Zamkniecie-Dzien 2

DZIEŃ 2
WYZNANIE WIARY – SŁOWO POŁĄCZONE ZE ZNAKIEM
W drugim dniu Triduum zwracamy uwagę na róŜnorodne znaki, które są związane z wyznawaniem
wiary w czasie Eucharystii, a takŜe tymi, które spotykamy w codziennym Ŝyciu. Podajemy równieŜ
propozycję, aby Rok Wiary upamiętnić szczególnym rodzajem znaku, przypominającym o Symbolu
wiary.
Myśli do medytacji i homilii
W wielu modlitwach słowa łączymy z gestami. Czynimy tak przede wszystkim przy znaku krzyŜa.
Wypowiadamy słowa, które są niezwykle bogate w treść i czynimy znak, który równieŜ kryje w sobie
waŜne przesłanie. Połączenie słów z gestem nadaje modlitwie jeszcze większą głębię.
Podobnie jest w czasie pierwszego aktu pokuty, jaki odmawiamy w czasie Mszy Świętej.
Wyznając naszą winę uderzamy się w piersi, aby słowa połączone z gestem, jeszcze wyraźniej
wyraŜały to, co przeŜywamy w sercu. W przypadku aktu pokutnego jest to uznanie grzechu oraz
skrucha i Ŝal, z powodu ich popełnienia.
W czasie modlitwy eucharystycznej kapłan nie tylko wypowiada słowa, lecz spełnia takŜe wiele
gestów: rozkłada ręce, wyciąga je nad darami, czyni nad nimi znak krzyŜa, pochyla się, a w czasie
końcowej doksologii podnosi w górę Ciało i Krew Chrystusa. KaŜdy z tych gestów łączy się ściśle z
wypowiadanymi słowami i jeszcze wyraźniej wyraŜa ich treść.
Skłon ciała w czasie odmawiania Credo
Przypominając sobie tę praktykę Kościoła chcemy dziś uwaŜniej przyjrzeć się gestowi, który jest
przewidziany w Credo, które odmawiamy w niedziele i uroczystości w czasie Eucharystii. Dokumenty
liturgiczne podają takie zalecenie: „Wyznanie wiary śpiewa lub recytuje kapłan razem z ludem (por. nr
68). Wszyscy stoją. Na słowa: I za sprawą Ducha Świętego itd. głęboko się pochylają, a w
uroczystości Zwiastowania i Narodzenia Pańskiego przyklękają” (137).
Dlaczego Kościół wprowadził taki nakaz? Wprowadził go na tej samej zasadzie, na jakiej
wprowadził róŜne gesty w róŜnych modlitwach. W tym przypadku głęboki skłon, a dwa razy w roku
przyklęknięcie, ma zwrócić szczególną uwagę na jedną z prawd wiary. Chodzi o prawdę kluczową dla
chrześcijaństwa, a jest nią prawda o tym, Ŝe Bóg stał się człowiekiem. Czy moŜna o tej prawdzie
mówić tak, jakby człowiek opowiadał o czymś mało waŜnym? Nikt, kto ma choć trochę świadomości,
czym jest Wcielenie Syna BoŜego i co to znaczy, Ŝe Bóg zamieszkał pośród ludzi i dokonał dzieła
odkupienia, ten nie potrafi o tej prawdzie mówić bez ciągle na nowo przeŜywanego zdumienia,
zachwytu, wdzięczności i gotowości przyjmowania Tego, który takŜe dziś przychodzi, by wejść w
nasze Ŝycie. Tu nie wystarczają same słowa. Potrzebne jest zaangaŜowanie całego ciała. Człowiek
więc skłania się głęboko przed tajemnicą, która się kiedyś dokonała i która nieustannie się uobecnia.
