KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 27.3.2013 COM(2013) 172

KOMISJA
EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 27.3.2013
COM(2013) 172 final
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY,
EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU
REGIONÓW
w sprawie ustanowienia europejskiego systemu szkoleń w zakresie egzekwowania prawa
PL
PL
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY,
EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU
REGIONÓW
w sprawie ustanowienia europejskiego systemu szkoleń w zakresie egzekwowania prawa
1.
WPROWADZENIE
Przestępczości międzynarodowej można przeciwstawić się jedynie poprzez współpracę
transgraniczną obejmującą policję, służby celne, straż graniczną i inne organy. Współpraca
taka nie będzie skuteczna bez odpowiedniego szkolenia tych organów oraz bez
wystarczającego wzajemnego zaufania.
Poczyniono już znaczące postępy dotyczące przeprowadzania szkoleń w kwestiach
transgranicznych w UE. Na przykład wiele lat temu opracowano i wdrożono wspólne
programy szkoleń i wymiany dla funkcjonariuszy organów ścigania. W tych wspólnych
wysiłkach uczestniczą państwa członkowskie i agencje UE, takie jak Europejskie Kolegium
Policyjne (CEPOL), Europejski Urząd Policji (Europol) i Europejska Agencja Zarządzania
Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii
Europejskiej (Frontex). W 2012 r. zorganizowano ponad 300 programów wymiany między
funkcjonariuszami organów ścigania w całej UE. Z nowych metod kształcenia, takich jak
kursy internetowe CEPOL, skorzystało ponad 3 000 uczestników w 2012 r. Uczestnictwo w
szkoleniach UE rośnie i w ubiegłym roku objęło 5 000 osób z CEPOLu oraz 3000 osób z
Frontexu.
Wiele pozostaje jednak nadal do zrobienia, na przykład należy podnieść znaczenie unijnych
instrumentów współpracy policyjnej oraz rolę agencji UE utworzonych, by wspierać organy
ścigania w zwalczaniu przestępczości. Więcej urzędników powinno korzystać z dostępnych
zasobów, aby w pełni wykorzystać swój potencjał. Szkolenia powinny skutecznie zaspokajać
potrzeby i bardziej zdecydowanie wspierać realizację priorytetów uzgodnionych na poziomie
UE w zakresie współpracy operacyjnej, takich jak walka z cyberprzestępczością1, handlem
narkotykami i ludźmi. Skuteczna koordynacja między państwami członkowskimi i agencjami
UE, uwzględniająca działania organizacji międzynarodowych, takich jak Interpol czy
Organizacja Narodów Zjednoczonych, jest niezbędna do zapewnienia spójnego podejścia do
szkoleń na poziomie UE zgodnie z najwyższymi standardami jakości.
W związku z powyższym w niniejszym komunikacie proponuje się ustanowienie
europejskiego systemu szkoleń w zakresie egzekwowania prawa (zwanego dalej „LETS” lub
„systemem szkoleń”) w celu zapewnienia funkcjonariuszom organów ścigania wiedzy i
umiejętności, które są niezbędne do skutecznego zapobiegania przestępczości transgranicznej
i jej zwalczania poprzez efektywną współpracę z innymi funkcjonariuszami w UE.
Proponowany system szkoleń ma na celu zwiększenie skuteczności reakcji UE na wspólne
wyzwania w dziedzinie bezpieczeństwa, podniesienie standardów działań policyjnych w całej
UE i stymulowanie rozwoju wspólnego podejścia do egzekwowania prawa, aby wzmocnić
wzajemne zaufanie i współpracę. Zmierza on do określenia i uzupełnienia luk w istniejących
szkoleniach w zakresie egzekwowania prawa dotyczącego kwestii transgranicznych poprzez
1
PL
Z uwzględnieniem europejskiej strategii bezpieczeństwa cybernetycznego; wspólnego komunikatu do
Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu
Regionów; Strategii bezpieczeństwa cybernetycznego Unii Europejskiej: Otwarta, bezpieczna i
chroniona cyberprzestrzeń. 7.2.2013 JOIN(2013) 1final.
2
PL
wspieranie i, w stosownych przypadkach, koordynowanie szkoleń przez krajowe i europejskie
centra doskonałości.
System szkoleń stanowi odpowiedź na wystosowane przez Radę Europejską w programie
sztokholmskim2 wezwanie do zintensyfikowania szkoleń na tematy związane z UE i
systematycznego udostępniania ich wszystkim zainteresowanym funkcjonariuszom organów
ścigania oraz na wezwanie Parlamentu Europejskiego do utworzenia solidniejszych ram UE
na rzecz szkoleń sądowych i policyjnych3. Celem tego systemu jest dopilnowanie, by:
•
instrumenty współpracy w zakresie egzekwowania prawa, które UE opracowała
na przestrzeni lat, takie jak wymiana informacji w ramach inicjatywy prümskiej4 i
bazy danych wywiadu kryminalnego Europolu, były znane i wykorzystywane
zarówno w dwustronnych, jak i wielostronnych kontaktach między państwami
członkowskimi;
•
funkcjonariusze organów ścigania w UE posiadali umiejętności i wiedzę potrzebną
do zwalczania przestępstw międzynarodowych, które wyrządzają największe
szkody ofiarom i ogółowi społeczeństwa;
•
funkcjonariusze organów ścigania, współpracujący z państwami trzecimi lub
uczestniczący w unijnych misjach cywilnych byli odpowiednio przeszkoleni.
System szkoleń proponowany w niniejszym komunikacie ma zastosowanie do wszystkich
szczebli funkcjonariuszy organów ścigania, od funkcjonariuszy policji do straży granicznej
i służb celnych, jak również, w stosownych przypadkach, do innych urzędników
państwowych takich jak prokuratorzy5. Kształcenie ułatwiane lub zapewniane w ramach
systemu szkoleń powinno opierać się na szkoleniach istniejących na poziomie krajowym i
unijnym oraz powinno wykorzystywać regularną ocenę potrzeb szkoleniowych. Szkolenia
powinny być oferowane za pośrednictwem nowoczesnych i skutecznych narzędzi nauczania,
takich jak specjalistyczne kursy, wspólne programy szkoleń, kształcenie przez internet, oraz
programy wymiany.
