Sprawozdanie tytan 2005

Warszawa, październik 2005 r.
Sprawozdanie na temat wykonania dyrektywy 78/176/EWG w sprawie odpadów
pochodzących z przemysłu dwutlenku tytanu
Zgodnie z art. 14 dyrektywy Rady 78/176/EWG w sprawie odpadów pochodzących
z przemysłu dwutlenku tytanu Polska została zobowiązana do przygotowania dla Komisji
Europejskiej sprawozdania na temat wykonania tej dyrektywy, zawierającego informacje
dotyczące zapobiegania i stopniowego zmniejszania zanieczyszczeń powodowanych przez
odpady pochodzące z przemysłu dwutlenku tytanu. Sprawozdanie to zostało sporządzone
na podstawie kwestionariusza opracowanego przez Komisję Europejską, zgodnie z art. 6
dyrektywy 91/692/EWG, którego wzór zapisano w decyzji Komisji 95/337/WE.
Na terenie Polski znajduje się tylko jeden zakład przemysłu dwutlenku tytanu –
Zakłady Chemiczne „POLICE” S.A. w Policach, które produkują biel tytanową.
W związku z powyższym przedstawione poniżej informacje dotyczą tego zakładu.
Odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu
1. Począwszy od 1986 r., które zakłady przemysłowe produkujące dwutlenek tytanu
mają nadal zezwolenie zgodnie z art. 4, 5 i 6 dyrektywy na:
1.1.
zatapianie odpadów w morzu (odpady o silnej kwasowości)?
Nie dotyczy z uwagi na fakt, że zgodnie z art. 40 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.
o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.) zakazuje się unieszkodliwiania odpadów
polegającego na lokowaniu (zatapianiu) na dnie mórz, pochodzących z procesów
wytwarzania dwutlenku tytanu oraz z przetwarzania tych odpadów.
1.2.
zrzucanie lub zatapianie odpadów w wodach powierzchniowych (odpady
o słabej kwasowości)?
Nie dotyczy z uwagi na fakt, że zgodnie z załącznikiem nr 6 do ustawy
o odpadach odprowadzanie odpadów do wód z wyjątkiem mórz w całości objęte jest
zakazem.
1.3.
przeprowadzanie
składowania,
wylewania
bądź
wysypywania
lub wtryskiwania?
- położenie geograficzne
Polska; województwo zachodniopomorskie; gmina Police
- charakterystyka metod wylewania bądź wysypywania, składowania oraz
wtryskiwania, wraz z oceną wyników nadzoru
Składowanie siarczanu żelaza II w zbiornikach ziemnych, tzw.
stawostadionach zabezpieczonych podwójnym uszczelnieniem z tworzyw
sztucznych z ciągłym odprowadzaniem wód odciekowych kanalizacją
przemysłową do unieszkodliwiania w zakładowej oczyszczalni ścieków.
Pozostałe odpady powstające w procesie produkcji bieli tytanowej są
odprowadzane
kanalizacją
przemysłową
do
unieszkodliwiania
w zakładowej oczyszczalni ścieków w sposób ciągły.
Nadzór prowadzonych działań na bieżąco – ocena pozytywna.
2. Począwszy od 1986 r., jakie środki zostały podjęte w celu zmniejszenia
zanieczyszczenia powietrza spowodowanego dwutlenkiem siarki?
W ramach inwestycji wykonano:
- instalację odsiarczania gazów pokalcynacyjnych (uruchomiona w 2000 r.),
- instalację skolektorowania i odsiarczania gazów porozkładowych (uruchomiona
w 2002 r.).
Pełną sprawność i dyspozycyjność urządzeń ochrony atmosfery zapewniają
prowadzone na bieżąco przeglądy, prace konserwacyjne i remonty. Prowadzony
jest monitoring procesu produkcji dwutlenku tytanu (zgodnie z ISO 9000
i 14001) oraz monitoring parametrów urządzeń ochrony atmosfery z pomiarami
ich sprawności.
3. Począwszy od 1986 r., jakie działania monitorujące przeprowadzono zgodnie z art. 7?
Monitoringiem są objęte:
•
poziom
stanu
wód
odciekowych
w
stawostadionach
i
systemie
odwadniającym składowisko,
•
ilość i jakość wód odciekowych odprowadzanych do zakładowej
oczyszczalni ścieków,
•
wody powierzchniowe w zakresie parametrów: pH, Fecał, SO4-2, Ca,
przewodność elektrolityczna właściwa,
•
wody podziemne w zakresie parametrów: pH, Fecał, SO4-2, Ca,
przewodność elektrolityczna właściwa oraz poziom wód podziemnych
w otworach obserwacyjnych,
•
opady atmosferyczne,
•
masa
składowanego
odpadu,
osiadanie
powierzchni
składowiska
w stawostadionach, stateczność skarp,
•
topografia urządzeń i ekologia miejsca,
zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 8 października 2002 r.
