przewodnik inwestora investor guide

Transkrypt

PRZEWODNIK INWESTORA
INVESTOR GUIDE
PRZEWODNIK INWESTORA
INVESTOR GUIDE
Publikacja uzyskała wsparcie w ramach projektu
„Tworzenie i rozwój sieci współpracy centrów obsługi inwestora”
współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
Publication financed within the framework of the project
„Creation and development of the Network of Investors and Exporters’ Service Centres” by European Regional Development Fund
under the Operational Programme Development of Eastern Poland
Centrum Obsługi Inwestora
Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego SA
Inward Investment Centre
Rzeszów Regional Development Agency Co.
Rzeszów 2014
© Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego SA
Centrum Obsługi Inwestora 2014
Rzeszów Regional Development Agency Co.
Inward Investment Centre 2014
Nakład / Print run: 200 egzemplarzy
Redakcja / Edited by: Marcin Czuchnowski
Praca zbiorowa / The authors:
Karolina Bartman
Marcin Czuchnowski
Sabina Jurasz
Natalia Kolber
Joanna Pięta
Monika Szymańska
Paweł Wacnik
Korekta wersji polskiej / Proofreading of polish version:
Natalia Kolber
Tłumaczenie i korekta wersji angielskiej /
English translation and proofreading:
Biuro Tłumaczeń MENTOR w Rzeszowie
ISBN 978-83-938732-1-0
Wydawca / Editor:
INNpuls sp. z o.o.
Projekt okładki / Cover design:
Mariusz Guzek
Przygotowanie do druku / Preparation of print:
Agencja Reklamowa NOWOMOWA
Druk i oprawa / Printing and binding:
Drukarnia RESPRINT
Spis treści / Contents
Przewodnik inwestora
1. Charakterystyka form prowadzenia działalności gospodarczej . . . . . . . . . . . . . 9
1.1. Spółki kapitałowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Spółki osobowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Indywidualna działalność gospodarcza oraz spółki cywilne . . . . . . . . . . . . .
1.4. Oddział i przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego . . . . . . . . . . . .
11
13
18
19
2. Czynności formalnoprawne związane z rozpoczęciem działalności . . . . . . . . 23
2.1. Rejestracja działaności gospodarczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Uzyskanie koncesji lub zezwolenia, działalność regulowana . . . . . . . . . . . . .
2.3. Nadanie numeru identyfikacji statystycznej REGON . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4. Otwarcie konta bankowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5. Nadanie numeru identyfikacji podatkowej NIP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6. Rejestracja spółki w zakładzie ubezpieczeń społecznych . . . . . . . . . . . . . . . .
2.7. Pozostałe czynności formalnoprawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24
25
26
27
28
30
31
3. Formy opodatkowania i związane z nimi rozwiązania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
3.1. Podstawowe formy opodatkowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. Kalendarz podatnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3. Podatki lokalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4. Podwójne opodatkowanie w obrocie międzynarodowym . . . . . . . . . . . . . . .
3.5. Opodatkowanie zmiany formy podmiotów gospodarczych . . . . . . . . . . . . .
33
39
42
42
45
4. Prawo pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
4.1. Rodzaje umów o pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2. Czas pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3. Urlopy pracownicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4. Rozwiązanie umowy o pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.5. Ochrona przed wypowiedzeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.6. Świadczenia w okresie czasowej niezdolności do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7. Niepracownicze stosunki zatrudnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
47
49
50
52
55
55
56
6 | 5. Uwarunkowania prawne bezpośrednich inwestycji zagranicznych
w województwie podkarpackim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
5.1. Zezwolenie na osiedlenie się cudzoziemców na terytorium RP . . . . . . . . . . 59
5.2. Tworzenie oddziałów i przedstawicielstw firm zagranicznych . . . . . . . . . . . 65
5.3. Nabycie nieruchomości przez cudzoziemców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
6. Procedury lokalizacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
6.1. Wypis i wyrys z planu zagospodarowania przestrzennego . . . . . . . . . . . . . .
6.2. Uzyskanie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego
lub decyzji o warunkach zabudowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody
na realizację przedsięwzięcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4. Decyzja o wyłączeniu gruntów z produkcji rolnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.5. Uzyskanie warunków przyłącza gazu, energii elektrycznej, wody . . . . . . . .
6.6. Uzgodnienie dokumentacji projektowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.7. Wydanie pozwolenia na budowę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.8. Realizacja inwestycji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.9. Pozwolenie na użytkowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
81
81
83
84
85
86
87
88
89
7. Zachęty inwestycyjne w województwie podkarpackim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
7.1. Specjalne Strefy Ekonomiczne – korzyści dla inwestorów . . . . . . . . . . . . . . . 91
8. Parki technologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
8.1. Parki technologiczne tworzone na terenie województwa podkarpackiego 102
8.2. Instrumenty wsparcia rynku pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
8.3. Zwolnienie firmy z podatku od nieruchomości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Investor guide
1. Characteristics of forms of economic activity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
1.1. Capital companies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Personal companies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Individual business activity and civil partnership . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4. Branch office and representative office of a foreign company . . . . . . . . . . .
113
115
120
121
| 7
2. The legal and formal requirements governing the commencement
of business activity in Poland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
2.1. Registering of a business activity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Obtaining licence or permission, regulated/restricted activity . . . . . . . . . .
2.3. Getting a REGON statistical identification number . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4. Opening a bank account . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5. Getting a NIP tax information number . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6. Registration of the company in the Social Security Office . . . . . . . . . . . . .
2.7. Other formal-legal activities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
124
125
126
127
128
130
131
3. Forms of taxation and related solutions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
3.1. Basic forms of taxation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. Taxpayer’s calendar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3. Local taxes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4. Double taxation in international trade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5. Taxation in changing the status of business entities . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
133
139
142
142
145
4. Labour Law . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
4.1. Types of contracts of employment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2. Work time . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3. Employee leave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4. Termination of employment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.5. Protection from termination . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.6. Benefits during temporary inability to work . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7. Non-employment relations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
147
149
150
151
155
155
156
5. Legal conditions of foreign direct investment in podkarpackie . . . . . . . . . . . 159
5.1. Permission for settlement of foreigners in Poland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
5.2. Creation of branches and agencies of foreign companies . . . . . . . . . . . . . . 165
5.3. Purchase of real estate by foreigners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
6. Localisation procedures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
6.1. Extract from the spatial development plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
6.2. Obtaining a decision on public investment location
or a decision on conditions for construction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
6.3. The decision on environmental conditions of the approval
to realise an undertaking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4. Decision on exclusion of land from farming production . . . . . . . . . . . . . . .
6.5. Obtaining the terms of connections of gas, electricity, water . . . . . . . . . . .
6.6. Reconciliation of project documentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.7. Issuing permit for construction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.8. Implementation of the project . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.9. Permission to use . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
183
184
185
186
187
188
189
7. Investment incentives in Podkarpackie Region . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
7.1. Special Economic Zones - benefits for Investors . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
8. Technology Parks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
8.1. Technology Parks created in the region of Podkarpackie . . . . . . . . . . . . . . . 200
8.2. Labour market support instruments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
8.3. Exemptions from real estate tax . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
1. CHARAKTERYSTYKA FORM PROWADZENIA
DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Działalność gospodarczą w Polsce można prowadzić w formach zbliżonych do tych występujących w innych krajach europejskich.
Polskie prawo przewiduje w szczególności następujące formy prowadzenia działalności:
1) spółki handlowe, dzielące się na:
• spółki kapitałowe (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjna),
• spółki osobowe (spółka jawna, partnerska, komandytowa,
komandytowo-akcyjna),
2) indywidualna działalność gospodarcza (w tym w ramach spółki cywilnej),
3) oddział przedsiębiorcy zagranicznego,
4) przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego.
Działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele
polscy mogą podejmować osoby zagraniczne (osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi posiadające
zdolność prawną):
•
•
•
•
z państw członkowskich Unii Europejskiej,
z Norwegii, Islandii, Lichtensteinu, Szwajcarii,
z państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, na podstawie odpowiednich umów zawartych przez te państwa z Unią Europejską i jej państwami
członkowskimi,
obywatele państw innych niż wymienione powyżej, którzy
są członkami rodzin osób wskazanych w powyższych punk-
10 | PRZEWODNIK INWESTORA
tach, a także m.in. posiadają zezwolenie na pobyt na podstawie Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (DzU
z 2013 r. poz. 1650), są objęte ochroną na podstawie Ustawy
z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzieleniu cudzoziemcom ochrony
na terytorium RP (tekst jednolity: DzU z 2012 r. poz. 680) lub
posiadają Kartę Polaka.
Osoby lub podmioty, które nie zaliczają się do żadnej z wyżej wymienionych kategorii, mogą prowadzić działalność gospodarczą jedynie
w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjnej, lub przez przystąpienie do jednej
z wymienionych spółek.
Rysunek 1. Formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce
SPÓŁKI
Spółki prawa
cywilnego
Spółka cywilna
Spółki prawa
handlowego
Spółki osobowe
Spółka jawna
Spółki
kapitałowe
Spółka akcyjna
Spółka
partnerska
Spółka
komandytowa
Spółkakomandytowoakcyjna
Źródło: opracowanie własne.
Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością
Charakterystyka form prowadzenia działalności gospodarczej | 11
Rozpoczęcie działalności gospodarczej wymaga od każdego przedsiębiorcy dokonania rejestracji działalności w odpowiednim rejestrze.
W zależności od wybranej formy prowadzenia działalności firma musi
zostać zarejestrowana w:
1) Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS),
2) Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG),
3) Rejestrze Przedstawicielstw Przedsiębiorców Zagranicznych.
Wpisu do KRS-u można dokonać przez Elektroniczny dostęp do Sądów Rejestrowych dostępny na stronie www.ms.gov.pl.
Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej jest rejestrem przedsiębiorców, będących osobami fizycznymi, działających
na terenie Polski. Rejestr prowadzony jest od 1 lipca 2011 r. w systemie teleinformatycznym pod adresem: https://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.
cms.engine/ przez ministra gospodarki na podstawie przepisów Ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst
jednolity: DzU z 2013 r. poz. 672).
Z kolei przedsiębiorcy zagraniczni tworzący przedstawicielstwa w Polsce są zobowiązani dokonać wpisu do rejestru przedstawicielstw
przedsiębiorców zagranicznych, prowadzonego przez ministra gospodarki. Wniosek o dokonanie wpisu do rejestru przedstawicielstw
przedsiębiorców zagranicznych należy złożyć osobiście lub pocztą na
adres Ministerstwa Gospodarki1.
1.1. SPÓŁKI KAPITAŁOWE
Spółki kapitałowe, tj. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna, mają osobowość prawną, a swoją działalność opierają nie
na wspólnikach, a na kapitale. Ich powstanie, a także zasady funkcjonowania reguluje ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek
1
Formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, oprac. FKA Furtek, Komosa, Aleksandrowicz na zlecenie Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych.
handlowych (tekst jednolity: DzU z 2013 r. poz. 1030). Wspólnicy, akcjonariusze prowadzą sprawy spółki pośrednio, za pomocą wybranych
organów, i ponoszą odpowiedzialność majątkową tylko do wysokości
objętych udziałów lub akcji. W momencie zawiązania spółki kapitałowej powstaje spółka w organizacji, która może we własnym imieniu
nabywać prawa (w tym np. własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe), zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną. Spółka w organizacji z chwilą wpisania do rejestru przedsiębiorców w Krajowym
Rejestrze Sądowym uzyskuje osobowość prawną. Zgodnie z Ustawą
z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity: DzU
z 2013 r. poz. 330) spółki kapitałowe zobowiązane są do prowadzenia
ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych2.
Tabela 1. Spółki kapitałowe – podstawowe informacje
Spółka akcyjna
Podstawa prawna funkcjonowania
Art. 151–300 Kodeksu spółek handlowych
Art. 301–490 Kodeksu spółek handlowych
Czynności niezbędne do rozpoczęcia działalności
•
przyjęcie statutu spółki w formie
aktu notarialnego
•
zawarcie umowy spółki w formie
aktu notarialnego
•
wniesienie wkładu przez wspólników •
na pokrycie: całego kapitału zakładowego i tzw. agio (różnicy między
ceną, za którą udziały są obejmowane, a ich wartością nominalną)
•
powołanie zarządu
•
powołanie zarządu
•
powołanie rady nadzorczej lub
komisji rewizyjnej (obowiązkowe,
gdy kapitał zakładowy przekracza
500 000,00 zł, a liczba wspólników
jest większa niż 25)
•
obowiązkowe powołanie rady
nadzorczej
•
zarejestrowanie spółki w rejestrze
przedsiębiorców KRS
•
2
wniesienie wkładów przez akcjonariuszy: akcje (obejmowane za
wkłady pieniężne) oraz agio (musi
zostać uiszczona w całości przed
zarejestrowaniem spółki)
zarejestrowanie spółki w rejestrze
Formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, oprac. FKA Furtek, Komosa, Aleksandrowicz na zlecenie Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych.
Spółka akcyjna
Kapitał zakładowy
•
minimalny kapitał zakładowy
wynosi 5000,00 zł
•
wartość nominalna udziału nie
może być niższa niż 50,00 zł
•
kapitał dzieli się na udziały
o równej lub nierównej wartości
(decydują zapisy umowy spółki)
•
kapitał musi zostać w całości
opłacony przed rejestracją spółki
w KRS-ie
•
minimalny kapitał zakładowy
wynosi 100 000,00 PLN i dzieli się
na akcje o równej wartości
•
wartość nominalna akcji nie może
być niższa niż 1 grosz
•
obowiązek opłacenia, co najmniej
¼ kapitału zakładowego przed
zarejestrowaniem spółki, jeśli
akcje obejmowane są za wkłady
niepieniężne lub wkłady pieniężne
i niepieniężne
Odpowiedzialność
•
spółka odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem bez ograniczeń
•
wspólnicy/akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki
Opodatkowanie
Zarówno spółka, jak i wspólnicy, akcjonariusze są podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), a przedmiotem opodatkowania jest zysk spółki
kapitałowej oraz dywidenda wypłacona jej wspólnikom lub akcjonariuszom.
Źródło: Formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, oprac. FKA
Furtek, Komosa, Aleksandrowicz na zlecenie Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych.
1.2. SPÓŁKI OSOBOWE
Spółki osobowe (spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowa-akcyjna) nie mają osobowości prawnej,
ale posiadają zdolność prawą, co oznacza, iż mogą we własnym imieniu nabywać prawa (w tym własność nieruchomości, inne prawa rzeczowe), zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane. Trzonem
istnienia i działalności spółek osobowych są wspólnicy, a co do zasady ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może zostać
przeniesiony na inną osobę jedynie za zgodą pozostałych wspólników.
Wszelkie sprawy spółki osobowej są prowadzone bezpośrednio przez
jej wspólników, którzy ponoszą obok spółki odpowiedzialność całym
swym majątkiem za zobowiązania spółki (odpowiedzialność ta powstaje, z chwilą gdy spółka staje się niewypłacalna). Zgodnie z Ustawą
z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości do prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdań finansowych są zobowiązane
spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym w organizacji), za wyjątkiem spółek jawnych osób fizycznych, spółek partnerskich, jeżeli ich
przychody netto ze sprzedaży za poprzedni rok obrotowy wyniosły do
równowartości 1 200 000 euro. W spółkach osobowych podatnikami
podatku dochodowego są wspólnicy, a nie sama spółka, przedmiotem
opodatkowania zaś jest udział w zysku wspólnika spółki osobowej.
osób prawnych
jednostek organizacyjnych nieposiadających
osobowości prawnej,
którym ustawa przyznaje zdolność prawną
•
•
Minimum dwie osoby
fizyczne uprawnione do
wykonywania wolnego
zawodu, określonego
w art. 88 ksh
Minimum dwóch założycieli
spośród:
osób fizycznych
Art. 86–101 Kodeksu
spółek handlowych
•
Spółka komandytowa
osób prawnych
jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej,
którym ustawa przyznaje zdolność
prawną
•
•
wspólnicy odpowiadający całym
swoi majątkiem (tzw. komplementariusze)
wspólnicy odpowiadający do
określonej w umowie spółki kwoty
(sumy komandytowej) tzw. komandytariusze
•
•
Dwa rodzaje wspólników:
osób fizycznych
•
Minimum dwóch założycieli spośród:
Założyciele/wspólnicy
Art. 102–124 Kodeksu spółek
handlowych
Spółka partnerska
handlowych
Spółka jawna
Tabela 2. Spółki osobowe – podstawowe informacje
komplementariusz –
jedna lub większa liczba
podmiotów spośród: osób
fizycznych, osób prawnych,
jednostek organizacyjnych
nieposiadających osobowości prawnej
akcjonariusz – jedna lub
większa liczba podmiotów
spośród: osób fizycznych,
osób prawnych, jednostek
organizacyjnych nieposiadających osobowości
prawnej
•
•
handlowych
Spółka komandytowo-akcyjna
do wniosku należy załączyć formularze zgłoszeniowe do urzędu skarbowego, urzędu statystycznego i ZUS-u oraz poświadczone notarialnie wzory podpisów osób upoważnionych do
reprezentowania spółki
zarejestrowanie w rejestrze przedsiębiorców KRS
spółka powstaje z chwilą wpisu do KRS-u
kapitał minimalny nie jest wymagany
•
•
•
•
Kapitał zakładowy
zgłoszenie spółki do właściwego sądu rejestrowego
zawarcie umowy spółki komandytowej przez wspólników w formie
aktu notarialnego
•
zawarcie umo•
wy spółki przez
partnerów w formie
pisemnej
zawarcie umowy spółki
przez wspólników
w formie pisemnej
•
Spółka partnerska
•
Spółka jawna
minimalny kapitał zakładowy wynosi 50 000,00 zł
wartość nominalna akcji to
minimum 1 grosz
kapitał zakładowy dzieli się
na akcje o równej wartości
nominalnej
•
•
•
spółka powstaje z chwilą
wpisu do KRS-u
powołanie rady nadzorczej
(obowiązkowe gdy liczba
wspólników przekracza 25)
•
•
wniesienie wkładów przez
akcjonariuszy
•
zarejestrowanie w rejestrze
objęcie wszystkich akcji
przez akcjonariuszy
•
•
przyjęcie statutu spółki
w formie aktu notarialnego
•
Spółka partnerska
Odpowiedzialność spółki
osoby prawne – podatek dochodowy od osób
prawnych (CIT)
•
osoby fizyczne – podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)
osoby prawne – podatek dochodowy odo osób prawnych (CIT)
•
•
Podatkiem dochodowym opodatkowani są poszczególni wspólnicy:
Źródło: opracowanie na podstawie Kodeksu spółek handlowych oraz publikacji Formy prowadzenia działalności gospodarczej
w Polsce, oprac. FKA Furtek, Komosa, Aleksandrowicz na zlecenie Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych.
osoby fizyczne – podatek dochodowy od osób
fizycznych (PIT)
•
Wspólnicy są opodatkowani podatkiem
dochodowym od osób
fizycznych (PIT)
Opodatkowanie
spółka odpowiada za swoje zobowiązania całym swoim majątkiem, bez żadnych ograniczeń
Podatkiem dochodowym
opodatkowani są poszczególni wspólnicy:
•
Spółka jawna
1.3. INDYWIDUALNA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
ORAZ SPÓŁKI CYWILNE
Najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce
jest prowadzenie jej jako osoba fizyczna lub w ramach spółki cywilnej.
Jednocześnie formy te wiążą się z nieograniczoną, osobistą odpowiedzialnością osób je prowadzących za zobowiązania firmy3.
Tabela 3. Indywidualna działalność gospodarcza – podstawowe informacje
Podmiotowość prawna
•
osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą posiada zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych oraz zdolność sądową i procesową
•
złożenie wniosku do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej
•
przedsiębiorca może podjąć działalność już w dniu złożenia wniosku o wpis
Odpowiedzialność
•
pełna odpowiedzialność majątkiem osobistym
Opodatkowanie
•
dochód osoby prowadzącej indywidualną działalność gospodarczą jest opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT)
Spółka cywilna
Specyficzną formą prowadzenia działalności gospodarczej jest spółka cywilna. Jest ona przeznaczona do prowadzenia działalności przez
minimum dwa podmioty. W celu rozpoczęcia działalności w formie
spółki cywilnej każdy ze wspólników osobno powinien zarejestrować
się w CEIDG, a następnie w formie pisemnej zawrzeć umowę spółki
cywilnej.
3
Opracowanie na podstawie Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej:
www.prod.ceidg.gov.pl.
Tabela 4. Spółka cywilna – podstawowe informacje
Art. 860–875 Kodeksu cywilnego
Osobowość prawna
•
spółka cywilna nie jest odrębnym podmiotem prawa, podmiotami takimi są
wyłącznie jej wspólnicy
•
zawarcie umowy spółki w formie pisemnej
•
zgłoszenie umowy spółki do właściwego urzędu skarbowego oraz urzędu
statystycznego
•
dokonanie zgłoszenia aktualizacyjnego w CEIDG
Odpowiedzialność
•
solidarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki majątkiem
wspólnym wspólników oraz majątkiem osobistym poszczególnych wspólników
Opodatkowanie
•
podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy spółki, a nie sama spółka
Źródło: opracowanie na podstawie Kodeksu cywilnego oraz publikacji Formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, oprac. FKA Furtek, Komosa, Aleksandrowicz na zlecenie Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych.
1.4. ODDZIAŁ I PRZEDSTAWICIELSTWO
PRZEDSIĘBIORCY ZAGRANICZNEGO
W celu wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Polski
przedsiębiorcy zagraniczni mogą tworzyć oddziały lub przedstawicielstwa z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Oddziały mogą być tworzone przede wszystkim przez przedsiębiorców
z państw członkowskich UE oraz państw należących do Europejskiego
Obszaru Gospodarczego. Utworzenie oddziału przez przedsiębiorców
z innych państw jest ograniczone i możliwe na zasadzie wzajemności
(tzn. jeśli prawo tych państw dopuszcza polskich przedsiębiorców do
utworzenia na ich terytorium oddziału)4.
4
Opracowanie na podstawie Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Sprawiedliwości:
www.bip.ms.gov.pl.
Tabela 5. Oddział i przedstawicielstwo – podstawowe informacje
Oddział
Przedstawicielstwo
Preferowana forma działalności
•
prowadzenie działalności gospodarczej zarówno w małej, jak
i dużej skali, ale jedynie w zakresie
przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego
•
prowadzenie działalności jedynie
w zakresie reklamy i promocji
samego przedsiębiorstwa zagranicznego
Firma
•
nazwa oddziału: oryginalna nazwa
przedsiębiorcy zagranicznego wraz
z przetłumaczoną na język polski
nazwą formy prawnej przedsiębiorcy oraz dodaniem wyrazów
„oddział w Polsce”
•
nazwa przedstawicielstwa: oryginalna nazwa przedsiębiorcy
zagranicznego wraz z przetłumaczoną na język polski nazwą formy
prawnej przedsiębiorcy oraz dodaniem wyrazów „przedstawicielstwo
w Polsce”
•
zarówno oddział, jak i przedstawicielstwo nie są podmiotami odrębnymi od
przedsiębiorcy zagranicznego i nie posiadają osobowości prawnej, zdolności
prawnej, zdolności sądowej oraz procesowej
Osobowość prawna
•
wniosek przedsiębiorcy zagranicznego do rejestru przedsiębiorców
KRS
•
oddział może rozpocząć działalność po uzyskaniu wpisu do
rejestru przedsiębiorców
•
wniosek przedsiębiorcy zagranicznego do rejestru przedstawicielstw
prowadzonego przez ministra
gospodarki
•
przedstawicielstwo może rozpocząć
działalność po uzyskaniu wpisu do
rejestru przedstawicielstw
Reprezentacja
•
przedsiębiorca zagraniczny ustanawia osobę upoważnioną do jego reprezentowania
Opodatkowanie
•
przepływy pieniężne między zagranicznym przedsiębiorcą a jego oddziałem/
przedstawicielstwem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym
na terytorium RP
•
przedsiębiorca zagraniczny prowadzący oddział/przedstawicielstwo podlega
opodatkowaniu podatkiem dochodowym w zakresie dochodu uzyskanego
w Polsce, chyba że umowy międzynarodowe o unikaniu podwójnego opodatkowania stanowią inaczej
Oddział
Przedstawicielstwo
Obowiązki sprawozdawcze
•
przedsiębiorca zagraniczny jest zobligowany prowadzić oddzielną rachunkowość w języku polskim, zgodnie z ustawą o rachunkowości
2. CZYNNOŚCI FORMALNOPRAWNE ZWIĄZANE
Z ROZPOCZĘCIEM DZIAŁALNOŚCI
Rozpoczęcie działalności gospodarczej w Polsce związane jest z dokonaniem następujących obowiązków rejestracyjnych:
Tabela 6. Zestawienie obowiązków rejestracyjnych
Rodzaj czynności
Osoba
fizyczna
Spółka
cywilna
Spółka jawna,
partnerska,
komandytowa,
komandytowoakcyjna, z o.o.,
akcyjna
Zawarcie umowy
w formie pisemnej
NIE
TAK
TAK
Wpis do CEIDG
TAK
WSZYSCY
WSPÓLNICY
NIE
Wpis do KRS-u
NIE
NIE
TAK
Nadanie numeru REGON
TAK
TAK
TAK
Zgłoszenie formy
opodatkowania
TAK
TAK
TAK
Rejestracja dla celów
podatku od towarów i usług
TAK
TAK
TAK
Założenie rachunku
bankowego
TAK
TAK
TAK
Zgłoszenie do ubezpieczenia
społecznego
TAK
TAK
TAK
Źródło: opracowanie własne na podstawie T. Martyniuk, Małe przedsiębiorstwa. Rejestracja, podatki, ewidencja, sprawozdawczość, Wyd. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2009.
2.1. REJESTRACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
W Polsce przedsiębiorca, chcąc podjąć działalność gospodarczą, zobowiązany jest do dokonania wpisu w jednym z dwóch rejestrów – Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG)
lub Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną rejestruje swoją działalność gospodarczą w CEIDG przy użyciu elektronicznego formularza znajdującego się na stronie internetowej Centralnej Ewidencji i Informacji
o Działalności Gospodarczej, a także dostępnego w Biuletynie Informacji Publicznej ministra właściwego do spraw gospodarki. Dodatkowo, zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej (CEIDG-1)
można złożyć w urzędzie miasta lub gminy według miejsca zamieszkania lub wysłać za pośrednictwem poczty. Wyżej wspomniany wniosek
jest wolny od opłat. Warto zaznaczyć, że wniosek CEIDG-1 jest równocześnie zgłoszeniem do urzędu statystycznego, urzędu skarbowego,
a także ubezpieczenia społecznego. Przedsiębiorca w ciągu 7 dni zobowiązany jest do zgłoszenia organowi ewidencyjnemu wszelkich zaistniałych zmian stanu faktycznego, jak również prawnego, odnoszących
się zarówno do jego osoby, jak i prowadzonej działalności w stosunku
do danych znajdujących się w zgłoszeniu.
Spółki kapitałowe oraz osobowe dokonują wpisu do KRS-u na wniosek przedsiębiorcy. Zgłoszenie składa się na specjalnym urzędowym
formularzu Krajowego Rejestru Sądowego (KRS-1) lub za pośrednictwem Internetu. Do wniosku dołącza się:
•
•
•
wzory podpisów osób upoważnionych do reprezentowania
podmiotu uwierzytelnione aktem notarialnym lub złożone
przed sędzią,
umowę spółki,
zgłoszenie identyfikacyjne NIP-2.
W przypadku pierwszego wpisu do KRS-u przedsiębiorca załącza również uprawnienie do użytkowania lokalu bądź nieruchomości, w której
Czynności formalnoprawne związane z rozpoczęciem działalności | 25
mieści się siedziba spółki. Opłata za wpis do rejestru przedsiębiorców
wynosi 600 zł (500 zł opłaty sądowej, 100 zł opłaty za ogłoszenie wpisu
do KRS-u w Monitorze Sądowym i Gospodarczym), a podmioty mają
obowiązek w ciągu 14 dni zgłosić wszelkie zmiany w danych znajdujących się we wniosku rejestracyjnym.
2.2. UZYSKANIE KONCESJI LUB ZEZWOLENIA,
DZIAŁALNOŚĆ REGULOWANA
Rozpoczęcie działalności gospodarczej w blisko 80 dziedzinach wymaga uzyskania różnego rodzaju koncesji/zezwoleń.
•
Koncesje udzielane są na podstawie decyzji administracyjnej
m.in. na:
ӽӽ sprzedaż broni i materiałów wybuchowych,
ӽӽ ochronę osób i mienia,
ӽӽ poszukiwanie złóż kopalin,
ӽӽ dystrybucję energii i paliw,
ӽӽ budowę autostrad płatnych,
ӽӽ przewóz lotniczy.
•
Zezwolenia udzielane są na podstawie decyzji administracyjnej
m.in. na:
ӽӽ sprzedaż alkoholu
ӽӽ wyrób wina,
ӽӽ produkcję wyrobów tytoniowych,
ӽӽ pośrednictwo nieruchomości,
ӽӽ prowadzenie aptek.
Czasami wymagane jest posiadanie kwalifikacji odpowiednich do prowadzenia bezpośrednich czynności w ramach danej działalności, np.
czynności w aptece.
Wnioski o ich uzyskanie należy składać w odpowiednich organach administracji rządowej bądź jednostkach samorządu.
Działalność regulowana.
Jeśli przepis ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną, przedsiębiorca może wykonywać ją, jeśli spełnia
szczególne warunki określone w ustawie i uzyska wpis w rejestrze działalności regulowanej. Organ prowadzący na podstawie przepisów regulujących daną działalność rejestr działalności regulowanej dokonuje
wpisu na wniosek przedsiębiorcy po złożeniu przez niego oświadczenia o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania tej działalności. Oświadczenie składa się pisemnie do organu prowadzącego
rejestr działalności regulowanej.
2.3. NADANIE NUMERU IDENTYFIKACJI
STATYSTYCZNEJ REGON
Każdy przedsiębiorca zobowiązany jest do posiadania unikatowego
numeru REGON.
Jednoosobowa działalność gospodarcza uzyskuje numer REGON za
pośrednictwem Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej przydzielany przez Krajowy Rejestr Urzędowy Podmiotów
Gospodarki Narodowej. W przypadku innych form prawnych również
jest możliwe uzyskanie numeru REGON za pośrednictwem KRS-u w ramach tzw. jednego okienka. Numer REGON można uzyskać też
osobiście w oddziale urzędu statystycznego w mieście lub gminie.
Wypełniając dane we wniosku CEIDG-1, przedsiębiorca wnosi równocześnie o nadanie numeru REGON. CEIDG przesyła informację do
GUS-u o założeniu nowej firmy i od tego momentu w ciągu 7 dni urząd
statystyczny nadaje numer REGON. W przypadku KRS-u wypełnia się
dodatkowo formularz RG-1.