W pewnym sensie pierwowzorem takiego działania jest przeŜycie liturgii słowa w czasie Wigilii
Paschalnej. Gdy skończą się czytania ze Starego Testamentu i mają się rozpocząć czytania z Nowego
Testamentu, liturgia przewiduje przeŜyciu kilku znaków. Zapala się na ołtarzu świece, kapłan intonuje
hymn „Chwała na wysokości Bogu”. Wszyscy zgromadzeni podejmują radosny śpiew, włączają się
organy, biją dzwony, a ministranci dzwonią dzwonkami.
Posługując się tym obrazem moŜna powiedzieć, Ŝe podczas odmawiania Credo, gdy ogłaszamy, Ŝe
Bóg stał się Człowiekiem i pośród nas zamieszkał, w naszej duszy zapala się światło i dzwonią
dzwony. Jest to tak waŜna prawda dla kaŜdego z nas, Ŝe kaŜdy czyni głęboki skłon, wielbiąc Boga,
który do nas przyszedł i radując się tym, Ŝe takŜe dzisiaj przychodzi.
Dobrze by było, aby jednym z owoców Roku Wiary, było głębsze zrozumienie tego znaku i
przeŜywanie go z całym zaangaŜowaniem umysłu i serca. W wielu wspólnotach znak ten nie istnieje.
Wierni nie wykonują skłonu, a duszpasterze nie wyjaśniają znaczenia tej prostej czynności. Teraz jest
wyjątkowa okazja, aby ten szczegół, który tylko z pozoru wydaje się mało waŜnym elementem,
przyczynił się do tego, aby głębiej przeŜywać całe Credo.
Znaki w przestrzeni naszego Ŝycia
Mówiąc o znakach, które towarzyszą naszemu wyznaniu wiary, warto przypomnieć takŜe inne
znaki, które zrodziły się z wiary i tę wiarę wyraŜają. Gdy ktoś przemierza miasta i wioski naszej
Ojczyzny, łatwo zauwaŜa niezliczoną wprost liczbę znaków religijnych, przypominających o Bogu i
dokonanym przez Niego dziele odkupienia.
Mówią o tej prawdzie liczne kościoły i kaplic. Niektóre są wybudowane przed wiekami, inne
powstały w naszych czasach. KaŜda z tych sakralnych budowli została wzniesiona przez ludzi
wierzących, którzy chcieli mieć miejsce modlitwy. KaŜda kieruje naszą myśl ku Bogu, który jest
obecny pośród nas.
W bardzo róŜnych miejscach moŜemy spotkać krzyŜe, figurki, kapliczki i inne znaki wiary. Często
przypominają one miejsca waŜnych przeŜyć dla ludzi, jak śmierć bliskich osób, czy teŜ wyraz
wdzięczności za otrzymane łaski. Znaki te równieŜ skłaniają do modlitwy dziękczynienia i prośby.
Mówią o Bogu, który jest z człowiekiem na jego drogach Ŝycia.
Znaki religijne w domach
Bardzo waŜną rolę odgrywają równieŜ znaki religijne w domach ludzi wierzących. Ci, którzy
swoją wiarę przeŜywają głęboko i starają się według niej Ŝyć, zazwyczaj mają w swoich mieszkaniach
takie znaki. WyróŜnione miejsce wśród nich ma znak krzyŜa. Są równieŜ obrazy i rzeźby,
przedstawiające Chrystusa, Maryję, aniołów lub świętych.
W wielu mieszkaniach chrześcijan jest równieŜ wyróŜnione miejsce modlitwy w postaci małego
ołtarzyka. Tam moŜna umieścić takŜe księgę Pisma Świętego, którą członkowie rodziny odczytują w
czasie wspólnego spotkania.
Zdarza się jednak, Ŝe w niektórych mieszkaniach ludzi, którzy uwaŜają się za wierzących, nie ma
znaków religijnych. Są róŜne obrazy i zdjęcia, ale wśród nich brak takich, które wprost mówią o
Chrystusie lub Jego Matce albo o Świętych.