W celu wdrożenia działań szkoleniowych przewidzianych w niniejszym komunikacie
konieczne będzie utworzenie agencji UE z odpowiednimi uprawnieniami i niezbędnymi
zasobami. Wraz z niniejszym komunikatem Komisja składa zatem wniosek dotyczący
nowych ram prawnych dla Europolu, nadających mu uprawnienia do zajmowania się
szkoleniami, które wykraczają poza uprawnienia CEPOLu, będącego obecnie jedyną unijną
agencją odpowiedzialną wyłącznie za szkolenia w zakresie egzekwowania prawa.
Jednoczesne zakończenie działalności CEPOLu przyczyni się do powstania synergii
wynikającej z faktu, że szkolenia będą blisko działalności operacyjnej i zostaną włączone w
większą strukturę, a administracyjne koszty obniżą się, uwalniając zasoby w celu organizacji
większej ilości szkoleń w ramach proponowanego systemu.
Nowa dyrekcja ds. szkoleń w Europolu, Akademia Europolu, będzie miała za zadanie
wdrożenie systemu szkoleń, ze szczególnym naciskiem na standardy jakości. W oczekiwaniu
2
3
4
5
PL
Program sztokholmski – Otwarta i bezpieczna Europa dla dobra i ochrony obywateli, Dz.U. C 115 z
4.5.2010, s. 1.
Zob. np. rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2011 r. w sprawie unijnej polityki
przeciwdziałania terroryzmowi: najważniejsze osiągnięcia i nadchodzące wyzwania (2010/2311/(INI)).
Decyzja Rady 2008/615/WSiSW oraz decyzja Rady 2008/616/WSiSW, Dz.U. L 210 z 6.8.2008, s. 1 i
s.12.
Tym samym uzupełnia polityki UE w zakresie szkoleń dla pracowników wymiaru sprawiedliwości,
zob. Budowanie zaufania do europejskiego wymiaru sprawiedliwości: nowy wymiar europejskiego
szkolenia dla pracowników wymiaru sprawiedliwości, COM(2011) 551 final.
3
PL
na przyjęcie przez Radę i Parlament Europejski, jak również na wejście w życie
proponowanego połączenia, CEPOL będzie, w miarę możliwości, wciąż pełnił swoją obecną
rolę. Wdrożenie systemu szkoleń będzie wymagać wspólnego wysiłku ze strony sieci
krajowych akademii szkolenia, akademii krajowej straży granicznej i celnej (zwanych dalej
„siecią krajowych akademii szkolenia), Akademii Europolu i innych agencji WSiSW – w
szczególności Frontexu. Rola Komisji będzie głównie skupiać się na monitorowaniu
postępów we wdrażaniu.
Niniejszy komunikat opiera się na analizie potrzeb szkoleniowych i działaniach
przeprowadzonych przez CEPOL6, konsultacjach z ekspertami z państw członkowskich i
agencjami WSiSW podczas czterech spotkań ekspertów i trzech konferencji, z udziałem
posłów do Parlamentu Europejskiego, które odbyły się w latach 2011 i 2012.
Akademia Europolu będzie unijnym podmiotem koordynującym kwestie szkoleń w zakresie
egzekwowania prawa. Natomiast Frontex będzie odpowiedzialny za szkolenie funkcjonariuszy
straży granicznej zgodnie ze jej ramami prawnymi.
2.
STRATEGICZNE
PRIORYTETY UE W ZAKRESIE ZWALCZANIA PRZESTĘPCZOŚCI I W
ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA ORAZ LUKI SZKOLENIOWE
2.1.
Obecny kontekst unijnych szkoleń
We wszystkich państwach członkowskich istnieją struktury szkolenia funkcjonariuszy
organów ścigania i systematyczna współpraca z agencjami UE w dziedzinie wymiaru
sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Na poziomie UE w zakresie szkoleń funkcjonariuszy
organów ścigania działają poniżej omówione agencje.
CEPOL ściśle współpracuje z siecią krajowych akademii szkolenia. W 2012 r. CEPOL
zorganizował 86 kursów dla 2059 uczestników w różnych obszarach obejmujących: specjalne
techniki egzekwowania prawa, takie jak przesłuchania policyjne oraz techniki dochodzeń w
sprawie zabójstw oraz przestępczości gospodarczej - odzyskiwanie mienia i pranie pieniędzy,
a także zarządzanie kryzysowe. CEPOL ugruntował również wiedzę specjalistyczną w
zakresie szkoleń instruktorów, wdrożył program wymiany dla pracowników policji
zainspirowany programem Erasmus7, utworzył moduły nauczania on-line w odniesieniu do
takich zagadnień jak cyberprzestępczość, wspólne zespoły dochodzeniowo-śledcze oraz
mobilne grupy przestępczości zorganizowanej. Z tych szkoleń korzystają jednak tylko
funkcjonariusze wyższego szczebla z powodu ograniczeń w uprawnieniach CEPOLu, a
problemy budżetowe powodują zmniejszenie liczby kursów.
Europol ściśle współpracuje z CEPOLem w oferowaniu kursów w ramach tego kolegium i
opracował szereg kursów związanych z analizą przestępczości i poszczególnych rodzajów
przestępstw, takich jak cyberprzestępczość. Frontex ma szczególne uprawnienia do szkolenia
straży granicznej8 oraz opracowała wspólne programy szkolenia, w tym ramy jakości dla
straży granicznej9, które są wdrażane przez państwa członkowskie. Europejski Urząd ds.
Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) zarządza dwoma specjalnymi programami
6
7
8
9
PL
Europejski system szkoleń – Przegląd szkoleń w dziedzinie egzekwowania prawa w UE, CEPOL 2012
r.
8309/1/10 REV 1 ENFOPOL 93.
Artykuł 5 rozporządzenia (UE) nr 1168/2011 zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 2007/2004
ustanawiające Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach
Państw Członkowskich Unii Europejskiej z dnia 25 października 2011 r., Dz.U. L 304 z 22.11.2011, s.
1.
