Metadane scenariusza

1.
2.
Cudzysłów – dobrze się znamy, więc się „zbratamy”
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości
Uczeń:
•
rozumie użycie cudzysłowu,
•
rozumie konieczność przestrzegania zasad interpunkcyjnych.
ii. b) Umiejętności
Uczeń:
•
potrafi wykonać polecenia na podstawie tekstu źródłowego,
•
potrafi napisać apel o przestrzeganiu zasad interpunkcyjnych,
•
rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych
pomysłów,
•
potrafi wcielać się w rolę.
b. 2. Metoda i forma pracy
Praca indywidualna, symulacja.
c. 3. Środki dydaktyczne
Karta pracy
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel rozdaje uczniom karty do pracy i polecenia do wykonania, służy pomocą
i ewentualną radą. Po wykonaniu zadań wybrani uczniowie prezentują wyniki na forum klasy
(załącznik 1)
iii. c) Faza podsumowująca
1. Uczniowie mają za zadanie wcielić się w role osoby, która musi się nauczyć zasad interpunkcji.
Swoje wypowiedzi układają jako optymista, pesymista, uczeń o bujnej wyobraźni, pełen
nowatorskich pomysłów oraz jako uczeń podchodzący do tego problemu z wielkimi emocjami.
Zbierają wspólnie słownictwo i układają wypowiedzi.
e. 5. Bibliografia
1. Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po
metodach aktywizujących, SFS, Kielce 2000.
2. Mech L., Kolega Jagusi, w: Nagajowa M., Słowo za słowem. Podręcznik do kształcenia
literackiego, kulturowego i językowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, WSiP,
Warszawa 2000.
3. Drabik L., Sobol E., Słownik poprawnej polszczyzny, PWN, Warszawa 2000
f. 6. Załączniki
g. a) Karta pracy ucznia
załącznik 1.
1. Cudzysłów, podobnie jak nawias, ma charakter wyodrębniający i składa się z dwu znaków —
otwierającego i zamykającego. Stosowany jest przede wszystkim do wydzielania słów
cytowanych i oznaczania specyficznych użyć wyrazów i wyrażeń, bywa on więc określany
również jako znak redakcyjny. W druku i w rękopisach używa się najczęściej cudzysłowu o
postaci: „ ” . W specyficznych zastosowaniach pojawia się też cudzysłów ostrokątny: » « lub «
». Cudzysłów o ostrzach skierowanych do środka jest używany do specjalnych wyróżnień w
tekście i w przypadku, gdy występuje cudzysłów w cudzysłowie. Cudzysłów « » służy głównie
do wyodrębniania znaczeń (w pracach naukowych i w słownikach), a także do wyodrębniania
partii dialogowych i przytoczeń, zwłaszcza w utworach poetyckich.
2. W cudzysłów ujmujemy wszelkie przytoczenia, np. Autor osiemnastowiecznego poematu o
malarstwie, du Fresnoy, pisał: „Niech poezja będzie jak malarstwo, a malarstwo niech będzie
podobne do poezji", Sławny artykuł „Wasz prezydent — nasz premier" ukazał się w „Gazecie
Wyborczej".
3. W cudzysłów ujmujemy tytuły utworów i fragmenty przytoczonych tekstów.
4. Cudzysłów może wyodrębniać wyrazy użyte ironicznie: Ojcowie miasta zabrali się wreszcie do
zrobienia porządku z tym szpecącym miasto „zabytkiem".
5. Cudzysłów wyodrębnia też wprowadzony do tekstu wyraz obcy stylistycznie. Dotyczy to przede
wszystkim użycia wyrazów i wyrażeń potocznych w stylu naukowym .Niektóre dzieci dość
długo mają skłonność do kaleczenia wyrazów przez „połykanie" całych zgłosek. UWAGA: Nie
należy ujmować w cudzysłów wyrazów użytych przenośnie, w znaczeniu wtórnym, oraz
związków frazeologicznych w wypowiedziach potocznych i artystycznych. Błędy polegające na
nadużywaniu cudzysłowu są bardzo częste w pracach pisemnych uczniów i w tekstach
prasowych, np. Codziennie „wkuwam" kilkadziesiąt słówek angielskich. (Cudzysłów zbędny
nawet w pracy pisemnej ucznia przedłożonej nauczycielowi). Przepraszam, że piszę „jak kura
pazurem", ale mam nadzieję, że nie wpłynie to na ocenę. (Frazeologizmów nie ujmujemy w
cudzysłów).