Nadanie numeru REGON można sprawdzić za pośrednictwem strony
internetowej www.ceidg.gov.pl lub www.stat.gov.pl, gdzie na bieżąco
dodawane są informacje o prowadzonej działalności gospodarczej.
Zaświadczenie o nadaniu numeru REGON wydawane jest przedsiębiorcy w oddziale urzędu statystycznego w miejscowości lub gminie.
Zwykle wydawane jest na bieżąco po złożeniu przez przedsiębiorcę
formularza RG-1. Jedynie w przypadku dużej liczby wniosków czas
oczekiwania może być dłuższy. Zaświadczenie można odebrać osobiście lub za pośrednictwem pełnomocnika, po wcześniejszym spisaniu pełnomocnictwa. Druk RG-1 służy także do zgłaszania wszelkich
zmian nieobjętych w CEIDG.
Nadanie numeru REGON oraz wydanie zaświadczenia przez urząd
statystyczny jest bezpłatne.
2.4. OTWARCIE KONTA BANKOWEGO
Polski system prawny nie nakłada na nowego przedsiębiorcę bezwzględnego obowiązku posiadania konta bankowego. Założenie rachunku bankowego jest konieczne w przypadku przedsiębiorcy, który
ma obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów, ponieważ w takich przypadkach jedyną
formą zapłaty jest przelew bankowy. Na rachunek ten jest również
przelewany zwrot bezpośredni podatku VAT.
Założenie konta bankowego wymaga przedstawienia bankowi następujących dokumentów:
•
•
•
•
wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub koncesji,
zaświadczenia o nadaniu numeru REGON,
dowodu osobistego,
wzoru pieczątki firmowej.
Rachunek firmowy może być używany wyłącznie do celów prowadzonej działalności gospodarczej. O założeniu konta należy poinformować urząd skarbowy oraz ZUS.
2.5. NADANIE NUMERU IDENTYFIKACJI
PODATKOWEJ NIP
Identyfikatorem podatkowym dla podatników prowadzących działalność gospodarczą jest NIP.
Zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się jednokrotnie, bez względu
na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania, liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej
oraz liczbę prowadzonych przedsiębiorstw (za wyjątkiem spółek).
Zgłoszeń dokonuje się na urzędowych formularzach:
•
•
•
osoby fizyczne rozpoczynające działalność gospodarczą oraz
podlegające wpisowi do CEIDG – formularz CEIDG-1,
osoby fizyczne rozpoczynające działalność gospodarczą niepodlegające wpisowi do CEIDG – formularz NIP-7 wraz z wymaganymi załącznikami,
przedsiębiorcy podlegający wpisowi do KRS-u – formularz
NIP-2 wraz z wymaganymi załącznikami.
Formularz NIP-7 można złożyć w wersji papierowej – składając bezpośrednio we właściwym urzędzie skarbowym lub przesyłając na jego
adres. Można również dostarczyć go drogą elektroniczną za pośrednictwem systemu e-deklaracje. NIP-7 przesłany przez Internet musi
być jednak opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
Sposób złożenia formularza NIP-2 zależy od wyboru formy rejestracji.
Przedsiębiorcy rejestrujący się w ramach tzw. jednego okienka zgłoszenie identyfikacyjne składają w sądzie rejestrowym wraz z wnioskiem o wpis. Tryb ten nie ma zastosowania w dwóch przypadkach:
1) rejestracji w KRS-ie przez Internet,
2) zakładania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością według
uproszczonego trybu zawiązywania i rejestracji spółki, tzw.
trybu S24.
Wnioskodawca, który rejestruje się przez Internet, wysyła samodzielnie, drogą elektroniczną, wymagane wnioski i zgłoszenia. Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością zakładana w trybie S24 powstaje
na podstawie wniosku rejestrowego, umowy oraz innych niezbędnych
dokumentów tworzonych bezpośrednio w systemie teleinformatycznym i przesyłanych sądowi. Pozostałe wnioski i zgłoszenia wnioskodawca składa bezpośrednio odpowiednim organom. Zgłoszenia identyfikacyjnego NIP-2 nie można przesłać drogą elektroniczną. Należy
je złożyć w urzędzie skarbowym lub przesłać na jego adres w formie
papierowej.
Warto też dodać, że spółki kapitałowe w organizacji, czyli przed uzyskaniem wpisu do KRS-u, mogą ubiegać się o uzyskanie NIP-u bez pośrednictwa sądu rejestrowego. Spółka, działając pod firmą z dodatkiem
„w organizacji”, może złożyć wniosek o nadanie numeru REGON na formularzu RG-1. Następnie może złożyć w urzędzie skarbowym zgłoszenie identyfikacyjne NIP. W obu przypadkach identyfikatory te otrzyma
niemalże od ręki. Następnie, składając wniosek o wpis spółki do KRS-u,
zarząd może już domagać się ujawnienia tych numerów w rejestrze,
dołączając do wniosku potwierdzenie nadania NIP-u i zaświadczenie
o otrzymaniu REGON-u. Do zgłoszenia spółki do KRS-u składanego
drogą tradycyjną (osobiście lub za pośrednictwem poczty) w ramach
procedury „jednego okienka” trzeba dołączyć formularze NIP-2 (jako
zgłoszenie aktualizacyjne) i RG-1 (jako wniosek o zmianę cech danych
objętych wpisem).
Formą poświadczenia przyznania NIP-u jest potwierdzenie. W przypadku osób fizycznych rozpoczynających działalność gospodarczą
urząd skarbowy wydaje potwierdzenie nadania NIP-u nie później niż
następnego dnia roboczego po dniu, w którym wpłynęło do niego
poprawne zgłoszenie identyfikacyjne. W odniesieniu do pozostałych
przedsiębiorców potwierdzenie nadania NIP-u jest wydawane niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni od dnia wpływu do urzędu
skarbowego poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego.
2.6. REJESTRACJA SPÓŁKI W ZAKŁADZIE
UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
Zgłoszenie do ZUS-u następuje w oparciu o wniosek CEIDG-1. Zgłoszenia pracowników i osób współpracujących do ubezpieczenia należy
dokonać w terminie 7 dni od ich przyjęcia do pracy.
ZUS wypełnia formularz ZFA (zgłoszenie płatnika składek – osoby fizycznej). W przypadku gdy prowadzenie firmy jest jedynym zajęciem
przedsiębiorcy, dodatkowo musi wypełnić on formularz ZUA (zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego). W przypadku gdy
właściciel firmy jest też zatrudniony na pełny etat za minimalne wynagrodzenie to zamiast ZUA wypełnia druk ZZA (zgłoszenie tylko do
ubezpieczenia zdrowotnego). Pełny ZUS to comiesięczny wydatek ok.
1000 zł. Nowi przedsiębiorcy w okresie pierwszych 2 lat prowadzenia
działalności płacą jednak stawkę preferencyjną w wysokości ok. 500 zł
miesięcznie (tzw. mały ZUS).
Tabela 7. Symbole dokumentów zgłoszeniowych
Przedsiębiorcy
indywidualni
Wspólnicy spółki
Spółka
Zgłoszenie
płatnika
ZFA za każdą osobę
ZFA za każdą
osobę
ZPA
Zgłoszenie
ubezpieczonego
ZUA – do ubezpieczeń społecznych
i zdrowotnego
albo ZZA – tylko
do ubezpieczenia
zdrowotnego
ZUA – do ubezpieczeń społecznych
i zdrowotnego
albo ZZA – tylko
do ubezpieczenia
zdrowotnego
–
Zgłoszenie
pracowników
ZUA albo ZZA do
płatnika – osoby
fizycznej zgłoszonej
na druku ZFA
ZUA albo ZZA do
płatnika – spółki
zgłoszonej na
druku ZPA
ZUA albo ZZA do
płatnika – spółki
zgłoszonej na
druku ZPA
Źródło: opracowanie własne na podstawie dostępnych źródeł internetowych.
Składać można tylko oryginalne formularze pobrane w placówce ZUS-u lub formularze wydrukowane z programu Płatnik (program bezpłatny,
dostępny w placówkach ZUS-u i na stronie www.zus.pl). Można je złożyć osobiście, listem poleconym lub elektronicznie (z wykorzystaniem
podpisu elektronicznego).
2.7. POZOSTAŁE CZYNNOŚCI FORMALNOPRAWNE
W zależności od przedmiotu działalności przedsiębiorca musi zgłosić
działalność następującym podmiotom:
•
•
•
•
•
•
•
•
Państwowej Inspekcji Sanitarno-Epidemiologicznej,
Państwowej Inspekcji Pracy,
Państwowej Inspekcji Handlowej,
inspektoratowi ochrony środowiska,
inspektorowi nadzoru budowlanego,
komendzie straży pożarnej,
zakładom: gazowniczemu, energetycznemu, wodociągowo-kanalizacyjnemu, telekomunikacyjnemu,
towarzystwu ubezpieczeniowemu.
3. FORMY OPODATKOWANIA I ZWIĄZANE
Z NIMI ROZWIĄZANIA
3.1. PODSTAWOWE FORMY OPODATKOWANIA
Każdy przedsiębiorca posiadający siedzibę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej ma obowiązek płacenia podatku dochodowego od prowadzonej działalności. Nawet największe firmy posiadające osobowość
prawną, spółki akcyjne oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
płacą podatek dochodowy od osób prawnych CIT. W Polsce występuje
podatek liniowy, co oznacza, że jest tylko jedna, obowiązująca wszystkich stawka podatku, która wynosi 19% od uzyskanego w danym roku
obrachunkowym dochodu. Podatek w takim wymiarze płacą wszystkie firmy podlegające tej formie opodatkowania bez względu na jej
wielkość, wysokość osiągniętego dochodu czy też rodzaj prowadzonej
działalności.
Pozostali przedsiębiorcy prowadzący mniejsze firmy, głównie przedsiębiorcy indywidualni oraz spółki osobowe, podlegają obowiązkowi
płacenia podatku dochodowego od osób fizycznych PIT. Przedsiębiorca ma do wyboru jedną z trzech form opodatkowania. Wybór ten jest
bardzo ważny, gdyż wpływa nie tylko na wysokość przyszłego podatku, ale również rodzaj i zakres prowadzonych ewidencji księgowych.
Rysunek 2. Rodzaje form opodatkowania działalności gospodarczej
Przedsiębiorca wyboru formy opodatkowania musi dokonać:
•
•
•
do 20. stycznia roku podatkowego,
do dnia złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) składanego na
podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej,
w którym można wybrać formę opodatkowania – jeżeli rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej lub
przed rozpoczęciem działalności w przypadku Karty podatkowej albo do dnia uzyskania pierwszego przychodu w pozostałych przypadkach – jeżeli wyboru formy opodatkowania nie
dokonano we wniosku o wpis do CEIDG.
Wybór formy opodatkowania powinien być przemyślany, gdyż w ciągu
roku podatkowego jej zmiana jest niemożliwa. Przedsiębiorca może
ją zmienić dopiero od kolejnego roku podatkowego, o czym ma obowiązek poinformować urząd skarbowy. Nie ma natomiast konieczności ponownego informowania urzędu skarbowego o wybranej formie
opodatkowania, jeśli pozostaje ona bez zmian.
Formy opodatkowania i związane z nimi rozwiązania | 35
Jeżeli przedsiębiorca nie złoży oświadczenia dotyczącego wybranej formy opodatkowania, zostanie opodatkowany na zasadach ogólnych –
według skali podatkowej.
Dochody osób fizycznych osiągnięte z tytułu prowadzenia działalności
gospodarczej opodatkowane są na podstawie:
•
•
Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych (tekst jednolity: DzU z 2012 r. poz. 361),
Ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez
osoby fizyczne (DzU z 1998 r. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).
Ewidencje na potrzeby podatkowe mogą być prowadzone samodzielnie przez przedsiębiorcę lub zlecone do prowadzenia przez biuro rachunkowe.
Zasady ogólne – skala podatkowa
Zasady ogólne to jedyna forma opodatkowania dostępna zarówno
dla przedsiębiorców indywidualnych, jak i wspólników spółek osobowych. Podatek w tej formie płaci się – podobnie jak podatek liniowy –
od dochodu, ale w tym przypadku oblicza się go według skali podatkowej. Taka forma rozliczeń pozwala na płacenie podatku w wysokości
18% po obniżeniu jej o kwotę wolną od podatku 556,02 zł oraz według
stawki 32% od nadwyżki ponad 85 528 zł podstawy opodatkowania.
Kwotę podatku można dodatkowo obniżyć o przewidziane w ustawie
o podatkach dochodowych ulgi i odliczenia. Ponadto istnieje możliwość odliczania od podstawy opodatkowania zapłaconych składek
ubezpieczeniowych, a od kwoty podatku zapłaconej kwoty składki na
ubezpieczenie zdrowotne.
Tabela 8. Skala podatkowa w 2014 r.
Podstawa obliczenia podatku
w złotych
Podatek wynosi
do 85 528,00 zł
18% minus kwota zmniejszająca
podatek 556,02 zł
ponad 85 528,00 zł
14 839,02 zł plus 32% nadwyżki
ponad 85 528 zł
roczna kwota zmniejszająca podatek
556,02 zł
roczny dochód niepowodujący
obowiązku zapłaty podatku
3091,00 zł
Gdy przedsiębiorca zdecyduje się na rozliczanie podatku na zasadach
ogólnych, będzie miał obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych
lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów, odprowadzania – co
miesiąc lub co kwartał – zaliczek na podatek dochodowy (ustalonych
od dochodu obliczonego od początku roku, pomniejszonych o zaliczki
zapłacone we wcześniejszych miesiącach danego roku) oraz corocznego składania PIT-36 (zeznanie za dany rok podatkowy należy złożyć
w terminie do końca kwietnia roku następnego).
Zasady ogólne – jednolita 19-procentowa
stawka podatku
W przypadku wyboru tej formy opodatkowania stawka podatku wynosi 19% i nie zmienia się wraz ze wzrostem dochodów firmy. Podatek płaci się od dochodu, a więc po uwzględnieniu kosztów uzyskania
przychodu. Zaznaczyć należy, iż wybór tej formy opodatkowania wiąże się z rezygnacją z ulg i odliczeń, które przysługują przedsiębiorcom
opodatkowanym na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Podatek ten wyklucza również rozliczanie się z małżonkiem. Z tej formy
opodatkowania mogą korzystać podatnicy prowadzący dowolną działalność gospodarczą, jednak najbardziej trafna okazuje się u podatników, którzy osiągają wysokie dochody roczne.
Podatnicy opłacający podatek liniowy zobowiązani są prowadzić odpowiednie rozwiązania księgowe (podatkową książkę przychodów
i rozchodów lub księgi rachunkowe), ewidencję środków trwałych
oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję wyposażenia,
karty przychodów pracowników.
Podatnicy ci składają roczne zeznanie podatkowe na formularzu PIT-36L w terminie do końca kwietnia następnego roku podatkowego.
W zeznaniu podatnicy mogą pomniejszyć uzyskany dochód o straty
z lat ubiegłych oraz składki z tytułu ubezpieczenia społecznego zapłacone za siebie oraz za osoby współpracujące.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałt ewidencjonowany jest jedną z uproszczonych form opodatkowania działalności gospodarczej. W obecnym kształcie obowiązuje na
mocy ustawy z 20 listopada 1998 r. Pozwala on na ustalenie stawki
podatku z góry. To od przedsiębiorcy zależy, czy ryczałt ewidencjonowany będzie jego formą rozliczenia, czy nie, jednak by móc z niej skorzystać, musi spełniać określone warunki. Prawo podatkowe stanowi,
że taka forma opodatkowania możliwa jest tylko dla:
•
•
•
osób fizycznych prowadzących własną działalność gospodarczą,
spółek cywilnych, tworzonych przez osoby fizyczne,
spółek jawnych i partnerskich, pod warunkiem, że jej wspólnikami są jedynie osoby wykonujące wolny zawód.
W przypadku zastosowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych opodatkowaniu podlega przychód, a wysokość podatku wyznacza się przy zastosowaniu określonych stawek (3%, 5,5%, 8,5%, 17%
lub 20%), zależnych od rodzaju prowadzonej działalności.
Uproszczenie polega więc na tym, że przychodu nie pomniejsza się
o koszty jego uzyskania, za to podatek obliczany jest według niższej
stawki. Jako ryczałtowiec przedsiębiorca ma ponadto węższy zakres
obowiązków ewidencyjnych i sprawozdawczych – nie prowadzi ksiąg
rachunkowych czy podatkowej księgi przychodów i rozchodów, a jedynie ewidencję przychodów. W razie prowadzenia działalności opodatkowanej według różnych stawek, przedsiębiorca powinien jednak
w ewidencji wykazywać przychody z każdego rodzaju działalności
oddzielnie. Dodatkowo ma obowiązek posiadania i przechowywania
dowodów zakupu towarów.
Ryczałt ewidencjonowany rozlicza się na formularzu PIT-28. Przy jego
wypełnianiu warto pamiętać, że prawo podatkowe daje w jego przypadku możliwość odliczenia od należności podatkowych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne czy ulgi rehabilitacyjnej.
Karta podatkowa
Najprostszą formą płacenia podatków, zalecaną szczególnie osobom
rozpoczynającym działalność, które nie mają jeszcze doświadczenia
w jej prowadzeniu, jest Karta podatkowa. Opodatkowanie Kartą podatkową polega na opłacaniu stałej miesięcznej kwoty podatku niezależnie
od wartości faktycznie uzyskiwanych przychodów. Taka forma ryczałtu
sprawdza się w firmach zatrudniających niewielu pracowników oraz
posiadających swoją siedzibę w niewielkich miejscowościach. Wysokość Karty podatkowej rośnie wraz ze wzrostem zatrudnienia oraz ze
wzrostem wielkości miejscowości, w której działalność jest prowadzona. Karta podatkowa posiada również ograniczenia związane z rodzajem prowadzonej działalności, które można wykonywać, będąc opodatkowanym kartą. Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną
w formie Karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia
ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Są oni jednak zobowiązani do wydawania na żądanie
klienta rachunków i faktur, stwierdzających sprzedaż wyrobu, towaru
lub wykonanie usługi, oraz przechowywania w kolejności numerów
kopii tych rachunków i faktur w okresie 5 lat podatkowych, licząc od
końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę. Są oni również zobowiązani prowadzić książkę ewidencji zatrudnienia wszystkich
osób zatrudnionych w podmiocie, według ustalonego wzoru.
Tabela 9. Formy opodatkowania w zależności od działalności
Forma
Osoba Spółka
opodatkofizyczna cywilna
wania
Spółka
jawna,
partnerska,
komandytowa
Spółka
komandytowo-akcyjna
Spółka
z ograniczoną
Spółka
akcyjna
Karta
podatkowa
TAK
TAK
NIE
NIE
NIE
NIE
Ryczałt
ewidencjonowany
TAK
TAK
NIE
NIE
NIE
NIE
Zasady
ogólne
TAK
TAK
TAK
TAK
NIE
NIE
Podatek
od osób
prawnych
NIE
NIE
NIE
NIE
TAK
TAK
3.2. KALENDARZ PODATNIKA
Koniec roku i początek nowego niesie za sobą wiele wynikających
z przepisów prawa podatkowego obowiązków. Kalendarz podatnika
stanowi swoistą „mapę” obowiązków podatnika. Zawiera terminy
przekazania informacji, deklaracji i zeznań wraz ze wskazówkami, jakiego druku użyć oraz czego one dotyczą.
Termin opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne
oraz Fundusz Pracy i/lub Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za
poprzedni miesiąc. Termin obowiązujący dla firm zatrudniających pracowników.
Deklaracja miesięczna, wysyłana pocztą lub składana osobiście w urzędzie skarbowym.
Wpłata zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na zasadach ogólnych (zaliczkę za grudzień w wysokości
należnej za listopad płaci się w terminie do 20 grudnia, bez składania deklaracji).
Wpłata zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą opodatkowanych w formie podatku liniowego 19% (wpłata
zaliczki za grudzień w wysokości zaliczki należnej za listopad).
ZUS-DRA (pracownicy)
VAT-UE
PIT-5 podatek dochodowy
PIT-5L
Do 20. dnia każdego
miesiąca
miesiąca
Termin opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz
Pracy za poprzedni miesiąc. Osoby fizyczne opłacające składki wyłącznie za siebie.
ZUS-DRA
miesiąca
Termin wpłaty ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (ryczałt za grudzień
płaci się w terminie złożenia zeznania rocznego PIT-28).
Zaliczka i informacja o wysokości uzyskanego dochodu ze sprzedaży akcji,
udziałów, obligacji lub innych papierów wartościowych.
Zaliczka miesięczna na podatek dochodowy od osób fizycznych z tytułu wynagrodzeń.
Informacja o wypłaconych przez organ rentowy zasiłkach z ubezpieczenia społecznego.
ryczałt
PIT-13
PIT-4
PIT-9
Termin opłacenia podatku dla osób opodatkowanych w formie Karty podatkowej.
Karta podatkowa
CZEGO DOTYCZY
RODZAJ DRUKU
DATA
Do 7. dnia każdego
miesiąca
Tabela 10. Kalendarz podatnika
Składka na PFRON.
Termin rozliczenia miesięcznego podatku VAT.
Termin rozliczenia podatku akcyzowego.
DEK-1
Vat-7
AKC-2
PIT-36
Do 30 kwietnia roku
następującego po
roku podatkowym
Termin złożenia zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty)
w roku podatkowym przez podatników prowadzących działalność gospodarczą
na zasadach ogólnych oraz według 19-procentowej stawki podatku i wpłacenia
różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu wynikającego z zeznania
a sumą należnych za dany rok zaliczek.
Termin złożenia zeznania o wysokości uzyskanego przychodu, wartości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
PIT-28
Deklaracja wysyłana elektronicznie.
Zaliczka miesięczna na podatek dochodowy od grupy kapitałowej.
VAT-UE miesięczny
Zaliczka miesięczna na podatek dochodowy od osób prawnych.
CIT-2
Deklaracja o wysokości dochodu uzyskanego przez podatników osiągających dochody z tytułu osobiście wykonywanej działalności, np.: artystycznej, literackiej
lub świadczenia usług na podstawie umów-zleceń lub o dzieło.
Zaliczka na podatek dochodowy z tytułu wynagrodzenia ze stosunku pracy
otrzymanego z zagranicy oraz emerytur i rent zagranicznych otrzymanych bez
pośrednictwa banku.
CZEGO DOTYCZY
CIT-2A
PIT-52
PIT-51
RODZAJ DRUKU
Do 31 stycznia roku
następującego po
roku podatkowym
miesiąca
miesiąca
DATA
3.3. PODATKI LOKALNE
Podatki lokalne stanowią dochody własne gmin. Ich wysokość ustalają
rady gmin, kierując się stawkami maksymalnymi zawartymi w ustawie oraz interesem gminy i jej mieszkańców. Każdego roku dokonuje
się przeliczenia górnych stawek podatków i opłat lokalnych według
wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych za okres pierwszego
półrocza roku poprzedniego. Inwestora planującego rozpocząć działalność gospodarczą powinny zainteresować stawki podatków lokalnych od gruntów oraz budynków związanych z prowadzeniem działalności oraz od środków transportu. Maksymalne, obowiązujące limity
stawki podatków lokalnych możemy znaleźć na stronie Ministerstwa
Finansów.
3.4. PODWÓJNE OPODATKOWANIE W OBROCIE
MIĘDZYNARODOWYM
Całość dochodów osób mieszkających na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej włącznie z tymi, które zostały osiągnięte za granicą, podlega
opodatkowaniu zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dochody te mogą podlegać również opodatkowaniu w kraju, w którym zostały uzyskane. W przypadku gdy dochód lub majątek
uzyskany z tego samego tytułu, przez tego samego podatnika, w tym
samym okresie czasu zostanie obłożony takimi samymi lub podobnymi podatkami przez dwa państwa mamy do czynienia z podwójnym
opodatkowaniem w obrocie międzynarodowym. Aby uniknąć konfliktu dwukrotnych roszczeń od tych samych dochodów i konfliktu
między fiskusami różnych krajów, podpisywane są przez kraje umowy
o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wejście Polski do Unii Europejskiej i otwarcie zagranicznych rynków pracy sprawiło, że umowy stały się powszechnym aktem prawnym, którego znajomość oraz
prawidłowe zastosowanie stało się niezbędne. Polska posiada zawarte
umowy w sprawie uniknięcia podwójnego opodatkowania z ponad 80
krajami. Podwójne opodatkowanie można rozumieć na dwa sposoby.
Rysunek 3. Podwójne opodatkowanie
Podwójne opodatkowanie w sensie prawnym
Podwójne opodatkowanie
oznacza nałożenie porównywalnych podatków
w dwu lub więcej państwach na tego samego
podatnika, z tego samego tytułu i za taki sam okres.
Podwójne opodatkowanie w sensie
ekonomicznym
polega na tym, że tożsamy jest przedmiot
opodatkowania, ale jego podmioty różnią się
między sobą. Sytuacja taka ma miejsce np. przy
nałożeniu podatku na dochód osiągnięty przez
spółkę kapitałową zarówno na poziomie spółki,
jak i na poziomie wspólników. Występowanie
podwójnego opodatkowania typu ekonomicznego
jest dopuszczalne w klasycznych systemach
podatkowych i z zasady nie podlega eliminacji.
Źródło: opracowanie własne na podstawie dostępnych źródeł internetowych. Umowy oo unikaniu
podwójnego opodatkowania
opodatkowania wskazują
Umowy
unikaniu podwójnego
wskazują rozwiązarozwiązania, w jaki sposób należy opodatkować dochody uzyskane za granicą.
nia,
w jakiznajdują
sposób się
należy
opodatkować
dochody uzyskane
za granicą.
Ponadto
w nich
sposoby pozwalające
na uniknięcie
podwójnego
opodatkowania,
takie
jak
metoda
wyłączenia
z progresją
Ponadto znajdują się w nich sposoby pozwalające na uniknięcie pooraz metoda proporcjonalnego odliczenia.
dwójnego opodatkowania, takie jak metoda wyłączenia z progresją
Metoda
wyłączenia
z progresjąodliczenia.
oraz
metoda
proporcjonalnego
Metoda
progresją polega na tym, że:
Metodawyłączenia
wyłączenia zz progresją
Metoda
z progresją
polega
na tym, że:
• wyłączenia
podatnik sumuje
dochody
podlegające
opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz dochody zwolnione od tego podatku
– w ten sposób powstaje dochód całkowity,
• podatnik oblicza od dochodu całkowitego podatek według
skali podatkowej określonej w odpowiedniej ustawie,
•
następnie podatnik oblicza stopę procentową według wzoru:
Metoda proporcjonalnego odliczenia
Metoda proporcjonalnego odliczenia polega na tym, że dochody osiągane za granicą są opodatkowane w Polsce, ale od należnego podatku
należy odliczyć podatek zapłacony w miejscu powstania dochodu. Odliczenie to możliwe jest tylko do wysokości podatku przypadającego
proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie. W tym celu:
•
•
podatek w państwie miejsca zamieszkania podatnika oblicza
się według polskiej skali podatkowej od całości dochodów podatnika ze źródeł położonych w Polsce i za granicą,
od podatku obliczonego od całości dochodów odlicza się podatek zapłacony za granicą, z tym że odliczenie nie może przekraczać tej części podatku obliczonego przed uwzględnieniem
odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym.
Przy tej metodzie można skorzystać z poniższego wzoru:
3.5. OPODATKOWANIE ZMIANY FORMY
PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH
Zmiana formy podmiotów gospodarczych polega na zmianie formy
prawnej spółki, jest to tzw. przekształcenie. Przekształcenie służy dostosowaniu formy prawnej spółki do prowadzonej aktualnie działalności oraz do zmieniających się warunków ekonomicznych. Przekształcać można wszystkie spółki prawa handlowego, tj. zarówno spółki
osobowe (spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i komandytowo-akcyjną), jak i kapitałowe (spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjną). Przekształcić można także spółkę cywilną, a przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym
imieniu działalność gospodarczą może przekształcić prowadzoną
przez siebie działalność w jednoosobową spółkę kapitałową, tj. spółkę
z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę akcyjną. Nie może natomiast zostać przekształcona spółka w likwidacji, która rozpoczęła
podział majątku, ani spółka w upadłości.
W wyniku przekształcenia spółki nie następuje zmiana tożsamości
podmiotu, jedynie zmiana formy prawnej (zasada kontynuacji). Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki
przekształcanej. Przekształcenia spółek są uregulowane w Kodeksie
spółek handlowych i wiążą się ze zmianą umowy spółki.
Zgodnie z Ustawą z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jednolity: DzU z 2010 r. nr 101, poz. 649)
opodatkowaniu podlega m.in. zmiana umowy spółki. Przekształcenie
spółek uważa się za zmianę umowy spółki, jeżeli jego wynikiem jest
zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego (art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy). Majątek spółki oprócz wkładów
zawiera także aktywa wypracowane przez spółkę w trakcie jej trwania.
Jeżeli w wyniku przekształcenia nie następuje zmiana kapitału zakładowego lub wkładów wniesionych do spółki osobowej nie może być
mowy o zmianie umowy spółki w pojęciu ustawy oraz o obowiązku
zapłaty podatku. Stawka pobieranego podatku od czynności cywilnoprawnych określona jest w art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od
czynności cywilnoprawnych i wynosi 0,5% podstawy opodatkowania.
4. PRAWO PRACY
Najważniejszym aktem prawnym regulującym relacje pomiędzy pracodawcami a pracownikami jest ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks
pracy (tekst jednolity: DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94). Kodeks opisuje warunki, na jakich może być świadczona praca na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których
podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla
pracownika niż przewidziane przepisami prawa pracy. Co do zasady
pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. Możliwe jest także zatrudnienie osoby młodszej, ale na ściśle określonych w Kodeksie
pracy i wydanych na jego podstawie aktach wykonawczych zasadach5.
4.1. RODZAJE UMÓW O PRACĘ
Wyróżniamy następujące rodzaje umów o pracę:
•
•
•
•
•
umowa o pracę na okres próbny,
umowa o pracę na czas określony,
umowa o pracę na czas nieokreślony,
umowa o pracę na czas wykonywania określonej pracy,
umowa o pracę na czas określony zawarta w celu zastępstwa
pracownika.
Umowa o pracę na okres próbny
Jej celem jest sprawdzenie przydatności pracownika do wykonywania
danego rodzaju pracy. Bardzo często poprzedza ona zawarcie umowy
na czas nieokreślony lub jednej z umów terminowych. Okres próbny
nie może trwać dłużej niż 3 miesiące, a pracodawca nie może zatrud5
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94; ostatnia
zmiana w DzU z 2013 r. poz. 1028); Prawo pracy. Informator Państwowej Inspekcji Pracy,
K. Pietruszyńska, Warszawa 2013.
niać danego pracownika na podstawie kolejnych umów o pracę na
okres próbny.