Ramy kwalifikacji sektorowych dla straży granicznej: www.frontex.europa.eu/training
4
PL
dotyczącymi zwalczania fałszowania euro oraz ochrony interesów finansowych UE. Agencja
Praw Podstawowych (FRA) oferuje narzędzia szkoleniowe w zakresie praw podstawowych
dla instruktorów policji. Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii
(EMCDDA) i Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) są zaangażowane w
szkolenie dotyczące konkretnych tematów odpowiadających ich uprawnieniom.
Na poziomie krajowym, gdzie odbywa się większość szkoleń funkcjonariuszy organów
ścigania, specjalistyczne zagadnienia, takie jak handel narkotykami, cyberprzestępczość,
pranie pieniędzy, przestępstwa finansowe i dochodzenia w zakresie transgranicznej
przestępczości zorganizowanej, a także kwestie prawne UE, są zazwyczaj uwzględnione i
często wdrażane w ramach współpracy dwustronnej między państwami członkowskimi.
Niemniej jednak konsultacje z ekspertami wskazują na wyraźną potrzebę zwiększenia liczby
szkoleń w tych obszarach przy wsparciu UE.
Na arenie międzynarodowej organizacje takie jak Interpol czy też Organizacja Narodów
Zjednoczonych (ONZ) oferują szkolenia w zakresie egzekwowania prawa, antyterroryzmu i
zarządzania w sytuacjach kryzysowych. Interpol zapewnia e-uczenie się w różnych
dziedzinach, takich jak dochodzenia dotyczące narkotyków, przesłuchania i tematy powiązane
z terroryzmem. ONZ oferuje różne szkolenia w zakresie zarządzania w sytuacjach
kryzysowych. Takie szkolenia mają duże znaczenie dla unijnych organów ścigania jako
uzupełnienie innych ofert szkoleniowych, jednak rzadko dotyczą konkretnych instrumentów
unijnych i nie są zazwyczaj opracowane z uwzględnieniem standardów działań policyjnych
UE.
2.2.
Potrzeba szkolenia w wewnętrznych i zewnętrznych obszarach priorytetowych
UE
Skuteczna transgraniczna współpraca organów ścigania rozpoczyna się wraz z przekazaniem
funkcjonariuszom podstawowej wiedzy na temat kontekstu działań policyjnych UE oraz
dostępnych środków, takich jak Europol i Eurojust, lub mechanizmów wymiany informacji,
takich jak decyzje w sprawie konwencji z Prüm10. Znajomość i zrozumienie transgranicznych
działań policyjnych jest nieodzownym punktem wyjścia dla funkcjonariuszy zaangażowanych
we współpracę transgraniczną, zarówno w stosunkach dwustronnych, jak i wielostronnych
oraz w budowaniu wzajemnego zaufania.
UE określiła priorytety działań przeciwko wspólnym zagrożeniom w obszarach poważnej i
zorganizowanej przestępczości, terroryzmu, cyberprzestępczości, bezpieczeństwa granic i
zarządzania w sytuacjach kryzysowych. Priorytety te będą poddawane regularnemu
przeglądowi w oparciu o ocenę zagrożenia poważną i zorganizowaną przestępczością
(SOCTA) dokonywaną przez Europol co cztery lata (od 2013 r.). Specjalistyczne szkolenia
powinny być oferowane tam, gdzie jest to konieczne, aby zmniejszyć szkody wyrządzane
przez wspomniane zagrożenia oraz wspierać priorytety operacyjne uzgodnione na poziomie
UE i dotyczące tych zagrożeń.
UE bierze na siebie odpowiedzialność za wspieranie budowania zdolności w państwach
trzecich poprzez zapewnienie mentoringu i doradztwa oraz udzielanie pomocy w tworzeniu
trwałych struktur policji cywilnej zarządzanych zgodnie z normami międzynarodowymi.
Misje cywilne w państwach trzecich odbywają się w koordynacji z Europejską Służbą
Działań Zewnętrznych (ESDZ). Ponad 1000 funkcjonariuszy organów ścigania UE
uczestniczy co roku w misjach do miejsc takich jak (w 2012 r.) Sudan Południowy, Kosowo,
10
PL
Decyzja Rady 2008/615/WSiSW oraz decyzja Rady 2008/616/WSiSW, Dz.U. L 210 z 6.8.2008, s. 1 i
s.12.
5
PL
Niger i Irak. Rola organów ścigania w tych misjach koncentruje się na działaniach
policyjnych, rządach prawa, administracji cywilnej oraz ochronie ludności. Ponadto państwa
członkowskie współpracują z państwami trzecimi, pomagając w tworzeniu zdolności
egzekwowania prawa, tam gdzie zaangażowana jest UE, np. we wschodzących demokracjach
w Afryce Północnej.
2.3.
Luki szkoleniowe
Pomimo wysiłków, a także współpracy pomiędzy podmiotami krajowymi, unijnymi i
międzynarodowymi, wciąż istnieją znaczne luki między potrzebami szkoleniowymi, a
aktualną ofertą szkoleniową w UE11.
Programy szkoleń w państwach członkowskich obejmują podstawową wiedzę na temat
instrumentów UE, a także europejskiego zakresu bieżących działań policyjnych, ale
niekoniecznie odpowiadają tym samym standardom.
Organy ścigania i agencje UE wskazywały na brak wykwalifikowanych instruktorów i
spójnych materiałów szkoleniowych dotyczących dochodzeń transgranicznych. Szkolenia
organizowane przez agencje UE na specjalistyczne tematy dotyczące działań policyjnych,
takie jak przestępstwa finansowe, pranie pieniędzy, handel ludźmi i przemyt narkotyków,
cieszą się dużym zainteresowaniem. Koordynacja i oferowanie takich szkoleń przez
Akademię Europolu przyczyni się do obniżenia kosztów poprzez ograniczenie potrzeby
inwestowania w podobne programy przez poszczególne państwa członkowskie.
Programy wymiany dla policji, straży granicznej i służb celnych o uprawnieniach
dochodzeniowo-śledczych już teraz wspierają szerzenie dobrych praktyk i budowanie
zaufania. Z zastrzeżeniem dostępności środków finansowych, programy takie powinny zostać
wprowadzone, co do zasady, na wszystkich szczeblach oraz we wszystkich agencjach w
ramach systemu szkoleń.
