„DOBRE PRAKTYKI” - Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki

„DOBRE PRAKTYKI”
W ZAKRESIE REALIZACJI ZADAŃ WYNIKAJĄCYCH
Z USTAWY Z DNIA 9 CZERWCA 2011 R. O WSPIERANIU
RODZINY I SYSTEMIE PIECZY ZASTĘPCZEJ
ZAŁOŻENIA OGÓLNE
System opieki nad dzieckiem i rodziną jest jednym z elementów „Miejskiej strategii
rozwiązywania problemów społecznych” w Katowicach, która realizowana jest za pomocą
działań opisanych w 3-letnich programach:
- „Gminnym programie wspierania rodziny”,
- „Powiatowym programie rozwoju pieczy zastępczej”.
Cel strategiczny - tworzenie systemu pomocy dziecku i rodzinie, pozwalającego
na utrzymanie dziecka w rodzinie naturalnej lub zapewnienie opieki i wychowania
poza rodziną naturalną z zachowaniem preferencyjnych form prorodzinnych.
SCHEMAT SYSTEMU
WSPIERANIE RODZIN
 PRACA SOCJALNA
H PLACÓWKI WSPARCIA DZIENNEGO
 PORADNICTWO SPECJALISTYCZNE
 TERAPIA RODZINNA
RODZINA
INTERWENCJA
Zawodowe rodziny zastępcze o
charakterze pogotowia rodzinnego
”RODZINNA PIECZA ZASTĘPCZA
- RODZINY ZASTĘPCZE, w tym zawodowe
- RODZINY ADOPCYJNE
H RODZINNE
DOMY DZIECKA
H INSTYTUCJONALNA PIECZA ZASTĘPCZA
PLACÓWKI OPIEKUŃCZO - WYCHOWAWCZE
WSPIERANIE RODZINY
Wspieranie rodziny w jej funkcjach opiekuńczo-wychowawczych odbywa się
głównie poprzez prowadzenie:
mediacji
programów wsparcia
pracy socjalnej
sieci placówek wsparcia dziennego
psychoterapii
poradnictwa specjalistycznego
PORADNICTWO ZAWODOWE
Umożliwia uzyskanie informacji na temat:
- metod poszukiwania pracy,
- planowania powrotu na rynek pracy,
- możliwości zwiększenia szans na znalezienie nowego zatrudnienia,
- prawidłowego przygotowania dokumentów aplikacyjnych,
- bezpłatnych szkoleń oraz ofert pracy,
- możliwości uczestnictwa w projektach dofinansowanych ze środków unijnych.
PORADNICTWO PSYCHOLOGICZNE
I PEDAGOGICZNE
Dla rodzin naturalnych, rodzin zastępczych, młodzieży i osób dorosłych
poradnictwo obejmuje:
- wsparcie dla osób nieśmiałych, samotnych, przeżywających niepokój,
cierpienie,
kryzysy, trudności,
- wsparcie dla osób w realizowaniu ich życiowych celów,
- pomoc w radzeniu sobie z negatywnymi emocjami, konfliktami,
- pomoc w rozwijaniu kompetencji rodzicielskich i budowaniu dobrych relacji
w rodzinie,
- kształtowanie umiejętności opiekuńczo–wychowawczych i społecznych.
w życiowych celów,
- pomoc w radzeniu sobie z negatywnymi emocjami, konfliktami,
- pomoc w
PORADNICTWO PRAWNE
Mieszkańcy miasta Katowice mogą bezpłatnie korzystać z poradnictwa prawnego.
Konsultanci udzielają porad prawnych z zakresu:
- prawa rodzinnego i opiekuńczego,
- zabezpieczenia społecznego,
- ochrony praw lokatorów.
PSYCHOTERAPIA
Psychoterapia indywidualna pomaga w zrozumieniu związków między poszczególnymi
członkami rodziny oraz problemów, konfliktów wewnętrznych i uświadomieniu
ich pochodzenia.
Terapia par jest kierowana do osób:
- przeżywających trudności małżeńskie oraz trudności w kontakcie z dziećmi,
- które utraciły kogoś bliskiego lub żyją w zagrożeniu jego odejściem,
- cierpiących na lęki, napięcia, nerwice, depresję, zaburzenia osobowości,
- przeżywających gwałtowną, niekorzystną zmianę w życiu (utratę pracy, zagrożenie
ciężką chorobą i inne przypadki),
- przeciążonych psychicznie, żyjących w stanie przewlekłego stresu.
pomaga:
MEDIACJE
Mediacje to metoda rozwiązywania sporów, w której mediator pomaga stronom
w osiągnięciu wspólnie akceptowalnego porozumienia pomaga:
Mediacje prowadzone są:

w sprawach rozwodowych i separacyjnych: ustalenie
kontaktów z dzieckiem, miejsca zamieszkania dziecka,
finansowe zabezpieczenie dziecka, zasady wychowania itp.