Umowa o pracę na czas określony
Jest to jedna z terminowych umów o pracę, a jej rozwiązanie następuje samoistnie z upływem końcowego terminu wskazanego w umowie.
Z reguły termin ten określony jest poprzez wskazanie konkretnej daty.
Umowa o pracę na czas nieokreślony
Ten rodzaj umowy zakłada stałość stosunku pracy i równocześnie
zapewnia najpełniejszą ochronę pracownika. Nie określa się terminu
rozwiązania umowy, a jej wypowiedzenie wymaga wskazania przez
pracodawcę przyczyny.
Umowa o pracę na czas wykonywania
określonej pracy
Jest także odmianą umowy terminowej, którą zawiera się na okres niezbędny do zrealizowania określonego zadania. Umowa ta ulega rozwiązaniu w momencie wykonania umówionej pracy.
Umowa na czas zastępstwa pracownika
Jest to szczególna odmiana umowy na czas określony. Może zostać
zawarta w celu zastąpienia nieobecnego pracownika na czas jego
usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Umowa taka rozwiązuje się
z chwilą powrotu zastępowanego pracownika do pracy.
Przepisy Kodeksu pracy wprowadzają ograniczenia w zakresie zawierania kolejnych umów na czas określony między tymi samymi stronami stosunku pracy. Zawarcie trzeciej kolejnej umowy o pracę na czas
określony (po wcześniejszych dwóch umowach na czas określony na
następujące po sobie okresy) jest równoznaczne w skutkach prawnych
z zawarciem umowy na czas nieokreślony. Do limitu umów na czas
Prawo pracy | 49
określony nie wlicza się umowy o pracę na okres próbny, a także umów
zawartych w celu zastępstwa pracownika oraz wykonywania pracy
o charakterze dorywczym lub sezonowym.
Cechy charakterystyczne stosunku pracy to:
•
•
•
•
•
wykonywanie pracy określonego rodzaju i podporządkowanie
pracodawcy,
wykonywanie pracy w miejscu i czasie wyznaczonym przez
pracodawcę,
konieczność osobistego świadczenia pracy,
pobieranie wynagrodzenia za wykonywaną pracę,
obciążenie pracodawcy ryzykiem prowadzonej działalności.
4.2. CZAS PRACY
Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie pracy czas pracy to czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji w zakładzie pracy lub innym
miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Poza okresem, kiedy
pracownik fizycznie świadczy pracę na rzecz pracodawcy, do czasu
pracy wlicza się także okresy niewykonywania pracy, takie jak:
•
•
•
15-minutowa przerwa w pracy przysługująca pracownikom, których dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin,
czas nauki pracownika młodocianego,
czas szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Czas pracy nie może przekroczyć 8 godzin na dobę i przeciętnie 40
godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie
rozliczeniowym, nieprzekraczającym 4 miesięcy. Istnieje możliwość
przedłużenia okresu rozliczeniowego, do maksymalnie 12 miesięcy, jeżeli jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technicznymi,
związanymi z organizacją pracy. Pracodawca ma jednak obowiązek
przedłożyć kopię porozumienia (z zakładowymi organizacjami związkowymi lub jeżeli nie działają u danego pracodawcy z przedstawicielami pracowników) w sprawie przedłużenia okresu rozliczeniowego
czasu pracy właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie
5 dni roboczych od zawarcia porozumienia.
Pracownikowi przysługuje w każdej dobie (rozumianej jako 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna
pracę) prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, podczas którego pracownik nie wykonuje pracy oraz nie pozostaje
w dyspozycji pracodawcy.
Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu
pracy jest pracą w godzinach nadliczbowych. Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:
•
•
konieczności prowadzenia akcji ratowniczej,
szczególnych potrzeb pracodawcy.
Pracownik w związku ze szczególnymi potrzebami pracodawcy nie
może przepracować więcej niż 150 godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym. Należy pamiętać także, iż w żadnym wypadku pracodawca nie może z góry planować pracy w godzinach nadliczbowych.
Kodeks pracy przewiduje dwa sposoby rekompensaty pracy w godzinach nadliczbowych:
•
•
wypłatę wynagrodzenia wraz z dodatkiem w wysokości 50%
lub 100% wynagrodzenia,
udzielenie czasu wolnego.
4.3. URLOPY PRACOWNICZE
Długość urlopu wypoczynkowego wynosi:
•
•
20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Prawo pracy | 51
Pracownik, który podejmuje pracę po raz pierwszy w roku kalendarzowym, nabywa prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy,
w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.
Długość urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tegoż pracownika, biorąc za podstawę 20 lub 26 dni.
W czasie urlopu pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, jakie
by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował.
Do okresu zatrudnienia, na podstawie którego wylicza się długość
urlopu, należy wliczyć okresy poprzedniego zatrudnienia oraz inne
okresy, które podlegają wliczeniu do okresu pracy (np. okres pobierania zasiłku lub stypendium przysługującego osobom bezrobotnym).
Do okresu pracy, na podstawie którego wylicza się długość urlopu, dodaje się określony czas z tytułu ukończenia:
•
•
•
•
•
•
zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – czas
trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
średniej szkoły zawodowej – czas trwania nauki, nie więcej
jednak niż 5 lat,
średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych
(równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
szkoły policealnej – 6 lat,
szkoły wyższej – 8 lat.
Należy podkreślić jednak, że okresy nauki nie podlegają sumowaniu,
tzn. wyliczając staż pracy dla określenia długości urlopu, uwzględnia
się tylko jeden, najkorzystniejszy dla pracownika okres.
4.4. ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ
Kodeks pracy przewiduje następujące sposoby rozwiązania umowy
o pracę:
•
•
•
•
•
na mocy porozumienia stron,
przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),
przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia),
z upływem czasu, na który została zawarta,
z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania została zawarta.
Specyfika dwóch ostatnich przypadków polega na tym, iż stosunek
pracy ustaje samoistnie, bez podejmowania jakichkolwiek czynności,
tj. składania oświadczeń przez którąś ze stron stosunku pracy.
Z upływem czasu, na który została zawarta, rozwiązuje się umowa na
okres próbny i umowa zawarta na czas określony, natomiast z dniem
ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta – umowa o pracę
na czas wykonywania określonej pracy.
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron
Ta forma rozwiązania umowy o pracę wymaga złożenia oświadczenia
woli przez pracodawcę i pracownika. Z propozycją rozwiązania umowy w tym trybie może wystąpić każda ze stron. Porozumienie powinno zostać zawarte pisemnie i wskazywać termin ustania stosunku pracy. Brak zgody pracownika lub pracodawcy uniemożliwia rozwiązanie
stosunku pracy w przywołanym trybie.
Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem
Drugim sposobem rozwiązania umowy o pracę jest złożenie oświadczenia o rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem przez jedną ze stron
z zachowaniem ustawowego okresu wypowiedzenia, po upływie któ-
Prawo pracy | 53
rego następuje rozwiązanie umowy o pracę. Oświadczenie każdej ze
stron o wypowiedzeniu umowy o pracę powinno nastąpić w formie
pisemnej. W przeciwieństwie do rozwiązania umowy za porozumieniem stron wypowiedzenie jest czynnością jednostronną. Oznacza to,
iż staje się skuteczne bez względu na zgodę drugiej strony.
W tym trybie można rozwiązać umowę zawartą na czas nieokreślony,
na okres próbny oraz umowę na zastępstwo, a także w wyjątkowej sytuacji umowy na czas określony.
Okresy wypowiedzenia umów o pracę
Długość okresu wypowiedzenia w przypadku rozwiązywania umowy
o pracę zawartej na czas nieokreślony zależy od długości okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
•
•
•
2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Jeżeli umowę zawartą na czas nieokreślony wypowiada pracodawca,
zobowiązany jest do wskazania rzeczywistej i konkretnej przyczyny
uzasadniającej wypowiedzenie.
Umowa o pracę zawarta na czas określony może zostać rozwiązana za
wypowiedzeniem tylko wtedy, gdy została zawarta na okres dłuższy
niż 6 miesięcy, a strony umowy przewidziały możliwość jej wcześniejszego rozwiązania za 2-tygodniowym wypowiedzeniem.
Długość okresu wypowiedzenia w przypadku rozwiązywania umowy
zawartej na okres próbny wynosi:
•
•
•
3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
W przypadku umowy o pracę zawartej na czas zastępstwa pracownika
okres wypowiedzenia wynosi 3 dni robocze.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
z winy pracownika
Ta forma rozwiązania umowy o pracę polega na złożeniu pracownikowi przez pracodawcę oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę
bez zachowania okresu wypowiedzenia. Pracodawca może rozwiązać
umowę o pracę z winy pracownika w przypadku:
•
•
•
ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie go na
zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste
lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych
do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
bez winy pracownika
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:
1) jeżeli niezdolność do pracy wskutek choroby trwa:
• dłużej niż 3 miesiące (gdy pracownik był zatrudniony
u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy),
• dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące (gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy dłużej niż 6 miesięcy).
2) w przypadku usprawiedliwionej nieobecności pracownika
w pracy z innych przyczyn niż wymienione powyżej, trwającej
dłużej niż 1 miesiąc.
Prawo pracy | 55
z winy pracodawcy
Pracownik może rozwiązać umowę w trybie natychmiastowym, bez
zachowania okresu wypowiedzenia, w dwóch przypadkach:
•
•
jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie, stwierdzające
szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go we wskazanym terminie do
innej pracy,
jeżeli pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.
4.5. OCHRONA PRZED WYPOWIEDZENIEM
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi,
któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do
emerytury z osiągnięciem tego wieku. Nie można także wypowiedzieć
umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej
usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy. Przepisy dotyczące ochrony pracownika przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem
umowy o pracę nie mają zastosowania w razie ogłoszenia upadłości
lub likwidacji pracodawcy.
4.6. ŚWIADCZENIA W OKRESIE CZASOWEJ
NIEZDOLNOŚCI DO PRACY
Za czas niezdolności pracownika do pracy spowodowanej:
1) chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną
– trwającą łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego,
a w odniesieniu do pracownika, który ukończył 50. rok życia
– trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego –
pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba
że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy
przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu,
2) wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy albo choroby przypadającej w czasie ciąży (w okresach jak w punkcie 1) – pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia,
3) poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów
oraz poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów (w okresach jak w punkcie 1) – pracownik zachowuje
prawo do 100% wynagrodzenia.
Okres 33 lub 14 dni niezdolności do pracy, za które pracownikowi
przysługuje wynagrodzenie finansowane ze środków własnych pracodawcy, stanowi limit na dany rok kalendarzowy. Po jego przekroczeniu
pracownik w razie dalszej niezdolności do pracy nabywa prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia społecznego.
4.7. NIEPRACOWNICZE STOSUNKI ZATRUDNIENIA
Poza stosunkiem pracy prawo polskie dopuszcza także inne formy świadczenia pracy. Należą do nich tzw. umowy cywilnoprawne (np. umowa
o dzieło, umowa-zlecenie). Osoba, która wykonuje pracę na podstawie
jednej z wymienionych umów, nie posiada statusu pracownika w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Oznacza to, że nie dotyczą jej przepisy
prawa pracy związane z czasem pracy czy urlopem wypoczynkowym.
W sprawach nieuregulowanych w umowie zawartej pomiędzy stronami
stosuje się odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego.
O rodzaju zawartej umowy, która jest podstawą świadczonej pracy, decydują strony. Należy jednak mieć na uwadze, iż jeżeli praca ma być
wykonywana w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy,
to zawarcie umowy cywilnoprawnej zamiast umowy o pracę stanowi
naruszenie obowiązujących przepisów.
Prawo pracy | 57
Tabela 11. Umowy cywilnoprawne – porównanie
Umowa-zlecenie
Umowa o dzieło
Uregulowania prawne
Przedmiot umowy
Wykonanie określonych czynności na
rzecz zlecającego
Osiągnięcie konkretnego efektu (materialnego lub niematerialnego)
Stałość umowy
Zlecenie wykonywane w konkretnym
czasie lub bezterminowo
Charakter jednorazowy
Strony umowy
Zleceniodawca (zlecający) i zleceniobiorca (wykonawca), między którymi
powstaje stosunek cywilnoprawny
Zamawiający wykonanie dzieła i przyjmujący zamówienie, których łączy
stosunek cywilnoprawny
Relacje między stronami umowy
•
brak stosunku podporządkowania,
strony umowy są równorzędnymi
podmiotami
•
przyjmujący zamówienie ma
swobodę co do miejsca, czasu
i sposobu wykonania dzieła
•
umowa może określać granice
czasowe wykonania czynności
•
•
zleceniobiorca powinien wykonać
pracę osobiście, za zgodą zleceniodawcy może powierzyć wykonanie
przedmiotu umowy innej osobie
obowiązek wykonania konkretnego
dzieła w oznaczonym w umowie
terminie
•
strony umowy są równorzędnymi
podmiotami
•
umowa może mieć charakter odpłatny lub nieodpłatny
•
przyjmujący zamówienie nie musi
wykonać dzieła osobiście, chyba że
zostało to zastrzeżone w umowie
•
umowa ma zawsze charakter
odpłatny
Ubezpieczenie społeczne
Osoba wykonująca zlecenie może
podlegać obowiązkowi ubezpieczenia
społecznego w przypadkach wyraźnie
określonych w przepisach dot. ubezpieczeń społecznych
Nie ma obowiązku odprowadzania
składek na ubezpieczenie zdrowotne
i społeczne (wyjątek stanowi umowa
zawarta z własnym pracownikiem)
Źródło: opracowanie własne na podstawie Kodeksu cywilnego.
5. UWARUNKOWANIA PRAWNE BEZPOŚREDNICH
INWESTYCJI ZAGRANICZNYCH
W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM
5.1. ZEZWOLENIE NA OSIEDLENIE SIĘ CUDZOZIEMCÓW
NA TERYTORIUM RP
Stosowane w Polsce regulacje w stosunku do cudzoziemców zależnie są
od tego, czy są oni obywatelami Unii Europejskiej (UE), państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) –
stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, Konfederacji
Szwajcarskiej (KS), czy też są obywatelami państw trzecich.
Obywatele państw UE, EOG, KS
Zasady i warunki osiedlania się na terytorium RP w odniesieniu do
pierwszej grupy określa Ustawa z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (DzU z 2006 r. nr 144, poz. 1043 z późn. zm.).
Rysunek 4. Warunki osiedlania się obywateli państw UE, EOG i KS
Pobyt
do 3
miesięcy
Pobyt
czasowy
Pobyt
stały
•obowiązek meldunkowy
•obywatel EU, EOG, KS – zarejestrowanie pobytu na wniosek
obywatela
• członek rodziny niebędący obywatelem UE, EOG, KS –pozyskanie karty pobytu
•po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu na terytorium RP
Obywatele państw UE, EOG i KS oraz członkowie ich rodzin niebędący obywatelami tych państw mogą przebywać na terenie RP do
3 miesięcy bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków pobytu (z wyjątkiem obowiązku meldunkowego). Ponadto osoby, których
celem pobytu jest poszukiwanie pracy, mogą przebywać na terytorium
RP do 6 miesięcy bez potrzeby spełniania dodatkowych warunków pobytu. Okres ten może zostać wydłużony pod warunkiem wykazania,
iż osoba aktywnie poszukuje pracy i ma rzeczywiste szanse na zatrudnienie. W innym przypadku obywatel UE, EOG i KS, pozostający na
terytorium RP dłużej niż 3 miesiące (przy spełnieniu jednego z warunków pobytu sformułowanych w przepisach art. 16 i nast. ustawy),
jest zobowiązany zarejestrować swój pobyt, a członek jego rodziny jest
obowiązany uzyskać kartę pobytu. Zarejestrowanie pobytu następuje
na wniosek obywatela UE, a wydanie karty pobytu członka rodziny
obywatela UE – na wniosek członka rodziny obywatela UE. Wniosek
należy złożyć do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu obywatela osobiście, nie później niż w następnym dniu po upływie
3 miesięcy od dnia wjazdu na terytorium RP.
Uwarunkowania prawne bezpośrednich inwestycji zagranicznych... | 61
Obywatel UE, EOG lub KS oraz członkowie jego rodziny nabywają
prawo stałego pobytu po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu na terytorium RP. Pobyt uważa się za nieprzerwany, gdy przerwy w nim nie
przekroczyły łącznie 6 miesięcy w roku, z pewnymi wyjątkami. Pobyt
na terytorium RP przerywa wykonanie decyzji o wydaleniu. Ustawa
o wjeździe na terytorium RP, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium
obywateli UE i członków ich rodzin normuje także możliwość nabycia
prawa stałego pobytu przed upływem 5-letniego okresu pobytu na terytorium RP. Dotyczy to wyjątkowych sytuacji o charakterze zawodowym lub rodzinnym.
Obywatele państw spoza UE
Zasady wjazdu i pobytu na terytorium RP obywateli państw trzecich
określa Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach.
Pobyt w Polsce obywateli z państw spoza UE regulowany jest w zależności od długości pobytu:
•
•
•
do 3 miesięcy,
powyżej 3 miesięcy,
pobyt stały.
Rysunek 5. Zasady pobytu na terytorium RP obywateli spoza UE
Pobyt
do 3
miesięcy
Pobyt
czasowy
Pobyt
stały
• ważny paszport
• ważna wiza – nie dotyczy państw, z którymi Polska posiada
odpowiednie umowy
Wystąpienie okoliczności uzasadniających zamieszkanie na
terytorium RP przez okres dłuższy niż 3 miesiące, m.in.:
•posiadanie pracy lub przyrzeczenia pracy,
•prowadzenie działalności gospodarczej,
•udział w szkoleniach i stażach zawodowych realizowanych
w ramach programów Unii Europejskiej.
Przesłanki zostały określone szczegółowo w ustawie
o cudzoziemcach.
Do typów zezwolenia na pobyt stały zalicza się:
•zezwolenie na osiedlenie się,
•zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego
Unii Europejskiej.
Źródło: opracowanie własne na podstawie ustawy o cudzoziemcach.
Obywatel państwa spoza UE może przebywać na terytorium RP na
podstawie zezwolenia na osiedlenie się bądź zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej.
Warunki uzyskania zezwoleń określone zostały w ustawie o cudzoziemcach.
Rysunek 6. Porównanie zezwolenia na osiedlenie się i zezwolenia na pobyt
rezydenta długoterminowego UE
Zezwolenie na osiedlenie się
Zezwolenie na pobyt rezydenta
długoterminowego UE
Dokument składany na wniosek
obywatela państwa trzeciego
Dokument składany na wniosek
obywatela państwa trzeciego
Zezwolenie udziela się na czas
nieoznaczony.
Karta pobytu jest ważna 10 lat
Zezwolenie udziela się na czas
nieoznaczony.
Karta pobytu jest ważna 5 lat
O zezwolenie na osiedlenie może
ubiegać się cudzoziemiec, który:
 jest małoletnim dzieckiem
cudzoziemca, posiadającego
zezwolenie na osiedlenie się,
urodzonym na terytorium
Polski, albo
 pozostaje w związku małżeńskim z obywatelem polskim co
najmniej 3 lata przed złożeniem wniosku
i bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał nieprzerwanie na terytorium Polski co najmniej przez 2 lata na
podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony,
albo
 jest dzieckiem obywatela
polskiego i pozostaje pod jego
władzą rodzicielską, albo
 przebywał nieprzerwanie na
terytorium Polski przez okres
nie krótszy niż 10 lat na podstawie zgody na pobyt tolerowany lub przez okres
5 lat w związku z uzyskaniem
statusu uchodźcy lub ochrony
uzupełniającej.
Obywatelowi państwa trzeciego
może zostać udzielone zezwolenie
na pobyt rezydenta długoterminowego UE, jeśli przebywał on na
terytorium RP, bezpośrednio
przed złożeniem wniosku, legalnie
i nieprzerwanie, co najmniej przez
5 lat i posiada
(z pewnymi wyjątkami):
 stabilne i regularne źródło
dochodu wystarczającego do
pokrycia kosztów utrzymania
jego i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu;
 ubezpieczenie zdrowotne
w rozumieniu przepisów
o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia
na terytorium RP.
Źródło: opracowanie własne na podstawie ustawy o cudzoziemcach.
Legalny pobyt na terytorium RP przez okres do 3 miesięcy od przekroczenia granicy nie wymaga spełnienia dodatkowych warunków pobytu. Obywatele państw spoza UE muszą posiadać ważny paszport oraz
ważną wizę, o ile jest wymagana. Należy pamiętać, że okres pobytu
nie może być dłuższy niż okres ważności wizy. Może się zdarzyć, że
wiza jest ważna przez okres krótszy niż 3 miesiące, wówczas konieczne
jest opuszczenie terytorium RP przed okresem upływu ważności wizy,
chyba że została ona przedłużona.
Podstawą wjazdu i pobytu na terytorium RP jest posiadanie właściwej
wizy, jednak istnieją pewne wyjątki od tej zasady. Brak konieczności
pozyskania wizy dotyczy m.in. obywateli Australii, Japonii, Kanady,
USA6. Zwolnienie z obowiązku posiadania wizy obejmuje jednak co
do zasady wjazd wyłącznie w celach turystycznych na okres nieprzekraczający zwykle 90 dni, nie dotyczy zaś wjazdu m.in. w celu podjęcia
nauki, pracy lub innej działalności zarobkowej (chyba że odmienne
postanowienia wynikają z umów międzynarodowych – np. z USA, Kanadą, Koreą Południową).
Obywatel państwa trzeciego może ubiegać się o udzielenie zezwolenia
na pobyt czasowy, jeżeli zachodzą okoliczności uzasadniające zamieszkiwanie przez niego na terytorium RP przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Przesłanki te zostały określone szczegółowo przepisami ustawy
o cudzoziemcach.
Do typów zezwolenia na pobyt stały zalicza się zezwolenie na osiedlenie się oraz zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii
Europejskiej. Oba rodzaje zezwoleń udzielane są na czas nieoznaczony.
Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały obywatel państwa trzeciego jest zobowiązany złożyć osobiście, nie później niż w ostatnim dniu
legalnego pobytu na terytorium RP. W przypadku niezłożenia wniosku
osobiście, wojewoda wezwie wnioskodawcę do osobistego stawiennictwa
w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.
6
Aktualna pełna lista dostępna jest na stronie internetowej Ministerstwa Spraw
Zagranicznych RP.
Wniosek należy złożyć do wojewody właściwego ze względu na miejsce
pobytu obywatela państwa trzeciego (wniosek złożony za granicą pozostawia się bez rozpoznania). Procedura powinna zakończyć się co do zasady w okresie nieprzekraczającym 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku.
Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE należy złożyć do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu obywatela państwa trzeciego wyłącznie podczas zgodnego
z prawem pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (wniosek
złożony za granicą pozostawia się bez rozpoznania). Procedura powinna zakończyć się co do zasady w okresie nieprzekraczającym 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku.
5.2. TWORZENIE ODDZIAŁÓW I PRZEDSTAWICIELSTW
FIRM ZAGRANICZNYCH
Podstawa prawna
Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium RP reguluje Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Przedstawione tam regulacje dotyczą zarówno działalności prowadzonych przez obywateli polskich, jak
i przez cudzoziemców.
Ustawa określa również zasady tworzenia, funkcjonowania i likwidacji oddziałów i przedstawicielstw firm zagranicznych (rozdział 6, art. 85–102a).
Tworzenie w Polsce oddziałów i przedstawicielstw firm zagranicznych
ma zastosowanie, gdy cudzoziemiec jest przedsiębiorcą zarejestrowanym w innym państwie i chce w ramach swojej zagranicznej działalności prowadzić działalność gospodarczą w Polsce.
Przedsiębiorcy zagraniczni z państw członkowskich Unii Europejskiej,
z państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz
osoby zagraniczne z państw niebędących stronami umowy o Europejskim
Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez te państwa z Unią Europejską
i jej państwami członkowskimi, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
Tworzenie oddziałów
Tworząc oddział, przedsiębiorca zagraniczny może wykonywać działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie przedmiotu działalności
przedsiębiorcy zagranicznego po wcześniejszym wpisie oddziału do
rejestru przedsiębiorców KRS. Konieczne jest również ustanowienie
osoby upoważnionej w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy
zagranicznego.
Niezależnie od obowiązków określonych w przepisach o Krajowym
Rejestrze Sądowym przedsiębiorca zagraniczny jest zobowiązany podać imię i nazwisko oraz adres na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
osoby upoważnionej w oddziale do reprezentacji (formularz KRS-WJ),
dołączyć wzór podpisu tej osoby poświadczony notarialnie, a także przedstawić albo akt założycielski, umowę lub statut, na którego
podstawie przedsiębiorca działa, albo odpis z wpisu do rejestru wraz
z uwierzytelnionym tłumaczeniem na język polski.
Obowiązki oddziału firmy zagranicznej
Do obowiązków oddziału firmy zagranicznej należy:
•
•
•
stosowanie oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego
(formę prawną należy przetłumaczyć na język polski, a nazwa
powinna zawierać dopisek „oddział w Polsce”),
prowadzenie wydzielonej rachunkowości zgodnie z przepisami o rachunkowości,
zgłaszanie ministrowi gospodarki wszelkich zmian stanu faktycznego i prawnego w zakresie rozpoczęcia likwidacji przedsiębiorcy
zagranicznego, który utworzył oddział, lub gdy przedsiębiorca ten
utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej.
Tworzenie przedstawicielstw
Przedsiębiorcy zagraniczni mogą tworzyć przedstawicielstwa z siedzibą na terytorium RP. Zakres działania przedstawicielstwa może dotyczyć wyłącznie prowadzenia działalności w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego. Przedstawicielstwo mogą utworzyć
również osoby zagraniczne powołane do promocji gospodarki kraju
ich siedziby, z tym że zakres działania takiego przedstawicielstwa może
obejmować wyłącznie promocję i reklamę gospodarki tego kraju.
Przedstawicielstwo jest tworzone poprzez dokonanie wpisu do rejestru
przedstawicielstw zagranicznych, który jest prowadzony przez ministra
właściwego do spraw gospodarki. Przy czym dokonanie wpisu nie jest
wymagane w przypadku tworzenia przedstawicielstwa banku zagranicznego lub instytucji kredytowej w rozumieniu ustawy Prawo bankowe
(tekst jednolity: DzU z 2012 r. poz. 1376).
Wpis do rejestru dokonywany jest na wniosek sporządzony w języku
polskim. Powinien on zawierać następujące dane przedsiębiorcy zagranicznego:
•
•
•
•
nazwę, siedzibę i formę prawną,
przedmiot działalności gospodarczej,
imię i nazwisko, adres pobytu na terenie RP osoby upoważnionej w przedstawicielstwie do reprezentacji,
adres siedziby głównej przedstawicielstwa na terenie RP,
w której są przechowywane oryginały dokumentów związanych z prowadzoną działalnością.
Załącznikami do wniosku są przetłumaczone na język polski następujące dokumenty:
•
•
urzędowy odpis dokumentu potwierdzającego rejestrację
przedsiębiorcy zagranicznego, na podstawie którego przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą;
uwierzytelniona urzędowo kopia dokumentu określającego
adres siedziby przedsiębiorcy zagranicznego, zasady repre-
•
zentacji przedsiębiorcy zagranicznego oraz wskazanie osób
uprawnionych do jego reprezentacji, jeżeli dokument, o którym mowa wyżej, nie zawiera niezbędnych informacji w tym
zakresie,
uwierzytelnioną kopię dokumentu uprawniającego przedsiębiorcę zagranicznego do wykorzystywania lokalu lub nieruchomości na potrzeby siedziby głównej przedstawicielstwa.
O dokonaniu wpisu przedstawicielstwa do rejestru przedstawicielstw
wydaje się z urzędu zaświadczenie.
Obowiązki przedstawicielstwa firmy zagranicznej
Do obowiązków przedstawicielstwa firmy zagranicznej należy:
•
•
•
stosowanie oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego
(formę prawną należy przetłumaczyć na język polski, a nazwa
powinna zawierać dopisek „przedstawicielstwo w Polsce”),
prowadzenie wydzielonej rachunkowości zgodnie przepisami
o rachunkowości,
zgłaszanie ministrowi gospodarki wszelkich zmian stanu faktycznego i prawnego w zakresie danych wskazanych we wniosku oraz o rozpoczęciu likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego i jej ukończeniu, a także gdy przedsiębiorca utracił prawo
wykonywania działalności gospodarczej.
5.3. NABYCIE NIERUCHOMOŚCI PRZEZ
CUDZOZIEMCÓW
Procedura nabycia nieruchomości
Nabycie nieruchomości może odbyć się w dwóch podstawowych formach:
•
•
nabycie prawa własności,
nabycie prawa użytkowania wieczystego.
Prawo do nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste jest dość
podobne w swoim zakresie do prawa własności. W obu przypadkach
można korzystać z gruntu z wyłączeniem osób trzecich oraz rozporządzać swoim prawem w granicach określonych przez ustawy i zasady
współżycia społecznego. Można sprzedać to prawo, podarować je lub
dokonać podziału.
Jednak użytkowanie wieczyste jest w swoim zakresie prawem nieco węższym niż prawo własności, a ograniczenia wynikają zarówno
z przepisów prawa, jak i z postanowień umowy o oddanie gruntu
w wieczyste użytkowanie.
Tabela 12. Porównanie prawa własności i prawa wieczystego użytkowania
Prawo własności
Prawo wieczystego użytkowania
Sposób nabycia prawa
•
umowa kupna-sprzedaży w formie aktu notarialnego
•
umowa kupna-sprzedaży w formie
aktu notarialnego
•
uwzględnienie w księdze wieczystej
Okres ważności prawa do gruntu
•
nieograniczony
•
od 40 do 99 lat – zwykle 99 lat
Możliwość zabudowy
•
ograniczenia wynikające z zagospodarowania przestrzennego
•
ograniczenia wynikające z zagospodarowania przestrzennego
•
ograniczenia wynikające z warunków
umowy o użytkowanie wieczyste
Pozbawienie prawa
•
brak
•
użytkowanie nieruchomości niezgodnie z postanowieniami umowy
Podstawowym wymogiem prawnym przy nabywaniu nieruchomości –
niezależnie od tego, czy jest to grunt, czy budynek – jest zawarcie umowy kupna-sprzedaży w formie aktu notarialnego. Dotyczy to zarówno
sytuacji nabycia przedmiotu własności, jak użytkowania wieczystego.
Umowy nabycia zawarte w innej formie są z mocy prawa nieważne.