W bardziej ogólnym ujęciu, umiejętności językowe, włącznie z językiem angielskim, który
jest w coraz większym stopniu wykorzystywany w zakresie współpracy transgranicznej, będą
stanowić podstawową kompetencję dla wszystkich funkcjonariuszy organów ścigania
zaangażowanych we współpracę transgraniczną. Niemniej jednak w wielu państwach
członkowskich wciąż istnieje zbyt mała liczba urzędników o wysokich umiejętnościach
językowych.
Szkoleniom prowadzonym przed wyjazdem na misje cywilne często brakuje koordynacji i
normalizacji, co prowadzi do niedopuszczalnych różnic w poziomie przygotowania personelu
uczestniczącego w misjach.
Istnieje ponadto możliwość zapewnienia bardziej spójnej i skutecznej pomocy dla państw
trzecich wymagających wsparcia w budowaniu zdolności egzekwowania prawa poprzez
zapewnianie szkoleń lub wymiany wiedzy i dobrych praktyk.
W ujęciu ogólnym UE nie posiada przejrzystych ram jakości dla instruktorów działających na
poziomie UE oraz systematycznego procesu umożliwiającego określanie i uwzględnianie
strategicznych potrzeb szkoleniowych, które podlegają ciągłym zmianom.
3.
CZTERY OBSZARY SZKOLEŃ W UE
Aby przyspieszyć rozwój, realizację i ocenę możliwości w dziedzinie szkoleń oraz kształcenia
umożliwiających sprostanie wyzwaniom transgranicznego egzekwowania prawa w UE,
11
PL
Źródło: dokument CEPOL, o którym mowa w przypisie 6.
6
PL
system szkoleń powinien skupiać się na pogłębianiu wiedzy, umiejętności i kompetencji12 w
ramach czterech obszarów. Obszary te obejmują kwestie od wiedzy ogólnej do wysoko
wyspecjalizowanych umiejętności, a wszystkie opierają się na szkoleniach istniejących na
szczeblu krajowym, unijnym i międzynarodowym.
3.1.
Kategoria 1: Podstawowa wiedza na temat egzekwowania prawa w UE
Każdy z 1,9 mln funkcjonariuszy organów ścigania13 mógł mieć do czynienia z
przestępczością transgraniczną w pewnym momencie swego życia zawodowego. Wiedza na
temat UE i transgranicznych aspektów działań policyjnych jest podstawową kompetencją w
zakresie skuteczności operacyjnej i rozwoju kariery. Wiedza ta powinna obejmować zasady
skutecznej współpracy organów ścigania, prawa podstawowe, rolę Europolu, Frontexu i
Eurojustu oraz wykorzystanie unijnych narzędzi zarządzania informacjami i kanałów takich
jak „inicjatywa szwedzka”14 oraz system informacyjny Schengen15. W przeciwnym wypadku
istnieje ryzyko poważnych niedociągnięć w zakresie transgranicznych działań policyjnych.
W związku z tym należy określić standardowy minimalny poziom kompetencji i umiejętności
w dziedzinie unijnego kontekstu egzekwowania prawa dla wszystkich funkcjonariuszy
organów ścigania na wszystkich szczeblach. Powinno to przyczynić się do rozwoju wspólnej
kultury egzekwowania prawa.
Komisja będzie zachęcać państwa członkowskie do uwzględniania tych kompetencji w
początkowym i dalszym kształceniu zawodowym urzędników oraz w szkoleniach dla
doświadczonych urzędników. Akademia Europolu będzie monitorować i oceniać swoje dalsze
działania, a wyniki tych działań zostaną włączone do trzyletniego sprawozdania Komisji
(patrz sekcja 5.4).
W pierwszej połowie 2014 r. CEPOL, we współpracy z państwami członkowskimi i
Frontexem, zaproponuje określenie standardowego unijnego poziomu kompetencji i
umiejętności dla wszystkich funkcjonariuszy organów ścigania w dziedzinie egzekwowania
prawa w UE.
3.2.
Kategoria 2: Skuteczna współpraca dwustronna i regionalna
Sukces transgranicznych operacji policyjnych zależy częściowo od zdolności funkcjonariuszy
organów ścigania do stosowania unijnych i międzynarodowych instrumentów, takich jak
europejski nakaz aresztowania16, wniosek o pomoc prawną17 i procedury readmisji18. Tacy
funkcjonariusze powinni również dysponować bardziej szczegółową wiedzą na temat
porozumień dwustronnych między państwami członkowskimi oraz umiejętnością
12
13
14
15
16
17
18
PL
Efekty uczenia się zgodne z europejskimi ramami kwalifikacji (EQF) obejmują wiedzę, umiejętności i
kompetencje.
Eurostat – dane szacunkowe: 1,9 mln.
Decyzja ramowa Rady 2006/960/WSiSW, Dz.U. L 386 z 29.12.2006, s. 89.
Konwencja wykonawcza do układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r., Dz.U. L 239 z 22.9.2000, s.
19.
Decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu
aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi, Dz.U. L 190 z
18.7.2002, s. 1.
Wniosek o pomoc prawną to formalny wniosek sądu z jednego państwa skierowany do właściwych
organów sądowych w innym państwie dotyczący przedłożenia zeznań, dokumentacji lub innych
dowodów albo doręczenia pisma procesowego.
Umowa o readmisji reguluje w drodze traktatu międzynarodowego powrót oraz readmisję osób między
przynajmniej dwoma państwami.
7
PL
porozumiewania się w odpowiednich językach z uwzględnieniem różnic kulturowych i
kwestii wrażliwych.
Na poziomie bardziej szczegółowym niż standardowe kompetencje dotyczące obszaru 1,
państwa członkowskie będą zachęcane do zapewnienia odpowiednich szkoleń krajowych,
przy dalszym rozwijaniu dwustronnych i regionalnych projektów szkoleniowych służących
współpracy transgranicznej. Akademia Europolu będzie w razie potrzeby wspierać państwa
członkowskie poprzez zapewnianie narzędzi nauczania i gromadzenie oraz
rozpowszechnianie najlepszych praktyk.