w sprawach rodzinnych: konflikty między rodzicami
a dziećmi, konflikty pomiędzy innymi członkami rodziny.
ASYSTENT RODZINY
pomaga:

To osoba, która towarzyszy rodzinie, szczególnie rodzinie z dziećmi w poszukiwaniu
rozwiązań jej trudnej sytuacji życiowej.

Pomaga i wspiera w pokonywaniu trudności tak, aby rodzina w przyszłości potrafiła
samodzielnie poradzić sobie z różnymi problemami.

Asystent pracuje z rodziną w miejscu jej zamieszkania lub innym miejscu
uzgodnionym z rodziną (urzędy, organizacje, szkoły, sądy i inne).
ASYSTENT RODZINY
W ramach realizowanych usług asystenckich proponowana jest rodzinom dodatkowa
pomoc różnych specjalistów m.in.:
psychologa
pedagoga
terapeuty
mediatora
trenera pracy
konsultanta prawnego
Pracownicy realizujący usługę asystenta rodziny włączają do pracy z rodziną
również przedstawicieli instytucji i organizacji działających w środowisku lokalnym
(m.in. parafii, placówek wsparcia dziennego, organizacji pozarządowych, szkół etc.).
ZESPÓŁ ASYSTY RODZINNEJ
Zespół Asysty Rodzinnej tworzy wykwalifikowana kadra pracowników, która stale
pogłębia swoje kompetencje i umiejętności pracy z rodzinami wieloproblemowymi
m.in. poprzez udział w szkoleniach, cyklicznych superwizjach merytorycznych
i psychologicznych, zespołach konsultacyjnych.
W odpowiedzi na zintensyfikowane potrzeby i stale rosnącą liczbę rodzin
oczekujących do objęcia usługą asystenta rodziny, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
w Katowicach wykorzystuje dostępne źródła finansowania etatów asystentów rodzin
mi.in. z programów ministerialnych czy projektów unijnych.
ZESPÓŁ DS. PRACY Z RODZINĄ
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach w trosce o kompleksowe udzielanie
wsparcia rodzinom będących w potrzebie, pracuje w oparciu o metodę zespołu ds. pracy
z rodziną z udziałem asystentów rodzin, pracowników socjalnych danych Terenowych
Punktów Pomocy Społecznej, komórek Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej,
współpracujących na rzecz poprawy funkcjonowania całego systemu rodzinnego.
Podczas posiedzeń zespołów wytyczane są dalsze obszary i kierunki działań
do prowadzenia intensywnej pracy z rodzinami.
PLACÓWKI WSPARCIA DZIENNEGO
Na terenie miasta Katowice funkcjonują placówki wsparcia dziennego, których głównym
celem jest praca z rodzinami przeżywającymi trudności w pełnieniu funkcji opiekuńczo-
wychowawczej.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach prowadzi 5 świetlic specjalistycznych
oraz 3 specjalistyczne kluby młodzieżowe, natomiast organizacje pozarządowe prowadzą
18 placówek wsparcia dziennego w różnych formach (świetlice opiekuńcze, świetlice
specjalistyczne, specjalistyczne kluby młodzieżowe, koła zainteresowań oraz praca
podwórkowa). Placówki wsparcia dziennego funkcjonujące na terenie Katowic
zapewniają łącznie 664 miejsca dla dzieci.
PLACÓWKI WSPARCIA DZIENNEGO
W FORMIE
SPECJALISTYCZNEJ
W FORMIE PRACY
PODWÓRKOWEJ
W FORMIE OPIEKUŃCZEJ
3 placówki
prowadzone przez NGO
Świetlice
Specjalistyczne
12 placówek
(7 prowadzonych przez NGO,
5 prowadzonych przez
MOPS), zapewniających 439
miejsc dla dzieci.
Kluby
Młodzieżowe
5 placówek
(2 prowadzone przez
NGO,
3 prowadzone przez
MOPS), zapewniających
80 miejsc dla dzieci.
Świetlice
Opiekuńcze
Koła
Zainteresowań
4 placówki
prowadzone przez NGO,
zapewniające 100 miejsc
dla dzieci.
2 placówki
prowadzone przez
NGO, zapewniające 45
miejsc dla dzieci.
