Uwarunkowania efektywności polskiego rynku pracy w obliczu

Problemy zarządzania, 3/2005 (9): 66 - 92
ISSN 1644 - 9584, © Wydział Zarządzania UW
Uwarunkowania efektywności polskiego rynku
pracy w obliczu wejścia do Unii Europejskiej
Michał Mijal
Grzegorz Tchorek
Celem artykułu jest zdiagnozowanie aktualnego stanu rynku pracy w Polsce
pod względem charakteryzujących go czynników instytucjonalnych. Jednocześnie zadaniem autorów jest zbadanie efektywności tego rynku w Polsce, która
w wymiarze makroekonomicznym oznacza sposób osiągania równowagi na rynku
pracy w reakcji na wstrząsy popytowe, podażowe i strukturalne. Szybkość dochodzenia do równowagi zależy od elastyczności popytu na pracę, podaży pracy oraz
płac, a więc czynników, które determinują elastyczność rynku pracy na poziomie
mikro, tj. wydajność pracy, stopień ochrony rynku pracy, tzw. stopę kompensacji,
strukturę negocjacji płacowych, sprawność instytucji pośrednictwa pracy, mobilność siły roboczej etc.
Na podstawie danych pochodzących między innymi z Głównego Urzędu Statystycznego zaprezentowane zostało szerokie spektrum czynników związanych
z terytorialną i zawodową mobilnością pracowników w Polsce. Przeanalizowano również rozmiary oraz strukturę migracji z przyczyn związanych z pracą
w naszym kraju.
Elastyczność rynku pracy
Zmieniająca się struktura gospodarki, a w szczególności gospodarki podlegającej transformacji, wymaga skutecznej realokacji zasobów, a wśród nich również
siły roboczej. W przypadku Polski dostosowanie zasobów pracy poprzez przesunięcie zatrudnionych z sektorów, które tracą rację bytu w rozwijającej się gospodarce, do sektorów o wysokiej wartości dodanej jest o tyle istotne, iż od początku
lat 90. gospodarka podlega wzajemnie przenikającym się procesom transformacji,
integracji ze strukturami unijnymi oraz włączeniu do globalnego rynku. Współistnienie tych zdarzeń sprawiło, iż sfera realna gospodarki musiała dostosowywać
się do dynamicznie zmieniających się warunków rynkowych, wynikających ze
zmiany struktury własności, napływu kapitału zagranicznego, otwarcia gospodarki
na wymianę i ekspozycji na międzynarodową konkurencję, dostępu do nowych
rynków, nowych technologii etc. Zdolność dostosowania zasobów siły roboczej
do potrzeb zmieniającej się gospodarki jest również czynnikiem determinującym
bilans korzyści i kosztów wejścia do Unii Europejskiej i strefy euro.
Kategorią opisującą zdolność dostosowania rynku pracy do zmian zachodzących w gospodarce jest szeroko rozumiana jego elastyczność. Pojęcie elastycz66
Problemy zarządzania