Do końca 2013 r. CEPOL powinien przedstawić Stałemu Komitetowi Współpracy
Operacyjnej w zakresie Bezpieczeństwa Wewnętrznego (COSI) plan prac w celu wsparcia
dwustronnych i regionalnych szkoleń. W 2014 r. CEPOL powinien przedłożyć zaktualizowany
przegląd dwustronnych działań szkoleniowych i potrzeb szkoleniowych w państwach
członkowskich, a następnie zaprezentować najlepsze dostępne praktyki w odpowiedzi na te
potrzeby. Na wniosek państw członkowskich, CEPOL może udostępnić odpowiednie narzędzia
nauczania.
3.3.
Kategoria 3: Specjalizacja w zakresie tematycznych działań policyjnych w UE
Priorytety UE w zakresie transgranicznej współpracy organów ścigania są zdefiniowane w
strategii bezpieczeństwa wewnętrznego19 i cyklu polityki UE dotyczącej poważnej i
zorganizowanej przestępczości20, która opiera się na ocenie zagrożenia przestępczością
zorganizowaną (OCTA) Europolu, a od 2013 r. na SOCTA (ocenie zagrożenia poważną
przestępczością zorganizowaną). Każdy z tych celów priorytetowych wskazuje na potrzebę
skutecznego, ukierunkowanego podejścia do szkoleń na poziomie specjalistycznym i
tematycznym dla pewnej grupy urzędników. W szkoleniach dotyczących konkretnych
dziedzin takich jak: handel narkotykami, ludźmi i bronią palną, cyberprzestępczość, korupcja,
konfiskata mienia pochodzącego z działalności przestępczej oraz przeprowadzanie dochodzeń
finansowych, wezmą udział eksperci z państw członkowskich, którzy będą, oprócz czerpania
korzyści z samego szkolenia, wymieniać najlepsze praktyki, a także nawiązywać kontakty
pogłębiające wzajemne zaufanie. Takie szkolenia mogłyby, w przypadkach szczególnego
zastosowania do konkretnych priorytetów, obejmować współpracę międzyagencyjną na
poziomie krajowym lub europejskim pomiędzy różnymi organami ścigania takimi jak policja,
straż graniczna i celna.
W ścisłej współpracy z siecią krajowych akademii szkolenia, Akademia Europolu powinna
dokonać analizy potrzeb szkoleniowych, aby określić luki między istniejącymi
specjalistycznymi szkoleniami na poziomie państw członkowskich, a szkoleniami
międzynarodowymi oraz umiejętnościami i wiedzą niezbędną w tych dziedzinach. Szkolenia
powinny być oferowane za pośrednictwem sieci krajowych akademii szkolenia lub, w
poszczególnych przypadkach, bezpośrednio przez Akademię Europolu. Powinny one mieć
zwykle formę kursów stacjonarnych, uzupełnionych narzędziami e-uczenia się. Omawiany
obszar będzie ostatecznie wymagać certyfikacji specjalistycznych szkoleń według
uzgodnionych standardów jakości, które mają być uznawane przez wszystkie państwa
członkowskie (zob. sekcja 4.2). Roczny budżet Akademii Europolu, będący częścią ogólnego
19
20
PL
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 listopada 2010 r. - Strategia
bezpieczeństwa wewnętrznego UE w działaniu: pięć kroków w kierunku bezpieczniejszej Europy”,
COM(2010)673 final.
Konkluzje Rady w sprawie ustanowienia priorytetów UE w zakresie zwalczania przestępczości
zorganizowanej na lata 2011–2013, 11050/11, 6 czerwca 2011 r.
8
PL
budżetu Europolu, należy przeznaczyć przede wszystkim na realizację działań w ramach tego
obszaru.
Po ustaleniu priorytetów dla cyklu polityki UE dotyczącej poważnej i zorganizowanej
przestępczości na lata 2013-2017, CEPOL powinien przeprowadzić analizę braków oraz do
końca 2013 r. przedłożyć COSI jej wyniki. Na tej podstawie szkolenia w ramach obszaru 3
mogą być opracowywane przez CEPOL oraz sieć krajowych akademii policyjnych począwszy
od 2014 r.
3.4.
Kategoria 4: Misje cywilne oraz tworzenie zdolności przeciwdziałania
przestępczości w państwach trzecich
Wszyscy funkcjonariusze organów ścigania, którzy biorą udział w unijnych misjach
cywilnych w państwach trzecich, przed wyjazdem powinni obowiązkowo odbyć odpowiednie
szkolenie. Państwa członkowskie i Akademia Europolu powinny uznawać, wspierać i
wykorzystywać istniejące inicjatywy szkoleniowe, takie jak Nowa inicjatywa europejska na
rzecz cywilnego zarządzania kryzysowego21, będąca finansowanym przez UE programem
skupiającym wiedzę specjalistyczną z całej UE, ONZ i innych organizacji międzynarodowych
w celu przygotowania personelu uczestniczącego w misjach cywilnych. Instytuty szkoleniowe
w dziedzinie zarządzania kryzysowego w państwach członkowskich, zapewniające szkolenia
dotyczące udziału w misji cywilnej, mogłyby działać jako koordynowane przez Akademię
Europolu centra doskonałości w zakresie wdrażania obszaru 4 i szkolić urzędników z innych
państw członkowskich, w których nie istnieją takie ośrodki.
W interesie spójnego podejścia UE, Akademia Europolu powinna również zapewniać
wytyczne i wiedzę specjalistyczną finansowanym przez UE programom pomocy dotyczącym
egzekwowania prawa.
Ponadto Akademia Europolu powinna współpracować z państwami członkowskimi i
Frontexem na wniosek państw trzecich o pomoc w tworzeniu zdolności egzekwowania prawa.
Jej działania powinny służyć temu, by reakcje na wnioski dotyczące szkolenia i wymiany
wiedzy były jak najbardziej skuteczne i pozwalały uniknąć powielania działań
zaangażowanych stron.
Akademia Europolu (podmiot koordynujący) i ESDZ we współpracy z Frontexem powinny
stworzyć wspólny program dla szkoleń prowadzonych przed wyjazdem na misje i dla innych
szkoleń dotyczących konkretnych misji, które mają być realizowane w 2015 r.