PLACÓWKI WSPARCIA DZIENNEGO –
WSPÓŁPRACA INTERDYSCYPLINARNA
Współpraca międzypokoleniowa, pomiędzy dziećmi ze Świetlicy Specjalistycznej
a pensjonariuszami Dziennego Domu Pomocy Społecznej (dwóch placówek
mieszczących się w tym samym budynku). Na terenie świetlicy od wielu lat
odbywają się cykliczne spotkania dzieci i osób starszych, których celem jest
integracja międzypokoleniowa. Podczas wspólnych spartakiad i zabaw dzieci
i seniorzy uczą się siebie wzajemnie – dzieci szacunku do starszych, poszanowania
tradycji i kultury, starsi natomiast nabierają energii i spontaniczności.
CAŁODOBOWA OPIEKA NAD DZIECKIEM –
RODZINY ZASTĘPCZE
Jedną z form opieki zastępczej o charakterze
prorodzinnym są rodziny zastępcze.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach
stara się pozyskiwać nowe rodziny zastępcze,
prowadząc szeroko zakrojoną kampanię na rzecz
rodzicielstwa zastępczego.
Promocja realizowana jest przy wsparciu organizacji
pozarządowej działającej na rzecz rodzin zastępczych
w Katowicach oraz innych jednostek miejskich.
RODZINY ZASTĘPCZE
Rodzicielstwo zastępcze jest częścią systemu działającego na rzecz dziecka
i wspierania rodziny. Każda rodzina zastępcza jest objęta pomocą finansową
oraz wsparciem koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej lub pracownika
socjalnego MOPS.
Informację na temat rodzicielstwa zastępczego na terenie Katowic można uzyskać
w każdym Terenowym Punkcie Pomocy Społecznej, a także w każdej komórce
organizacyjnej MOPS lub bezpośrednio od pracowników Zespołu ds. Rodzinnej
Pieczy Zastępczej.
ZESPÓŁ DS.RODZINNEJ PIECZY ZASTĘPCZEJ
Zespół ds. Rodzinnej Pieczy Zastępczej tworzy wykwalifikowana kadra złożona
z koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej, psychologów oraz pedagoga.
Zespół ten realizuje założenia ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej przy udziale rodzin zastępczych i współpracy z Ośrodkami Adopcyjnymi,
asystentami rodziny, kuratorami sądowymi i społecznymi, pracownikami socjalnymi,
a także rodzicami naturalnymi; dba także o podnoszenie kwalifikacji i kompetencji
funkcjonujących na terenie miasta rodzin zastępczych spokrewnionych,
niezawodowych i zawodowych poprzez organizację szkoleń z uwzględnieniem ich
indywidualnych potrzeb.
GRUPY WSPARCIA
Katowickim rodzinom zastępczym stwarza się możliwość uczestnictwa w grupach
wsparcia organizowanych na terenie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.
Podejmowane w trakcie spotkań zagadnienia wynikają z bieżących doświadczeń
uczestników i wzbogacane są o treści służące podniesieniu kwalifikacji
oraz rozwoju osobistego. Uczestnicy tych grup wzajemnie się wspierają
i pomagają sobie w radzeniu z bieżącymi problemami, dzielą się
doświadczeniami i emocjami związanymi z rodzicielstwem zastępczym.
USAMODZIELNIANI WYCHOWANKOWIE
Praca koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej obejmuje także przygotowania
wychowanka do procesu usamodzielnienia, m.in. poprzez spisanie indywidualnego
programu usamodzielnienia i wyznaczenie opiekuna usamodzielnienia.
Pełnoletni wychowankowie rodzin zastępczych oraz placówek opiekuńczo wychowawczych mogą otrzymać:
- pomoc na usamodzielnienie,
- pomoc na kontynuowanie nauki,
- pomoc na zagospodarowanie w formie pieniężnej lub rzeczowej.
Udziela się im również pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków
mieszkaniowych i zatrudnienia, zapewnia się pomoc prawną i psychologiczną.
CAŁODOBOWA OPIEKA NAD DZIECKIEM –
PLACÓWKI PIEKUŃCZ0-WYCHOWAWCZE
Placówka opiekuńcza-wychowawcza zapewnia dziecku całodobową opiekę
i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby, w szczególności emocjonalne,
rozwojowe, zdrowotne, bytowe, społeczne i religijne.
W Katowicach prowadzonych jest 6 placówek opiekuńczo-wychowawczych.
Łącznie zapewniają one miejsca dla 192 wychowanków. Dodatkowo Wojewoda
wydał zgodę na zwiększenie limitu o 10 miejsc.
W celu wymiany doświadczeń i wypracowania wspólnych działań organizowane są
cykliczne spotkania pracowników MOPS oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych.
Na tych spotkaniach została opracowana m. in. procedura usamodzielniania
wychowanków.