Zakończenie Roku Wiary jest dobrą okazją do tego, aby przyjrzeć się wystrojowi naszych
mieszkań. Być moŜe dla wielu rodzin widzialnym owocem pracy nad swoją wiarą i nową formą
wyznania jej wobec innych będzie umieszczenie w mieszkaniu znaków religijnych lub zrobienie w
nim specjalnego ołtarzyka albo teŜ umieszczenie w widzialnym miejscu nowego znaku, jakim jest
Credo wypisane na metalowej tablicy.
Nowy znak w naszych kościołach i mieszkaniach
Osoby i wspólnoty, które głęboko i z wielkim zaangaŜowaniem przeŜywały rok wiary, odczuwają
równieŜ potrzebę zachowania widzialnego znaku tego szczególnego czasu. Chodzi nie tyle o to, aby z
sentymentem wspominać to, co kiedyś było, ale by coraz intensywniej przeŜywać wartości, które
zostały na nowo odkryte. Takim skarbem jest Skład Apostolski, Symbol Wiary.
W staroŜytnej tradycji nie wolno było go wypisywać na tablicach. Jedynym miejscem, w którym
powinno być wyryte to streszczenie całej Biblii, jest ludzkie serce. Ono ma bić kaŜdą z dwunastu
prawd wiary. śadna z nich nie moŜe być suchą tylko formułą o niezrozumiałej treści. Przeciwnie. Z
kaŜdego artykułu wiary, przekazanego przez Apostołów, tryska Ŝycie i nadaje właściwą głębię
ludzkiej codzienności.
Dziś teksty Credo są wypisane w róŜnych formach zarówno w katechizmach, jak i w ksiąŜkach i na
obrazkach. Na zakończenie Roku Wiary proponowane jest dla chętnych wprowadzenie nowego
rodzaju znaku w przestrzeń naszych kościołów. MoŜe on spełnić waŜną rolę, jeśli zostanie dobrze
wyjaśniony i jeśli duszpasterze będą do niego nawiązywać w ciągu roku liturgicznego.
Tym znakiem jest metalowa tablica z tekstem Składu Apostolskiego, ale uczyniona w taki sposób,
Ŝe moŜna ją zasłaniać i odsłaniać. Oprócz samej tablicy potrzebna jest równieŜ zasłona, aby ją w
odpowiednim czasie rozsuwać i zasuwać. MoŜna wskazać kilka motywów takiego działania:
- Przypomnienie o staroŜytnej tradycji, która nakazywała wypisywać Credo w ludzkim sercu, a
więc w ukryciu przed oczyma. Zasłonięty tekst dwunastu artykułów wiary odsyła do serca i kaŜe
postawić pytanie, czy Credo jest dość czytelnie wypisane w sercu.
- W tradycji Kościoła, szczególnie na Wschodzie, zasłania się wszystkie skarby, aby ukazać, Ŝe
kryje się w nich tajemnica i trzeba do nich podchodzić z pokorą. Zasłanianie słuŜy podkreśleniu
wielkości skarbu, który posiadamy. Credo naleŜy do największych skarbów chrześcijan.
- Pojawienie się w przestrzeni kościoła znaku, który ma inny charakter niŜ te juŜ istniejące, moŜe
przyczynić się do ubogacenia wielu wydarzeń, przeŜywanych w roku liturgicznym. Dotyczy to
szczególnie odnowy przyrzeczeń chrzcielnych w czasie Wigilii Paschalnej, celebracji sakramentu
chrztu, rozpoczynania bądź kończenia okresów liturgicznych. MoŜna wtedy dokonać odsłonięcia i
zasłonięcia tekstu Credo, aby pomóc kaŜdemu postawić sobie pytanie o rozwój wiary.
- Proponowany znak byłby równieŜ ubogaceniem zamknięcia Roku Wiary. W uroczystość
Chrystusa, Króla Wszechświata, nastąpiłoby zasłonięcie tekstu Credo (umieszczonego tam np. w
czasie Triduum przed zakończeniem Roku Wiary). Po zasłonięciu tekstu, wszyscy byliby zaproszeni,
aby wyznać wiarę, wypisaną w sercu. Szczegółowa propozycja podana jest poniŜej.