Opierając się analizie potrzeb szkoleniowych zrealizowanej przez CEPOL w 2012 r., CEPOL
i Akademia Europolu powinny włączyć szkolenia w obszarze 4 do analizy przyszłych
(strategicznych) potrzeb szkoleniowych .
4.
SKUTECZNE PODEJŚCIE DO KWESTII SZKOLEŃ ZGODNIE Z PRIORYTETAMI UE
Wdrażanie systemu szkoleń dla każdego z czterech obszarów wymienionych powyżej
powinno przebiegać w zgodzie z czterema zasadami przewodnimi.
4.1.
Określenie potrzeb
Wszystkie unijne szkolenia dotyczące egzekwowania prawa powinny być dostosowane do
zmieniających się potrzeb. Co cztery lata Akademia Europolu powinna przeprowadzić
21
PL
http://www.entriforccm.eu
9
PL
skoordynowaną strategiczną analizę potrzeb szkoleniowych w zakresie egzekwowania
prawa w UE w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, Frontexem, Eurojustem,
ESDZ, EASO, FRA i Komisją. Powinna ona zajmować się długoterminowym rozwojem
kompetencji w zakresie egzekwowania prawa, poprawą jakości uczenia się (zob. sekcja 4.2) i
lukami szkoleniowymi związanymi ze strategiami i politykami w obszarze wymiaru
sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. W tym względzie dane statystyczne powinny być
corocznie udostępnianie, aby zapewnić ogólne informacje w szczególności na temat liczby
przeszkolonych funkcjonariuszy policji oraz rodzaju przeprowadzonych szkoleń. Dostarczy to
Komisji, państwom członkowskim i ESDZ danych służących określeniu, w jaki sposób
należy rozdzielić zasoby i którzy urzędnicy powinni uczestniczyć w szkoleniach
specjalistycznych. W tych strategicznych ramach, Akademia Europolu i Frontex powinny
corocznie przeprowadzać regularną analizę potrzeb szkoleniowych, aby określić rodzaj
szkoleń oferowanych w zakresie ich odpowiednich uprawnień. Coroczne analizy powinny
zostać ujednolicone z cyklem polityki UE dotyczącej priorytetów w obszarze poważnej i
zorganizowanej przestępczości, po tym jak zostaną one określone w 2013 r. Wszystkie
analizy powinny określać:
1.
nowe efekty uczenia się, które mają być osiągnięte;
2.
luki kompetencyjne oraz sposoby ich uzupełnienia poprzez wysokiej jakości
szkolenia towarzyszące istniejącym unijnym lub krajowym programom; oraz
3.
konieczne zasoby.
Pierwszą skoordynowaną strategiczną analizę potrzeb szkoleniowych w zakresie
egzekwowania prawa w UE należy przedstawić w 2014 r. Powinna ona zostać przedłożona
COSI i zatwierdzona przez Radę.
4.2.
Wysoka jakość
Istnieje potrzeba wzajemnego uznawania umiejętności i wiedzy związanych z
egzekwowaniem prawa. Państwa członkowskie już korzystają z istniejących ogólnych
inicjatyw akademickich takich jak proces boloński i kopenhaski22, które ustanawiają
porównywalne i równoważne standardy dla dyplomów oraz innych kwalifikacji na różnych
szczeblach w oparciu o europejskie ramy kwalifikacji23 oraz kształcenia i szkolenia
zawodowego poprzez system akumulacji punktów uznawany w całej Europie (ECTS europejski system transferu i akumulacji punktów w szkolnictwie wyższym)24.
System szkoleń powinien opierać się na tych inicjatywach związanych z uznawaniem jakości,
kładąc szczególny nacisk na zasady uczenia się przez całe życie. Komisja uważa, że do 2020
r. powinny zostać ustanowione i wdrożone porównywalne na poziomie UE kwalifikacje
dotyczące szkoleń w zakresie egzekwowania prawa (tzn. ramy kwalifikacji sektorowych).
Miałoby to zastosowanie do obszarów 3 i 4. W pierwszej kolejności Akademia Europolu
powinna dopilnować, by moduły i kursy szkoleniowe na poziomie UE zostały opracowane
zgodnie z systemem punktów ECTS oraz z uwzględnieniem wyraźnie określonych efektów
22
23
24
PL
Deklaracja bolońska z dnia 19 czerwca 1999 r.; deklaracja kopenhaska przyjęta w dniach 29 i 30
listopada 2002 r..
EQF określają wspólne ramy odniesienia, które pomagają przy porównywaniu ram krajowych
systemów kwalifikacji i ich poziomów poprzez zastosowanie bardziej czytelnych i zrozumiałych
standardów kwalifikacji w różnych państwach i w Europie.
Europejski system transferu i akumulacji punktów (ECTS) określa ogólnie obowiązujące i zatwierdzone
procedury uznawania kwalifikacji zdobytych przez studentów na kierunkach poza państwem
pochodzenia.
10
PL
uczenia się. Zachęca się również państwa członkowskie do podjęcia kroków w celu
stosowania systemu punktów ECTS w ramach krajowych modułów szkoleniowych.
Ponadto należy określić specjalny profil dla instruktorów działających na szczeblu unijnym w
kontekście systemu szkoleń. Powinien on zawierać definicję umiejętności dydaktycznych,
wiedzy specjalistycznej oraz kompetencji językowych. W razie potrzeby instruktorzy powinni
mieć dostęp do szkoleń w celu optymalizacji tych umiejętności. Akademia Europolu w ścisłej
współpracy z państwami członkowskimi i Frontexem powinna opracować taki profil i
wdrożyć mechanizm w celu przeprowadzenia końcowej selekcji, monitoringu i oceny
instruktorów w pierwszej połowie 2014 r.
Aby podnieść jakość szkoleń zapewnianych w ramach omawianego systemu, CEPOL i inne
zaangażowane podmioty będą zachęcane do korzystania z wiedzy specjalistycznej podmiotów
prywatnych, takich jak instytucje finansowe oraz przedsiębiorstwa IT, oraz do zacieśniania z
nimi partnerstwa.
