D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa

Sygn. akt VII U 63/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 18 lipca 2013 r.
Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący:
SSO Małgorzata Jarząbek
Protokolant:
sekr. sądowy Monika Bąk
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 04 lipca 2013 r. w Warszawie
sprawy M. M.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.
o wysokość emerytury
na skutek odwołania M. M.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.
z dnia 25 października 2010 roku, znak: (...)
orzeka:
- oddala odwołanie.
Sygn. akt VII U 63/11
UZASADNIENIE
W dniu 17 grudnia 2010r. M. M. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z
dnia 25 października 2010r. znak (...) dotyczącej przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury od dnia 5 września
2010r.
i ustalającej wysokość świadczenia emerytalnego. Odwołujący się wniósł o zaliczenie do stażu pracy okresu
prowadzenia gospodarstwa ogrodniczego od 1 stycznia 1983r. do 30 listopada 1989r. wskazując, iż z uwagi na brak
dokumentów nie jest w stanie wykazać, że w tym okresie opłacał należne składki. M. M. wniósł także o zaliczenie do
stażu pracy okresu pracy w Zakładzie (...) od 1 września 1964r. do 31 stycznia 1965r. (odwołanie k. 1 akt sprawy).
W odpowiedzi na odwołanie złożonej w dniu 13 stycznia 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział
w W. wniósł o oddalenie odwołania wskazując, że rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie
postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasady wypłaty tych świadczeń ściśle określa środki dowodowe
stwierdzające okresy zatrudnienia. Organ rentowy wskazał przy tym, że nie mógł zaliczyć do stażu pracy okresu
zatrudnienia w Zakładzie (...) od 1 września 1964r. do 31 stycznia 1965r. bowiem w celu poświadczenia pracy w
przedmiotowym okresie ubezpieczony przedłożył jedynie zeznania świadków, sprzeczne z załączoną umową o pracę,
z której wynika, że ubezpieczony rozpoczął zatrudnienie w wymienionym zakładzie od dnia 1 lutego 1965r. Z kolei
okres pracy w gospodarstwie rolnym nie został zaliczony do stażu pracy z uwagi na brak stosownych dokumentów
poświadczających pracę (odpowiedź na odwołanie k. 2 akt sprawy).
Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:
W dniu 17 września 2010r. M. M. złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury (k. 1 a.r. tom II). Do
wniosku ubezpieczony załączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych oraz dokumenty
potwierdzające kolejne okresy zatrudnienia, w tym zeznania świadków K. K. i W. M. na potwierdzenie zatrudnienia w
okresie od 1 września 1964r. do 31 stycznia 1965r. w Zakładzie (...) oraz zeznania świadek I. B. (1) na potwierdzenie
prowadzenia przez ubezpieczonego gospodarstwa rolnego w okresie od 1 lipca 1981r. do 30 listopada 1989r. (k. 25-30
a.r. tom I). Ubezpieczony do wniosku nie dołączył żadnych dokumentów potwierdzających prowadzenie gospodarstwa
rolnego jak również zatrudnienie w Zakładzie (...) od 1 września 1964r. do 31 stycznia 1965r. (okoliczności bezsporne).
W toku postępowania administracyjnego organ rentowy otrzymał z (...) Urzędu Wojewódzkiego w W. Oddział
Archiwum w O. kopię umowy o pracę zawartej w dniu 16 lutego 1965r. przez ubezpieczonego z Zakładem (...) w W.,
z której wynika, że umowa miała obowiązywać w okresie od 1 lutego 1965r. do 16 września 1965r. (k. 61 a.r. tom I).
Organ rentowy przyjął że jest to umowa z powołanym przez ubezpieczonego pracodawcą t.j. z Zakładem (...) i
stwierdził, że ta umowa nie dotyczy okresu wskazanego przez ubezpieczonego (od 1 września 1964r. do 31 stycznia
1965r.) lecz okresu od 1 lutego 1965r. do 16 września 1965r. i nie zaliczył okresu wnioskowanego przez M. M. do stażu
pracy ze względu na nieudowodnienie wykonywania pracy w spornym okresie.