RóŜne formy zapisu Składu Apostolskiego
Przy szczegółowym omawianiu Składu Apostolskiego wyróŜniamy w nim dwanaście artykułów
wiary. Taki opis znajduje się m.in. w Katechizmie Kościoła Katolickiego. Niekiedy w tekście Credo
wyróŜnia się niektóre fragmenty przez napisanie ich duŜymi literami. Najczęściej wyróŜnia się imiona
Ojca, Syna i Ducha Świętego podkreślając przez to prawdę, Ŝe w Credo wyznajemy przede wszystkim
wiarę w Boga w Trójcy Świętej Jedynego.
MoŜna teŜ podzielić tekst Credo na dwie części. Pierwsza z nich jest wyznaniem wiary w Boga, a
druga wyznaniem wiary w Kościół. Przy takim ujęciu zwracamy najpierw uwagę na tajemnicę Boga w
Trójcy Świętej Jedynego, a następnie na misterium obecności Boga w Ŝyciu ludzi. Dzięki tej
obecności istnieje Kościół, a w nim nieustannie uobecnia się tajemnica przebaczenia grzechów i
obdarzania człowieka udziałem w Ŝyciu wiecznym. To misterium Kościoła i jego działania tworzą
wszystkie trzy Osoby BoŜe. Kościół jest ludem BoŜym, Ciałem Chrystusa i Świątynią Ducha
Świętego. Wiara w Kościół jest wiarą w obecność i działanie Boga pośród ludzi w kaŜdej epoce
dziejów i kaŜdym miejscu. Dlatego proponowane jest wyróŜnienie wiary w Kościół w sposobie
graficznego przedstawienia tekstu Credo. Ta właśnie forma przedstawienia jest proponowana do
umieszczenia w kościele.
WIERZĘ W BOGA,
Ojca wszechmogącego,
Stworzyciela nieba i ziemi
I W JEZUSA CHRYSTUSA,
Syna Jego jedynego,
Pana naszego,
który się począł z Ducha Świętego,
narodził się z Maryi Panny.
Umęczon pod Ponckim Piłatem,
ukrzyŜowan, umarł i pogrzebion.
Zstąpił do piekieł.
Trzeciego dnia zmartwychwstał,
Wstąpił na niebiosa,
siedzi po prawicy Boga Ojca
wszechmogącego.
Stamtąd przyjdzie sądzić
Ŝywych i umarłych.
wierzę
W DUCHA ŚWIĘTEGO,
święty Kościół powszechny,
świętych obcowanie,
grzechów odpuszczenie,
ciała zmartwychwstanie,
Ŝywot wieczny.
Amen.
Wierzę w
BOGA,
Ojca wszechmogącego,
Stworzyciela nieba i ziemi
I w Jezusa Chrystusa,
Syna Jego jedynego,
Pana naszego,
który się począł z Ducha Świętego,
narodził się z Maryi Panny.
Umęczon pod Ponckim Piłatem,
ukrzyŜowan, umarł i pogrzebion.
Zstąpił do piekieł.
Trzeciego dnia zmartwychwstał,
Wstąpił na niebiosa,
siedzi po prawicy Boga Ojca
wszechmogącego.
Stamtąd przyjdzie sądzić
Ŝywych i umarłych.
Wierzę w Ducha Świętego,
święty
KOŚCIÓŁ
powszechny,
świętych obcowanie,
grzechów odpuszczenie,
ciała zmartwychwstanie,
Ŝywot wieczny.
Amen.
Wierzę w Boga,
Ojca wszechmogącego,
Stworzyciela nieba i ziemi
I w Jezusa Chrystusa,
Syna Jego jedynego,
Pana naszego,
KTÓRY SIĘ POCZĄŁ
Z DUCHA ŚWIĘTEGO,
narodził się z Maryi Panny.