W 2014 r. w porozumieniu z państwami członkowskimi i agencjami WSiSW CEPOL powinien
przedstawić plan działań w sprawie ustanowienia wspólnych ram jakości dla kształcenia w
zakresie egzekwowania prawa, który ma zostać wdrożony do 2020 r., oraz przedłożyć go
COSI.
4.3.
Przyspieszenie rozwoju kariery dla funkcjonariuszy organów ścigania
W odniesieniu do opracowania ram jakościowych opisanych w sekcji 4.2, unijny zestaw
umiejętności, wiedzy i kompetencji nabytych w ramach systemu szkoleń powinien być
uznany przez państwa członkowskie za część zestawu umiejętności nabywanych przez
urzędników na poziomie krajowym. Szkolenia oferowane w ramach systemu szkoleń
powinny stać się naturalnym elementem zestawu szkoleń funkcjonariuszy organów ścigania
zgodnie z zasadami uczenia się przez całe życie. Państwa członkowskie powinny w pełni
wykorzystywać narzędzia szkoleniowe takie jak e-uczenie się, wspólne programy szkoleń i
programy wymiany lub szkolenia instruktorów. Szkolenia w ramach obszaru 3 systemu
szkoleń będą przede wszystkim pomagać uzupełniać luki między potrzebami szkoleniowymi,
a szkoleniami istniejącymi na poziomie krajowym i międzynarodowym.
4.4.
Skuteczne wykorzystanie zasobów
System szkoleń ma na celu osiągnięcie korzyści dzięki większej specjalizacji, bardziej
skutecznej koordynacji, wykorzystaniu efektu synergii oraz zapobieganiu powielaniu działań
oraz uspójnieniu potrzeb szkoleniowych z ofertą. Akademia Europolu i krajowe akademie
policyjne powinny zbadać najbardziej skuteczne metody szkoleń służące osiągnięciu
wyników z wykorzystaniem na przykład narzędzi e-uczenia się.
Zgodnie z zewnętrznym badaniem przeprowadzonym na zlecenie Komisji, całkowite
bezpośrednie koszty wdrożenia systemu szkoleń i zarządzania nim szacuje się na około 3,4
mln EUR (ceny bieżące) w okresie 2013 – 2020. Obejmie to koszty nowego komitetu
naukowego (90 000 EUR rocznie) utworzonego jako organ doradczy dla dyrektora
wykonawczego i zarządu. Zgodnie ze wspomnianą analizą roczna kwota oszczędności
wynikająca ze zwiększenia efektywności może wynieść 23 mln EUR w zakresie działań
policyjnych w UE25, w porównaniu z utrzymaniem status quo.
25
PL
Badanie dotyczące zmiany decyzji Rady 2005/681/WSiSW ustanawiającej Europejskie Kolegium
Policyjne (CEPOL), GHK, 10 kwietnia 2012 r. Wspomniane koszty obejmują nowy komitet naukowy
11
PL
Wniosek Komisji dotyczący Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego26 (ISF) na lata 20142020 wyznaczył jako cel wdrożenie systemów szkoleń dotyczących unijnej strategii w
zakresie szkoleń. Państwa członkowskie powinny informować Komisję o liczbie
funkcjonariuszy organów ścigania przeszkolonych z pomocą Funduszu w zakresie kwestii o
wymiarze transgranicznym. Należy również skorzystać z możliwości wsparcia szkoleń
urzędników organów ścigania pod pewnymi warunkami ze środków Europejskiego Funduszu
Społecznego27.
5.
WDRAŻANIE SYSTEMU SZKOLEŃ: ROLE I OBOWIĄZKI
System szkoleń będzie wspólnie wdrażany przez Komisję, Europol, agencje WSiSW i
państwa członkowskie.
5.1.
Akademia Europejska w Europolu
Akademia Europolu będzie siłą napędową i koordynatorem wdrażania systemu szkoleń, w
ścisłej współpracy z innymi agencjami UE oraz siecią krajowych akademii szkolenia. Sześć
proponowanych podstawowych zadań to:
1.
Akademia Europolu powinna dążyć do rozwijania w UE centrów doskonałości w
zakresie kształcenia dotyczącego egzekwowania prawa (transgranicznego). Powinna
ona stać się autorytetem dla specjalistów w tej dziedzinie i działać jako pośrednik
wymiany najlepszych praktyk. Akademia Europolu powinna starać się pełnić rolę
koordynatora strategicznych kwestii kształcenia z zakresu egzekwowania prawa w
UE, a także w razie potrzeby zapewnić wsparcie dla innych agencji UE, w tym
poprzez koordynację analizy strategicznych potrzeb szkoleniowych w zakresie
egzekwowania prawa na poziomie UE.
2.
W porozumieniu z zainteresowanymi stronami, Akademia Europolu powinna
określić zakres podstawowej wiedzy, w tym efektów uczenia się w ramach obszaru
1. Pierwsza wersja tego zakresu powinna zostać przedstawiona przez CEPOL w
pierwszej połowie 2014 r.
3.
Akademia Europolu powinna zapewnić wsparcie państwom członkowskim
wdrażającym obszar 2 poprzez rozpowszechnianie najlepszych praktyk dotyczących
współpracy transgranicznej i dostarczanie narzędzi nauczania, jeśli zaistnieje taka
potrzeba.
4.
Akademia Europolu, wraz z innymi centrami doskonałości w ramach sieci krajowych
akademii szkolenia, powinna zapewniać szkolenia na szczeblu UE dla urzędników,
jak również dla instruktorów. W ramach obszarów 3 i 4, Akademia Europolu
powinna określić poziom poszczególnych kursów w odniesieniu do europejskich ram
kwalifikacji, we współpracy z siecią krajowych akademii szkolenia. Akademia
Europolu powinna dopilnować, by szkolenia były dobrze zaplanowane, a
instruktorzy byli odpowiednio wspierani, oceniani i wynagradzani.
26
27
PL
(90 000 EUR rocznie) utworzony jako organ doradczy dla dyrektora wykonawczego i zarządu
Europolu, zob. wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Agencji
Unii Europejskiej ds. współpracy organów ścigania i szkolenia w zakresie egzekwowania prawa
(Europol) oraz uchylającego decyzje rady 2009/371/wsisw oraz 2005/681/WSiSW.
Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego, w ramach
Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, instrument finansowy na rzecz wspierania współpracy
policyjnej, zapobiegania i zwalczania przestępczości oraz zarządzania kryzysowego.
www.ec.europa.eu/esf
12
PL
5.
Akademia Europolu powinna opracować procedury i wytyczne dla określenia
priorytetów szkoleniowych, ról i obowiązków w celu koordynowania i wspierania
wdrażania wszystkich obszarów systemu szkoleń.
6.
Wraz z zainteresowanymi podmiotami Akademia Europolu powinna monitorować
plan działania w celu stworzenia ram zapewniania jakości zaproponowanych przez
CEPOL w 2014 r., jak opisano w sekcji 4.2.
5.2.
Krajowe akademie jako centra doskonałości
Specjalistyczne szkolenia w ramach systemu szkoleń powinny być prowadzone przez
najlepiej wykwalifikowany organ w sieci krajowych akademii szkolenia lub, w stosownych
przypadkach, przez Akademię Europolu. Krajowe akademie w dziedzinie egzekwowania
prawa wyspecjalizowane w konkretnych priorytetowych aspektach działań policyjnych w
ramach obszarów 3 lub 4, takich jak pranie pieniędzy, szkolenia prowadzone przed wyjazdem
na misje cywilne lub szczególne kwestie ochrony granic, mogłyby uzyskać status „centrów
doskonałości” na uzgodniony okres oraz oferować szkolenia w całej UE w imieniu Akademii
Europolu. Centra doskonałości powinny działać w zgodzie ze wspólnymi zasadami
zapewniania jakości opracowanymi w ramach systemu szkoleń i zgodnie z opisem w sekcji
4.2. Krajowe akademie powinny być w stanie oddelegować ekspertów lub instruktorów do
Akademii Europolu.
5.3.
Państwa członkowskie
Państwa członkowskie będą odpowiedzialne za wdrażanie obszarów 1 i 2 do programów
szkolenia wstępnego i związanego z rozwojem kariery oraz są zachęcane do wykorzystania
środków z funduszy UE na ten cel28. W odniesieniu do obszaru 2 zachęca się państwa
członkowskie do rozpoczęcia realizacji dwustronnych projektów związanych ze szkoleniami
zmierzających do usprawnienia współpracy transgranicznej w wielu kwestiach, takich jak
nadzór, pościg i wymiana informacji za pośrednictwem centrów współpracy policyjno-celnej.
Ponadto państwa członkowskie będą odpowiedzialne za wybór urzędników kwalifikujących
się do udziału w misjach cywilnych oraz za wyznaczenie urzędników na stanowiska
instruktorów przeprowadzających szkolenia w obszarach 3 i 4 na poziomie UE.
5.4.
Komisja Europejska
Komisja będzie regularnie oceniać postępy we wdrażaniu systemu szkoleń, w tym działań
określonych w niniejszym komunikacie. W szczególności Komisja oceni środki opracowane
w celu zapewnienia jakości i skuteczności koordynacji zapewnianej przez Akademię
Europolu. Pierwsze sprawozdanie zostanie przedłożone w 2016 r.
5.5.
Agencje UE
Frontex, EMCDDA, FRA i EASO również odgrywają ważną rolę, przyczyniając się poprzez
swoją wiedzę specjalistyczną do zapewnienia funkcjonariuszom organów ścigania wysokiej
jakości szkoleń i efektów uczenia. Wszystkie agencje powinny regularnie współpracować i
działać, aby zwiększyć skuteczność i określić synergię w dziedzinach przekrojowych. Na
przykład funkcjonariusze policji, straży granicznej i służb celnych powinni współpracować w
celu zwalczania handlu ludźmi. Akademia Europolu będzie odgrywać rolę ogólnego
koordynatora jak opisano w sekcji 5.1.
28
PL
Zob. powyżej, przypis 26 wniosek dotyczący Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
13
PL
5.6.
Europejska Służba Działań Zewnętrznych
ESDZ, Komisja Europejska i agencje UE muszą działać ręka w rękę w celu zacieśnienia
współpracy, ze szczególnym naciskiem na budowanie zdolności i szkolenia29. Jeżeli
planowane misje cywilne UE obejmują uczestnictwo funkcjonariuszy organów ścigania,
Akademia Europolu powinna przyczynić się do przeprowadzenia szkoleń na wczesnym etapie
i powinna być przygotowana do ułatwienia organizacji dodatkowych specjalnych szkoleń, aby
dopilnować, by uczestnicy tych misji posiadali jednakowy poziom wiedzy specjalistycznej.
ESDZ powinna być zaangażowana w ten proces, a inicjatywy takie jak działania Komitetu ds.
Aspektów Cywilnych Zarządzania Kryzysowego powinny zostać uwzględnione.
6.
PODSUMOWANIE
Pełne i konstruktywne uczestnictwo państw członkowskich, agencji WSiSW i innych
zainteresowanych stron w całej UE zwiększy skuteczność reakcji UE na wspólne wyzwania w
zakresie bezpieczeństwa, pozwalając jak najlepiej wykorzystać ograniczone środki
budżetowe. Przyczyni się to do podniesienia poziomu wiedzy na temat unijnych i
transgranicznych kwestii związanych z działaniami policyjnymi, zapewni uznanie
specjalistycznych szkoleń w obszarach priorytetowych, podniesie ogólne standardy działań
policyjnych w całej UE, zwiększy zaufanie między organami ścigania i pobudzi tworzenie
wspólnej kultury egzekwowania prawa. Wzmocni to również zdolności operacyjne w zakresie
egzekwowania prawa w UE w celu zwalczania przestępczości zorganizowanej i poważnej
przestępczości transgranicznej oraz terroryzmu.
Komisja zajmie się kwestiami poruszonymi w niniejszym komunikacie w szczególności w
ścisłej współpracy z Parlamentem Europejskim, państwami członkowskimi i agencjami
WSiSW.
29
PL
W dniu 30 listopada 2011 r. COSI wydał opinię w sprawie umacniania więzi między podmiotami z
obszaru wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony oraz przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i
sprawiedliwości, dok. 17884/11 JAI 906 COSI 112.
14
PL