Zaskarżoną decyzją z dnia 25 października 2010r. znak (...) organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do
emerytury począwszy od dnia 5 września 2010r. i ustalił wysokość świadczenia emerytalnego pomijając okresy pracy
w gospodarstwie rolnym od 1 lipca 1981r. do 30 listopada 1989r. oraz okres pracy w Zakładzie (...) w W. od 1 września
1964r. do 31 stycznia 1965r. (k. 47 a.r. tom II).
W toku postępowania sądowego, Sąd Okręgowy nie ustalił, by ubezpieczony wykonywał pracę w Zakładzie (...) w W.
w okresie od 1 września 1964r. do 31 stycznia 1965r.
Ubezpieczony w latach 1983-1989 sporadycznie wykonywał prace w gospodarstwie rolnym położonym w D. S. przy
ulicy (...). Gospodarstwo to należało do brata ubezpieczonego. Hodowano w nim pomidory i ogórki pod ogrzewanymi
osłonami (zeznania świadka K. W. k. 46-47 a.s.). W spornym okresie siostra i brat ubezpieczonego mieszkali w
Australii. Cześć z wyhodowanych warzyw w związku z kontraktem z (...) Spółdzielnią (...) była odstawiana do skupu
przy ul. (...) (zeznania świadka I. B. (1) k. 141-142 a.s.), a pozostała cześć trafiała do sprzedaży detalicznej i była
zawożona do kiosku znajdującego się na M. (zeznania świadka G. C. k. 142 a.s., przesłuchanie M. M. k. 174-175 a.s.).
Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów, wskazanych
powyżej znajdujących się w aktach sprawy oraz w oparciu o akta rentowe i częściowo w oparciu o zeznania świadków
i przesłuchanie odwołującego. Sąd uznał dowody w postaci dokumentów urzędowych, zawartych w aktach sprawy
za bezsporne dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem cechują się one wysokim walorem dowodowym. Pozostałe
dokumenty znajdujące się w aktach sprawy także nie były przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności
i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z treści tych dokumentów okoliczności należało uznać
za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy. Z dużą dbałością Sąd poddał weryfikacji także stanowisko stron
postępowania i skonfrontował je ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.
Dokonując ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy nie dał wiary zeznaniom świadków i odwołującego co do wykonywania
przez niego pracy w gospodarstwie rolnym w pełnym wymiarze czasu pracy i stale. Zauważyć bowiem należy, że
świadkowie rzadko, bo kilka razy w roku, byli w gospodarstwie rolnym należącym do rodziny ubezpieczonego. Nie
interesowali się przy tym, kto konkretnie i w jakim wymiarze wykonywał prace w gospodarstwie. Zapewne ktoś
uprawiał ziemię, skoro gospodarstwo sprzedawało plony, jednakże poza zakresem zainteresowania świadków była
osoba, która stale pracowała w gospodarstwie i je prowadziła. Z kolei depozycje samego ubezpieczonego, nie mające
stanowczego potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym nie mogą być przesądzającym dowodem w sprawie.
Brak było także podstaw, by przesłuchanie odwołującego się i zeznania świadków uznać za wiarygodne w zakresie
w jakim wskazywali oni okres zatrudnienia odwołującego się w Zakładzie (...), skoro nie mają te depozycje
jakiegokolwiek potwierdzenia w dokumentacji, zwłaszcza że od spornego okresu upłynęło kilkadziesiąt lat, w związku
z czym wydarzenia te mogły zatrzeć się w pamięci osób przesłuchanych w charakterze świadków.