6. Kropkę stawiamy zawsze po cudzysłowie.
7. Znak zapytania stawiamy albo przed zamykającym cudzysłowem, gdy odnosi się on do treści
wyrażenia zawartego w jego obrębie, albo po nim, gdy dotyczy całego zdania.
8. Wielokropek stawiamy po cudzysłowie, jeśli cytat został urwany, np. "Ksiądz pana wini, pan
księdza"... to słowa Mikołaja Reja, ale nie wszyscy o tym wiedzą. Jednak w tekstach
naukowych skracamy tylko tak (wielokropek w nawiasie kwadratowym oznacza skrócenie
tekstu cytowanego): "Ksiądz pana wini, pan księdza [...]".
Pytania do tekstu.
1. Skąd został zaczerpnięty podany fragment?
……………………………………………………………
2. Czy w podanym zdaniu dobrze został użyty cudzysłów, podaj zasadę.
W końcu stwierdził: „Mam tego dosyć”.
…………………………………………………………….
3. Jak myślisz w jakim celu zostały sformułowane zasady użycia cudzysłowów?
………………………………………………………...
4. Przytocz w cudzysłowie pozdrowienia z wycieczki. Zwróć uwagę na właściwie użycie
cudzysłowów i znaku kończącego przytoczony tekst.
5. Wstaw w odpowiednie miejsca cudzysłów:
Na lekcji języka polskiego w klasie czwartej miało być wypracowanie klasowe. Nauczyciel napisał
temat na tablicy i w klasie zapanowała cisza.
Kolega Jagusi
Jagusia po raz drugi cichutko odczytała tytuł wypracowania: Jak powinien wyglądać kolega, by
spodobał mi się od pierwszego spojrzenia?.
Oczywiście, dla chłopców to samo zadanie brzmiało: Jak powinna wyglądać koleżanka... i dalej
bez zmian.
Jagusia się uśmiechnęła. Dziewczynce nawet śnił się taki wymarzony kolega i przyjaciel. Bez
namysłu zaczęła pisać.
Mój kolega nie będzie słoniowaty ani niedźwiedziowaty. Na głowie wspaniała lwia grzywa
zjeżonych włosów. Sokole oczy. Orli nos. W żadnym wypadku ośle uszy czy żabie usta.
Apetyt może mieć wilczy.
Tylko nie zajęcze serce. Nie znoszę podszytych tchórzem, lubię chłopca, który od czasu do
czasu staje okoniem i nie pozwala dać sobie sójki w bok.
Mój kolega, zapytany przez nauczyciela, nigdy nie zbaranieje. Przy mnie nigdy nie będzie
osowiały. O byle głupstwo nie zacietrzewi się i nie rozindyczy. I musi pamiętać, że nie znoszę
ślimaczenia się. Tak samo nie cierpię jeszcze jednej cechy u chłopca — gdy ma kiełbie we łbie. A
poza tym nie pozwolę mu się szarogęsić.
I jeszcze jedno: niech nigdy nie zapuszcza żurawia do moich zeszytów i wystrzega się
myszkowania w mojej teczce. Chłopiec, który spełni wszystkie wymienione warunki, zostanie
moim kolegą.
Nauczyciel drugą godzinę miał wolną, ponieważ klasa piąta pojechała na wycieczkę do
Krakowa, i dlatego od razu przeczytał wszystkie wypracowania. Zeszyt Jagusi odłożył na bok.
6. Napisz ogłoszenie o sprzedaży słownika interpunkcyjnego. Podaj niezbędne informacje.
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
i. b) Zadanie domowe
Napisz dedykację dla wybranej osoby, której chcesz podarować „Słownik poprawnej polszczyzny”.
h. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
i. 8. Uwagi do scenariusza
brak