Umęczon pod Ponckim Piłatem,
ukrzyŜowan, umarł i pogrzebion.
Zstąpił do piekieł.
Trzeciego dnia zmartwychwstał,
Wstąpił na niebiosa,
siedzi po prawicy Boga Ojca
wszechmogącego.
Stamtąd przyjdzie sądzić
Ŝywych i umarłych.
Wierzę w Ducha Świętego,
święty Kościół powszechny,
świętych obcowanie,
grzechów odpuszczenie,
ciała zmartwychwstanie,
Ŝywot wieczny.
Amen.
Jeszcze inną formą zapisu tekstu wyznania wiary jest podkreślenie tylko jednego fragmentu. Jest
nim ta część Credo, która mówi, Ŝe Bóg stał się Człowiekiem. Tę właśnie część Credo wyróŜniamy w
czasie liturgii dokonując głębokiego skłonu lub przyklękając na słowo, które o tej niezwykłej
prawdzie mówią. Ten skłon jest przewidziany przy dłuŜszym wyznaniu wiary, odmawianym w
niedziele i uroczystości. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby w prywatnym odmawianiu Składu
Apostolskiego dokonywać skłonu głową, gdy wyznajemy z głębi serca, Ŝe Syn Boga wszechmogącego
stał się jednym z nas i wszedł w nasze Ŝycie.
Symbol wiary w domach chrześcijan
MoŜna równieŜ zachęcić wiernych, aby zainteresowali się umieszczeniem symbolu wiary (z
zasłonami) w swoich mieszkaniach. Byłby to nowy rodzaj znaku religijnego w przestrzeni, w której
Ŝyje domowy Kościół. W nowy sposób przypominałby o wierze i jej treści, a potrzebie przyjmowania
sercem całego objawienia i wyznania go ustami oraz całym Ŝyciem.
Zasłanianie i odsłanianie tekstu Credo mogłoby mieć w Ŝyciu domowego Kościoła swoją
szczególną obrzędowość, związaną z modlitwą, inicjacją religijną dzieci, mobilizacją do coraz
lepszego poznawania prawd wiary. Zwyczajnie tekst Credo byłby zasłonięty, ale w wybranych
okolicznościach, rodzice wraz z dziećmi mogliby przeŜywać osłonięcie zapisanego wyznania wiary, a
następnie jego zasłonięcie. Symbolika tych czynności była juŜ wyjaśniona wcześniej.
Modlitwa powszechna
Wstęp: Dziękując Bogu za wielki dar wiary z ufnością przedstawmy Mu nasze prośby.
1. Módlmy się za Kościół święty, aby wszyscy jego członkowie umieli doceniać skarb wiary, który
został im ofiarowany.
2. Módlmy się za rządzących naszą Ojczyzną, aby szanowali prawa ludzi do praktyk religijnych i
unikali wszelkiej dyskryminacji ze względu na wyznawaną wiarę.
3. Módlmy się za rodziców, katechetów i innych chrześcijan, którzy byli dla nas świadkami wiary,
aby radowali się coraz głębszym zjednoczeniem z Bogiem.
4. Módlmy się za tych, którzy utracili wiarę, aby dzięki łasce BoŜej i postawie ludzi wierzących,
odzyskali dar przyjaźni z Bogiem.
5. Módlmy się za naszych zmarłych (szczególnie N.), aby świat BoŜy, który na ziemi poznawali
przez wiarę, stał się w pełni ich udziałem w niebie.
6. Módlmy się za nas samych, abyśmy dziękując Bogu i ludziom za dar wiary, codziennie na nowo
odkrywali, jak wielki skarb nosimy w naszych sercach.
Modlitwa: Miłosierny BoŜe, który dajesz się nam poznać jako dobry Ojciec, troszczący się o swoje
dzieci. Przyjmij nasze pokorne prośby przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.