Ponadto Sąd wziął pod uwagę, iż stosunek pracy jest umową, która rodzi po stronie pracodawcy obowiązek
wytworzenia dużej ilości dokumentów dotyczących nawiązania umowy, jej rozwiązania a także dokumentów
związanych z wykonywaniem umowy. W latach 60-tych ubiegłego wieku zakłady pracy skrupulatnie przestrzegały
tego rodzaju obowiązków. Większość wytworzonych dokumentów pracodawca doręczał i doręcza pracownikowi,
dlatego ubezpieczony mógł wykorzystać wszelkie dokumenty na potwierdzenie wykonywania pracy. Tymczasem
ubezpieczony, który od wielu lat mieszka w Australii i jest oczywistym, że może nie posiadać stosownych dokumentów
w domowym archiwum, nie podjął próby odnalezienia dokumentów pracodawcy.
Sąd uznał zatem zgromadzony w sprawie materiał dowodowy za jednoznaczny, nie budzący wątpliwości i
wystarczający do wydania orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.
Sąd Okręgowy zważył co następuje:
Odwołanie M. M. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 25 października 2010r. nie
zasługuje na uwzględnienie.
Odnosząc się do kwestii wysokości wyliczonego przez organ rentowy świadczenia emerytalnego wskazać należy, że jego
wysokość uzależniona jest od trzech czynników: wysokości podstawy wymiaru, uwzględnionych okresów składkowych
i nieskładkowych oraz od kwoty bazowej, obowiązującej w dacie powstania prawa do świadczenia. W niniejszej
sprawie podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne
z okresu 20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przy czym oprócz
wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek do podstawy wymiaru emerytury dolicza się również inne
składniki przysługujące ubezpieczonemu (m.in. kwoty zasiłków chorobowych, wynagrodzeń za czas niezdolności do
pracy itp.).
Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (t. j. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm., dalej „ustawa o emeryturach z FUS”) organ rentowy
wydając decyzję z dnia 25 października 2010r. zobowiązany był do obliczenia podstawy wymiaru emerytury w sposób
określony w ust. 4 i 5 biorąc pod uwagę sumę kwot podstaw wymiaru składek
i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;
ich stosunek do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy i kwotę bazową,
o której mowa w art. 19 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z uwzględnieniem
ust. 6 i art. 176. Jednocześnie stosownie do treści ust. 3 w/w artykułu do podstawy wymiaru emerytury lub renty
dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności
do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego,
zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość rekompensaty
pieniężnej ustalony zgodnie z pkt 3 załącznika do ustawy z dnia 6 marca 1997r. o zrekompensowaniu okresowego
niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Do
podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów
wypłaconych z Funduszu Pracy
za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, przy czym kwota podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe oraz wynagrodzeń i zasiłków nie może przekroczyć maksymalnej kwoty rocznej podstawy
wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe- ust. 3a.
Jednocześnie wskazać należy, że to na ubezpieczonym, zgodnie z treścią art. 116 ust. 5 ustawy o emeryturach z FUS,
spoczywa ciężar dołączenia do wniosku o przyznanie świadczenia dowodów uzasadniających prawo do świadczeń i ich
wysokości, określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
Stosownie do treści art. 22 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych to Rada
Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowe zasady ustalania podstawy wymiaru emerytury i renty.
Zauważyć także należy, że do chwili obecnej nie zostało jednak wydane rozporządzenie w oparciu o delegację zawartą
w art. 22 w/w. W zakresie niesprzecznym z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
zgodnie z art. 194 tego aktu, należy uwzględniać regulacje rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985r. w
sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (t.j. Dz. U. z 1989r. nr 11, poz. 63 ze zm.).