Rysunek 7. Procedura zawarcia umowy zakupu nieruchomości
Umowa kupna-sprzedaży
w formie
aktu notarialnego
Czy jest założona
Księga Wieczysta
Dowód własności działki
Wypis i wyrys
z miejscowego planu
zagospodarowania
TAK
Inne fakultatywne:
Aktualny odpis
z KW
- zaświadczenie
o zapłaceniu podatku
od nieruchomości
NIE
- akt własności
- akt kupna lub
- inne dokumenty
określające prawo
własności lub
wieczystego
użytkowania
- jeżeli nieruchomość
nabyta została jako
spadek, wówczas dokumenty potwierdzające przejęcie spadku
i zaświadczenie
o zapłaceniu podatku
od spadku
Podstawa prawna
Problematyka nabywania nieruchomości przez cudzoziemców uregulo wana jest Ustawą z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości
przez cudzoziemców (tekst jednolity: DzU z 2004 r. nr 167, poz. 1758).
Nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wymaga zezwolenia ministra spraw wewnętrznych.
Cudzoziemcem w rozumieniu ustawy jest:
1) osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego,
2) osoba prawna mająca siedzibę za granicą,
3) nieposiadająca osobowości prawnej spółka osób wymienionych w punkcie 1 lub 2, mająca siedzibę za granicą, utworzona
zgodnie z ustawodawstwem państw obcych,
4) osoba prawna i spółka handlowa nieposiadająca osobowości
prawnej mająca siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, kontrolowana bezpośrednio lub pośrednio przez osoby
lub spółki wymienione w punkcie 1, 2 i 3.
Natomiast nabyciem nieruchomości w rozumieniu ustawy jest nabycie
prawa własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego,
na podstawie każdego zdarzenia prawnego.
Wniosek o wydanie zezwolenia na zakup nieruchomości
Zezwolenie na zakup nieruchomości wydawane jest na wniosek cudzoziemca, gdy nabycie nie stanowi zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego, a także nie sprzeciwiają
się temu względy polityki społecznej i zdrowia społeczeństwa. Ponadto konieczne jest wykazanie, że zachodzą okoliczności potwierdzające
więzi cudzoziemca z Rzecząpospolitą Polską.
Wśród okoliczności potwierdzających te więzi są wymieniane:
1) posiadanie polskiej narodowości lub polskiego pochodzenia,
2) zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej,
3) posiadanie zezwolenia na pobyt czasowy (z pewnymi ograniczeniami), stały lub rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
4) członkostwo w organie zarządzającym przedsiębiorcy będącego osobą prawną lub spółką handlową nieposiadającą osobowości prawnej z siedzibą na terytorium Polski, kontrolowaną
przez cudzoziemców,
5) wykonywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej lub rolniczej, zgodnie z przepisami prawa
polskiego.
Nie ma gotowych wzorów wniosku. Wniosek należy sporządzić zgodnie z informacjami zawartymi w:
•
•
Ustawie z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez
cudzoziemców (DzU z 2004 r. nr 167, poz. 1758 z późn. zm.),
rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 20
czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych informacji oraz rodzajów dokumentów, jakie jest obowiązany przedstawić cudzoziemiec ubiegający się o wydanie zezwolenia na nabycie
nieruchomości (DzU z 2012 r. poz. 729).
Rysunek 8. Niezbędne informacje we wniosku o wydanie zezwolenia na
zakup nieruchomości
Oznaczenie nabywanej nieruchomości
Oznaczenie zbywcy
Elementy wniosku o wydanie
zezwolenia na zakup
nieruchomości
Określenie formy prawnej nabycia
nieruchomości
Informacja o celu i możliwości nabycia
nieruchomości
Do wniosku powinny zostać załączone dokumenty potwierdzające
Źródło:informacje
opracowanie
własne.
zawarte
we wniosku oraz dokumenty potwierdzające więź
cudzoziemca z RP.
Do wniosku powinny zostać załączone dokumenty potwierdzające
Powierzchnia
przez cudzoziemca
w celu więź
informacje
zawartenieruchomości
we wnioskunabytych
oraz dokumenty
potwierdzające
cudzoziemca
z RP.
zaspokojenia
jego potrzeb życiowych nie może przekroczyć 0,5 ha. W
przypadku wykonywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Powierzchnia nieruchomości nabytych przez cudzoziemca w celu
działalności gospodarczej lub rolniczej zgodnie z przepisami prawa
zaspokojenia jego potrzeb życiowych nie może przekroczyć 0,5 ha.
polskiego powierzchnia powinna być uzasadniona rzeczywistymi
W przypadku
wykonywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
potrzebami
wynikającymilubz rolniczej
charakteru zgodnie
wykonywanej
działalnościprawa
działalności gospodarczej
z przepisami
gospodarczej.
polskiego
powierzchnia powinna być uzasadniona rzeczywistymi potrzebami wynikającymi z charakteru wykonywanej działalności gospodarczej.
Zezwolenie ważne jest przez okres 2 lat od dnia wydania.
Zezwolenie ministra spraw wewnętrznych wymagane jest również
w sytuacjach nabycia lub objęcia przez cudzoziemca udziałów lub akcji
w spółce handlowej z siedzibą na terytorium RP:
•
•
jeżeli w ich wyniku spółka będąca właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości na terytorium RP stanie
się spółką kontrolowaną lub
jeżeli spółka ta jest spółką kontrolowaną, a udziały lub akcje
nabywa lub obejmuje cudzoziemiec niebędący udziałowcem
lub akcjonariuszem spółki.
W myśl ustawy spółka kontrolowana to taka spółka handlowa, w której cudzoziemiec lub cudzoziemcy dysponują bezpośrednio lub pośrednio powyżej 50% głosów na zgromadzeniu wspólników lub na
walnym zgromadzeniu.
Zezwolenie nie jest wymagane, gdy akcje spółki są dopuszczone do
obrotu na rynku regulowanym.
Zwolnienia z obowiązku uzyskania zezwolenia
Przepisów ustawy nie stosuje się do nabycia nieruchomości w drodze
dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego.
Zezwolenie nabycia nieruchomości nie jest konieczne między innymi w poniższych sytuacjach, o ile dotyczą nieruchomości położonych
poza strefą nadgraniczną, a w przypadku gruntów rolnych ich powierzchnia nie przekracza 1 ha:
1) nabycie samodzielnego lokalu mieszkalnego w rozumieniu
Ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jednolity: DzU z 2000 r. nr 80, poz. 903),
2) nabycie samodzielnego lokalu użytkowego o przeznaczeniu
garażowym lub udziału w takim lokalu, jeżeli jest to związane
z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych nabywcy lub właściciela nieruchomości lub samodzielnego lokalu mieszkalnego,
3) nabycie nieruchomości przez cudzoziemca zamieszkującego
w Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej 5 lat od udzielenia mu
zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta
długoterminowego Unii Europejskiej,
4) nabycie przez cudzoziemca będącego małżonkiem obywatela
polskiego i zamieszkującego w Rzeczypospolitej Polskiej co
najmniej 2 lata od udzielenia mu zezwolenia na pobyt stały
lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii
Europejskiej nieruchomości, które w wyniku nabycia stanowić
będą wspólność ustawową małżonków,
5) nabycie przez cudzoziemca nieruchomości, jeżeli w dniu nabycia jest uprawniony do dziedziczenia ustawowego po zbywcy nieruchomości, a zbywca nieruchomości jest jej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem co najmniej 5 lat,
6) nabycie przez osobę prawną bądź spółkę handlową nieposiadającą osobowości prawnej, mającą siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, kontrolowaną bezpośrednio lub
pośrednio przez zagraniczne osoby fizyczne lub prawne, na
jej cele statutowe, nieruchomości niezabudowanych, których
łączna powierzchnia w całym kraju nie przekracza 0,4 ha na
obszarze miast.
Nie jest wymagane uzyskanie zezwolenia przez cudzoziemców, będących obywatelami lub przedsiębiorcami państw – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym albo Konfederacji Szwajcarskiej,
przy czym zakres zwolnienia został ograniczony i nie dotyczy:
1) nieruchomości rolnych i leśnych, przez okres 12 lat od dnia
przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej,
chyba że nieruchomość znajduje się w województwach:
• dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim, opolskim,
pomorskim, warmińsko-mazurskim, wielkopolskim, zachodniopomorskim, a cudzoziemiec dzierżawił nieruchomość przez 7 lat i przez ten okres osobiście prowadził na
tej nieruchomości działalność rolniczą oraz legalnie zamieszkiwał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
•
w województwach: lubelskim, łódzkim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, podlaskim, śląskim, świętokrzyskim, a cudzoziemiec dzierżawił nieruchomość przez
3 lata i przez ten okres osobiście prowadził na tej nieruchomości działalność rolniczą oraz legalnie zamieszkiwał na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Obywatele państw – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym albo Konfederacji Szwajcarskiej, będący w dniu uzyskania przez
Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej udziałowcami
lub akcjonariuszami spółek handlowych z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, mogą do okresów dzierżawy, o których mowa
powyżej, zaliczyć okres dzierżawy nieruchomości rolnej przez spółkę,
jeżeli przez ten okres, będąc udziałowcami lub akcjonariuszami spółki,
osobiście prowadzili na tej nieruchomości działalność rolniczą oraz legalnie zamieszkiwali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
6. PROCEDURY LOKALIZACYJNE
Pierwszym elementem procesu inwestycyjnego jest ustalenie lokalizacji inwestycji. Jest to działanie związane z szeroko pojętą problematyką planowania przestrzennego, którą reguluje Ustawa z dnia 27
marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst
jednolity: DzU z 2012 r. poz. 647). Opisuje ona zasady kształtowania
polityki przestrzennej oraz zakres i sposoby postępowania w sprawach
przeznaczenia terenów na określone cele i ustalenia zasad ich zagospodarowania i zabudowy.
Wypis i wyrys z planu
zagospodarowania
przestrzennego
Czas oczekiwania: 2 dni
WÓJT/BURMISTRZ/
PREZYDENT
Wniosek o wypis
i wyrys z planu
zagospodarowania
przestrzennego
Wniosek o wydanie
decyzji
o środowiskowych
uwarunkowaniach
inwestycji
Decyzja o środowiskowych
uwarunkowaniach inwestycji
Czas oczekiwania: ok. 3 mies.
WÓJT/BURMISTRZ/
PREZYDENT
Raport
o oddziaływaniu na
środowisko lub
informacja
o przedsięwzięciu
Decyzja o warunkach zabudowy lub lokalizacji
inwestycji
Czas oczekiwania: 65 dni
WÓJT/BURMISTRZ/
PREZYDENT
Wniosek o wydanie
decyzji o warunkach
zabudowy lub
o lokalizacji inwestycji celu publicznego
Wypis i wyrys z ewidencji gruntów, kopia mapy zasadniczej do celów projektowych
INWESTOR
Rysunek 8. Przygotowanie procesu inwestycyjnego
Rysunek 9. Przygotowanie procesu inwestycyjnego
FAZA PRZEDPROJEKTOWA
Uzyskanie warunków
przyłącza media
Czas oczekiwania: ok. 2 tyg.
DOSTARCZYCIELE POSZCZEGÓLNYCH MEDIÓW
Wniosek do poszczególnych dostarczycieli mediów o wydanie
warunków przyłącza
REALIZACJA INWESTYCJI
Sporządzenie dokumentacji
powykonawczej
Odbiór budynku
Realizacja robót
budowlanych
Wniosek o pozwolenie na
użytkowanie
Wniosek o pozwolenie
na budowę
Decyzja o pozwoleniu
na budowę
Czas oczekiwania: ok. 40 dni
STAROSTA
Decyzja o pozwoleniu
na użytkowanie
POWIATOWY INSPEKTOR
NADZORU
BUDOWLANEGO
Odbiór prac przez inwestora
i inspektora nadzoru
budowlanego
Zawiadomienie o terminie
rozpoczęcia robót
budowlanych
POWIATOWY INSPEKTOR
NADZORU
BUDOWLANEGO
Zawiadomienie o zakończeniu
budowy:
- Okręgowy Inspektorat Pracy
- Powiatowy Inspektorat
Sanitarny
- Wojewódzka Komenda
Straży Pożarnej
Wydanie dziennika budowy
WYDZIAŁ ARCHITEKTURY
STAROSTWO
POWIATOWE
Procedury lokalizacyjne | 81
6.1. WYPIS I WYRYS Z PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego, a także określenie sposobu zagospodarowania i warunków
zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego.
Jeżeli planowana inwestycja będzie zlokalizowana na terenie, dla którego obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego,
należy uzyskać informację o możliwościach zagospodarowania i zabudowy danego terenu, wynikających z ustaleń planu. Każdy zainteresowany ma prawo wglądu do planu miejscowego oraz otrzymania z niego wypisów i wyrysów (nie tylko właściciel działki). Wnioskodawca
może ubiegać się o wydanie wypisu i wyrysu zarówno z obowiązującego, jak również i archiwalnego planu.
Wniosek o wydanie wypisu i wyrysu należy złożyć do właściwego ze
względu na lokalizację obszaru objętego wnioskiem wójta, burmistrza
lub prezydenta miasta wraz z dowodem uiszczenia opłaty skarbowej,
a także innymi załącznikami, jeśli są wymagane (np. mapa). Urząd ma
30 dni na wydanie wypisu i wyrysu.
6.2. UZYSKANIE DECYZJI O LOKALIZACJI INWESTYCJI
CELU PUBLICZNEGO LUB DECYZJI O WARUNKACH
ZABUDOWY
W sytuacji braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobu zagospodarowania i warunków zabudowy
terenu dokonuje się w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:
•
•
lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego,
sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych
inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.
Należy podkreślić, iż inwestor nie może dowolnie wybrać trybu wydania
decyzji, co oznacza, że nie może zażyczyć sobie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, w przypadku gdy przedsięwzięcie kwalifikuje się do wydania decyzji o warunkach zabudowy.
Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego
Inwestycja celu publicznego odnosi się do zamierzeń służących zaspokajaniu potrzeb wspólnot samorządowych na poziomie gminy, powiatu i województwa, a także społeczeństwa jako ludności zamieszkującej
obszar danego państwa. Inwestycja celu publicznego nie może służyć
tylko zaspokojeniu interesu prywatnego. Zakres inwestycji celu publicznego ma charakter zamknięty i ogranicza się do inwestycji, które
zostały wprost wymienione w art. 6 Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.
o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity: DzU z 2014 r. poz.
518). W zależności od rangi celu publicznego decyzja jest wydawana przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta samodzielnie lub
w uzgodnieniu z właściwymi organami.
Ustalenie inwestycji celu publicznego następuje na wniosek inwestora.
Powinien on zawierać:
•
•
określenie granic terenu objętego wnioskiem, a także obszaru,
na który inwestycja będzie oddziaływać,
charakterystykę inwestycji (m.in.: określenie zapotrzebowania na wodę, energię, sposób odprowadzania lub oczyszczania
ścieków, przeznaczenie i gabaryty projektowanych obiektów
budowlanych w formie opisowej i graficznej, określenie danych charakteryzujących wpływ na środowisko).
Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego określa:
•
•
•
rodzaj inwestycji,
warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz
jego zabudowy,
linie rozgraniczające teren inwestycji, wyznaczone na mapie
w odpowiedniej skali.
Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego jest wiążąca
dla organu wydającego decyzję o pozwoleniu na budowę.
Decyzja o warunkach zabudowy
W sytuacji braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zmiana zagospodarowania terenu, polegająca na budowie obiektu
budowlanego lub wykonaniu innych robót budowlanych, jak również
zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części,
wymaga decyzji o warunkach zabudowy. Jej uzyskanie uzależnione
jest od spełniania konkretnych wymagań, przy czym wszystkie wymienione przesłanki muszą być spełnione jednocześnie. Decyzja zostanie
wydana tylko wtedy, kiedy:
1) co najmniej jedna działka sąsiednia, dostępna z tej samej drogi
publicznej, jest zabudowana w sposób pozwalający na określenie wymagań dotyczących nowej zabudowy,
2) teren posiada dostęp do drogi publicznej,
3) istniejące lub projektowane uzbrojenie terenu jest wystarczające dla zamierzenia budowlanego,
4) teren nie wymaga zgody na zmianę przeznaczenia gruntów
rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne.
Organ wydający decyzję o warunkach zabudowy ma obowiązek
ustalenia stron postępowania i pisemnego zawiadomienia ich o jego
wszczęciu. Ponadto treść decyzji o warunkach zabudowy zawiera dużo
dokładniejsze ustalenia dotyczące charakteru zabudowy niż decyzja
o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
6.3. DECYZJA O ŚRODOWISKOWYCH
UWARUNKOWANIACH ZGODY NA REALIZACJĘ
PRZEDSIĘWZIĘCIA
Kluczowym etapem w zakresie realizacji przedsięwzięcia infrastrukturalnego jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
zgody na realizację przedsięwzięcia (decyzja środowiskowa). Decyzję
uzyskuje się dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Wykaz przedsięwziąć, dla których jest lub może być wymagane pozyskanie decyzji środowiskowej, znajduje się w rozporządzeniu
Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko (DzU z 2010 r. nr 213,
poz. 1397), wydanym na podstawie art. 60 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (DzU nr 199, poz. 1227 z późn. zm.).
Pozyskanie decyzji środowiskowej jest pierwszym etapem w procesie
uzyskiwania pozwoleń administracyjnych na realizację przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko. Poprzedza uzyskanie m.in. decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego i decyzji o pozwoleniu na budowę. Kolejność ta jest o tyle
ważna, że decyzja środowiskowa jest wiążąca dla organów wydających
późniejsze decyzje w procesie inwestycyjnym.
6.4. DECYZJA O WYŁĄCZENIU GRUNTÓW
Z PRODUKCJI ROLNEJ
Procedura wykorzystania gruntu rolnego na cele nierolnicze jest
dwuetapowa. Pierwszy etap to zmiana jego przeznaczenia (następuje
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla użytków
rolnych klasy I-III, zmiana przeznaczenia użytków rolnych klas IV-VI
może nastąpić na podstawie decyzji o warunkach zabudowy). Etap
drugi to wyłączenie z produkcji rolnej (uzyskanie decyzji wyrażającej
zgodę na wyłączenie gruntu z produkcji rolnej). Wydanie decyzji zezwalającej na wyłączenie gruntów z produkcji rolnej następuje przed
uzyskaniem pozwolenia na budowę i dotyczy użytków rolnych wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego, zaliczanych
do klas I, II, III, IIIa i IIIb oraz użytków rolnych klas IV, IVa, IVb,
V i VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego. Informacje
o pochodzeniu oraz klasie bonitacyjnej inwestor uzyska w ewidencji
gruntów w starostwie powiatowym, gdzie należy też złożyć wniosek
o wydanie decyzji. Do wniosku o wyłączenie gruntów z produkcji rolnej należy dołączyć:
1) wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w razie jego braku ostateczną decyzję o warunkach zabudowy lub decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji
celu publicznego,
2) projekt zagospodarowania terenu działki z bilansem powierzchni,
3) dokument stwierdzający własność lub potwierdzający prawo
do dysponowania gruntem,
4) w przypadku budownictwa innego niż mieszkaniowe –
oświadczenie o wartości rynkowej 1 m kw. lub 1 ara gruntu
wnioskowanego do wyłączenia,
5) aktualny odpis z KRS-u (jeśli stroną jest spółka mająca osobowość prawną),
6) pełnomocnictwo (jeśli dotyczy),
7) dowód uiszczenia opłaty skarbowej7.
6.5. UZYSKANIE WARUNKÓW PRZYŁĄCZA GAZU,
ENERGII ELEKTRYCZNEJ, WODY
Jednym z obowiązków inwestora jest zapewnienie przyłączenia planowanego obiektu do odpowiednich mediów. W tym celu niezbędne są
formalne uzgodnienia z przedsiębiorstwami zajmującymi się eksploatacją poszczególnych instalacji.
Przyłącza energetyczne wykonywane są na wniosek inwestora. Procedurę należy rozpocząć od złożenia w zakładzie energetycznym obsługującym rejon, w którym planowana jest inwestycja, wniosku o wydanie warunków przyłączenia prądu. We wniosku należy sprecyzować
moc przyłączeniową, dane techniczne urządzeń przepływowych oraz
7
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jednolity: DzU z 2013 r. poz. 1205).
roczną prognozę zużycia energii. Wydane przez zakład energetyczny
warunki przyłączeniowe są ważne przez 24 miesiące od daty wystawienia. Wraz z nimi inwestor otrzymuje projekt umowy przyłączeniowej,
która określa m.in. parametry przyłącza, termin jego budowy, termin
zawarcia umowy sprzedaży energii.
Procedurę uzyskania przyłącza gazowego rozpoczyna się od złożenia
wniosku o określenie warunków przyłączenia do sieci gazowej, kierowanego do rejonowej gazowni. We wniosku należy m.in. określić moc
poboru i prognozowany termin rozpoczęcia korzystania z gazu. Warunki ważne są jedynie 12 miesięcy od daty wydania.
Wniosek o wydanie warunków technicznych zaopatrzenia w wodę
i odprowadzanie ścieków należy złożyć do miejscowego przedsiębiorstwa wodociągowego wraz z aktualną mapą sytuacyjno-wysokościową w skali 1:500. Przedsiębiorstwa wydają decyzję stosunkowo szybko, mimo iż nie ma ustawowych terminów na udzielenie odpowiedzi.
W sytuacji braku technicznych lub prawnych możliwości zapewnienia
przyłączenia nieruchomości do sieci, przedsiębiorstwo wydaje odmowę ustalenia warunków technicznych wraz z uzasadnieniem8.
6.6. UZGODNIENIE DOKUMENTACJI PROJEKTOWEJ
Opracowaniem projektowym o największym znaczeniu w procesie
inwestycyjnym jest projekt budowlany. Szczegółowy zakres i formę
projektu budowlanego określa rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r.
w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (DzU
z 2012 r. poz. 462). Na projekt budowlany składają się: projekt zagospodarowania działki lub terenu sporządzony na aktualnej mapie oraz
projekt architektoniczno-budowlany, a także – w zależności od specyfiki inwestycji – oświadczenia właściwych jednostek organizacyjnych
o zapewnieniu dostaw energii, wody, ciepła i gazu, odbioru ścieków
oraz oświadczenia o warunkach przyłączenia obiektu do sieci i dróg
8
Opracowanie na podstawie dostępnych źródeł internetowych.
lądowych, oświadczenia właściwego zarządcy drogi o możliwości połączenia działki z drogą publiczną.
Procedura uzgadniania dokumentacji projektowej prowadzona przez
specjalnie powołane zespoły na poziomie samorządu powiatowego jest
obligatoryjna. Uzgodnienie następuje w formie opinii Zespołu Uzgadniania Dokumentacji Projektowej, w którego skład wchodzą pracownicy wydziału administracji budowlanej, powiatowego lub miejskiego inspektoratu nadzoru budowlanego, zarządu dróg miejskich i komunikacji
publicznej, zakładu energetycznego, gazowniczego, energetyki cieplnej,
telekomunikacji, wodociągów i kanalizacji oraz innych jednostek.
Uzgodnieniu podlega głównie projekt budowlany wraz ze wszystkimi wymaganymi przez prawo załącznikami. Pierwszy etap obejmuje
uzgodnienie sieci uzbrojenia terenu i zgodność projektu budowlanego
wraz z dokumentacją i planami (lub z decyzją o warunkach zabudowy).
Kolejne etapy obejmują uzyskanie dodatkowych opinii, najczęściej
z Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Pracy i straży pożarnej.
Opiniowanie dotyczy tego, czy dana nieruchomość spełnia wymagania
odpowiednich przepisów dotyczących na przykład wielkości pomieszczeń, oświetlenia, hałasu, wentylacji, ochrony przeciwpożarowej itp.
Pozostałe elementy uzgodnień, np. z wojewódzkim inspektorem sanitarnym, konserwatorem zabytków, konserwatorem przyrody, zależą
głównie od typu i przeznaczenia planowanej inwestycji i nie wszystkie
mają charakter obligatoryjny9.
6.7. WYDANIE POZWOLENIA NA BUDOWĘ
Pozwolenie na budowę może zostać wydane jedynie inwestorowi, który:
1) złożył wniosek w tej sprawie w okresie ważności decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Wniosek należy złożyć w odpowiednim organie administracji architekto9
Opracowanie na podstawie dostępnych źródeł internetowych.
niczno-budowlanej, najczęściej jest to starosta powiatowy. Do
wniosku o wydanie pozwolenia na budowę należy dołączyć:
• 4 egzemplarze projektu budowlanego wykonanego przez
osobę posiadającą wymagane uprawnienia budowlane,
będącą członkiem właściwej izby samorządu zawodowego
wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi
dokumentami wymaganymi przepisami szczegółowymi,
• aktualną decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu (jeżeli jest wymagana).
2) złożył oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania
nieruchomością na cele budowlane.
Pozwolenie na budowę może zostać wydane po wcześniejszym:
1) przeprowadzeniu oceny oddziaływania na środowisko albo
oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszary NATURA
2000 (jeżeli jest wymagana),
2) uzyskaniu przez inwestora wymaganych przepisami szczegółowymi pozwoleń, uzgodnień lub opinii innych organów.
Po spełnieniu przez inwestora wszystkich określonych wymagań, właściwy organ wydaje decyzję o pozwoleniu na budowę nie później niż
w ciągu miesiąca, a w przypadku sprawy szczególnie skomplikowanej
nie później niż w ciągu 2 miesięcy od złożenia wniosku. Decyzja ważna jest 3 lata. Wygasa, jeżeli budowa nie została rozpoczęta przed upływem 3 lat od dnia, w którym stała się ostateczna, lub budowa została
przerwana na okres dłuższy niż 3 lata. W takim przypadku inwestor
musi wystąpić o wydanie nowej decyzji o pozwoleniu na budowę albo
o pozwolenie na wznowienie robót10.
6.8. REALIZACJA INWESTYCJI
Prace budowlane mogą zostać rozpoczęte na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę (z wyjątkiem robót wykonywanych na podstawie zgłoszenia lub niewymagających ani pozwolenia, ani zgłoszenia).
10 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity: DzU z 2013 r. poz. 1409).
Decyzja staje się ostateczna po upływie 14 dni od dnia doręczenia jej
stronom biorącym udział w postępowaniu, o ile strony w tym terminie nie wniosą odwołania od decyzji. Rozpoczęcie budowy następuje
w momencie podjęcia na terenie budowy prac przygotowawczych, do
których zalicza się:
•
•
•
•
wytycznie geodezyjne obiektów w terenie,
wykonanie niwelacji terenu,
zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów,
wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na
potrzeby budowy.
Na co najmniej 7 dni przed planowanym rozpoczęciem robót, na które
wymagane jest pozwolenie na budowę, inwestor ma obowiązek zawiadomić właściwy organ (powiatowego lub wojewódzkiego inspektora
nadzoru budowlanego) oraz projektanta sprawującego nadzór nad
zgodnością realizacji budowy z projektem o planowanym terminie ich
rozpoczęcia.
Przed przystąpieniem do użytkowania obiektu budowlanego, objętego
pozwoleniem na budowę, należy złożyć do właściwego organu zawiadomienie o zakończeniu budowy, chyba że wymagane jest pozwolenie
na użytkowanie11.
6.9. POZWOLENIE NA UŻYTKOWANIE
Ostateczna decyzja o pozwoleniu na użytkowanie jest wymagana jeżeli:
•
na budowę obiektu budowlanego wymagane jest pozwolenie
na budowę i jest on zaliczony do kategorii V, IX–XVIII, XX,
XXIV, XXVII–XXX, szczegółowo opisanych w załączniku do
ustawy Prawo budowlane,
11 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity: DzU z 2013 r. poz.
1409).
•
•
właściwy organ (powiatowy inspektor nadzoru budowlanego)
nałoży taki obowiązek (w decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i pozwoleniu na wznowienie robót albo o zatwierdzeniu projektu budowlanego),
przystąpienie do użytkowaniu obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych.
Wniosek w sprawie udzielenia pozwolenia na użytkowanie składa się
do właściwego organu (powiatowego lub wojewódzkiego inspektora
nadzoru budowlanego). Do wniosku należy dołączyć m.in.:
•
•
•
•
•
•
oryginał dziennika budowy,
oświadczenia kierownika budowy,
protokoły badań i sprawdzeń,
inwentaryzację geodezyjną powykonawczą,
kopię świadectwa charakterystyki energetycznej budynku,
oświadczenia o braku sprzeciwu lub uwag ze strony Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Państwowej Straży Pożarnej.
Wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie poprzedza obowiązkowa kontrola budowy właściwego organu przeprowadzona w celu
potwierdzenia prowadzenia jej zgodnie z ustaleniami i warunkami
określonymi w pozwoleniu na budowę12.
12 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity: DzU z 2013 r. poz. 1409).
7. ZACHĘTY INWESTYCYJNE W WOJEWÓDZTWIE
PODKARPACKIM
7.1. SPECJALNE STREFY EKONOMICZNE –
KORZYŚCI DLA INWESTORÓW
Stałą formą wsparcia napływu inwestycji głównie zewnętrznych są
Specjalne Strefy Ekonomiczne (SSE). Są to wyodrębnione, niezamieszkane części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na których terenie
może być prowadzona działalność gospodarcza na preferencyjnych
warunkach. Podstawą prawną funkcjonowania tego instrumentu
wsparcia jest Ustawa z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (tekst jednolity: DzU z 2007 r. nr 42, poz. 274)
wraz z aktami wykonawczymi.
Obecnie w Polsce istnieje 14 Specjalnych Stref Ekonomicznych. Według aktualnie obowiązujących przepisów strefy będą funkcjonować
do końca 2026 roku.
Na terenie województwa podkarpackiego działają 3 SSE:
•
•
•
Specjalna Strefa Ekonomiczna „Euro-Park Mielec”,
Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna „Euro-Park Wisłosan”,
Krakowska Specjalna Strefa Ekonomiczna.
Rysunek 10. Mapa pomocy publicznej 2014-2020
35%
50%
35%
50%
35%
35%
25%
35%
15 %
20%
35%
50%
25%
35% 25%
35%
35%
Źródło: European Commission – IP/14/180 20/02/2014.
50%
Zachęty inwestycyjne w województwie podkarpackim | 93
Specjalna Strefa Ekonomiczna „Euro-Park Mielec”
Tabela 13. Charakterystyka SSE „Euro-Park Mielec”
Rok założenia
1995
Podmiot zarządzający
Agencja Rozwoju Przemysłu S.A.
Powierzchnia
1 299,3920 ha
Podstrefy
Mielec, Dębica, Sanok, Zagórz, Leżajsk, Jarosław,
Głogów Małopolski, Ostrów, Lubaczów, Trzebownisko, Ropczyce, Kolbuszowa, Rzeszów, Krosno
Liczba działających przedsiębiorstw
139
Liczba ważnych zezwoleń
188
Wartość zrealizowanych
inwestycji
6 215,49 mln zł
Nowe miejsca pracy
20 002
Utrzymane miejsca pracy
3821
Powierzchnia do zagospodarowania
Mielec (65 ha), Rzeszów i Gmina Trzebownisko
(65 ha), Gmina Ostrów (11 ha), Leżajsk i Gmina
Leżajsk (14 ha), Kolbuszowa (8 ha), Krosno (29 ha),
Lubartów (9 ha), Zagórz (4 ha)
Główni inwestorzy
Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o., Kirchhoff Polska
Sp. z o.o., Husqvarna Poland Sp. z o.o., MTU Aero
Engines Polska Sp. z o.o., Zakład Produkcji Folii
„Efekt Plus” Sp. z o.o., AERO AT Sp. z o.o., Elektrociepłownia Mielec E-STAR Sp. z o.o., METALPOL
Sp. z o.o., Kronospan HPL Sp. z o.o., BRW Sp. z o.o.
Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna
„Euro-Park Wisłosan”
Tabela 14. Charakterystyka SSE „Euro-Park Wisłosan”
Rok założenia
1997
Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. Oddział w Tarnobrzegu
Powierzchnia
1 632,3147
Podstrefy
Tarnobrzeg, Stalowa Wola, Nowa Dęba, Jasło, Przemyśl
109
152
Wartość zrealizowanych
inwestycji
7 713,96 mln zł
Nowe miejsca pracy
18 703
7477
Nowa Dęba (300 m kw.), Tarnobrzeg (4046 m kw.)
Główni inwestorzy
Zakład Mechaniczny „SIARKOPOL” Sp. z o.o.,
Alumetal Gorzyce Sp. z o.o., Polimex-Mostostal S.A.,
LG Electronics Wrocław Sp. z o.o., Thoni Alutec Sp.
z o.o., BAGPAK POLSKA Sp. z o.o., Wtór Steel Sp.
z o.o., ME Logistics A.S. Tomala Sp. z o.o., KOMA
Stahlbau Sp. z o.o., HSW Zakład Zespołów Napędowych Sp. z o.o.
Zachęty inwestycyjne w województwie podkarpackim | 95
Krakowska Specjalna Strefa Ekonomiczna
Tabela 15. Charakterystyka Krakowskiej SSE
Rok założenia
1997
Krakowski Park Technologiczny Sp. z o.o.
Powierzchnia
628 ha
Podstrefy
Boguchwała, Krosno
72
104
Wartość zrealizowanych inwestycji
1 998,89 mln zł
Nowe miejsca pracy
9368
8780
Powierzchnia do zagospodarowania Boguchwała (4,24 ha)
Główni inwestorzy
KHS Krosno SA, Cellfast sp. z o.o., H-GAZ
B. Hliniak, W. Hliniak sp.j., Talento Consulting Przewrocki sp.j.
Celem funkcjonowania Specjalnych Stref Ekonomicznych jest aktywizacja gospodarcza niektórych regionów poprzez restrukturyzację
z udziałem instytucji wsparcia, głównie w postaci ulg czy zwolnień podatkowych ze szczególnym uwzględnieniem zaangażowania zewnętrznych inwestorów strategicznych, ich kapitału oraz technologii.
Wśród głównych zachęt przygotowanych dla inwestorów chcących
prowadzić działalność gospodarczą na terenie którejkolwiek działającej SSE na Podkarpaciu można wyróżnić:
•
•
pomoc publiczną w postaci zwolnień z podatku dochodowego
z tytułu kosztów nowej inwestycji (50% – duże przedsiębiorstwa,
60% – średnie przedsiębiorstwa, 70% – małe przedsiębiorstwa),
pomoc publiczną w postaci zwolnień z podatku dochodowego
z tytułu tworzenia nowych miejsc pracy (50% – duże przedsiębiorstwa, 60% – średnie przedsiębiorstwa, 70% – małe przedsiębiorstwa),
•
•
•
•
•
•
•
•
•
niskie koszty wdrożenia inwestycji – dostępność pełnej i tańszej infrastruktury,
niskie koszty kooperacyjne – duża liczba kooperujących podwykonawców na obszarze strefy,
niskie koszty pracy,
rezerwy kadrowe i pracownicze,
czyste środowisko,
przyjazne otoczenie biznesowe,
przychylność i pomoc administracji samorządowej – pakiet
szkoleń z zakresu pozyskiwania funduszy na działalność gospodarczą oraz z zakresu prowadzenia działalności na obszarze SSE,
atrakcyjne położenie geograficzne w sąsiedztwie granicy
z Ukrainą i Słowacją,
dobrze rozwiniętą sieć komunikacyjną.
Wysokość możliwego wsparcia z tytułu kosztów nowej inwestycji zależy od maksymalnej intensywności pomocy określonej dla danego
obszaru, gdzie realizowana jest inwestycja, wielkości kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, a także wielkości przedsiębiorstwa.
Maksymalna intensywność pomocy w przypadku inwestycji realizowanych na terenie województwa podkarpackiego dla dużych przedsiębiorstw wynosi 50%, dla średnich przedsiębiorstw – 60%, a dla małych
przedsiębiorstw – 70%. Działalność gospodarcza związana z daną inwestycją musi być prowadzona przez okres minimum 5 lat. W przypadku sektora MŚP okres ten może ulec skróceniu do 3 lat. Poziom
zwolnienia podatkowego z tytułu tworzenia nowych miejsc pracy obliczany jest jako iloczyn maksymalnej intensywności pomocy i dwuletnich kosztów płacy brutto nowo zatrudnionych pracowników. Warunkiem skorzystania z pomocy jest utrzymanie miejsc pracy przez okres
nie krótszy niż 5 lat dla dużych przedsiębiorstw oraz 3 lat dla małych
i średnich przedsiębiorstw. Podstawą do skorzystania z pomocy jest
zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE,
wydane przez spółkę zarządzającą strefą w drodze przetargu łącznego
lub rokowań.
8. PARKI TECHNOLOGICZNE
Parki przemysłowe i technologiczne to coraz powszechniej stosowane
w naszym kraju rozwiązania prorozwojowe. Są to miejsca, w których
dzięki zgromadzeniu firm z jednej branży oraz wspierających je placówek badawczo-naukowych, możliwy jest ich szybki rozwój. Tworzone
są przy udziale władz samorządowych w celu zapewnienia preferencyjnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności dla małych i średnich przedsiębiorstw. Oferowane przez nie
udogodnienia są skierowane zarówno do przedsiębiorców polskich,
jak i zagranicznych.
Na terenie województwa podkarpackiego funkcjonują 3 parki przemysłowe i technologiczne:
•
•
•
Mielecki Park Przemysłowy,
Park Przemysłowy Gminy Leżajsk „Stare Miasto-Park”,
Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny AEROPOLIS.
Każdy z wymienionych posiada indywidualny charakter, wynikający
z regionalnych uwarunkowań społecznych, kulturowych i ekonomicznych, a także dostępnych czynników wzrostu. Parki powstały z myślą
o poprawie sytuacji gospodarczej regionu. Specjalnie przygotowane tereny inwestycyjne mają zachęcić do zainwestowania w określoną branżę działalności gospodarczej. Kluczowym celem powstałych obszarów
aktywności gospodarczej jest redukcja stopy bezrobocia, dywersyfikacja
prowadzonej w regionie działalności gospodarczej, tworzenie warunków
sprzyjających ożywieniu gospodarczemu i wspieranie innowacyjności.
Wśród zachęt przygotowanych dla inwestorów, chcących podjąć działalność gospodarczą na terenie któregokolwiek z parków znajdujących
się na Podkarpaciu, można wyróżnić następujące:
•
•
•
•
•
•
•
możliwość skorzystania z pomocy publicznej w formie zwolnień z podatku dochodowego (do 70%),
dostęp do wielu terenowych urzędów administracji państwowej i samorządowej,
atrakcyjne położenie geograficzne w sąsiedztwie granicy
z Ukrainą i Słowacją,
niskie koszty pracy i wysoka stopa bezrobocia,
dobrze rozwinięta sieć komunikacyjna,
ulokowanie niedaleko międzynarodowego portu lotniczego,
możliwość współpracy z innymi firmami prowadzącymi działalność na terenach poszczególnych parków.
Parki technologiczne | 99
Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny AEROPOLIS
Park zlokalizowany jest 10 km od stolicy województwa podkarpackiego. Sąsiaduje bezpośrednio z międzynarodowym lotniskiem Rzeszów-Jasionka. Usytuowanie inwestycji na skrzyżowaniu głównych szlaków
komunikacyjnych powoduje, że towary produkowane na terenie AEROPOLIS transportowane są do odbiorców ostatecznych zarówno
drogą lądową – kolejową i transportem drogowym, jak również drogą
powietrzną.
Tabela 16. Charakterystyka PPN-T AEROPOLIS
Rok założenia
2003
Rzeszowska Agencja Rozwoju
Regionalnego SA
Powierzchnia
165,7 ha
Strefa S1-3,
Obszar
Strefa S1 Przylotniskowa,
Strefy S2 Podwyższonej Aktywności Gospodarczej
15
Strefa S1-3 (Zaczernie, Rudna Mała) – 22
działki,
Strefa S1 (Tajęcina) – 4 działki
Główni inwestorzy
MTU AeroEngines Polska Sp. z o.o., BorgWarner Turbo Systems Poland Sp. z o.o.,
UTC Aerospace Systems, OPTeam S.A.
Mielecki Park Przemysłowy
Mielecki Park Przemysłowy (MPP) został ustanowiony przez Radę
Miejską w Mielcu w celu zagospodarowania majątku pozostałego po
restrukturyzacji „WSK-PZL” Mielec.
Tabela 17. Charakterystyka Mieleckiego Parku Przemysłowego
Rok założenia
2005
Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A.
Powierzchnia
114,2 ha
Obszary A, B, C, D
Obszar
Inkubator IN-Tech1
Inkubator IN-Tech2
Główni inwestorzy
46
Inkubator IN-Tech1 (10 500 m kw.)
Inkubator IN-Tech2 (1750 m kw.)
B&M Partners Sp. z o.o., NAVITEL Sp.
z o.o., AWPOL Sp. z o.o., C.H. ROBINSON
Spółka Akcyjna, EnMS Polska Sp. z o.o.,
HR Instructors Sp. z o.o., ADT Spółka
Akcyjna
Park Przemysłowy Gminy Leżajsk
Park Przemysłowy Gminy Leżajsk posiada status podstrefy SSE „Euro-Park Mielec”. Powstał w celu przyśpieszenia zagospodarowania
terenów inwestycyjnych oraz wzmożenia inicjatyw gospodarczych.
Park usytuowany jest w dwóch miejscowościach leżących w okolicach
Leżajska. Park jest członkiem Polsko-Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej, klastra Dolina Lotnicza oraz Stowarzyszenia Krajowego
Parków Przemysłowych i Technologicznych.
Tabela 18. Charakterystyka Parku Przemysłowego Gminy Leżajsk
Rok założenia
2006
Stare Miasto-Park Sp. z o.o.
Powierzchnia
35,5 ha
Obszar
Strefa A – Stare Miasto
Strefa B – Wierzawice
20
Stare Miasto (21,43 ha)
Główni inwestorzy
OZONO Sp. z o.o., Centrum Konstrukcji
Stalowych Sp. z o.o., Agencja Celna JRA
Radosław Pielecha, Oze 11 Sp. z o.o., BMF
Polska Sp. z o.o., FPUH KOBEX Stanisław
Rembisz, SGS „EKO-PROJEKT” Sp. z o.o.,
IGLOBUD Leżajsk Jerzy Szostak, Bogusław
Dubik Spółka Jawna, INFOGAL Janusz
Sarzyński, EMKA Mirosław Kłosowski
8.1. PARKI TECHNOLOGICZNE TWORZONE NA TERENIE
WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO
Przemyski Park Naukowo-Technologiczny
Podmiot zarządzający: Urząd Miasta Przemyśl Charakterystyka: Inwestycja o charakterze przemysłowym zajmować
będzie obszar o powierzchni 200 ha. Cały teren objęty jest miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego – Bakończyce III/04
oraz Słowackiego I/05. Na terytorium o powierzchni 12 ha została
utworzona Podstrefa Przemyśl Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Euro-Park Wisłosan”. Obszar przemyskiego parku cechuje
dobra dostępność komunikacyjna drogowa oraz kolejowa. Oferowane
tereny są uzbrojone w podstawową infrastrukturę techniczną i sanitarną oraz magistrale do przekazu mediów. Działki inwestycyjne wolne są od zanieczyszczeń i przygotowane do natychmiastowego zagospodarowania. W planach szczególną uwagę zwrócono na uniwersalne
rozwiązania związane z budową infrastruktury technicznej. Część inwestycji publicznych dotyczących modernizacji dróg i ich przebudowy
będzie finansowana ze środków własnych miasta oraz funduszy pomocowych. Oczekiwanymi inwestorami są przedsiębiorcy wykorzystujący nowe technologie oraz będący w specjalnej strefie ekonomicznej.
Tarnobrzeski Park Przemysłowo-Technologiczny
Podmiot zarządzający: Tarnobrzeska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.
Charakterystyka: Tarnobrzeski Park Przemysłowo-Technologiczny
(TPPT) jest kontynuacją działań na rzecz skutecznego wdrażania długoterminowej strategii rozwoju gospodarczego lokalnego samorządu.
Przesłanką do powstania TPPT jest stworzenie firmom obszaru do rozwoju, szczególnie w odniesieniu do przedsiębiorstw nowych technologii. Inwestycja zlokalizowana będzie wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 723,
która łączy się z drogami krajowymi nr 9 i 77 i przebiega przez nią ruch
z południa Polski na północ oraz ze wschodu na zachód. Obszar podzie-
lono na 3 jednorodne strefy: strefę TPPT1, strefę TPPT2, strefę TPPT3.
Strefa TPPT1 obejmuje tereny Kopalni i Zakładów Przetwórczych Siarki
„Siarkopol” przy ul. Zakładowej 50 w Tarnobrzegu. Strefa TPPT2 położona jest w rejonie alei Warszawskiej i ulicy Batalionów Chłopskich.
Strefa TPPT3 znajduje się natomiast w rejonie ulicy J. Bema.
Powierzchnia wynosi ok. 29 hektarów. Cały teren parku został włączony do TSSE.
Park Naukowo-Technologiczny „Rzeszów-Dworzysko”
Podmiot zarządzający: powiat rzeszowski
Charakterystyka: Park Naukowo-Technologiczny „Rzeszów-Dworzysko” to największy w granicach administracyjnych Rzeszowa i najatrakcyjniejszy na Podkarpaciu kompleksowo uzbrojony teren inwestycyjny
o powierzchni 84,1 ha. We wrześniu 2014 r. udostępnione zostaną dla
inwestorów w pełni uzbrojone tereny o powierzchni 59,2 ha, natomiast
we wrześniu 2015 r., kolejne 24,9 ha. Park zlokalizowany jest na skrzyżowaniu głównych szlaków komunikacyjnych. Niedaleko przebiega autostrada A4 i droga ekspresowa S19. Cały teren sąsiaduje z magistralą
kolejową E30 Niemcy–Polska–Ukraina. W pobliżu funkcjonuje prężnie
rozwijające się międzynarodowe lotnisko Rzeszów-Jasionka. Dla całego
terenu obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego,
przeznaczający obszar pod działalność przemysłowo-usługową.
Park Naukowo-Technologiczny „Rzeszów-Dworzysko” zostanie włączony do Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Euro-Park Mielec”.
8.2. INSTRUMENTY WSPARCIA RYNKU PRACY
Instrumenty rynku pracy podnoszą efektywność funkcjonowania instytucji rynku pracy oraz służą poprawie jakości świadczonych przez nie usług.
Do kluczowych instrumentów wspierających rynek pracy zalicza się:
Staże i przygotowanie zawodowe w miejscu pracy
Na staż można skierować bez nawiązywania stosunku pracy przez
okres do 12 miesięcy bezrobotnego:
•
•
do 25. roku życia,
do 27. roku życia, jeśli znajduje się w okresie 12 miesięcy od
dnia określonego w dyplomie, świadectwie lub innym dokumencie poświadczającym ukończenie szkoły wyższej.
Na przygotowanie zawodowe w miejscu pracy można skierować na
okres do 6 miesięcy bez nawiązywania stosunku pracy bezrobotnych:
•
•
•
•
•
długotrwale, pozostających w rejestrze bezrobotnych łącznie
przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat,
bez kwalifikacji zawodowych,
powyżej 50. roku życia,
samotnie wychowujących co najmniej 1 dziecko do 7. roku życia,
niepełnosprawnych.
Za każdy miesiąc odbywania stażu lub przygotowania do wykonywania zawodu Powiatowy Urząd Pracy wypłaca bezrobotnemu stypendium w wysokości 100% zasiłku dla bezrobotnych.
Szkolenie zawodowe dla potencjalnych pracowników
Szkolenie odbywa się w formie kursu, realizowanego według planu
nauczania obejmującego przeciętnie nie mniej niż 25 godzin zegarowych w tygodniu, chyba że przepisy odrębne przewidują niższy wymiar szkolenia.
Szkolenie może trwać do 6 miesięcy, a w sytuacjach uzasadnionych
programem szkolenia w danym zawodzie nie dłużej niż 12 miesięcy;
w przypadku osób bez kwalifikacji zawodowych szkolenie może trwać
do 12 miesięcy, a w sytuacjach uzasadnionych programem szkolenia
w danym zawodzie nie dłużej niż 24 miesiące.
Prace interwencyjne
Pracodawca zainteresowany zatrudnieniem osoby bezrobotnej może
złożyć w Powiatowym Urzędzie Pracy wniosek o zorganizowanie i finansowanie prac interwencyjnych. Urząd po pozytywnym rozpatrzeniu złożonego wniosku zawiera z pracodawcą stosowną umowę, w której zostają określone warunki zatrudnienia bezrobotnych, następnie
kieruje odpowiednich kandydatów do pracy. Do wykonywania pracy
w ramach prac interwencyjnych Powiatowy Urząd Pracy może skierować osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy.
Urząd pracy refunduje pracodawcy, który zatrudnił w ramach prac interwencyjnych co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy na okres
do 6 miesięcy skierowanych bezrobotnych, część kosztów poniesionych na wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenia społeczne skierowanych bezrobotnych.
Wyposażenie lub doposażenie miejsca pracy
Powiatowy Urząd Pracy może ze środków Funduszu Pracy zrefundować podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą koszty
wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego w wysokości określonej w umowie, nie wyższej jednak niż
6-krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia. Urząd po pozytywnym rozpatrzeniu złożonego wniosku zawiera z pracodawcą stosowną
umowę, w której określone są warunki przygotowania stanowiska pracy do zatrudnienia osoby bezrobotnej, a następnie kieruje do pracodawcy odpowiednich kandydatów do pracy.
Jednorazowa refundacja kosztów z tytułu opłaconych składek
na ubezpieczenie społeczne
Istnieje możliwość jednorazowej refundacji poniesionych kosztów
z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne w związku
z zatrudnieniem osoby bezrobotnej. Kwota refundowanych składek
nie może przekroczyć 300% wysokości minimalnego wynagrodzenia
za pracę. Pracownik zatrudniony w ramach pomocy w formie subsy-
diów płacowych na rekrutację pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji musi być uprawniony do nieprzerwanego
zatrudnienia przez minimum 12 miesięcy, a pracodawca może rozwiązać umowę o pracę tylko w przypadku naruszenia przez pracownika
obowiązków pracowniczych. Kosztami kwalifikującymi się do objęcia
pomocą są ponoszone w okresie 12 lub 24 miesięcy przez pracodawcę
koszty płac nowych pracowników, na które składają się:
•
•
wynagrodzenia brutto,
opłacone od wynagrodzeń obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne.
Ogólnopolski rejestr usług rozwojowych
Nowością w Perspektywie Finansowej 2014–2020 będzie Ogólnopolski
Rejestr Usług Rozwojowych (RUR) – integralny element Systemu Zapewnienia Jakości Usługom Rozwojowycm, który uruchomiony zostanie 1 stycznia 2015 roku. RUR powstanie w miejsce dotychczasowej
bazy ofert edukacyjnych www.inwestycjawkadry.pl.
Rejestr będzie zawierał informacje o podmiotach świadczących usługi
rozwojowe, w tym doradztwo, coaching, kursy edukacyjne, oraz o ich
ofercie, tak aby każdy zainteresowany przedsiębiorca, instytucja lub
osoba dorosła mogła w sposób prosty i łatwy wyszukać ofertę rozwojową dopasowaną do swoich potrzeb. RUR będzie pozwalać również na
ocenę każdej usługi. Będzie on otwarty na wszystkie usługi rozwojowe,
zarówno współfinansowane ze środków EFS, jak i usługi komercyjne,
finansowane w całości przez zamawiających, m.in. przedsiębiorców.
Szkolenia współfinansowane ze środków EFS będą mogły organizować
firmy zarejestrowane w rejestrze.
8.3. ZWOLNIENIE FIRMY OD PODATKU
OD NIERUCHOMOŚCI
Jedną z kluczowych zachęt inwestycyjnych dla przedsiębiorców w gminach jest zwolnienie od podatku od nieruchomości i opłat lokalnych,
wśród których pierwszorzędne znaczenie ma zwolnienie od podatku
od nieruchomości. Podstawą prawną tego instrumentu wsparcia jest
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
(tekst jednolity: DzU z 2014 r. poz. 849). Podatek od nieruchomości
naliczany jest od: gruntów, budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Płatnikami podatku od nieruchomości są:
•
•
•
osoby fizyczne,
osoby prawne,
jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, które są właścicielami lub posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych, użytkownikami wieczystymi gruntów lub posiadaczami nieruchomości
lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu
terytorialnego, jeżeli wynika to z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub innego tytułu prawnego, jak również jest bez tytułu prawnego.
Rada gminy w drodze uchwały może ustanowić zwolnienie od podatku od nieruchomości jako jedną z form pomocy publicznej dla przedsiębiorców.
Poniższa tabela przedstawia zwolnienia od podatku od nieruchomości w 2014 r. obowiązujące na terenie gmin oraz miast województwa
podkarpackiego.
Tabela 19. Zwolnienia od podatku od nieruchomości w 2014 r. obowiązujące na terenie województwa podkarpackiego
Zwolnienia od podatku od nieruchomości w 2014 r.
na terenie województwa podkarpackiego
Gmina
Miasto
Jeżowe
Fredropol
Adamówka
Wiśniowa
Tuszów Narodowy
Trzebownisko
Niwiska
Raniżów
Gorzyce
Padew Narodowa
Besko
Krzeszów
Wadowice Górne
Czernik
Bojanów
Chmielnik
Zaklików
Radomyśl Wielki
Radomyśl nad Sanem
Gawłuszowice
Nowy Żmigród
Sieniawa
Wielopole Skrzyńskie
Lubaczów
Lutowiska
Jodłowa
Jasienica Rosielna
Pysznica
Chorkówka
Tryńcza
Czarna
Tarnowiec
Mielec
Tarnobrzeg
Baranów Sandomierski
Głogów Małopolski
Ropczyce
Kolbuszowa
Pilzno
Krosno
Przecław
Rzeszów
Źródło: opracowanie własne na podstawie obowiązujących aktów prawnych
na dzień 18.08.2014 r.
INVESTOR GUIDE
1. CHARACTERISTICS OF FORMS
OF ECONOMIC ACTIVITY
Business activity carried out in Poland can be conducted in forms similar to the ones that are present in other European countries.
Polish legislation envisages especially the conducting of the following
forms of business activity
1) Commercial companies, divided into:
• Capital companies (limited liability company and joint-stock company)
• Personal companies (registered partnership, professional
limited partnership, limited joint-stock partnership).
2) Individual business activity (including activity in the form of
a civil partnership)
3) Branch office of a foreign company
4) Representative office of a foreign company
Business activity can be conducted by foreigners on the same basis as
Polish citizens (natural persons, legal persons, an organizational unit
without the status of a legal person, with a legal capacity)
•
•
•
•
from the EU member countries;
from Norway, Iceland, Liechtenstein and Switzerland;
from countries which are not signatories of the European Economic Area Agreement, on the basis of proper agreements signed by these countries with the EU and its member countries;
citizens of countries other than those listed above who are family members of persons mentioned in the points above, and
also possess a residence permit under the Act of 12 December
2013 of foreigners (Journal of Laws of 2013, pos. 1650), are pro-
112 | INVESTOR GUIDE
tected under the Act of 13 June 2003 on granting protection to
foreigners within the territory of the Republic of Poland (unified text: Journal of Laws 2012, pos. 680) or hold the Pole’s card.
Persons or entities that do not belong to any of the above categories
may conduct business activity only in the form of a limited partnership, limited joint-stock, limited company or joint-stock company, or
by joining the companies listed above.
Figure 1. Forms of conducting business activity in Poland
PARTNERSHIPS
civil law
partnerships
civil partnership
commercial law
partnerships
personal
company
capital
company
registered
partnership
professional
partnership
limited
partnership
limited joint-stock
partnership
Source: own elaboration.
joint-stock
company
limited liability
company
Characteristics of forms of economic activity | 113
Starting a business activity each entrepreneur is required to enter their
activities in the relevant register. Depending on the chosen form of
business, the company must be registered in:
1) National Court Register (KRS)
2) Central Registration and Information on Business (CEIDG)
3) Register of representative offices of foreign companies.
The entry to the KRS can be made by electronic access to the registry
courts available at: http://bip.ms.gov.pl.
Central Registration and Information on Business is the register of entrepreneurs who are natural persons and act on Polish territory. The
register has been active since 1 July 2011 in the ICT system at: https://
prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/ by the Ministry of Economy on
the basis of the Act of 2 July 2004 of freedom of economic activity
(unified text: Journal of Laws 2013, pos. 672).
In turn, foreign entrepreneurs setting up a representative office in Poland are obliged to make an entry in the register of foreign companies,
led by the ministry of the economy. The request for entry in the register
of foreign companies must be submitted in person or mailed to the
Ministry of Economy1.
1.1. CAPITAL COMPANIES
Capital companies, i.e. limited liability company and joint-stock company with legal status, basing its activity on its capital, not partners.
Their establishing and functioning regulations are included in Act of
15 September, Commercial companies code (unified text: Journal of Laws
2013, pos. 1030).
1
Forms of conducting a business activity in Poland, elaborated by FKA Furtek, Komosa,
Aleksandrowicz ordered by the Polish Information and Foreign Investment Agency
Shareholding partners lead the activities of the company indirectly
through elected bodies and assume liability only to the extent covered
by the shares. At the time of founding a company, the company in the
organization is formed, which may in its own name acquire rights (including, e.g: ownership of property and other property rights), incur
obligations, sue and be sued. A company in organization, from the
moment of registration in the National Court Register, acquires legal
status. In accordance with the Law of 29 September 1994 of accountancy (unified text: Journal of Laws 2013, pos. 330), limited liability companies are required to keep books of accounts and prepare financial
statements2.
Table 1. Capital companies – basic information
Limited liability company
Joint-stock company
Legal basis of functioning
Art. 151 – 300 of Commercial
Companies Code
Art. 301 – 490 Commercial
Companies Code
The steps necessary to starting a business activity
•
•
the conclusion of the company contract in the form of a notarial act;
•
•
contribution by the shareholders to
cover: the entire share capital and so-called share premium (the difference
between the price at which the shares
are acquired and their nominal value).
admitting of the statute in the
form of a notarial act;
contribution of the shareholders:
shares (acquired for cash contribution) and share premium
(must be paid in full prior to the
registration of the company).
•
the appointment of the Board;
•
the appointment of the Board;
•
appointment of the board of supervisors or the audit committee (required
if the share capital exceeds 500,000
PLN and the number of shareholders
is greater than 25);
•
obligatory appointment of the
board of supervisors;
•
registration of the company in
the National Court Register KRS
•
2
registration of the company in the
National Court Register KRS
Forms of conducting a business activity in Poland, elaborated by FKA Furtek, Komosa, Aleksandrowicz ordered by the Polish Information and Foreign Investment Agency.
Limited liability company
Joint-stock company
Foundation capital
•
minimum share capital is 5,000 PLN
•
the nominal value of the share cannot
be lower than 50 PLN;
•
the capital is divided into shares of
equal or unequal value (as determined by the records of the company
contract);
•
•
minimum share capital is
100,000 PLN and it is divided
into shares of equal value;
•
nominal value of shares cannot
be less than 1 grosz;
•
obligation to pay at least a quarter of the share capital prior to
the registration of the company,
if the shares are acquired for
a non-monetary contribution
or cash contributions and non-monetary contribution
the capital must be paid in full prior
to the registration of the company in
KRS
Liability
a company is responsible for the obligations with all its assets without restrictions;
partners / shareholders are not liable for the obligations of a company.
Taxation
Both the company, the partners and the shareholders are liable to corporate
income tax (CIT) and the profit of the capital company and dividends paid to its
partners and shareholders are subject to taxation.
Source: Forms of conducting a business activity in Poland, elaborated by FKA
Furtek, Komosa, Aleksandrowicz ordered by the Polish Information and Foreign Investment Agency.
1.2. PERSONAL COMPANIES
Personal companies (registered partnership, professional partnership,
limited partnership, limited joint-stock partnership) do not possess
a legal status, but they possess a legal capacity, which means that they
can, in their own name, acquire rights (including property ownership,
other property rights), incur obligations, sue and be sued. The core of
the existence and activities of private companies are partners, and as
a rule, all the rights and obligations of the partner of a partnership can
be transferred to another person only with the approval of the other
shareholders. All activities of a partnership are carried out directly by
its shareholders, who simultaneously with the company, bear the liability of all the assets for obligations of the company (such liability arises
at the time when a company becomes insolvent). In accordance with
the Law of 29 September 1994 on Accountancy commercial companies
are required to keep books and prepare financial statements (personal
and capital partnerships, including the ones in an organization phase),
except for partnerships of natural persons, partnership companies, if
their net sales income for the previous financial year amounted to the
equivalent of up to 1,200,000 euros. In personal companies the personal income tax taxpayers are the shareholders, not the company itself,
and the subject to taxation is the profit share of a partner of a personal
company.
Legal persons;
Organizational
units without
legal status
but with legal
capacity given
by the act
•
•
A minimum of two
individuals authorized to perform
professional services,
as defined in Art. 88
KSH
Minimum two founders out of:
Natural persons:
Art. 86 – 101 Commercial Companies
Code
Code
•
Professional
partnership
Registered
partnership
Limited partnership
Legal persons;
Organizational units without legal
status but with legal capacity given by
the act
•
•
Partners liable with all their assets, so-called general partners
Partners liability limited by the
amount specified in the partnership
contract (limited liability amount) so-called limited partners
•
•
Two types of partners:
Natural persons:
•
Minimum two founders out of:
Founders/Partners
Code
Table 2. Personal companies – basic information
Limited partner – one or more
entities out of: natural persons,
legal persons, organizational units
without legal status
Shareholder – one or more entities
out of: natural persons, legal persons, organizational units without
legal status.
•
•
Code
Limited joint-stock partnership
entry of the company by the registry court into KRS;
the company is formed at the moment of entry into the KRS register.
