadczeniami w tej dziedzinie – zwłaszcza w odniesieniu do sektorów cukru i
kawy. Rozmowy kontynuowano między sesjami, aby doprecyzować określenie obszarów
priorytetowych o wymiarach dotyczących zarówno środowiska, jak i pracy.
5.
WYKONANIE ROZPORZĄDZENIA
W rozporządzeniu tym ustanowiono odpowiednie procedury, aby zapobiec powstaniu
poważnej szkody dla unijnego sektora bananów, jeżeli w wyniku zmniejszenia ceł banany
przywożone będą w tak zwiększonych ilościach, że spowoduje to powstanie poważnej szkody
lub groźby poważnej szkody dla sektora unijnego. Zgodnie z art. 3 i 13 rozporządzenia
Komisja monitoruje ewolucję danych dotyczących przywozu bananów z państw Ameryki
Środkowej, aby ocenić, czy spełniane są warunki określone w rozporządzeniu dotyczące
wszczęcia dochodzenia w sprawie środków ochronnych lub wprowadzenia uprzednich środków
nadzoru.
W 2014 r. Komisja nie wszczęła dochodzenia w sprawie środków ochronnych ani nie
otrzymała żadnych wniosków o wszczęcie takiego dochodzenia lub o wprowadzenie
uprzednich środków nadzoru, ponieważ warunki dotyczące wszczęcia dochodzenia w sprawie
środków ochronnych lub wprowadzenia uprzednich środków nadzoru nie zostały spełnione.
Państwo
Wykorzystana
13
Wartości progowe
%
wielkość
Gwatemala
Honduras
Nikaragua
Panama
Kostaryka
Salwador
Ogółem
28 972 780
4 502 645
0
222 446 518
924 184 789
0
60 000 000
60 000 000
12 000 000
450 000 000
1 230 000 000
2 400 000
1 180 106 732
1 814 400 000
48 %
8%
0%
49 %
75 %
0%
65 %
Przywóz bananów w 2014 r. w ramach mechanizmu stabilizacyjnego (w kg)
6.
PODSUMOWANIE
Ogólnie rzecz biorąc, umowa wydaje się funkcjonować dobrze, a proces jej wdrażania
postępuje sukcesywnie.
Pomimo stabilnego światowego środowiska gospodarczego przepływy handlowe między UE a
Ameryką Środkową okazały się dosyć dynamiczne. Chociaż rdza kawy i przeniesienie
działalności przez głównego eksportera miały duży wpływ, pozostały wywóz z Ameryki
Środkowej do UE wzrósł o 11 % w 2014 r. Wywóz z UE do Ameryki Środkowej również
wzrósł o taki sam rząd wielkości.
Poziom wykorzystania preferencji taryfowych utrzymuje się na dość niskim poziomie w
przypadku wywozu z UE do Ameryki Środkowej, ale w odniesieniu do przywozu z Ameryki
Środkowej do UE sytuacja pod tym względem jest lepsza. Po obu stronach Atlantyku należy
podjąć starania na rzecz poprawy komunikacji, aby zwiększyć wiedzę o korzyściach, jakie
może przynieść umowa. Komisja zaangażowana jest w działania mające na celu podnoszenie
świadomości podmiotów gospodarczych w zakresie możliwości, jakie zapewnia umowa.
Ponieważ kontyngenty taryfowe nie zostały wyczerpane, nadal dają podmiotom gospodarczym
możliwości w zakresie dalszego rozwoju stosunków handlowych. Jeżeli chodzi o banany,
przywóz z państw Ameryki Środkowej utrzymywał się ogólnie na stałym poziomie oraz
poniżej ustalonych wartości progowych, tak więc nie było konieczności rozważania
wszczynania zawieszania ceł preferencyjnych.
W nadchodzących latach głównym priorytetem UE pozostanie dalsza dobra współpraca z
Ameryką Środkową prowadząca do osiągnięcia prawidłowego wdrożenia umowy. Umożliwi to
podmiotom gospodarczym, konsumentom i społeczeństwu obywatelskiemu z obu regionów
pełne korzystanie z możliwości, które oferuje ta umowa. Dobre funkcjonowanie instytucji
ustanowionych na mocy umowy ma pod tym względem zasadnicze znaczenie, ponieważ
umożliwiają one omawianie i poszukiwanie rozwiązań problemów związanych z dostępem do
rynku, a także innych wyzwań w zakresie wdrażania. Komisja będzie nadal uczestniczyć w
rozmowach z państwami Ameryki Środkowej poświęconych wszelkim kwestiom dotyczącym
wdrażania umowy podnoszonym przez zainteresowane strony. Komisja zwraca się do państw
członkowskich UE i do Parlamentu Europejskiego z prośbą o dalsze zaangażowanie i
wyrażenie swojej opinii na ten temat.
14
15