w sprawie składowisk odpadów oraz miejsc magazynowania odpadów
pochodzących z procesów wytwarzania dwutlenku tytanu oraz z przetwarzania
tych odpadów (Dz.U. Nr 176, poz. 1456) i rozporządzeniem Ministra Środowiska
z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków
prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz.U. Nr 220, poz. 1858) oraz
decyzją
Zachodniopomorskiego
Urzędu
Wojewódzkiego
zatwierdzającą
instrukcję eksploatacji składowiska i pozwoleniem zintegrowanym wydanym 27
lutego 2004 r.
4. Począwszy od 1986 r., jakie środki przyjęto zgodnie z art. 8?
Właściwe organy nie podjęły decyzji o wstrzymaniu składowania siarczanu
żelaza II, a wydając decyzję zatwierdzającą instrukcję eksploatacji składowiska
oraz pozwolenie zintegrowane zaakceptowały sposoby postępowania z odpadem.
5. Jakie środki przyjęto zgodnie z art. 3 (ponowne użycie i ponowne wprowadzenie
do obiegu odpadów), w tym wszystkie zmiany od 1986 r. ?
Wytwarzane w procesie produkcji dwutlenku tytanu odpady wykorzystywane są:
•
do produkcji koagulantów do uzdatniania wody i ścieków,
•
jako surowiec w innych procesach technologicznych,
•
do wytwarzania soli technicznej.
Ilość wytwarzanego siarczanu żelaza II jest ograniczana do wielkości
zapewniającej jego zbyt (zbilansowanie) poprzez stosowanie odpowiednich
mieszanek surowców tytanonośnych w procesie produkcji dwutlenku tytanu.
6. Podać krótki opis procesów produkcyjnych wykorzystywanych w podanych zakładach
przemysłowych, w tym najbardziej znaczące zmiany od 1986 r.
Produkcja dwutlenku tytanu prowadzona jest metodą siarczanową z surowców
tytanonośnych. Proces technologiczny rozpoczyna się od przygotowania surowca
do rozkładu poprzez zmielenie w młynie Humboldta, w którym ruda ulega
jednocześnie wysuszeniu w strumieniu gorących spalin, uzyskiwanych w wyniku
spalania gazu ziemnego lub oleju technologicznego. Rozkład surowca następuje
w reaktorze, w którym znajduje się mieszanina ilmenitu i kwasu siarkowego,
a jego zawartość mieszana jest przy pomocy powietrza technologicznego.
W wyniku rozkładu powstaje kwaśny roztwór ługu tytanowego, który
poddawany jest oczyszczeniu w węzłach technologicznych, a następnie
poddawany jest hydrolizie. W procesie hydrolizy następuje wytrącenie
dwutlenku tytanu, który poddawany jest bieleniu (dodatkowej redukcji jonów
metali) przy pomocy wodoru. Otrzymana po bieleniu zawiesina dwutlenku
tytanu kierowana jest do pieców kalcynacyjnych, gdzie w trakcie prażenia
dwutlenek tytanu przybiera określoną strukturę krystalograficzną. Klinkier
piecowy, po uprzednim schłodzeniu, rozdrabnia się na młynach wahadłowych. Po
rozdrobnieniu następuje obróbka powierzchniowa polegająca na poddaniu
zmielonych frakcji działaniu siarczanu tytanylu, szkła wodnego, siarczanu glinu
oraz korekcji pH. Powstała podczas obróbki zawiesina poddawana jest filtracji
na filtrach Moora, a następnie kierowana jest do suszarni rozpyłowej, w której
pigment ulega wysuszeniu w strumieniu podgrzanego powietrza i spalin
z komory spalania gazu ziemnego. Wysuszony pigment kierowany jest do
parowych młynów strumieniowych, gdzie poddawany jest mikronizacji. Pigment
po wyjściu z młynów zostaje schłodzony i skierowany do silosów oraz maszyn
pakujących.
Najbardziej znaczące zmiany od 1986 r.:
•
opracowanie technologii wytwarzania bieli tytanowej z dodatkiem
cyrkonu (1995 r.),
•
uruchomienie instalacji odsiarczania gazów pokalcynacyjnych (2000 r.),
•
wymiana układu i palników w komorze spalania kalcynatorów na gaz
ziemny zamiast oleju opałowego (2000 r.),
•
uruchomienie
instalacji
skolektorowania
i
oczyszczania
gazów
porozkładowych (2002 r.),
•
oddanie do eksploatacji prasy ciśnieniowej do filtracji dwutlenku tytanu
po bieleniu oraz młyna walcowego do mielenia na sucho klinkieru
(2002 r.).