•
•
No minimum capital required
Foundation capital
the application must be accompanied by application forms to the tax office, the statistical office and the Social Security Office and notarized specimen signatures of the
persons authorized to represent the company;
•
the conclusion of a limited partnership contract by partners in the form
of notarial act;
entry of the company to the proper registry court;
•
•
the conclusion
of the company contract
by partners in
a written form
Limited partnership
the conclusion
•
of the company contract in
a written form;
Professional
partnership
•
Registered
partnership
the share capital is divided into
shares of equal nominal value.
the company is formed at the moment of entry into the KRS register.
•
•
registration in the KRS commercial
register;
•
nominal value of the shares is at
least 1 grosz;
appointment of the supervisory
board (mandatory if the number of
shareholders exceeds 25);
•
•
contribution of the capital by the
shareholders;
•
minimum share capital is at least
50,000 PLN;
entering into possession of all
shares by the shareholders;
•
•
admitting of the statute of the company in the form of notarial act;
•
Professional
partnership
Company liability
Limited partnership
legal persons
– corporate
income tax.
•
Partners are subject
to taxation on
•
personal income tax
(PIT).
•
legal persons – corporate income tax.
natural persons – personal income tax (PIT);
Each partner is subject to taxation:
Source: own elaboration on the basis of Commercial Companies and the publication „Forms of conducting a business
activity in Poland”, elaborated by FKA Furtek, Komosa, Aleksandrowicz ordered by the Polish Information and Foreign
Investment Agency.
natural persons
– personal income tax (PIT);
•
Each partner is subject to taxation:
Taxation
The company holds liability for its obligations with all its assets, without any restrictions
Registered
partnership
1.3. INDIVIDUAL BUSINESS ACTIVITY
AND CIVIL PARTNERSHIP
Individual conducting of business activity, as a natural person as well
as a part of a civil partnership, are the most basic forms of conducting
a business activity in Poland. At the same time, these forms are connected to unlimited personal liability for their obligations held by the
persons who conduct them3.
Table 3. Individual business activity – basic information
Legal subjectivity
•
Natural person conducting a business activity with the legal capacity, capacity
for legal transactions and the capacity to be a party in a given civil case
•
submitting an application to Central Registration and Information on Business
•
an entrepreneur may start the activity on the day of submitting an application
Liability
•
Full liability with owned assets
Taxation
•
The income of a person conducting a business activity is subject to be taxed
with personal income tax (PIT)
Furtek, Komosa, Aleksandrowicz ordered by the Polish Information and Foreign Investment Agency
Civil partnership
A specific form of conducting a business activity is the civil partnership.
It is designed to conduct a business activity for at least two entities. In
order to start the activity in the form of a civil partnership, each partner should individually register themselves in the CEIDG and then, in
a written form, conclude a contract of civil partnership.
3
Own elaboration on the basis of Central Registration and Information on Business; www.prod.ceidg.gov.pl.
Table 4. Civil partnership – basic information
Art. 860 – 875 Civil Code
Legal status
•
A civil partnership is not a separate legal entity, such entities are only its partners
•
conclusion of a partnership contract in the written form;
•
filing the partnership contract in a proper tax office and to the Central Statistical Office
•
filing an update notification in CEIDG
Liability
•
A mutual liability of the partners for the obligations of the partnership with
their joint assets and their personal assets
Taxation
•
The income tax payers are the partners not the company itself
Source: own elaboration on the basis of Commercial Companies and the publication Forms of conducting a business activity in Poland, elaborated by FKA
Furtek, Komosa, Aleksandrowicz ordered by the Polish Information and Foreign Investment Agency
1.4. BRANCH OFFICE AND REPRESENTATIVE OFFICE
OF A FOREIGN COMPANY
In order to conduct a business activity in the area of Poland, foreign
entrepreneurs may set up branch offices and representative offices in
the area of the Republic of Poland.
Branch offices can be created primarily by entrepreneurs from the EU
member states and countries belonging to the European Economic
Area. The establishment of branches by entrepreneurs from other countries is limited and possible on the basis of reciprocity (i.e. if the
law of those countries allows Polish entrepreneurs to set up a branch
within their territory)4.
4
Elaboration on the basis of a Public Information Bulletin of the Ministry of Justice; www.bip.
ms.gov.pl.
Table 5. Branch office and Representative office – basic information
Branch Office
Representative office
Preferred form of activity
•
Conducting a business activity
on both small and large scale, but
only to the extent of the scope of
activity of a foreign entrepreneur
•
Conducting a business activity only
in the area of advertising and promoting of a foreign company
Company
•
Branch name: the original name
of the foreign entrepreneur with
the legal form definition, translated into Polish, including the
words: „branch office in Poland”
•
Branch name: the original name of
the foreign entrepreneur with the
legal form definition, translated into
Polish, including the words: „representative office in Poland”
Legal status
Both a branch office and a representative office are not subjects separate from
a foreign entrepreneur and they do not possess legal status, legal capacity and the
capacity to be a party in a given civil case
•
application of a foreign entrepreneur to KRS register
•
the branch may start its activity
after the registration into the
company register
•
the application of the foreign entrepreneur to the Register of foreign companies led by the Ministry of Economy
•
the representative office may start its
activity after the Register of foreign
companies
Representation
A foreign entrepreneur appoints a person authorized to represent them
Taxation
•
the cash flows between a foreign company and its branch/representative office
are not subject to income tax in the territory of the Republic of Poland
•
a foreign entrepreneur conducting a branch/representative office is subject to
income tax in the scope of the income obtained in Poland, unless the international agreements on avoidance of double taxation state otherwise
Reporting obligations
The foreign entrepreneur is obliged to keep separate books in Polish language, in
accordance with the Accounting Act
Furtek, Komosa, Aleksandrowicz ordered by the Polish Information and Foreign Investment Agency.
2. THE LEGAL AND FORMAL REQUIREMENTS
GOVERNING THE COMMENCEMENT OF
BUSINESS ACTIVITY IN POLAND
Commencement of business activity in Poland is connected with performing the following registry obligations
Table 6. List of registry obligations
Type of activity
Natural
person
Civil
partnership
Registered
partnership,
professional
partnership, limited
partnership,
limited joint-stock
partnership, limited
liability company.,
joint-stock company
Concluding a contract in
a written form
NO
YES
YES
Registration in CEIDG
YES
EACH
PARTNER
NO
Registration in KRS
NO
NO
YES
Receiving a REGON
statistical number
YES
YES
YES
Tax declaration form
YES
YES
YES
VAT purposes registration
YES
YES
YES
Opening a bank account
YES
YES
YES
Registration with the
department of social
insurance
YES
YES
YES
Source: Own elaboration on the basis of T.Martyniuk, Small enterprises. Registration, record, taxes, reporting, Ed. Centre for Counselling and Training
of Personnel, Gdańsk 2009.
2.1. REGISTERING OF A BUSINESS ACTIVITY
In Poland, an entrepreneur who wants to start a business activity is
required to make an entry in one of two registers – Central registration and Information on Business (CEIDG) or National Court Register
(KRS).
An entrepreneur, who is a natural person, registers its business in CEIDG using the electronic form available on the website of the Central
Registration and Information on Business, which is also available in
the Public Information Bulletin of the ministry responsible for the
economy. In addition, the application to register a business activity
(CEIDG-1) may be filed in a town hall or a community office relevant
to the place of residence or sent by post.
The above mentioned application is free of any payment. It is worth noting that the CEIDG-1 application is also a notification to the Statistical Office, Tax Office, and social security. An Entrepreneur is obliged
to report within 7 days to the registry authority any changes in the actual state as well as in the legal state, relating to him personally and the
activity conducted in relation to the data contained in the application.
In turn, capital companies and the personal companies make an entry into the National Court Register at the request of the entrepreneur.
Applications to the register of entrepreneurs are made through a special official form of the National Court Register (KRS-1) or via the
Internet. This application is accompanied by:
•
•
•
specimen signatures of the persons authorized to represent the
company notarised by notarial act or filed in front of a judge
company contract
Identification form NIP-2
In the case of the first entry into KRS, an entrepreneur attaches also the
title to use the premises or property, which is the residence of the com-
The legal and formal requirements governing the commencement... | 125
pany. The fee for entry into the National Court Register is 600 zł (500 zł
court fee, 100 zł fee for advertisement of the entry into the KRS in the
Official Court and Economic Monitors) and business entities are required within 14 days to report any changes in the data contained in the
application for registration.
2.2. OBTAINING LICENCE OR PERMISSION, REGULATED/
RESTRICTED ACTIVITY
In order to commence a business activity in about 80 areas, various types of licences and official permissions are required to be obtained, i.e.:
•
•
Licences – granted on the basis of an administrative decision for:
sale of weapons and explosives,
protection of persons and property,
searching for resources and minerals,
distributing energy and fuels,
constructing paid motorways,
air transportation,
ӽӽ
ӽӽ
ӽӽ
ӽӽ
ӽӽ
ӽӽ
Permissions – granted on the basis of an administrative decision for:
ӽӽ sale of alcohol,
ӽӽ wine production,
ӽӽ production of tobacco products,
ӽӽ real estate brokerage,
ӽӽ running pharmacies.
Sometimes it is required to have qualifications appropriate to carrying
out in the context of a business activity, e.g. activities in a pharmacy.
In order to obtain them, applications must be submitted to the relevant
state administrative agencies or regional government agencies
Regulated/Restricted activity.
If the provision of the act stipulates that a given type of activity is regulated, the entrepreneur can perform this activity if he meets specific
conditions listed in the act and they obtain an entry in the register
of regulated activity. The authority keeping the register of regulated
activity, on the basis of the rules governing the given activity, makes
an entry at the request of the entrepreneur, after they file a declaration
of compliance with the conditions required for the activity. The statement submitted is filled in a written form to the authority conducting
the register of regulated activity.
2.3. GETTING A REGON STATISTICAL
IDENTIFICATION NUMBER
Every entrepreneur is obliged to have a unique statistical number.
A single entrepreneur is given the REGON through the Central Registration and Information on Business assigned by the Journal of the
National Register of Economic Entities. In the case of other legal forms
it is also possible to obtain a statistical number through the National
Court Register under the so-called. “one stop shop”. The REGON number may be obtained by visiting a branch of the Central Statistical Office in a city or in a community.
Filling in the data in the CEIDG-1 application, an entrepreneur at the
same time applies for the granting of a REGON statistical number. CEIDG forwards the information concerning setting up a new business
to the Central Statistical Office and from that moment within 7 days
the Statistical Office gives the REGON number. In the case of the KRS
register, the RG-1 form must also be completed.
The obtaining of a REGON number can be checked via the websites:
www.stat.gov.pl or www.ceidg.gov.pl, where the data concerning particular business activities are updated regularly.
In a situation when an entrepreneur obtains the REGON number in
order to receive a certificate of its assignment, it is necessary to visit
a branch of the Central Statistical Office in a town or a community.
The certificate can be obtained by completing the RG-1 form, which is
issued “on the spot”, possibly, in the case of a large number of applications, the waiting time may be longer. The certificate can be collected
in person or by a proxy, after having written the power of attorney. The
RG-1 form is also used to report any changes not covered in CEIDG.
Obtaining the REGON number and the issuing a certificate by the
Central Statistical Office is completely free of charge.
2.4. OPENING A BANK ACCOUNT
A bank account is an integral part of every business. The Polish legal
system does not place on a new business an absolute obligation to have
a bank account. Establishing a bank account is necessary for any business that is obliged to keep books or keep an income and outgoings tax
book, because in such cases, the only form of payment is a bank transfer. To this account a direct reimbursement of VAT is also transferred.
To establish a company’s bank account the following documents need
to be presented to the bank:
•
•
•
•
an entry from Central Registration and Information on Business,
certificate of obtaining the REGON number,
ID card,
a copy of the company’s stamp.
A business bank account can be used only for the purposes of the business. The tax Office and the Social Security Office (ZUS) must be
informed about the opening of a bank account.
2.5. GETTING A NIP TAX INFORMATION NUMBER
The tax identification for tax payers who conduct a business activity is
the NIP number.
The identification application is performed once, regardless of the type
and the number of taxes paid by the tax payer, the taxation form, number and types of economic activities and the number of managed companies (other than partnerships).
The applications are performed using the following forms
•
•
•
individuals starting a business and subject to entry in the CEIDG – form CEIDG-1
natural persons commencing a business activity who are not
a subject to entry in the CEIDG – the NIP-7 form with the
required attachments
the businesses who are subject to the KRS – NIP-2 form with
the required attachments
The NIP-7 form can be filed on paper – directly in the relevant tax
office or by sending to its address. It is also possible to deliver it electronically via the e-Statements system. NIP-7 sent via the Internet must,
however, bear a secure electronic signature verified by a valid qualified
certificate.
The method of filing theVAT-2 form depends on the choice of form of registration. Entrepreneurs who registered themselves in the so-called “one
stop shop”, file the identification application in the registry court along
with the application for entry. This mode does not apply in two cases:
1) registering in the KRS via the Internet
2) establishing a limited liability company according to a simplified procedure of setting and registration of the company, the
so-called S24 mode.
An applicant who registers via the Internet sends by themselves, electronically, the required applications and notifications. So-called S24
Limited Liability Company is set up on the basis of a registration application, contracts and other necessary documents, created directly in
the computer system and sent to the court. The other applications and
notifications must be submitted by the applicant directly to the appropriate authorities. The NIP-2 application identification cannot be sent
electronically. It should be filed in the tax office or sent to its address
in paper form.
It is also worth noting that companies in organization, before obtaining an entry in the National Court Register may be able to obtain
a NIP without the intermediation of the registry court. The company,
acting under the name with the addition “in organization”, may file an
application for the granting of a REGON number on the RG-1 form.
Then, it may apply to the tax office for the NIP tax identification. In
both cases, the company receives these identifiers almost immediately.
Then, when filing an application for entry of the company in the KRS,
the board may request the entry of those numbers in the register, attaching the confirmation of receipt of the NIP number and the certificate of receipt of the REGON number. Filing the company declaration
to the KRS register in a traditional way (in person, by mail) in the so-called “one stop shop” procedure, must be accompanied by the NIP-2
forms (as a notification update) and RG-1 (as a request to change the
characteristics of the covered entry).
The form of declaration granting a NIP is confirmation. In the case of
natural persons starting economic activity the tax office issues confirmation of giving the NIP no later than the next working day after the
day that it receives a correct identification application. With regard
to the remaining businesses, confirmation of giving the NIP is issued
promptly, not later than three working days after the day that it receives a correct identification application.
2.6. REGISTRATION OF THE COMPANY
IN THE SOCIAL SECURITY OFFICE
Application to Social Security is carried out based on the CEIDG-1 application. Submissions of employees and affiliates for insurance must be
made within 7 days of their admission to work. ZUS fills in the ZFA form
(application of payer – natural person). When running a business that is
the only business of the entrepreneur, he must also complete a ZUA form
(application for social security and health). If the owner in addition to
running a business also works full time for minimum wage he should fill
in the ZZA form instead ZUA (application only to health insurance). Full
Social Security is a monthly payment of approx. 1,000 zł. Today, however,
a preferential rate applies for new entrepreneurs in the first two years of
business. The total amount of concessional contributions in respect of
doing business (the so-called “small ZUS”) is approx. 500 zł / month).
Table 7. Symbols of application documents
Application of
payer
Application of
insured person
Application of
employee
Individual
entrepreneurs
Partners
Company
Company
ZFA for each
person
ZFA for each
person ZPA
ZUA – for social
security and
health, or
ZUA – for social
security and
health, or
ZZA – only for
health insurance
ZZA – only for
health insurance
ZUA or ZZA for
payer – natural
persons apllied for
on ZFA form
ZUA or ZZA for
payer – company
applied for on
ZPA form
-
ZUA or ZZA for
payer – company
applied for on
ZPA form
Source: own study based on the available Internet sources.
Application must be only on original forms obtained from ZUS offices
or forms printed with the program Platnik (a free program, available
from ZUS offices and on the website: www.zus.pl). They can be filed in
person, by registered mail or with electronic signature.
2.7. OTHER FORMAL-LEGAL ACTIVITIES
Depending on the subject of business, the entrepreneur must report
the activity to the following entities:
•
•
•
•
•
•
•
•
The State Sanitary and Epidemiological Inspection,
National Labour Inspectorate,
State Inspectorate of Commerce,
inspector for environmental protection,
building inspector (State),
fire brigade command,
gas company, electric company, water and sewer, telecommunications,
insurance company.
3. FORMS OF TAXATION
AND RELATED SOLUTIONS
3.1. BASIC FORMS OF TAXATION
Every business established in the Polish Republic has to pay income tax
derived from its operations. Even the largest companies having legal
status, limited liability companies and limited liability companies pay
income tax CIT. In Poland there is a flat tax, which means that there is
only one effective tax rate and it amounts to 19% of income acquired
during the financial year. Under this form of taxation all companies
pay tax to the same extent regardless of the size of the company, the
amount of earned income or type of business.
The other entrepreneurs running small companies, including individual business and partnerships are subject to individual income tax
on PIT. As a result a business has three forms of taxation to choose
between. This choice is very important, because it affects not only the
amount of the tax, but also the type and scope of the accounting records kept. Forms of taxation are shown in the following diagram.
Figure 2. Types of forms of business taxation
Taxation of economic
activity
General rulex – tax
scale 18%, 32%
Lump sum form
of taxation
Lump sum on
registered income
General rules – flat
tax rate od 19%
Tax card
Source: Own calculations based on the available Internet sources.
A business must choose a form of taxation:
•
•
•
to 20 January of the tax year;
with a date of application for registration in the Central Register and Information on Business (CEIDG) submitted pursuant to the provisions on freedom of establishment, in which
one can select a form of taxation – if one starts running a business
or;
before starting a business in the event of a tax card, or by the
date of first revenue in other cases, if the choice of the form of
taxation has been made in the application for entry into the
CEIDG.
It is necessary to consider the choice carefully, because a change in the
form of taxation during the fiscal year is not possible. A business can
do so only in the next fiscal year. There is no need to inform the tax of-
Forms of taxation and related solutions | 135
fice every year to choose the form of taxation, but this should be done
when changing forms of taxation.
If no action is taken with a statement on the operator’s part to choose
the form of taxation, the taxpayer commencing business activities will
be taxed under the general rules – according to the tax scale.
Personal Incomes achieved due to business are taxed on the basis of:
•
•
Act of 26 July 1991. income tax from natural persons (unified
text: Journal of Laws 2012. pos. 361);
Act of 20 November 1998. on lump-sum income tax on certain
income earned by individuals (Journal of Laws, 1998., No. 144,
item 930, as amended).
Records for tax purposes may be carried out independently by the
business person or commissioned to by conducted by an accounting
office.
General rules – tax scale
The General Rules are the only form of taxation available to all – both
for individual businesses and partners of partnerships. Tax in this form
is paid – as with linear tax – on income, but in this case it is calculated
according to the tax scale. This form of settlement allows you to pay
a tax of 18% after deducting the tax-free amount of 556.02 zł, and at
the rate of 32% of the excess over 85,528 zł basic tax. The amount of
tax can be further reduced by income tax relief deductions provided
for in the Act. In addition, there is a possibility to deduct from taxable
income paid insurance premiums and the amount of tax paid in health
insurance premiums. The height of tax brackets and tax rates in force
in 2014 are shown in the table.
Table 8. Tax scale for 2014
Taxable income tax amounts in PLN
Tax rate
to 85 528,00 zł
18% minus the tax-free amount of
556 zł 02 gr
over 85 528,00 zł
14 839 zł 02 gr plus 32% of the excess
over 85 528 zł
The annual tax-free amount
556 zł 02 gr
Annual income that does not lead to
obligation to pay taxes
3091 zł
When a business decides to calculate tax on general principles, it will be
required to keep books of accounts or tax records of income and outgoings, payment – monthly or quarterly – of income tax (fixed income
calculated from the beginning of the year, net of advances paid in the
earlier months of the year) and submit annual PIT-36 (statement for
the tax year must be submitted by the end of April the following year).
General principles – single tax rate of 19%
If you choose this form of taxation the tax rate is 19% and does not
change with increasing company revenue. The tax is paid on income, i.e.
after taking into account the costs deductible. It should be noted that the
choice of this form of taxation is associated with the resignation of tax
exemptions and deductions enjoyed by businesses taxed under the general rules of the tax scale. This tax also excludes settlement with a spouse.
This form of taxation may be used by taxpayers conducting any business,
but it is most profitable for taxpayers who achieve a high annual income.
Those taxpayers paying a linear tax are required to keep adequate accounting (tax book of income and outgoings or accounting book), records of fixed assets and intangible assets, records of equipment, employees income cards.
Taxpayers on the linear tax make an annual tax return on Form PIT-36L by the end of April of the following tax year. In return, taxpayers
may reduce the resulting revenue losses from previous years and premiums for social security paid for themselves and for the people they
are working with.
Lump-sum from registered income
Lump-sum is one of the simplified forms of business taxation. In its
current form it is valid under the law of 20 November 1998. It allows
you to determine the rate of tax in advance. It is up to the business person to decide whether lump-sum settlement will be their form or not,
but to be able to use it, you must meet certain conditions.
The tax law states that this form of taxation is possible only for:
•
•
•
natural persons running their own businesses;
civil partnerships, created by natural persons;
partnerships and partnership companies, provided that its
partners are only persons practicing a profession.
In the case of the use of the lump sum tax on registered income, income
is subject to tax, and the amount of tax is determined by applying certain
rates (3%, 5.5%, 8.5%, 17% or 20%), depending on the type of business.
The simplification depends on the fact that income is not deducted
from the costs of obtaining it, instead the tax is calculated at the lower
rate. As a lump sum payer a business also has a narrower scope of registration and reporting obligations – does not have to run bookkeeping
or tax records of income and expenditures, and needs only to record revenue. In the case of business taxable at different rates, the business should, however, record income from each activity separately. Additionally,
it has an obligation to have proof of purchase and storage of goods.
Lump-sum is calculated on Form PIT-28. When filing it is worth remembering that tax law gives in his case the deduction of tax for things
such as social security and health and rehabilitation relief.
Tax card
The simplest form of paying taxes, recommended especially for those
start-ups that do not yet have the experience in the conducting of a tax
card. Tax card taxation is based on paying a fixed monthly amount of
tax regardless of the amount of income actually received. This form of
lump sum works in companies with few employees and having their
registered office in small towns. The height of the tax card increases
with the increase in employment and the size of the town in which
business is conducted. The tax card also has limitations related to the
type of business that you can do, being subject to the tax card. Taxpayers running businesses taxed in the form of a tax card are exempt from
the obligation to keep books, submit tax returns and pay income tax
payments. They are, however, obliged to issue on client’s request accounts and invoices, stating sale of products, goods or performance of
services, and store in numerical order copies of these accounts and invoices during the five tax years after the end of the year, in which a bill
or invoice was issued. They are also obliged to keep a book of records
of employment of all employees in the business in the prescribed form.
Table 9. Forms of taxation depending on the activity
General
Limited
Limited
partnership,
liability
Jointjoint-stock
partnership,
joint-stock
limited part-stock
company
company
nership
company
Form of
tax
Natural
person
Civil
partnership
Tax card
YES
YES
NO
NO
NO
NO
Lump
sum
YES
YES
NO
NO
NO
NO
General
rules
YES
YES
YES
YES
NO
NO
Corporation
tax
NO
NO
NO
NO
YES
YES
Source: Own calculations based on available Internet sources.
3.2. TAXPAYER’S CALENDAR
The end of the tax year and the beginning of a new one carries a number of duties resulting from tax law. The taxpayer’s calendar is a kind
of ”map” of the obligations of the taxpayer. It includes deadlines for the
transmission of information, declarations and testimony, along with
instructions of which forms to use and what they refer to.
To the 20th of each
month
Advance payment of income tax from natural persons conducting business activity on a general basis (advance payment for December in the amount due for
November paid by December 20, without a declaration).
Advance payment of income tax from natural persons conducting business activity taxed in the form of a linear tax of 19% (down payment for December in the
amount of payment due for November)
Deadline for payment of a lump sum tax on registered income (lump sum for
December is paid within the deadline for filing annual PIT-28).
Advance and information on the amount of the income from the sale of shares,
bonds or other securities.
Monthly advance on personal income tax from remuneration
Information about pension paid by pension body from social security.
PIT-5L
Ryczałt
PIT-13
PIT- 4
PIT-9
Monthly declaration mailed or filed in person at the Tax Office.
PIT-5 Income tax
VAT – UE
Deadline for contributions for social security, health insurance and the Labour
Fund and / or the Guaranteed Employee Benefits Fund for the previous month.
Deadline for companies employing workers.
ZUS-DRA (Employees)
To the 15th of each
month
Deadline for contributions for social security, health insurance and the Labour
Fund for the previous month. Individuals who pay premiums only for themselves.
ZUS-DRA
To the 10th of each
month
Deadline for paying tax for persons taxed in the form of a tax card
Tax card
WHAT IT COVERS
FORM
DATE
To the 7th of each
month
Table 10. Taxpayer’s calendar
Declaration on the amount of income generated by the taxpayer obtaining income from personal activities such as artistic, literary or providing services under
contracts or work orders.
Monthly advance on corporation income tax
Monthly advance of income tax from the capital group
Contribution to PFRON
Deadline for monthly VAT accounting
Deadline for accounting of excise duty
PIT-52
CIT-2
CIT-2A
DEK-1
Vat-7
AKC – 2
PIT-36
To the 30th of April
of the year following
the tax year
Deadline for submitting tax return on earned income (loss) in the tax year for
taxpayers conducting business activities on a general basis and according to the
19% tax rate and payment of the difference between the tax due on the income
resulting from the testimony and the sum due for the year advances.
Deadline for submitting tax return on revenue gained, the value of deductions
and lump sum payable on registered income.
PIT-28
Declaration sent electronically
Advance payment of income tax on remuneration from employment resulting
from abroad and foreign pensions received without an intermediary bank
PIT-51
VAT -UE monthly
WHAT IT COVERS
FORM
To the 31st of
January of the year
following the tax
year
To the 25th of each
month
th
To the 20 of each
month
DATE
3.3. LOCAL TAXES
Local taxes are municipal revenues. Their height is established by local
councils, guided by the maximum rates set out in the Act and the interests of the municipality and its inhabitants. Each year, the top rates of
local taxes and fees are calculated according to the price index of consumer goods and services for the first half of the previous year. An investor who plans to start a business should be informed of the interest
rates of local taxes on land and buildings associated with the activity
and the means of transport. The maximum limits applicable for local
tax rates can be found on the website of the Ministry of Finance.
3.4. DOUBLE TAXATION IN INTERNATIONAL TRADE
People living in the Polish Republic, in accordance with the Law on
income tax from natural persons are taxed on all their income, including that acquired abroad. This revenue may also be taxed in the
country where it was acquired. When it comes to a situation where the
income or the assets acquired in the same way by the same taxpayer for
the same period of time are imposed the same or similar taxes by two
countries we have to deal with double taxation in international trade.
To avoid a conflict of twofold claims on the same income, and financial conflict between different countries, an agreement on avoidance
of double taxation has been signed. Polish accession to the European
Union and the opening of foreign labour markets meant that the contract became a common act, whose knowledge and correct application
became necessary. Poland has concluded agreements on avoidance of
double taxation with over 80 countries. Double taxation can be understood in two ways:
Figure 3. Double taxation
The agreements on avoidance of double taxation suggest solutions on
how to tax income earned abroad. In addition, they point to ways to
avoid double taxation. These include exemption with the progression
method and the proportional deduction method.
The method of exemption with progression
The method of exclusion with progression is based on:
•
•
the taxpayer adds the income subject to income tax and income exempt from this tax – in this way, a total income is created,
the taxpayer calculates the total income tax according to the
tax scale specified in the relevant Act,
•
The taxpayer then calculates the rate according to the formula:
The proportional deduction method
The proportional deduction method is used as follows. Income derived
abroad is taxed in Poland, but the tax due shall be deducted from the
tax paid at the point of income. This deduction is possible only to the
amount of tax chargeable in proportion to the income earned in a foreign country. To do this:
•
•
tax in the country of residence of the taxpayer is calculated
according to the Polish scale tax on the total income of the
taxpayer from sources in Poland and abroad,
the tax calculated on the total income shall be deducted from
the tax paid abroad, except that the deduction shall not exceed
that part of the tax, as calculated before taking the deduction
into account, that is proportionally attributable to the income
earned in a foreign country.
With this method you can use the following formula:
3.5. TAXATION IN CHANGING THE STATUS
OF BUSINESS ENTITIES
Changing forms of business entities depends on changing the legal
form of the company, this is called transformation. Transformation is
used to adapt the legal form of the company to run the current operations and to changing economic conditions. All commercial companies may be subject to transformation, i.e. both partnerships (general partnership, limited liability partnership, limited partnership and
a limited joint – stock company) and capital (a company with limited
liability and joint stock company). Transformations can also be made
by a partnership and business who is a natural person engaged in business on their own behalf, it can transform its own business into a sole
capital company, i.e. limited liability company or joint stock company.
However, a company in liquidation, which has begun the division of
property, or a company in bankruptcy may not be transformed.
As a result of the company’s transformation the identity of the entity does
not change, but there is only a change of the legal form (principle of continuation). The transformed company is entitled to all the rights and obligations of the company transformed. Transformations of companies are
regulated by the Commercial Code and related to a change of association.
In accordance with the Act of 9 September 2000 the tax on civil law
transactions (unified text: Journal of Laws 2010. No. 101, item 649)
subject to taxation is, among others, an amendment to the agreement.
The transformation of companies is considered to be an amendment
to the company if it results in an increase in the assets of a partnership
or an increase of the share capital (Article 1 paragraph 3 point 3 of the
Act). The company’s assets in addition to contributions also includes
assets made by the company during its duration. If the result of the
transformation is no change in the share capital or contributions to the
partnership, there can be no change in the articles of association of the
concept of law and the obligation to pay tax. The tax rate charged from
civil-legal activities is defined in Art. 7 paragraph 1 Section 9 of the Act
on tax on civil law transactions and amounts to 0.5% of the tax base.
4. LABOUR LAW
The most important piece of legislation regulating the relationship between employers and employees is the Act of 26 June 1974 Labour Code
(unified text: Journal of Laws 1998. No. 21 pos. 94). The Code describes
the conditions under which work may be provided in the Republic of Poland. The provisions of contracts and other instruments under which the
employment relationship is created can not be less favorable to the employee than those provided for in the labour law. As a rule, an employee
may be a person who is 18 years old, it is also possible to employ a person
who has not reached 18 years of age, but under principles defined in the
Labour Code and issued on the basis of the implementing acts5.
4.1. TYPES OF CONTRACTS OF EMPLOYMENT
There are the following types of employment contracts:
•
•
•
•
•
an employment contract for a trial period;
an employment contract for a specified period;
an employment contract for an indefinite period;
contract of employment for the duration of a particular job;
contract of employment for a specified period concluded to
replace an employee.
Trial employment contract
Its purpose is to test the suitability of the employee to perform the service. It very often precedes a contract of indefinite duration or one of
the temporary contracts. The trial period can not be longer than three
5
Act of 26 June 1974 Labour Code (Journal of Laws of 1998 No. 21, pos. 94, the last change
in the Act of 2013. Pos. 1028); Labour Law Reference the National Labour Inspectorate,
Catherine Pietruszyńska, Warsaw 2013.
months, and the employer may not employ an employee on the basis
of successive contracts of employment for a trial period.