Odnosząc się do kwestii wykonywania przez ubezpieczonego pracy na gospodarstwie rolnym zauważyć należy, że
odwołujący się nie wskazał jaki status miało gospodarstwo rolne, na którym miał pracować. Wbrew stanowisku
ubezpieczonego, rolnicze ubezpieczenia społeczne rozwijały się sektorowo i już w roku 1962 powstała ustawa o
przejmowaniu niektórych nieruchomości rolnych w zagospodarowanie lub na własność państwa oraz o zaopatrzeniu
emerytalnym właścicieli tych nieruchomości. Kolejne akty normatywne obejmowały nowe sektory, na które
nakładano nowe, dodatkowe obowiązki. Obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne był bardzo
różnorodnie uregulowany w kolejnych aktach prawnych. Niezależnie od tego nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem
ubezpieczonego, że obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne rolników powstał dopiero w 1992
roku, albowiem jak już wskazano powyżej od 1962r. kolejne sektory rolnictwa były obejmowane obowiązkowym
ubezpieczeniem.
Odwołujący się nie wykazał przy tym także, by w związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego uiszczał podatek
gruntowy. Wobec braku świadków, którzy potwierdziliby jednoznacznie, że ubezpieczony faktycznie osobiście
prowadził gospodarstwo rolne, a nie tylko okazjonalnie na nim pracował brak było podstaw do zaliczenia spornego
okresu na podstawie art. 6 ust. 2 pkt 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS do stażu pracy.
Nadto wskazać należy, że w zakresie uwzględnienia do stażu pracy ubezpieczonego okresu pracy w gospodarstwie
ogrodniczym w dziale produkcji specjalnej stosownie do treści art. 2 pkt.5 ustawy z dnia 14 grudnia 1982r. (Dz. U. z
1989r. Nr 24, poz. 133) o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin przez pojęcie dział
specjalny należy rozumieć uprawy i hodowle podlegające opodatkowaniu podatkiem rolnym od dochodów z działów
specjalnych produkcji rolnej. Ponadto do działu specjalnego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy dotyczące
gospodarstwa rolnego.
Z powyższego wynika więc, że pracę w działach specjalnych należy traktować jako pracę w gospodarstwie rolnym w
rozumieniu art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Natomiast zgodnie z art. 10 ust. l pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również
przypadające przed dniem 1 stycznia 1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku
życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 są krótsze od okresu
wymaganego do przyznania emerytury. w: zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.
Organ rentowy zasadnie do stażu pracy zaliczył okres prowadzenia przez M. M. działu specjalnego, przypadający przed
dniem
1 stycznia 1983r. tj. od 1 lipca 1981r. do 31 grudnia 1981r. (k. 54 tom II). Należy stwierdzić, że zgodnie z obowiązującymi
przepisami, nie ma możliwości uwzględnienia przy ustalaniu stażu pracy ubezpieczonego, okresu od 1 stycznia 1983r.
do 30 listopada 1989r. tj. okresu przypadającego po dniu 1 stycznia 1983 roku.
Z kolei zatrudnienia w Zakładzie (...) ubezpieczony nie udowodnił w postępowaniu, mimo że to właśnie jego obciążał
stosowny dowód, a Sąd pouczając ubezpieczonego o konieczności udowodnienia powoływanych okoliczności, zakreślił
M. M. termin na złożenie wniosków dowodowych nie można dokładnie.
W ocenie Sądu, zeznania świadków powołanych przez ubezpieczonego nie są wiarygodne, dlatego brak było
podstaw do uwzględnienia okresu pracy w w/w przedsiębiorstwie przy ustaleniu wysokości świadczenia należnego
ubezpieczonemu.
W ocenie Sądu Okręgowego do ustalenia wysokości emerytury przyjęto najkorzystniejszy dla ubezpieczonego wariant
wyliczenia świadczenia przyjmując wskaźnik podstawy wymiaru ustalony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego
okresu podlegania ubezpieczeniu przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o przyznanie emerytury. W ten
sposób obliczony wskaźnik wyniósł 104,98%, przy czym organ rentowy przy ustalaniu wysokości świadczenia przyjął
kwotę bazową obowiązującą od dnia 1 marca 2010r. Tym samym organ rentowy prawidłowo ustalił, że wysokość
emerytury przy zastosowaniu tego sposobu wyliczenia wynosi 1299,61 zł brutto.
W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 47714 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.