POMOC DLA DZIECI
W ramach pomocy dla dzieci w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Katowicach
realizuje się następujące świadczenia:
- dożywianie uczniów szkół podstawowych i gimnazjów,
- dowóz posiłków do szkół,
- dożywianie dodatkowe,
- wypoczynek dzieci.
USŁUGI OPIEKUŃCZE I SPECJALISTYCZNE
Wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej poprzez usługi dla rodzin z dziećmi, w tym usługi
opiekuńcze i specjalistyczne. Zakres usług obejmuje:
1) Usługi opiekuńcze dla dzieci z rodzin wymagających wsparcia, w tym opieka nad dziećmi.
2) Usługi specjalistyczne dla dzieci chorych psychicznie, upośledzonych umysłowo, upośledzonych
fizycznie i dzieci wykazujących inne zaburzenia czynności psychicznych – uczenie i rozwijanie
umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, w tym:
a) trening umiejętności samoobsługi i samodzielności,
b) trening umiejętności społecznych,
c) wspomaganie procesu uczenia,
d) usprawnienie zaburzonych funkcji organizmu.
WSPARCIE OŚRODKA INTERWENCJI KRYZYSOWEJ
Pomoc ośrodka adresowana jest do członków rodzin z problemem przemocy
oraz osób będących w różnych sytuacjach kryzysowych, w tym w kryzysie związanym
z problemem uzależnienia.
Ośrodek udziela pomocy psychologicznej w formie indywidualnej i grupowej.
Grupowe formy pomocy psychologicznej to:
- psychoedukacyjna grupa wsparcia,
- grupy treningowe nakierowane na uzyskanie różnych umiejętności,
- spotkania dwóch grup samopomocowych dla osób z problemem alkoholowym
w rodzinie: grupa DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików) i grupa AL-ANON dla członków
rodzin osób uzależnionych.
WSPARCIE OŚRODKA INTERWENCJI KRYZYSOWEJ
Ośrodek Interwencji Kryzysowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach
udziela pomocy:
- prawnej,
- socjalnej,
- interwencyjnej (interwencje w odpowiedzi na docierające sygnały o przemocy,
krzywdzeniu dzieci, osób starszych i niepełnosprawnych, zapewnienie schronienia
o charakterze interwencyjnym,
- specjalistycznej (związanej z rozwiązywaniem problemu przemocy domowej
oraz w sytuacjach kryzysowych, w tym związanych z problemem alkoholowym).
PROGRAM NAS TROJE I WIĘCEJ
Miasto Katowice doceniając wkład rodziców w wychowanie młodego pokolenia
z dniem 3 stycznia 2011 r. rozpoczęło realizację programu „Nas Troje i więcej”.
Program skierowany jest do rodzin wielodzietnych, rodzin zastępczych zamieszkałych
na terenie miasta Katowice oraz rodzin korzystających ze świadczeń MOPS Katowice.
Realizacja programu ma na celu odciążenie rodzinnych budżetów i zachęcenie
do kreatywnego, kulturalnego i wspólnego spędzania wolnego czasu.
PROGRAM BABCIA DZIADEK I JA
W ramach Programu „Babcia, dziadek i ja w Katowicach” można skorzystać m.in.
z bezpłatnych wejść na kąpieliska i lodowiska miejskie, ulgowych biletów wstępu do teatrów,
sal zabaw, Śląskiego Wesołego Miasteczka. Z programu mogą skorzystać wszystkie babcie,
dziadkowie i wnuczęta z Katowic – po wyrobieniu specjalnej legitymacji uczestnika programu
uprawniającej m.in. do ulgowych biletów wstępu do placówek kulturalnych, rekreacyjnych
i obiektów sportowych.
WSPARCIE Z FUNDUSZY UNIJNYCH
Oferta wsparcia skierowana do rodzin rozbudowywana jest systematycznie dzięki
środkom pozyskanym z funduszy unijnych – aktualnie realizowane są dwa projekty:
„Włącz się! Program aktywizacji zawodowej i społecznej w Katowicach” i „Pomocna doń
dla rodziny” współfinansowane z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa
Śląskiego na lata 2014-2021.
WSPARCIE Z FUNDUSZY UNIJNYCH
W ramach ww. projektów realizowane są następujące działania:
- usługi asystenta rodziny oraz grupy wsparcia dla rodzin mających trudności opiekuńczo –
wychowawcze,
- program „Misja Bobas” dla młodocianych rodziców spodziewających się pierwszego dziecka
oraz ich partnerów,
- specjalistyczne poradnictwo pedagogiczne, psychologiczne, terapeutyczne i mediacyjne,
- wsparcie dla rodzin zastępczych w postaci szkoleń i grup wsparcia.