Fixed-term employment contract
This is one of temporary contracts of employment and its termination
occurs spontaneously with the passage of the deadline specified in the
contract. In general, this term is defined by indicating the specific date.
Open-ended employment contract
This type of contract assumes constancy of the employment relationship and at the same time provides the most complete protection for
the employee. It does not specify the duration of the final term of the
contract and its termination by the employer requires a statement of
the reasons justifying the termination of the contract.
Contract of employment for a specific defined task
There is also a variation of the contract term, which includes the period
of time necessary to complete a specific task. This contract shall terminate upon the performance of the contracted work.
Contract for temporary deputising
This is a special breed of fixed-term contracts. It can be concluded in
order to replace an absent employee for the duration of the excused
absence. Such an agreement resolves as soon as the replaced employee
returns to work.
The Labour Code imposes limitations on the conclusion of successive
fixed-term contracts between the same parties to the employment relationship. Namely, the conclusion of the third contract of employment
for a specified period (the previous two contracts for a specified period
for consecutive periods) is equivalent to the legal consequences of entering into an open-ended contract. The limit of fixed-term contracts
Labour Law | 149
does not include the trial employment contract, as well as contracts for
temporary deputising and irregular or seasonal work.
The characteristics of employment are:
•
•
•
•
•
perform work of a particular type and subordination to the
employer;
perform work at the time and place designated by the employer,
the need for personal provision of labour,
perform work for remuneration,
the employer’s burden of risk of the business.
4.2. WORK TIME
In accordance with the Labour Code time is defined as the time during which the employee remains available in the workplace or other
place designated to perform the work. Outside the period when the
employee physically performs services for an employer the time shall
also include periods of inactivity, such as:
•
•
•
15-minute break at work to be conferred on workers whose
daily working time is at least 6 hours,
learning time for a young person,
time training in occupational health and safety.
Working time can not exceed 8 hours per day and an average of 40
hours in an average five-day working week in the adopted reference
period not exceeding four months. It is possible to extend the period,
but not by more than 12 months if it is justified by objective reasons
or technical work associated with the organization. The employer is,
however, required to submit a copy of the agreement (with the trade
unions, or if they do not work with the employer then with employee
representatives) on the extension of working time settlement to the
competent district labour inspector within 5 working days of the conclusion of an agreement.
The employee is entitled on any day (understood as 24 consecutive hours, starting from the time at which the employee starts work) the right
to at least 11 consecutive hours of rest, during which the worker does
not work and is not available to the employer.
Work done over the existing employee’s normal working hours is overtime. Overtime is permitted in the case of:
•
•
a requirement for a rescue operation,
specific needs of the employer.
The limit in overtime hours the employee can work due to specific needs of the employer may not exceed 150 hours in a calendar year. Please note also that in any case the employer cannot plan overtime work
in advance.
The Labour Code provides for two methods of compensation for overtime work:
•
•
payment of wages, together with the addition of 50% or 100%
of salary,
providing free time.
4.3. EMPLOYEE LEAVE
Annual leave is:
•
•
20 days – if the employee is employed for less than 10 years,
26 days – if the employee is employed for at least 10 years.
An employee who takes a job for the first time in a calendar year acquires the right to leave from the end of each month, in 1/12 of the leave
available to him after working for a year.
Leave for a worker employed in part-time work is determined in proportion to the working time of that employee on the basis of 20 or 26 days.
Labour Law | 151
For the period of leave the employee retains the right to remuneration,
which they would receive if they worked during that time.
The period of employment, which determines the length of the leave
shall be counted against the previous periods and other periods of employment that are includible in the period of work (eg. benefit period
or scholarship, entitled to the unemployed).
The period of work on which the length of leave depends shall be counted in respect of completion:
•
•
•
•
•
principal or another equivalent vocational school – the period
of study, but not more than three years,
secondary vocational education – the duration of the study,
but not more than five years,
secondary vocational education for graduates from basic (equivalent) professional schools – five years,
secondary school of general education – 4 years; post-secondary school – 6 years,
high school – 8 years.
What is important is that periods of learning are not accumulated. This
means that the length of the holiday includes only one period most
favorable to the employee.
4.4. TERMINATION OF EMPLOYMENT
The Labour Code provides for the following ways to terminate the contract of employment:
•
•
•
by agreement of the parties,
the statement of one of the parties of a period of notice (dismissal notice),
the statement of one of the parties without notice (dismissal
without notice),
•
•
with the passage of time, which was agreed,
on completion of the work, for which execution was agreed.
The specificity of the latter two cases lies in the fact that the employment relationship is terminated without the need for any activity, i.e.
submissions by either party to the employment relationship.
The passage of time for which it was concluded dissolves a trial period
contract and a fixed-term contract, and the date of completion of the
work for which it was made – the employment contract for a specific
defined task.
Termination by agreement of the parties
This form of termination of employment contract requires the submission of a declaration of intent by the employer and the employee.
The proposed termination of the contract in this mode can come from
either party. The agreement should be concluded in writing and indicate the date of termination of employment. Lack of consent of the
employee or the employer prevents the termination of employment in
the aforementioned manner.
Termination with notice
The second way to terminate a contract of employment is a declaration of termination notice by either party to the statutory notice period, after which follows dismissal. A statement by either party on the
termination of the employment contract should be in writing. Importantly, in contrast to terminating a contract by mutual agreement, the
termination is a unilateral act. This means that it becomes effective
regardless of the consent of the other party.
In this mode, you can terminate a contract concluded as open-ended,
for a trial period and a contract for temporary deputising, and also in
exceptional circumstances fixed-term contracts.
Labour Law | 153
Periods of termination of contracts of employment
The period of notice of termination of an open-ended employment
contract (depending on the period of employment with the employer):
•
•
•
2 weeks if the employee has been employed for less than six
months,
1 month if the employee has been employed for at least six
months,
3 months if the employee has been employed for at least three
years.
If a contract is concluded for an open-ended period the employer is
required to indicate the actual and specific reasons for justifying termination.
An employment contract for a fixed term may be terminated by notice
only when it was concluded for a period longer than six months, and
the parties to the agreement provided the option of early termination
with 2- week notice.
The period to terminate a contract for a trial period:
•
•
3 working days if the trial period does not exceed two weeks;
one week if the trial period is longer than two weeks,
2 weeks if the trial period is 3 months.
In the case of a contract of employment concluded for temporary deputising the notice period is 3 working days.
Termination of employment without notice
where employee is at fault
This form of termination of the employment contract shall consist of
the serving to the employee by the employer of a decision of termination of the employment contract without notice. The employer may
terminate an employment contract where the employee is at fault n
cases where there is:
•
•
•
serious breach by an employee of the fundamental duties of
the employee,
crime committed by the employee during the employment
contract, which prevents their further employment in their
position, if the offense is obvious or has been confirmed by
a final judgment,
the employee’s loss of permissions necessary to perform work
in their position due the their own fault.
where employee is not at fault
An employer may terminate an employment contract without notice:
1) if an incapacity for work due to illness lasts:
• more than 3 months (if the employee has been employed
with the employer for less than 6 months);
• more than a total period of collection of the remuneration
and allowances, and rehabilitation benefit received for the
first three months (if the employee has been employed
with the employer for more than 6 months).
2) if the employee is excused absence from work for reasons other
than those mentioned above, lasting longer than one month.
where the employer is at fault
The employee may terminate the agreement with immediate effect, without prior notice in two cases:
•
if they are issued a medical certificate stating harmful effects
of work on the health of the worker and the employer does not
transfer them within a prescribed period to another job,
Labour Law | 155
•
if the employer has committed a serious violation of basic duties to the employee.
4.5. PROTECTION FROM TERMINATION
An employer may not terminate an employment contract with an employee who lacks no more than four years to reach retirement age, if
the period of employment allows him a right to a pension from that
age. It is also not allowed terminate a contract of employment during
an employee’s maternity leave, as well as during other justified absence
of the employee from work. The provisions on the protection of employees against dismissal or termination of employment do not apply
in the event of bankruptcy or liquidation of the employer.
4.6. BENEFITS DURING TEMPORARY INABILITY TO WORK
For the period of incapacity for work due to the employee:
1) illness or isolation due to infectious disease – lasting a total of
33 days during the calendar year, and in the case of an employee who is over 50 years old – lasting a total of 14 days in a calendar year – the employee retains the right to 80% of salary,
unless labour laws applicable to a given employer provide for
a higher salary in this respect,
2) accident on the way to or from work or illness attributable to
pregnancy (in the periods as indicated in 1) – the employee
retains the right to 100% of salary,
3) subjected to medical tests needed for candidates for donor
cells, tissues and organs and undergoing treatment donating
cells, tissues and organs (in the periods as indicated in 1) – the
employee retains the right to 100% of salary.
The period of 33 or 14 days of incapacity for work for which the employee is entitled to remuneration financed from their own employer
is the limit for that calendar year. Once that has run out, the employee
in the event of continued incapacity for work, acquires the right to
sickness benefits from social security.
4.7. NON-EMPLOYMENT RELATIONS
In addition to the employment relationship, Polish law also allows
other forms of service work. Namely the so-called civil law contracts
(e.g. contract work, work to order). A person who performs work on
the basis of one of the abovementioned agreements does not have the
status of a worker within the meaning of the Labour Code. This means that it does not apply to the labour laws related to such issues as
working time, annual leave and holidays. In matters not covered in the
agreement concluded between the parties, the relevant provisions of
the Civil Code apply.
The parties decide the type of the agreement which is the basis of the
work established between them. It should however be borne in mind
that if the work is to be performed in conditions typical to the employment relationship, the conclusion of a civil contract rather than
a contract of employment is a violation of applicable laws.
Labour Law | 157
Table 11. Civil contract
Work to order
Contract work
Legal regulation
Art. 734 – 751 Civil code
Art. 627 – 646 Civil code
Subject of the contract
Implementation of specific actions in
favor of the orderer.
The achievement of a specific effect
(material or immaterial)
Stability of the contract
Order executed at a specific time
or indefinitely.
One-off character
Parties to the contract
Customer (orderer) and the contractor
(contractor), between which the legal
relationship exists
The orderer of the execution of the work
and the party receiving the order, who
are related by a legal relationship
Relations between the parties
•
There is no relationship of subordination, the parties are equal
entities;
•
The Contractor is free to decide
place, time and method of carrying
out the construction work;
•
The contract may specify the time
limits for the implementation of
activities;
•
Obligation to execute a specific
task within a given in the agreement;
•
The Contractor shall perform the
work personally, with the agreement of the orderer may entrust
the execution of the contract to
another person;
•
The contracting parties are equal
entities;
•
The Contractor is not obliged to
perform work personally, unless
this is reserved in the contract;
•
The agreement is always payable
•
The contract may be either payable
or free;
Social Security
The person executing the order may
be subject to social security in cases
expressly specified in the regulations
concerning social security.
There is no obligation to pay contributions for health and social security (an
exception is an agreement concluded
with a company’s own employee)
Source: Own calculations based on the Civil Code.
5. LEGAL CONDITIONS OF FOREIGN DIRECT
INVESTMENT IN PODKARPACKIE
5.1. PERMISSION FOR SETTLEMENT OF FOREIGNERS
IN POLAND
In Poland there are different regulations in relation to foreign nationals
depending on whether they are citizens of the European Union (EU),
Member States of the European Free Trade Association (EFTA), parties to the contract of the European Economic Area, the Swiss Confederation (SC), or whether they are nationals of third countries.
Citizens of the EU, EEA, SC
Terms and conditions for settling in the territory of the Republic of
Poland in relation to the first group are defined by the Act of 14 July
2006 regarding entering the territory of the Polish Republic, stay and
departure from the territory of nationals of Member States of the European Union and members of their families (Journal of Laws, 2006.,
No. 144, item. 1043, as amended).
Figure 4. Conditions of settling for citizens of the EU, EEA and SC
Stay up to 3
months
Temporary stay
Permanent stay
• obligation to register
• citizens of the EU, EA, SC – registered stay upon applicatioof
the citizen
• member of a family who is not a citizen of the UE, EEA,
SC - acquiring a residence card
• after 5 years unbroken stay In Poland
Source: own.
Citizens of the EU, EEA and SC and their family members who are
not nationals of these countries can stay in Poland for three months
without additional conditions of residence (with the exception of the
registration obligation). In addition, people whose aim is to search for
work stay can stay in Poland for up to six months without the need for
additional conditions of stay. This period may be extended provided
it is shown that the person is actively looking for work and has a real
chance of employment. In another case, a citizen of the EU, EEA and
SC, remaining in Poland longer than three months (if one of the conditions of stay formulated in art. 16 et seq. Act) is required to register
their stay, and the family member is required to obtain a residence
card. Residence registration is at the request of an EU citizen and a residence card of a family member of an EU citizen – at the request of
a family member of an EU citizen. The application must be submitted
Legal conditions of foreign direct investment in Podkarpackie | 161
to the authorities competent for the place of residence of citizens in
person, no later than the day following the expiration of three months
from the date of entry into the territory of Poland.
A citizen of the EU, EEA or SC and their family members acquire the
right of permanent residence after five years of continuous residence
in the territory of the Republic of Poland. Residence shall be considered continuous if its breaks do not exceed a total of six months a year,
with some exceptions. A stay in Poland interrupts execution of the decision of deportation. The act of entering the territory of the Republic
of Poland, stay and departure from the territory of EU citizens and
their family members regulates the possibility of acquiring the right
of permanent residence before the 5-year period of residence on the
territory of Poland. This applies to exceptional professional or family
situations.
Citizens of countries outside the EU
Rules of entry and residence in the territory of the Republic of Poland in relation to third-country nationals are specified in the Act of
13 June 2003 on foreigners.
The stay in Poland for citizens from non-EU countries is regulated depending on length of stay:
•
•
•
up to three months,
more than three months,
permanent residence.
Figure 5. Principles of stay on the territory of Poland for citizens from
outsider the EU
Stay up to 3
months
Temporary stay
• valid passport
• valid visa – does not Apple to countries with
which Poland has the relevant agreement
Circumstances justifying residence In the territory of Poland for a
period longer than 3 months, including:
• having a job or the promise of one,
• running a business,
• taking part in training and professional apprenticeship
as part of a European Union Project.
The conditions are described In detail In the Law on foreigners.
Permanent stay
The types of application for permanent residence include:
• settlement permit,
• permission for stay for long-term resident of the European Union.
Source: own elaboration based on the Law on foreigners.
Non-EU citizens may reside in the territory of the Republic of Poland
on the basis of a settlement permit or a residence permit for long-term
resident of the European Union. Conditions for obtaining permits are
laid down in the Law on foreigners.
Figure 6. Comparison of a settlement permit and residence permit for
a long-term EU resident.
Settlement permit
Permission for stay for long-term resident
of the European Union.
Document filed on application of citizen
of third country
Document filed on application of citizen
of third country
Permission is given for unlimited time.
Residence card is valid for 10 years.
Permission is given for unlimited time.
Residence card is valid for 5 years.
The settlement permit may be applied for
by a foreigner who:
Third-country nationals may be granted a
residence permit as an EU long-term resident if he or she resided in the territory
of the Republic of Poland immediately before the application, legally and continuously for at least five years and has (with
some exceptions):
•stable and regular source of income sufficient to cover the costs of maintaining
his members of family and his dependents;
•health insurance within the meaning of
universal health insurance coverage or
endorsement by the insurer of treatment
costs in Poland.
• is a minor child of a foreigner who holds
a settlement permit, born on Polish territory, or
• is married to a Polish citizen, at least
three years prior to the application, and
immediately before the application resided continuously on the Polish territory
for at least two years on the basis of a residence permit for a fixed period, or
• is a child of a Polish citizen and remains
under his parental authority, or
• resided continuously on the Polish territory for a period of not less than 10 years
on the basis of consent for tolerated stay
or for a period of five years in connection with obtaining refugee status or
protection
Source: own elaboration based on the Law on foreigners.
Legal stay in Poland for up to 3-four months from crossing the border
does not require additional conditions of stay. Citizens of countries
outside the EU must have a valid passport and a valid visa, if required.
It should be remembered that the period of stay can not be longer than
the period of validity of the visa. It may happen that the visa is valid
for a period of less than three months, then it is necessary to leave the
territory of the Republic of Poland before the expiry of the period of
validity of the visa, unless the visa has been extended. The basis for
entry and residence in the territory of the Republic of Poland is possession of a proper visa, but there are some exceptions to this rule. No
requirement to obtain a visa applies to, inter alia, citizens of Australia,
Japan, Canada, USA6 The exemption from the visa requirement, however, includes as a rule entry only for tourist purposes for a maximum
period usually 90 days, not including the entry in order to study, work
or other activities (unless different provisions result from international
agreements – eg. from the USA, Canada, South Korea).
A citizen of a third-country may apply for a permit for temporary residence if the circumstances justify his residence in the territory of the
Republic of Poland for a period longer than three months. These conditions are set out in detail in the provisions of the Law on foreigners.
The types of permanent residence permit includes a settlement permit
and permit for a long-term resident of the European Union. Both types of permits are granted for an indefinite period.
A third-country national is obliged to submit a request for a permanent residence permit in person, no later than the last day of lawful
residence in the territory of the Republic of Poland. If they do not submit an application in person, the province governor will request the
applicant to appear in person within 7 days, otherwise leaving the application without consideration.
The application must be submitted to the authority competent for the
place of residence of a national of a third country (an application filed
6
Up-to-date full list available on the Polish Ministry of Foreign Affairs website.
abroad shall not be examined). The procedure should be completed,
as a rule, in a period not exceeding two months from the date of filing.
Application for a residence permit for a long-term EU resident should
be submitted to the authority competent for the place of residence of
a national of a third country only during lawful residence in the territory of the Republic of Poland (an application filed abroad shall not be
examined). The procedure should be completed, as a rule, in a period
not exceeding three months from the date of filing.
5.2. CREATION OF BRANCHES AND AGENCIES OF
FOREIGN COMPANIES
Legal basis
Setting up, carrying out and completion of economic activity on the
territory of Poland is governed by the Act of July 2, 2004 on freedom
of economic activity. The regulations therein apply to both activities
carried out by Polish citizens and foreigners.
The Act also defines the rules for the creation, operation and liquidation of branches and representative offices of foreign companies (Chap.
6, Art. 85 – 102a).
Creation in Poland of branches and representative offices of foreign companies is applicable if the foreigner is a business registered in another country and want as part of their foreign operations business in Poland.
Foreign businesses of the Member States of the European Union, Member States of the European Free Trade Association (EFTA), parties to
the Agreement on the European Economic Area and foreign persons
from countries not party to the Agreement on the European Economic
Area, which may benefit from the freedom of establishment on the
basis of agreements concluded by the State of the European Union and
its Member States, may undertake and conduct economic activity on
the same terms as Polish citizens.
Creation of branches
Setting up a branch of a foreign business enables them to do business
only in terms of the foreign business activity after previous entry of the
branch into the National Court Register. It is also necessary to establish
the authorized person to represent the branch of the foreign business.
Notwithstanding the obligations specified in the regulations of the National Court Register a foreign business is obliged to give the name
and address in the Republic of Poland of the person authorized to represent it (form KRS-WJ), accompanied with a specimen signature of
the person certified by a notary, and present the act of constitution,
contract or statutes, based on which the business operates or a copy of
the entry in the registry along with a certified translation into Polish.
Duties of the foreign branch
The duties of the branch of a foreign company include:
•
•
•
use of the original name of the foreign business, legal form
should be translated into the Polish language, the name should
include the following text ”branch in Poland”,
conducting of separate accounting under accounting regulations,
reporting to the minister for the economy, any change in the
factual and legal status during the opening or the liquidation
of the foreign business who created the branch, or if a company has lost its right of establishment.
Creation of representatives
Foreign businesses may establish representatives established in the
territory of Poland. The scope of the representative can only relate to
the business of advertising and promotion of foreign investment. A representative can also be a foreign person appointed to promote the
economy of their country of residence, except that the scope of such
representation may cover only promotion and advertising of the economy of this country.
Representation is created by making an entry in the register of foreign
representative offices, which is led by the minister responsible for the
economy. At the same time making an entry is not required when creating a representative of a foreign bank or a credit institution within
the meaning of the Banking Act (consolidated text: Journal of Laws
2012. pos. 1376).
The entry in the register is made on a proposal drawn up in Polish. It
should contain the following data on the foreign business:
•
•
•
•
the name, domicile and legal form,
the subject of economic activity,
the name and address of residence in the Republic of Poland of
the person authorized to represent the business,
the address of the headquarters of the representation on the
territory of Poland, in which are stored the original documents
related to the business.
Attachments to the application are by the following documents translated into Polish:
•
•
•
an official copy of the document certifying the registration of
the foreign business, based on which the undertaking carries
on business,
a certified copy of the official document specifying the address
of the foreign business, the rules of representing the foreign
business and an indication of persons authorized to represent
if the document referred to above does not contain the necessary information in this respect,
a certified copy of the document authorizing the foreign business to use the premises or property for the purposes of its
headquarters.
The entry made in the register of representation is assumed from the
certificate of authority.
Duties of representatives of foreign companies
The duties of the representative office of a foreign company include:
•
•
•
use of the original name of the foreign business, legal form
should be translated into the Polish language, the name should
include the following text ”representative office in Poland”,
conducting of separate accounting under accounting regulations,
reporting to the minister responsible for the economy any
changes in the facts and legal status in the field of data specified in the request and the start of the liquidation of the foreign
business and its completion, or if the business has lost the right
of establishment.
5.3. PURCHASE OF REAL ESTATE BY FOREIGNERS
Procedure for purchase of real estate
Purchase of property may be carried out in two basic forms:
•
•
the acquisition of property rights,
acquisition of the right of lease.
The right to the property given in lease is quite similar in scope to the
right of ownership. In both cases, you can use the land with the exception of third parties, and exercise your rights, within the limits set by
the laws and rules of social intercourse. You can make the sale of those
rights, donate them or make a division.
However, the lease in its field of law is somewhat narrower than the
right to property, and limited by both the law and with the provisions
of the agreement on transfer of land in perpetuity.
Table 12. Comparison of the right to property and the right of lease
Property law
Lease law
How to purchase rights
•
Notarized sale-buying contract
•
Notarized sale-buying contract
•
Inclusion in the land register
Period of validity of right to land
•
•
Unlimited
from 40 to 99 years – usually 99
years
Possibility of construction
•
Limitations resulting from zoning
limitations
•
Limitations resulting from zoning
limitations
•
Limitations imposed by the contract of lease
Deprivation of rights
•
None
Use of the property not in accordance
with the provisions of the agreement
Source: own.
The basic legal requirement for the acquisition of real estate – whether
it is land or building – is the conclusion of the notarized purchase contract. This applies both when the acquisition takes place as an object of
property as well as lease.
Purchase agreements in another form are legally invalid.
Figure 7. Procedure for the conclusion of the purchase of real estate
Notarised contract of sale
Is it included in the
land register?
Proof of ownership of the land
Extract from the local
development plan
Other optional:
- proof of payment of property
taxes;
- if the property was inherited,
documents confirming the
inheritance and
a certificate of payment of
inheritance tax
Source: own.
YES
Current registration
in land register
NO
- Property act
- purchase act or
- other documents
relating to ownership
of perpetual usufruct
Legal basis
The issue of acquisition of real estate by foreigners is regulated by the
Law of 24 March 1920 on the acquisition of real estate by foreigners
(unified text: Journal of Laws 2004. No. 167 pos. 1758).
Acquisition of real estate by a foreigner requires a permit from the Minister of Internal Affairs. A foreigner within the meaning of the Act is:
1) a natural person without Polish citizenship;
2) a legal person established abroad;
3) a company having legal the status of persons mentioned in paragraphs 1 or 2, resident abroad, formed in accordance with
the laws of foreign countries;
4) a legal and commercial company without legal status established on Polish territory, controlled directly or indirectly by
persons or companies listed in points 1, 2 and 3.
In contrast, the acquisition of property within the meaning of the law
is the acquisition of property rights or the right of perpetual usufruct,
on the basis of any legal event.
Application for licence to purchase real estate
A permit to purchase real estate is issued at the request of a foreigner in
a situation where the acquisition is not a threat to defense, national security or public order, and does not preclude considerations of social policy
and public health. In addition, it is necessary to demonstrate that there are
circumstances confirming the foreigner’s ties with the Republic of Poland.
Among the circumstances to support these ties are:
1) possession of Polish nationality or Polish origin;
2) marriage to a citizen of the Polish Republic;
3) possession of a temporary residence permit (with some restrictions), permanent or long-term resident of the European Union;
4) membership in the governing body of a business who is a legal
person or a commercial company having legal status established in Poland controlled by foreigners;
5) performing on the Polish territory business or agricultural activity, in accordance with Polish law.
There are no ready-made formulas for the proposal. Applications shall
be made in accordance with the information contained in:
•
•
Act of 24 March 1920 on acquisition of Real Estate by Foreigners / Acts. Laws of 2004. No. 167, item. 1758, as amended.
Regulation of the Minister of Internal Affairs of 20 June 2012
concerning the detailed information and types of documents
to be submitted by a foreigner applying for a permit to acquire
real estate (Journal of Laws of 2012., Pos. 729).
Figure 8. The necessary information in the application for a permit to purchase real estate
Designation of the acquired real estate
Designation of the seller
Elements of the application to issue
permission to buy real estate
Definition of the legal forms of
acquiring real estate
Source: own.
Information on the aim and
possibilities of acquiring real estate
The application shall be accompanied by documents confirming the
information contained in the application and documents supporting
the foreigner’s ties to Poland.
The area of property acquired by a foreigner in order to meet the necessities of life can not exceed 0.5 ha, while in the case of carrying out
within the territory of the Republic of Poland economic or agricultural
activity, in accordance with Polish law, the area should be justified by
the actual needs arising from the nature of the business.
The permit is valid for a period of two years from the date of issue.
Authorization from the Minister of Internal Affairs is also required in
cases of purchase or acquisition by a foreigner of shares in a commercial company with its registered office in the territory of the Republic
of Poland:
•
•
if as a result the company who owns or has perpetual usufructuary of real estate on the territory of the Republic of Poland
becomes a controlled company or
if the company is a controlled company and the shares are
acquired by a foreigner who is not a partner or shareholder of
the company.
Under the Act a controlled company is a trading company in which
a foreigner or foreigners own, directly or indirectly, more than 50% of
the votes at the shareholders meeting or the general meeting.
Authorization is not required when the company’s shares are admitted
to trading on a regulated market.
Exemptions from the obligation to obtain a permit
The provisions of the Act do not apply to the acquisition of property
through inheritance or debt collection.
Allowing the purchase of real estate is not necessary, inter alia, in the
following situations, insofar as they concern properties located outside
the border area, and in the case of agricultural land their area does not
exceed 1 ha:
1) purchase of an independent flat within the meaning of the Act
of 24 June 1994 on ownership of premises (unified text: Journal of Laws 2000. No. 80 pos. 903),
2) acquisition of independent premises for use as a garage or
participating in such premises, if it is related to meeting the
housing needs of the purchaser or owner of the property or of
a flat,
3) acquisition of real estate by a foreigner residing in the Polish
Republic for at least five years from the granting of a permanent residence permit or residence permit for long-term resident of the European Union,
4) the acquisition by a foreign national married to a Polish citizen
and residing in the Polish Republic for at least two years from
the granting of a permanent residence permit or residence permit for long-term resident of the European Union, property as
a result of the acquisition will be a commonality of statutory
spouses,
5) acquisition of real estate by a foreigner, if at the date of acquisition he is entitled to statutory succession, and the property
seller and the transferor of the property is the owner or perpetual usufructuary of at least five years,
6) acquisition by a legal person or a commercial company without legal status established on Polish territory, controlled
directly or indirectly by foreign natural or legal persons, on its
statutory objectives, undeveloped property, whose total area in
the whole country does not exceed 0.4 hectare in urban areas.
It is not required to obtain permits for foreigners who are citizens or
businesses of countries that are parties to the Agreement on the European Economic Area or the Swiss Confederation, the scope of the
exemption is limited and does not apply to:
1) agricultural land and forests, for a period of 12 years from the
date of accession of the Republic of Poland to the European
Union, unless the property is located in the following provinces:
• Lower Silesian Kuyavian-Pomeranian, Lubusz, Opole, Pomerania, Warmia and Mazury, Wielkopolska, West Pomerania, and the foreigner leased property for seven years
and during this period personally led on that land agricultural activity and legally residing in the territory of the
Polish Republic,
• In the regions of Lublin, Lodz. Małopolska, Mazowieckie,
Podkarpackie, Podlaskie, Silesian, Świętokrzyski a foreigner leased property for 3 years and during this period
personally led on that land agricultural activity and legally
residing in the territory of the Polish Republic.
Citizens of countries that are parties to the Agreement on the European Economic Area or the Swiss Confederation as of the day when
the Republic of Poland became a member of the European Union,
partners or shareholders of commercial companies established in the
territory of the Republic of Poland can lease periods referred to above,
include the period of lease of agricultural property by the company,
if during this period, being partners or shareholders of the company,
they personally conducted on that land agricultural activities and were
legally resident in the territory of the Polish Republic.
6. LOCALISATION PROCEDURES
The first element of the investment process is to determine the location
of the investment. This action is related to broader issues of planning,
which are governed by the Act of 27 March 2003 on Planning and Spatial Development (unified text: Journal of Laws 2012. Pos. 647). It describes the principles of spatial policy and the scope and procedures in
matters of destination sites for specific purposes and the arrangements
for their management and development.
Figure 9. Preparation of the process of investment
Localisation procedures | 181
6.1. EXTRACT FROM THE SPATIAL DEVELOPMENT PLAN
Determination of land use, distribution of a public investment, as well
as assignment of land and land development conditions is performed
in the zoning plan.
If the planned investment will be located in an area for which there
is a valid zoning plan, information should be obtained about the possibilities of development and building of the site, arising under the
plan. Anyone interested has the right to inspect a local plan and obtain
extracts and map extracts (not only the owner of the plot).
The applicant may apply for an excerpt and outline of both the existing
as well as archival plans.
The application for the issue of the extract must be submitted to the
authorities appropriate to the location of the area covered by the application together with proof of payment of stamp duty, and other attachments, if required (eg. Map). The Authority has 30 days to issue the
extract.
6.2. OBTAINING A DECISION ON PUBLIC INVESTMENT
LOCATION OR A DECISION ON CONDITIONS FOR
CONSTRUCTION
In the absence of a local zoning plan to specify land use and conditions of
building on land they shall be decided by zoning and land use as follows:
•
•
the location of a public investment is determined by a decision
on the location of a public investment;
land use and zoning for other investments shall be determined
by a decision on conditions of building.
It should be emphasized that the mode decision can not be freely chosen by the investor, which means that the investor may wish to adopt
a decision to establish the location of a public investment if the project
qualifies for the issue of zoning.
Decision on localisation of public investment
Public investment refers to plans aimed at meeting the needs of local
communities at the level of the commune, district and province, as
well as the public, as the population of the area of the state. The public
investment can not serve only to satisfy private interests. The scope of
a public investment is closed and limited to the investments that have
been explicitly mentioned in Art. 6 of the Act of August 21, 1997 on
real estate (unified text: Journal of Laws 2014. pos. 518). Depending on
the importance of a public decision it is issued by the mayor or president of the city alone or in consultation with the competent authorities.
Establishment of a public investment is made at the request of the investor, which should include:
•
•
definition of the boundaries of the area covered by the application, as well as the area which the project will affect,
characteristics of the investment (including: determining the need
for water, energy, sewage disposal and treatment, purpose and
size of the proposed buildings in descriptive and graphic form,
definition of data characterizing the impact on the environment).
The decision to establish the location of a public investment is determined by:
•
•
•
the type of investment;
the conditions and detailed rules for the management of the
site and its building;
lines of demarcation of the investment area designated on
a map at the appropriate scale.
The decision to establish the location of a public investment is binding
on the body, which issues a decision on the construction permit.
Decision on conditions for construction
In the absence of a local spatial development plan, land use change,
such as construction work or the execution of other works, as well as
the change of use of a building or part thereof, requires the establishment of a decision on the conditions of building. Obtaining a zoning
decision is dependent on the fulfillment of a number of specific requirements, what is important, all of the following conditions must be
met simultaneously. The decision will be issued only on condition that:
1) at least one adjacent plot of land, available from the same public road is built in a way to define the requirements for new
buildings,
2) the area has access to a public road,
3) the existing or planned utilities are sufficient for the building
project,
4) the area does not require permission for change of land use of
agricultural and forestry for non-agricultural and non-forest.
The authority issuing a zoning decision is to determine the parties to the
proceedings and the notice of initiation in writing. Moreover, the content
of the zoning decision contains much more detailed findings on the nature of the building, than is in the location decision of a public investment.
6.3. THE DECISION ON ENVIRONMENTAL CONDITIONS
OF THE APPROVAL TO REALISE AN UNDERTAKING
The key and initial step in the implementation of the infrastructure
project is to obtain a decision on the environmental permit for the
project (environmental decision). The decision is obtained for projects
likely to always have a significant impact on the environment or potentially significant impact on the environment. A list of undertakings for
which it is or may be required to acquire an environmental decision is
in the Regulation of the Council of Ministers of 9 November 2010 on
projects likely to have significant effects on the environment (Journal
of Laws of 2010, No. 213, item 1397), issued pursuant to Art. 60 of the
Act of 3 October 2008 on Provision of information about the environment and its protection, public participation in environmental protection and environmental impact assessments (Journal of Laws No. 199,
item 1227, as amended.).
The environmental decision is the first step in the process of obtaining
administrative permits for a project likely to have significant effects
on the environment and precedes such decisions as zoning and land-use planning and the decision on the construction permit. This order
is significant in that the environmental decision binds the issuing of
subsequent decisions in the investment process.
6.4. DECISION ON EXCLUSION OF LAND FROM
FARMING PRODUCTION
The use of agricultural land for non-agricultural purposes requires the
investor to go through a two step procedure: change its designation
(this occurs in the zoning plan for the agricultural class I-III, the change of use of agricultural land classes IV-VI may be based on zoning)
and then exclude from agricultural production (to obtain a decision
approving the exclusion of land from agricultural production). The decision authorizing the exclusion of land from agricultural production
occurs prior to obtaining a building permit and applies to agricultural
soils formed from mineral and organic origin, in classes I, II, III, IIIa
and IIIb, and agricultural land classes IV, IVa, IVb, V and VI made
from organic soils. Information about the origin and valuation of class
of the land can be obtained by the investor in the prefecture county,
where they must also submit a request for a decision. To the application for excluding lands from agricultural production, the following
documents should be enclosed:
1) copy of and map extract from the Local Spatial Plan and, if it
does not exist, a final decision on building conditions or decision on localization of investment for the public purpose,
2) plot development design including the area balance,
3) document confirming the ownership or the right to dispose of
the land,
4) in case of non-residential buildings, declaration on the market
value of 1 m2 or 1 are of the land the application refers to,
5) up-to-date extract from the National Court Register (if a legal
entity is the party),
6) power of attorney (if applicable),
7) receipt for paying the stamp duty7.
6.5. OBTAINING THE TERMS OF CONNECTIONS
OF GAS, ELECTRICITY, WATER
One of the important duties of the investor is to provide a connection
to the planned construction of the facility to the appropriate media. To
do this, it is necessary to make a number of formal agreements with
the companies involved in the operation of individual installations.
Power connections are made at the request of the investor. The procedure should be started by submitting to a power company serving the
area in which the investment is planned, the application for a current
connection conditions. The request must specify the connection capacity, technical equipment and the annual flow forecast energy consumption. The conditions issued by the utility connection are valid for
24 months from the date of issue, along with which the investor receives a draft interconnection agreement that specifies, among others,
connection parameters, the date of its construction, the terms of power
sales agreement.
The procedure for obtaining gas connection begins with an application
to the district gasworks to specify the conditions for connection to the
gas network. The application must include determination of the gas
consumption and the projected date of commencement of the use of
gas. Conditions are valid only for 12 months from date of issue.
7
Act of 3 February 1995 on the protection of agricultural and forest lands (consolidated text:
Journal of Laws no 1205 of 2013). 186 | INVESTOR GUIDE
Reference for preliminary technical conditions of water supply and
sewage disposal must be submitted to the local water company, along
with the current situation and relief map – on a scale of 1:500. They
give businesses decisions relatively quickly, although there is no statutory time limit for responses. In the absence of technical or legal ability
to provide real estate connection to the network, the company issues
a refusal to establish the technical conditions with a justification8.
6.6. RECONCILIATION OF PROJECT
DOCUMENTATION
The construction project, because of the role it plays in the procedure
for obtaining a building permit for a development project, is of major
importance in the investment process. The detailed scope and form
of construction project is defined in the Regulation of the Minister
of Transport, Construction and Maritime Economy of 25 April 2012
on the detailed scope and form of construction (Journal of Laws of
2012, pos. 462). The construction project consists of: project development of the plot or land drawn on the current map and an architectural – construction plan, and depending on the specifics of the project:
a statement of relevant organizational units for ensuring the supply
of energy, water, heat, gas, sewage, and a statement of the conditions
of connection of the facility to the road network, statements of the
appropriate road manager about the possibility of the connection of
the plot with a public road.
The reconciliation procedure of design documentation carried out by
dedicated teams at the district government level is mandatory. Reconciliation takes place in the form of an opinion Handshake Project Documentation Team, consisting of: employees of the construction administration department, county or municipal Inspectorate of Buildings,
Municipal Roads and Public Transport, Department of: Energy, Gas,
Thermal Power, Telecommunications, Urban Water Supply and Sewerage and other units.
8
Produce on the basis of available Internet resources.
Agreement is mainly a construction project with all the attachments required by law. The first stage involves agreeing on public utilities and compliance of the project including documentation and planning (or zoning).
The next steps include obtaining additional opinions, the most common of the State Sanitary Inspectorate, Labour Inspectorate and the
Fire Brigade. The giving of opinions regards whether the property
meets the requirements of the relevant provisions, eg. regarding the
size of rooms, lighting, noise, ventilation, fire protection, etc. The remaining elements of the arrangements, for example, the Provincial
Sanitary Inspector, Conservator, Conservator of Nature depend mainly on the type and purpose of the planned investment, and not all are
mandatory9.
6.7. ISSUING PERMIT FOR CONSTRUCTION
The building permit can be issued only to the one who:
1) filed an application in this regard for the conditions of building
and land use.
The application must be submitted to the appropriate architectural-construction administrative body, most often the district
governor. The application for a building permit must be accompanied by:
•
4 copies of the construction project carried out by a person
with construction qualifications, a member of the appropriate chamber of professional bodies with the opinions,
understandings, permits and other documents required by
specific provisions.
• the current zoning and land use (if required).
2) made a statement about their right to use the property for construction purposes.
9
Produce on the basis of available Internet resources.
The building permit may be issued after the previous:
1) assessment of the environmental impact or impact assessment
on NATURA 2000 (if required);
2) obtaining of an investor is required under specific licenses,
agreements or opinions of other authorities.
After fulfilling by the investor of all the specified requirements, the
competent authority shall issue a decision on the construction permit,
not later than one month, or in a particularly complex case no later
than within two months, of the request. The decision is valid for three
years and expires if construction has not commenced within three
years from the date on which it becomes final or construction has been
halted for a period longer than three years. In this case, the investor
must reapply for a new decision on the construction permit or authorization to resume work10.
6.8. IMPLEMENTATION OF THE PROJECT
Construction work may be undertaken on the basis of the decision
on the construction permit (except for works carried out on the basis of the declaration or that do not require a permit or application).
The decision becomes final after 14 days from the date of notification
of the parties involved in the proceedings, unless the parties within
this period appeal the decision. The start of construction occurs in the
moment of carrying out on the construction site preparatory works,
which include:
•
•
•
•
guideline surveying of objects in the field;
leveling of land,
development of the construction site with the construction of
temporary facilities,
making connections to the networks of technical infrastructure construction.
10 Act of 7 July 1994 on construction law (Consolidated text: Journal of Laws 2013 pos. 1409).
At least 7 days prior to the commencement of work which requires
a building permit, the investor is obliged to notify the competent authority (the district construction supervisor or provincial construction
supervisor) and designer supervising the compliance of the construction of the project, of the planned date of their start.
Prior to the use of a building under construction permit, you must
submit to the competent authority a notice of completion of construction, unless permission is required for use.11
6.9. PERMISSION TO USE
The final decision on the permit for use is required if:
•
•
•
a building construction permit is required for construction
and it is included in category V, IX – XVIII, XX, XXIV, XXVII
– XXX, described in detail in the Annex to the Law – Construction Law,
the competent authority (the county building inspector) imposes such an obligation (in the decision to approve the construction project and permit to resume work or on the approval of
the construction project),
accession to the use of a building is to take place by performing
all works.
The proposal on granting permission for use shall be submitted to the
competent authority (the district construction supervisor or provincial construction supervisor). The application must be accompanied
by, among others:
•
•
•
•
the original building log,
statements of the construction manager,
records of tests and checks,
inventory of as-built surveying,
•
•
a copy of the energy performance of the building,
a statement of no objection or observations by the State Sanitary Inspectorate and State Fire Service.
The decision to permit the use precedes the mandatory building inspection by the competent authority to determine its
conduct in accordance with the arrangements and conditions
set out in the construction permit. 12
7. INVESTMENT INCENTIVES IN PODKARPACKIE
REGION
7.1. SPECIAL ECONOMIC ZONES – BENEFITS FOR
INVESTORS
The stable form of support of mainly external investment flows are Special Economic Zones (SEZ). They are separate, uninhabited parts of
the Polish territory, on whose area economic activities can be carried
out on preferential terms. The legal basis for this support instrument is
the Act of 20 October 1994 on special economic zones (consolidated
text: Journal of Laws 2007, No. 42, item 274) and its implementing
legislation.
Currently in Poland there are 14 Special Economic Zones. According
to current regulations, the zones will operate until the end of 2026.
In the province of Podkarpackie are 3 SEZs:
•
•
•
Special Economic Zone Euro-Park Mielec,
Tarnobrzeg Special Economic Zone Euro-Park Wisłosan,
Kraków Special Economic Zone.
Figure 10. Map of public aid 2014-2020
35%
50%
35%
50%
35%
35%
25%
35%
15 %
20%
35%
50%
25%
35% 25%
35%
35%
Source: European Commission – IP/14/180 20.02.2014.
50%
Investment incentives in Podkarpackie Region | 193
Special Economic Zone Euro-Park Mielec
Table 13. Characteristics of Special Economic Zone EURO-PARK Mielec
Year established
1995
Managing entity
Industrial Development Agency S.A.
Area
1 299,3920 ha
Subzones
Mielec, Dębica, Sanok, Zagórz, Leżajsk, Jarosław,
Głogów Małopolski, Ostrów, Lubaczów, Trzebownisko, Ropczyce, Kolbuszowa, Rzeszów, Krosno
Number of active businesses
139
Number of valid permits
188
Value of investments
6 215,49 mln zł
New work places
20 002
Maintenance of work
places
3 821
Area for development
Mielec (65 ha), Rzeszów i Gmina Trzebownisko (65
ha), Gmina Ostrów (11 ha), Leżajsk i Gmina Leżajsk
(14 ha), Kolbuszowa (8 ha), Krosno (29 ha), Lubartów (9 ha), Zagórz (4 ha)
Major investors
Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o., Kirchhoff Polska
Sp. z o.o., Husqvarna Poland Sp. z o.o., MTU Aero
Engines Polska Sp. z o.o., Zakład Produkcji Folii
„Efekt Plus” Sp. z o.o., AERO AT Sp. z o.o., Elektrociepłownia Mielec E STAR Sp. z o.o., METALPOL Sp.
z o.o., Kronospan HPL Sp. z o.o., BRW Sp. z o.o.
Tarnobrzeg Special Economic Zone Euro-Park Wisłosan
Table 14. Characteristics of Special Economic Zone EURO-PARK Wisłosan
Year established
1997
Managing entity
Industrial Development Agency S.A. Tarnobrzeg
branch
Area
1 632,3147
Subzones
Tarnobrzeg, Stalowa Wola, Nowa Dęba, Jasło, Przemyśl
109
Number of valid permits
152
7 713,96 mln zł
New work places
18 703
Maintenance of work
places
7 477
Nowa Dęba (300 m2), Tarnobrzeg (4046 m2)
Major investors
Zakład Mechaniczny „SIARKOPOL” Sp. z o.o., Alumetal Gorzyce Sp. z o.o., Polimex-Mostostal S.A., LG
Electronics Wrocław Sp. z o.o., Thoni Alutec Sp. z o.o.,
BAGPAK POLSKA Sp. z o.o., Wtór Steel Sp. z o.o., ME
Logistics A.S. Tomala Sp. z o.o., KOMA Stahlbau Sp.
z o.o., HSW Zakład Zespołów Napędowych Sp. z o.o.
Investment incentives in Podkarpackie Region | 195
Krakow Special Economic Zone
Table 15. Characteristics of the Kraków SEZ
Year established
1997
Managing entity
Kraków Technology Park. Sp. z o.o.
Area
628 ha
Subzones
Boguchwała, Krosno
72
Number of valid permits 104
1 998,89 mln zł
New work places
9 368
Maintenance of work
places
8 780
Boguchwała (4,24 ha)
Major investors
KHS Krosno SA, Cellfast sp. z o.o., H-GAZ B. Hliniak, W.
Hliniaksp.j., Talento Consulting Przewrocki sp. j.
The purpose of the Special Economic Zones is the economic stimulation of certain areas by restructuring involving support institutions,
mainly in the form of tax reductions or exemptions with particular
emphasis on the involvement of external strategic investors, their capital and technology.
Among the main incentives tailored for investors wishing to do business in any of the SEZs operating among the SEZs in Podkarpackie,
can be distinguished:
•
•
state aid in the form of exemptions from income tax in respect
of the costs of new investments (50% -large companies, 60%
-middle-sized company 70% – small businesses),
state aid in the form of exemptions from income tax in respect
of job creation (50% – large companies, 60% – medium-sized
enterprises, 70% – small businesses),
•
•
•
•
•
•
•
•
•
low cost of implementation of the investment – the availability
of full and cheaper infrastructure,
low cooperative costs – large number of cooperating sub-contractors within the zone,
low labour costs,
provisions for personnel and staff,
a clean environment,
friendly business environment,
goodwill and help from local government – a package of training courses to raise funds for economic activities and in conducting activities in the area of the SEZ,
attractive geographical location in the vicinity of the border
with Ukraine and Slovakia,
a well-developed communication network.
The degree of possible support for the costs of new investment depends
on the maximum aid intensities laid down for the area where the investment is made, the size of the costs eligible for aid, as well as the size
of the company. Maximum aid intensity in the case of investments in
the province of Podkarpackie for large companies is 50%, for medium-sized enterprises – 60%, and for small businesses – 70%. Economic
activity associated with a particular investment must be continued for
a minimum of five years. In the case of the SME sector, this period
may be reduced to three years. The level of tax relief for job creation is
calculated as the product of the maximum aid intensity and two-year
costs of gross wages of newly hired workers. The condition of receiving
help is to maintain jobs for a period of not less than 5 years for large
companies, and three years for small and medium-sized enterprises.
The basis for the use of the aid is the authorisation to conduct business
in the SEZ, issued by the company management zone by joint tender
or negotiations.
8. TECHNOLOGY PARKS
Industrial and Technology Parks are becoming a pro-development solution more widely used in our country. This is a place where, thanks
to the gathering of companies from one industry and their support
from scientific research institutions, their rapid development is possible. They are created with the participation of local authorities to
provide preferential conditions for doing business, in particular for
small and medium-sized enterprises. The assistance offered by them
is addressed to both Polish and foreign businesses. In the province of
Podkarpackie there are 3 industrial and technology parks:
•
•
•
Mielec Industrial Park,
Industrial Park Leżajsk ”Old Town-Park”,
Podkarpackie Science and Technology Park AEROPOLIS.
Each of the above-mentioned parks has its own individual character,
resulting from the regional social, cultural and economic conditions,
as well as the available growth factors. The parks were created to improve the economic situation of the region. The investment areas are
specially designed to encourage investment in a specific sector of economic activity. The key objective of the resulting areas of economic
activity is the reduction of the unemployment rate, diversification of
regional economic activity being pursued, creating conditions conducive to economic recovery and promoting innovation.
Among the incentives prepared for investors willing to undertake economic activity in any of the parks located in Podkarpackie, can be distinguished as follows:
•
•
The availability of aid in the form of exemption from income
tax (70%),
Access to a number of regional offices of the state administration and self-government,
•
•
•
•
•
Attractive geographical location in the vicinity of the border
with Ukraine and Slovakia,
Low labour costs and high unemployment,
Well developed communication network,
Placement near the international airport;
Ability to work with other firms active in the areas of individual parks.
Podkarpacki Science And Technology Park Aeropolis
The park is located 10 km from the capital of the province of Podkarpackie. Its area is directly adjacent to the international airport Rzeszow-Jasionka. The location at the crossroads of major investment
routes means that goods manufactured in the AEROPOLIS are transported to their final customers, both by road-rail as well as by air.
Table 16. Characteristics of PPN-T AEROPOLIS
Year established
2003
Managing entity
Rzeszow Regional Development Agency SA
Area
165,7 ha
Zone S1-3,
Zones
Zone S1 at the airport
Zone S2 Area of Elevated Economic Activity
Major investors
15
Zone S1-3 (Zaczernie, Rudna Mała) – 22 plots,
Zone S1(Tajęcina) – 4 plots
MTU AeroEngines Polska Sp. z o.o., BorgWarner
Turbo Systems Poland Sp. z o.o., UTC Aerospace
Systems, OPTeam S.A.
Technology Parks | 199
Mielec Industrial Park
Mielec Industrial Park (MPP) was established by the City Council in
Mielec in order to develop the assets remaining after the restructuring
of ”WSK-PZL” Mielec.
Table 17. Characteristics of Mielec Industrial Park
Year established
2005
Managing entity
Regional Development Agency MARR S.A.
Area
114,2 ha
Zone A, B, C, D
Zones
Inkubator IN-Tech1
Inkubator IN-Tech2
Major investors
46
Inkubator IN-Tech1 (10500 m2)
Inkubator IN-Tech2 (1750m2)
B&M Partners Sp. z o.o.NAVITEL Sp. z o.o. AWPOL Sp. z o.o. C.H. ROBINSON Spółka Akcyjna
EnMS Polska Sp. z o.o. HR Instructors Sp. z o.o.
ADT Spółka Akcyjna
Lezajsk District Industrial Park
Leżajsk District Industrial Park has the status of a sub-zone of SEZ
EURO-PARK Mielec. It was created in order to accelerate the development of investment and enhance economic initiatives. The park
is located in two towns lying in the vicinity of Lezajsk. The park is
a member of the Polish-German Chamber of Industry and Commerce,
Aviation Valley and the National Association of Industrial Parks and
Technology.
Table 18. Characteristics of the Leżajsk District Industrial Park
Year established
2006
Managing entity
Stare Miasto Park Sp. z o.o.
Area
35,5 ha
Zone A – Stare Miasto
Zones
Zone B – Wierzawice
20
Stare Miasto (21,43 ha)
Major investors
OZONO Sp. z o.o. Centrum Konstrukcji Stalowych
Sp. z o.o. Agencja Celna JRA Radosław Pielecha
Oze 11 Sp. z o.o. BMF Polska Sp. z o.o., FPUH KOBEX Stanisław Rembisz, SGS „EKO-PROJEKT” Sp.
z o.o. IGLOBUD Leżajsk Jerzy Szostak, Bogusław
Dubik Spółka Jawna INFOGAL Janusz Sarzyński
EMKA Mirosław Kłosowski
8.1. TECHNOLOGY PARKS CREATED IN THE REGION
OF PODKARPACKIE
Przemysl Science And Technology Park
Managing entity: Przemyśl City Council
Description: The project of an industrial character will occupy an area
of 200 ha. The whole area is covered by local spatial development plans
– Bakończyce III/04 and Słowackiego I/05. On a territory with an area
of 12 hectares has been created the Przemyśl Subzone of the Tarnobrzeg Special Economic Zone EURO-PARK WISŁOSAN. The Przemyśl Park area has good accessibility by road and railway. The sites offered are equipped with basic infrastructure and sanitation, and lines
of media transmission. Investment plots are free from contamination
and prepared for immediate development. The plans paid particular
attention to the universal solutions related to the construction of technical infrastructure. Some public investment to modernize roads and
their reconstruction will be financed from the City’s own funds and
from aid funds. The expected investors are businesses that can make
use of new technologies and being in the special economic zone.
Tarnobrzeski Industrial and Technological Park
Management Entity: Tarnobrzeska Regional Development Agency
Features: Tarnobrzeski Industrial Park
Technologically Tarnobrzeg Industrial Park is a continuation of efforts
to effectively implement a long-term strategy for economic development of local self-government in the city of Tarnobrzeg. The rationale
for the creation of the park is to create an area of growth

for companies, especially in relation to new technology companies. The project
will be located along provincial road No. 723, which connects to the
national roads No. 9 and 77 and carries traffic from southern Poland
to the north and from east to west. The area is divided into three homogeneous zones zone TPPT1, zone TPPT2, and zone TPPT3. Zone
TPPT1 includes mines and Sulphur processing plants ”Siarkopol” at 50
Zakładowej Street in Tarnobrzeg. Zone TPPT2 is located in the following streets: Aleja Warszawska, Batalionów Chłopskich. On the other
hand, Zone TPPT3 is in the area of J. Bema street.

The area is expected
to be approx. 29 hectares. The entire area of the
park was included in
the SEZ.
Rzeszow-Dworzysko Science – Technology Park
Management Entity: District of Rzeszow
Characteristics: Rzeszów-Dworzysko Science and Technology Park is
the largest and most attractive investment area comprehensively equipped with an area of 84.1 hectares within the administrative boundaries of Rzeszów, and the entire Podkarpackie.
In September 2014 fully developed land with an area of 59.2 hectares
will be available to investors, and in September 2015, a further 24.9
ha. The park is located at the crossroads of major routes, close to the
A4 motorway and S19 expressway. The whole area is adjacent to the
mainline railway E30 Germany-Poland-Ukraine. Nearby operates the
thriving International Airport Rzeszow-Jasionka. For the whole site
there is a valid Local Development Plan allocating the area for business and industry-service.
”Rzeszów-Dworzysko” Park will be included in the Special Economic
Zone ”Euro-Park” Mielec.
8.2. LABOUR MARKET SUPPORT INSTRUMENTS
Labour market instruments increase the efficiency of the labour market institutions and enhance the quality of services provided by them.
The key instruments to support the labour market include:
Internships and professional training in the workplace
Internship can be taken up without establishing a work relationship for
up to 12 months by unemployed people who:
•
•
are up to 25 years of age,
have not attained 27 years of age, while in the period of 12
months from the date specified in the diploma, certificate or
other document certifying the completion of high school.
Vocational training in the workplace can be directed for up to six months without taking into employment of the unemployed person:
•
•
•
•
•
long-term, remaining registered as unemployed for more than
a total of 12 months over the last two years,
no professional qualifications,
over 50 years of age,
single parents with at least 1 child under 7 years of age,
disabled.
For each month of the internship or traineeship for a profession, the
Labour Office pays the unemployed person a stipend in the amount of
100% of unemployment benefits.
Training for potential employees
Training takes place in a course, conducted to a teaching plan covering
an average of not less than 25 hours per week, unless separate provisions provide for a shorter extent of training.
Training can take up to 6 months, and in cases of a legitimate training
program in a profession no longer than 12 months; in cases of people
with no qualifications training can take up to 12 months, and in cases
of a legitimate training program in the profession no longer than 24
months,
Intervention work
An employer interested in hiring an unemployed person may submit
to the District Labour Office a request for financing of the intervention.
The office after favorable consideration of the submitted application
concludes an appropriate agreement with the Employer, which will set
out the conditions of employment of the unemployed, then directs the
appropriate candidates.
To work in the framework of intervention the Labour Office may refer persons who are in a special situation in the labour market. The
Labour Office will refund the employer who hired the referred unemployed person for intervention work, at least half-time for a period of
six months part of the costs incurred for salaries, bonuses and social
security contributions targeted at the unemployed.
Equipping or fitting work places
The Labour Office can reimburse from the Labour Fund the entity maintaining business equipment costs or additional jobs for the unem-
ployed in the amount specified in the contract, but not higher than
6 times the amount of the average salary. The office after favorable
consideration of the submitted application concludes an appropriate
agreement with the employer, specifying the conditions for preparing
the workplace for employment of the unemployed, and then direct suitable candidates to the employer.
Single refunds due to costs of social security contributions paid
There is the possibility of a one-time reimbursement of costs in respect of paid social insurance contributions due the employment of
an unemployed person. The amount of refunded contributions may
not exceed 300% of the minimum wage. The employee employed with
aid in the form of wage subsidies for disadvantaged recruits must be
entitled to continuous employment for a minimum of 12 months, and
the employer may terminate an employment contract only in the event
of a breach of the employee’s work duties. Costs eligible for aid are
wage costs for new employees incurred during the period of 12 or 24
months by the employer, which include:
•
•
gross salary,
remuneration paid by compulsory social security contributions.
Polish national register of developmental services
A novelty in the Financial Perspective 2014-2020 will be the Polish National Register of Developmental Services (RUR), an integral element
of the Developmental Service Quality Assurance System, which will
start operating on 1 January 2015. RUR will replace the current Educational Offer Base. The Register will contain information on entities
providing developmental services, including consultancy, coaching,
educational courses and their offer, so that each interested entrepreneur, institution or adult could easily find a development offer satisfying their needs. RUR will also allow the assessment of each offer. It
will be open to all developmental services, both co-financed by the
EFS and commercial services financed in full, inter alia, by ordering
entrepreneurs. Moreover, companies registered in the Register will be
able to hold training co-financed by the EFS.
8.3. EXEMPTIONS FROM REAL ESTATE TAX
One of the key investment incentives for businesses in municipalities
is exemption from property tax and local charges, among which is
crucial the release from property tax. The legal basis for this support
instrument is the Act of 12 January 1991 on taxes and local charges
(unified text: Journal of Laws 2014. pos. 849). The subject of property
taxes are: land, buildings or parts associated with running a business.
Payers of property tax are:
•
•
•
individuals,
legal persons,
organizational entities, including unincorporated, who are the
owners or possessors of real property or buildings, perpetual
usufruct of land or real estate owners or their parts or buildings, or parts thereof owned by the state or local government
if it results from an agreement with the owner, the Agricultural
Property Agency or other legal title, as well as being without
legal title.
The municipal council by resolution may provide an exemption from
property tax for businesses as a form of public aid. The following table
provides the exemptions from property tax for the year 2014 in force
in the municipalities and cities of the province of Podkarpackie.
Table 19. Exemptions from property tax for the year 2014 in force in the
province of Podkarpackie
Exemption from property tax for the year 2014
in the province of Podkarpackie.
District
Town/City
Jeżowe
Fredropol
Adamówka
Wiśniowa
Tuszów Narodowy
Trzebownisko
Niwiska
Raniżów
Gorzyce
Padwi Narodowej
Besko
Krzeszów
Wadowice Górne
Czernik
Bojanów
Chmielnik
Zaklików
Radomyśl Wielki
Radomyśl nad Sanem
Gawłuszowice
Nowy Żmigród
Sieniawa
Wielopol Skrzyński
Lubaczów
Lutowiska
Jodłowa
Jasienica Rosielna
Pysznica
Chorkówka
Tryńcza
Czarna
Tarnowiec
Mielec
Tarnobrzeg
Baranów Sandomierski
Głogów Małopolski
Ropczyce
Kolbuszowa
Pilzno
Krosno
Przecław
Rzeszów
Source: own study based on legislation in force on the date of 18.08.2014.
Centrum Obsługi Inwestora
The Inward Investment Centre
Das Zentrum für Investorenbetreuung
35-959 Rzeszów ul. Szopena 51
tel. +48 17 852 43 76
fax +48 17 852 43 74
e-mail: [email protected]
Lider/Leader/Projektleiter:
Polska Agencja Informacji I Inwestycji Zagranicznych S.A.
Polish Information and Foreign Investment Agency
Polnische Agentur für Information und ausländische Investitionen
00-585 Warszawa ul. Bagatela 12
Partnerzy/Partners/Partner:
Lubelskie Centrum Obsługi Inwestora
20-151 Lublin ul. Stefczyka 3
tel.: +48 81 537 16 21
e-mail:[email protected]
www.invest.lubelskie.pl
Podlaskie Centrum Obsługi Inwestora
15- 888 Białystok ul. Wyszyńskiego 1
tel.: +48 +48 85 74 97 495
e-mail:[email protected]
www.coi.wrotapodlasia.pl
Warmińsko-Mazurskie Centrum Obsługi Inwestora
10-516 Olsztyn Plac Gen. Józefa Bema 3
tel.: +48 89 521 12 50
www.investinwarmiaandmazury.pl
Świętokrzyskie Centrum Obsługi Inwestora
25-002 Kielce ul. Sienkiewicza 63
Tel.: +48 41 365 51 90
www.sejmik.kielce.pl
Biuro Obsługi Inwestora w Białymstoku
15-950 Białystok ul. Słonimska 1
tel.: +48 85 869 61 19
www.bialystok.pl
Biuro Obsługi Inwestora w Kielcach
25- 659 Kielce ul. Strycharska 6
Tel.: +48 41 367 63 56
www.invest.kielce.pl
Realizacja umowy jest współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013

przewodnik inwestora investor guide

Transkrypt

Podobne dokumenty